ΜΕΓΑΛΕΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ Αν θέλαμε να δώσουμε ορισμό τι εννοούμε Μεγάλη Κατασκευή αυτόματα θα σκεφτόμαστε ότι είναι η κατασκευή που χρειάζεται λεπτομερή σχεδιασμό και μελέτη όχι μόνο στην δημιουργία της, αλλά στην ανύψωση και στήριξή της. Λαμβάνοντας υπόψη ότι συνήθως ασχολούνται με το θέμα οι βαθμοφόροι και οι ανιχνευτές στη κατασκήνωση των τμημάτων έχοντας την αντίληψη του «να τελειώνουμε» προκύπτει το ερώτημα: Πως βλέπει ένας ΑΟΠ η ΑΚΑ το θέμα μεγάλη κατασκευή ; Ως μια ογκώδη «αναγκαία» χειροτεχνία; Για να φαίνεται πως είναι προσκοπική η κατασκήνωση ; Ή ένα ακόμη μέσο για να βοηθήσουμε το Προσκοπικό έργο που είναι η ανάπτυξη των ικανοτήτων και η βελτίωση της προσωπικότητας του παιδιού; Ας δούμε λοιπόν τι προσφέρει στα παιδιά μας η δημιουργία μιας μεγάλης κατασκευής. ΠΡΙΝ Η σύλληψη της ιδέας είναι το ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ /ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΟ μέρος Το σχέδιο, η μακέτα και η κατασκευή της είναι ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΕΞΙΟΤΗΤΕΣ Η γνώση και χρήση των αρχών και κανόνων της φυσικής είναι ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑ Και τέλος η ίδια η μεγάλη κατασκευή παραπέμπει στο ΣΥΜΒΟΛΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ με Ζωή στη Φύση (ρομαντισμό - περιπέτεια) ΚΑΤΑ Χρειάζεται ΟΡΓΑΝΩΣΗ και ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟ Αναπτύσσει την ΙΚΑΝΟΤΗΤΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΣΤΟΧΟΥ 1
Προσφέρει ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ( Σωματική άσκηση, δυναμική ομάδας) ΕΜΠΛΟΥΤΙΖΕΙ και ΑΞΙΟΠΟΙΕΙ τις ατομικές ΓΝΩΣΕΙΣ και ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑ Το ολοκληρωμένο ΑΜΕΣΟ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ δίνει ΑΥΤΟΠΕΠΟΙΘΗΣΗ και ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ σε προσωπικό και ομαδικό επίπεδο. Η ένταση των ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ είναι ανάλογη της δυσκολίας της δημιουργίας της κατασκευής και αντιστρόφως ανάλογη των μέσων που έχουμε στην διάθεση μας Μερικές φορές συμβάλλει και στην ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΠΡΟΒΟΛΗ του Προσκοπικού έργου. Βλέπουμε λοιπόν ότι αν δεν «τρέξουμε» αλλά «περπατήσουμε» το μονοπάτι της μεγάλης κατασκευής τα οφέλη είναι πολύ περισσότερα και ουσιαστικότερα για όλους όσους συμμετέχουν στην δημιουργία της. Οι βαθμοφόροι που γνωρίζουν που στοχεύει αυτή η εργασία και γνωρίζοντας την παιδαγωγική ωφέλειά της, πρέπει να αφήσουν την φαντασία των παιδιών να δημιουργήσει,επισημαίνοντας τα σημεία προσοχής ώστε να υπάρξει ασφαλές αποτέλεσμα (ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΝΘΑΡΡΥΝΣΗ) Τα ΒΗΜΑΤΑ που πρέπει να κάνουμε για να είμαστε σίγουροι ότι θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα και όχι ότι μας προκύψει, επειδή δεν κάναμε ότι έπρεπε, είναι τα εξής: ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΜΑΚΕΤΑ ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ 2
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ Λαμβάνουμε υπόψη: Το πόσο «μεγάλη» θα είναι η μεγάλη κατασκευή γιατί εξαρτάται από την ηλικία,την εμπειρία και τον χρόνο που διαθέτει η ομάδα εργασίας. Το έδαφος (κλίση,επίπεδο ή μη, σκληρότητα ) Τα υλικά (ακατέργαστη ή πριστή ξυλεία,σχοινιά,..) Τα μέσα (σκάλα,τροχαλίες,ανυψωτικά.) Την αντοχή των υλικών (διατομές ξύλων, παλαιότητα ) Το κέντρο βάρους (μέσα στη βάση) Το σκίτσο Την σειρά και τρόπο ανόρθωσης ( αρχική εκτίμηση) ΜΑΚΕΤΑ Χρησιμοποιώντας τα κοινά καλαμάκια συνδεδεμένα ανά τρία με χαρτοταινία στις δυο άκρες, έχουμε ένα εύκολο και χαμηλού κόστους τρόπο για να κατασκευάσουμε μια μακέτα (κόβουμε τις μύτες 1 εκ) Η «καστανιά» που προκύπτει αντιστοιχεί σε κλίμακα 1:15 περίπου της τρίμετρης Για τις «συνδέσεις» χρησιμοποιούμε κλωστή (η θερμοκόλλα ξεκολλά και τα λαστιχάκια είναι δύσχρηστα και «αντιδραστικά»!!!) Η μακέτα μας δίνει μια πολύ πλήρη σχεδόν εικόνα για: Τον προσδιορισμό συνδέσεων και διέλευσης των ξύλων Τα διαδοχικά βήματα κατασκευής Τα βοηθητικά εξαρτήματα που θα χρειαστούμε (τροχαλίες,πείρους ) Την εμφάνιση - διακόσμηση Τον προσδιορισμό διαστάσεων Τον τρόπο ανόρθωσης 3
ΤΡΟΠΟΣ ΑΝΟΡΘΩΣΗΣ Κατασκευάζοντας την μακέτα αντιλαμβανόμαστε και πως θα προχωρήσουμε στην ανόρθωση της μεγάλης κατασκευής Πρακτικά κάνουμε αναπαράσταση υπό κλίμακα εντοπίζοντας τα βοηθητικά μέσα ( τροχαλία, γρύλο, λάκκος, εντατήρας ) και τις τεχνικές (βοηθητικές συνδέσεις ακαμψίας,ανύψωση με έλεγχο από τρία σημεία ) ΑΣΦΑΛΕΙΑ Όπως σε όλες τις δραστηριότητες στο ύπαιθρο, πολύ περισσότερο στην δημιουργία ογκώδους και μεγάλου βάρους κατασκευής,χρειάζεται απόλυτη τήρηση των κανόνων ασφαλείας. Οι βαθμοφόροι πρέπει να νοιώθουν σίγουροι ότι αυτό που ετοιμάζονται να κατασκευάσουν, είναι εφικτό και ασφαλές Αν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία να συμβουλευτούν οπωσδήποτε ειδικό συνεργάτη Κατά την ανύψωση των μερών της μεγάλης κατασκευής προσέχουμε τα εξής: Να ξέρουν όλοι τα διαδοχικά βήματα που θα ακολουθήσουμε Εστίαση σε αυτό που κάνουμε Ένας δίνει οδηγίες και συντονίζει Όλα τα υλικά που χρειάζονται να είναι στη θέση τους (βαριοπούλες, πασαλάκια, εντατήρες, σχοινιά.) ΠΡΟΣΟΧΗ : α. Όταν σηκώνουμε μεγάλα κομμάτια να υπάρχει σχέδιο εγκατάλειψης σε περίπτωση που δούμε ότι προκύψει απρόβλεπτο πρόβλημα.ποιοί αφήνουν και προς τα πού φεύγει ο κάθε ένας με την εντολή του συντονιστή 4
β. Όταν υπάρχουν συνδέσεις που πρέπει να γίνουν σε ύψος, ελέγχουμε ότι η κατασκευή είναι ακινητοποιημένη και αποκλείεται οποιαδήποτε πιθανότητα ατυχήματος. ΑΠΟΤΥΠΩΣΗ ΣΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Η αποτύπωση των βασικών διαστάσεων στο έδαφος, το όποιο έχουμε ελέγξει και προετοιμάσει, βοήθα στο σωστό αποτέλεσμα Περιλαμβάνει: Σημάδεμα βάσης τοποθέτηση ραμμάτων αναφοράς δηλαδή δυο κομματιών σπάγκων περίπου 5μ τα όποια είναι κάθετα μεταξύ τους, είτε ως ορθογώνιο τρίγωνο είτε ως σταυρός και μας βοηθούν στο σωστό «γώνιασμα» της βάσης ή στο να τοποθετήσουμε σε σωστές αποστάσεις τις καστανιές για να κάνουμε τις συνδέσεις. Έλεγχος επιπέδου (αν χρειάζεται) χρησιμοποιούμε αλφαδολαστιχο για να ελέγξουμε τα σημεία που θα πατήσει η μεγάλη κατασκευή και τα φέρνουμε στο ίδιο επίπεδο ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ Το τελευταίο βήμα (η το πρώτο!) είναι τοποθέτηση των ξύλων στην θέση τους στο έδαφος και οι συνδέσεις Είναι σημαντικό,η ξυλεία που χρησιμοποιούμε να είναι κομμένη σωστά στα μέτρα που θέλουμε Αν πρόκειται για καστανιές που συνήθως είναι 3,05 έως 3,15 καλό είναι να είναι κομμένες ακριβώς 3 μέτρα και τα κέντρα των συνδέσεων να απέχουν από την άκρη περίπου 25 εκ Για ομοιομορφία στις συνδέσεις προσπαθούμε να κάνουν τα ίδια άτομα τις συνδέσεις ίδιου τύπου. 5
Καθετότητα Όπου χρειάζεται ελέγχουμε την καθετότητα με αλφάδι. Τοποθετούμε ένα βοηθητικό στοιχείο ( μια σανίδα η ένα κοντάρι) στην ιδία ευθεία με το ελεγχόμενο ξύλο και το αλφαδιάζουμε ως προς την κατακόρυφο. Στη συνέχεια μεταβάλουμε την κλήση του ξύλου ώστε να έρθει οπτικά παράλληλα με το βοηθητικό στοιχείο. Μεταλλικός πείρος Χρησιμοποιούμε μπετόβεργα Φ8 μήκους 8 εκ. Τρυπάμε 4εκ,δηλαδή τυφλή τρύπα, σε κάθε ξύλο με τρυπάνι Φ9 και παρεμβάλουμε τον πείρο κάνοντας την σύνδεση. Τα πλεονεκτήματα που προσφέρει αυτή η τεχνική είναι : Γρήγορη και φτηνή κατασκευή πείρων Πολύ μεγάλη αντοχή Ελάχιστη φθορά στο ξύλο με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης της τρύπας Γρήγορη συναρμολόγηση και αποσυναρμολόγηση Το σχοινί της σύνδεσης δεν χρειάζεται πολύ σφίξιμο ώστε να ακινητοποιηθεί συνεπώς μπορεί να γίνει και από άτομα με μικρή μυϊκή δύναμη. Ακλόνητες παράλληλες συνδέσεις( δίπλες,τριπλές) Όσο πιο πολύπλοκη είναι μια μεγάλη κατασκευή τόσο απαιτείται καλύτερη και λεπτομερέστερη προετοιμασία ώστε να είμαστε σίγουροι ότι το αποτέλεσμα θα είναι αυτό που θέλουμε και η ομάδαεργασίας θα βίωση μια όμορφη εμπειρία. 6
«Όταν κατασκευάζαμε τον ιστό και την πύλη του Τζάμπορη των 100 χρόνων, δεν είχαμε προλάβει να βγάλουμε φωτογραφίες κατά την κατασκευή.μετά από τρία χρόνια μια βαθμοφόρος (ήταν ανιχνεύτρια τότε, μέλος της ομάδας εργασίας ) μου είπε : Αρχηγέ δεν έχουμε φωτογραφίες, θυμάμαι όμως τα πάντα!!! Γιάννης Ιωσηφίδης (Χείρων) Απρίλιος 2013 7