ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 16.5.2018 COM(2018) 301 final ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠHΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έκθεση προόδου σχετικά με την υλοποίηση του Ευρωπαϊκού Θεματολογίου για τη Μετανάστευση EL EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση παρέχει επισκόπηση της προόδου και των εξελίξεων σε όλους τους άξονες εργασίας του ευρωπαϊκού θεματολογίου για τη μετανάστευση από την εκπόνηση της τελευταίας έκθεσης της Επιτροπής τον Μάρτιο του 2018 1. Λαμβάνει επίσης υπόψη την πρόοδο που έχει σημειωθεί σύμφωνα με τον χάρτη πορείας της Επιτροπής που παρουσιάστηκε κατά τη συνεδρίαση των ηγετών της ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2017 2. Αναδεικνύει τη συνολική φύση των εργασιών και την ανάγκη να διατηρηθεί η ένταση των προσπαθειών της ΕΕ σε όλους τους τομείς. Προσδιορίζει επίσης συγκεκριμένες βασικές δράσεις οι οποίες είναι αναγκαίες για να εξασφαλιστεί η διαρκής αποτελεσματικότητα της αντίδρασης της ΕΕ. Μεταξύ αυτών η ανάγκη να πραγματοποιήσουν τα κράτη μέλη και η ΕΕ πρόσθετες από κοινού επενδύσεις για να στηρίξουν τη δράση της ΕΕ όσον αφορά την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης. Η παρούσα έκθεση καταδεικνύει την ανάγκη για συνεχή δράση με στόχο την αντιμετώπιση της πρόκλησης της μετανάστευσης και εντοπίζει τα σημεία στα οποία τα ισχύοντα μέτρα είναι ανεπαρκή και απαιτούνται περαιτέρω προσπάθειες. Όπως αναφέρεται στις προηγούμενες εκθέσεις, η παρούσα κατάσταση επιβεβαιώνει ότι οι αιτίες που προκαλούν τη μεταναστευτική πίεση στην Ευρώπη είναι διαρθρωτικές. Δεν φαίνεται πιθανό να μειωθούν οι παρατεταμένες συγκρούσεις, όπως η σύγκρουση στη Συρία. Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί νέες αιτίες που συντελούν στις μετατοπίσεις πληθυσμών. Από τα δημογραφικά στοιχεία προκύπτει μακροπρόθεσμη τάση αύξησης του πληθυσμού στις γειτονικές χώρες της ΕΕ 3. Για τον λόγο αυτό είναι ακόμη σημαντικότερο να εξοπλιστεί η ΕΕ με τα μέσα που θα της επιτρέψουν να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων. 2. ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΤΑ ΜΗΚΟΣ ΤΩΝ ΚΥΡΙΩΝ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΩΝ ΔΙΑΔΡΟΜΩΝ Κατά τους πρώτους μήνες του 2018 παρατηρήθηκε αυξανόμενη πίεση σε ορισμένες διαδρομές και αιφνίδιες, και ενίοτε απότομες, αυξήσεις σε συγκεκριμένες τοποθεσίες. Καίτοι η πίεση παραμένει υψηλή, η πτωτική τάση που παρατηρήθηκε το 2017 συνεχίστηκε στην Κεντρική Μεσόγειο κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018. Η πείρα διδάσκει ότι η βελτίωση των καιρικών συνθηκών το καλοκαίρι ενισχύει την πιθανότητα αιφνίδιων αυξήσεων και ότι απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στις διαδρομές που εμφανίζουν διαφορετικές τάσεις κατά τα τελευταία έτη. Η πείρα δείχνει επίσης ότι οι μεταναστευτικές ροές μετατοπίζονται από τη μία διαδρομή στην άλλη και ότι απαιτείται επαγρύπνηση και συντονισμός σε όλα τα σημεία. 1 2 3 COM(2018) 250 final της 14.3 2018. COM(2017) 820 final της 7.12 2017. Βλ., για παράδειγμα δύο δημοσιεύσεις του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: Demographic and Human Capital Scenarios for the 21st Century : 2018 assessment for 201 countries (Δημογραφικά σενάρια και σενάρια σχετικά με το ανθρώπινο κεφάλαιο για τον 21ο αιώνα: εκτίμηση του 2018 για 201 χώρες), και Many more to come? Migration from and within Africa (Θα συμβούν πολύ περισσότερα στο μέλλον; Μετανάστευση από και εντός της Αφρικής) (Υπηρεσία Εκδόσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Λουξεμβούργο, 2018). 1

Παράτυπη διέλευση των συνόρων κατά μήκος των κύριων μεταναστευτικών διαδρομών 2014-2017 Διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου Στη διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου, μετά την κορύφωση των αφίξεων το καλοκαίρι του 2017, οι αφίξεις έχουν και πάλι αυξηθεί σημαντικά από τον Μάρτιο του 2018, μολονότι οι συνολικές μετακινήσεις εξακολουθούν να είναι περιορισμένες σε σύγκριση με την περίοδο πριν από την ενεργοποίηση της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας τον Μάρτιο του 2016. Κατά τις 18 εβδομάδες μέχρι τις 6 Μαΐου, καταγράφηκαν 9 349 αφίξεις στα ελληνικά νησιά, έναντι 5 582 κατά την ίδια περίοδο το 2017 4. Οι τρεις κύριες χώρες καταγωγής παραμένουν οι ίδιες όπως και το 2017 το 2018 μέχρι στιγμής το 41 % είναι Σύριοι, το 23 % Ιρακινοί και το 11 % Αφγανοί 5. Όσον αφορά τις αφίξεις από θαλάσσης, η Λέσβος ήταν το νησί στο οποίο σημειώθηκαν οι περισσότερες αφίξεις (58 % του συνόλου των αφίξεων από θαλάσσης), ακολουθούμενη από τη Σάμο 6. Έως τις 6 Μαΐου 2018 είχαν καταγραφεί 19 νεκροί και αγνοούμενοι στο Αιγαίο, γεγονός που υποδηλώνει ότι συνεχίζεται η μείωση που διαπιστώθηκε το 2017 7. Μολονότι οι διελεύσεις από την Τουρκία προς την Ιταλία, την Κύπρο, τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία έχουν τελευταία περιοριστεί, παρατηρείται σημαντική αύξηση των παράτυπων διελεύσεων από την Τουρκία προς την Ελλάδα μέσω των χερσαίων συνόρων. Η ανοδική τάση της αυξημένης παράτυπης μεταναστευτικής πίεσης στα εν λόγω σύνορα είχε ήδη εμφανιστεί κατά τους τελευταίους μήνες του 2017 και συνεχίζεται. Κατά τους πρώτους μήνες του 2018, οι παράνομες διελεύσεις των συνόρων αυξήθηκαν πάνω από εννέα φορές έναντι της ίδιας περιόδου το 2017: Ως τις 6 Μαΐου είχαν καταγραφεί 6 108 παράνομες διελεύσεις των συνόρων. Η αρχική αύξηση στη διαδρομή αυτή αφορούσε κατά κύριο λόγο Τούρκους υπηκόους (περίπου 50 %), αλλά από τον Μάρτιο του 2018 οι κυριότερες ιθαγένειες είναι Σύριοι (48 %), ακολουθούμενοι από Τούρκους (18 %) και Ιρακινούς (15 %). Το ποσοστό των Τούρκων υπηκόων στα εν λόγω σύνορα κατά τη διάρκεια του 2017 ανήλθε σε 39,6 % 8. Διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων Η συντονισμένη δράση για την αντιμετώπιση της παράτυπης διέλευσης μέσω του κεντρικού διαδρόμου των Δυτικών Βαλκανίων έφερε στο προσκήνιο πιθανές εναλλακτικές διαδρομές. 4 5 6 7 8 Στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. Στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ. Πηγή: Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) «Missing migrants project» (πρόγραμμα καταγραφής νεκρών και αγνοουμένων μεταναστών) (https://missingmigrants.iom.int/region/mediterranean). Στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. 2

Έχουν αναφερθεί αυξημένες μετακινήσεις κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018 μέσω της Αλβανίας, του Μαυροβουνίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης προς τα κροατικά σύνορα και τη Σλοβενία. Επιπλέον, υπάρχουν αποδεικτικά στοιχεία για την παρουσία μεταναστών στη Σερβία οι οποίοι ακολουθούν αυτή τη διαδρομή για να αποφύγουν τους ενισχυμένους ελέγχους στα σύνορα της Σερβίας με την Κροατία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. Κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους, η Βοσνία Ερζεγοβίνη ανέφερε 533 παράνομες διελεύσεις των συνόρων προς τη χώρα επρόκειτο κυρίως για Σύριους, Λίβυους Πακιστανούς και Αφγανούς. Το φαινόμενο Ιρανών υπηκόων που προσπαθούν να εισέλθουν παράνομα στην ΕΕ συνεχίστηκε, αν και παραμένει σε σταθερά επίπεδα. Η Σερβία ανέφερε ότι πάνω από 11 305 Ιρανοί πολίτες εισήλθαν στο έδαφός της μετά την άρση της απαγόρευσης θεωρήσεων διαβατηρίου τον Σεπτέμβριο του 2017, και καταγράφηκαν 9 052 έξοδοι, ενώ λιγότερα από 30 άτομα υπέβαλαν αιτήσεις ασύλου. Υπάρχουν αναφορές ότι Ιρανοί επιδιώκουν να εισέλθουν στην Κεντρική και Δυτική Ευρώπη μέσω της Ελλάδας, χρησιμοποιώντας πλαστογραφημένα έγγραφα. Η έναρξη απευθείας πτήσεων από την Τεχεράνη προς το Βελιγράδι τον Μάρτιο του 2018 ενδέχεται να εντείνει την ανάγκη παρακολούθησης αυτών των εξελίξεων. Διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου Μέχρι τις 6 Μαΐου 2018 είχαν καταγραφεί 9 567 αφίξεις, περίπου 77 % λιγότερες από τις αφίξεις που καταγράφηκαν την ίδια περίοδο το 2017. Υπήρξαν, ωστόσο, κάποιες απότομες αυξήσεις τις τελευταίες εβδομάδες, με την άφιξη 2 072 ατόμων τις τελευταίες δύο εβδομάδες του Απριλίου και την πρώτη εβδομάδα του Μαΐου. Παρατηρείται επίσης αξιοσημείωτη στροφή όσον αφορά τις κύριες ιθαγένειες στην εν λόγω διαδρομή σε σύγκριση με το 2017. Το 2018 τα περισσότερα άτομα προέρχονται από την Τυνησία (20 %), την Ερυθραία (19 %) και τη Νιγηρία (7 %), ενώ το 2017 προέρχονταν κυρίως από τη Νιγηρία, τη Γουινέα και την Ακτή Ελεφαντοστού 9. Από την Τυνησία αναχωρεί σημαντικός αριθμός σκαφών με κατεύθυνση την Ιταλία, ήτοι το 22 % των αναχωρήσεων για το 2018 έως τις 26 Απριλίου (στη συντριπτική πλειονότητα οι αφίξεις από την Τυνησία αφορούν Τυνήσιους πολίτες). Συνεχίστηκε η τάση μείωσης των θανάτων μεταναστών στην εν λόγω διαδρομή. Στη θάλασσα, στις 6 Απριλίου του τρέχοντος έτους είχαν καταγραφεί 358 νεκροί και αγνοούμενοι. Κατά τις επιχειρήσεις της ΕΕ προς υποστήριξη της ιταλικής ακτοφυλακής, από την 1η Φεβρουαρίου 2016 έχουν διασωθεί περίπου 290 000 μετανάστες. Χάρη στη δράση της ΕΕ, βελτιώθηκε επίσης η ικανότητα της λιβυκής ακτοφυλακής όσον αφορά τη διάσωση μεταναστών στα λιβυκά χωρικά ύδατα, ενώ ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης εκτιμά ότι οι αρχές της Λιβύης έχουν διασώσει 4 964 μετανάστες κατά το πρώτο τετράμηνο του 2018 10. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, 2 963 μετανάστες διασώθηκαν από τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης στην έρημο του Νίγηρα. Διαδρομή της Δυτικής Μεσογείου/του Ατλαντικού Οι αφίξεις στη διαδρομή της Δυτικής Μεσογείου/του Ατλαντικού εξακολουθούν να παρουσιάζουν ανοδική τάση, η οποία αποτυπώνεται και στον αριθμό των νεκρών και αγνοουμένων (217 είχαν καταγραφεί έως τις 6 Μαΐου). Ο συνολικός αριθμός των αφίξεων στην Ισπανία (μέσω της διαδρομής της Δυτικής Μεσογείου, μέσω της διαδρομής του Ατλαντικού και μέσω της Θέουτα και της Μελίγια) έως τις 29 Απριλίου 2018 ανέρχεται σε 9 10 Δεδομένα του ιταλικού Υπουργείου Εσωτερικών. Στοιχεία του ΔΟΜ (IOM) για την περίοδο 1 Ιανουαρίου - 31 Μαρτίου 2018. https://www.iom.int/sites/default/files/situation_reports/file/libya_sr_20180301-31.pdf 3

6 623, είναι δηλ. κατά 22 % υψηλότερος σε σχέση με την ίδια περίοδο το 2017 (5 429) 11. Οι αφίξεις μέσω της διαδρομής αυτής το 2018 προέρχονται κυρίως από το Μαρόκο (17%), τη Γουινέα (14 %), το Μάλι (10 %), την Ακτή Ελεφαντοστού (7 %) και την Γκάμπια (6 %). Άσυλο Παρά το γεγονός ότι οι αφίξεις έχουν πέσει κάτω από το πρωτοφανές επίπεδο του 2015, εξακολουθεί να υπάρχει σημαντικός φόρτος εργασίας όσον αφορά τις εκκρεμείς αιτήσεις ασύλου, γεγονός που ασκεί πίεση στα εθνικά συστήματα ασύλου. Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει τα κράτη μέλη για την αντιμετώπιση αυτής της κατάστασης. Ο αριθμός των αιτήσεων ασύλου που υποβλήθηκαν στην ΕΕ το 2017 (685 000, συμπεριλαμβανομένων 160 000 που υποβλήθηκαν από παιδιά 12 ) ήταν κατά 43 % χαμηλότερος σε σχέση με το 2016. Όσον αφορά το 2018, ως τις 29 Απριλίου είχαν κατατεθεί στα κράτη μέλη της ΕΕ 186 522 αιτήσεις διεθνούς προστασίας, συμπεριλαμβανομένων 5 257 που αφορούσαν ασυνόδευτους ανηλίκους 13. 1.400.000 1.200.000 1.000.000 800.000 600.000 400.000 200.000 0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 Αριθμός των αιτήσεων ασύλου στην ΕΕ, 2008 έως το πρώτο τρίμηνο του 2018 Μεγάλο μέρος του συνολικού αριθμού των αιτήσεων ασύλου συγκεντρώνεται σε λίγα μόνο κράτη μέλη. Το 2015, τα τρία κράτη μέλη με τις περισσότερες αιτήσεις ασύλου έλαβαν το 62 % του συνόλου της ΕΕ (σε σύγκριση με 76 % το 2016 και 64 % το 2017. Οι κύριες ιθαγένειες των αιτούντων άσυλο στην ΕΕ έχουν αλλάξει από το 2015. Ενώ η Συρία, το Αφγανιστάν και το Ιράκ παραμένουν από το 2015 μεταξύ των κορυφαίων πέντε, το Κοσσυφοπέδιο και η Αλβανία αντικαταστάθηκαν το 2016 από το Πακιστάν και τη Νιγηρία. Η κορυφαία ιθαγένεια όσον αφορά τον αριθμό των αιτήσεων ασύλου είναι η Συρία. Το μέσο ποσοστό αναγνώρισης για τους Σύριους έχει παραμείνει σταθερό, σημειώνοντας πτώση από 97 % το 2015 σε 94 % το 2017. Το 2017, το συνολικό ποσοστό αναγνώρισης για τις πρωτοβάθμιες αποφάσεις στην ΕΕ ανήλθε σε 46 % (σε σύγκριση με 61 % το 2016 και 52 % το 2015). Όπως και η Συρία (92 %), η Ερυθραία και η Σομαλία (69 %) είχαν υψηλά ποσοστά αναγνώρισης. Τα χαμηλότερα ποσοστά αναγνώρισης αφορούσαν ιθαγένειες των Δυτικών Βαλκανίων. 11 12 13 Στοιχεία του Οργανισμού Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, που καλύπτουν τη Δυτική Μεσόγειο από θαλάσσης. Στοιχεία του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF). Στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Υποστήριξης για το Άσυλο. 4

Η προστασία των παιδιών-μεταναστών Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), το 2017 32 963 παιδιά έφθασαν στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και τη Βουλγαρία, εκ των οποίων το 60 % ήταν παιδιά ασυνόδευτα ή χωρισμένα από την οικογένειά τους. Οι αφίξεις παιδιών μειώθηκαν συνολικά το 2017 κατά 67 % σε σύγκριση με το 2016, αν και το ποσοστό των παιδιών που είναι ασυνόδευτα ή έχουν χωριστεί από την οικογένειά τους αυξήθηκε από 34 % το 2016 σε 60 % το 2017 14. Πρέπει να επιταχυνθεί η εφαρμογή από τα κράτη μέλη της ανακοίνωσης για την προστασία των παιδιών-μεταναστών 15, ιδίως όσον αφορά τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής και τη διασφάλιση πρόσβασης στις υπηρεσίες, με στόχο την πρόληψη της εξαφάνισης παιδιών και τη μείωση των καθυστερήσεων στις διαδικασίες που αφορούν τα παιδιά, ιδίως την οικογενειακή επανένωση και, συνολικά, την επίτευξη μιας πιο αυστηρής εφαρμογής της αρχής του μείζονος συμφέροντος του παιδιού σε όλες τις αποφάσεις που αφορούν παιδιά. Η Επιτροπή προέβη σε ενημέρωση σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειωθεί όσον αφορά την εφαρμογή της ανακοίνωσης και τις μελλοντικές προκλήσεις κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις 2 Μαΐου 2018. 3. ΣΤΗΡΙΞΗ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Η στήριξη της ΕΕ για την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση είναι σταθερή και έντονη. Η στήριξη είναι πιο αποτελεσματική όταν παρέχεται συλλογικά. Η άμεση στήριξη και η χρηματοδοτική ενίσχυση της ΕΕ και των οργανισμών της είναι πιο αποτελεσματική όταν υπάρχει επιτόπια συνεργασία με εμπειρογνώμονες και πόρους από τα κράτη μέλη. Η πρόταση της Επιτροπής για αναθεώρηση της νομοθεσίας σχετικά με τους αξιωματικούς συνδέσμους μετανάστευσης 16 θα συμβάλει επίσης στην εντατικοποίηση του απαιτούμενου συντονισμού και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας της κοινής δράσης της ΕΕ. Τα μέτρα που παρατίθενται παρακάτω καταδεικνύουν πόσο σημαντικό είναι να διατηρηθεί η ένταση της στήριξης και να ενισχυθεί περαιτέρω ο συντονισμός. Σήμερα, η Επιτροπή εγκρίνει επίσης πρόταση 17 για την αναθεώρηση του νομικού πλαισίου του Συστήματος Πληροφοριών για τις Θεωρήσεις, γεγονός που θα αυξήσει την ασφάλεια στα σύνορα και εντός της ΕΕ, βελτιώνοντας τους ελέγχους κατά τη διεκπεραίωση των θεωρήσεων μέσω της αξιοποίησης της διαλειτουργικότητας και της κάλυψης των υπολειπόμενων κενών πληροφόρησης. Η Επιτροπή συνεχίζει να παρακολουθεί τις προκλήσεις της παράτυπης μετανάστευσης στις χώρες οι οποίες απαλλάσσονται από την υποχρέωση θεώρησης, και λαμβάνει προληπτικά μέτρα, εφόσον απαιτείται. Διαδρομή της Ανατολικής Μεσογείου Στήριξη στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία Βασική συνιστώσα όσον αφορά τη στήριξη της ΕΕ προς την Ελλάδα παραμένει η προσέγγιση που εστιάζεται στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Συνεχίστηκε η παροχή στήριξης για πρόσθετη χωρητικότητα υποδοχής. Η συνολική χωρητικότητα υποδοχής έχει αυξηθεί ελαφρώς (από 6 292 σε 6 338 θέσεις), 18 χάρη στις επιπλέον θέσεις που δημιουργήθηκαν στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης στην Κω. Η προαναχωρησιακή χωρητικότητα διατηρήθηκε στις 710 θέσεις, ενώ στα εν λόγω κέντρα παραμένουν πάνω από 200 κρατούμενοι. 14 15 16 17 18 https://data2.unhcr.org/en/documents/download/63435. COM(2017) 211 final της 12.4 2017. COM(2018) 303 final της 16.05 2018. COM(2018) 302 final της 16.5 2018. Δεδομένα του ελληνικού Υπουργείου Εσωτερικών, Εθνικό Συντονιστικό Κέντρο Ελέγχου Συνόρων, Μετανάστευσης και Ασύλου (ΕΣΚΕΣΜΑ). 5

Ωστόσο, οι συνθήκες υποδοχής εξακολουθούν να αποτελούν πηγή σοβαρών ανησυχιών. Μέχρι τις 6 Μαΐου, ο συνολικός αριθμός μεταναστών στα 5 νησιά του Ανατολικού Αιγαίου ήταν 16 565, με αποτέλεσμα να συνεχίζεται ο υπερβολικός συνωστισμός. Ως εκ τούτου, οι αρχές της Λέσβου χρησιμοποίησαν σκηνές τόσο εντός όσο και εκτός του χώρου του κέντρου υποδοχής και ταυτοποίησης προκειμένου να ανταποκριθούν στις πρόσθετες αφίξεις, μεγάλη δε είναι η πίεση που ασκείται όσον αφορά τις υποδομές, τις ιατρικές υπηρεσίες, και τη διαχείριση των αποβλήτων: οι εντάσεις μεταξύ των κοινοτήτων και μεταξύ των μεταναστών και μερίδας του τοπικού πληθυσμού έχουν αυξηθεί. Για την αντιμετώπιση ορισμένων από τις πλέον πιεστικές ανάγκες στα νησιά, οι ελληνικές αρχές επενδύουν 3 εκατ. EUR στη διαχείριση αποβλήτων και υδάτων, και επίσης προωθούν έργα χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ για τη βελτίωση των υποδομών (15 εκατ. EUR) και την παροχή υπηρεσιών και μη επισιτιστικών ειδών (63 εκατ. EUR). Ιδιαίτερο πρόβλημα αποτελεί η εξασφάλιση κατάλληλης στέγης στους ασυνόδευτους ανηλίκους, τόσο στα νησιά όσο και στην ηπειρωτική χώρα. Πάνω από 2 000 ανήλικοι (συμπεριλαμβανομένων των χωρισμένων από την οικογένειά τους παιδιών) βρίσκονται στη λίστα αναμονής για στέγη, συμπεριλαμβανομένων ανηλίκων που διαμένουν στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και εκείνων που βρίσκονται υπό προστατευτική κράτηση. Σε εξέλιξη βρίσκεται πρόσκληση υποβολής προτάσεων και έχουν ληφθεί προσφορές για 1 785 θέσεις στέγασης. Ορισμένες συμβάσεις έχουν υπογραφεί από τις ελληνικές αρχές, αλλά θα πρέπει να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες από όλους τους εταίρους, συμπεριλαμβανομένων των δήμων και των ΜΚΟ, για τη δημιουργία ενός βιώσιμου εθνικού συστήματος. Συμπληρωματικά στα ανωτέρω μέτρα θα θεσπιστεί νέα νομοθεσία σχετικά με την αναδοχή, που θα καλύπτει και τους ασυνόδευτους ανήλικους μετανάστες αναμένεται η ψήφιση του νόμου από το Ελληνικό Κοινοβούλιο. Υπεύθυνοι προστασίας παιδιών έχουν προσληφθεί, εκπαιδευτεί και τοποθετηθεί στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης. Οι ανάγκες αυτές αποτυπώνονται στη σημαντική πίεση που ακολουθεί τις αφίξεις στα χερσαία σύνορα, γι αυτό οι ελληνικές αρχές εκπονούν σχέδιο έκτακτης ανάγκης για να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο αύξησης των αφίξεων ενόψει του θέρους. Το σχέδιο αυτό θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τη χάραξη συνολικής στρατηγικής για τη δημιουργία ενός εθνικού συστήματος υποδοχής με βάση τις τρέχουσες και προβλεπόμενες ροές, τον αριθμό των δυνητικών δικαιούχων διεθνούς προστασίας, την ταχύτερη επεξεργασία των αιτήσεων ασύλου, και την αύξηση των επιστροφών. Η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει σημαντική χρηματοδοτική στήριξη στην Ελλάδα για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη μετανάστευση, ενώ στο στάδιο της υλοποίησης είναι το χρηματοδοτικό σχέδιο του 2018 μέσω του οποίου προωθούνται εθνικά προγράμματα ύψους 561 εκατ. EUR. Επιπλέον, το μέσο στήριξης έκτακτης ανάγκης συνεργάζεται με εταίρους στον τομέα της ανθρωπιστικής βοήθειας για την παροχή συνδρομής στους πρόσφυγες για πιο ασφαλή και φυσιολογική ζωή και καλύτερη ενσωμάτωση στην τοπική οικονομία και κοινωνία. Παρέχει επί του παρόντος πάνω από 24 500 ενοικιαζόμενα καταλύματα, καθώς και μηνιαία χρηματική ενίσχυση που επιτρέπει στους πρόσφυγες να καλύπτουν τις βασικές ανάγκες τους, δημιουργεί δε ένα βασικό δίχτυ κοινωνικής ασφάλειας για τους αιτούντες άσυλο και τους πρόσφυγες στην Ελλάδα, βοηθώντας παράλληλα την τοπική οικονομία. Σχεδόν 45 000 άτομα επωφελούνται επί του παρόντος από το εν λόγω καθεστώς. Οι οργανισμοί της ΕΕ συνέχισαν το σημαντικό έργο τους όσον αφορά την παροχή στήριξης στις ελληνικές αρχές. Στις 30 Απριλίου, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο τοποθέτησε στην Ελλάδα 63 εθνικούς εμπειρογνώμονες, επικουρούμενους από 27 6

προσωρινούς υπαλλήλους και 85 διερμηνείς. Στις 7 Μαΐου, 13 προσκεκλημένοι υπάλληλοι της Ευρωπόλ και δύο μέλη του προσωπικού της εστάλησαν σε πέντε διαφορετικές τοποθεσίες στην Ελλάδα, με σκοπό τη διενέργεια δευτερευόντων ελέγχων ασφαλείας. Το έργο της Ευρωπόλ θα αναπτυχθεί επίσης μέσω ενός σχεδίου δράσης για την εφαρμογή των συστάσεων πρόσφατης αξιολόγησης. Όσον αφορά τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, ο συνολικός αριθμός προσωπικού που είχε διατεθεί στις 14 Μαΐου ανερχόταν σε 573 άτομα. Η στήριξη αυτή εξακολουθεί να υπολείπεται των αναγκών και η αβεβαιότητα όσον αφορά την αντικατάσταση από μέρους των κρατών μελών των απεσταλμένων υπαλλήλων δημιουργεί μακροπρόθεσμη αστάθεια στη βοήθεια που μπορεί να χορηγήσει η ΕΕ. Η αυξημένη πίεση στα χερσαία σύνορα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας υπαγορεύει την ανάγκη να ενισχυθεί η στήριξη στα σύνορα. Επιπλέον της υφιστάμενης συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, ο Οργανισμός Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής είναι έτοιμος να ενισχύσει την παρουσία του και να επιταχύνει τις κοινές επιχειρήσεις. Εξυπακούεται ότι αυτό θα απαιτήσει πρόσθετες δεσμεύσεις από μέρους των κρατών μελών. Το μείζον πρόγραμμα στήριξης στη Βουλγαρία συνεχίζεται, με τη διάθεση επιπλέον ποσού 13 εκατ. EUR ως συμπληρωματικής ενίσχυσης για το 2018, επιπλέον της καταβολής, από τις αρχές του 2015, ποσού ύψους 97,2 εκατ. EUR για τα εθνικά προγράμματα και ποσού ύψους 172 εκατ. EUR για βοήθεια έκτακτης ανάγκης. Η εκτέλεση ορισμένων από τις επιχορηγήσεις στο πλαίσιο της βοήθειας έκτακτης ανάγκης για πλήρη εξοπλισμό που προορίζεται για τον έλεγχο των συνόρων γίνεται με αργούς ρυθμούς λόγω καθυστερήσεων στις διαδικασίες υποβολής προσφορών, αλλά τα κονδύλια στο πλαίσιο των εθνικών προγραμμάτων εκτελούνται με ικανοποιητικό ρυθμό. Επίσης στη Βουλγαρία, εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στην τοποθέτηση προσωπικού της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής: οι εμπειρογνώμονες ανέρχονται σήμερα σε 130, είναι δηλαδή 57 λιγότεροι σε σχέση με τις καθορισμένες ανάγκες. Η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας Η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας παραμένει υψίστης σημασίας για τη μείωση των παράτυπων και επικίνδυνων διελεύσεων προς τα ελληνικά νησιά, για τη διάσωση ζωών στη θάλασσα, καθώς και για την προώθηση της επανεγκατάστασης των Συρίων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Η συνέχιση της επιτυχίας της εξαρτάται από τη δέσμευση και τη συνεχή προσπάθεια όλων των εμπλεκόμενων μερών. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεχίσει η Τουρκία να καταβάλλει εντατικές προσπάθειες στο πλαίσιο επιβολής του νόμου για την εξάρθρωση των δικτύων των διακινητών και την παρεμπόδιση των παράτυπων διελεύσεων προς την Ελλάδα, τόσο στην ηπειρωτική χώρα όσο και στα νησιά, να εξακολουθήσει δε να συνεργάζεται στον τομέα των επιστροφών και της επανεισδοχής από την Ελλάδα, είτε μέσω της δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας είτε μέσω του διμερούς πρωτοκόλλου Ελλάδας-Τουρκίας. Η Τουρκία έχει καταβάλει εξαιρετικές προσπάθειες για να προσφέρει καταφύγιο και στήριξη σε πάνω από 3,5 εκατομμύρια καταγεγραμμένους πρόσφυγες από τη Συρία, η δε ΕΕ έχει αποδείξει τη δέσμευσή της να στηρίξει την Τουρκία σε αυτή την πρόκληση. Η Διευκόλυνση για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία εξακολουθεί να στηρίζει τις ανάγκες των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής στην Τουρκία, σε στενή συνεργασία με τις τουρκικές αρχές 19. Έχει αποδειχθεί δε ένας από τους ταχύτερους και αποτελεσματικότερους μηχανισμούς στήριξης της ΕΕ, και οι σχετικές εκταμιεύσεις ανέρχονται σε 1,9 δισ. EUR. Η Διευκόλυνση 19 Για περισσότερες λεπτομέρειες βλ. τον επιγραμμικό πίνακα έργων https://ec.europa.eu/neighbourhoodenlargement/sites/near/files/facility_table.pdf. 7

βοηθά πάνω από 1,3 εκατομμύρια πρόσφυγες, με μηνιαίες καταβολές μετρητών, και στηρίζει την εκπαίδευση και την περίθαλψη εκατοντάδων χιλιάδων ατόμων. Σε εξέλιξη βρίσκεται η κινητοποίηση της δεύτερης δόσης ύψους 3 δισ. EUR. Η ταχεία υλοποίηση θα εξασφαλίσει την αδιάλειπτη συνέχεια επιτυχών παρεμβάσεων στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης χρηματοδοτούμενων από την πρώτη δόση, ιδίως πρόσθετη χρηματοδότηση για τη στήριξη της εκπαίδευσης, η οποία πρέπει να υλοποιηθεί πριν από την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς. Ο βραδύς ρυθμός εξέτασης των αιτήσεων ασύλου στην Ελλάδα εξακολουθεί να αποτελεί τροχοπέδη για τις επιστροφές στην Τουρκία βάσει της δήλωσης. Ο κίνδυνος πιθανής αύξησης των αφίξεων κατά τη θερινή περίοδο καθιστά ακόμη σημαντικότερη την επείγουσα αντιμετώπιση της κατάστασης από τις ελληνικές αρχές. Η ΕΕ εξακολουθεί να στηρίζει την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου και τις επιτροπές προσφυγών 20. Παράλληλα, ο γενικός γεωγραφικός περιορισμός που ισχύει για τους αιτούντες άσυλο που βρίσκονται στα νησιά του Αιγαίου ακυρώθηκε τον Απρίλιο με απόφαση του ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο περιορισμός δεν είχε την απαιτούμενη νομική αιτιολόγηση και αναγνώρισε ότι δημιουργεί σημαντική επιβάρυνση στα νησιά. Οι ελληνικές αρχές αντέδρασαν άμεσα στην απόφαση και η ελληνική Υπηρεσία Ασύλου εξέδωσε νέα απόφαση η οποία, σύμφωνα με τις ελληνικές αρχές, αντιμετωπίζει τις ανησυχίες του Συμβουλίου της Επικρατείας. Επίσης, η Ελλάδα υπέβαλε νέα νομοθεσία με σκοπό την ολοκλήρωση της μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο της οδηγίας για τις συνθήκες υποδοχής, παρέχοντας ισχυρότερη νομική βάση στη νέα αυτή απόφαση. Ο νέος νόμος βρίσκεται στο στάδιο της ολοκλήρωσης προκειμένου να υποβληθεί προς έγκριση στο ελληνικό κοινοβούλιο. Εν αναμονή της ουσιαστικής εφαρμογής από την Τουρκία της σχετικής με τους υπηκόους τρίτης χώρας ρήτρας της συμφωνίας επανεισδοχής ΕΕ-Τουρκίας, η Τουρκία και η Ελλάδα καλούνται να εξασφαλίσουν την αποτελεσματική εφαρμογή των σχετικών διατάξεων της διμερούς συμφωνίας Ελλάδας-Τουρκίας όσον αφορά την επανεισδοχή, για τις αφίξεις που δεν καλύπτονται από τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Υψηλή προτεραιότητα παραμένει η στήριξη στη Συρία και τις γειτονικές της χώρες. Από την έναρξη της κρίσης η ΕΕ έχει διαθέσει πάνω από ένα δισ. EUR για την Ιορδανία και τον Λίβανο, για τη στήριξη των πλέον ευάλωτων ατόμων μέσω ανθρωπιστικής χρηματοδότησης και για την παροχή εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης και την ενίσχυση των μέσων διαβίωσης των προσφύγων και των κοινοτήτων υποδοχής. Επίσης σε δύο διεθνείς διασκέψεις υπουργικού επιπέδου με θέμα την ασφάλεια και τις επενδύσεις υποστηρίχθηκε η παροχή στήριξης προς τον Λίβανο 21. Η διάσκεψη Βρυξέλλες ΙΙ «Στηρίζοντας το μέλλον της Συρίας και της ευρύτερης περιοχής», της οποίας την προεδρία ασκούν από κοινού η ΕΕ και τα Ηνωμένα Έθνη, επιβεβαίωσε, τον Απρίλιο του 2018, την υποστήριξη της ΕΕ για την εξεύρεση πολιτικής λύσης στη Συρία, καθώς και τη δέσμευσή της να αντιμετωπίσει τις σημαντικές ανάγκες, με την επιβεβαίωση χορήγησης 560 εκατ. EUR για το 2018 και τη διάθεση επιπλέον ποσού 560 εκατ. EUR για το 2019. Συνολικά, η διάσκεψη κινητοποίησε 6,2 δισ. EUR σε επιχορηγήσεις από τη διεθνή κοινότητα έως το 2020, τα τρία τέταρτα των οποίων προέρχονται από την ΕΕ και τα κράτη μέλη της. 20 21 57 εθνικοί εμπειρογνώμονες από τα κράτη μέλη τοποθετούνται στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο για να στηρίξουν την εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας στην Ελλάδα. Οι σχετικές συναντήσεις πραγματοποιήθηκαν στις 15 Μαρτίου 2018 στη Ρώμη (στήριξη των λιβανικών ενόπλων δυνάμεων και των δυνάμεων εσωτερικής ασφάλειας) και στις 6 Απριλίου 2018 στο Παρίσι (υποστήριξη των επενδύσεων και των οικονομικών μεταρρυθμίσεων). 8

Διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων Η Επιτροπή ολοκληρώνει επί του παρόντος τις εσωτερικές της διαδικασίες για την υπογραφή συμφωνίας με την Αλβανία, η οποία έχει μονογραφηθεί ήδη από τον Φεβρουάριο του 2018, η οποία θα επιτρέψει στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής να παρέχει συνδρομή στον τομέα της διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων, καθώς και να αναπτύσσει ταχέως επιχειρησιακές ομάδες αλβανική επικράτεια σε περίπτωση αιφνίδιας μεταβολής των μεταναστευτικών ροών. Στις 30 Απριλίου, επιτεύχθηκε συμφωνία σε τεχνικό επίπεδο για παρόμοια συμφωνία με την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας. Επί του παρόντος διεξάγονται διαπραγματεύσεις με τη Σερβία, και η Επιτροπή έχει προτείνει την έναρξη διαπραγματεύσεων για τη σύναψη ανάλογων συμφωνιών με το Μαυροβούνιο και τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη. Το Ευρωπαϊκό Κέντρο κατά της λαθραίας διακίνησης μεταναστών στο πλαίσιο της Ευρωπόλ εξακολούθησε να στηρίζει την επιχειρησιακή συνεργασία για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών μέσω της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων. Κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, η Ευρωπόλ οργάνωσε 11 επιχειρησιακές συνεδριάσεις με επίκεντρο τα Δυτικά Βαλκάνια και διαχειρίστηκε 28 υποθέσεις προτεραιότητας. Στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων οργανώθηκαν επίσης 7 ημερίδες κοινής δράσης οι οποίες οδήγησαν σε επιτυχημένες συλλήψεις λαθρεμπόρων. Η Ευρωπόλ εξακολούθησε να παρακολουθεί την αυξανόμενη τάση λαθραίας διακίνησης μεταναστών σε φορτηγά και μεγάλα οχήματα. Οι χώρες της περιοχής έχουν ενισχύσει τις οικείες ικανότητες ελέγχου και επιτήρησης των συνόρων, μετακινώντας τις περιπολίες σε στοχευμένα τμήματα των συνόρων. Παράλληλα, η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει στήριξη στις χώρες της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων, δίνοντας έμφαση στη βελτίωση των συνθηκών και της ικανότητας υποδοχής των μεταναστών και των προσφύγων και στην ανάπτυξη ικανοτήτων για την ενίσχυση των συστημάτων διαχείρισης της μετανάστευσης. Συνεχίστηκαν οι δύο τακτικές εβδομαδιαίες βιντεοδιασκέψεις με τη συμμετοχή της Επιτροπής, των κρατών μελών, των οργανισμών της ΕΕ και των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων, με σκοπό τη διευκόλυνση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση της μετανάστευσης κατά μήκος της διαδρομής των Δυτικών Βαλκανίων. Στην ετήσια δέσμη μέτρων της Επιτροπής για τη διεύρυνση, που εγκρίθηκε στις 17 Απριλίου 2018, τονίζεται η ανάγκη να ενισχύσουν οι χώρες τις προσπάθειες για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των προκλήσεων που σχετίζονται με τη μετανάστευση 22. Επόμενα βήματα: Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να βελτιώσουν τις συνθήκες στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης, ιδίως ως προς τις ανάγκες των ευάλωτων ομάδων και των ασυνόδευτων ανηλίκων. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει επειγόντως να επιταχύνουν την υλοποίηση των επιστροφών στην Τουρκία στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Οι ελληνικές αρχές θα πρέπει να ολοκληρώσουν επειγόντως το σχέδιο έκτακτης ανάγκης που έχουν εκπονήσει προκειμένου να αντιμετωπίσουν την αύξηση των αφίξεων στα νησιά και μέσω των χερσαίων συνόρων. 22 Βλ. COM(2018) 450 final της 17.4.2018 και επιμέρους ανά χώρα εκθέσεις. Η εμβληματική πρωτοβουλία 2 («Ενίσχυση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της μετανάστευσης») της στρατηγικής για τα Δυτικά Βαλκάνια (COM(2018) 65 final της 6.2.2018) επιβεβαίωσε τη δέσμευση για συνέχιση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών κατά μήκος της διαδρομής. Η έκθεση θα χρησιμεύσει ως βάση για τις συγκεκριμένες δράσεις που θα αναλάβει η ΕΕ κατά τα επόμενα έτη για τη στήριξη των χωρών της περιοχής. 9

Θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με την Τουρκία για την πρόληψη των υφιστάμενων και αναδυόμενων χερσαίων και θαλάσσιων οδών παράτυπης μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας. Θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας σχετικά με τις επιστροφές και επανεισδοχές από την Ελλάδα μέσω της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, καθώς και μέσω του διμερούς πρωτοκόλλου Ελλάδας-Τουρκίας. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εξασφαλίσουν την αναγκαία υποστήριξη εμπειρογνωμόνων στις εργασίες των οργανισμών της ΕΕ στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία. Θα πρέπει σύντομα να συναφθούν συμφωνίες μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των εταίρων των Δυτικών Βαλκανίων σχετικά με την επιχειρησιακή στήριξη που παρέχεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου - Στήριξη στην Ιταλία Η ΕΕ συνεχίζει να στηρίζει την Ιταλία για την εφαρμογή της προσέγγισης των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Οι δραστηριότητες στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης του Τάραντα έχουν ανασταλεί προσωρινά για την εκτέλεση εργασιών συντήρησης, ενώ οι εργασίες ανακαίνισης που πραγματοποιούνται στο κέντρο υποδοχής και ταυτοποίησης στη Λαμπεντούζα περιορίζουν επίσης τις δραστηριότητες. Παράλληλα, οι ιταλικές αρχές επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους να ορίσουν τρεις ακόμη τοποθεσίες για τη δημιουργία κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης στην Καλαβρία και τη Σικελία προς το τέλος του έτους. Σε εξέλιξη βρίσκεται η αναθεώρηση των τυποποιημένων διαδικασιών λειτουργίας των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης. Οι οργανισμοί της ΕΕ λαμβάνουν μέτρα για να προσαρμόσουν τα επίπεδα στελέχωσης και το επίκεντρο των δραστηριοτήτων τους στην Ιταλία, σύμφωνα με τις τρέχουσες ανάγκες. Στις 30 Απριλίου, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο τοποθέτησε 38 εθνικούς εμπειρογνώμονες στην Ιταλία, επικουρούμενους από 54 προσωρινούς υπαλλήλους και 98 πολιτιστικούς διαμεσολαβητές. 428 εμπειρογνώμονες της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στηρίζουν τις εργασίες με τους νεοαφιχθέντες μετανάστες. Στις 7 Μαΐου 2018, τοποθετήθηκαν συνολικά 15 προσκεκλημένοι υπάλληλοι της Ευρωπόλ και τρία μέλη του προσωπικού της Ευρωπόλ σε πέντε τοποθεσίες στην Ιταλία για τη διενέργεια δευτεροβάθμιων ελέγχων ασφάλειας. Η Ιταλία έχει επίσης αυξήσει τη χωρητικότητα κράτησης, το δε κέντρο κράτησης στην Potenza έχει φθάσει σε πλήρη χωρητικότητα 96 θέσεων. Η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει σημαντική χρηματοδοτική ενίσχυση στην Ιταλία. Οι ιταλικές αρχές έχουν ξεκινήσει την υλοποίηση δράσεων βάσει του χρηματοδοτικού κονδυλίου που χορηγήθηκε στην Ιταλία τον Νοέμβριο, στον τομέα της ιατρικής βοήθειας, της διαπολιτισμικής διαμεσολάβησης, του εξοπλισμού για τον εξονυχιστικό έλεγχο των μεταναστών στα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης και των επιχειρήσεων για την επιτήρηση των θαλάσσιων συνόρων και τη διεξαγωγή επιχειρήσεων έρευνας και διάσωσης. Σε συνέχεια της επιστολής του Πρωθυπουργού κ. Gentiloni, στις 25 Ιουλίου 2017, η Επιτροπή και το ιταλικό Υπουργείο Εσωτερικών συνέχισαν τις συζητήσεις για τον σχεδιασμό μέτρων που θα χρηματοδοτηθούν από τη βοήθεια έκτακτης ανάγκης με στόχο τη στήριξη της ένταξης σε τοπικό επίπεδο, την προστασία των θυμάτων εμπορίας ανθρώπων και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των διαδικασιών ασύλου και επιστροφής. Με τη βοήθεια έκτακτης 10

ανάγκης που χορηγήθηκε στην Ιταλία η στήριξη της ΕΕ για τα εθνικά προγράμματα της Ιταλίας υπερβαίνει συνολικά τα 654 εκατ. EUR 23. Η κοινή επιχείρηση Themis συνεχίστηκε, στηρίζοντας την Ιταλία στην αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης σε όλη την Κεντρική Μεσόγειο, τη διάσωση ζωών στη θάλασσα και την πρόληψη και τον εντοπισμό του διασυνοριακού εγκλήματος. Το πεδίο των επιχειρήσεών της καλύπτει σήμερα την Αδριατική Θάλασσα, η δε συνιστώσα επιβολής του νόμου έχει ενισχυθεί, ιδίως όσον αφορά την καταπολέμηση της τρομοκρατίας και των αλλοδαπών μαχητών. Επί του παρόντος, με συνεισφορές από 27 κράτη μέλη, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής στηρίζει την Ιταλία με 428 συνοριοφύλακες και μέλη πληρώματος, δύο αεροσκάφη, ένα ελικόπτερο, ένα περιπολικό σκάφος ανοικτής θαλάσσης, επτά παράκτια περιπολικά σκάφη, τέσσερα παράκτια περιπολικά σκάφη μικρότερου μεγέθους και 14 κινητά γραφεία. Επόμενα βήματα: Η Ιταλία πρέπει να ανοίξει τρία επιπλέον κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης όπως έχει προβλεφθε. Η Ιταλία θα πρέπει να αυξήσει τη χωρητικότητα κράτησης Πρέπει να ολοκληρωθεί νέα φάση χρηματοδότησης έκτακτης ανάγκης με τις ιταλικές αρχέ. Τα κράτη μέλη πρέπει να επιταχύνουν τις συνεισφορές στους οργανισμούς της ΕΕ (επίπεδα στελέχωσης και επιχειρησιακή υποστήριξη) στην Ιταλία σύμφωνα με τις ανάγκες. Η Ιταλία πρέπει να συνεχίσει την υλοποίηση όλων των δράσεων που προσδιορίζονται στο σχέδιο δράσης της 4ης Ιουλίου 2017. - Λιβύη και ευρύτερη περιοχή, και χώρες κατά μήκος της διαδρομής Η ΕΕ συνεχίζει τις προσπάθειές της για τη βελτίωση των άθλιων συνθηκών που αντιμετωπίζουν πολλοί μετανάστες και πρόσφυγες στη Λιβύη, καθώς και για την αντιμετώπιση της παράνομης διακίνησης μεταναστών. Στο πλαίσιο των χρηματοδοτούμενων από την ΕΕ προγραμμάτων καταβάλλονται προσπάθειες για την αντιμετώπιση των άμεσων αναγκών των μεταναστών και των προσφύγων, την παροχή βοήθειας στους μετανάστες για την επιστροφή τους στη χώρα καταγωγής τους ή για την αναζήτηση ασφαλούς διαδρομής για όσους χρήζουν προστασίας στην Ευρώπη μέσω της επανεγκατάστασης, και για την επίτευξη μακροπρόθεσμης σταθεροποίησης των κοινοτήτων. Μέχρι στιγμής, με τη στήριξη της ΕΕ, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης έχει εφοδιάσει σχεδόν 41 000 μετανάστες με κουβέρτες, στρώματα και είδη προσωπικής υγιεινής στα σημεία αποβίβασης, στα κέντρα κράτησης και στις κοινότητες υποδοχής στη Λιβύη. Ιατρική βοήθεια έχει παρασχεθεί σε περισσότερους από 14 500 ευάλωτους μετανάστες. Άνω των 950 μεταναστών έχουν επίσης λάβει ενίσχυση μέσω του Μηχανισμού συγκέντρωσης πόρων και απόκρισης για τη μετανάστευση στη Νότια Λιβύη. Χορηγήθηκε επίσης ειδική βοήθεια από το Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά (UNICEF) για την εξασφάλιση χειμερινών ενδυμάτων στα κέντρα κράτησης, καθώς και των βασικών ειδών για επιβίωση και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης, συμπεριλαμβανομένης της ψυχαγωγίας και εκπαιδευτικών 23 Για την περίοδο 2014-2020, η βοήθεια αυτή ανέρχεται σε 387,7 εκατ. EUR στο πλαίσιο του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης, εκ των οποίων 43,6 εκατ. EUR για τη μετεγκατάσταση/επανεγκατάσταση και 266 εκατ. EUR στο πλαίσιο του Ταμείου Εσωτερικής Ασφάλειας, εκ των οποίων 201,5 εκατ. EUR για τα σύνορα και τις θεωρήσεις και 64,5 εκατ. EUR για την αστυνομία. 11

δραστηριοτήτων. Σε εξέλιξη βρίσκεται επίσης κοινή προσπάθεια υπέρ της απελευθέρωσης των παιδιών και της εξεύρεσης εναλλακτικών λύσεων αντί της κράτησης 24. Το Αναπτυξιακό Πρόγραμμα του ΟΗΕ (UNDP), έχει επίσης δημιουργήσει ένα Campus επιχειρηματικότητας για παροχή βοήθειας σε νέους επιχειρηματίες 25. Η ΕΕ εξακολούθησε να στηρίζει τους δήμους της Λιβύης σε ολόκληρη τη χώρα, καταβάλλοντας προσπάθειες για την αποκατάσταση των βασικών υποδομών ώστε οι τοπικοί πληθυσμοί και οι μετανάστες να έχουν πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες. Συνεχίζονται οι συζητήσεις μεταξύ της ΕΕ και των εταίρων υλοποίησης (Ιταλική Συνεργασία, Αναπτυξιακό Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών και Ταμείο των Ηνωμένων Εθνών για τα Παιδιά UNICEF) προκειμένου να καταστεί δυνατή η υλοποίηση ενός νέου προγράμματος ύψους 50 εκατ. EUR για τη στήριξη των δήμων, το οποίο εγκρίθηκε τον Μάρτιο του 2018. Με τον τρόπο αυτό, θα ενισχυθεί η ικανότητα των δήμων της Λιβύης να παρέχουν βασικές υπηρεσίες όπως υγεία, εκπαίδευση, αποχέτευση και νερό. Στις 4 Μαΐου, 1 006 πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο αφέθηκαν ελεύθεροι μετά τις παρεμβάσεις της Ύπατης Αρμοστείας των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες το 2018, παρατηρείται δηλ. επιτάχυνση σε σχέση με το 2017 που ο συνολικός αριθμός ανήλθε σε 1 428. Το 2018 ο Οργανισμός έχει μέχρι στιγμής πραγματοποιήσει 486 επισκέψεις παρακολούθησης σε κέντρα κράτησης. Η στήριξη της ΕΕ επέτρεψε επίσης στην Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες να εξασφαλίσει 15 216 ιατρικές επισκέψεις για πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, ενώ παράλληλα τάσσεται υπέρ της αποφυλάκισής τους. Με την υποστήριξη της ΕΕ, ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης συνεχίζει το πρόγραμμά του για τις υποβοηθούμενες εκούσιες επιστροφές και, μέχρι τις 24 Απριλίου 2018, 6 185 άτομα επέστρεψαν με ασφάλεια στο σπίτι τους. Κατά τη φάση απομάκρυνσης μεταξύ 28ης Νοεμβρίου 2017 και 1ης Μαρτίου 2018, συνολικά 15 391 άτομα επέστρεψαν οικειοθελώς στις εστίες τους 26. Εκπληρώθηκε επομένως ο στόχος που έθεσε η Επιτροπή τον Δεκέμβριο 27. Στήριξη για επανένταξη παρέχεται συνολικά σε 27 138 άτομα που έχουν επιστρέψει από τον Μάιο του 2017. Η ΕΕ συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη και την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες ώστε να εξασφαλιστεί η απομάκρυνση από τη Λιβύη προς τον Νίγηρα και στη συνέχεια η ταχεία επανεγκατάσταση όσο το δυνατόν περισσότερων ευάλωτων ατόμων που χρήζουν διεθνούς προστασίας. Έπειτα από προσωρινή αναστολή των απομακρύνσεων στις αρχές Μαρτίου λόγω των ανησυχιών που διατύπωσε η κυβέρνηση του Νίγηρα ότι ο ρυθμός των αναχωρήσεων προς άλλες χώρες δεν ήταν αντίστοιχος με τον ρυθμό των αφίξεων στον Νίγηρα, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) δρομολόγησε εκ νέου στις 10 Μαΐου τον Μηχανισμό Έκτακτης Διέλευσης, με την αερομεταφορά 132 ευάλωτων προσφύγων και αιτούντων άσυλο 28. Από τα 1 152 άτομα που απομακρύνθηκαν από τη Λιβύη προς τον Νίγηρα, η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR) πρότεινε στις 13 Μαΐου την επανεγκατάσταση 475 ατόμων 29, και εξ αυτών 108 έχουν ήδη αναχωρήσει από τον Νίγηρα 30. Άλλα 71 άτομα έχουν 24 25 26 27 28 29 30 https://blogs.unicef.org/blog/invisible-child-migrants-libya/ Περισσότερες πληροφορίες υπάρχουν στη διεύθυνση http://tec.ly/. https://eeas.europa.eu/headquarters/headquarters-homepage/40705/joint-au-eu-un-taskforce-assists-16000-people_en COM(2017) 820 final της 7.12 2017. Από την έναρξη των απομακρύνσεων από τη Λιβύη στα τέλη του 2017, έχουν συνολικά απομακρυνθεί 1 474 άτομα στον Νίγηρα (1 152), στην Ιταλία (312), και στο κέντρο έκτακτης διέλευσης στη Ρουμανία (10). Στη Γαλλία, τη Γερμανία, τις Κάτω Χώρες, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, την Ελβετία και τον Καναδά. Στη Γαλλία, τη Σουηδία, και την Ελβετία. 12

γίνει δεκτά από τα κράτη επανεγκατάστασης και είναι εν αναμονή της αναχώρησης 31. Τούτο σημαίνει ότι τα κράτη επανεγκατάστασης έχουν ήδη επανεγκαταστήσει το 38 % περίπου όλων των ατόμων που έχουν προταθεί. Μολονότι απαιτούνται επιπλέον δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση από τον Νίγηρα, ο αριθμός των δεσμεύσεων για επανεγκατάσταση από τον Νίγηρα δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα αφού έχουν πραγματοποιηθεί 2 681 δεσμεύσεις 32. Είναι σημαντικό να επιταχυνθούν οι παραπομπές από την Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες, ούτως ώστε, αφενός, να καταστεί δυνατή η υλοποίηση των δεσμεύσεων και, αφετέρου, τα κράτη επανεγκατάστασης να επανεγκαταστήσουν το συντομότερο δυνατόν τα πρόσωπα που απομακρύνθηκαν από τη Λιβύη 33. Η ΕΕ υποστηρίζει ανεπιφύλακτα αυτές τις προσπάθειες, και θα συμπληρώσει την υφιστάμενη χρηματοδοτική στήριξη στην Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (20 εκατ. EUR). Τα κράτη μέλη που δεν προορίζουν μέρος της οικείας δέσμευσης επανεγκατάστασης για τον Νίγηρα καλούνται να το πράξουν, ενώ εκείνα που έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία επανεγκατάστασης θα πρέπει να συνεχίσουν, διασφαλίζοντας ότι οι μεταφορές πραγματοποιούνται αμέσως μετά τις παραπομπές. Η Ύπατη Αρμοστεία θα πρέπει να ενθαρρύνεται να εστιάζει τις παραπομπές επανεγκατάστασης στον Νίγηρα κυρίως στα πρόσωπα που έχουν απομακρυνθεί από τη Λιβύη. Μετά την υψηλού επιπέδου τριμερή αποστολή Αφρικανικής Ένωσης-ΕΕ-Ηνωμένων Εθνών 34 στην Τρίπολη τον Φεβρουάριο, η Επιτροπή ανέλαβε δέσμευση έναντι των λιβυκών αρχών να διασφαλίσει την υλοποίηση των δεσμεύσεων που έχουν αναληφθεί. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η σημασία της διευκόλυνσης της ανθρωπιστικής επιχείρησης απομάκρυνσης μέσω της απαλλαγής από τις θεωρήσεις εξόδου της παροχής στην Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες της δυνατότητας να υλοποιεί πλήρως την εντολή της πέραν των περιορισμών που επιβάλλονται σε ιθαγένειες της βελτίωσης της πρόσβασης και των συνθηκών διαβίωσης των μεταναστών και των προσφύγων στα κέντρα κράτησης του κλεισίματος των κέντρων κράτησης στη σημερινή τους μορφή και της εξέτασης εναλλακτικών λύσεων για την ποινικοποίηση των παράτυπων μεταναστών της εξασφάλισης της πλήρους καταγραφής και του εντοπισμού όλων των μεταναστών που αποβιβάζονται. Συνεχίστηκαν οι προσπάθειες της ΕΕ για τη στήριξη των δύο λιβυκών ακτοφυλακών. Με την επιχείρηση «Σοφία» της EUNAVFORMED έχουν μέχρι στιγμής εκπαιδευτεί περίπου 191 μέλη του προσωπικού της ακτοφυλακής της Λιβύης, συμπεριλαμβανομένων των πληρωμάτων 5 περιπολικών σκαφών στο πλαίσιο του συνδυασμού κατάρτισης στην ξηρά και τη θάλασσα. Συνεχίζεται στην Ελλάδα η κατάρτιση 22 Λίβυων υπαλλήλων, ενώ στην Ισπανία προγραμματίζεται στις αρχές Ιουλίου 2018 ένα ακόμη πρόγραμμα κατάρτισης για 34 υποψηφίους. Στην πρώτη έκθεση παρακολούθησης τον Μάρτιο τονίστηκε ότι ναι μεν η ικανότητα και ο επαγγελματισμός εξελίσσονται, αλλά ότι η αποτελεσματική παρακολούθηση θα μπορούσε να επωφεληθεί περισσότερο από τη συνεχή παρουσία του προσωπικού της EUNAVFORMED στα επιχειρησιακά κέντρα της λιβυκής ακτοφυλακής. 31 32 33 34 Επιπλέον, η Γαλλία έχει επίσης επανεγκαταστήσει 97 πρόσφυγες που ήταν ήδη καταγεγραμμένοι στον Νίγηρα, ενώ 42 άτομα έχουν επανεγκατασταθεί από τη Λιβύη απευθείας στη Γαλλία, τη Σουηδία και τις Κάτω Χώρες. Τα κράτη επανεγκατάστασης εντός και εκτός ΕΕ (Γαλλία, Καναδάς, Γερμανία, Φινλανδία, Κάτω Χώρες, Ελβετία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο) έχουν μέχρι στιγμής αναλάβει 2 680 δεσμεύσεις για επανεγκατάσταση από τον Νίγηρα (για άτομα που έχουν απομακρυνθεί από τη Λιβύη, καθώς και για πρόσφυγες που είναι ήδη καταγεγραμμένοι στον Νίγηρα). Από τις 9 έως τις 11 Απριλίου πραγματοποιήθηκε επιτόπια αποστολή στον Νίγηρα στο πλαίσιο της βασικής ομάδας, για την ενίσχυση της επανεγκατάστασης κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, με τη συμμετοχή ορισμένων κρατών επανεγκατάστασης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με σκοπό την περαιτέρω επιτάχυνση των εργασιών στην περιοχή αυτή. Η ειδική ομάδα Αφρικανικής Ένωσης-ΕΕ-Ηνωμένων Εθνών συστάθηκε στο περιθώριο της πέμπτης συνόδου κορυφής Αφρικανικής Ένωσης-Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΑΕ-ΕΕ), η οποία πραγματοποιήθηκε στις 29-30 Νοεμβρίου 2017 στο Αμπιτζάν, στην Ακτή Ελεφαντοστού. 13

Η δημιουργία ενός ασφαλούς δικτύου επικοινωνίας στη Μεσόγειο για την ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με την παράτυπη μετανάστευση διά θαλάσσης βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο, και το μεσογειακό δίκτυο Seahorse θα πρέπει να τεθεί σε λειτουργία κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2018. Στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Μαρτίου 2018, οι υπουργοί ενέκριναν πιλοτικό σχέδιο για την ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των οργανισμών της ΕΕ και της επιχείρησης «Σοφία» της EUNAVFORMED, συνεργαζόμενοι άμεσα ως «κυψέλη πληροφοριών σχετικά με το έγκλημα» στο πλαίσιο της εμβληματικής επιχείρησης «Σοφία». Η «κυψέλη» θα πρέπει να αρχίσει να λειτουργεί το συντομότερο δυνατόν. Η αποστολή συνδρομής της ΕΕ στη Λιβύη για την ολοκληρωμένη διαχείριση των συνόρων αποσκοπεί στην αύξηση, έως τον Μάιο του 2018, του προσωπικού στην Τρίπολη έως 17 υπαλλήλους σε μόνιμη ή εκ περιτροπής βάση, ώστε να επιτευχθεί η μεγαλύτερη δυνατή δέσμευση με τις λιβυκές αρχές από την έναρξη της συνεργασίας με την υφιστάμενη «μειωμένη παρουσία» τον Δεκέμβριο του 2017. - Χρηματοδότηση Το Καταπιστευματικό Ταμείο Έκτακτης Ανάγκης της ΕΕ για την Αφρική εξακολουθεί να διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στο έργο της ΕΕ. Στις 8 Μαΐου 2018, συμφωνήθηκαν 147 προγράμματα συνολικού ύψους περίπου 2 593,4 εκατ. EUR, που κατανέμονται μεταξύ των τριών θυρίδων: Σαχέλ/Λίμνη Τσαντ (1293 εκατ. EUR) (79 προγράμματα), Κέρας της Αφρικής (820,3 εκατ. EUR) (50 προγράμματα), Βόρεια Αφρική (335 εκατ. EUR) (14 προγράμματα). Το ποσό αυτό περιλαμβάνει επίσης 4 εγκάρσια προγράμματα (145,1 εκατ. EUR). Μέχρι στιγμής έχουν υπογραφεί συνολικά 235 συμβάσεις με φορείς υλοποίησης για συνολικό ποσό ύψους 1611,2 εκατ. EUR, ενώ οι συνολικές εκταμιεύσεις ανέρχονται σε 650 εκατ. EUR. Οι πόροι που διατίθενται επί του παρόντος στο Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική ανέρχονται σε 3,39 δισ. EUR εκ των οποίων πάνω από 2,98 δισ. EUR προέρχονται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάπτυξης και από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Συνολικά, τα κράτη μέλη της ΕΕ και άλλοι χορηγοί (Ελβετία και Νορβηγία) έχουν συνεισφέρει 413,8 εκατ. EUR, εκ των οποίων έχουν μέχρι στιγμής καταβληθεί 378 εκατ. EUR. Βασικοί χορηγοί παραμένουν η Γερμανία (157,5 εκατ. EUR) και η Ιταλία (104 εκατ. ευρώ). Η συνεισφορά των κρατών μελών για τη θυρίδα Βόρειας Αφρικής του Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ υπήρξε ιδιαίτερα σημαντική όσον αφορά την επίτευξη μιας νέας προσέγγισης με τη Λιβύη: Από τις συζητήσεις στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέκυψαν δεσμεύσεις των κρατών μελών ύψους 178.6 εκατ. EUR, κυρίως για να τροφοδοτηθεί η θυρίδα Βόρειας Αφρικής. Παρά ταύτα, ήδη το 2018 ενδέχεται να υπάρξει σημαντικό χρηματοδοτικό κενό. Το θέμα αυτό συζητήθηκε κατά τη συνεδρίαση του στρατηγικού συμβουλίου στις 24 Απριλίου 2018. Το κόστος των προβλεπόμενων δράσεων για τις τρεις θυρίδες, που περιλαμβάνουν βασικές δράσεις όπως η συνέχιση των προσπαθειών στη Λιβύη και η διατήρηση του ρυθμού των υποστηριζόμενων οικειοθελών επιστροφών και απομακρύνσεων, εκτιμάται περίπου σε 2 δισ. EUR. Παρότι οι υπόλοιποι πόροι μπορούν να καλύψουν ορισμένες προτεραιότητες, έχει εντοπιστεί χρηματοδοτικό κενό συνολικού ύψους 1,2 δισ. ευρώ για τις τρεις θυρίδες, εάν διατηρηθεί το τρέχον επίπεδο φιλοδοξίας. Για τη Βόρεια Αφρική, οι προτεραιότητες θα εξακολουθήσουν να συμβάλουν στην αποτελεσματική διαχείριση της μετανάστευσης, συμπεριλαμβανομένης της προστασίας των ευάλωτων μεταναστών, της εκούσιας επιστροφής, της σταθεροποίησης των κοινοτήτων, της ολοκληρωμένης διαχείρισης των συνόρων και της στήριξης για τη μετανάστευση εργατικού δυναμικού. Οι δραστηριότητες στο Κέρας της 14

Αφρικής και στο Σαχέλ και τη Λίμνη Τσαντ έχουν άμεση επίπτωση στην αποτελεσματικότητα της δράσης της ΕΕ στη Βόρεια Αφρική και είναι απαραίτητες προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η προσέγγιση της ΕΕ είναι πραγματικά ολοκληρωμένη. Τα κράτη μέλη έχουν αναγνωρίσει την αξία των προβλεπόμενων δράσεων, και συμφώνησαν να δώσουν προτεραιότητα σε δράσεις στους ακόλουθους τομείς: επιστροφή και επανένταξη, «Πλαίσιο ολοκληρωμένης αντιμετώπισης του προσφυγικού», ασφαλή έγγραφα και ληξιαρχικά μητρώα, αντιμετώπιση της εμπορίας ανθρώπων, ουσιαστικές προσπάθειες σταθεροποίησης στη Σομαλία, το Σουδάν και το Νότιο Σουδάν, και υποστήριξη του διαλόγου για τη μετανάστευση. Ταυτόχρονα, το Στρατηγικό Συμβούλιο συμφώνησε ότι το Καταπιστευματικό Ταμείο θα πρέπει να συνεχίσει τις δραστηριότητές του και πέραν του 2018 και ότι για τον σκοπό αυτό είναι απαραίτητη η ανασύσταση των πόρων του. Στο πλαίσιο του πρώτου πυλώνα του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου, του Ευρωπαϊκού Ταμείου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, συνολικά 12 επιλέξιμα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έχουν προτείνει περισσότερα από 46 επενδυτικά προγράμματα στο πλαίσιο των πέντε επενδυτικών θυρίδων για τις οποίες διατίθενται εγγυητικά κεφάλαια ύψους 1,5 δισ. EUR. Η συνολική αξία των προτάσεων που ελήφθησαν υπερβαίνει τα 3,5 δισ. EUR για τις πέντε θυρίδες 35. Οι πρώτες αποφάσεις της Επιτροπής για την έγκριση των προγραμμάτων αναμένονται στις αρχές του καλοκαιριού. Σε εξέλιξη βρίσκονται συνδυαστικές πράξεις βάσει επενδυτικών πλατφορμών για την Αφρική και τις γειτονικές χώρες στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου. - Χώρες κατά μήκος της διαδρομής Ενισχύθηκε η συνεργασία με ορισμένους εταίρους στην Αφρική. Παρά τις πολιτικές αναταραχές, συνεχίστηκε ομαλά η συνεργασία με τις αρχές της Αιθιοπίας σχετικά με τους πέντε πυλώνες της Δήλωσης της Βαλέτας. Ο διάλογος για τη μετανάστευση και τη συνεργασία με τη Γουινέα και την Γκάμπια εμφανίζει σταθερή πρόοδο, και τον Μάρτιο διοργανώθηκε ένα επιτυχημένο σεμινάριο της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής σχετικά με τις βέλτιστες πρακτικές για τη διοργάνωση δραστηριοτήτων σχετικών με την επιστροφή. Στην Ακτή του Ελεφαντοστού, δρομολογήθηκε εκ νέου ο διάλογος για τη μετανάστευση. Συνεχίζονται οι συζητήσεις με τη Νιγηρία για μια δέσμη μέτρων για τη μετανάστευση και την κινητικότητα, που θα καλύπτει την ανάπτυξη και τις επενδύσεις, τη διαχείριση των συνόρων και την ψηφιακή ταυτοποίηση, το λαθρεμπόριο, την εμπορία ανθρώπων, καθώς και την επανένταξη και την επανεισδοχή. Επιπλέον της συνεχιζόμενης επιχειρησιακής συνεργασίας, η πρόσθετη στήριξη στον Νίγηρα θα επικεντρωθεί στην ανάληψη δράσης με σκοπό την αντιμετώπιση των νέων μεταναστευτικών διαδρομών πλησίον των συνόρων της Νιγηρίας και στην ενίσχυση των προγραμμάτων οικονομικής υποκατάστασης. Τον Μάρτιο του 2018, ο Νίγηρας φιλοξένησε υπουργική διάσκεψη με τη συμμετοχή όλων των βασικών παραγόντων με σκοπό τη συζήτηση και την προώθηση της συνεργασίας για την καταπολέμηση της παράνομης διακίνησης μεταναστών και της εμπορίας ανθρώπων 36. Ο Νίγηρας, το Τσαντ, η Λιβύη και το Σουδάν συνήψαν επίσης νέα συμφωνία για την εγκαθίδρυση συνεργασίας με σκοπό τη θέσπιση ασφαλών κοινών συνόρων και την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος. 35 36 Οι περισσότερες προτάσεις (2,5 δισ. EUR) για τη θυρίδα «Χρηματοδότηση πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων» (15 προτάσεις) και τη θυρίδα «Βιώσιμη ενέργεια και συνδεσιμότητα» (15 προτάσεις). Επιπλέον, για τις τρεις άλλες θυρίδες ελήφθησαν προτάσεις για ποσό ύψους άνω του 1 δισ. EUR: «Βιώσιμη γεωργία, επιχειρηματίες του αγροτικού τομέα και αγροτικές επιχειρήσεις», «Βιώσιμες πόλεις» και «Η ψηφιοποίηση στην υπηρεσία της ανάπτυξης». Η διάσκεψη ενέκρινε δήλωση: http://europa.eu/rapid/press-release_statement-18-2067_en.htm. 15