ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Στρασβούργο, COM(2017) 330 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ, ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Δέκατη τρίτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επαναγκατάσταση EL EL

2 1 Εισαγωγή Η δέκατη τρίτη έκθεση σχετικά με τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση περιγράφει τις επείγουσες δράσεις που πρέπει ακόμη να αναληφθούν, προκειμένου να μετεγκατασταθούν, τους προσεχείς μήνες, όλα τα άτομα που είναι επιλέξιμα και βρίσκονται επί του παρόντος στην Ιταλία και την Ελλάδα, καθώς και να επιτευχθούν οι στόχοι της επανεγκατάστασης. Τους πρώτους πέντε μήνες του 2017 ο ρυθμός της μετεγκατάστασης σημείωσε σημαντική αύξηση. Από τον Ιανουάριο έχουν μετεγκατασταθεί σχεδόν άτομα. Ο αριθμός αυτός αντιπροσωπεύει πενταπλάσια και πλέον αύξηση σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2016, κατά την οποία είχαν μετεγκατασταθεί μόνο άτομα. Η αύξηση αυτή οφείλεται, αφενός, στο γεγονός ότι οι διαδικασίες τέθηκαν σε πλήρη λειτουργία κατά τη διάρκεια του δεύτερου εξαμήνου του 2016 και ότι η πλειονότητα των κρατών μελών αναλαμβάνει επί του παρόντος δεσμεύσεις σε τακτική βάση, και, αφετέρου, στις συνεχείς προσπάθειες των δύο δικαιούχων κρατών μελών για τη βελτίωση της αμοιβαίας συνεργασίας και εμπιστοσύνης. Κατά συνέπεια, τον Μάιο του 2017 μετεγκαταστάθηκαν από την Ιταλία περισσότερα από άτομα, ο υψηλότερος αριθμός μέχρι σήμερα, ο οποίος πλησιάζει τους μηνιαίους στόχους που έχουν τεθεί, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό των ατόμων που έχουν μετεγκατασταθεί από την Ιταλία σε Ωστόσο, απαιτείται να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες από την Ιταλία, προκειμένου να ταυτοποιηθούν και να καταγραφούν για μετεγκατάσταση όλοι όσοι βρίσκονται στην Ιταλία, καθώς και να διοχετευθούν για μετεγκατάσταση οι νέοι επιλέξιμοι νεοαφιχθέντες. Στην Ελλάδα, όπου ο αριθμός των προς μετεγκατάσταση ατόμων αναμένεται να παραμείνει σταθερός ( άτομα έχουν καταγραφεί για μετεγκατάσταση), οι μηνιαίες μετεγκαταστάσεις έχουν σταθεροποιηθεί σε 1 300, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό των ατόμων που έχουν μετεγκατασταθεί από την Ελλάδα σε Περίπου πρέπει ακόμη να μετεγκατασταθούν. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη συμφώνησαν συγκεκριμένο επιχειρησιακό σχεδιασμό και αναμένεται ότι, βάσει του εν λόγω σχεδιασμού και με τον σημερινό ρυθμό ανάληψης δεσμεύσεων, ο στόχος των μετεγκαταστάσεων ανά μήνα θα επιτευχθεί τον Ιούλιο και θα διατηρηθεί έως τον Σεπτέμβριο. Συνολικά, μέχρι σήμερα έχουν μετεγκατασταθεί πάνω από άτομα. Ενώ τα περισσότερα κράτη μέλη συνεισφέρουν πλέον με δίκαιο και αναλογικό τρόπο στην εφαρμογή του προγράμματος, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία, κατά παράβαση των νομικών τους υποχρεώσεων, ούτε αναλαμβάνουν δεσμεύσεις ούτε προβαίνουν σε μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα και την Ιταλία. Η μετεγκατάσταση εξακολουθεί να αποτελεί καθοριστικό μέτρο για τη μείωση της πίεσης που δέχονται η Ελλάδα και η Ιταλία, μέσω του καταμερισμού της ευθύνης όσον αφορά τους αιτούντες που χρήζουν σαφώς διεθνούς προστασίας. Τα κράτη μέλη δεν θα πρέπει να μειώσουν τις προσπάθειές τους, δεδομένου ότι ο σημερινός ρυθμός μετεγκατάστασης εξακολουθεί να είναι ανεπαρκής για τη μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι έως τον Σεπτέμβριο του Ωστόσο, οι νομικές υποχρεώσεις των κρατών μελών δεν παύουν τότε οι αποφάσεις του Συμβουλίου εφαρμόζονται στα πρόσωπα που φθάνουν στο έδαφος της Ιταλίας και της Ελλάδας έως τις 26 Σεπτεμβρίου Ως εκ τούτου, η διαδικασία μετεγκατάστασης πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζεται από τα κράτη μέλη για τους επιλέξιμους αιτούντες εντός εύλογου χρονικού πλαισίου και μετά το συγκεκριμένο χρονικό σημείο. 2

3 Η εφαρμογή των συμπερασμάτων του Ιουλίου 2015 για την επανεγκατάσταση ατόμων εξακολουθεί να προχωρεί κανονικά, καθώς πάνω από τα δύο τρίτα του συμφωνηθέντος αριθμού ατόμων έχουν ήδη επανεγκατασταθεί. 2 Μετεγκατάσταση Ο ρυθμός των μετεγκαταστάσεων εξακολουθεί να παρουσιάζει θετική τάση. Πρόσθετες προσπάθειες από όλα τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης θα καθιστούσαν δυνατή την επίτευξη των στόχων που έχει θέσει η Επιτροπή. Με τους εν λόγω στόχους επιδιώκεται να διασφαλιστεί η αποτελεσματική και έγκαιρη μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων ατόμων που βρίσκονται επί του παρόντος στην Ιταλία και την Ελλάδα, καθώς και να αποφευχθούν τυχόν εμπόδια σε επιχειρησιακό επίπεδο και σε επίπεδο διοικητικής υποστήριξης, τα οποία ενδέχεται να προκύψουν αν οι περισσότερες από τις εναπομένουσες μεταφορές πραγματοποιηθούν μόνο τις τελευταίες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου. Σχεδόν όλα τα κράτη μέλη πραγματοποιούν πλέον μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία και την Ελλάδα. Η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Τσεχική Δημοκρατία εξακολουθούν να είναι τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν αλλάξει τη θέση τους και που συνέχισαν να μην αναλαμβάνουν δεσμεύσεις και να μην προβαίνουν σε μετεγκαταστάσεις ούτε από την Ελλάδα ούτε από την Ιταλία, κατά παράβαση των νομικών τους υποχρεώσεων 1. Συγκεκριμένα, η Ουγγαρία και η Πολωνία παραμένουν τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση, η δε Πολωνία δεν έχει αναλάβει καμία δέσμευση από τις 16 Δεκεμβρίου Επιπλέον, η Τσεχική Δημοκρατία δεν έχει αναλάβει δεσμεύσεις από τον Μάιο του 2016 και δεν έχει προβεί σε καμία μετεγκατάσταση από τον Αύγουστο του Επίσης, η Αυστρία δεν έχει ακόμη προβεί σε καμία μετεγκατάσταση, αλλά ανέλαβε πρόσφατα δέσμευση για 50 πρόσωπα που θα μετεγκατασταθούν από την Ιταλία τον Μάιο. Η εν λόγω δέσμευση πρέπει πλέον να μεταφραστεί σε μετεγκαταστάσεις στην πράξη χωρίς περαιτέρω καθυστέρηση. 2.1 Ελλάδα: Η μετεγκατάσταση αποτελεί καθιερωμένη διαδικασία στην Ελλάδα, αλλά εξακολουθεί να απαιτείται σημαντική επιτάχυνση των μεταφορών με στόχο τη μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, η Ελλάδα έχει ολοκληρώσει την καταγραφή («υποβολή αίτησης διεθνούς προστασίας») όλων εκείνων που καλύπτονταν από τη διαδικασία 1 Η Ουγγαρία και η Σλοβακία, υποστηριζόμενες από την Πολωνία, αμφισβήτησαν τη νομιμότητα της δεύτερης απόφασης του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση. Ωστόσο, τυχόν προσφυγή ακυρώσεως δεν έχει ανασταλτική ισχύ. Η συζήτηση των υποθέσεων ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης πραγματοποιήθηκε στις 10 Μαΐου. 3

4 προκαταγραφής 2, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Συνολικά, στις 9 Ιουνίου, άτομα είχαν υποβάλει τις αιτήσεις τους στο πλαίσιο του προγράμματος μετεγκατάστασης άτομα έχουν ήδη μετεγκατασταθεί, ενώ απομένουν ακόμα να μετεγκατασταθούν άτομα 3. Μολονότι περισσότεροι υποψήφιοι για μετεγκατάσταση θα μπορούσαν ακόμα να καταγραφούν πριν από τις 26 Σεπτεμβρίου 2017 και ορισμένοι θα μπορούσαν να αποκλεισθούν από το πρόγραμμα μετεγκατάστασης, ο συνολικός αριθμός των ατόμων που είναι καταγεγραμμένα για μετεγκατάσταση αναμένεται να παραμείνει σταθερός. Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης: τα έγγραφα σχεδιασμού πρέπει να οριστικοποιηθούν και να τεθούν σε εφαρμογή Όλα σχεδόν τα κράτη μέλη αναλαμβάνουν πλέον δεσμεύσεις και προβαίνουν σε μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα σε μηνιαία ή διμηνιαία βάση. Μόνο η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Αυστρία δεν εκπληρώνουν ακόμη τις νομικές υποχρεώσεις τους. Η Μάλτα έχει προβεί στη μετεγκατάσταση του συνολικού αριθμού που της αναλογεί 4, η Λετονία πρόκειται να το πράξει και η Νορβηγία είναι έτοιμη να τηρήσει τη δέσμευσή της. Η Εσθονία, η Φινλανδία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και η Πορτογαλία προχωρούν με ικανοποιητικό ρυθμό στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους. Παρά τις επανειλημμένες συστάσεις σε προηγούμενες εκθέσεις και αρκετές διμερείς ανταλλαγές σε διάφορα επίπεδα, η Σλοβακία συνεχίζει την πολιτική των αυστηρών προτιμήσεων που οδηγούν σε δυσανάλογα υψηλά ποσοστά απορρίψεων. Η εν λόγω πολιτική δεν συνάδει με τις αποφάσεις του Συμβουλίου σχετικά με τη μετεγκατάσταση, οι οποίες επιτρέπουν την απόρριψη για λόγους που αφορούν την εθνική ασφάλεια ή τη δημόσια τάξη. Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη αλλαγής της εν λόγω πολιτικής. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποφεύγουν να αποκλείουν από τις προτιμήσεις τους τους ευάλωτους αιτούντες διότι αυτοί πρέπει να μετεγκαθίστανται κατά προτεραιότητα. Επίσης είναι ζωτικής σημασίας να δημιουργήσουν τα κράτη μέλη την ικανότητα υποδοχής ιδιαίτερα ευάλωτων αιτούντων. Όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να έτοιμα να υποδεχτούν κάθε είδος αιτούντων άσυλο (μεγάλες οικογένειες, άνδρες μόνους) και το μερίδιο ευάλωτων αιτούντων που τους αναλογεί, συμπεριλαμβανομένων των ασυνόδευτων ανηλίκων και των ατόμων με σοβαρά προβλήματα υγείας. Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης έφθασε τις μεταφορές ανά μήνα κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών, αριθμός που δεν επαρκεί ακόμη για τη μετεγκατάσταση όλων όσοι είναι επιλέξιμοι έως τον Σεπτέμβριο του Η Επιτροπή διοργάνωσε, από κοινού με την ελληνική Υπηρεσία Ασύλου και τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ), ειδική συνάντηση, προκειμένου να ξεπεραστούν τα υλικοτεχνικά προβλήματα συντονισμού χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα το σουηδικό έγγραφο σχεδιασμού. Πραγματοποιήθηκαν διμερείς συναντήσεις με τα κράτη μέλη που έχουν αναλάβει υψηλές μηνιαίες δεσμεύσεις, προκειμένου να σχεδιαστούν τα διάφορα στάδια της διαδικασίας μετεγκατάστασης. Έγγραφα Η Επιτροπή, προκειμένου να βοηθήσει περαιτέρω τις ελληνικές αρχές στον σχεδιασμό και την παροχή συμπληρωματικής στήριξης, καλεί επίσης τις ελληνικές αρχές να διευκρινίσουν τον συνολικό αριθμό μεταναστών που βρίσκονται στην ηπειρωτική χώρα και στα νησιά υποψήφιοι για μετεγκατάσταση απορρίφθηκαν από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης, παραπέμφθηκαν στη διαδικασία του Δουβλίνου ή στην εθνική ελληνική διαδικασία (π.χ., λόγω ανάκλησης της υποβολής από την Ελλάδα για διοικητικούς λόγους, αρνητικού ελέγχου ασφαλείας από την Ελληνική Αστυνομία πριν από την υποβολή, κ.λπ.), ή, ένας πολύ περιορισμένος αριθμός υποψηφίων απεβίωσε. Εκτός από τα ειδικά κονδύλια στο πλαίσιο των υπόλοιπων

5 σχεδιασμού έχουν συμφωνηθεί με τη Γερμανία, τη Γαλλία, τις Κάτω Χώρες, τη Ρουμανία, την Ισπανία και τη Σουηδία. Βάσει του εν λόγω σχεδιασμού, και του υφιστάμενου ρυθμού μηνιαίων δεσμεύσεων από όλα τα κράτη μέλη, οι μεταφορές για λόγους μετεγκατάστασης θα ανέλθουν σε τον Ιούνιο και σε τον Ιούλιο, τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο. Με στόχο την αποτελεσματική εφαρμογή του εν λόγω σχεδιασμού, όλα τα κράτη μέλη θα πρέπει να επιδείξουν εποικοδομητικό πνεύμα σε κάθε στάδιο της διαδικασίας μετεγκατάστασης, η δε Επιτροπή είναι έτοιμη να διευκολύνει αυτή τη διαδικασία. Τα κράτη μέλη με περιορισμούς στην ικανότητα υποδοχής (Ιρλανδία, Φινλανδία και Πορτογαλία) κατέβαλαν προσπάθειες για την επίλυση των προβλημάτων. Ασυνόδευτοι ανήλικοι η ικανοποιητική πρόοδος συνεχίζεται Έως τις 6 Ιουνίου είχαν μετεγκατασταθεί 365 από τους 574 ασυνόδευτους ανηλίκους που είναι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση. Μετά την τελευταία έκθεση, περισσότερα κράτη μέλη έχουν προσφέρει θέσεις για τη συγκεκριμένη κατηγορία ευάλωτων αιτούντων. Τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να συνεχίσουν να παρέχουν θέσεις, σύμφωνα με τις ανάγκες 5, προκειμένου να μετεγκατασταθούν οι καταγεγραμμένοι ανήλικοι που έχουν χωριστεί από τις οικογένειές τους. Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία, η Πολωνία και η Αυστρία θα πρέπει να αρχίσουν αμέσως την ανάληψη δεσμεύσεων και τη μετεγκατάσταση από την Ελλάδα, προκειμένου να εκπληρώσουν τις νομικές υποχρεώσεις τους. Τα έγγραφα σχεδιασμού για τις μεταφορές θα πρέπει να οριστικοποιηθούν και να τεθούν σε εφαρμογή. Τα κράτη μέλη που δεν το έχουν πράξει, θα πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμα εκείνων που έχουν καταρτίσει έγγραφα σχεδιασμού. Στο παρόν τελικό στάδιο της εφαρμογής, τα κράτη μέλη θα πρέπει να βελτιώσουν την ικανότητά τους να διεκπεραιώνουν αιτήσεις μετεγκατάστασης, προκειμένου να εξασφαλίζεται η ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας, να αποφεύγονται οι καθυστερήσεις κατά τη διαδικασία μεταφοράς και, όταν απαιτείται, να καταβάλλονται προσπάθειες για επίλυση των προβλημάτων σχετικά με την ικανότητα υποδοχής, όσον αφορά, μεταξύ άλλων, και τους ευάλωτους αιτούντες. Η Σλοβακία καλείται, εντός των προσεχών εβδομάδων, να αναθεωρήσει την πολιτική προτιμήσεων για αιτούντες μετεγκατάσταση, ώστε να ευθυγραμμιστεί με τις αποφάσεις του Συμβουλίου και να αρχίσει τις μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα το συντομότερο δυνατόν. 2.2 Ιταλία: απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες για να εξασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων που βρίσκονται στην Ιταλία Ταυτοποίηση και καταγραφή μεταναστών για μετεγκατάσταση: η Ιταλία πρέπει να καταβάλει περισσότερες προσπάθειες προκειμένου να επισπεύσει τις μετεγκαταστάσεις Μέχρι σήμερα, στην Ιταλία έχουν καταγραφεί για μετεγκατάσταση άτομα, εκ των οποίων έχουν ήδη μετεγκατασταθεί. Σύμφωνα με τις ιταλικές αρχές, περίπου Μολονότι, καταρχήν, χρειάζονται μόνον 24 πρόσθετες δεσμεύσεις, η ανάγκη για περαιτέρω δεσμεύσεις μπορεί να αυξηθεί, αν απορριφθούν ορισμένες από τις αιτήσεις που υποβάλλονται σε άλλα κράτη μέλη δυνάμει του κανονισμού του Δουβλίνου για ασυνόδευτους ανηλίκους. 5

6 άτομα επιπλέον βρίσκονται στο στάδιο της καταγραφής. Επιπλέον, το 2017 έχουν φτάσει μέχρι σήμερα στην Ιταλία περισσότεροι από Ερυθραίοι, οι οποίοι θα πρέπει επίσης να καταγραφούν γρήγορα για μετεγκατάσταση. Ωστόσο, μόνο το 2016 έφτασαν στην Ιταλία περίπου Ερυθραίοι και, επομένως, είναι σαφές ότι μόνο οι μισοί περίπου από αυτούς έχουν καταγραφεί μέχρι σήμερα για το πρόγραμμα μετεγκατάστασης. Ως εκ τούτου, προέχει να ταυτοποιήσει η Ιταλία και να καταγράψει γρήγορα για μετεγκατάσταση, το συντομότερο δυνατό, όλους τους υπόλοιπους επιλέξιμους υποψηφίους που βρίσκονται επί του παρόντος στο έδαφός της. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EASO), προκειμένου να προσεγγίσει τους εν λόγω αιτούντες, είναι έτοιμη να δρομολογήσει, με τη στήριξη της Επιτροπής, στοχοθετημένη ενημερωτική εκστρατεία (μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ευρύτερη διανομή του φυλλαδίου της EASO για τη μετεγκατάσταση, ανοιχτή τηλεφωνική γραμμή της EASO, πανό, ενεργή παρουσία των κινητών ομάδων της EASO), ώστε να καταστεί δυνατή η αύξηση του αριθμού των καταγεγραμμένων επιλέξιμων αιτούντων. Η Ιταλία θα πρέπει να παράσχει την αναγκαία στήριξη για την υλοποίηση αυτής της ενημερωτικής εκστρατείας και την αύξηση της ευαισθητοποίησης για το πρόγραμμα μετεγκατάστασης στις Prefetture/Questure και στα κέντρα υποδοχής. Είναι επίσης κρίσιμης σημασίας να επιταχύνει η Ιταλία τις προσπάθειες για να συγκεντρώσει τη διαδικασία μετεγκατάστασης (ιδίως τα τελευταία στάδιά της) σε λίγα ειδικά κέντρα και να μεταφέρει όλους τους αιτούντες μετεγκατάσταση 10 ημέρες πριν από την αναχώρησή τους σε κέντρα υποδοχής στη Ρώμη ή κοντά σε αυτή. Η τρέχουσα πρακτική βάσει της οποίας οι επιλέξιμοι για μετεγκατάσταση μετανάστες διασπείρονται σε ολόκληρη την ιταλική επικράτεια, ενώ τα ειδικά καθορισμένα κέντρα μετεγκατάστασης συχνά δεν αξιοποιούνται πλήρως επειδή στεγάζουν κυρίως μετανάστες με μη επιλέξιμες ιθαγένειες, περιπλέκει τη διαδικασία μετεγκατάστασης και δημιουργεί υλικοτεχνικά προβλήματα, κυρίως στα τελευταία στάδια της διαδικασίας μετεγκατάστασης, ιδίως όσον αφορά την εξασφάλιση των κατάλληλων υγειονομικών ελέγχων πριν από την πραγματοποίηση της μεταφοράς. Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης: να διατηρηθεί η ικανοποιητική πρόοδος Ο ρυθμός της μετεγκατάστασης από την Ιταλία συνιστά σταθερή θετική τάση και η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων υποψηφίων που βρίσκονται επί του παρόντος στην Ιταλία είναι ρεαλιστικός στόχος, δεδομένου ότι οι στόχοι που έχει θέσει η Επιτροπή τηρούνται γενικά από τα κράτη μέλη. Η Φινλανδία και η Μάλτα σύντομα θα ολοκληρώσουν τη μετεγκατάσταση του συνολικού αριθμού που τους αναλογεί για την Ιταλία 6 και άλλα κράτη μέλη (η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες) σημειώνουν ικανοποιητική πρόοδο με βάση τις τακτικές μηνιαίες δεσμεύσεις και μετεγκαταστάσεις, ενώ η Κροατία και η Πορτογαλία άρχισαν πρόσφατα εκ νέου την ανάληψη δεσμεύσεων. Από την άλλη πλευρά, η Βουλγαρία, η Τσεχική Δημοκρατία, η Εσθονία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Πολωνία, η Σλοβακία και η Αυστρία παραμένουν τα μόνα κράτη μέλη που δεν έχουν προβεί σε καμία μετεγκατάσταση από την Ιταλία. Η Αυστρία πραγματοποίησε τον Μάιο την πρώτη της ανάληψη δέσμευσης για 50 άτομα από την Ιταλία και θα πρέπει πλέον να διασφαλίσει ότι η μετεγκατάσταση όντως θα πραγματοποιηθεί το συντομότερο δυνατό. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η Ιταλία θα πρέπει να αποστείλει εγκαίρως αιτήσεις μετεγκατάστασης, ώστε να καλυφθεί η αυστριακή δέσμευση. 6 Εκτός από τα ειδικά κονδύλια στο πλαίσιο των υπόλοιπων

7 Η Εσθονία και η Ιρλανδία δεν έχουν ακόμα προβεί σε μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία λόγω της αυστηρής πολιτικής αναφορικά με τις πρόσθετες συνεντεύξεις ασφαλείας από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης, ενώ η Βουλγαρία και η Σλοβακία δεν έχουν προβεί σε μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία λόγω των πολύ αυστηρών πολιτικών προτιμήσεων (η Βουλγαρία δεν είναι διατεθειμένη να δεχθεί Ερυθραίους, ενώ η Σλοβακία δέχεται μόνο μόνες γυναίκες με παιδιά και άτομα με ταξιδιωτικά έγγραφα), γεγονός που καθιστά σχεδόν αδύνατο να βρεθούν από την Ιταλία αιτούντες που πληρούν τις εν λόγω προτιμήσεις. Προκειμένου να διασφαλιστεί η μετεγκατάσταση όλων των επιλέξιμων αιτούντων κατά τους προσεχείς μήνες, θα πρέπει να βρεθεί λύση για τη διεξαγωγή πρόσθετων συνεντεύξεων ασφαλείας από τα κράτη μέλη μετεγκατάστασης. Επιπλέον, η Κύπρος, η Γαλλία και η Λετονία δεν έχουν ακόμα αναλάβει δεσμεύσεις για την Ιταλία για διάστημα μεγαλύτερο των τριών μηνών. Ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (IOM), με σκοπό να συνεχίσει τη βελτίωση της παρεχόμενης ενημέρωσης, θα διοργανώσει ειδική κατάρτιση στις 16 Ιουνίου για τους αξιωματικούς συνδέσμους στην Ιταλία, με στόχο τη βελτίωση της παροχής μαθημάτων πολιτιστικού προσανατολισμού. Η EASO έχει επίσης ολοκληρώσει ένα νέο βίντεο σχετικά με τη μετεγκατάσταση στην Πορτογαλία. Η μετεγκατάσταση ασυνόδευτων ανηλίκων έχει αρχίσει, αλλά εξακολουθούν να απαιτούνται περισσότερες προσπάθειες Κατά την περίοδο αναφοράς δύο ασυνόδευτοι ανήλικοι μετεγκαταστάθηκαν από την Ιταλία στη Νορβηγία, αυξάνοντας τον συνολικό αριθμό των ασυνόδευτων ανηλίκων που έχουν μετεγκατασταθεί από την Ιταλία σε πέντε (εκ των οποίων ένας ανήλικος που έχει χωριστεί από την οικογένειά του). Ο συγκεκριμένος ανήλικος μπόρεσε να μεταφερθεί με επιτυχία χάρη στην αυξημένη συνεργασία σε τοπικό επίπεδο. Ορισμένες άλλες αιτήσεις τελούν υπό εξέταση. Όπως αναφέρεται στη δωδέκατη έκθεση, η Ιταλία θα πρέπει πλέον να αξιοποιήσει την πείρα από αυτές τις πρώτες μετεγκαταστάσεις και να τυποποιήσει τις διαδικασίες, ώστε να δοθεί σε όλους τους επιλέξιμους ασυνόδευτους ανηλίκους η δυνατότητα μετεγκατάστασης, αν αυτό είναι προς το συμφέρον τους. Χάρη σε συνάντηση που διοργανώθηκε την 1η Ιουνίου από την Επιτροπή με όλους τους σχετικούς φορείς κατέστη δυνατός ο περαιτέρω εξορθολογισμός των διαδικασιών. Από την πλευρά τους, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να διαθέτουν θέσεις για ασυνόδευτους ανηλίκους στις δεσμεύσεις τους και να παρέχουν στις ιταλικές αρχές συγκεκριμένες πληροφορίες σχετικά με τις ειδικές συνθήκες υποδοχής που προβλέπονται για αυτούς. Λαμβανομένου υπόψη ότι οι διαδικασίες μπορεί να είναι περισσότερο χρονοβόρες σε σύγκριση με εκείνες που αφορούν τους ενήλικες, τα κράτη μέλη ενθαρρύνονται να διατηρούν διαθέσιμες θέσεις για ανηλίκους για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα (δηλαδή να ανανεώνουν τη διαθεσιμότητά τους να υποδεχτούν ανηλίκους σε μεταγενέστερες δεσμεύσεις). Αναγκαίες επείγουσες δράσεις: Η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία και η Πολωνία θα πρέπει να αρχίσουν αμέσως την ανάληψη δεσμεύσεων και τη μετεγκατάσταση από την Ιταλία, προκειμένου να εκπληρώσουν τις νομικές υποχρεώσεις τους. Η Βουλγαρία και η Σλοβακία καλούνται, εντός των προσεχών εβδομάδων, να αναθεωρήσουν την πολιτική προτιμήσεων για τις αιτήσεις μετεγκατάστασης, ώστε να ευθυγραμμιστούν με τις αποφάσεις του Συμβουλίου και να αρχίσουν τις μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία το συντομότερο δυνατόν. 7

8 Η Ιταλία καλείται, κατά τις προσεχείς εβδομάδες, να παρουσιάσει αμοιβαία αποδεκτή λύση για τη διεξαγωγή πρόσθετων συνεντεύξεων ασφαλείας, τις οποίες ζητούν ορισμένα κράτη μέλη προκειμένου να αξιολογούν τους κινδύνους που συνδέονται με την ασφάλεια σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου. Η Ιταλία θα πρέπει να επιταχύνει, κατά προτεραιότητα, την καταγραφή των επιλέξιμων αιτούντων για μετεγκατάσταση, να συνεργαστεί με την EASO για την υλοποίηση της ενημερωτικής εκστρατείας και να επιταχύνει τις προσπάθειές της για συγκέντρωση της διαδικασίας μετεγκατάστασης, ιδίως των τελευταίων σταδίων. Όλα τα άλλα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν την ανάληψη δεσμεύσεων και τη μετεγκατάσταση από την Ιταλία σε μηνιαία βάση κατ αναλογία προς τις δεσμεύσεις τους, να αυξήσουν την ικανότητά τους να διεκπεραιώνουν αιτήσεις μετεγκατάστασης, να αποφεύγουν τις υπερβολικά περιοριστικές προτιμήσεις, να περιορίσουν τις απαιτήσεις που προκαλούν καθυστερήσεις στη διαδικασία μεταφοράς και να δώσουν προτεραιότητα στις αιτήσεις που αφορούν ευάλωτους αιτούντες, ιδίως ασυνόδευτους ανηλίκους. 3 Επανεγκατάσταση Εξακολουθεί να σημειώνεται πρόοδος στην εφαρμογή των συμπερασμάτων της 20ής Ιουλίου 2015, καθώς πάνω από τα δύο τρίτα των επανεγκαταστάσεων που συμφωνήθηκαν έχουν ήδη ολοκληρωθεί. Από τις 12 Μαΐου 2017, 256 άτομα έχουν ήδη επανεγκατασταθεί στο πλαίσιο του προγράμματος. Δεδομένου ότι πολλά κράτη μέλη με υψηλές ποσοστώσεις έχουν εκπληρώσει τις δεσμεύσεις τους σύμφωνα με τα συμπεράσματα και έχουν επικεντρώσει τις προσπάθειές τους στην εφαρμογή της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου 2016, οι περισσότερες πρόσφατες επανεγκαταστάσεις έχουν πραγματοποιηθεί από την Τουρκία, αν και εξακολουθεί σε μικρότερη κλίμακα η επανεγκατάσταση από την Ιορδανία και τον Λίβανο. Στις 9 Ιουνίου 2017, είχαν επανεγκατασταθεί άτομα σε 21 χώρες επανεγκατάστασης (Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Γαλλία, Ισλανδία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Κάτω Χώρες, Νορβηγία, Αυστρία, Πορτογαλία, Ισπανία, Φινλανδία, Σουηδία, Ελβετία και Ηνωμένο Βασίλειο). Επτά κράτη μέλη (Εσθονία, Φινλανδία, Γερμανία, Ιρλανδία, Κάτω Χώρες, Σουηδία και Ηνωμένο Βασίλειο), καθώς και τρεις συνδεδεμένες χώρες (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Ελβετία) έχουν ήδη τηρήσει τις δεσμεύσεις τους. Παρόλο που περισσότερα κράτη μέλη πραγματοποιούν επανεγκαταστάσεις σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, δέκα κράτη μέλη δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκαταστάσεις στο πλαίσιο του προγράμματος αυτού 7. Καθίσταται όλο και πιο αμφίβολο αν τα κράτη μέλη με μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των δεσμεύσεών τους και της υλοποίησής τους στην πράξη θα είναι σε θέση να τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους. Η εφαρμογή των συμπερασμάτων της 20ής Ιουλίου 2015 περιλαμβάνει τις προσπάθειες που καταβάλλουν τα κράτη μέλη για επανεγκατάσταση Σύρων από την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Από τις 4 Απριλίου 2016 έχουν επανεγκατασταθεί από την Τουρκία Σύροι, σύμφωνα με το σκέλος περί επανεγκατάστασης της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Μετά την τελευταία περίοδο αναφοράς, επανεγκαταστάθηκαν 559 Σύροι στο πλαίσιο του μηχανισμού αυτού και ο εναπομένων αριθμός όλων των δεσμεύσεων ανέρχεται πλέον σε 7 Αυτή η ομάδα κρατών μελών περιλαμβάνει το Λουξεμβούργο και τη Ρουμανία, αν και αμφότερα τα κράτη μέλη έχουν ήδη επανεγκαταστήσει Σύρους από την Τουρκία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. 8

9 Έως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας στην Αυστρία, το Βέλγιο, την Εσθονία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τις Κάτω Χώρες, την Πορτογαλία, τη Ρουμανία, την Ισπανία, τη Φινλανδία και τη Σουηδία. Επιπλέον, από τις 4 Απριλίου 2016 μέχρι σήμερα η Νορβηγία έχει επανεγκαταστήσει 563 Σύρους από την Τουρκία. Τα κράτη μέλη που πραγματοποιούν επανεγκαταστάσεις σύμφωνα με τη Δήλωση ΕΕ- Τουρκίας προετοιμάζουν νέες επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων αποστολών στην Τουρκία για τη διενέργεια συνεντεύξεων με υποψηφίους για επανεγκατάσταση. Η Ρουμανία έχει πλέον δώσει συνέχεια στην προηγούμενη ανακοίνωσή της να ξεκινήσει πολύ σύντομα επανεγκαταστάσεις, δεχόμενη 11 Σύρους. Η αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα υπογράμμισε στην Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ τη σημασία που έχει η αποστολή νέων αιτήσεων υποψηφίων και στα κράτη μέλη με μικρότερες δεσμεύσεις. Μεταξύ των κρατών μελών που δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία 8, η Μάλτα προετοιμάζει την αποστολή της στην Τουρκία και η Κύπρος έχει πλέον προσεγγίσει επίσημα την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ, εκφράζοντας την ετοιμότητά της για επανεγκατάσταση 5 ατόμων στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Υπάρχουν, ωστόσο, κράτη μέλη που έχουν λάβει φακέλους από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ήδη από το καλοκαίρι του 2016, αλλά στη συνέχεια δεν ανέλαβαν δράση (Βουλγαρία και Τσεχική Δημοκρατία), και τα οποία ενθαρρύνονται να δράσουν άμεσα. Η Αντιπροσωπεία της ΕΕ στην Άγκυρα, με στόχο να στηρίξει την επανεγκατάσταση βάσει της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας και να συμβάλει στη συζήτηση των εν εξελίξει επιχειρήσεων, συνέχισε τις εβδομαδιαίες συνεδριάσεις με τη Γενική Διεύθυνση Διαχείρισης της Μετανάστευσης (DGMM) της Τουρκίας. Η Αντιπροσωπεία της ΕΕ πραγματοποιεί επίσης σε εβδομαδιαία βάση συνεδριάσεις με τα κράτη μέλη, καθώς και με την Ύπατη Αρμοστεία και τον ΔΟΜ, προκειμένου να συγκρίνουν στατιστικά στοιχεία και να συζητήσουν την πορεία των επιχειρήσεων. Η Αντιπροσωπεία της ΕΕ, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις και να δώσει συνέχεια σε σύσταση που διατυπώθηκε στην προηγούμενη έκθεση, πρότεινε στα κράτη μέλη αναθεωρημένη εκδοχή του εγγράφου ερωτήσεων και απαντήσεων (Ε&A) που χρησιμοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία για να εξασφαλίζεται η ολοκληρωμένη ενημέρωση των Σύρων υποψηφίων σχετικά με τις συνθήκες υποδοχής και τα πολιτισμικά, κοινωνικά και νομικά πρότυπα στα κράτη μέλη της ΕΕ. Η αναθεωρημένη εκδοχή του εγγράφου αυτού έχει εγκριθεί από την Ύπατη Αρμοστεία, καθώς και από την πλειονότητα των κρατών μελών, και 13 κράτη μέλη έχουν ήδη αποστείλει τα επικαιροποιημένα Ε&A. Παράλληλα με την υλοποίηση των υφιστάμενων δεσμεύσεων επανεγκατάστασης από την Τουρκία, προχωρούν οι διαπραγματεύσεις σχετικά με τις τυποποιημένες επιχειρησιακές διαδικασίες για το εθελοντικό ανθρωπιστικό πρόγραμμα εισδοχής με τα συμμετέχοντα κράτη και με την Τουρκία και ο στόχος είναι να επιτευχθεί συμφωνία όσο το δυνατόν συντομότερα. 8 Η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Τσεχική Δημοκρατία, η Δανία, η Ελλάδα, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Μάλτα, η Πολωνία, η Σλοβακία, η Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο. 9

10 Συστάσεις: Τα κράτη μέλη τα οποία δεν έχουν ακόμη προβεί σε επανεγκατάσταση ατόμων στο πλαίσιο των εν εξελίξει προγραμμάτων σε επίπεδο ΕΕ (Βουλγαρία, Κύπρος, Ελλάδα, Κροατία, Μάλτα, Πολωνία, Σλοβακία και Σλοβενία), καθώς και εκείνα που δεν έχουν σημειώσει καμία πρόοδο και απέχουν ακόμη πολύ από την υλοποίηση των στόχων τους (Τσεχική Δημοκρατία, Δανία, Πορτογαλία), θα πρέπει να εντείνουν άμεσα τις προσπάθειές τους ώστε να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους δυνάμει των συμπερασμάτων της 20ής Ιουλίου Η Βουλγαρία και η Τσεχική Δημοκρατία, που έχουν λάβει φακέλους από την Ύπατη Αρμοστεία στο πλαίσιο της Δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας ήδη από το καλοκαίρι του 2016, θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να ολοκληρωθεί η διαδικασία επανεγκατάστασης από την Τουρκία όσο το δυνατόν συντομότερα. Η παροχή πληροφοριών προς τους Σύρους υποψηφίους, δυνάμει της Δήλωσης ΕΕ- Τουρκίας, σχετικά με τις χώρες επανεγκατάστασης θα πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω από τα κράτη μέλη μέσω της επικαιροποίησης του αναθεωρημένου εγγράφου ερωτήσεων και απαντήσεων (Ε&A) που χρησιμοποιείται από την Ύπατη Αρμοστεία, προκειμένου οι υποψήφιοι να μπορούν να λαμβάνουν τεκμηριωμένη απόφαση ώστε να μειωθούν οι διαρροές σε μεταγενέστερα στάδια της διαδικασίας επανεγκατάστασης. 4 Μελλοντική πορεία Οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων έχουν αναγνωρίσει επανειλημμένα την επείγουσα ανάγκη να αντιμετωπιστεί η μεταναστευτική κατάσταση στην Ευρώπη και έχουν ζητήσει να αναληφθεί περαιτέρω δράση για την επιτάχυνση της εφαρμογής του προγράμματος μετεγκατάστασης ως βασικής έκφρασης αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής ευθυνών προς την Ελλάδα και την Ιταλία. Με βάση τα υφιστάμενα αριθμητικά στοιχεία για την Ελλάδα και την Ιταλία, είναι δυνατό και εφικτό να έχει ολοκληρωθεί έως τον Σεπτέμβριο του 2017 η μετεγκατάσταση όλων των ατόμων που προβλέπεται να είναι επιλέξιμα. Αυτός θα πρέπει να είναι ο κοινός μας στόχος, στην επίτευξη του οποίου θα πρέπει να συμβάλουν όλα τα κράτη μέλη δίκαια και αναλογικά. Συνεπώς, τα κράτη μέλη θα πρέπει να καταβάλουν επειγόντως επιπλέον προσπάθειες και να λάβουν τα αναγκαία μέτρα, όπως αναφέρεται στην παρούσα έκθεση, ώστε να επιτευχθεί ο εν λόγω στόχος. Η Επιτροπή θα συνεχίσει να παρέχει βοήθεια στα κράτη μέλη για τον συντονισμό των εν λόγω εντατικοποιημένων προσπαθειών. Η μετεγκατάσταση, όπως προβλέπεται στις αποφάσεις του Συμβουλίου, αποτελεί και νομική υποχρέωση. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή μέσω της υποβολής μηνιαίων εκθέσεων και της τακτικής συνεργασίας με τα κράτη μέλη υποστηρίζει σταθερά τις προσπάθειές τους να συμβάλουν με δίκαιο και αναλογικό τρόπο στο εν λόγω πρόγραμμα. Τα περισσότερα κράτη μέλη έχουν αποδείξει ότι είναι δυνατή και εφικτή η μετεγκατάσταση μεγάλου αριθμού ατόμων σε σύντομο χρονικό διάστημα, εφόσον βέβαια υπάρχει η βούληση και αναληφθεί αποφασιστική δράση προς τον σκοπό αυτό. Ως αποτέλεσμα αυτής της κοινής προσπάθειας, έχει σημειωθεί σημαντική αύξηση των μεταφορών για λόγους μετεγκατάστασης αυτό θα πρέπει να συνεχιστεί για να εξασφαλιστεί ότι όλοι όσοι είναι επιλέξιμοι μπορούν να μετεγκατασταθούν γρήγορα σε αυτό το τελικό στάδιο υλοποίησης. Τους τελευταίους μήνες η Επιτροπή έχει επανειλημμένα υπενθυμίσει στα κράτη μέλη τις νομικές τους υποχρεώσεις που απορρέουν από τις αποφάσεις του Συμβουλίου και έχει 10

11 καλέσει τα κράτη μέλη που οφείλουν ακόμη να αναλάβουν δεσμεύσεις και να προβούν σε μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα και από την Ιταλία, να το πράξουν αμέσως. Καθώς πλησιάζει η προθεσμία του Σεπτεμβρίου 2017, τα εν λόγω κράτη μέλη έχουν στη διάθεσή τους περιορισμένο χρονικό περιθώριο για να συμμορφωθούν με τις υποχρεώσεις τους και να συμβάλουν με τρόπο δίκαιο και αναλογικό. Δυστυχώς, παρά τις επανειλημμένες εκκλήσεις, η Τσεχική Δημοκρατία, η Ουγγαρία και η Πολωνία, κατά παράβαση των νομικών τους υποχρεώσεων που απορρέουν από τις αποφάσεις του Συμβουλίου και τις δεσμεύσεις τους προς τα υπόλοιπα κράτη μέλη, δεν έχουν ακόμη λάβει τα αναγκαία μέτρα. Στο πλαίσιο αυτό, και όπως αναφέρεται στην προηγούμενη έκθεση για τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, η Επιτροπή αποφάσισε να κινήσει διαδικασίες επί παραβάσει κατά των τριών αυτών κρατών μελών. Παράλληλα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να τηρούν τις δεσμεύσεις τους για επανεγκαταστάσεις, ιδίως όσα δεν έχουν ακόμη προβεί σε καμία επανεγκατάσταση, ενώ και όσα εξακολουθούν να υπολείπονται κατά πολύ του οικείου στόχου τους θα πρέπει να εντείνουν τις προσπάθειές τους. 11