ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 13.7.2011 COM(2011) 432 τελικό ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΣΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ Έκθεση σχετικά µε τη χρήση των χρηµατοοικονοµικών πόρων κατά την περίοδο 2004-2009 που διατέθηκαν στη Λιθουανία, τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία για τον παροπλισµό και την επίσπευση του κλεισίµατος πυρηνικών σταθµών βάσει των πράξεων προσχώρησης {SEC(2011) 914 τελικό}

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. Εισαγωγή... 3 1.1. Σκοπός και νοµική βάση... 3 1.2. Πεδίο εφαρµογής και προγραµµατισµός... 4 1.3. Ποσά... 4 2. ιαχείριση του προγράµµατος... 5 2.1. ίαυλοι υλοποίησης... 5 2.2. ιαδικαστικό πλαίσιο και αξιολόγηση προγράµµατος... 6 3. Εκθέσεις ανά χώρα... 7 3.1. Λιθουανία Πυρηνικός σταθµός Ignalina... 7 3.2. Σλοβακία Πυρηνικός σταθµός Bohunice V1... 9 3.3. Βουλγαρία Πυρηνικός σταθµός Kozloduy... 11 4. Συµπέρασµα... 13 4.1. Επιδόσεις... 14 4.2. Προοπτικές... 15 EL 2 EL

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η έκθεση εξετάζει πώς έχει χρησιµοποιηθεί µέχρι τώρα η οικονοµική ενίσχυση που χορήγησε η Ευρωπαϊκή Ένωση για τον οριστικό παροπλισµό των πυρηνικών σταθµών στη Λιθουανία, τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία, οι οποίοι τέθηκαν εκτός λειτουργίας πρόωρα. Καλύπτει ιδίως την εφαρµογή του προγράµµατος παροπλισµού κατά την περίοδο 2004 2009, ενώ εξετάζει επίσης την οικονοµική ενίσχυση από την προηγούµενη περίοδο και την πρόσφατη πρόοδο που σηµειώθηκε το 2010, µε σκοπό να παράσχει µια συνεκτική και ολοκληρωµένη εικόνα. Η ανακοίνωση συµπληρώνεται από το έγγραφο εργασίας της Επιτροπής SEC (2011) 914, το οποίο παρέχει αναλυτικότερες πληροφορίες 1.1. Σκοπός και νοµική βάση Ο παροπλισµός µιας πυρηνικής εγκατάστασης µπορεί να διαρκέσει έως και 30 έτη. Καλύπτει τις δραστηριότητες από το κλείσιµο και την αποµάκρυνση των σχάσιµων υλικών έως την περιβαλλοντική αποκατάσταση της εγκατάστασης. Προκειµένου να διασφαλιστεί ο ασφαλής παροπλισµός των πυρηνικών εγκαταστάσεων και η διαχείριση των αποβλήτων, είναι ζωτικής σηµασίας οι απαραίτητοι οικονοµικοί πόροι να είναι διαθέσιµοι κατά τον χρόνο του παροπλισµού. Κατά το χρόνο των διαπραγµατεύσεων προσχώρησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), οι τρεις υποψήφιες χώρες, η Λιθουανία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία, λειτουργούσαν πυρηνικούς αντιδραστήρες σοβιετικού σχεδιασµού. Η διεθνής κοινότητα, σύµφωνα µε το πολυµερές πρόγραµµα δράσης της οµάδας των G7 που εγκρίθηκε κατά τη σύνοδο κορυφής της G7 στο Μόναχο το 1992 1, κατέληξε στο συµπέρασµα ότι αυτοί οι αντιδραστήρες δεν θα συνέφερε από οικονοµική άποψη να αναβαθµιστούν, ώστε να φθάσουν στα απαιτούµενα δυτικά πρότυπα ασφαλείας και ότι οι µονάδες αυτές θα πρέπει να κλείσουν πριν από το προβλεπόµενο τέλος του κύκλου ζωής τους. Η σύσταση αυτή καθορίζει τις ηµεροµηνίες πρόωρης παύσης λειτουργίας, οι οποίες αναφέρονται λεπτοµερώς στις συνθήκες προσχώρησης των τριών χωρών. Η επίσπευση της παύσης λειτουργίας και ο συνακόλουθος παροπλισµός αυτών των πυρηνικών σταθµών (NPP), θεωρήθηκε ως σηµαντική δηµοσιονοµική και οικονοµική επιβάρυνση για τα κράτη µέλη και δεν παρείχε στους φορείς εκµετάλλευσης αρκετό χρόνο προκειµένου να συγκεντρώσουν τα απαραίτητα κεφάλαια, ώστε να καλύψουν ολόκληρο το κόστος του παροπλισµού. Για τον λόγο αυτό, οι επιµέρους πράξεις προσχώρησης 2, 3, 4 καθώς και οι µεταγενέστεροι κανονισµοί του Συµβουλίου 5, 6, 7 προέβλεπαν οικονοµική ενίσχυση για τα αντίστοιχα νέα κράτη µέλη. Το πρόγραµµα ενίσχυσης της ΕΕ αφορά τους ακόλουθους πυρηνικούς σταθµούς: Μονάδες 1 και 2 του πυρηνικού σταθµού Ignalina (INPP) στη Λιθουανία, 1 2 3 4 5 6 7 Γαλλία, Γερµανία, Ιταλία, Ιαπωνία, Ηνωµένο Βασίλειο, Ηνωµένες Πολιτείες, Καναδάς, Ευρωπαϊκή Επιτροπή ΕΕ L 236 της 23.9.2003, σ. 33 και σ. 944 ΕΕ L 236 της 23.9.2003, σ. 33 και σ. 954 ΕΕ L157 της 21.6.2005, σ.11 και σ.38 ΕΕ L 411 της 30.12.2006, σ. 10 ΕΕ L 131 της 23.5.2007, σ. 1 ΕΕ L 189 της 22.7.2010, σ. 9 EL 3 EL

Μονάδες 1 και 2 του πυρηνικού σταθµού Bohunice V1 (NPP V1) στη Σλοβακία και Μονάδες 1 έως 4 του πυρηνικού σταθµού Kozloduy (KNPP) στη Βουλγαρία 1.2. Πεδίο εφαρµογής και προγραµµατισµός Η οικονοµική ενίσχυση της ΕΕ έχει σχεδιαστεί για να υποστηρίξει την προσπάθεια των κρατών µελών όσον αφορά τον παροπλισµό των σοβιετικού τύπου πυρηνικών σταθµών και τις σχετικές κοινωνικές συνέπειες, καθώς και µέτρα στον τοµέα της ενέργειας για τον περιορισµό της απώλειας ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας. Η ενίσχυση της ΕΕ χορηγήθηκε σε τρεις συγκεκριµένες περιόδους. Κατά την προενταξιακή περίοδο (έως το 2004), η Λιθουανία και η Σλοβακία έλαβαν βοήθεια µέσω του προγράµµατος PHARE 8, ενώ την περίοδο 2004-2006 χορηγήθηκε ενίσχυση στο πλαίσιο των πρωτοκόλλων της πράξης προσχώρησης και από το 2007 οι κανονισµοί του Συµβουλίου για τη Λιθουανία και τη Σλοβακία διασφάλιζαν τη συνέχιση της ενίσχυσης για την περίοδο 2007-2013. Κατά την προενταξιακή περίοδο (έως το 2007) η Βουλγαρία έλαβε ενίσχυση µέσω του προγράµµατος PHARE. Περαιτέρω ενίσχυση για την περίοδο 2007-2009 προβλεπόταν τότε από το πρωτόκολλο της συνθήκης προσχώρησης µε βάση την τότε στρατηγική «ετεροχρονισµένου» παροπλισµού. Το 2009 ελήφθη επίσηµη αίτηση για παράταση της χρηµατοδοτικής ενίσχυσης, προκειµένου να προωθηθεί µια αναθεωρηµένη στρατηγική «άµεσου» παροπλισµού και εκδόθηκε ένας νέος κανονισµός του Συµβουλίου το 2010 για να διασφαλιστεί η συνέχιση της ενίσχυσης έως το 2013. 1.3. Ποσά Η ενίσχυση χορηγείται λόγω της έκτακτης επιβάρυνσης των νέων κρατών µελών που συνεπάγεται η δέσµευσή τους να επισπεύσουν την παύση της λειτουργίας. Η ενίσχυση δεν αποσκοπεί ούτε στην κάλυψη του συνολικού κόστους του παροπλισµού ούτε στην αντιστάθµιση του συνόλου των οικονοµικών επιπτώσεων, αλλά αποτελεί έκφραση της αλληλεγγύης µεταξύ της ΕΕ και των κρατών µελών. Τα ποσά που προβλέπονται για τα επιµέρους κράτη µέλη αποτελούν το αποτέλεσµα πολιτικών διαπραγµατεύσεων, κατά τις οποίες ελήφθησαν υπόψη οι ποικίλες κοινωνικές και οικονοµικές πτυχές καθώς και τα διάφορα είδη και ό αριθµός των πυρηνικών µονάδων που πρέπει να αποξηλωθούν. Συνοπτικός πίνακας της οικονοµικής ενίσχυσης προς τα κράτη µέλη από το 1999 έως το 2013 (εκατ. ευρώ) όπως εκφράζονται στις βασικές νοµικές πράξεις *: 1999-2003 2004-2006 2007-2013 Σύνολο Λιθουανία 210 285 837 1332 Σλοβακία 90 90 423 603 Βουλγαρία 155 185 510 850 Υποσύνολο 455 560 1770 2785 * Οι ετήσιες αναλήψεις υποχρεώσεων έχουν προσαρµοστεί µε βάση τον πληθωρισµό. 8 Πρόγραµµα βοήθειας για τις χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης EL 4 EL

Έως το τέλος του 2009 τα αναληφθέντα ποσά για τις τρεις χώρες ήταν: 875,5 εκατοµµύρια ευρώ για τη Λιθουανία, 363,7 εκατοµµύρια ευρώ για τη Σλοβακία και 567,8 εκατοµµύρια ευρώ για τη Βουλγαρία. 2. ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ Η Γενική ιεύθυνση Ενέργειας (πρώην Γ Μεταφορών και Ενέργειας) εφάρµοσε το πρόγραµµα οικονοµικής ενίσχυσης της ΕΕ για τη Λιθουανία και τη Σλοβακία από το 2004 και για τη Βουλγαρία από το 2007. 2.1. ίαυλοι υλοποίησης Οι νοµικές βάσεις για τη Λιθουανία και τη Σλοβακία προσφέρουν τη δυνατότητα δύο εναλλακτικών διαύλων υλοποίησης για τη χορήγηση της ενίσχυσης της ΕΕ. Ο πρώτος δίαυλος είναι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (ΕΤΑΑ) µέσω της οποίας παρέχονται ενισχύσεις στα αντίστοιχα ιεθνή Ταµεία Στήριξης του Παροπλισµού (IDSF) και ο δεύτερος δίαυλος είναι η παροχή άµεσης ενίσχυσης µέσω µιας Εθνικής Υπηρεσίας - σύµφωνα µε τις διατάξεις του κανονισµού 1605/2002 του Συµβουλίου για τη θέσπιση του δηµοσιονοµικού κανονισµού που εφαρµόζεται στον γενικό προϋπολογισµό των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων 9. Για τη Βουλγαρία η νοµική βάση προβλέπει µόνο την χορήγηση ενίσχυσης της ΕΕ µέσω της ΕΤΑΑ, λόγω της ανυπαρξίας κατάλληλης εθνικής δοµής. ιεθνή Ταµεία Στήριξης του Παροπλισµού Τα IDSF δηµιουργήθηκαν το 2000 και τα διαχειρίζεται η ΕΤΑΑ. Στα ταµεία αυτά συµµετέχουν εκ φύσεως πολλοί χορηγοί, εκ των οποίων ο µεγαλύτερος είναι η ΕΚ και από το 2004 ο µόνος εισφορέας. Για καθένα από τα τρία κράτη µέλη έχει θεσπιστεί ένα ξεχωριστό ταµείο: για τη Λιθουανία το Ignalina IDSF (IIDSF), για τη Σλοβακία το Bohunice IDSF (BIDSF) και για τη Βουλγαρία το Kozloduy IDSF (KIDSF). Εθνική Υπηρεσία Μόνο η Λιθουανία επέλεξε να εφαρµόσει τα µέτρα µέσω µιας εθνικής υπηρεσίας σύµφωνα µε τα άρθρα 53 παράγραφος α και 54 παράγραφος 2 στοιχείο γ) του δηµοσιονοµικού κανονισµού. Κατά την περίοδο 2004-2006 η άµεση ενίσχυση προς τη Λιθουανία χορηγήθηκε µέσω του µηχανισµού προγραµµατισµένου µέσου στο πλαίσιο του διευρυµένου συστήµατος αποκεντρωµένης εφαρµογής. 9 ΕΕ L 248 της 16.09.2002, σ.1. EL 5 EL

Από το 2007 η Λιθουανία χορηγεί αυτή την άµεση εθνική ενίσχυση µέσω της Κεντρικής Υπηρεσίας ιαχείρισης Έργων (ΚΥ Ε), ως διορισµένης 10 Εθνικής Υπηρεσίας στο πλαίσιο της «έµµεσης κεντρικής διαχείρισης». 2.2. ιαδικαστικό πλαίσιο και αξιολόγηση προγράµµατος Έως το τέλος του 2006 υπήρχε µόνο περιορισµένη συµµετοχή και πρωτοβουλία από τα επιµέρους κράτη µέλη όσον αφορά τον καθορισµό των αναγκών και τη χρήση της οικονοµικής ενίσχυσης της ΕΕ. Επιπλέον, όσον αφορά τη Λιθουανία, υπήρχε µόνο περιορισµένος συντονισµός µεταξύ των διαύλων διπλής εφαρµογής της ΕΤΑΑ και της ΚΥ Ε. Για την αντιµετώπιση αυτών των εµφανών αδυναµιών το 2007 θεσπίστηκε ένα αναθεωρηµένο διαδικαστικό πλαίσιο. Ο µηχανισµός χορήγησης της οικονοµικής ενίσχυσης στο πλαίσιο των δηµοσιονοµικών προοπτικών 2007-2013 καθορίζεται στην απόφαση της Επιτροπής σχετικά µε τις διαδικασίες 11. Σύµφωνα µε τη σχετική νοµική βάση η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συγκρότησε µια επιτροπή διαχείρισης: την επιτροπή προγράµµατος βοήθειας για τον παροπλισµό πυρηνικών εγκαταστάσεων, ρόλος της οποίας είναι να βοηθήσει την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη χορήγηση της ενίσχυσης της ΕΕ. Από το 2007 το διαδικαστικό πλαίσιο άρχισε να βελτιώνεται σταδιακά χάρις σε µια αναθεωρηµένη απόφαση της Επιτροπής σχετικά µε τις διαδικασίες που θεσπίστηκαν το 2010. Η ΕΚ δεσµεύει πόρους για τα τρία προγράµµατα µε την έγκριση ετήσιων αποφάσεων της Επιτροπής σχετικά µε τη χρηµατοδότηση. Στην παρούσα απόφαση χρηµατοδότησης επισυνάπτονται τα τρία αντίστοιχα ετήσια έγγραφα συνδυασµένου προγραµµατισµού που καταρτίστηκαν από τα εµπλεκόµενα κράτη µέλη. Τα έγγραφα αυτά καθορίζουν τους στόχους για τη χρήση της ενίσχυσης της ΕΕ. Η ΕΚ χορηγεί κονδύλια στην ΕΤΑΑ και την ΚΥ Ε, κατόπιν αιτήµατος, βάσει των εκθέσεων προόδου όσον αφορά την υλοποίηση των έργων. Η εφαρµογή των µέτρων και η χορήγηση της χρηµατοδοτικής ενίσχυσης ελέγχεται από µια επιτροπή παρακολούθησης που συγκροτείται για κάθε χώρα και δίαυλο εφαρµογής. Παρά το γεγονός ότι τα έργα µπορούν να χρηµατοδοτηθούν σε ποσοστό έως και 100%, έχουν καθοριστεί ορισµένα ειδικά ανώτατα όρια συγχρηµατοδότησης για βασικά έργα (π.χ. το έργο CCGT στη Λιθουανία, όπου το IIDSF χρηµατοδοτεί έως το 70% µε ανώτατο όριο τα 165 000 000 ευρώ οποιοδήποτε επιπλέον κόστος βαρύνει εποµένως τη Λιθουανία). Το πρόγραµµα ενίσχυσης έχει αποτελέσει αντικείµενο τακτικών ελέγχων και αξιολογήσεων που σε γενικές γραµµές ήταν θετικές και επιβεβαίωσαν την πρόοδο που έχει επιτευχθεί. Κατά τον επαναπροσδιορισµό του διαδικαστικού πλαισίου το 2007 και το 2010 ελήφθησαν υπόψη τα µέτρα βελτίωσης. 10 11 Επιστολή της 4ης Ιουνίου 2007 από την ΕΚ προς τη Λιθουανία: ιορισµός της Εθνικής Υπηρεσίας στο Πρόγραµµα Ignalina Απόφαση της Επιτροπής σχετικά µε τις διαδικασίες που σχετίζονται µε τον προγραµµατισµό και την παρακολούθηση των µέτρων και της οικονοµικής ενίσχυσης στο πλαίσιο των προγραµµάτων Bohunice και Ignalina για την περίοδο 2007 έως 2013 και στο πλαίσιο του προγράµµατος Kozloduy για την περίοδο 2007-2009 - C(2007)5538 EL 6 EL

3. ΕΚΘΕΣΕΙΣ ΑΝΑ ΧΩΡΑ Ο παροπλισµός πυρηνικών εγκαταστάσεων µπορεί να πραγµατοποιηθεί σε δύο φάσεις. Κατά την πρώτη φάση, την φάση του προ-παροπλισµού, εκτελούνται οι προπαρασκευαστικές εργασίες, και κατά την δεύτερη φάση εκτελούνται οι εργασίες του παροπλισµού και της αποξήλωσης. Κατά την πρώτη φάση καταρτίζονται τα έγγραφα τεκµηρίωσης του παροπλισµού, τα οποία περιλαµβάνουν τεχνικά και οικονοµικά στοιχεία σχετικά µε τις εύλογες εναλλακτικές επιλογές για τον παροπλισµό. Αξιολογείται κατά πόσο η µελλοντική διαδικασία παροπλισµού είναι τεχνικά εφικτή και σύµφωνη µε τις διατάξεις της Συνθήκης Ευρατόµ και την εθνική νοµοθεσία στους τοµείς της πυρηνικής ασφάλειας, της υγείας, της φυσικής και της περιβαλλοντικής προστασίας. Η πρόωρη παύση λειτουργίας των αντίστοιχων ΝΡΡ είχε σαφώς αρνητικές επιπτώσεις στην ασφάλεια του εφοδιασµού µε ηλεκτρική ενέργεια στα τρία κράτη µέλη. Για να αντιµετωπιστεί το θέµα αυτό, οι επιµέρους πράξεις προσχώρησης προέβλεπαν µέτρα για τον περιορισµό των επιπτώσεων στον τοµέα της ενέργειας σύµφωνα µε την ενεργειακή πολιτική της ΕΕ. Η έκταση και η φύση των έργων που υλοποιήθηκαν για την αντιµετώπισή του καθορίστηκαν µε βάση τις εθνικές πολιτικές, την κατάσταση των υφιστάµενων εγκαταστάσεων και τις ανάγκες στον τοµέα της ενέργειας. Τα κράτη µέλη είναι αυτά που προτείνουν τον τρόπο κατανοµής των διαθέσιµων κονδυλίων µεταξύ των τριών επιλέξιµων τοµέων του παροπλισµού, της ενέργειας και των κοινωνικών συνεπειών, µε βάση τις συνολικές τους ανάγκες και την στρατηγική τους. Η ενίσχυση δεν είχε ποτέ ως στόχο να καλύψει το συνολικό κόστος του παροπλισµού ή να αντισταθµίσει πλήρως τις οικονοµικές συνέπειες. Για τους λόγους αυτούς, η νοµική βάση επιτρέπει κάποια ευελιξία στη χρήση των κονδυλίων. Η κατασκευή εγκαταστάσεων προσωρινής αποθήκευσης αναλωµένων καυσίµων, εθνικών εγκαταστάσεων εναπόθεσης αποβλήτων και ορισµένα έργα διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων (RAW) δεν αποτελούν µέρος του παροπλισµού. Ωστόσο, σε ορισµένες ειδικές περιπτώσεις χορηγήθηκε ενίσχυση σε τέτοιου είδους έργα προκειµένου να µην διακυβευθεί η διαδικασία παροπλισµού και αποξήλωσης. Σε παρόµοιες περιπτώσεις η ενίσχυση µπορεί να θεωρηθεί ως µια στήριξη «εκκίνησης» προς τα κράτη µέλη, η οποία θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη στις συζητήσεις σχετικά µε το ενδεχόµενο της συνέχισης της ενίσχυσης εκ µέρους της ΕΕ. 3.1. Λιθουανία Πυρηνικός σταθµός Ignalina 3.1.1. έσµευση κλεισίµατος και εξέλιξη της χρηµατοδότησης Πριν προσχωρήσει στην ΕΕ, η Λιθουανία λειτουργούσε δύο αντιδραστήρες RBMK 1500. Οι µονάδες ανήκουν σήµερα στον σταθµό INPP, κρατική επιχείρηση η οποία από το 2009 τελεί υπό την ευθύνη του Υπουργείου Ενέργειας της Λιθουανίας. Ο σταθµός INPP είναι σήµερα υπεύθυνος για την ασφαλή συντήρηση και τον παροπλισµό των δύο µονάδων αντιδραστήρων. EL 7 EL

Η µονάδα 1 έκλεισε οριστικά στις 31 εκεµβρίου 2004 και η µονάδα 2 στις 31 εκεµβρίου 2009. Η συνολική ενίσχυση της ΕΕ προς τη Λιθουανία από το 1999 έως το 2013 προβλέπεται να είναι 1 367 12 εκατοµµύρια ευρώ. 3.1.2. Παροπλισµός και απόβλητα Η ασφαλής συντήρηση των δύο σταθµών INPP, η προετοιµασία για τον παροπλισµό (συµπεριλαµβανοµένων των στρατηγικών εγγράφων τεκµηρίωσης) και η κατασκευή εγκαταστάσεων επεξεργασίας και αποθήκευσης αποβλήτων προσδιορίστηκαν ως στόχοι για τη χορήγηση ενίσχυσης από την ΕΕ. Το 2009 η νέα κυβέρνηση αύξησε σηµαντικά το επίπεδο συµµετοχής και το επίπεδο ιδιοκτησίας της επί της διαδικασίας παροπλισµού. Ορισµένα από τα βασικά έργα που χρηµατοδοτήθηκαν από την ΕΕ: (Προ)-παροπλισµός Ασφαλής συντήρηση των µονάδων 1 και 2 Υποστήριξη της πυρηνικής ρυθµιστικής αρχής Προετοιµασία µιας βάσης δεδοµένων και ενός εργαλείου σχεδιασµού του παροπλισµού Λεπτοµερή σχέδια παροπλισµού για το συγκεκριµένο κτίριο Παροχή συµβουλευτικής υποστήριξης στον σταθµό INPP Ραδιολογικός χαρακτηρισµός Απολύµανση πρωτεύοντος κυκλώµατος ιαχείριση αποβλήτων Προσωρινή αποθήκη αναλωµένων καυσίµων (B1) Εγκαταστάσεις διαχείρισης και αποθήκευσης στερεών αποβλήτων (B234) Εγκαταστάσεις µέτρησης ελεύθερης αποδέσµευσης 3.1.3. Ενέργεια Το πρόγραµµα Ignalina υποστήριζε βασικά έργα του ενεργειακού τοµέα τα οποία προσδιορίζονται στην Εθνική Στρατηγική Ενέργειας της Λιθουανίας: Περιβαλλοντική αναβάθµιση του λιθουανικού θερµοηλεκτρικού σταθµού Κατασκευή αεριοστρόβιλου συνδυασµένου κύκλου, πηνίου αντιστάθµισης και λέβητα παραγωγής θερµότητας Αντικατάσταση των λεβήτων µε καύση αερίου και αναβάθµιση των αστικών συστηµάτων κεντρικής θέρµανσης της πόλης Visaginas Αναβάθµιση ενεργειακής απόδοσης πολυκατοικιών και δηµόσιων κτιρίων Ενίσχυση για µια µελέτη σκοπιµότητας για τη διασύνδεση των ηλεκτρικών δικτύων της Πολωνίας και της Λιθουανίας. 12 Πραγµατικές δεσµεύσεις έως τα τέλη του 2009 + πρόβλεψη 2010-2013 EL 8 EL

3.1.4. Επιδόσεις Από το συνολικό ποσό (954,70 εκατοµµύρια ευρώ) των κονδυλίων που διατέθηκαν για το IIDSF (723,10 εκατοµµύρια ευρώ) και την ΚΥ Ε (231,60 εκατοµµύρια ευρώ) για συγκεκριµένα προγράµµατα διατέθηκε το ποσό των 881,60 εκατοµυρίων ευρώ. Το ποσό που εκταµιεύθηκε από την ΕΕ είναι 763,30 εκατοµµύρια ευρώ (προς το IIDSF 592,60 εκατοµύρια ευρώ προς την ΚΥ Ε 170,70 εκατοµύρια ευρώ). 13 Το πρόγραµµα εκτελέσθηκε µέσα σε ένα δύσκολο πολιτικό κλίµα. Έως το 2009 η Λιθουανία αγωνίστηκε µε σθένος να αναβάλει το κλείσιµο της µονάδας 2 έως το 2012. Η απουσία δέσµευσης για το κλείσιµο επηρέασε αρνητικά την πρόοδο του παροπλισµού. Παρά τις δυσχέρειες αυτές οι δύο µονάδες τελικά έκλεισαν εντός χρονοδιαγράµµατος που προβλέπεται στη συνθήκη προσχώρησης. Σήµερα, συντηρούνται µε ασφάλεια και βρίσκονται στο στάδιο του παροπλισµού. Έως σήµερα, έχουν εκκενωθεί εντελώς τα καύσιµα από τον πυρήνα του αντιδραστήρα της µονάδας 1. εν παρουσιάστηκαν ελλείψεις σε ηλεκτρική ενέργεια ή διακοπές ρεύµατος µετά το κλείσιµο. Λαµβάνοντας υπόψη αυτό το δύσκολο πλαίσιο, η πρόοδος του παροπλισµού µπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική. Η µετάβαση από µονάδα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε φορέα παροπλισµού απαιτούσε σηµαντικές αλλαγές στην οργανωτική δοµή, καθώς και αλλαγές στους ανθρώπινους πόρους του σταθµού INPP. Μια τέτοια αλλαγή, συµπεριλαµβανοµένης της αλλαγής νοοτροπίας, δεν επιτυγχάνεται εν µία νυκτί και απαιτεί σηµαντικές προσπάθειες. Αυτή η απαραίτητη διαδικασία «διαχείρισης της αλλαγής», την οποία συνιστούσε ιδιαίτερα η ΕΚ, σήµερα «υποστηρίζεται» από τη νέα κυβέρνηση της Λιθουανίας (µετά τις εκλογές του 2008), ενώ η Λιθουανία και ο σταθµός INPP αναλαµβάνουν την πλήρη ευθύνη για τη διαδικασία παροπλισµού. Έχουν σηµειωθεί µεγάλες καθυστερήσεις και υπερβάσεις του προϋπολογισµού όσον αφορά τον σχεδιασµό και τις εκτιµήσεις κόστους σε δύο βασικά επενδυτικά έργα υποδοµής στο έργο B1 για την αποθήκευση και τη διαχείριση αναλωµένων καυσίµων και στο έργο B234 για την επεξεργασία και την αποθήκευση αποβλήτων. Και τα δύο έργα βρίσκονται επί του παρόντος στη φάση της κατασκευής τους. Περίπου το 30% της ενίσχυσης της ΕΕ έχει διατεθεί για έργα στον τοµέα της ενέργειας. Παρά το γεγονός ότι έχουν παρατηρηθεί καθυστερήσεις σε ορισµένα από τα έργα παροπλισµού και έχουν οδηγήσει σε πρόσθετα έξοδα, οι καθυστερήσεις αυτές δεν έχουν έως τώρα επηρεάσει άµεσα την κρίσιµη πορεία του παροπλισµού. Ωστόσο, το χρονικό περιθώριο υλοποίησης των έργων έχει εξαντληθεί και θα χρειαστεί να καταβληθούν προσπάθειες για να αποφευχθούν µεγάλες καθυστερήσεις και πρόσθετες αυξήσεις του κόστους. 3.2. Σλοβακία Πυρηνικός σταθµός Bohunice V1 3.2.1. έσµευση κλεισίµατος και εξέλιξη της χρηµατοδότησης Ο πυρηνικός σταθµός V1 περιλαµβάνει δύο αντιδραστήρες VVER 440/230. Ο φορέας που είναι αρµόδιος για την εποπτεία µετά το κλείσιµο και για τον παροπλισµό του πυρηνικού σταθµού V1 είναι η ελεγχόµενη από το κράτος (µέσω του Υπουργείου Οικονοµίας) εταιρεία «Jadrová a vyraďovacia spoločnosť a.s.» (JAVYS). 13 Εκταµίευση κεφάλαιο 3.3.1. και 3.3.2 EL 9 EL

Η µονάδα 1 έκλεισε οριστικά στις 31 εκεµβρίου 2006 και η µονάδα 2 στις 31 εκεµβρίου 2008. Η συνολική ενίσχυση της ΕΕ προς τη Σλοβακία από το 1999 έως το 2013 προβλέπεται να είναι 613 14 εκατοµµύρια ευρώ. 3.2.2. Παροπλισµός και απόβλητα Έχουν διεξαχθεί οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τον παροπλισµό έχουν διεξαχθεί και έχουν καταρτιστεί τα στρατηγικά έγγραφα τεκµηρίωσης του παροπλισµού. Ορισµένα από τα βασικά έργα που χρηµατοδοτήθηκαν από την ΕΕ: (Προ)-παροπλισµός Προετοιµασία του σχεδίου για το 1ο στάδιο και των εγγράφων τεκµηρίωσης του παροπλισµού του πυρηνικού σταθµού V1 Ανακατασκευή ενός βοηθητικού λέβητα και ενός κυκλώµατος θέρµανσης και διανοµής ατµού Ανακατασκευή του συστήµατος προστασίας της περιοχής και τροποποίηση του συστήµατος ηλεκτρικής τροφοδοσίας της JAVYS µετά την οριστική παύση λειτουργίας του πυρηνικού σταθµού V1 Εφαρµογή του προγράµµατος παροπλισµού µε χρήση των διαθέσιµων ανθρώπινων πόρων στον πυρηνικό σταθµό Bohunice V1 Συµβουλευτική υποστήριξη στην JAVYS ιαχείριση αποβλήτων Ανάπτυξη µιας µονάδας προσωρινής αποθήκευσης ραδιενεργών αποβλήτων στο Bohunice Προµήθεια βυτίων αποθήκευσης αναλωµένων καυσίµων Επεξεργασία ιστορικών αποβλήτων - λάσπες και ροφητικές ουσίες 3.2.3. Ενέργεια Το πρόγραµµα Bohunice έχει υποστηρίξει µέτρα για τον περιορισµό ορισµένων από τις αρνητικές επιπτώσεις στον ενεργειακό τοµέα της Σλοβακίας σύµφωνα µε τη «Στρατηγική ενεργειακής ασφάλειας της ηµοκρατίας της Σλοβακίας έως το 2030». Ορισµένα από τα βασικά έργα που χρηµατοδοτήθηκαν από την ΕΕ: Ανακατασκευή του υποσταθµού 400kV στο Križovany Τροποποίηση στον τοµέα της µεταφοράς ηλεκτρισµού λόγω της οριστικής παύσης λειτουργίας του πυρηνικού σταθµού V1 Χρηµατοδοτική συνδροµή για την ενεργειακή απόδοση των δηµόσιων κτιρίων και για τη βιώσιµη ενέργεια Σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την ΕΤΑΑ, οι υλοποιηθείσες δράσεις στον τοµέα της ενέργειας οδήγησαν σε ανάλογη αντιστάθµιση σχεδόν 20 MWe της χαµένης 14 Πραγµατικές δεσµεύσεις έως τα τέλη του 2009 + πρόβλεψη 2010-2013 EL 10 EL

δυναµικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µετά το κλείσιµο του πυρηνικού σταθµού V1. 3.2.4. Επιδόσεις Από το συνολικό ποσό των κονδυλίων που διατέθηκαν στο πλαίσιο του BIDSF (385,807 εκατοµµύρια ευρώ), για συγκεκριµένα έργα διατέθηκε το ποσό των 364,07 εκατοµµύριων ευρώ. Το ποσό που χορηγήθηκε από την ΕΕ στο BIDSF είναι 157,80 εκατοµµύρια ευρώ. Από την αρχή του προγράµµατος διάφορα θέµατα, όπως η αναδιοργάνωση της JAVYS, οι δυσκολίες επικοινωνίας µεταξύ των εµπλεκόµενων µερών και η κρίση του φυσικού αερίου στις αρχές του 2009 δυσκόλεψαν την εφαρµογή του προγράµµατος και προκάλεσαν καθυστερήσεις σε ορισµένα έργα. Παρά τις δυσκολίες αυτές και οι δύο µονάδες έκλεισαν εντός της προβλεφθείσας προθεσµίας και συντηρούνται µε ασφάλεια. Βρίσκονται τώρα στο στάδιο του παροπλισµού. εν παρουσιάστηκαν ελλείψεις σε ηλεκτρική ενέργεια ή διακοπές ρεύµατος µετά το κλείσιµο. Ως εκ τούτου, η συνολική πρόοδος µπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητική. Οι καθυστερήσεις που σηµειώθηκαν σε ορισµένα έργα µπορεί να έχουν αρνητική επίπτωση στην έκδοση της άδειας παροπλισµού (έχει προγραµµατιστεί για τα µέσα του 2011). Η ΕΚ συνεχίζει να παρακολουθεί στενά την πρόοδο προς την επίτευξη αυτού του βασικού στόχου. όσον αφορά την κατάσταση που επικρατούσε στις 31 εκεµβρίου 2009 η κατανοµή των κονδυλίων που διατέθηκαν για τους τοµείς «Παροπλισµός και απόβλητα» και «Ενέργεια» ήταν ικανοποιητική, καθώς έδινε προτεραιότητα στα έργα του τοµέα «Παροπλισµός και απόβλητα» έως το 2013. 3.3. Βουλγαρία Πυρηνικός σταθµός Kozloduy 3.3.1. έσµευση για κλείσιµο και εξέλιξη της χρηµατοδότησης Οι µονάδες 1-4 του πυρηνικού σταθµού KNPP είναι αντιδραστήρες τύπου VVER 440/230. Ιδιοκτήτης και φορέας υπεύθυνος για τον παροπλισµό των µονάδων 1-2 του σταθµού KNPP είναι η κρατική επιχείρηση για τα ραδιενεργά απόβλητα (SERAW), δεδοµένου ότι έχουν εκκενωθεί εντελώς τα καύσιµα και από τις δύο αυτές µονάδες. Για τις µονάδες 3-4, ιδιοκτήτης και υπεύθυνος για τον παροπλισµό είναι η κρατική εταιρεία Natsionalna Elektricheska Kompania EAD. Οι µονάδες 1 και 2 έκλεισαν στις 31 εκεµβρίου 2002 και οι µονάδες 3 και 4 έκλεισαν στις 31 εκεµβρίου 2006. Η συνολική ενίσχυση της ΕΕ προς τη Βουλγαρία από το 1999 έως το 2013 προβλέπεται να είναι 867,78 15 εκατοµµύρια ευρώ. 3.3.2. Παροπλισµός και απόβλητα Έχουν ήδη διεξαχθεί οι προπαρασκευαστικές εργασίες για τον παροπλισµό και έχουν καταρτιστεί τα στρατηγικά έγγραφα τεκµηρίωσης του παροπλισµού. Έχουν εκκενωθεί 15 Πραγµατικές δεσµεύσεις έως τα τέλη του 2009 + πρόβλεψη 2010-2013 EL 11 EL

εντελώς από τα καύσιµά τους οι µονάδες 1 και 2. Έχουν επίσης εκκενωθεί εντελώς από τα καύσιµά τους οι πυρήνες των αντιδραστήρων των µονάδων 3 και 4 ωστόσο, ορισµένα καύσιµα παραµένουν ακόµα στις δεξαµενές καυσίµων των αντιδραστήρων. Το 2008 οι µονάδες 1 και 2 διαχωρίστηκαν από τις µονάδες 3 και 4 και η ιδιοκτησία των µονάδων 1 και 2 µεταβιβάστηκε στην SERAW. Η ενέργεια αυτή πραγµατοποιήθηκε µε στόχο την επιτάχυνση του παροπλισµού των µονάδων 1 και 2. Ορισµένα από τα βασικά έργα που χρηµατοδοτήθηκαν από την ΕΕ: (Προ)-παροπλισµός Αναθεώρηση της στρατηγικής παροπλισµού Υποστήριξη της υλοποίησης του παροπλισµού µε χρήση των διαθέσιµων ανθρώπινων πόρων στις µονάδες 1-4 του πυρηνικού σταθµού KNPP Έναρξη της αποξήλωσης των µη σχετικών µε την ασφάλεια συστηµάτων και εγκαταστάσεων Κατασκευή µονάδας παραγωγής θερµότητας ιαχείριση αποβλήτων Σχεδιασµός µιας εθνικής εγκατάστασης διάθεσης Σχεδιασµός ενός χώρου εναπόθεσης αποβλήτων πολύ χαµηλής ραδιενέργειας Χώρος διάσπασης µεταβατικών και συµβατικών ραδιενεργών αποβλήτων Ανέγερση εγκαταστάσεων επιτόπιας επεξεργασίας αποβλήτων Κατασκευή µονάδας αποθήκευσης ξηρών αναλωµένων καυσίµων, καθώς και βυτίων για τα στοιχεία αναλωµένων καυσίµων VVER 440. 3.3.3. Ενέργεια Το πρόγραµµα του Kozloduy έχει υποστηρίξει µέτρα για τον περιορισµό των επιπτώσεων στον τοµέα της ενέργειας σύµφωνα µε την ενεργειακή στρατηγική της Βουλγαρίας. Ορισµένα από τα βασικά έργα που χρηµατοδοτήθηκαν από την ΕΕ είναι τα εξής: Υλοποίηση και διαχείριση της αποκατάστασης του δικτύου τηλεθέρµανσης της Σόφιας Συνολική πιστωτική διευκόλυνση για τους τοµείς της ενεργειακής απόδοσης και των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας MARITSA EAST-2 - Εγκατάσταση συστήµατος αφυδάτωσης γύψου και αποκατάσταση του σταθµού της αντλίας ψύξης Ανακαίνιση και επέκταση του εθνικού συστήµατος διανοµής ηλεκτρικής ενέργειας Κατασκευή αγωγών αερίου υψηλής πίεσης και σταθµών ρύθµισης φυσικού αερίου Σύµφωνα µε στοιχεία που παρουσιάστηκαν από την ΕΤΑΑ, οι υλοποιηθείσες δράσεις στον τοµέα της ενέργειας οδήγησαν σε ανάλογη αντιστάθµιση σχεδόν 500 MWe της χαµένης δυναµικότητας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µετά το κλείσιµο των µονάδων 1-4. EL 12 EL

3.3.4. Επιδόσεις Από το συνολικό ποσό των κονδυλίων που διατέθηκαν στο πλαίσιο του KIDSF (606.744 εκατοµµύρια ευρώ), για συγκεκριµένα έργα διατέθηκε το ποσό των 540.875 εκατοµµύριων ευρώ. Το ποσό που χορηγήθηκε από την ΕΕ στο KIDSF είναι 363.149 εκατοµµύρια ευρώ. Το πρόγραµµα εκτελέσθηκε σε ένα ιδιαίτερα δυσµενές πολιτικό πλαίσιο. Το 2006 έγιναν προσπάθειες να αναβληθεί το κλείσιµο, και αργότερα, µετά το 2006, να ανοίξουν εκ νέου οι αντιδραστήρες που είχαν κλείσει. Παρά τις δυσκολίες αυτές, οι συνολικές επιδόσεις του προγράµµατος µπορούν να θεωρηθούν ικανοποιητικές, δεδοµένου ότι όλες οι µονάδες έχουν κλείσει, όπως ορίζεται στη συνθήκη προσχώρησης. Έχουν εκκενωθεί εντελώς από τα καύσιµά τους οι µονάδες 1 & 2, η µονάδα αποθήκευσης ξηρών αναλωµένων καυσίµων βρίσκεται σε φάση ολοκλήρωσης και τα πρώτα έργα αποξήλωσης έχουν αρχίσει. Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας και αποθήκευσης αποβλήτων βρίσκονται σε φάση υλοποίησης. εν σηµειώθηκε καµία διακοπή ρεύµατος µετά το κλείσιµο των αντιδραστήρων. Η δέσµευση της σηµερινής κυβέρνησης της Βουλγαρίας, σε συνδυασµό µε το διαχωρισµό των µονάδων 1 & 2 από τις µονάδες 3 & 4 θα βοηθήσει και θα επηρεάσει θετικά την έγκαιρη συνέχιση του προγράµµατος παροπλισµού. Ένα σηµαντικό όφελος που επιτεύχθηκε σε σχέση µε τη συνδροµή της ΕΕ είναι η αλλαγή στη στρατηγική παροπλισµού από «στρατηγική ετεροχρονισµένης αποξήλωσης» σε «στρατηγική άµεσης συνεχούς αποξήλωσης». Το γεγονός αυτό µειώνει τον συνολικό χρόνο που απαιτείται για τον παροπλισµό και επιτυγχάνει τη βέλτιστη χρήση του διαθέσιµου προσωπικού για την εκτέλεση των εργασιών αποξήλωσης. Αυτό θα έχει θετικό αντίκτυπο στο συνολικό κόστος του παροπλισµού. Ένα σηµαντικό µέρος των κονδυλίων έχουν διατεθεί σε προγράµµατα ενέργειας για την αντιµετώπιση των συνεπειών από το πρόωρο κλείσιµο. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Όλες οι καθορισµένες πυρηνικές µονάδες στη Λιθουανία, τη Σλοβακία και τη Βουλγαρία έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας µε ασφάλεια όπως προβλέπεται από τις αντίστοιχες συµφωνίες προσχώρησης. Οι εργασίες παροπλισµού βρίσκονται σε εξέλιξη. Η κατάσταση αυτή αποτελεί άµεση συνέπεια της επιτυχούς εφαρµογής του προγράµµατος ενίσχυσης της ΕΕ. Η ενίσχυση της ΕΕ είχε ξεκινήσει πριν από την προσχώρηση και την οριστική παύση λειτουργίας των εν λόγω πυρηνικών σταθµών. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου τα προγράµµατα ενίσχυσης της ΕΕ αντιµετώπισαν διάφορες δυσκολίες, τόσο σε πολιτικό όσο και τεχνικό επίπεδο. Τα κράτη µέλη κατέβαλαν σηµαντικές προσπάθειες για να διαπραγµατευθούν εκ νέου τις πολιτικές δεσµεύσεις τους, ωστόσο, χάρις στην υποστήριξη της ΕΕ και την χορήγηση της κατάλληλης χρηµατοδοτικής ενίσχυσης όλες οι χώρες τήρησαν τις δεσµεύσεις της συνθήκης προσχώρησης να κλείσουν τις µονάδες αντιδραστήρων τους. Οι συνθήκες σε κάθε χώρα είναι µοναδικές και επηρεάζουν την επιλογή τεχνολογίας, της στρατηγικής και του τρόπου επιλογής των έργων. Ως εκ τούτου, είναι δύσκολο να γίνει µια άµεση σύγκριση της αποτελεσµατικότητας της ενίσχυσης της ΕΕ που χορηγήθηκε σε κάθε κράτος µέλος. Η αξιολόγηση των αναγκών και των δυνατοτήτων έγινε πριν από την εκκίνηση των έργων σε κάθε πυρηνικό σταθµό. Ο προσδιορισµός και η υλοποίηση των έργων έχουν EL 13 EL

επίσης διευκολυνθεί από την τακτική επαναξιολόγηση των εθνικών στρατηγικών και των σχεδίων παροπλισµού. 4.1. Επιδόσεις Το µέγεθος του προβλήµατος που αντιµετώπιζε κάθε χώρα αποτελούσε συνάρτηση των διάφορων τύπων αντιδραστήρων που επρόκειτο να παροπλιστούν, της κατάστασης της υπάρχουσας υποδοµής που απαιτείται για την αντµετώπιση των προκλήσεων του παροπλισµού και της διαχείρισης αποβλήτων, των δυνατοτήτων αντικατάστασης της απώλειας ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας, του ρυθµιστικού και πολιτικού περιβάλλοντος και της επιλογής της στρατηγικής παροπλισµού. Παρά τις αρχικές δυσκολίες οι αντιδραστήρες έκλεισαν εντός του προβλεπόµενου χρονοδιαγράµµατος και αφαιρέθηκαν τα καύσιµα από τους περισσότερους από αυτούς, που αποτελεί το πρώτο σηµαντικό βήµα για το οριστικό κλείσιµο και τον παροπλισµό των πυρηνικών σταθµών. Σε κάθε κράτος µέλος οι οικονοµικοί πόροι που διατίθενται για τα έργα υπερβαίνουν τα χορηγηθέντα κονδύλια. Τα κονδύλια χορηγούνται σε ετήσια βάση από το 1999, που τα κράτη µέλη δεν ήταν ακόµη σε θέση να τα χρησιµοποιήσουν εξολοκλήρου. Κατά συνέπεια, ορισµένα κονδύλια συσσωρεύτηκαν. Πρόσφατα, χρησιµοποιήθηκαν πιο αποτελεσµατικά και αποδοτικά και θα απορροφηθούν πλήρως εντός των δύο επόµενων ετών. Σηµαντική πρόοδος έχει σηµειωθεί όσον αφορά τα τρία προγράµµατα τα τελευταία χρόνια και έως τα τέλη της περιόδου αναφοράς, ενώ έχει προσδιοριστεί και προετοιµαστεί η πλειονότητα των έργων παροπλισµού και ενέργειας και ένα σηµαντικό ποσοστό εξ αυτών είναι ήδη υπό υλοποίηση. Σε όλες τις χώρες το µεγαλύτερο µέρος της χρηµατοδότησης διατέθηκε σε έργα παροπλισµού και διαχείρισης ραδιενεργών αποβλήτων. Η Λιθουανία και η Βουλγαρία χρησιµοποίησαν ένα σηµαντικό µέρος για την αποθήκευση αναλωµένων καυσίµων και τη διαχείριση των αποβλήτων. Επί του παρόντος, οι εγκαταστάσεις που απαιτούνται για τον παροπλισµό, την επεξεργασία και την αποθήκευση των ραδιενεργών αποβλήτων και των αναλωµένων πυρηνικών καυσίµων είναι υπό κατασκευή, τα έγγραφα τεκµηρίωσης για την αδειοδότηση καταρτίζονται και οι πρώτες προπαρασκευαστικές εργασίες αποξήλωσης έχουν ήδη ξεκινήσει. Ο τοµέας της ενέργειας επωφελήθηκε στις περιπτώσεις όπου τα έργα ήταν σύµφωνα µε τις εθνικές και ευρωπαϊκές ενεργειακές πολιτικές. Ο τοµέας της ενέργειας χρηµατοδοτήθηκε εξ αρχής, προκειµένου να αντιµετωπιστεί η απώλεια ηλεκτροπαραγωγικής ικανότητας. Η προσέγγιση αυτή αποδείχθηκε ιδιαίτερα ωφέλιµη και αποτελεσµατική στην περίπτωση της Βουλγαρίας, καθώς περιόρισε τις επιπτώσεις της πρόσφατης ενεργειακής και χρηµατοοικονοµικής κρίσης. Σηµειώθηκαν µεν καθυστερήσεις σε ορισµένα έργα παροπλισµού αλλά έγιναν σοβαρές προσπάθειες µε σκοπό την ελαχιστοποίηση των επιπτώσεών τους στην κρίσιµη πορεία του παροπλισµού. Το νοµικό πλαίσιο και οι δοµές διαχείρισης των χωρών συνεχίζουν να προσαρµόζονται ως συνέπεια της µετατροπής των εταιρειών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε φορείς παροπλισµού. EL 14 EL

4.2. Προοπτικές Θα συνεχίζουν να εφαρµόζονται µέτρα στους τοµείς του παροπλισµού και της ενέργειας έως το τέλος της χρηµατοδοτικής προοπτικής, όπως προβλέπεται από τις καθορισθείσες στρατηγικές. Θα δοθεί προτεραιότητα στα έργα παροπλισµού έναντι των έργων που αφορούν την ενέργεια στις περιπτώσεις όπου τα κονδύλια είναι περιορισµένα. Η χρήση της χρηµατοδότησης της ΕΕ στον τοµέα του παροπλισµού θα επικεντρωθεί στην ολοκλήρωση της αναγκαίας υποδοµής, την επεξεργασία των ραδιενεργών αποβλήτων, την έκδοση των απαραίτητων αδειών παροπλισµού και την αποξήλωση. Θα προωθηθούν και θα ενισχυθούν νέες δοµές οργάνωσης και διαχείρισης των έργων παροπλισµού, οι οποίες θα υποστηρίξουν τις δραστηριότητες αποξήλωσης, χωρίς να σταµατήσει η εκτέλεση των εργασιών αποξήλωσης από το προσωπικό των µονάδων. Τα έργα στον τοµέα της ενέργειας βρίσκονται σε προχωρηµένο στάδιο. Οι ενέργειες στον τοµέα αυτό θεωρούνται επί του παρόντος επαρκείς. Αν και η τελική ανάληψη υποχρεώσεων θα λάβει χώρα το 2013, η υλοποίηση των έργων από αυτές τις αναλήψεις θα παραταθεί πέραν αυτής της προθεσµίας. Στόχος της χρηµατοδοτικής ενίσχυσης της ΕΕ ήταν πάντα και εξακολουθεί να είναι η παροχή ενίσχυσης στα κράτη µέλη και όχι η πλήρης χρηµατοδότηση του παροπλισµού ή η πλήρης αντιστάθµιση των επιπτώσεων λόγω του κλεισίµατος. Η παρεχόµενη ενίσχυση θα συµπληρωθεί από κατάλληλους εθνικούς πόρους. EL 15 EL