Νέες προκλήσεις ή ευκαιρίες της κυπριακής οικονομίας και αγοράς ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΣΤΗ ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΚΡΟΝΙΑΣ Σύμβουλος ΟΕΥ Α
Ιστορικό εξέλιξης της κυπριακής οικονομίας α. 1960-19741974 πρωτογενής & ορυκτά β. 1974/1976-199090 βιοτεχνία-βιομηχανία βιομηχανία ( δέρμα, κλωστ/κά) γ. 1990-2008 υπηρεσίες 80% χρηματοοικονομικά (υπερτροφικό τραπ. σύστημα, διεθνή λογ. & δικηγορ. Γραφεία, 230.000 εταιρείες, τριγωνικές σχέσεις-επανεξαγωγές=55% επανεξαγωγές=55% των κυπριακών εξαγωγών-τουρισμός-ναυτιλία-κατασκευές), μέλος ΕΕ (2004) και Ευρωζώνης (2008). δ. 2009-2013 οικ. 2013 οικ. κρίση: -1,9% ΑΕΠ (2009), α υποβάθμιση πιστ. ικανότητας (Νοέμβρ. 2010), Έκρηξη Μαρί (Ιούλ. 2011)=περιδίνηση, κούρεμα ελλ. ομολόγων (Νοέμβρ. 2011), υποβάθμιση σε κατηγ. σκουπιδιών (Δεκ. 2011), τρόικα (Ιούνιος 2012)
Μνημόνιο (Μάρτιος 2013) Κούρεμα καταθέσεων & περιορισμοί κίνησης κεφαλαίων. Επιπτώσεις στις επιχειρήσεις (απώλεια καταθέσεων όψεως- κεφαλαίων κίνησης, εμπορικές πιστώσεις, πιστωτικά όρια προμηθευτών, εγγυητικές επιστολές & ενέγγυες πιστώσεις, ανάγκη επιπρόσθετων κεφαλαίων λειτουργίας (1-3 εκατ. ευρώ /ΜΜΕπιχείρηση), δείκτης όγκου βιομηχαν. παραγωγής (-10,9% τον Απρ. 2013), δείκτης όγκου κύκλου εργασιών λιανεμπορίου (-11.9% τον Απρίλιο 2013), ιδιωτ. κατανάλωση (-24% /2013-2014), 2014), διαθέσιμο εισόδημα καταναλωτών (-20%/2013) Επιπτώσεις στην εθνική οικονομία: μείωση ΑΕΠ 2013 από -8% έως -13%, σμίκρυνση τραπ. τομέα, αλλαγή οικ. μοντέλου πχ από χρηματοοικονομικό κόμβο σε ενεργειακό? Eπιπτώσεις στο διμερές μας εμπόριο κατά το α εξάμηνο 2013: μείωση όγκου διμερούς εμπορίου (-14,5%), εμπ. ισοζυγίου (-12,5%), ελλ. εξαγωγών στη Κύπρο (-13,7%) και εισαγωγών κυπριακών προϊόντων (-17,2%).
ΒΑΣΙΚΆ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΆ ΜΕΓΈΘΗ 2012 ΑΕΠ (τρέχ. τιμές δισ. )* 17,89 (από 17,98 το 2011) ΑΕΠ (πραγμ. μεταβολή) * -2,4% (από 0,5% το 2011) Πληθωρισμός 2,39% (από 3,29% το 2011) Ανεργία (4 ο τρίμηνο 2012) 12,7% (από 8,9% το 4 ο τρίμηνο 2011) Εξαγωγές (fob) 1,42 δισ. (αύξηση 1,2% έναντι 2011) Φαρμακευτικά προϊόντα, οργανικά χημικά, ηλεκτρ. -Σημαντικότερα προϊόντα μηχανήματα και ανταλλακτικά αυτών και γαλακτοκομικά προϊόντα -Σημαντικότεροι εταίροι Ελλάδα, Ην. Βασίλειο, Λίβανος, ΗΠΑ, Ισραήλ, Ιταλία, Γερμανία, Αίγυπτος και Ρωσία Εισαγωγές (cif) 5,74 δισ. (μείωση 9 % έναντι 2011) Πετρελαιοειδή, μηχανολογικός εξοπλισμός, -Σημαντικότερα προϊόντα οχήματα και ανταλλακτικά αυτών, φαρμακευτικά προϊόντα και πλαστικά Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ηνωμένο Βασίλειο, -Σημαντικότεροι εταίροι Γερμανία, Ολλανδία, Γαλλία και Κίνα, Εμπορικό Ισοζύγιο -4,32 δισ. (από -4,91 δισ. το 2011) Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών* -2.092,3 εκ. (από -848,9 εκ. το 2011) Δημόσιο Έλλειμμα* ( % του ΑΕΠ) Δημόσιο Χρέος* (% του ΑΕΠ) -874,62 εκ. (από -1,09 δισ. το 2011) -4,90% (από -6,05% το 2011) 15,35 δισ. (έναντι 12,78 δισ. το 2011) 85,96% (έναντι 71,07% το 2011)
ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΡΕΧΟΝΤΑ ΒΑΣΙΚΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΜΕΓΕΘΗ ΑΕΠ (1 ο τριμ. 2103 - τρέχ. τιμές δισ. )* 4,23 (από 4,55 το 1 ο τριμ. 2012) ΑΕΠ (2 ο τρίμ. 2013 - πραγμ. μεταβολή) * -5,4% (από -2,7% το 2 ο τρίμ. 2012) Πληθωρισμός (Ιαν. Ιούνιος 2013) 0,59% (από 2,89% τον Ιαν. Ιούνιο 2012) Ανεργία (Μάιος 2013) 16,3% (από 11,4% το Μάιο 2012) Δείκτης όγκου βιομηχανικής παραγωγής - % μεταβολής (Ιαν. Απρ. 2013) -10,9% (από -10,6% Ιαν. Απρ. 2012) Δείκτης όγκου κύκλου εργασιών λιανικού εμπορίου - % μεταβολής (Ιαν. Απρ. 2013) -11,5% (από -2,9% Ιαν. - Απρ. 2012) Εξαγωγές (1 ο πεντάμ. 2013) 666,8 εκ. (αύξηση 11,3% έναντι 1 ου πεντάμ. 2012) Εισαγωγές (1 ο πεντάμ. 2013) 1,89 δισ. (μείωση 21% έναντι 1 ου πεντάμ. 2012) Εμπορικό Ισοζύγιο (1 ο πεντάμ. 2013) -1.226,2 εκ. (από -1,8 δισ. το 1 ο πεντάμ.2012/ μείωση ελλείμματος 31,7%) Δημοσιονομικό Ισοζύγιο (Ιαν. Μάιος 2013) % επί του ΑΕΠ Δημόσιο Xρέος (2012) % του ΑΕΠ Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (θέση το 1 ο τριμ. 2013)* Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών (1 ο τριμ. 2013)* -80,7 εκ. (από -357,9 εκ. τον Ιαν. Μάιο 2012) -0,5% (από -2% τον Ιαν. Μάιο 2012) 15,35 δισ. (έναντι 12,78 δισ. το 2011) 85,96% (έναντι 71,07% το 2011) 14.196 εκ. (έναντι 7.943 εκ. το 1 ο τριμ. 2013) -502,4 εκ. (από -477,2 εκ. το 1 ο τριμ. 2012)
Νέες προκλήσεις-ευκαιρίες ευκαιρίες (ενεργειακή βιομηχανία, ΕΠΕ) ΧΑΡΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΑΟΖ ΚΑΙ ΒΥΘΟΤΕΜΑΧΙΩΝ 1-1212
Εμπορικές - επιχειρηματικές- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου α) Διμερής όγκος εμπορίου Εμπορικό ισοζύγιο Κύπρου - Ελλάδος Α Εξάμηνο 2013 Ιαν. - Ιούνιος 2013 Ιαν. - Ιούνιος 2012 Μεταβολή Εξαγωγές σε Ελλάδα (f.o.b.) Εισαγωγές από Ελλάδα (c.i.f.) 132.301.820 159.797.809-17,2 510.218.918 591.549.785-13,7 Ισοζύγιο -377.917.098-431.751.976-12,5 Όγκος Εμπορίου 642.520.738 751.347.594-14,5 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ Πρεσβείας Λευκωσίας
Εμπορικές - επιχειρηματικές επιχειρηματικές-- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου ΔΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ 2006-2012 (ΕΚΑΤ. ) Εξαγωγές Έτος Εισαγωγές Εμπορικό Ισοζύγιο Όγκος Εμπορίου Αξία % μεταβολής Αξία % μεταβολής Αξία % μεταβολής Αξία % μεταβολής 2006 147,1 5,0 956,5 10,5-809,4 11,5 1.103,6 9,7 2007 214,8 46,0 1.110,8 16,1 10,7 1.325,6 20,1 2008 228,5 6,4 1.238,9 11,5 12,8 1.467,4 10,7 2009 220,3-3,6 1.138,3-8,1-896,0 1.010,4-918,0-9,1 1.358,6-7,4 2010 241,8 9,8 1.218,7 7,1-976,9 6,4 1.460,5 7,5 2011 331,5 37,1 1.338,3 9,8 3,1 1.669,8 14,3 2012 287,7-13,2 1.219,6-8,9-7,4 1.507,3-9,7 1.006,8-931,9 Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ Πρεσβείας Λευκωσίας
Εμπορικές - επιχειρηματικές επιχειρηματικές-- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου Διάρθρωση ελληνικών εξαγωγών και εισαγωγών: κύριοι τομείς προϊόντα ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΥΠΡΟΥ 2012 Εξαγωγές 2012 (εκ. ) (Ελλάδος σε Κύπρο) Πετρέλαιο και προϊόντα πετρελαίου Ηλεκτρικές συσκευές εικόνας και ήχου Φαρμακευτικά προϊόντα Μηχανές, λέβητες και μέρη αυτών Είδη ένδυσης (μη πλεκτά) Χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας Διάφορα παρασκευάσματα διατροφής Δημητριακά και προϊόντα αυτών Αιθέρια έλαια και ρητινοειδή Πλαστικές ύλες και τεχνουργήματα Σύνολον Αξία (εκ. ) Μερίδιο επί της συνολικής αξίας των εξαγωγών (%) Εισαγωγές 2012 (εκ. ) (Ελλάδος από Κύπρο) Αξία (εκ. ) Μερίδιο επί της συνολικής αξίας των εισαγωγών (%) 340,26 26,31 Οργανικά χημικά 104,77 36,42 71,42 5,03 Χυτοσίδηρος, σίδηρος και χάλυβας 34,48 11,98 61,64 6,77 Φαρμακευτικά προϊόντα 33,41 11,61 52,75 4,90 32,63 11,34 44,19 4,16 8,5 2,95 43,81 3,89 8,09 2,81 36,05 2,76 Γαλακτοκομικά προϊόντα 4,69 1,63 33,52 2,60 Είδη υπόδησης 4,47 1,55 33,42 2,63 Έπιπλα 4,44 1,54 33,41 2,26 4,15 1,44 750,48 61,53 239,65 83,29 Ηλεκτρικές συσκευές εικόνας και ήχου Όργανα και συσκευές ιατροχειρ/κής, οπτικής, μέτρησης και ελέγχου Λαχανικά/ φυτά/ ρίζες, βρώσιμα Προϊόντα τυπογραφείου (βιβλία, εφημερίδες κλπ.) Σύνολον Πηγή: Στατιστική Υπηρεσία Κυπριακής Δημοκρατίας επεξεργασία Γραφείου ΟΕΥ Πρεσβείας Λευκωσίας
Εμπορικές - επιχειρηματικές- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΕΥ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ ΟΜΑΔΟΠΟΙΗΣΗ ΑΙΤΗΜΑΤΩΝ ΑΝΑ ΚΛΑΔΟ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΟΣ - ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ/ ΠΡΟΪΌ ΝΤΑ AYTOKINHTO ΕΝΔΥΣΗ - ΥΠΟΔΗΣΗ ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ - LOGISTICS ΔΙΑΚΟΣΜΗΣΗ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΕΙΔΗ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΧΡΗΣΗΣ - ΚΗΠΟΥ ΤΡΟΦΙΜΑ - ΠΟΤΑ ΚΑΤΟΙΚΙΑ - ΔΟΜΙΚΑ ΥΛΙΚΑ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ - ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ
Εμπορικές - επιχειρηματικές- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου β) Ελληνική επιχειρηματική παρουσία: 100 μεγάλες εταιρείες και τράπεζες γ) Επενδύσεις: 3,1 δισ. ευρώ (π.χ. Jumbo, Όμιλοι Μαρινόπουλου, Φουρλή, Ελληνικά Πετρέλαια, Public κλπ., ξένα brands μέσω Ελλάδος κλπ.) Θέσεις ΑΞΕ κατά οικονομική δραστηριότητα ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ 33,11% ΑΛΛΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ 1,92% ΟΡΥΧΕΙΑ ΚΑΙ ΛΑΤΟΜΕΙΑ 0,73% ΚΑΤΑΣΚΕΥΕΣ 1,75% ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΑΙ ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ 18,04% ΜΕΤΑΠΟΙΗΣΗ 2,47% ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑ ΚΑΙ ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΑ 0,47% ΜΕΤΑΦΟΡΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 2,27% ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ 39,24% Πηγή: Κεντρική Τράπεζα Κύπρου
Εμπορικές - επιχειρηματικές- επενδυτικές σχέσεις Ελλάδος - Κύπρου δ) Τρόποι προσέγγισης διείσδυσης: Κανόνες: διαπροσωπικές διαχρονικές σχέσεις συνεργασίας & σχέση ποιότητας-τιμής τιμής και νέα δεδομένα της αγοράς λόγω της οικ. κρίσης αφού μετά τον Μάρτιο 2013 παρατηρείται: (α) ριζική αλλαγή στη συμπεριφορά των καταναλωτών (80% κάνουν χρήση φυλλαδίων προσφορών, 73% λίστας αγορών αντί 45%/ 2008). (β) οι επιχειρήσεις μειώνουν σημαντικά το κωδικολόγιό τους και τους προμηθευτές τους και ενισχύεται η συγκέντρωση του λιανεμπορίου σε λίγες επιχειρήσεις (44% σε 5 εταιρείες/ 2012, ο κύκλος εργασιών των προμηθευτών (-25%/2013) (γ) πρόβλημα ρευστότητας σκλήρυνση όρων επιτόπιων προμηθευτών (60 ημέρες πίστωσης αντί 6/12 μηνών) και ξένων (μείωση πιστωτικών ορίων από διεθνείς ασφ. εταιρείες country risk έναντι Κυπρίων εισαγωγέων, πληρωμή τοις μετρητοίς ή προπληρωμή, μη αποδοχή εγγυητικών επιστολών και ενέγγυων πιστώσεων από πού εκδίδονται από κυπριακές τράπεζες). -11 κλαδικές εκθέσεις πχ δομικά υλικά, μεταποίηση γεωργικών & κτηνοτροφικών προϊόντων, συστήματα διαχείρισης & εξοικονόμησης νερού, στερεών αποβλήτων, τρόφιμα & μηχανολ. εξοπλισμός, ΑΠΕ (φωτοβολτ.-ηλιακά συστήματα), εξοικονόμηση ενέργειας, τουρισμό, δικαιόχρηση -προσωπικές επισκέψεις σε κυπριακές εταιρείες, επιτόπιο εταίρο.
Προβλήματα & προοπτικές α) Βραχυπρόθεσμα: μεταβατική περίοδος 2013-2015: 2015: βαθειά οικ. κρίση (-1/4 ΑΕΠ), σμίκρυνση τραπ. τομέα & αναζήτηση νέου οικ. μοντέλου, πτωχεύσεις ΜΜΕ, ανεργία (20% Οκτ. 2013), κατανάλωση κλπ. Αντιμετώπιση οικ. κρίσης: ψυχολογία-ιστορικές εμπειρίες Δεν παρατηρήθηκε ομαδική αποχώρηση επενδυτών, υποδομές διατηρούνται (π.χ. σταθερό φορολ. πλαίσιο, δημ. διοίκηση κλπ.) β) Μακροπρόθεσμα: επανάληψη της ιστορίας; -Επενδύσεις στον ενεργειακό τομέα (10 δισ. ευρώ) & δημιουργία νέου κλάδου-κόμβου, κόμβου, ορθολογισμός- εκσυγχρονισμός παραγωγικότητα - ανταγωνιστικότητα
Επικοινωνία με Γραφείο Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων της Πρεσβείας της Ελλάδος στη Λευκωσία: e-mail: greekcom@cytanet.com site :www.agora.mfa.gr/cyprus