ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙ ΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ημοσιογραφική ιάσκεψη της ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης ρ έσποινα Μαρτίδου Φορσιέρ ιευθύντρια Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίζω στη σημερινή δημοσιογραφική διάσκεψη η οποία έχει σκοπό την ενημέρωση για τις προτεραιότητες της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον τομέα της Ανώτερης Εκπαίδευσης. Πρώτα απ όλα, θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Υπουργό μας κ. Γιώργο ημοσθένους και τη Γενική ιευθύντρια κα Ολυμπία Στυλιανού για τη συνεχή στήριξη που παρέχουν στην προώθηση θεμάτων που αφορούν στην ανώτερη εκπαίδευση. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω τους Λειτουργούς της ιεύθυνσης Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης για τη σκληρή δουλεία και τη συνεργασία. Ευχαριστώ επίσης τα πανεπιστήμια, τις σχολές τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και όλους τους άλλους φορείς που εμπλέκονται σε θέματα ανώτερης εκπαίδευσης, για τη συνεργασία τους. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω το Γραφείο Ευρωπαϊκών και ιεθνών Υποθέσεων για την άψογη συνεργασία. Το εκπαιδευτικό σύστημα ανώτερης εκπαίδευσης της Κύπρου έχει διαμορφωθεί και συνεχώς διαμορφώνεται στη βάση των προνοιών της ιαδικασίας της Μπολόνια (που στόχο έχει τη δημιουργία ενός Ενιαίου Ευρωπαϊκού Χώρου Ανώτερης Εκπαίδευσης και των τάσεων που επικρατούν στην Ευρώπη στον τομέα της Ανώτερης Εκπαίδευσης, όπως περιγράφονται στην ατζέντα για τον εκσυγχρονισμό της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Κυριότερες από αυτές είναι: ευκαιρίες πρόσβασης στην εκπαίδευση σε όλους, διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης, κοινωνική διάσταση της εκπαίδευσης, κινητικότητα φοιτητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών, αριστεία στην ανώτερη εκπαίδευση, προώθηση του τριγώνου της γνώσης (εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία), ενίσχυση της απασχολησιμότητας των νέων, κ.ά. Σημειώνεται ότι μέσα από την ανάπτυξη και τον ποιοτικό εκσυγχρονισμό της Ανώτερης Εκπαίδευσης επιτυγχάνεται η μείωση της ανεργίας και η αντιμετώπιση της οικονομικής 1
κρίσης, γεγονός που αναφέρεται σε πολλές αποφάσεις και συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. εν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση, παρά την οικονομική κρίση, αυξάνει την οικονομική επένδυση σε προγράμματα για την εκπαίδευση και ιδιαίτερα για την ανώτερη εκπαίδευση. Όσον αφορά στην πρόσβαση στην εκπαίδευση, τα τελευταία χρόνια έχει επιτευχθεί μεγάλη διεύρυνση με την ραγδαία ανάπτυξη της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Κύπρο. Σε διάστημα είκοσι χρόνων έχουν ιδρυθεί τρία δημόσια, πέντε ιδιωτικά πανεπιστήμια και μεγάλος αριθμός δημόσιων και ιδιωτικών σχολών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Επιπλέον, έχει ληφθεί απόφαση για την ίδρυση ιατρικής σχολής και σχολής καλών τεχνών και προσφορά νέων και σύγχρονων προγραμμάτων σπουδών. Η διεύρυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση στην Κύπρο και ιδιαίτερα η έμφαση που δίνεται από το ΥΠΠ στη διασφάλιση της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης οδήγησε στην αύξηση του αριθμού των Κυπρίων φοιτητών, που επιλέγουν την Κύπρο για τις ανώτερες σπουδές τους. Όπως φαίνεται στο πιο κάτω γράφημα για πρώτη φορά κατά το 2009-2010 ο αριθμός των κυπρίων φοιτητών που σπουδάζουν στην Κύπρο ξεπέρασε τον αριθμό των Κυπρίων που σπουδάζουν στο εξωτερικό (Βλ. επίσης ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ). Σε ότι αφορά την Κυπριακή Προεδρία, η ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης έχει αναλάβει την ευθύνη για τη διοργάνωση δυο μεγάλων Συναντήσεων. 2
Α. Συνάντηση της Ομάδας Παρακολούθησης της ιαδικασίας της Μπολόνια {Bologna Follow Up Group (BFUG)} που θα πραγματοποιηθεί στις 28 29 Αυγούστου 2012, στο ιεθνές Συνεδριακό Κέντρο, στη Λευκωσία. H ιαδικασία της Μπολόνια υπογράφτηκε το 1999 από 29 ευρωπαίους υπουργούς αρμόδιους για την Ανώτερη Εκπαίδευση, με σκοπό να δημιουργηθεί ένας Ενιαίος Ευρωπαϊκός Χώρος Ανώτερης Εκπαίδευσης. Κυριότεροι στόχοι της ιαδικασίας της Μπολόνια είναι η επίτευξη της διαφάνειας στο εκπαιδευτικό σύστημα Ανώτερης Εκπαίδευσης, με την εισαγωγή των Ευρωπαϊκών Μεταφερόμενων Πιστωτικών Μονάδων (ECTS), η κινητικότητα φοιτητών, ακαδημαϊκών και ερευνητών, καθώς και η διασφάλιση της ποιότητας της προσφερόμενης εκπαίδευσης. Η Κύπρος έγινε επίσημα μέλος της κατά την Υπουργική Σύνοδο στην Πράγα, το 2001. Η συνάντηση της Ομάδας Παρακολούθησης της ιαδικασίας της Μπολόνια στην Κύπρο είναι πολύ σημαντική για την πορεία της ιαδικασίας της Μπολόνια, αλλά αποτελεί και πρόκληση, αφού στόχο έχει την ανάλυση και συζήτηση του Σχεδίου ράσης (Work Plan) της Ομάδας Παρακολούθησης της Μπολόνια για την περίοδο 2012 2015, για την υλοποίηση των Υπουργικών αποφάσεων της Συνόδου του Βουκουρεστίου, όπως έχει αναφέρει ο Υπουργός. Το Σχέδιο ράσης έχει καταρτιστεί από το Συμβούλιο της Ομάδας αυτής σε συνεδρία που πραγματοποιήθηκε στο Σαράγεβο υπό την Προεδρία της Κύπρου. Παράλληλα, η Συνάντηση αυτή αναμένεται να δώσει ανατροφοδότηση αναφορικά με τα αποτελέσματα της Υπουργικής ιάσκεψης του Βουκουρεστίου. Β. Συνάντηση Γενικών ιευθυντών Ανώτερης Εκπαίδευσης της Ευρώπης, που θα πραγματοποιηθεί στις 22 23 Οκτωβρίου 2012. Στη Συνάντηση αυτή, που πραγματοποιείται μια φορά σε κάθε Προεδρία, θα συμμετάσχουν Γενικοί ιευθυντές και άλλοι κρατικοί αξιωματούχοι που ασχολούνται με την Ανώτερη Εκπαίδευση, από τα Κράτη Μέλη, από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από τα υπό ένταξη κράτη, και από εκπροσώπους Οργανισμών που έχουν άμεση σχέση με τα θέματα της Συνάντησης. Σκοπός της Συνάντησης είναι η παρουσίαση και συζήτηση σημαντικών ζητημάτων που αφορούν στην Ανώτερη Εκπαίδευση στο πλαίσιο της προώθησης του θεματολογίου για τον εκσυγχρονισμό της Ανώτερης Εκπαίδευσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και της ιαδικασίας της Μπολόνια. Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα της Συνάντησης καταρτίστηκε σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία συγχρηματοδοτεί τη διοργάνωση της Συνάντησης. Η πρώτη ημέρα της Συνάντησης, 22 Οκτωβρίου 2012, περιλαμβάνει δύο θεματικές ενότητες οι οποίες παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον για την Κύπρο: 3
α) «ιασφάλιση Ποιότητας και ιασυνοριακή Ανώτερη Εκπαίδευση» και β) «Αριστεία στη ιδασκαλία στο χώρο της Ανώτερης Εκπαίδευσης» α) «ιασφάλιση Ποιότητας και ιασυνοριακή Ανώτερη Εκπαίδευση» Σημειώνεται ότι, σε διάφορα ευρωπαϊκά φόρα, έχει τονιστεί από εκπροσώπους κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης η ανάγκη για λήψη μέτρων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να διασφαλίζεται η ποιότητα της διασυνοριακής εκπαίδευσης και να προστατεύονται οι φοιτητές. Πράγματι, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κατανοώντας το πρόβλημα αυτό, προχώρησε στη διεξαγωγή επιστημονικής έρευνας σχετικά με την προσφορά διασυνοριακής εκπαίδευσης, τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της οποίας θα παρουσιαστούν κατά τη συζήτηση της συγκεκριμένης θεματικής ενότητας. Επιπλέον, έχουμε ζητήσει από τους Γενικούς ιευθυντές τριών κρατών μελών με μεγάλη εμπειρία στο θέμα, δηλαδή της Αυστρίας, της ανίας, και του Ηνωμένου Βασιλείου, να παρουσιάσουν τις πρακτικές που εφαρμόζουν στις χώρες τους για τη διασφάλιση της ποιότητας της διασυνοριακής εκπαίδευσης. Θα πρέπει εδώ να τονίσουμε τη σημασία που έχει για την Κύπρο η συζήτηση αυτού του θέματος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, λόγω της μεγάλης έκτασης που έχει λάβει στην Κύπρο η προσφορά προγραμμάτων με τη μέθοδο της δικαιόχρησης, για τα οποία η χώρα υποδοχής δεν έχει την αρμοδιότητα αξιολόγησης και παρακολούθησης, για τη διασφάλιση της ποιότητάς τους. α) «Αριστεία στη ιδασκαλία στο χώρο της Ανώτερης Εκπαίδευσης» Το θέμα αυτό αποτελεί βασική πτυχή της ευρωπαϊκής ατζέντας για τον εκσυγχρονισμό της ανώτερης εκπαίδευσης. Στο πλαίσιο αυτό θα δοθεί το έναυσμα για να μελετηθούν ευέλικτες, καινοτόμες και πιο φοιτητο-κεντρικές μέθοδοι διδασκαλίας και μάθησης και θα συζητηθούν τρόποι με τους οποίους τα ιδρύματα ανώτερης εκπαίδευσης θα μπορούσαν να μετακινηθούν περισσότερο προς διαδικασίες παραγωγής μάθησης παρά παροχής διδασκαλίας. Έμφαση θα δοθεί στην εκπαίδευση και κατάρτιση των εκπαιδευτικών ανώτερης εκπαίδευσης, καθώς και στα μέτρα που πρέπει να ληφθούν σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, για την ενθάρρυνση, προβολή και διατήρηση της «Αριστείας στη ιδασκαλία». Επιπλέον, οι Γενικοί ιευθυντές της Γερμανίας, Σουηδίας και Ισπανίας θα παρουσιάσουν καλές πρακτικές που ακολουθούνται στις χώρες τους για την προώθηση της αριστείας στη διδασκαλία. Το πρόγραμμα της δεύτερης ημέρας της Συνάντησης, 23 Οκτωβρίου 2012, είναι κοινό με αυτό της «Συνάντηση Γενικών ιευθυντών για την Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση» και έχει ως θέμα: «Επέκταση των ευκαιριών και δεξιοτήτων: 4
Ανοίγοντας διόδους μεταξύ της Επαγγελματική Εκπαίδευσης και κατάρτισης και της Ανώτερης Εκπαίδευσης». Πρέπει να τονιστεί ότι για πρώτη φορά έγινε κατορθωτό να οργανωθεί κοινή συνάντηση των Γενικών ιευθυντών Ανώτερης Εκπαίδευσης και των Γενικών ιευθυντών Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, η οποία αναμένεται να οδηγήσει στην ενίσχυση των διόδων συνεργασίας των δύο τομέων προς όφελος των φοιτητών και της εκπαίδευσης γενικότερα. Κλείνοντας, επιτρέψτε μου να παρουσιάσω το βιβλιαράκι που έχει εκδώσει η ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας, στην Αγγλική γλώσσα, με τίτλο «Ανώτερη Εκπαίδευση στην Κύπρο». Το βιβλιαράκι έγινε σε συνεργασία με τα ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης και θα δοθεί σε όλους στους προσκεκλημένους που θα συμμετάσχουν στις Συναντήσεις που οργανώνονται από τη ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης Εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας. Βασικές θεματικές ενότητες που περιλαμβάνονται στην έκδοση αυτή είναι οι πιο κάτω: 1. Σύντομη αναφορά στην Κύπρο 2. Η ανώτερη εκπαίδευση στην Κύπρο 3. Η εξέλιξη της ΑΕ στην Κύπρο 5
Όραμα Στόχοι και προκλήσεις Εφαρμογή της ιαδικασίας της Μπολόνια 4. Η δομή της ΑΕ Πανεπιστήμια Σχολές Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης 5. ια βίου μάθηση 6. Έρευνα και Καινοτομία Πολιτική της ΕΕ Εφαρμογή της στην Κύπρο 7. ιεθνοποίηση της ΑΕ Ευελπιστούμε ότι η έκδοση αυτή θα ενισχύσει τις προσπάθειες που καταβάλλει το ΥΠΠ για την προβολή της Ανώτερης Εκπαίδευσης και την προσέλκυση ακόμη μεγαλύτερου αριθμού φοιτητών από το εξωτερικό και ιδιαίτερα από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 6
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ακαδημαϊκό έτος KYΠΡΙΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΥΠΡΙΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ ΣΥΝΟΛΟ ΚΥΠΡΙΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΞΕΝΟΙ ΦΟΙΤΗΤΕΣ ΣΥΝΟΛΟ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ (κύπριων και ξένων) 1996-97 8307 9813 18120 1675 9982 1997-98 8786 10815 19601 1741 10527 1998-99 8982 12488 21470 1860 10842 1999-00 8389 12147 20536 2025 10414 2000-01 9462 13650 23112 2472 11934 2001-02 10836 14882 25718 3058 13927 2002-03 12990 16374 29364 5282 18272 2003-04 14170 17631 31801 6679 20849 2004-05 15177 19400 34577 4901 20078 2005-06 14957 20969 35926 5630 20587 2006-07 16266 21188 37454 5961 22227 2007-08 17936 22530 40466 7753 25688 2008-09 20221 21473 41694 10765 30986 2009-10 21095 20051 41146 11138 32233 2010-11 22092 19199 41291 10026 32118 7