Hκινητή διακυβέρνηση (m-government) ορίζεται ως η χρήση των κινητών και ασύρματων

90 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH KINHTH ΔIAKYBEPNHΣH Των Κέρστιν Σιάκα, Γεώργιου Ντάνη και Άννας Βούλγαρη 1. Εισαγωγή Hκινητή διακυβέρνηση (m-government) ορίζεται ως η χρήση των κινητών και ασύρματων επικοινωνιών για την παροχή κρατικών υπηρεσιών (Sheng και Trim, 2008). Η έρευνα δείχνει ότι το η κινητή διακυβέρνηση αναφέρεται στη χρήση των κινητών και ασύρματων επικοινωνιών και στην παροχή υπηρεσιών και πληροφόρησης στους πολίτες και τις επιχειρήσεις (Östberg, 2003). Η χρήση αυτής της τεχνολογίας για την παροχή υπηρεσιών στον πελάτη - πολίτη είναι ακόμη στα πρώτα στάδια, αλλά σύμφωνα με τα πολύ υψηλά ποσοστά εισχώρησης των κινητών στον κόσμο, αναμένεται να χρησιμοποιηθεί ευρέως στο μέλλον. Οι Kushchu και Kuscu (2003) κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση της κινητής διακυβέρνησης είναι αξιοζήλευτη, για πολλούς λόγους, συμπεριλαμβανομένης και της τεχνολογικής προόδου στον τομέα των ασύρματων επικοινωνιών και του διαδικτύου (Internet). Επίσης, τα οφέλη που έχουν αποκτηθεί από αυτήν την ανάπτυξη καθώς και οι προσδοκίες των πολιτών για καλύτερες υπηρεσίες είναι λόγοι που η κινητή διακυβέρνηση θα μπορέσει να αναπτυχθεί (Kushchu και Kuscu, 2003). Η αξιοποίηση της «κινητής οδού» οδηγεί σε νέους τρόπους επικοινωνίας των πολιτών και των επιχειρήσεων με τις κυβερνήσεις και συνεπώς, ανοίγει νέες ευκαιρίες για τους πολίτες, τις επιχειρήσεις ακόμη και για την ίδια την κυβέρνηση, να επωφεληθούν α- πό τις δημόσιες υπηρεσίες. Για τη σύνδεση με το m-government, χρειάζεται ο καθένας να έχει πρόσβαση σε συσκευές για καταχώριση δεδομένων, συσκευές πρόσβασης στο διαδίκτυο, εφαρμογές και άλλος εξοπλισμός. Η έκρηξη στη χρήση κινητών συσκευών, συμπεριλαμβανομένων και των κινητών τηλεφώνων με δυνατότητα πρόσβασης στο διαδίκτυο, των έξυπνων κινητών (smart phones) και των προσωπικών ψηφιακών βοηθών (Personal Digital Assistant - PDA), ωθεί τις κυβερνήσεις προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης της κινητής διακυβέρνησης (Sharma και Gupta, 2004). 1.1 Συσκευές για την κινητή διακυβέρνηση Κινητά τηλέφωνα Το κινητό τηλέφωνο είναι ένα αναπόσπαστο στοιχείο της καθημερινότητας των ανθρώπων. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας παρέχουν στους πελάτες τους πληθώρα υπη- Η Κέρστιν Σιάκα είναι αναπληρώτρια καθηγήτρια του τμήματος Πληροφορικής του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Ο Γεώργιος Ντάνης είναι φοιτητής του τμήματος Πληροφορικής του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης. Η Άννα Βούλγαρη είναι φοιτήτρια του τμήματος Πληροφορικής του Α.Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης.

ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 91 ρεσιών μεταξύ των οποίων είναι και η πρόσβαση στο διαδίκτυο από όπου και αν βρίσκονται.τόσο η συχνή χρήση του κινητού όσο και το βασικό χαρακτηριστικό του, δηλαδή, η ανεξαρτησία από φυσική καλωδιακή σύνδεση, το φέρνουν στην κορυφή των συσκευών της κινητής διακυβέρνησης. Υπολογιστές παλάμης Οι υπολογιστές παλάμης προήλθαν από τη συνένωση δύο τεχνολογιών, των κινητών τηλεφώνων και των υπολογιστών. Αυτή η κατηγορία προσφέρει πλήρη ελευθερία στο χρήστη και του δίνει τη δυνατότητα να διαχειρίζεται σχεδόν τα πάντα από όποιο σημείο και αν βρίσκεται. Ασύρματη Πρόσβαση με χρήση φορητών υπολογιστών Πρόσφατα και για πρώτη φορά οι φορητοί υπολογιστές ξεπέρασαν σε πωλήσεις τους σταθερούς υπολογιστές (isupply research, 2008). Αυτό μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι οι ανάγκες της σύγχρονης ζωής για ανεξαρτησία και συνεχή κίνηση έχουν αυξηθεί και οι φορητοί υπολογιστές υποστηρίζουν αυτή την ανάγκη και κατ επέκταση τίθενται στην υπηρεσία της κινητής διακυβέρνησης. 2. Από την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην κινητή διακυβέρνηση Με τον όρο ηλεκτρονική διακυβέρνηση (e-government) χαρακτηρίζεται γενικά η εισαγωγή των τεχνολογιών της πληροφορικής και των υπολογιστών στη δημόσια διοίκηση και οι νέες διοικητικές πρακτικές, τις οποίες οι τεχνολογίες αυτές εισήγαγαν. Υπάρχουν ορισμένες βασικές διαφορές μεταξύ της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης (egovernment) και της κινητής διακυβέρνησης όσον αφορά στη παροχή υπηρεσιών. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση περιλαμβάνει την ηλεκτρονική παροχή πληροφοριών σε γεωγραφικά διαφοροποιημένη αλλά τεχνολογικά ομοιογενή πληθυσμό (όπως είναι οι προσωπικοί υπολογιστές ή περίπτερα πληροφοριών), σε σταθερές θέσεις. Σε αντίθεση, η κινητή διακυβέρνηση συνεπάγεται αλληλεπίδραση όταν τα περιβάλλοντα χρήσης είναι ά- γνωστα, η πρόσβαση των κρατικών υπηρεσιών μπορεί να είναι μία από τις πολλές δραστηριότητες που έχει αναληφθεί και όταν τα φυσικά εμπόδια της αλληλεπίδρασης με τις κινητές συσκευές περιορίζουν την ποσότητα και το είδος των πληροφοριών που θα μπορούσαν να υπάρχουν και να είναι προσβάσιμες. Οι διαφορές αυτές δημιουργούν πρόσθετες προκλήσεις για την εφαρμογή και την αποδοχή της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Οι κυβερνήσεις, σε συνεργασία με ιδιωτικούς εταίρους, έχουν αφιερώσει αυξανόμενους πόρους στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση (για παράδειγμα ηλεκτρονικές δημόσιες υπηρεσίες, ηλεκτρονική διαχείριση προϋπολογισμού, e-πολιτική). Οι κυβερνήσεις αυτές αντιλαμβάνονται την ηλεκτρονική διακυβέρνηση ως ένα μηχανισμό για τη βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων υπηρεσιών και την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας της δημόσιας διοίκησης. Κατά τα πρώτα χρόνια της υλοποίησης της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, μεγάλο μέρος της ακαδημαϊκής έρευνας και πολλές από τις πρακτικές πρωτοβουλίες στον τομέα αυτό επικεντρώνονταν σε επιτραπέζιους υπολογιστές, τεχνολογίες διαδικτύου και συστήματα δικτύου.τα μέτρα αυτά, ωστόσο, δεν αντιμετωπίζουν αποτελεσματικά τις ανάγκες των κινητών τεχνολογιών και των πιθανών εφαρμογών τους στην κινητή διακυβέρ-

92 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH νηση. Η έκταση και η χρησιμότητα της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης έχουν γίνει ευρύτερες και πιο κριτικές χάρη στα μοναδικά χαρακτηριστικά της κινητής επικοινωνίας και των συσκευών δικτύου, όπως κινητά τηλέφωνα, φορητοί υπολογιστές απομακρυσμένης πρόσβασης, ασύρματο Internet, και τηλεματική. Η κινητή διακυβέρνηση χτίζεται στις προσπάθειες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και υπάρχουν βασικά δύο σημαντικά θέματα που σχετίζονται με τη μετάβαση και τη σχέση μεταξύ της κινητής διακυβέρνησης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η κινητή διακυβέρνηση είναι αναπόφευκτη. Οι μεγάλες δυνάμεις που επηρεάζουν την έγκριση της κινητής διακυβέρνησης περιλαμβάνουν: Τρέχουσες τεχνολογικές προόδους στον τομέα του ασύρματου παγκόσμιου ιστού (World Wide Web - WWW) και του Διαδικτύου. Οφέλη που θα αποκομίσουμε από την προστιθέμενη αξία επιχειρηματικών μοντέλων που προκύπτουν από αυτές τις εξελίξεις. Αύξηση της εμπιστοσύνης του πολίτη για καλύτερες και πιο αξιόπιστες κυβερνητικές υπηρεσίες. Η κινητή διακυβέρνηση είναι συμπληρωματική της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης: Ορισμένες από τις υπηρεσίες της κινητής διακυβέρνησης είναι επανάληψη των υπηρεσιών της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης για πλατφόρμες κινητού. Ωστόσο, η πραγματική αξία των προσπαθειών της κινητής διακυβέρνησης έρχεται στην επιφάνεια με υπηρεσίες και εφαρμογές που είναι διαθέσιμες μόνο με τη χρήση κινητών και ασύρματων υποδομών. Η συνέχεια μεταξύ της κινητής διακυβέρνησης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης μπορεί να προκαλέσει αναστάτωση στις χώρες που έχουν ήδη προχωρήσει σε σημαντικές επενδύσεις για την υλοποίηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Τι συμβαίνει, όμως, με τις συνέπειες για τις χώρες εκείνες που δεν έχουν ακόμη αρχίσει ή είναι στα πρώτα στάδια της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης και στην εφαρμογή διαδικασιών στρατηγικής; Οι χώρες αυτές μπορεί να έχουν περισσότερα πλεονεκτήματα σε συνάρτηση με το είδος των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν οι κυβερνήσεις. Στις αναπτυσσόμενες χώρες οι εφαρμογές της κινητής διακυβέρνησης ενδεχομένως να αποτελέσουν βασική μέθοδο για την προσέγγιση των πολιτών και την προώθηση της ανταλλαγής επικοινωνιών, ιδίως ό- ταν χρησιμοποιούνται σε απομακρυσμένες περιοχές. Σε αυτές τις χώρες με ανεπαρκείς συμβατικές υποδομές τηλεπικοινωνιών και μεγαλύτερη αποδοχή των κινητών τηλεφώνων, η ικανότητα επίτευξης των αγροτικών περιοχών για παράδειγμα, μπορούν να θεωρηθούν ως ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της κινητής διακυβέρνησης. Μπορούμε να δούμε ότι η μετάβαση από τις δραστηριότητες της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης σε αυτές της κινητής διακυβέρνησης ουσιαστικά προκαλείται από τις μεγάλες αλλαγές στην τεχνολογική υποδομή και την πρόοδο στον τομέα των κινητών τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Οι τεχνολογικές αλλαγές μπορούν να περιγραφούν σε τρεις τάσεις: Εισχώρηση φορητών συσκευών Σύγκλιση των ενσύρματων και ασύρματων τηλεπικοινωνιακών δικτύων Στροφή προς τις υπηρεσίες τρίτης γενιάς (3G) και τις υψηλότερες ταχύτητες μεταφοράς δεδομένων.

ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 93 2.1 Η ανάπτυξη της κινητής διακυβέρνησης Η κινητή διακυβέρνηση αποτελεί ένα εξελιγμένο πρότυπο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης το οποίο αποτελείται από τέσσερα στάδια - φάσεις ανάπτυξης (Song, 2005; Tozsa και Budai, 2005) : 1. Το πρώτο στάδιο είναι η αποστολή πληροφοριών. Περιλαμβάνει την αποστολή χρήσιμων πληροφοριών, χρησιμοποιώντας την υπηρεσία κινητής τηλεφωνίας για την α- ποστολή μηνυμάτων (sms), για τις κυβερνητικές δραστηριότητες, όπως για παράδειγμα το ωράριο λειτουργίας των δημόσιων υπηρεσιών καθώς και τις προθεσμίες (Song, 2005). Αυτό το στάδιο μπορεί να συγκριθεί με την κατάσταση ευρείας αποστολής της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η οποία είναι βασισμένη στις κυβερνητικές ιστοσελίδες (Tozsa και Budai, 2005). 2. Το δεύτερο στάδιο σχετίζεται με την αλληλεπίδραση της κινητής διακυβέρνησης, ό- που υπάρχει δυνατότητα να δοθεί απάντηση σε ένα αίτημα μέσω υπηρεσίας αποστολή μηνυμάτων της κινητής τηλεφωνίας (Song Gang, 2005). Συγκρίνοντας αυτό το στάδιο με την ηλεκτρονική διακυβέρνηση μπορούμε να βρούμε κάτι αντίστοιχο το ό- ποιο σχετίζεται με την ανταλλαγή πληροφοριών με τους πολίτες χρησιμοποιώντας το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) (Tozsa και Budai, 2005). 3. Το τρίτο στάδιο ανάπτυξης είναι το στάδιο των μεταφορών-συναλλαγών στο οποίο η κινητή διακυβέρνηση χρησιμοποιεί σαν όχημα, για την μετάβαση στα πολυάριθμα σημεία ροών εργασίας, κινητές συσκευές (Song, 2005). Στο αντίστοιχο τρίτο επίπεδο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένων των υψηλών επιπέδων ε- πεξεργασίας, περιλαμβάνετε και η πληρωμή υπηρεσιών χρησιμοποιώντας τη κυβερνητική ιστοσελίδα (Tozsa και Budai, 2005). 4. Το τελικό στάδιο ανάπτυξης είναι το στάδιο του μετασχηματισμού της κινητής διακυβέρνησης, στο οποίο αναδομούνται ολόκληρα ηλεκτρονικά και διοικητικά γραφεία με σκοπό την πλήρη υποστήριξη των κινητών υπηρεσιών (Song Gang, 2005). Το αντίστοιχο στάδιο στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι η συγκέντρωση και η ενσωμάτων όλων των τμημάτων σε μία πύλη η οποία συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία (Tozsa και Budai, 2005). 3.1 Κινητή Διακυβέρνηση και οι Εφαρμογές της. Εφαρμογές της Κινητής Διακυβέρνησης Οι υπηρεσίες κινητής διακυβέρνησης μπορούν να υπαχθούν στις ακόλουθες κατηγορίες: Πολίτης-προς-Κυβέρνηση (C2G, Customer-to-Government): Οι κυβερνήσεις αναγνωρίζουν ότι το μεγαλύτερο μερίδιο των πολιτών έχει πρόσβαση σε κινητές συσκευές καθώς και ότι τις χειρίζεται με σχετική ευκολία. Έτσι, αυτές οι συσκευές χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της επικοινωνίας μεταξύ της κυβέρνησης και του ευρύ κοινού. Για παράδειγμα, στο ύψος του περιστατικού SARS (Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο), η κυβέρνηση του Χονγκ Κονγκ έστειλε ένα μήνυμα κειμένου σε 6 εκατ. κινητά τηλέφωνα για να προειδοποιήσει για τις φήμες κατά της κυβέρνησης και να εξηγήσει τα σχέδιά της. Οι πολίτες μπορούν επίσης να στείλουν μηνύματα σε κυβερνητικούς αξιωματούχους. Στην Κίνα, τα 150 εκατ. κατόχων κινητού τηλεφώνου μπορούν να στείλουν μηνύματα στους 3000 βουλευτές του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου. Επιχειρήσεις-προς-Κυβέρνηση (B2G, Business-to-Government): Πολλές δραστηριότητες από μια επιχείρηση προς την κυβέρνηση (και το αντίθετο) μπορούν να επωφεληθούν από την κινητικότητα. Οι ιστοσελίδες των κυβερνήσεων

94 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες σήμερα παρέχουν πληθώρα πληροφοριών στις επιχειρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των νομικών περιορισμών, των εξωτερικών κανόνων εμπορίου, κλπ. Αυτές οι πληροφορίες δεν είναι διαθέσιμες μόνο μέσω κινητών συσκευών, αλλά μπορούν επίσης να σταλούν στους συνδρομητές. Αρκετές πρωτοβουλίες για την εθνική ασφάλεια διερευνούν την κοινοποίηση των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης στις επιχειρήσεις μέσω κινητών και σταθερών συσκευών γλιτώνοντας έτσι πολύτιμο χρόνο. Κινητές συναλλαγές (M-Transactions): Οι κινητές συσκευές μπορούν, επίσης, να χρησιμοποιηθούν για την πραγματοποίηση πληρωμών (π.χ., φόροι, πρόστιμα), καθώς και άλλες συναλλαγές υπηρεσιών. Για παράδειγμα, η Νορβηγία έχει εισάγει ένα κινητό σύστημα είσπραξης φόρου. Οι φορολογούμενοι που δεν έχουν να κάνουν αλλαγές στο φορολογικό έντυπο που λαμβάνουν, μπορούν τώρα απλά να στείλουν ένα μήνυμα κειμένου με μια λέξη κωδικό, τον αριθμό της ταυτότητά τους και ένα κωδικό PIN αντί να επιστρέψουν το έντυπο με το ταχυδρομείο. Στη Φινλανδία, τα εισιτήρια για το σύστημα δημόσιων μεταφορών του Ελσίνκι μπορούν να παραγγελθούν από την αποστολή ενός μηνύματος κειμένου και ο χρήστης χρεώνεται μέσω του λογαριασμού του κινητού του τηλεφώνου. Κινητή ψήφος & Κινητή Διαχείριση (M-Voting & M-Administration): Πολλά πειράματα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δοκιμάσει τη ψήφο μέσω κινητών τηλεφώνων, ώστε να κάνουν τους πολίτες να συμμετέχουν περισσότερο στην πολιτική διαδικασία λήψης αποφάσεων. Το M-Administration ασχολείται με τη βελτίωση των πράξεων και των επικοινωνιών μεταξύ των υπηρεσιών του Δημοσίου (G2G). Ένας άλλος δυναμικός τομέας είναι οι πληροφορίες μεταξύ κυβέρνησης-υπαλλήλων (G2E), όπου οι δημόσιοι υπάλληλοι μπορούν να κοινοποιούν αποφάσεις ή να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες μέσω μιας κινητής συσκευής. Σχήμα 1: Διασυνδέσεις μεταξύ Καταναλωτών, Επιχειρήσεων, Κυβέρνησης Πολιτών και Εργαζομένων Στο παραπάνω σχήμα βλέπουμε τις διασυνδέσεις μεταξύ επιχειρήσεων, κυβέρνησης, καταναλωτών, κατοίκων και εργαζομένων. Όπως φαίνεται στο πάνω μέρος του σχήματος, οι επιχειρήσεις αλληλεπιδρούν τόσο με τους εργαζόμενους όσο και με τους κατανα-

ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 95 λωτές, με τη βοήθεια πάντα της κινητής διακυβέρνησης, σχέσεις οι οποίες είναι αμφίδρομες. Αυτό γίνεται εύκολα κατανοητό αν σκεφτούμε ότι μια επιχείρηση μπορεί με α- πλά μηνύματα SMS να ενημερώσει τους εργαζομένους της ή τους καταναλωτές των προϊόντων της για κάποιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ή για ένα ξαφνικό συμβάν.αντίστοιχα, οι εργαζόμενοι ή οι καταναλωτές μπορούν με εξίσου απλό τρόπο να πληροφορήσουν μια επιχείρηση για ένα παράπονό τους ή για οτιδήποτε άλλο σχετικό τους απασχολεί. Στο κάτω μέρος του σχήματος, βλέπουμε ότι μια κυβέρνηση διασυνδέεται και με τους εργαζομένους αλλά και με τους κατοίκους της, σχέσεις οι οποίες και εδώ είναι αμφίδρομες. Τέλος, μια επιχείρηση αλληλεπιδρά και με την κυβέρνηση με αποτέλεσμα να ανταλλάσουν σημαντικές πληροφορίες, παραλείποντας τη σχετική γραφειοκρατία και γλιτώνοντας αρκετό χρόνο. Όλα τα παραπάνω θα ήταν ανέφικτα και αρκετά δύσκολα στη διεκπεραίωσή τους χωρίς την ύπαρξη της κινητής διακυβέρνησης. 3.2 Ποιους αφορά η κινητή διακυβέρνηση Η κινητή διακυβέρνηση αφορά σήμερα πολλούς τομείς. Τέτοιοι τομείς περιγράφονται στον πίνακα 1 παρακάτω: Τομείς Γεωργία. Πίνακας 1: Σημαντικοί τομείς της κινητής διακυβέρνησης Περιγραφή Ενημέρωση των αγροτών μέσω γραπτού μηνύματος SMS για τον καιρό (Ntaliani κ.α., 2007) Επιβολή του νόμου. Για την υποστήριξη των δραστηριοτήτων των κρατικών υπαλλήλων που είναι σε εξέλιξη (Kushchu καιkuscu,, 2004) Μείωση Μειωμένες οι διαδικασίες και τα κυβερνητικά μέτρα για την γραφειοκρατίας εργασία στο Bejing, στην Κίνα (Song Gang, 2005) Ιατρική Η χρήση φορητών ασύρματων εφαρμογών δίνουν τη δυνατότητα στους γιατρούς, τους νοσοκόμους και σε άλλους που ασχολούνται με την ιατρική να αποκτήσουν πρόσβαση στο δικαίωμα πληροφόρησης την κατάλληλη στιγμή (Kushchu και Kuscu, 2004; Abanumy και Mayhew, 2005) Εκπαίδευση. Χρήση κινητών συσκευών για την τακτική ενημέρωση των γονέων σχετικά με την ακαδημαϊκή επίδοση των παιδιών τους (Kushchu και Kuscu, 2004) Τουρισμός. Χρήση συσκευών χειρός για τη λήψη πληροφοριών σχετικά με το πλησιέστερο μέρος που αξίζει να επισκεφθεί κανείς (Poslad κ.α, 2001) Διαχείριση φόρων. Στην Ουγγαρία, οι αρχές προ-υπολογίζουν το φόρο εισοδήματος, και το στέλνουν με γραπτό μήνυμα SMS προς τον πολίτη (Tozsa και Budai 2005) Διαχείριση Η κυβέρνηση στέλνει ειδοποιήσεις μέσω γραπτών μηνυμάτων καταστάσεων SMS για τυχόν έκτακτες καταστάσεις που μπορεί να έκτακτης ανάγκης. προκύψουν (φυσικά φαινόμενα) (Tozsa και Budai, 2005)

96 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Η Κινητή Διακυβέρνηση στον κόσμο και στην Ελλάδα Στον πίνακα 2 που ακολουθεί παρατηρούμε την εφαρμογή της κινητής διακυβέρνησης από διάφορες χώρες σε συγκεκριμένους τομείς. Πίνακας 2: Εφαρμογές της κινητής διακυβέρνησης Περίπτωση Διακοπή ρεύματος Τρομοκρατικές επιθέσεις Πλημμύρες Πυρόσβεση Εγκληματικότητα Εξαφάνιση πολιτών Δήλωση φόρων Ενημέρωση ανθρώπων με προβλήματα ακοής Εφαρμογή Στην Καλιφόρνια στέλνονται γραπτά μηνύματα στα κινητά των πολιτών για την έγκαιρη ενημέρωσή τους. Στο Λονδίνο η αστυνομία στέλνει προειδοποιήσεις στα κινητά των πολιτών για πιθανές επιθέσεις. Στη Μαλαισία η στάθμη του νερού μετριέται με αυτόματες συσκευές και μόλις αυτή ξεπεράσει ένα συγκεκριμένο όριο, ενημερώνονται όλοι οι κάτοικοι που πρόκειται να επηρεαστούν. Στο Ηνωμένο Βασίλειο οι πολίτες ενημερώνονται μέσω SMS, e-mail, fax ή τηλεόραση. Στις ΗΠΑ οι πυροσβέστες λαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τη φωτιά μέχρι να φτάσουν στο σημείο της πυρκαγιάς χρησιμοποιώντας κινητές συσκευές. Μπορούν επίσης να συνδέσουν κινητές συσκευές με κάμερα στο φλεγόμενο κτίριο και να παρατηρήσουν το εσωτερικό περιβάλλον. Στη Μανίλα γίνεται αναφορά ύποπτων δραστηριοτήτων μέσω SMS. Στην Ιταλία ένα ζευγάρι ληστών συνελήφθη με τη βοήθεια φωτογραφιών που έδειχναν την εγκληματική τους ενέργεια. Οι φωτογραφίες είχαν τραβηχτεί από περαστικούς και στάλθηκαν μέσω MMS στην αστυνομία. Στη Γερμανία όταν η αστυνομία ψάχνει για χαμένους πολίτες, στέλνονται στα λεωφορεία και τα ταξί πληροφορίες οι οποίες περιλαμβάνουν περιγραφή του ανθρώπου και πιθανό σημείο εύρεσής του. Στη Νορβηγία στέλνεται ένα έντυπο προσυμπληρωμένης φορολογικής δήλωσης και εάν ο πολίτης δεν έχει να αλλάξει κάτι στο έντυπο, μπορεί να στείλει ένα μήνυμα SMS με τον ειδικό κωδικό του και να ολοκληρώσει έτσι τη διαδικασία της φορολογικής δήλωσης. Στη Μεγάλη Βρετανία οι άνθρωποι με ακουστικές δυσλειτουργίες μπορούν να επικοινωνήσουν με την αστυνομία μέσω SMS. Στο Άμστερνταμ στέλνονται γραπτά μηνύματα SMS σε ανθρώπους με προβλήματα στην ακοή σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης.τα μηνύματα αυτά περιλαμβάνουν οδηγίες του τύπου «πήγαινε σπίτι» ή «φύγε από το σπίτι σου», έτσι ώστε να καταλάβουν πώς πρέπει να αντιδράσουν

ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 97 Περίπτωση Ιατρική βοήθεια Αντιμετώπιση ανεργίας Συγκομιδή σκουπιδιών Parking Εφαρμογή Στη Σουηδία γιατροί και νοσοκόμες μπορούν να δώσουν ιατρική βοήθεια σε περίπτωση που υπάρχει ανάγκη μέσω ειδικών PC τσέπης που είναι συνδεδεμένα με ασύρματο δίκτυο στη κεντρική βάση. Στη Σουηδία στέλνονται μηνύματα SMS σε ομάδες εργαζόμενων που είναι πρόθυμοι να δουλέψουν προσωρινά. Στις Φιλιππίνες δίνονται αναφορές μέσω SMS σχετικά με τις υπηρεσίες καθαρισμού στις περιοχές που ζητείται. Στη Σουηδία οι οδηγοί μπορούν να «πιάσουν» ή να «ελευθερώσουν» μία θέση parking χρησιμοποιώντας ένα κινητό τηλέφωνο. Επιπλέον, οι φόροι μπαίνουν αυτόματα στο λογαριασμό των οδηγών και οι κλήσεις στέλνονται μέσω SMS. Σε αντίθεση με την κατάσταση στον υπόλοιπο κόσμο, στην Ελλάδα η παροχή υπηρεσιών κινητής διακυβέρνησης είναι ακόμα σε πρώιμο στάδιο. Οι τέτοιου είδους υπηρεσίες που παρέχονται από το ελληνικό δημόσιο περιορίζονται στην αποστολή μηνυμάτων χρησιμοποιώντας τα δίκτυα κινητής τηλεφωνίας. Για παράδειγμα, τα κέντρα εξυπηρέτησης πολιτών έχουν ένα σύστημα αποστολής γραπτών μηνυμάτων στα κινητά των πολιτών όταν οι αιτήσεις που έχουν καταθέσει είναι έτοιμες. Επίσης, το υπουργείο μεταφορών και επικοινωνιών αποστέλλει κοινωνικά μηνύματα, όπως η χρήση της ζώνης ασφαλείας στα αυτοκίνητα και του κράνους στις μηχανές. Το υπουργείο οικονομίας και οικονομικών μέσω του συστήματος TAXIS αποστέλλει πληροφορίες για την κατάσταση της φορολογικής δήλωσης ή για τις χρονικές προθεσμίες. Ακόμη μια εφαρμογή της κινητής διακυβέρνησης είναι το m-parking. Κάποιοι δήμοι της χώρας μας το έχουν υιοθετήσει, όπως ο δήμος Αθηναίων και σιγά-σιγά επεκτείνεται και σε άλλους δήμους. Η λειτουργία του είναι αρκετά απλή, καθώς με ένα απλό μήνυμα από το κινητό του ο πολίτης μπορεί να πληρώσει το χώρο στάθμευσης του οχήματος του χωρίς να ταλαιπωρείται ψάχνοντας κάρτες ορισμένου χρόνου στάθμευσης ή κιόσκι για να πληρώσει. 3. Πλεονεκτήματα και Όρια στη χρήση της Κινητής Διακυβέρνησης 3.1 Πλεονεκτήματα της κινητής διακυβέρνησης Η χρήση των κινητών τεχνολογιών και εφαρμογών διαφοροποιεί την κινητή διακυβέρνηση από οποιαδήποτε άλλη εξέλιξη στο δημόσιο τομέα η οποία χρησιμοποιεί νέες τεχνολογίες, συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Βασισμένο σε διάφορες μελέτες σχετικές με τις εφαρμογές της κινητής διακυβέρνησης (Yu και Kushchu, 2004) και τη χρήση της στην πράξη (Cilingir και Kushchu, 2004), μια σειρά από παράγοντες διαφοροποίησης μπορούν να ορισθούν. Οι παράγοντες αυτοί θα έχουν ως στόχο την καλύτερη ακρίβεια και προσαρμογή των χρηστών, την παροχή διαθέσιμου περιεχομένου με μεγάλη προσβασιμότητα, καθώς και μια μεγαλύτερη και ευρύτερη βάση χρηστών. Παρακάτω αναλύονται τρία πλεονεκτήματα της κινητής διακυβέρνησης τα ο- ποία είναι καθοριστικά για την εφαρμογή της.

98 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Πίνακας 3: Πλεονεκτήματα της κινητής διακυβέρνησης Πλεονέκτημα Περιγραφή Εύκολη πρόσβαση Η κινητή διακυβέρνηση ενισχύει την χρήση των ηλεκτρονικών και διαθεσιμότητα κυβερνητικών υπηρεσιών από τους πολίτες μέσω της βελτιωμένης ευκολίας που προσφέρει. Οι πολίτες μπορούν να χρησιμοποιούν τις ηλεκτρονικές κυβερνητικές υπηρεσίες όχι μόνο οποιαδήποτε στιγμή αλλά και οπουδήποτε. Οι κινητές συσκευές χρησιμοποιούνται ευρύτατα και μεταφέρονται από το χρήστη με μεγάλη ευκολία. Επίσης οι χρήστες έχουν τις απαραίτητες γνώσεις για τον χειρισμό του κινητού τηλεφώνου και δεν χρειάζονται εκπαίδευση. Αντίθετα μεγάλος αριθμός ατόμων, κυρίως μεγάλης ηλικίας δεν έχουν την απαραίτητη κατάρτιση και εμπειρία για να χρησιμοποιήσουν ένα ηλεκτρονικό υπολογιστή (στατιστικά στοιχεία eurostat). Το κόστος ενός κινητού είναι σημαντικά χαμηλότερο από ένα προσωπικό υπολογιστή με σύνδεση στο διαδίκτυο. Μεγάλη ακρίβεια Ένας υπολογιστής μπορεί να μοιράζεται μεταξύ διαφόρων και προσαρμογή του χρηστών, αλλά οι κινητές συσκευές είναι σχεδιασμένες για να ανάλογη με τις χρησιμοποιούνται από έναν και μόνο χρήστη. Αυτό σημαίνει ότι ανάγκες των οι εξατομικευμένες πληροφορίες μπορούν να φτάσουν στον ίδιο χρηστών το χρήστη, ανά πάσα στιγμή, μέσω αυτής της συγκεκριμένης συσκευής και οι πληροφορίες μπορούν να είναι εξατομικευμένες σε αρκετά μεγάλο βαθμό. Σαν αποτέλεσμα, η κινητή διακυβέρνηση αυξάνει την αποδοχή, την έγκριση, και τη χρήση των ηλεκτρονικών κρατικών υπηρεσιών με το να παρέχει τις πληροφορίες στους πολίτες μέσα από μια πιο προσωπική, οικογενειακή και φιλική συσκευή. Μεγάλη και ευρεία Η κινητή διακυβέρνηση απευθύνεται σε μεγαλύτερο αριθμό βάση χρηστών ατόμων μέσω των κινητών συσκευών, οι οποίες συχνά υπερβαίνουν την κοινότητα των χρηστών του ασύρματου διαδικτύου. 5.1 Όρια στη χρήση της κινητής διακυβέρνησης Η εξάπλωση της κινητής διακυβέρνησης στη χώρα μας και όχι μόνο, εμποδίζεται α- πό κάποιους ανασταλτικούς παράγοντες. Οι υπηρεσίες που παρέχονται από την κυβέρνηση μέσω κινητού και ασύρματων συσκευών έχουν εμποδιστεί από πολλούς περιορισμούς. Οι περιορισμοί των κινητών συσκευών είναι κρίσιμοι δεδομένου ότι οι χρησιμοποιούμενες συσκευές είναι χαμηλής μνήμης και μεγέθους. Επίσης, δεν υπάρχει κανένα ευρέως αποδεκτό πρότυπο για τις ασύρματες εφαρμογές, δεδομένου ότι το αναπτυσσόμενο λογισμικό για τις ασύρματες συσκευές είναι πολύπλοκο. Η ίδια η κινητή τεχνολογία εξελίσσεται ακόμα για να βελτιώσει τις υπηρεσίες χωρίς να αποσυνδέεται από αυτές.τέλος, η συνεργασία μεταξύ της κυβέρνησης και των τοπικών κινητών φορέων εκμετάλλευσης δικτύου θα μπορούσε να προκαλέσει πρόβλημα λόγω της περιορισμένης ασφάλειας για τις ευαίσθητες πληροφορίες που διακινούνται. Στη χώρα μας συγκεκριμένα, οι πολίτες μπορούν να έχουν παραπάνω από μία γραμμές. Ο χρήστης της γραμμής μπορεί να μην είναι ο ίδιος με το πρόσωπο στον οποίο αυτή

ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH 99 είναι καταχωρημένη και επιπλέον οι μεγάλοι αριθμοί νεαρών που χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνα χωρίς οι γραμμές να καταχωρούνται στα ονόματά τους, δημιουργούν σημαντικά προβλήματα. Επιπλέον, το κόστος για την χρήση υπηρεσιών κινητής διακυβέρνησης μπορεί να μην είναι εφικτό για τους έλληνες πολίτες. Προσδιορισμένα προβλήματα Ηδυνατότητα εφαρμογής της κινητής και της ασύρματης τεχνολογίας στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση προσδιορίζεται σαφώς. Διάφορα ζητήματα που προσδιορίζονται από τις πρόσφατες μελέτες (Lallana, 2004) πρέπει να αντιμετωπιστούν για την ευρεία εφαρμογή των υπηρεσιών κινητής διακυβέρνησης στην Ευρώπη: Ανάπτυξη υποδομής. Η υποδομή τεχνολογίας πληροφοριών πρέπει να είναι σε ικανοποιητικό επίπεδο. Η φυσική υποδομή αναφέρεται στην τεχνολογία, τον εξοπλισμό, και το δίκτυο που απαιτείται για την εφαρμογή της κινητής διακυβέρνησης. Οι θεσμικές ρυθμίσεις και το λογισμικό είναι κάποια πράγματα που πρέπει να γίνουν για να υπάρχει η δυνατότητα συναλλαγών με τη χρήση των υπηρεσιών της κινητής διακυβέρνησης. Κινητές υποδομές πληρωμών. Είναι ουσιαστικές για την επιτυχία της κινητής διακυβέρνησης. Ένα πρώτο εμπόδιο για τους καταναλωτές για να αγοράσουν on-line είναι ένα συναίσθημα δυσπιστίας στην αποστολή των πληροφοριών πιστωτικών καρτών τους μέσω του κινητού τηλεφώνου ή του Διαδικτύου. Διάφορες λύσεις για την κινητή-πληρωμή προσφέρουν ακόμη και μεγαλύτερη ασφάλεια από τις μέχρι τώρα «παραδοσιακές» υπηρεσίες (Antovski, 2003). Μυστικότητα και ασφάλεια. Οι πολίτες έχουν μια μεγάλη ανησυχία για τη μυστικότητα και την ασφάλεια στην κινητή διακυβέρνηση. Το γενικό ζήτημα είναι να πεισθούν οι πολίτες ότι οι αριθμοί τηλεφώνου τους θα επισημανθούν, όταν στέλνουν τις απόψεις και τις έρευνές τους στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση πρέπει να υπερκεράσει τη δυσπιστία των πολιτών, και να διαβεβαιώσει τους πολίτες-χρήστες των υπηρεσιών ότι η ιδιωτικότητα των ανθρώπων προστατεύεται και οι πληροφορίες δε θα πωληθούν στους τρίτους.τα Ασύρματα δίκτυα θεωρούνται ακόμα τρωτά επειδή χρησιμοποιούν τα δημόσια κύματα για να στείλουν τα σήματα. Επίσης, η δυσπιστία στη χρήση αυτών των υπηρεσιών, πηγάζει και από τη μεγάλη πιθανότητα επίθεσης από κάποιους κακόβουλους χρήστες στα ασύρματα δίκτυα με σκοπό να κλέψουν σημαντικές πληροφορίες. (Antovski, 2003). Φιλικός προς το χρήστη. Η επιτυχία της κινητής διακυβέρνησης θα εξαρτηθεί κατά ένα μεγάλο μέρος από τον αριθμό χρηστών της, τους πολίτες. Οι κυβερνήσεις πρέπει να προσφέρουν εύκολη πρόσβαση στις πληροφορίες με τη χρήση της κινητής διακυβέρνησης χρησιμοποιώντας εναλλακτικές μορφές, όπως μεταδόσεις βίντεο και φωνής, προκειμένου να αυξηθεί η συμμετοχή πολιτών (Kushchu, 2003). Νομικά θέματα. Οι ευρωπαϊκές χώρες δεν έχουν εγκρίνει ακόμα το νόμο για τη χρήση κινητών πληροφοριών. Σε μερικές περιπτώσεις η τρέχουσα νομοθεσία δεν αναγνωρίζει, καθόλου τα κινητά έγγραφα και τις συναλλαγές. Στη χώρα μας υπάρχει κάποιο νομοθετικό πλαίσιο το οποίο, όμως, έχει ελλείψεις. Συμβατότητα και διαλειτουργικότητα. Μία από τις τεχνικές δυσκολίες που θα προκύψει είναι η συμβατότητα των κινητών συστημάτων με τα υπάρχοντα συστήματα η- λεκτρονικής διακυβέρνησης. Αυτό μπορεί να φανεί σοβαρότερο στις περιπτώσεις των κυβερνητικών γραφείων που έχουν τα συστήματα κληρονομιών που μπορούν να μην είναι εύκολο να ενσωματωθούν.

100 ΔIOIKHTIKH ENHMEPΩΣH Συμπεράσματα και μελλοντικά περιθώρια ανάπτυξης Eχοντας πει όλα τα προηγούμενα, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η κινητή διακυβέρνηση είναι ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια κάθε χώρας, το οποίο μπορεί να την αναπτύξει τεχνολογικά και να την βοηθήσει να ξεπεράσει πολλά και σημαντικά προβλήματα. Τέτοια προβλήματα μπορεί να έχουν σχέση με εγκλήματα, ακραίες καιρικές συνθήκες, η βοήθεια ατόμων με προβλήματα υγείας και πολλά άλλα τα οποία μπορούν να επιλυθούν με μεγάλη ευκολία και αποτελεσματικότητα χρησιμοποιώντας την κινητή διακυβέρνηση. Δυστυχώς η εικόνα που έχει η κινητή διακυβέρνηση στην Ελλάδα δεν συμβαδίζει με αυτή της υπόλοιπης Ευρώπης. Στη χώρα μας η ηλεκτρονική διακυβέρνηση βρίσκεται α- κόμα σε αρχικό επίπεδο, κάτι που όπως είναι φυσικό επηρεάζει και την εξέλιξη της κινητής διακυβέρνησης. Ελπίζουμε ότι στο σύντομο μέλλον, η χώρα μας θα αναγνωρίσει την αξία της κινητής διακυβέρνησης, τόσο από την πλευρά των πολιτών όσο και από τη πλευρά της κυβέρνησης, και θα προχωρήσει στη μεγαλύτερη και πιο ουσιαστική χρήση της στη καθημερινότητα. Αναφορές Abanumy A.. Mayhew P. 2005. M-government. Implications For E-Government In Developing Countries: The Case Of Saudi Arabia, EURO mgov 2005, Brighton, UK, σελ. 1-6. Bataineh M.M., Abu-Shanab E.A., Jdaitawi A.M., 2009. M-Government In Jordan: Today and the Future for ICIT 2009. The 4th International Conference on Information Technology, http://www.alzaytoonah.edu.jo/icit/pages/index.aspx Kushchu I.,Kuscu M.H, 2003.From E-government to M-government: Facing the In-evitable, mgovlab, http://www.mgovernment.org/resurces/mgovlab_ikhk.pdf [ημ/νία επίσκεψης: 21.3.2010] Ntaliani M., Costopoulou C., Karetsos S., 2007. Mobile government: A challenge for agriculture, Government Information Quarterly,Vol. 25, Issue 4, σελ. 699-716 Notebook PC Shipments Exceed Desktops for First Time in Q3, [ημ/νία επίσκεψης: 21.3.2010] http://www.isuppli.com/news/pages/notebook-pc-shipments-exceed-desktops-for-first- Time-in-Q3.aspx Poslad S, H. Laamanen, R. Malaka, A. Nick, P. Buckle, and A. Zipf, 2001, CRUMPET: Creation of User-Friendly Mobile Services Personalised for Tourism, in Proceedings of 3G 2001 - Second International Conference on 3G Mobile Communication Technologies, London, UK, 26-29, March σελ. 28-32 Sharma S, Gupta, J. 2004. Web services architecture for mgovernment: Issues and challenges. Electronic Government, 1(4), σελ. 462_474 Subhajet B., 2004. E-government and developing countries: An overview. International review of law computers,vol. 18, Issue 1, 2004, σελ. 109 132 Sheng, H., Trimi, S, 2008. M- government technologies, applications and challenges, Electronic Government, An International Journal, Vol. 5, No. 1, σελ.1 18. Song G., 2005, Transcending e-government: a Case of Mobile Government in Beijing, EURO mgov conference,university of Sussex,Brighton,UK:Mobile Government Consortium International LLC. Tozsa I., Budai B.,2005. M-Government in Hungary. EURO mgov conference, Brighton, UK, σελ. 441-425 Poslad S, H. Laamanen, R. Malaka, A. Nick, P. Buckle, and A. Zipf, 2001, CRUMPET: Creation of User-Friendly Mobile Services Personalised for Tourism, in Proceedings of 3G 2001 - Second International Conference on 3G Mobile Communication Technologies, London, UK, March, σελ. 26-29 Östberg O., 2003. A Swedish View on Mobile Government, International Symposium on E & M- Government, Seoul, Korea (ημ/νία επίσκεψης 22.03.2010) http://www.ipd.bth.se/egov.arena/pdfdokument/ostberg%20mgov%20korea%20031218.pdf