ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ

EL ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ 2007-2013 1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΚΛΕΙΣΙΜΑΤΟΣ Οι παρούσες κατευθυντήριες γραμμές εφαρμόζονται για το κλείσιμο προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης που εγκρίθηκαν για χορήγηση ενίσχυσης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) 1698/2005 του Συμβουλίου 1, τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 της Επιτροπής 2, τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 3, τον κατ εξουσιοδότηση κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 907/2014 της Επιτροπής 4 και τον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 908/2014 της Επιτροπής 5. Για την κατάρτιση των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών ελήφθη υπόψη η πείρα που αποκτήθηκε από το κλείσιμο προγραμμάτων που εγκρίθηκαν για την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006. 1 2 3 4 5 Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου, της 20ής Σεπτεμβρίου 2005, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) (ΕΕ L 277 της 21.10.2005, σ. 1). Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 της Επιτροπής, της 15ης Δεκεμβρίου 2006, για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) (ΕΕ L 368 της 23.12.2006, σ. 15). Κανονισμός (EE) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με τη χρηματοδότηση, τη διαχείριση και την παρακολούθηση της κοινής γεωργικής πολιτικής και την κατάργηση των κανονισμών (ΕΟΚ) αριθ. 352/78, (ΕΚ) αριθ. 165/94, (ΕΚ) αριθ. 2799/98, (ΕΚ) αριθ. 814/2000, (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 και (ΕΚ) αριθ. 485/2008 του Συμβουλίου (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 549). Κατ' εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 907/2014 της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2014, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όσον αφορά τους οργανισμούς πληρωμών και άλλους οργανισμούς, τη δημοσιονομική διαχείριση, την εκκαθάριση λογαριασμών, τις εγγυήσεις και τη χρήση του ευρώ (ΕΕ L 255 της 28.8.2014, σ. 18). Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 908/2014 της Επιτροπής, της 6ης Αυγούστου 2014, για τη θέσπιση κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους οργανισμούς πληρωμών και άλλους οργανισμούς, τη δημοσιονομική διαχείριση, την εκκαθάριση λογαριασμών, τους κανόνες σχετικά με τους ελέγχους, τις εγγυήσεις και τη διαφάνεια (ΕΕ L 255 της 28.8.2014, σ. 59). 1

Το κλείσιμο των προγραμμάτων αφορά την οικονομική τακτοποίηση εκκρεμών δημοσιονομικών δεσμεύσεων της Ένωσης μέσω της καταβολής του τελικού υπολοίπου στην αρμόδια αρχή κάθε προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης (ΠΑΑ) ή της ανάκτησης ποσών αχρεωστήτως καταβληθέντων από την Επιτροπή στο κράτος μέλος και την αποδέσμευση κάθε τελικού υπολοίπου. Όλα τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις της Επιτροπής και των κρατών μελών όσον αφορά την ενίσχυση εξακολουθούν να ισχύουν μέχρι το κλείσιμο των προγραμμάτων. Η περάτωση της ενίσχυσης σε πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης δεν θίγει το δικαίωμα της Επιτροπής να εγκρίνει περαιτέρω δημοσιονομικές διορθώσεις ή να ανακτήσει ποσά αχρεωστήτως καταβληθέντα. 2. ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΚΛΕΙΣΙΜΟ 2.1. Κατάρτιση Η Επιτροπή συνεργάζεται στενά με τα κράτη μέλη προκειμένου να παράσχει κάθε απαραίτητη καθοδήγηση μέσω διαφόρων μέτρων κατάρτισης που θα διοργανωθούν καθ οδόν προς το κλείσιμο. 2.2. Προθεσμίες για την υποβολή των τελευταίων αιτήσεων για αλλαγές στα προγράμματα Οι αλλαγές των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης υπάγονται στις ακόλουθες κατηγορίες με τις ακόλουθες προθεσμίες, όπως καθορίζεται στα άρθρα 6 έως 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 1) Σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006: Αναθεωρήσεις, όπως αναφέρεται στο άρθρο 19 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, σύμφωνα με το οποίο το κράτος μέλος έχει αναπροσαρμόσει το πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης για το υπόλοιπο της περιόδου προγραμματισμού. Οι εν λόγω αναθεωρήσεις μπορεί να αφορούν, μεταξύ άλλων, τροποποιήσεις χρηματοδοτικών πινάκων που υπερβαίνουν το όριο ευελιξίας του 3% μεταξύ αξόνων 6, τροποποιήσεις ποσοστών συγχρηματοδότησης της Ένωσης, μεταβολές της συνολικής συνεισφοράς της Ένωσης για το πρόγραμμα και/ή ετήσια κατανομή, καθώς και αναθεωρήσεις που αφορούν την πρώτη εφαρμογή του άρθρου 16α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005. Προθεσμία υποβολής αναθεώρησης: 30 Ιουνίου 2013 7. Η απόφαση της Επιτροπής λαμβάνεται εντός έξι μηνών από την ημερομηνία παραλαβής από την Επιτροπή του αιτήματος του κράτους μέλους 8. 2) Άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006: Αναθεωρήσεις που προκύπτουν από διαδικασίες συντονισμού για την αξιοποίηση των δημοσιονομικών πόρων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 77 παράγραφος 3 του 6 Άρθρο 9 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 7 Άρθρο 7 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 8 Άρθρο 7 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 2

κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 (μεταφορά πόρων μεταξύ περιφερειακών προγραμμάτων). Προθεσμία υποβολής αναθεώρησης: 30 Σεπτεμβρίου 2012 9. 3) Άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006: Μεταβολές του σχεδίου χρηματοδότησης όσον αφορά την εφαρμογή του άρθρου 70 παράγραφος 4β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 (αύξηση του ποσοστού συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ για τις δαπάνες που πραγματοποίησε το κράτος μέλος το οικονομικό έτος 2009). 9 Άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 3

Προθεσμία υποβολής αναθεώρησης: 2009. 4) Άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο γ) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006: Άλλες αλλαγές, όπως τροποποιήσεις στη χρηματοδοτική κατανομή ανά μέτρο στο πλαίσιο ενός άξονα, αλλαγές μη χρηματοδοτικού περιεχομένου όσον αφορά την εισαγωγή ή την κατάργηση μέτρων και άλλες αλλαγές, που καθορίζονται στο άρθρο 9 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. Τα κράτη μέλη δύνανται επίσης να μεταφέρουν εντός ενός ημερολογιακού έτους από και προς οποιονδήποτε άξονα έως και 5% του συνολικού ποσού της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ στο πρόγραμμα για ολόκληρη την περίοδο προγραμματισμού (άρθρο 9 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006). Προθεσμίες: Αυτού του είδους οι τροποποιήσεις των ΠΑΑ πρέπει να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή το αργότερο στις 30 Σεπτεμβρίου 2015 10. Η Επιτροπή θα ενημερώσει το κράτος μέλος σχετικά με το αποτέλεσμα της αξιολόγησης εντός τριών μηνών από την ημερομηνία παραλαβής του αιτήματος. Εάν η Επιτροπή δεν αντιδράσει εντός τριών μηνών 11, οι αλλαγές θεωρούνται αποδεκτές και τίθενται σε ισχύ με τη λήξη της τρίμηνης προθεσμίας και πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2015. 5) Άρθρο 70 παράγραφος 4γ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005: Η εν λόγω τροποποίηση για αύξηση του ποσοστού συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ είναι διαθέσιμη για τα κράτη μέλη που λαμβάνουν χρηματοδοτική συνδρομή. Προθεσμίες: Κράτος μέλος που επιθυμεί να κάνει χρήση του αυξημένου ποσοστού υποβάλλει αίτηση στην Επιτροπή για τροποποίηση του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης αντίστοιχα. Η παρέκκλιση ισχύει από την έγκριση της τροποποίησης του προγράμματος από την Επιτροπή. 2.3. Υποβολή τριμηνιαίων δηλώσεων δαπανών πριν από το κλείσιμο Το κράτος μέλος θα πρέπει να εξακολουθήσει να υποβάλει τριμηνιαίες δηλώσεις δαπανών για τις δαπάνες που πραγματοποίησε ο οργανισμός πληρωμών μέχρι την τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας της δαπάνης, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που ορίζεται στο άρθρο 22 παράγραφος 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. Επομένως, η τελευταία τριμηνιαία δήλωση δαπανών που θα λάβει η Επιτροπή αφορά το τέταρτο τρίμηνο του 2015, για το οποίο θα πρέπει να υποβληθεί δήλωση δαπανών μέχρι τις 31 Ιανουαρίου 2016. Το συνολικό ποσό της προχρηματοδότησης και των ενδιάμεσων πληρωμών της Επιτροπής για το αντίστοιχο πρόγραμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 95% της συνολικής συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ που προβλέπεται για το αντίστοιχο πρόγραμμα 12. Αυτό 10 Άρθρο 9 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 807/2014. 11 Άρθρο 9 παράγραφος 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 19 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 807/2014. 12 Άρθρο 34 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 4

σημαίνει ότι η Επιτροπή θα πρέπει να παύσει την επιστροφή των τριμηνιαίων δηλώσεων δαπανών όταν το αθροιστικό ποσό που καταβάλλεται στο ΠΑΑ ανέλθει στο 95% της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ (όπως καθορίζεται στην τελευταία απόφαση για την έγκριση του αντίστοιχου προγράμματος). Ο ίδιος περιορισμός ισχύει και για τα ποσά που πρέπει να καταβληθούν στο κράτος μέλος μετά την εκκαθάριση των ετήσιων λογαριασμών. Μόλις το ποσό του ΠΑΑ ανέλθει στο 95% της συνολικής συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ, η Επιτροπή θα προβεί στην εκκαθάριση των ποσών προχρηματοδότησης με κάθε επόμενη δήλωση δαπανών. Το τελικό υπόλοιπο του αντίστοιχου προγράμματος θα καταβληθεί ή θα ανακτηθεί στο κλείσιμο του προγράμματος. 3. ΕΠΙΛΕΞΙΜΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ 3.1. Τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας της δαπάνης και γενικοί εφαρμοστέοι κανόνες Σύμφωνα με το άρθρο 71 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, η τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας των δαπανών είναι η 31η Δεκεμβρίου 2015, ήτοι, ο οργανισμός πληρωμών θα πρέπει να καταβάλει την ενίσχυση μέχρι αυτή την ημερομηνία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, τα κράτη μέλη διαθέτουν την ευελιξία να προσαρμόσουν το σχέδιο χρηματοδότησης μέχρι το 2015 (βλ. σημείο 2.2(4) των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών). Αυτό παρέχει την απαιτούμενη ευελιξία για το κλείσιμο των προγραμμάτων διασφαλίζοντας παράλληλα την τήρηση των στόχων και της στρατηγικής του ΠΑΑ. Επομένως, δεν απαιτείται ούτε θα ισχύει περαιτέρω ευελιξία αντίστοιχη με αυτήν που εφαρμόζεται για τον υπολογισμό του τελικού υπολοίπου για το κλείσιμο των προγραμμάτων της περιόδου 2000-2006. 3.2. Σχέδιο χρηματοδότησης - ανώτατα όρια δαπανών ανά άξονα Η Επιτροπή υποχρεούται να μειώσει κάθε δηλωμένη δαπάνη που υπερβαίνει τα ποσά που έχουν προγραμματιστεί στο ισχύον σχέδιο χρηματοδότησης σύμφωνα με το άρθρο 36 παράγραφος 3 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 και το άρθρο 41 παράγραφος 4 στοιχείο β) του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 907/2014. Πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι το χρηματοδοτικό σχέδιο ανά άξονα, όπως καθορίζεται στο σημείο 6.2 του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, πρέπει να επαναλαμβάνεται για υπαγόμενες και μη υπαγόμενες στον στόχο σύγκλισης περιφέρειες, εξόχως απόκεντρες περιοχές και μικρότερα νησιά του Αιγαίου, προαιρετική διαφοροποίηση, συμπληρωματική συνεισφορά για την Πορτογαλία, καθώς και για τα ποσά που αναφέρονται στο άρθρο 69 παράγραφος 5α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 για υπαγόμενες και μη υπαγόμενες στον στόχο σύγκλισης περιφέρειες. Τα όρια στις ενδιάμεσες πληρωμές ανά άξονα θα ισχύουν για το σύνολο του προγράμματος, και όχι στο επίπεδο κάθε πίνακα που αναφέρεται στο σημείο 6.2 του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. Εάν οι δαπάνες για έναν άξονα υπόκεινται σε ανώτατο όριο, και το κράτος μέλος προβαίνει σε δεόντως αιτιολογημένες αλλαγές στο ΠΑΑ εντός των ορίων που καθορίζονται στα άρθρα 6 έως 9 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, οι δαπάνες που εξαιρούνται μπορούν να καταβληθούν αργότερα μετά την αποδοχή από την Επιτροπή 5

των τροποποιήσεων του ΠΑΑ (άρθρο 23 παράγραφος 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014). Η υπαγωγή ή μη σε ανώτατο όριο των ενδιάμεσων δαπανών ανά άξονα κατά την περίοδο προγραμματισμού δεν επηρεάζει την υποχρέωση τήρησης του σχεδίου χρηματοδότησης που ισχύει στο κλείσιμο του προγράμματος (ανά είδος περιοχής και ανά άξονα, όπως αναφέρεται στους πίνακες 6.1 και 6.2 (και στον πίνακα 6.2.α. για τη Βουλγαρία και τη Ρουμανία) του παραρτήματος ΙΙ του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006). 3.3. Ισορροπία μεταξύ των στόχων - Άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 Το άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 καθορίζει τα ελάχιστα ποσοστά συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ για κάθε άξονα. Το ισχύον σχέδιο χρηματοδότησης πρέπει να τηρεί τα ελάχιστα αυτά όρια καθ όλη τη διάρκεια της περιόδου προγραμματισμού, αλλά δεν υπάρχει υποχρέωση επίτευξης αυτών των ελάχιστων συντελεστών εκτέλεσης των δαπανών στο κλείσιμο του προγράμματος με τις πραγματικές δαπάνες του κράτους μέλους. Εάν το αθροιστικό ποσό που καταβάλλεται για έναν άξονα στο κλείσιμο του προγράμματος είναι μικρότερο από το ελάχιστο ποσό που ορίζεται στο άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, αυτό απλά σημαίνει ότι το πρόγραμμα δεν έχει απορροφήσει πλήρως όλη τη διαθέσιμη συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ για τον εν λόγω άξονα. Το γεγονός ότι η προγραμματισθείσα χρηματοδότηση για έναν συγκεκριμένο άξονα δεν έχει εξαντληθεί δεν συνιστά παρατυπία, αμέλεια ή πραγματοποίηση της δαπάνης με τρόπο που παραβιάζει τους κανόνες της Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι δημοσιονομικές προσαρμογές που αναφέρονται στα άρθρα 54 και 56 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 ή η διαδικασία συμμόρφωσης ως προς την εκκαθάριση που αναφέρεται στο άρθρο 31 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 (σε ισχύ μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2014) και στο άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 (που ισχύει από την 1η Ιανουαρίου 2015) δεν εφαρμόζονται στις εν λόγω περιπτώσεις. 3.4. Ειδικές διατάξεις σχετικά με τις δαπάνες για ενέργειες που προσδιορίζονται στο άρθρο 16α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 Σύμφωνα με το άρθρο 69 παράγραφοι 5α και 5β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, τα ποσά που προστίθενται στο ΠΑΑ ως αποτέλεσμα του καλούμενου «Διαγνωστικού ελέγχου» (υποχρεωτική διαφοροποίηση δυνάμει του άρθρου 9 παράγραφος 4 και του άρθρου 10 παράγραφος 3 και ειδική μεταφορά δυνάμει του άρθρου 136 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009) και του καλούμενου «σχεδίου οικονομικής ανάκαμψης» (απόφαση 2009/434/ΕΚ) διατίθενται αποκλειστικά και στο σύνολό τους για ενέργειες που προσδιορίζονται στο άρθρο 16α παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005. Εάν το ποσό που έχει πράγματι δαπανηθεί στις εν λόγω ενέργειες τη στιγμή του κλεισίματος του προγράμματος είναι μικρότερο από το προβλεπόμενο, το κράτος μέλος οφείλει να επιστρέψει τη διαφορά στον προϋπολογισμό της Ένωσης μέχρι το ποσό της υπέρβασης των δαπανών για άλλες ενέργειες. Επιπλέον, τα ποσά που προκύπτουν από τον «διαγνωστικό έλεγχο» πρέπει να χρησιμοποιηθούν αποκλειστικά και στο σύνολό τους για ενέργειες που δεν σχετίζονται με το ευρυζωνικό Διαδίκτυο, όπως προσδιορίζεται στα σημεία α) έως στ) του άρθρου 16α παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005. Αν τα προβλεπόμενα ποσά δεν έχουν χρησιμοποιηθεί μέχρι το κλείσιμο του προγράμματος, το κράτος μέλος οφείλει 6

να επιστρέψει τη διαφορά στον προϋπολογισμό της Ένωσης μέχρι του ποσού της υπέρβασης (του κονδυλίου που προβλέπεται για το «σχέδιο οικονομικής ανάπτυξης») για το ευρυζωνικό Διαδίκτυο. Ωστόσο, κάθε μειωμένη εκτέλεση δαπανών για κανονικές ενέργειες θα αφαιρεθεί από την εν λόγω επιστροφή. Τα κράτη μέλη οφείλουν να αναφέρουν στην Επιτροπή τη δημοσιονομική εκτέλεση όσον αφορά τις ενέργειες που σχετίζονται με τις νέες προκλήσεις και τις ευρυζωνικές υποδομές με τον πίνακα Α.3α της ετήσιας έκθεσης προόδου 13 των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης. 3.5. Μεταβατικοί κανόνες για τις δεσμεύσεις που θα αναληφθούν τα έτη 2014 και 2015 Η Επιτροπή θέσπισε μεταβατικούς κανόνες 14 προκειμένου να καθορίσει ποιες δεσμεύσεις μπορούν να εξακολουθήσουν να αναλαμβάνουν οι εθνικές αρχές τα έτη 2014 και 2015. Στόχος είναι να αποφευχθεί το ενδεχόμενο παράτασης των δεσμεύσεων για πολυετή μέτρα έως και την επόμενη περίοδο προγραμματισμού και να διασφαλιστεί το συντομότερο η εφαρμογή νέας πολιτικής. Εάν το επιτρέπουν οι πόροι, τα κράτη μέλη μπορούν να αναλάβουν νέες νομικές δεσμεύσεις τα έτη 2014 και 2015 για μέτρα που καθορίζονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, με εξαίρεση τις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης και τήρησης των προτύπων δυνάμει της νομοθεσίας της Ένωσης 15. Η διάρκεια των γεωργοπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων για την καλή διαβίωση των ζώων και των δασοπεριβαλλοντικών δεσμεύσεων μπορεί να παραταθεί μόνο μέχρι την περίοδο στην οποία αναφέρεται η αίτηση πληρωμής του 2014 16. Τα κράτη μέλη δεν αναλαμβάνουν νέες νομικές δεσμεύσεις σχετικά με δικαιούχους στο πλαίσιο του νομικού πλαισίου 2007-2013 από την ημέρα που αρχίζουν να αναλαμβάνουν νομικές δεσμεύσεις σχετικά με δικαιούχους στο πλαίσιο του νομικού πλαισίου 2014-13 Παράρτημα VII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 14 Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 335/2013 της Επιτροπής, της 12ης Απριλίου 2013, σχετικά με την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 για τη θέσπιση λεπτομερών κανόνων εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) (ΕΕ L 105 της 13.4.2013, σ. 1). 15 Άρθρα 14 και 21 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1974/2006. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1310/2013 υπερισχύει του άρθρου 31 παράγραφος 5 και του άρθρου 32 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 της Επιτροπής (όπως τροποποιήθηκε με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 335/2013 της Επιτροπής). Επομένως, το 2014, είναι δυνατή η ανάληψη νέων νομικών δεσμεύσεων στο πλαίσιο των μέτρων «Πρώτη δάσωση γεωργικής γης» και «Πρώτη δάσωση μη γεωργικής γης» δυνάμει των κανόνων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, με χρήση του χρηματοδοτικού κονδυλίου της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013 ή του χρηματοδοτικού κονδυλίου της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020. Το αυτό δεν ισχύει για την πρόωρη συνταξιοδότηση και την τήρηση των προτύπων, καθώς και για τα μεταβατικά μέτρα για νέα κράτη μέλη (άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1310/2013). Επιπροσθέτως, σύμφωνα με το άρθρο 34 παράγραφος 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, η στήριξη της γεωργίας ημιαυτοσυντήρησης μπορεί να αφορά μόνο αιτήσεις που εγκρίθηκαν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2013. 16 Άρθρο 27 παράγραφος 12 και άρθρο 32α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 7

2020 17. Τα κράτη μέλη δεν υποχρεούνται να κοινοποιούν αυτή την ημερομηνία διακοπής κατά την οποία ξεκινούν να αναλαμβάνουν δεσμεύσεις στο πλαίσιο του νέου χρηματοδοτικού κονδυλίου εντούτοις, η εν λόγω ημερομηνία μπορεί να αναφερθεί στην ετήσια έκθεση υλοποίησης. Βασική αρχή είναι ότι αν τα ποσά που χορηγούνται στο πρόγραμμα/μέτρο έχουν χρησιμοποιηθεί πριν από την τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας των δαπανών της 31ης Δεκεμβρίου 2015, το κράτος μέλος δεν οφείλει να λάβει περαιτέρω νομικές δεσμεύσεις σχετικά με δικαιούχους. Οι αρχές της απορρόφησης και της διακοπής μπορούν να εφαρμοστούν τόσο σε επίπεδο μέτρου όσο και προγράμματος. Εντούτοις, όσον αφορά τους άξονες 1 και 2, το άρθρο 1 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1310/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 18 προβλέπει: «Με την επιφύλαξη του άρθρου 88του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305, τα κράτη μέλη μπορούν να συνεχίσουν να αναλαμβάνουν νέες νομικές δεσμεύσεις σχετικά με δικαιούχους το 2014 σχετικά με τα μέτρα που αναφέρονται στο άρθρο 20, εξαιρουμένων των στοιχείων α) σημείο iii), γ) σημείο i) και δ) και στο άρθρο 36 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 δυνάμει των προγραμμάτων αγροτικής ανάπτυξης που έχουν εγκριθεί με βάση τον εν λόγω κανονισμό ακόμη και μετά την εξάντληση των χρηματοδοτικών πόρων της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013, υπό τον όρο ότι η αίτηση ενίσχυσης έχει υποβληθεί πριν από την έγκριση του αντίστοιχου προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης για την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020(...)». Οι δεσμεύσεις αυτές μπορούν να πληρωθούν από τους χρηματοδοτικούς πόρους της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020. Το άρθρο 3 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1310/2013 προσθέτει: «Με την επιφύλαξη του άρθρου 6 παράγραφος 1 και του άρθρου 88 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013, οι δαπάνες που αφορούν νομικές δεσμεύσεις προς δικαιούχους οι οποίες ανελήφθησαν στο πλαίσιο των μέτρων που αναφέρονται στα άρθρα 20 και 36 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 (...) είναι επιλέξιμες για συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ κατά την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 στις ακόλουθες περιπτώσεις: α) για πληρωμές που πρέπει να πραγματοποιηθούν μεταξύ 1ης Ιανουαρίου 2014 και 31ης Δεκεμβρίου 2015 (...) εφόσον η χρηματοδοτική κατανομή για το συγκεκριμένο μέτρο του αντίστοιχου προγράμματος που εγκρίθηκε δυνάμει του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 (...) έχει ήδη εξαντληθεί και β) για πληρωμές που πρέπει να πραγματοποιηθούν μετά την 31η Δεκεμβρίου 2015 (...).» Επιπλέον, όσον αφορά τον άξονα 3 και το Leader, οι μεταβατικές διατάξεις περιλαμβάνονται στο άρθρο 16 του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 17 18 Άρθρο 41β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 1310/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ορισμένων μεταβατικών διατάξεων για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ), την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τους πόρους και την κατανομή τους για το έτος 2014 και την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 73/2009 του Συμβουλίου και των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1307/2013, (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1308/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά την εφαρμογή τους κατά το έτος 2014, (ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 865). 8

807/2014 19, της Επιτροπής, ούτως ώστε οι δαπάνες που αφορούν νομικές δεσμεύσεις προς δικαιούχους, οι οποίες ανελήφθησαν στο πλαίσιο της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013, να καταστούν επιλέξιμες για τη συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ την περίοδο 2014-2020. Οι δαπάνες αυτές θα είναι επιλέξιμες στο πλαίσιο του κονδυλίου της περιόδου 2014-2020 για πληρωμές μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου 2014 και της 31ης Δεκεμβρίου 2015, εάν οι χορηγήσεις 2007-2013 έχουν εξαντληθεί, ή για πληρωμές που πραγματοποιούνται μετά τις 31 Δεκεμβρίου 2015. Αυτό ισχύει υπό τον όρο ότι ο ι εν λόγω δαπάνες προβλέπονται στο νέο ΠΑΑ, ότι ισχύουν τα ποσοστά συγχρηματοδότησης των «νέων» αντίστοιχων μέτρων και ότι το κράτος μέλος διασφαλίζει ότι αυτές οι μεταβατικές πράξεις προσδιορίζονται σαφώς στο σύστημα διαχείρισης και ελέγχου του. Τα κράτη μέλη μπορούν να θεσπίζουν διατάξεις στο ΠΑΑ (εντός της προθεσμίας που αναφέρεται στο σημείο 2.2. 4) των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών) για τη χρήση της χορήγησης τεχνικής βοήθειας για ορισμένες δαπάνες που συνδέονται με την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται εκ των προτέρων αξιολόγηση των προγραμμάτων, κόστος για την κατάρτιση στρατηγικών τοπικής ανάπτυξης και άλλες προπαρασκευαστικές δραστηριότητες άμεσα συνδεόμενες με το ΠΑΑ 2014-2020, οι οποίες είναι αναγκαίες για την εξασφάλιση της συνέχειας και της ομαλής μετάβασης στη νέα περίοδο προγραμματισμού 20. 3.6. Ειδικοί κανόνες επιλεξιμότητας που εφαρμόζονται σε δράσεις χρηματοοικονομικής τεχνικής δυνάμει των άρθρων 48 έως 56 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 3.6.1. Επιδοτήσεις επιτοκίων Σύμφωνα με το άρθρο 49 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, τα κράτη μέλη υποδεικνύουν στα προγράμματά τους τη χρησιμοποιούμενη μέθοδο υπολογισμού της επιδότησης επιτοκίου. Τυχόν ετήσιες δόσεις που υπολείπονται μετά την καταληκτική ημερομηνία των πληρωμών κεφαλαιοποιούνται και καταβάλλονται το αργότερο μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2015. Όσον αφορά τις αιτήσεις πληρωμών που υποβάλλονται στην Επιτροπή, τα ποσά που καταβάλλονται στον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό φορέα που αναλαμβάνει την πληρωμή του προεξοφλητικού ποσού της αξίας της επιδότησης θεωρούνται δαπάνες που όντως πραγματοποιήθηκαν. Τα κράτη μέλη παραμένουν υπεύθυνα για τυχόν ανάκτηση αχρεωστήτως καταβληθέντων ποσών σύμφωνα με τα άρθρα 54 και 56 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 3.6.2. Άλλες δράσεις χρηματοοικονομικής τεχνικής Σύμφωνα με το άρθρο 71 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 και το άρθρο 50 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, το ΕΓΤΑΑ μπορεί να συγχρηματοδοτεί δαπάνες για πράξεις που περιλαμβάνουν συνεισφορές για τη στήριξη ταμείων επιχειρηματικών κεφαλαίων, ταμείων εγγυήσεων και ταμείων δανειοδοτήσεων. 19 20 Κατ εξουσιοδότηση κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 807/2014 της Επιτροπής, της 11ης Μαρτίου 2014, για τη συμπλήρωση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και για τη θέσπιση μεταβατικών διατάξεων (ΕΕ L 227 της 31.7.2014, σ. 1). Άρθρο 41α του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 9

Όσον αφορά τις δράσεις χρηματοοικονομικής τεχνικής, σύμφωνα με το άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006, το κράτος μέλος δηλώνει στην Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 36 παράγραφος 3 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, τις καταβληθείσες συνολικές δαπάνες για τη σύσταση των εν λόγω ταμείων ή τη συνεισφορά σε αυτά. Εντούτοις, κατά την εξόφληση του υπολοίπου και την περάτωση του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, οι επιλέξιμες δαπάνες είναι το σύνολο: α) των πληρωμών από έκαστο εκ των σχετικών ταμείων για επενδύσεις σε επιχειρήσεις, ή των χορηγηθεισών εγγυήσεων, περιλαμβανομένων των ποσών που έχουν δεσμευθεί ως εγγυήσεις από ταμεία εγγυήσεων β) των επιλέξιμων δαπανών διαχείρισης. Πρέπει να σημειωθεί ότι στην περίπτωση των ταμείων εγγυήσεων, τα κράτη μέλη οφείλουν να προβαίνουν σε αξιολόγηση της αναμενόμενης ζημίας. Οι πόροι που προορίζονται για την κάλυψη εγγυήσεων αντικατοπτρίζουν την αξιολόγηση αυτή 21. Επομένως, εάν κατά το κλείσιμο του προγράμματος υπάρχουν ενεργές εγγυήσεις (εγγυήσεις που ανελήφθησαν κατά τη διάρκεια του προγράμματος οι οποίες δεν έχουν καλυφθεί ή αποδεσμευτεί πριν από τις 31 Δεκεμβρίου 2015) η Επιτροπή θα αποδεχθεί ως επιλέξιμη δαπάνη μόνο το μέρος των ενεργών εγγυήσεων που αντιστοιχεί στις εκτιμώμενες ζημίες. Η διαφορά μεταξύ της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ που έχει όντως καταβληθεί και των επιλέξιμων δαπανών σύμφωνα με τα ανωτέρω στοιχεία α) ή β) εκκαθαρίζεται στο πλαίσιο των ετήσιων λογαριασμών του τελευταίου έτους εφαρμογής του προγράμματος. Οι πόροι που επιστρέφονται στην ενέργεια κατά την περίοδο προγραμματισμού από επενδύσεις των ανωτέρω ταμείων ή που απομένουν αφού καλυφθεί η εγγύηση, πρέπει να επαναχρησιμοποιηθούν από το ταμείο σύμφωνα με τη συμφωνία χρηματοδότησης ή να εκκαθαριστούν στο πλαίσιο των ετήσιων λογαριασμών. Μετά την τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, οι πόροι που επιστρέφονται στην πράξη από επενδύσεις ταμείων ή που απομένουν αφού καλυφθούν όλες οι εγγυήσεις, καθώς και οι τόκοι που προκύπτουν, πρέπει να επαναχρησιμοποιηθούν από τα σχετικά κράτη μέλη προς όφελος μεμονωμένων επιχειρήσεων. 3.7. Κρατικές ενισχύσεις Εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά στον τίτλο VIII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, πρέπει να τηρηθούν οι ουσιαστικοί και διαδικαστικοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, καθώς και οι κανόνες που ισχύουν κατά τη μεταβατική περίοδο μέχρι το 2015. 3.8. Τόκοι που προκύπτουν από την προχρηματοδότηση Κατά την έννοια του άρθρου 35 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1306/2013, οι τόκοι που προκύπτουν από τις προκαταβολές που λαμβάνει το κράτος μέλος 21 Άρθρο 52 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 10

καταλογίζονται στο πρόγραμμα αγροτικής ανάπτυξης και αφαιρούνται από το ποσό των δημόσιων δαπανών που αναφέρεται στην τελευταία τριμηνιαία δήλωση δαπανών. Στην πράξη, οι τραπεζικοί τόκοι που προέκυψαν έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 και δαπανήθηκαν για το πρόγραμμα θα πρέπει να δηλωθούν ως δαπάνες του τελευταίου τριμήνου του 2015 για οποιο(α)δήποτε μέτρο(α) του προγράμματος και να αφαιρεθούν ως διόρθωση από το ΕΓΤΑΑ και την εθνική συνεισφορά σε ποσοστό που αντιστοιχεί στο ποσοστό συγχρηματοδότησης του/των επιλεγέντος(ων) μέτρου(ων). Οι τραπεζικοί τόκοι που προκύπτουν από την προχρηματοδότηση είναι πρόσθετη πηγή χρηματοδότησης για το πρόγραμμα. Αν το κράτος μέλος έχει δαπανήσει το συνολικό κονδύλιο για το πρόγραμμα, μπορεί να χρηματοδοτήσει πρόσθετα έργα από τους τόκους που προέκυψαν από την προχρηματοδότηση. Ωστόσο, εάν το κράτος μέλος δεν έχει χρησιμοποιήσει το κονδύλιο του ΕΓΤΑΑ στο σύνολό του, οι τόκοι θα θεωρηθεί ότι αποτελούν μέρος της συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ και της εθνικής συνεισφοράς στην αναλογία του ποσοστού συγχρηματοδότησης του/των επιλεγέντος(ων) μέτρου(ων). 4. ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΓΓΡΑΦΩΝ ΓΙΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ 4.1. Έγγραφα που υποβάλλουν τα κράτη μέλη για το κλείσιμο Αντίθετα με το ΕΓΤΠΕ-Τμήμα Προσανατολισμού την περίοδο προγραμματισμού 2000-2006, η εκκαθάριση των λογαριασμών του ΕΓΤΑΑ γίνεται κάθε χρόνο 22. Ως εκ τούτου, το κλείσιμο ενός προγράμματος θα πραγματοποιηθεί βάσει των ετήσιων λογαριασμών για όλα τα διαδοχικά οικονομικά έτη (2007-2015) και όλων των αντίστοιχων αποφάσεων δημοσιονομικής εκκαθάρισης. Σύμφωνα με το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, οι ετήσιοι λογαριασμοί του διαπιστευμένου οργανισμού πληρωμών πρέπει να συνοδεύονται από διαχειριστική δήλωση υπογεγραμμένη από το αρμόδιο άτομο του διαπιστευμένου οργανισμού πληρωμών. Σύμφωνα με το άρθρο 9 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 και του άρθρου 5 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014, ο οργανισμός πιστοποίησης παρέχει γνώμη σχετικά με την πληρότητα, την ακρίβεια και την ειλικρίνεια των ετήσιων λογαριασμών. Η εν λόγω γνώμη καταρτίζεται βάσει των αρχών και των μεθόδων λογιστικού ελέγχου που καθορίζονται στα άρθρα 6 και 7 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. Η εν λόγω γνώμη υποστηρίζεται από έκθεση που καλύπτει τους τομείς που αναφέρονται στο άρθρο 5 παράγραφος 4 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. Λεπτομέρειες σχετικά με το περιεχόμενο των ετήσιων λογαριασμών του οργανισμού πληρωμών καθορίζονται στο άρθρο 29 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. Η Επιτροπή θα εκδώσει σημειώματα προς τους οργανισμούς πιστοποίησης και τους οργανισμούς πληρωμών για την αποσαφήνιση των απαιτήσεων πιστοποίησης και 22 Άρθρο 51 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 11

υποβολής εκθέσεων για το κλείσιμο της περιόδου προγραμματισμού του ΕΓΤΑΑ 2007-2013 23. Σύμφωνα με το άρθρο 37 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, το κλείσιμο προγράμματος είναι δυνατό μόνο μετά την παραλαβή της τελευταίας ετήσιας έκθεσης προόδου, ειδικότερα, των πληροφοριών που καθορίζονται στα σημεία Α.3., Α.3α., Α.7. και Β γ) του παραρτήματος VII του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006. 4.2. Προθεσμία υποβολής των εγγράφων για το κλείσιμο Η προθεσμία υποβολής της τελευταίας ετήσιας έκθεσης προόδου είναι η 30ή Ιουνίου 2016 (άρθρο 82 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005). Τα έγγραφα που απαιτούνται για την εκκαθάριση των λογαριασμών θα αποσταλούν στην Επιτροπή μέχρι τις 15 Φεβρουαρίου του έτους που ακολουθεί το τέλος του οικονομικού έτους στο οποίο αναφέρονται 24. Κάθε οικονομικό έτος καλύπτει δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από τους οργανισμούς πληρωμών από τις 16 Οκτωβρίου (έτος ν-1) μέχρι τις 15 Οκτωβρίου (έτος ν). Επομένως, οι δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν από τους οργανισμούς πληρωμών μεταξύ 16 Οκτωβρίου 2015 και 31 Δεκεμβρίου 2015 υπάγονται κανονικά στο οικονομικό έτος 2016 και ως εκ τούτου θα εκκαθαριστούν το 2017. Ωστόσο τα κράτη μέλη πρέπει να υποβάλουν στην Επιτροπή τους λογαριασμούς που καλύπτουν τις δαπάνες που πραγματοποιήθηκαν μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2015 το αργότερο έξι μήνες μετά την τελική ημερομηνία επιλεξιμότητας, ήτοι μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016. Επομένως, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αποστείλουν στην Επιτροπή τους λογαριασμούς του ΕΓΤΑΑ για την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013 που καλύπτουν τα τέσσερα τρίμηνα του οικονομικού έτους 2015, καθώς και τους λογαριασμούς για την περίοδο που αφορά τις δαπάνες μεταξύ 16ης Οκτωβρίου 2015 και 31ης Δεκεμβρίου 2015. Το γεγονός αυτό δεν αναμένεται να επηρεάσει το κανονικό χρονοδιάγραμμα αποστολής των ετήσιων λογαριασμών για τις δαπάνες του ΕΓΤΑΑ, δηλαδή 15 Φεβρουαρίου 2016 για τους λογαριασμούς που καλύπτουν τις δαπάνες για την περίοδο 16 Οκτωβρίου 2014-15 Οκτωβρίου 2015. Σε περίπτωση που το κράτος μέλος δεν υποβάλει τα ανωτέρω έγγραφα στην Επιτροπή μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016, το υπόλοιπο αποδεσμεύεται αυτομάτως 25. 4.3. Αλλαγή εγγράφων μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής τους Τα κράτη μέλη δεν θα έχουν γενικώς τη δυνατότητα να τροποποιήσουν κανένα από τα ανωτέρω έγγραφα μετά τη λήξη της προθεσμίας υποβολής τους, παρά μόνο για να διορθώσουν λάθη εκ παραδρομής. 23 Σημείωμα (Σχετ. agri.ddg4.j5(2015)2028316 13/05/2015) το οποίο επικαιροποιεί και αντικαθιστά το σημείωμα (Σχετ. aagri.ddg4.j5(2013)3952683) σχετικά με το προαναφερθέν θέμα υποβλήθηκε στην Επιτροπή των Γεωργικών Ταμείων τον Μάιο του 2015.Περισσότερες διευκρινίσεις θα παρασχεθούν στο «Σημείωμα σχετικά με τις πληροφορίες που πρέπει να υποβληθούν» και στην επικαιροποιημένη κατευθυντήρια γραμμή αριθ. 3 σχετικά με τις απαιτήσεις υποβολής εκθέσεων για τη διαδικασία κλεισίματος του ΕΓΤΑΑ κατά τις συνεδριάσεις της ομάδας εμπειρογνωμόνων της 29-30 Ιουνίου 2015. 24 Άρθρο 30 παράγραφος 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. 25 Άρθρο 37 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 12

Κατόπιν αιτήσεως της Επιτροπής ή με πρωτοβουλία του κράτους μέλους, είναι δυνατόν να αποσταλούν στην Επιτροπή περαιτέρω στοιχεία σχετικά με την εκκαθάριση των λογαριασμών, εντός προθεσμίας που καθορίζει η Επιτροπή, λαμβάνοντας υπόψη τον όγκο των απαιτούμενων εργασιών για την παροχή των εν λόγω στοιχείων. Ελλείψει περαιτέρω στοιχείων, η Επιτροπή δύναται να προβεί σε εκκαθάριση των λογαριασμών βάσει των στοιχείων που έχει στη διάθεσή της 26. Σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, η Επιτροπή δύναται να αποδεχθεί αίτημα για καθυστερημένη υποβολή των στοιχείων, εάν το συγκεκριμένο αίτημα της υποβληθεί πριν από τη σχετική προθεσμία υποβολής 27. 4.4. Διαθεσιμότητα εγγράφων 28 Τα παραστατικά που αφορούν τις χρηματοδοτούμενες δαπάνες και τα έσοδα για ειδικό προορισμό τα οποία εισπράττονται από το ΕΓΤΑΑ πρέπει να φυλάσσονται στη διάθεση της Επιτροπής τουλάχιστον επί τρία έτη μετά από το έτος κατά το οποίο πραγματοποιήθηκε η τελική πληρωμή από τον οργανισμό πληρωμών. Σε περίπτωση παρατυπιών ή παραλείψεων, τα παραστατικά πρέπει να φυλάσσονται στη διάθεση της Επιτροπής τουλάχιστον επί τρία έτη μετά το έτος κατά το οποίο τα ποσά ανακτώνται πλήρως από τον δικαιούχο και πιστώνονται στο ΕΓΤΑΑ, ή κατά το οποίο καθορίζονται οι οικονομικές επιπτώσεις της μη ανάκτησης βάσει του κανόνα των τεσσάρων ή οκτώ ετών του άρθρου 54 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. Σε περίπτωση διαδικασίας εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση που προβλέπεται στο άρθρο 31 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1290/2005 (εφαρμοστέα έως τις 31 Δεκεμβρίου 2014) ή στο άρθρο 52 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013 (εφαρμοστέα από την 1η Ιανουαρίου 2015), τα παραστατικά πρέπει να φυλάσσονται τουλάχιστον επί ένα έτος μετά το έτος κατά το οποίο έχει ολοκληρωθεί η εν λόγω διαδικασία ή, εάν η απόφαση για τη συμμόρφωση εκκρεμεί ενώπιον του Δικαστηρίου, τουλάχιστον επί ένα έτος μετά το έτος περαίωσης της εν λόγω διαδικασίας. Τα παραστατικά μπορούν να φυλάσσονται σε έντυπη ή σε ηλεκτρονική μορφή ή και στις δύο μορφές. Τα έγγραφα μπορούν να φυλάσσονται αποκλειστικά σε ηλεκτρονική μορφή μόνο αν το εθνικό δίκαιο του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους επιτρέπει τη χρήση ηλεκτρονικών εγγράφων ως αποδεικτικών στοιχείων για τις υποκείμενες πράξεις ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων. Εάν τα έγγραφα φυλάσσονται μόνο σε ηλεκτρονική μορφή, το πληροφοριακό σύστημα πρέπει να είναι σύμφωνο με το σημείο 3.Β. του παραρτήματος Ι του κατ εξουσιοδότηση κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 907/2014. 26 Άρθρο 30 παράγραφος 3 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. 27 Άρθρο 30 παράγραφος 4 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. 28 Άρθρο 32 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. 13

5. ΚΛΕΙΣΙΜΟ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ 5.1. Εκκαθάριση λογαριασμών Η τελευταία απόφαση εκκαθάρισης λογαριασμών πριν από κλείσιμο ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης θα βασίζεται στην ίδια τεκμηρίωση (άρθρο 29 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014) με εκείνη που απαιτείται για κάθε άλλη ετήσια απόφαση εκκαθάρισης, αλλά θα έχει διαφορετικό χρονοδιάγραμμα και αφορά πέντε «τρίμηνα» αντί για τέσσερα. Σημειωτέον ότι η ειδική αυτή ρύθμιση και το χρονοδιάγραμμα αφορά μόνο τους σχετικούς λογαριασμούς για το κλείσιμο της περιόδου προγραμματισμού 2007-2013. Οι λογαριασμοί που αφορούν την περίοδο προγραμματισμού 2014-2020 πρέπει να τηρούνται χωριστά και να αποστέλλονται στην Επιτροπή στο πλαίσιο του συνήθους χρονοδιαγράμματος όπως καθορίζεται στο άρθρο 30 παράγραφος 2 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. Η τελευταία απόφαση εκκαθάρισης λογαριασμών πριν από κλείσιμο θα καθορίσει τα ποσά των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν σε κάθε κράτος μέλος το διάστημα από τις 16 Οκτωβρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015, τα οποία αναγνωρίζεται ότι βαρύνουν το ΕΓΤΑΑ βάσει των λογαριασμών που αναφέρονται στο άρθρο 29 του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014, τις επιλέξιμες δαπάνες για δράσεις χρηματοοικονομικής τεχνικής που αναφέρονται στο άρθρο 52 παράγραφος 1 δεύτερο εδάφιο του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1974/2006 και τις μειώσεις και αναστολές δυνάμει των άρθρων 41 και 42 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. Το ποσό το οποίο, ως αποτέλεσμα της απόφασης εκκαθάρισης λογαριασμών, είναι ανακτήσιμο από κάθε κράτος μέλος ή πληρωτέο σε αυτό, καθορίζεται με την αφαίρεση των ενδιάμεσων πληρωμών της περιόδου από τις 16 Οκτωβρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 από τις δαπάνες που αναγνωρίζονται για την ίδια περίοδο. Ωστόσο, όταν η προχρηματοδότηση και οι ενδιάμεσες πληρωμές ανέλθουν στο 95% της συνολικής συνεισφοράς του ΕΓΤΑΑ (βλ. σημείο 2.3 των παρουσών κατευθυντηρίων γραμμών), η Επιτροπή θα προβεί στην εκκαθάριση των ποσών προχρηματοδότησης με κάθε επόμενη δήλωση δαπανών. Στην προκειμένη περίπτωση, το ανακτήσιμο ή πληρωτέο ποσό καθορίζεται με την αφαίρεση των ενδιάμεσων πληρωμών της περιόδου από τις 16 Οκτωβρίου 2014 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2015 και του ποσού προχρηματοδότησης για την αντίστοιχη περίοδο που εκκαθαρίστηκε από τις δαπάνες που αναγνωρίζονται για την ίδια περίοδο. Η Επιτροπή θα κοινοποιήσει στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος τα αποτελέσματα της εξέτασής της όσον αφορά τους λογαριασμούς, μαζί με τις τροποποιήσεις που ενδεχομένως προτείνει, εντός τριών μηνών από την παραλαβή των τελικών λογαριασμών. Εάν, για λόγους οφειλόμενους στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος, η Επιτροπή δεν είναι σε θέση να εκκαθαρίσει τους λογαριασμούς κράτους μέλους εντός τεσσάρων μηνών από την ημερομηνία παραλαβής τους, η Επιτροπή κοινοποιεί στο κράτος μέλος τις συμπληρωματικές έρευνες που προτίθεται να διενεργήσει σύμφωνα με το άρθρο 47 (επιτόπιοι έλεγχοι) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 5.2. Υπολογισμός του υπολοίπου κλεισίματος Μετά την απόφαση εκκαθάρισης λογαριασμών που αναφέρεται στο σημείο 5.1. των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, η Επιτροπή θα υπολογίσει το υπόλοιπο προς 14

καταβολή ή ανάκτηση στο κλείσιμο ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης. Σημειωτέον ωστόσο ότι εάν υπάρχουν ετήσιοι λογαριασμοί για προηγούμενα οικονομικά έτη οι οποίοι δεν έχουν ακόμη εκκαθαριστεί μετά την απόφαση εκκαθάρισης για το τελευταίο έτος εφαρμογής, δεν είναι δυνατό το κλείσιμο του προγράμματος ούτε η καταβολή του υπολοίπου εντός της προθεσμίας που ορίζεται στο άρθρο 37 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. Τυχόν εκκρεμείς εντολές ανάκτησης που έχουν εκδοθεί από την Επιτροπή θα συμψηφίζονται με την καταβολή του τελικού υπολοίπου. Η Επιτροπή θα εκδίδει εντολές ανάκτησης για τα ποσά που εξαιρούνται ενωσιακής χρηματοδότησης με αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση. Εάν ένα κράτος μέλος έχει προβεί σε δημοσιονομικές προσαρμογές προς τους δικαιούχους μετά τους ελέγχους και έχει ανακτήσει τα αντίστοιχα ποσά, έχει τη δυνατότητα να αναδιαθέτει τα ποσά στο σχετικό πρόγραμμα. Τα ποσά που ανακτώνται λόγω παρατυπιών όσον αφορά την περίοδο προγραμματισμού 2007-2013, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη χρηματοδότηση ενεργειών του επόμενου ΠΑΑ 29. Επομένως, στο κλείσιμο, η Επιτροπή θα θεωρήσει ότι τα ποσά που δεν έχει επαναχρησιμοποιήσει το κράτος μέλος πρέπει να επιστραφούν στον προϋπολογισμό της Ένωσης και θα τα αφαιρέσει από το υπόλοιπο. Επίσης, κατά το κλείσιμο του προγράμματος, τυχόν αχρεωστήτως καταβληθέντα ποσά που δεν έχουν ανακτηθεί, εξαιρουμένων των παρατυπιών (π.χ. διοικητικών σφαλμάτων και άλλων απαιτήσεων), συμπεριλαμβανομένων των τόκων, αφαιρούνται και αυτά από τις δαπάνες του σχετικού οικονομικού έτους 30 και, ως εκ τούτου, λαμβάνονται υπόψη κατά τον υπολογισμό του κλεισίματος. Για το κλείσιμο θα ληφθεί επίσης υπόψη η τελευταία ετήσια έκθεση προόδου, όπως αναφέρεται στο άρθρο 82 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005. Η Επιτροπή θα ενημερώσει το κράτος μέλος εντός πέντε μηνών για τα αποτελέσματα της εξέτασης της εν λόγω έκθεσης. Σημειωτέον ότι η αθροιστική μειωμένη εκτέλεση δαπανών στο κλείσιμο για ποσά που προορίζονται αποκλειστικά για ενέργειες που αναφέρονται στο άρθρο 16α παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, και στο σημείο 3.α. της ετήσιας έκθεσης προόδου, μπορεί να συνεπάγεται επιστροφές στον προϋπολογισμό της Ένωσης. Οι εν λόγω επιστροφές σύμφωνα με το άρθρο 69 παράγραφος 5β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005, όπως επίσης εξηγήθηκε στο σημείο 3.4. των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών, θα αφαιρεθεί από το υπόλοιπο κλεισίματος. Τυχόν εκκρεμείς πληρωμές που έχουν μειωθεί ή ανασταλεί σύμφωνα με τα άρθρα 41 και 42 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013, λαμβάνονται υπόψη στο υπόλοιπο κλεισίματος. Η Επιτροπή θα κοινοποιήσει στο ενδιαφερόμενο κράτος μέλος εγγράφως την πρότασή της για την πληρωμή ή την ανάκτηση του υπολοίπου. 29 Άρθρο 56 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 30 Άρθρο 29 στοιχείο γ) του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014. 15

Παράδειγμα του υπολογισμού του τελικού υπολοίπου παρατίθεται στους πίνακες 1 και 2 των παρουσών κατευθυντήριων γραμμών. 5.3. Πληρωμή υπολοίπου Το υπόλοιπο, με την επιφύλαξη των διαθέσιμων πιστώσεων του προϋπολογισμού, θα εξοφληθεί το αργότερο εντός έξι μηνών μετά την παραλαβή των τελευταίων ετήσιων λογαριασμών και της ετήσιας έκθεσης προόδου, και την εκκαθάριση των τελευταίων ετήσιων λογαριασμών. Η εξόφληση του τελικού υπολοίπου ισχύει με την επιφύλαξη μεταγενέστερων αποφάσεων ως προς τη συμμόρφωση μετά το κλείσιμο του προγράμματος. 5.4. Αποδεσμεύσεις Το τμήμα των δημοσιονομικών δεσμεύσεων που είναι ακόμη ανοικτό στις 31 Δεκεμβρίου 2015 για το οποίο το κράτος μέλος δεν έχει υποβάλει καμία δήλωση δαπανών μέχρι τις 30 Ιουνίου 2016 αποδεσμεύεται αυτόματα από την Επιτροπή 31. Μετά την εξόφληση του υπολοίπου η Επιτροπή θα αποδεσμεύσει όλες τις εκκρεμείς ανεκτέλεστες αναλήψεις υποχρεώσεων εντός έξι μηνών μετά το κλείσιμο 32. Σύμφωνα με το άρθρο 178 του κανονισμού (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 33, οι αποδεσμευμένες πιστώσεις δύνανται να καταστούν εκ νέου διαθέσιμες στην περίπτωση προφανούς σφάλματος αποδιδόμενου αποκλειστικά στην Επιτροπή. 6. ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑ ΤΟ ΚΛΕΙΣΙΜΟ 6.1. Παρακολούθηση των παρατυπιών Η υποχρέωση ανάκτησης των ποσών των παράτυπων δαπανών δεν παύει με το κλείσιμο ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, αλλά τα κράτη μέλη οφείλουν να συνεχίσουν την ανάκτηση σε περίπτωση παρατυπιών στις οποίες ενωσιακά κεφάλαια έχουν καταβληθεί στους δικαιούχους. Όπου είναι δυνατή η εν λόγω ανάκτηση μετά το κλείσιμο ενός προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, το κράτος μέλος οφείλει να επιστρέψει τα ανακτηθέντα ποσά στον προϋπολογισμό της Ένωσης 34. Τα σχετικά ποσά πρέπει να αναφερθούν στην Επιτροπή, σύμφωνα με το άρθρο 29 σημεία στ) και ζ) του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 908/2014, στους πίνακες των παραρτημάτων ΙΙ και ΙΙΙ του εν λόγω κανονισμού. 31 Άρθρο 38 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 32 Άρθρο 37 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 33 Κανονισμός (ΕΕ, Ευρατόμ) αριθ. 966/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 25ης Οκτωβρίου 2012, σχετικά με τους δημοσιονομικούς κανόνες που εφαρμόζονται στον γενικό προϋπολογισμό της Ένωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ, Ευρατόμ) αριθ. 1605/2002 του Συμβουλίου (ΕΕ L 298 της 26.10.2012, σ. 1). 34 Άρθρο 56 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 16

Μετά το κλείσιμο προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, το κράτος μέλος μπορεί να αποφασίσει να παύσει τη διαδικασία ανάκτησης, στην περίπτωση που το σύνολο των πραγματοποιηθέντων και των προβλεπόμενων εξόδων ανάκτησης υπερβαίνει το προς ανάκτηση ποσό ή εάν η ανάκτηση είναι αδύνατη λόγω αφερεγγυότητας του οφειλέτη ή των προσώπων που φέρουν τη νομική ευθύνη για την παρατυπία που έχει διαπιστωθεί και αναγνωριστεί σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο του οικείου κράτους μέλους 35. Τα ποσά που χρεώνονται στα κράτη μέλη σε σχέση με τις εκκρεμείς περιπτώσεις παρατυπίας που θα εμπίπτουν στον κανόνα 50/50 36 μετά την απόφαση κλεισίματος θα πρέπει επίσης να επιστρέφονται στον προϋπολογισμό της Ένωσης σε ετήσια βάση, μαζί με τα ανακτηθέντα ποσά που αναφέρονται στη δεύτερη παράγραφο. 6.2. Εκκαθάριση ως προς τη συμμόρφωση μετά το κλείσιμο Το κλείσιμο προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης δεν προδικάζει τυχόν μεταγενέστερες αποφάσεις εκκαθάρισης ως προς τη συμμόρφωση, που θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν ποσά που χρεώνονται στο κράτος μέλος κατόπιν λογιστικών ελέγχων της Επιτροπής. 35 Άρθρο 54 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 36 Άρθρο 54 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1306/2013. 17

ΠΙΝΑΚΑΣ 1-Α: Παράδειγμα υπολογισμού τελικού υπολοίπου Τμήμα 1 Ισχύον σχέδιο χρηματοδότησης στις 31-12-2015 Τμήμα 2 Άθροισμα ετήσιων δηλώσεων για την περίοδο 1/1/2007-31/12/2015 Τμήμα 3 Καθορισμός των δαπανών ανά είδος περιφ άξονα σύμφωνα με το σχέδιο χρηματ Κύριο ποσοστό Εκτός στόχου σύγκλισης Κύριο ποσοστό Σύγκλιση Νέες προκλήσεις Εκτός στόχου σύγκλισης Νέες προκλήσεις Σύγκλιση Σύνολο Κύριο ποσοστό Εκτός στόχου σύγκλισης Κύριο ποσοστό Σύγκλιση Νέες προκλήσεις Εκτός στόχου σύγκλισης Νέες προκλήσεις Σύγκλιση Σύνολο Κύριο ποσοστό Εκτός στόχου σύγκλισης Κύριο ποσοστό Σύγκλιση Νέες προκλήσεις Εκτός στόχου σύγκλισης Ν προ Σύγ Νέοι γεωργοί 15 5 10 15 Πρόωρη συνταξιοδότηση* 15 6 14 20 Εκσυγχρονισμός γεωργικών εκμεταλλεύσεων 39 10 10 2 10 32 Τήρηση προτύπων* 6 2 5 7 Γεωργική παραγωγή εν μέρει για ιδιοκατανάλωση* 9 5 8 13 Σύνολο άξονα 1 23 46 5 10 84 28 47 2 10 87 23 46 2 Γεωργοπεριβαλλοντικές πληρωμές 60 20 40 3 5 68 Λιγότερο ευνοημένες περιοχές 30 5 10 15 Πρώτη δάσωση γεωργικής γης 45 10 20 3 15 48 Natura 2000 15 5 10 15 Σύνολο άξονα 2 40 80 10 20 150 40 80 6 20 146 40 80 6 Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες 39 10 20 2 6 38 18

Βασικές υπηρεσίες για αγροτικό πληθυσμό (μόνο ευρυζωνικές υπηρεσίες) 51 10 20 8 15 53 Διατήρηση της αγροτικής κληρονομιάς 9 3 6 9 Σύνολο άξονα 3 23 46 10 20 99 23 46 10 21 100 23 46 10 Leader 30 10 20 30 Σύνολο Leader 10 20 0 0 30 10 20 0 0 30 10 20 0 Τεχνική βοήθεια 12 4 8 60 Σύνολο τεχνικής βοήθειας 4 8 0 0 12 4 8 0 0 12 4 8 0 Γενικό σύνολο 100 200 25 50 375 105 201 18 51 375 100 200 18 Σχέδιο ανάκαμψης (διαχωρισμός κονδυλίων όπως προβλέπεται στον πίνακα 3 α της ετήσιας έκθεσης προόδου) Νέες προκλήσεις Εκτός στόχου σύγκλισης Νέες προκλήσεις Σύγκλιση Σύνολο Νέες προκλήσεις Εκτός στόχου σύγκλισης Νέες προκλήσεις Σύγκλιση Διαφοροποίηση προς μη γεωργικές δραστηριότητες 2 5 7 1 5 6 Βασικές υπηρεσίες για αγροτικό πληθυσμό (μόνο ευρυζωνικές 7 14 21 8 15 23 υπηρεσίες) Σύνολο σχεδίου ανάκαμψης 9 19 28 9 20 29 Σύνολο Σύνολο διαγνωστικού ελέγχου * Μέτρα που έχουν διακοπεί 16 31 47 9 31 40 * Μέτρα που έχουν διακοπεί 19

ΠΙΝΑΚΑΣ 1-Β: Παράδειγμα υπολογισμού τελικού υπολοίπου Ι. Επαλήθευση τήρησης του σχεδίου χρηματοδότησης ανά περιφέρεια και άξονα 368,00 Συνολικές δαπάνες βάσει του σχεδίου χρηματοδότησης (βλ. ενότητα ΙΙΙ του Πίνακα 1-Α) 368,00 ΙΙ. Εκκαθάριση λογαριασμών -1,00 Ποσά που αφαιρούνται με την εκκαθάριση λογαριασμών (μετά τον καθορισμό ανώτατων ορίων δαπανών ανά περιφέρεια και άξονα σύμφωνα με το ισχύον σχέδιο χρηματοδότησης) ΙΙΙ. Έκπτωση ποσών καταβληθέντων στο κράτος μέλος -356,25 Καταβληθείσα προχρηματοδότηση -21,00-1,00 Ενδιάμεσες πληρωμές (το σύνολο της προχρηματοδότησης και των ενδιάμεσων πληρωμών περιορίζεται στο 95% των συνολικών χορηγήσεων του προγράμματος) -335,25 IV. Εφαρμογή του άρθρου 69 5β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 Επιστροφή λόγω υποαπορρόφησης του κονδυλίου για τις νέες προκλήσεις (βλ. τον υπολογισμό της επιστροφής στον Πίνακα 2) -6,00-6,00 Τελικό υπόλοιπο 4,75 ΣΗΜ.: Η τελευταία δήλωση που υποβάλει το κράτος μέλος είναι η δήλωση του τελευταίου τριμήνου του 2015. Οι τριμηνιαίες δηλώσεις δαπανών, οι οποίες δεν έχουν επιστραφεί από την Επιτροπή λόγω της εφαρμογής του ανωτάτου ορίου του 95%, θα επιστραφούν μέχρι του ποσού του τελικού υπολοίπου. Οι εντολές ανάκτησης σχετικά με το πρόγραμμα 2007-2013 (παραδείγματος χάριν: ποσά που προκύπτουν από την εφαρμογή του κανόνα 50/50), τα οποία δεν έχουν επιστραφεί από το κράτος μέλος κατά την εξόφληση του τελικού υπολοίπου, μπορούν να συμψηφίζονται με την καταβολή του τελικού υπολοίπου. 20

ΠΙΝΑΚΑΣ 2: Αναλυτικός υπολογισμός σε σχέση με τις διατάξεις που αφορούν τα κονδύλια για τον διαγνωστικό έλεγχο και το σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης (άρθρο 69 παράγραφος 5β του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005). 21

Υπολογισμός: Διαχωρισμός κονδυλίων: a Διαγνωστικός έλεγχος (HC): 47 b χωρίς ευρυζωνική υποδο 7 Σχέδιο ανάκαμψης (RP) c ευρυζωνική υποδομή: 21 d=a+b+c Εκτός του άρθράρθρο16α(1)άρθρο16α(1) Σύνολο Γενικό σύνολο 16α(1) α)->στ) ζ) Άρθρο16α(1) Προγραμματισμένη συνεισφορά του ΕΓΤΑΑ: 300 54 21 75 375 e Δηλωθείσες δαπάνες στο κλείσιμο 306 46 23 69 375 1. Εφαρμογή του άρθρου 69 παρ. 5 β), πρώτο εδάφιο: f =d-e Υποαπορρόφηση HC+RP, 69 παρ. 5 α) 6 Υπέρβαση δαπανών εκτός του άρθρου g =e-d 16α(1) 6 h =min(f;g) Επιστροφή στον προϋπολογισμό της ΕΕ 6 2. Εφαρμογή του άρθρου 69 παρ. 5 β), δεύτερο εδάφιο: Υποαπορρόφηση άρθρου 69 5α) πρώτο i = a-e εδάφιο (HC) 1 j =e-(b+c) Υπέρβαση δαπανών του άρθρου 69 5α) τέταρτο εδάφιο για το άρθρο 16α(1)ζ) (RP) 22 0 Έως την υπέρβαση των δαπανών του σχεδίου ανάκαμψης για την ανάπτυξη k =min(i;j) 0 Υποαπορρόφηση εκτός του Μικρότερη υποαπορρό l =d-e άρθρου16α(1) 0