Εκπαιδευτικά Προγράμματα και Δράσεις στη Δημοτική Εκπαίδευση Επιχορηγήσεις δράσεων Αγωγής Υγείας Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού προβαίνει στην επιχορήγηση δράσεων Αγωγής Υγείας που αναπτύσσουν τα σχολεία. Οι δράσεις που επιχορηγούνται στοχεύουν στην ενίσχυση των παραγόντων που εξυπηρετούν τους στόχους της Αγωγής Υγείας: Ανάπτυξη και ενδυνάμωση εαυτού, ανάπτυξη ασφαλούς και υγιούς ζωής, δημιουργία και βελτίωση κοινωνικού εαυτού, δημιουργία ενεργού πολίτη, καλλιέργεια προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, αποτελεσματική διαχείριση συναισθημάτων και ανάπτυξη επικοινωνιακών δεξιοτήτων, προαγωγή της αυτοεκτίμησης, βελτίωση του ψυχοκοινωνικού κλίματος του σχολείου, στήριξη της οικογενειακής επάρκειας. Ομάδα Άμεσης Παρέμβασης Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού στα πλαίσια της στήριξης των σχολικών μονάδων δημοτικής και μέσης εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση σοβαρών προβλημάτων και φαινομένων παραβατικότητας μαθητών, έχει δημιουργήσει την Oμάδα Άμεσης Παρέμβασης. Η Ομάδα απαρτίζεται από εκπροσώπους διάφορων τμημάτων και υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, όπως εξειδικευμένους εκπαιδευτικούς Δημοτικής και Μέσης και Εκπαιδευτικούς Ψυχολόγους.
Η Ομάδα αυτή εργάζεται για την ανάπτυξη, προώθηση και παρακολούθηση σχεδίου δράσης με σκοπό την ολιστική προσέγγιση του προβλήματος. Σε αυτή τη διαδικασία εμπλέκονται διάφοροι φορείς: οι εκπαιδευτικοί του κάθε σχολείου, η Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας, το Γραφείο Ευημερίας, οι γονείς, η κοινότητα. Η Ομάδα έχει, επίσης, τη δυνατότητα να στηρίζει την κάθε σχολική μονάδα που απευθύνεται σε αυτή για βοήθεια, επισπεύδοντας τις διαδικασίες και προωθώντας οικονομική επιχορήγηση, εκεί όπου χρειάζεται, για την αντιμετώπιση της σχολικής βίας και παραβατικότητας στα σχολεία. Τέλος, η Ομάδα προωθεί την εφαρμογή προγραμμάτων πρόληψης, με στόχο τη μείωση της παραβατικότητας των μαθητών. Παρατηρητήριο για τη Βία στο Σχολείο Το Παρατηρητήριο για τη Βία στο Σχολείο καταγράφει, κωδικοποιεί, αναλύει και αξιολογεί τα στοιχεία σχετικά με την έκταση και τις μορφές βίας ανά σχολείο. Επίσης, συλλέγει ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα αναφορικά με καλές πρακτικές πρόληψης και αντιμετώπισης της παραβατικότητας και της βίας στο σχολείο, όπως επίσης και τις εθνικές και διεθνείς έρευνες για το σχολικό κλίμα, τη βία στο σχολείο, τη σχολική διαρροή και τη νεανική παραβατικότητα. Διαπολιτισμική Αγωγή και Εκπαίδευση O αριθμός των μαθητών που δε μιλούν την ελληνική γλώσσα και φοιτούν στα σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης της Κύπρου αυξάνεται διαρκώς τα τελευταία χρόνια. Σήμερα, ποσοστό ύψους 13,9% του συνόλου του μαθητικού πληθυσμού των δημόσιων δημοτικών σχολείων είναι αλλόγλωσσοι ενώ ποσοστό ύψους 11,5% του συνόλου
του μαθητικού πληθυσμού των δημόσιων νηπιαγωγείων είναι αλλόγλωσσοι. Το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού επιδιώκει την ομαλή ενσωμάτωση των αλλόγλωσσων μαθητών στο Κυπριακό Εκπαιδευτικό Σύστημα και όχι την αφομοίωσή τους. Στόχος της παρεχόμενης εκπαίδευσης είναι η προσφορά ενισχυμένων και διαφοροποιημένων προγραμμάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας στα παιδιά των παλιννοστούντων και αλλοδαπών, για αποτελεσματικότερη επικοινωνία και ομαλή ένταξη στο κοινωνικό σύνολο. Μόνιμη επιδίωξη του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού είναι η προστασία των ελευθεριών και δικαιωμάτων όλων των μελών της κυπριακής κοινωνίας, από τις οποιεσδήποτε ρατσιστικές διακρίσεις και τάσεις κοινωνικού αποκλεισμού. Μουσειακή Αγωγή Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα Μουσειακής Αγωγής, τα οποία τελούν υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, εφαρμόζονται από το 1996 στα μουσεία της ελεύθερης Κύπρου και απευθύνονται στους μαθητές των δημοτικών σχολείων. Τα Προγράμματα Μουσειακής Αγωγής στηρίζονται στη φιλοσοφία, στο περιεχόμενο και στις θεμελιώδεις παιδαγωγικές αρχές των Αναλυτικών Προγραμμάτων. Στοχεύουν στην κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των μαθητών, στην καλλιέργεια της κριτικής σκέψης και της δημιουργικότητας, στη συνεργασία, στη χαρά της μάθησης και στη διά βίου εκπαίδευση. Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα στοχεύουν στην άμεση σύνδεση του σχολείου με το μουσείο επιτρέποντας στους εκπαιδευτικούς και στα σχολεία «το άνοιγμα» στους μουσειακούς μας χώρους και στον πολιτισμό. Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα δίνουν, επίσης, την ευκαιρία στους εκπαιδευτικούς να αναπτύξουν δημιουργικές και παιδαγωγικές δράσεις μέσα από δομημένες θεματικές ενότητες και
πλούσιο υποστηρικτικό υλικό. Εικαστική Αγωγή Η Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με άλλες αρμόδιες υπηρεσίες και φορείς εφαρμόζουν προγράμματα Εικαστικής Αγωγής σε πινακοθήκες και μουσεία της Κύπρου για τους μαθητές των δημοτικών σχολείων. Τα εκπαιδευτικά προγράμματα Εικαστικής Αγωγής στοχεύουν στο άνοιγμα του σχολείου προς τον πολιτισμό, με σκοπό την αισθητική καλλιέργεια και την πολιτισμική εκπαίδευση των παιδιών μέσα από τη βιωματική προσέγγιση. Τα παιδιά γνωρίζοντας την εικαστική δημιουργία του τόπου τους, εκτιμούν και σέβονται τόσο τον δικό τους πολιτισμό όσο και των άλλων, αποκτώντας έτσι μια πιο ολοκληρωμένη αισθητική παιδεία. Περιβαλλοντική Αγωγή Σε πάρα πολλά σχολεία Δημοτικής Εκπαίδευσης εφαρμόζονται διάφορα εξειδικευμένα περιβαλλοντικά προγράμματα με στόχο τη διάπλαση αυτόνομων και ενεργών πολιτών, οι οποίοι να είναι περιβαλλοντικά ευαισθητοποιημένοι, να κατέχουν τη σχετική γνώση και να συνειδητοποιούν τη σοβαρότητα των ζητημάτων, αλλά, κυρίως, να διαθέτουν τις απαιτούμενες ικανότητες και τη θέληση προκειμένου να γίνουν φορείς αλλαγών στην κατεύθυνση της επίλυσης προβλημάτων. Τέτοια προγράμματα είναι: το πρόγραμμα «Οικολογικά Σχολεία», η ελλαδοκυπριακή συνεργασία «Χρυσοπράσινο Φύλλο», το πρόγραμμα «Σποράκι-Πηγή Ζωής», το πρόγραμμα «Μαθαίνω για τα Δάση».
Επιπλέον, αξιοποιούνται πλήρως τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όπου μέσα από τα διάφορα προγράμματά τους, δίνουν την ευκαιρία στα παιδιά για ουσιαστική περιβαλλοντική αγωγή και ευαισθητοποίηση. Περιβαλλοντική αγωγή προσφέρεται και κατά τη διάρκεια των Εκπαιδευτικών και Θερινών Κατασκηνώσεων του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Φυσική Αγωγή Στην προσπάθειά του να αναβαθμίσει το μάθημα της Φυσικής Αγωγής, το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού εφαρμόζει τα πιο κάτω εκπαιδευτικά προγράμματα: Ολυμπιακά προγράμματα Αθλητικές ημέρες διάφορων αθλημάτων (π.χ. ναυταθλήματα, χιονοδρομίες, μπόουλινγκ, μπάτμιντον, ενόργανη γυμναστική, ράγκμπι, στίβος): Τα προγράμματα πραγματοποιούνται με τη συνεργασία του Κυπριακού Οργανισμού Αθλητισμού, της Ολυμπιακής Επιτροπής και των αθλητικών ομοσπονδιών. Δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να γνωρίσουν και να ασχοληθούν με κάποιο άθλημα, με έμφαση στη διά βίου άσκηση. Ολυμπιακή Παιδεία: Σε συνεργασία με την Κυπριακή Ολυμπιακή Επιτροπή το πρόγραμμα προσφέρεται με σκοπό την προώθηση των ιδεών και των αξιών του Ολυμπισμού. Ενιαίο Ολοήμερο Σχολείο: Η Φυσική Αγωγή στα ενιαία ολοήμερα σχολεία διδάσκεται τέσσερις φορές την εβδομάδα, δύο φορές περισσότερες απ ότι στο πρόγραμμα των υπόλοιπων σχολείων. Προαιρετικό Ολοήμερο Σχολείο: Τα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν δύο ώρες Φυσικής Αγωγής (αθλήματα/χορό). Το 70% των παιδιών επιλέγουν Φυσική Αγωγή μεταξύ των άλλων γνωστικών αντικειμένων. Κινητικά Δραστήρια Διαλείμματα: Τα προγράμματα έχουν
στόχο τη συμμετοχή των παιδιών σε φυσικές δραστηριότητες και παιχνίδια κατά τη διάρκεια των διαλειμμάτων. Οργανώνονται φυσικές δραστηριότητες, μη ανταγωνιστικού χαρακτήρα, για όλα τα παιδιά. Τα κινητικά δραστήρια διαλείμματα συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στη μείωση αρνητικών συμπεριφορών και περιστατικών σχολικού εκφοβισμού. Διεύθυνση Δημοτικής Εκπαίδευσης, Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού Γωνία Κίμωνος και Θουκυδίδου, 1434 Λευκωσία Τηλέφωνο: 22800661, Τηλεομοιότυπο: 22428277 Ιστοσελίδα: www.moec.gov.cy/dde, Ηλεκτρονική διεύθυνση: dde@moec.gov.cy