TRENDS AND TYPOLOGY OF WORK ACCIDENTS IN GREEK MARICULTURE: THE ROLE OF GENDER

TRENDS AND TYPOLOGY OF WORK ACCIDENTS IN GREEK MARICULTURE: THE ROLE OF GENDER Tiligadas I. 1,2*, Moutopoulos D.K. 3, Chatziefstathiou M. 2,4, Tsoumani M.-M. 2,5, Anastasiou S. 6 1 Ministry of Labour, Labour Inspection Body, Piraeus and South Aegean Sea, Greece, tililias@otenet.gr 2 Panhellenic Society of Technologists Ichthyologists, Greek Scientific & Professional Society, Piraeus, Greece 3 Department of Fisheries-Aquaculture, Technological Educational Institute of Western Greece, Mesolonghi, Greece, dmoutopo@teimes.gr 4 Laboratory for Local & Insular Development, Department of Environment, University of the Aegean, Mytilene, Greece, mhatzi@env.aegean.gr 5 Hatchery of Ioannina, Ministry of Rural Development & Food, Hani Terovou, Ioannina, Greece, mirandatsoumani@gmail.com 6 Department of Logistics, Technological Educational Institute of Central Greece, Thiva, cosmasfax@yahoo.com. ABSTRACT Greek Mariculture has been rapidly expanded in the Eastern Mediterranean during the last 20 years leading the sector to an increase of both the number of fish farms and farmed fisheries production. The present study aims to: (a) investigate the trend of the work related accidents in the Mariculture Industry during the last five years (2009-2013), (b) create a typology on the types of injuries and their seasonal distribution and (c) seek potential correlations between changes in the trends of the types of injuries with the production line. Data were derived from European statistics for accidents at work during 2009-2013 and covered all fish farms in Greece. Results showed that fatal accidents represented an extremely low part of the total number of cases (3.6%) and the total number of accidents (fatal and injuries) was decreased through time. Work related injuries did not showed a seasonal pattern rather a high number of cases were marked at spotted periods during the year, whereas fatal accidents took place during spring. In contrast, there is daily pattern showing that a high number of accidents took place during 9am and 3pm. Time of accidents followed a stable pattern; more than 85% of the cases took place during 6 am and 3 pm. Description and determination for health and safety working conditions are serving as a reference base for further improvement of health and safety working conditions and provides a future tool for human resources and production managers for maximizing production and reducing work place hazards. Keywords: aquaculture, hazards, safety, health, Greece *Correspondence author: Tiligadas I., Safety and Health Inspector, Ministry of Labour, Labour Inspection Body, Piraeus and South Aegean Sea, and, President of the Panhellenic Society of Technologist Ichthyologists (PASTI), tililias@otenet.gr. ΣΑΔΗ ΚΑΗ ΠΡΟΣΤΠΑ ΔΡΓΑΣΗΚΧΝ ΑΣΤΥΖΜΑΣΧΝ ΣΗ ΘΑΛΑΗΔ ΤΓΑΣΟΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΔ: Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΦΤΛΟΤ Σπιηγάδαο Ζ. 1,2*, Μνπηφπνπινο Γ.Κ. 3, Υαηδεεπζηαζίνπ Μ. 2,4, Σζνπκάλε Μ.-Μ. 2,5, Αλαζηαζίνπ. 6 1 Τπμονβείμ Δνβαζίαξ, Δπζεεχνδζδ Αζθάθεζαξ Δνβαζίαξ, Τ.Δ.Κ.Α.Π.-.ΔΠ.Δ.-Κ.ΔΠ.Δ.Κ. Πεζναζά ηαζ Νμηίμο Αζβαίμο, Δθθάδα, tililias@otenet.gr 2 Πακεθθήκζμξ φθθμβμξ Σεπκμθυβςκ Ηπεομθυβςκ, Δπζζηδιμκζηυξ ηαζ Δπαββεθιαηζηυξ φθθμβμξ, Πεζναζάξ 50

3 Σιήια Σεπκμθυβςκ Αθζείαξ - Τδαημηαθθζενβεζχκ, ΣΔΗ Γοηζηήξ Δθθάδαξ, Μεζμθυββζ, dmoutopo@teimes.gr 4 Δνβαζηήνζμ Σμπζηήξ ηαζ Νδζζςηζηήξ Ακάπηολδξ (Δ.Σ.Ν.Α.), Σιήια Πενζαάθθμκημξ, Πακεπζζηήιζμ Αζβαίμο, Μοηζθήκδ, Δθθάδα, mhatzi@env.aegean.gr 5 Ηπεομβεκκδηζηυξ ηαειυξ Ηςακκίκςκ, Τπμονβείμ Αβνμηζηήξ Ακάπηολδξ & Σνμθίιςκ, Υάκζ-Σενυαμο, Ηςάκκζκα, mirandatsoumani@gmail.com 6 Σιήια Γζμίηδζδξ οζηδιάηςκ Δθμδζαζιμφ, ΣΔΗ ηενεάξ Δθθάδαξ, Θήαα, sanastasiou@teiste.gr Πεξίιεςε Οζ δναζηδνζυηδηεξ ηδξ Θαθάζζζαξ Τδαημηαθθζένβεζαξ (ΘΤ) έπμοκ επεηηαεεί ιε βνήβμνμοξ νοειμφξ ζηδκ Ακαημθζηή Μεζυβεζμ ηα ηεθεοηαία 20 πνυκζα μδδβχκηαξ ημκ ηθάδμ ζε αφλδζδ ηυζμ ημο ανζειμφ ηςκ ιμκάδςκ υζμ ηαζ ηδξ παναβςβήξ ηςκ εηηνεθυιεκςκ πνμσυκηςκ. Ζ πανμφζα ενβαζία έπεζ ςξ ζηυπμ κα: (α) δζενεοκήζεζ ηδκ ηάζδ ηςκ αηοπδιάηςκ ζηζξ ΘΤ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ πέκηε εηχκ (2009-2013), (α) δδιζμονβήζεζ ιζα ηοπμθμβία ηςκ αηοπδιάηςκ ιε αάζδ ημκ ηφπμ ημο αηοπήιαημξ, ηδκ επμπζηυηδηά ημοξ, ηδ πςνζηή ημοξ ηαηακμιή ηαζ ηα ημζκςκζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ενβαγμιέκςκ ηαζ (β) δζενεοκήζεζ πζεακμφξ ζοζπεηζζιμφξ ηςκ αθθαβχκ ζηζξ ηάζεζξ ηςκ ηφπςκ αηοπδιάηςκ ιε ηδ βναιιή παναβςβήξ. Σα δεδμιέκα πνμήθεακ απυ ηδκ Δονςπασηή ηαηζζηζηή Τπδνεζία αηοπδιάηςκ ζημ πχνμ ενβαζίαξ ηαζ ηαθφπηεζ υθεξ ηζξ ιμκάδεξ ΘΤ ζηδκ Δθθάδα. Σα απμηεθέζιαηα έδεζλακ υηζ ηα εακαηδθυνα αηοπήιαηα ακηζπνμζςπεφμοκ έκα ζοκηνζπηζηά εθάπζζημ πμζμζηυ ηςκ αηοπδιάηςκ (3,2%) ηαζ δ ηάζδ ημο ζοκμθζημφ ανζειμφ ηςκ αηοπδιάηςκ ιεζχκμκηακ ζδιακηζηά ζημ πνυκμ. Ο ανζειυξ ηςκ αηοπδιάηςκ δεκ αημθμοεμφζε έκα επμπζηυ πνυηοπμ πανά εκημπίγμκηακ ζε ζοβηεηνζιέκμοξ ιήκεξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ, εκχ οπάνπεζ έκα δζάζηδια ιεηαλφ 9 ημ πνςί ηαζ 3 ημ ιεζδιένζ υπμο θαιαάκμοκ πχνα ηα πενζζζυηενα αηοπήιαηα. Ζ απμηφπςζδ ηςκ ηάζεςκ ηςκ αηοπδιάηςκ ζηζξ ΘΤ ηαζ μ ηαεμνζζιυξ ιζαξ ηοπμθμβίαξ ημοξ εα πνδζζιεφεζ ςξ αάζδ ακαθμνάξ βζα ηδκ πεναζηένς αεθηίςζδ ηςκ ζοκεδηχκ ενβαζίαξ, ηδκ οβεία ηαζ ηδκ αζθάθεζα ηαζ εα απμηεθέζεζ έκα ενβαθείμ βζα ηδ ιεβζζημπμίδζδ ηδξ παναβςβήξ ζε ζοκδοαζιυ ιε ηδ ιείςζδ ηςκ αηοπδιάηςκ ζημ πχνμ ενβαζίαξ. Λέλεζξ-ηθεζδζά: οδαημηαθθζένβεζα, ηίκδοκμζ, οβζεζκή, αζθάθεζα ζηδκ ενβαζία, Δθθάδα *οββναθέαξ επζημζκςκίαξ: Σοθζβάδαξ Ζ., Δπζεεςνδηήξ Δνβαζίαξ Αζθάθεζαξ ηαζ Τβείαξ Τ.Δ.Κ.Α.Π.-.ΔΠ.Δ.-Κ.ΔΠ.Δ.Κ. Πεζναζά ηαζ Νμηίμο Αζβαίμο, ηαζ, Πνυεδνμξ Γ.. Πακεθθήκζμο οθθυβμο Σεπκμθυβςκ Ηπεομθυβςκ (ΠΑ..Σ.Η.), tililias@otenet.gr. 1. Δηζαγσγή Ο ημιέαξ ηςκ εαθάζζζςκ οδαημηαθθζενβεζχκ (ΘΤ) ζηδκ Δθθάδα επέδεζλε ιζα ηαπφηαηδ ακάπηολδ ηαηά ηδκ ηεθεοηαία 25εηία ιε ηδκ παναβςβή κα θεάκεζ ζημοξ 100000 ηυκμοξ ημ 2011, εκχ ιζα ηνζπθάζζα αφλδζδ ακαιέκεηαζ ζηα επυιεκα πνυκζα. Πανάθθδθα, μζ έκημκμζ αοημί νοειμί ακάπηολδξ αολάκμοκ ημκ ανζειυ ηςκ ενβαζζχκ ζηζξ ιμκάδεξ πμο ζπεηίγμκηαζ ιε ηζξ επζπηχζεζξ ζημ εζςηενζηυ ηςκ ενβαγμιέκςκ απυ ηζξ βεςνβζηέξ αζμιδπακίεξ. ε πνμδβμφιεκδ ενβαζία (Σοθζβάδαξ ηαζ Μμοηυπμοθμξ 2013) επζπεζνήεδηε ιζα πνχηδ πενζβναθζηή ακάθοζδ ημο ανζειμφ ηςκ αηοπδιάηςκ βζα ηδκ πενίμδμ 2009-2011. ηδκ πανμφζα ενβαζία έβζκε επζηαζνμπμίδζδ ηςκ δεδμιέκςκ ιε αοηά ηδξ πενζυδμο 2012-2013 ηαζ ακαθφεδηακ μζ πανάιεηνμζ πμο μδδβμφκ ζημ κα ακαπηοπεεί ή/ηαζ κα εηδδθςεεί ιία επζηίκδοκδ ηαηάζηαζδ ζε αηφπδια. Δζδζηυηενα, βίκεηαζ ιζα: (α) δζενεφκδζδ ηδξ ηάζδξ ηςκ αηοπδιάηςκ ζηζξ ΘΤ ηαηά ηδ δζάνηεζα ηςκ ηεθεοηαίςκ πέκηε εηχκ (2009-2013), (α) ακάπηολδ ηδξ ηοπμθμβίαξ ηςκ αηοπδιάηςκ ιε αάζδ ημκ ηφπμ ημο αηοπήιαημξ, ηδκ επμπζηυηδηά ημοξ, ηδ πςνζηή ημοξ ηαηακμιή ηαζ ηα ημζκςκζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ενβαγμιέκςκ ηαζ (β) ιζα ζοζπέηζζδ ηςκ αθθαβχκ ζηζξ ηάζεζξ ηςκ ηφπςκ αηοπδιάηςκ ιε ηδ βναιιή παναβςβήξ. Σα ζημζπεία ηςκ ενβαηζηχκ αηοπδιάηςκ ζηζξ ΘΤ βζα ηδκ πενίμδμ πνζκ ημ 2009 δεκ ήηακ δοκαηυ κα ακαθοεμφκ, ηαεχξ ηα παναπάκς δεδμιέκα ηαηαβνάθμοκ ιαγί ηζξ πενζπηχζεζξ αηοπδιάηςκ ζε ζοζηεοαζηήνζα ηαζ ιεηαπμζδηζηέξ ιμκάδεξ αβνμηζηχκ ηαζ εαθαζζίςκ πνμσυκηςκ. 2. Τιηθά θαη Μέζνδνη Σα δεδμιέκα πνμήθεακ απυ ηζξ εηήζζεξ εηεέζεζξ ημο χιαημξ Δπζεεχνδζδξ Δνβαζίαξ ημο Τπμονβείμο Δνβαζίαξ ηαζ δ ιεεμδμθμβία πμο αημθμοεήεδηε ζηδνίγεηαζ ζηα πνυηοπα πμο ηαεμνίγμκηαζ απυ ηδκ Eurostat (ESAW: Δονςπασηέξ ζηαηζζηζηέξ βζα ηα ενβαηζηά αηοπήιαηα 2001). Ζ ακάθοζδ ηςκ δεδμιέκςκ ηςκ ενβαηζηχκ αηοπδιάηςκ πενζεθάιαακε ηδ δζενεφκδζδ: (α) ηδξ φπανλδξ ηάζδξ, (α) επμπζημφ ηαζ ςνζαίμο 51

πνμηφπμο, (β) παναηηδνζζηζηχκ ηδξ επζπείνδζδξ (ανζειυξ ενβαγμιέκςκ), (δ) θφζδ ημο αηοπήιαημξ (θφζδ ηςκ ηαηχζεςκ ηαζ ιένμξ ημο ζχιαημξ) ηαζ (ε) ζοζπέηζζδξ ιε ημζκςκζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ενβαγμιέκςκ (θφθμ, εεκζηυηδηα, δθζηζαηή μιάδα). Γζα ηδκ ηςδζημπμίδζδ ηςκ παναιέηνςκ πμο ιεθεηήεδηακ αημθμοεήεδηε δ ηςδζημπμίδζδ πμο ακαθένεηαζ ζηδ ιεεμδμθμβία βζα ηα ενβαηζηά αηοπήιαηα απυ ηδκ Eurostat. Ζ ακάθοζδ ηςκ δεδμιέκςκ πενζεθάιαακε ηδκ εηηίιδζδ ζοπκμηήηςκ βζα ηάεε ιζα απυ ηζξ παναπάκς παναιέηνμοξ ζημ ζφκμθμ ημο δείβιαημξ εκχ έβζκε ηαζ έθεβπμξ ακελανηδζίαξ (Zar, 1999) ιε ηδ π 2 ηαηακμιή (Likelihood-ratio π 2 ), βζα ηζξ πενζπηχζεζξ ζοβηνίζεςκ ηςκ παναιέηνςκ πμο αθμνμφζακ ηα ενβαηζηά αηοπήιαηα ιε ηα ημζκςκζηά παναηηδνζζηζηά ηςκ ενβαγμιέκςκ. Ζ ζφβηνζζδ ηςκ ηθίζεςκ ηδξ ιεηααμθήξ ημο ανζειμφ ηςκ αηοπδιάηςκ ιε ημ θφθμ έβζκε ιε ηδκ ακάθοζδ ζοιιεηααθδηυηδηαξ (ANCOVA) (Zar, 1999). 3. Απνηειέζκαηα οκμθζηά 221 ενβαηζηά αηοπήιαηα έθααακ πχνα ζηζξ εθθδκζηέξ εαθάζζζεξ οδαημηαθθζένβεζεξ ηδκ πενίμδμ 2009-2013, ιε ημ ιέζμ εηήζζμ ανζειυ ηςκ αηοπδιάηςκ κα είκαζ 44,2 (ηοπζηή απυηθζζδ 5,5) ηαζ ιε ηα εακαηδθυνα αηοπήιαηα κα ακηζπνμζςπεφμοκ έκα ζοκηνζπηζηά εθάπζζημ πμζμζηυ ημο ζοκυθμο ηςκ αηοπδιάηςκ (7 αηοπήιαηα: 3,2%). Ζ ηάζδ ημο ζοκμθζημφ ανζειμφ ηςκ αηοπδιάηςκ ιεζχκμκηακ ζδιακηζηά (P>0,05) ιέζα ζημ πνυκμ (Δζηυκα 1α), ιε ηδκ ηάζδ κα είκαζ ζδιακηζηή ηαζ κα έπεζ ηδκ ίδζα έκηαζδ ιείςζδξ (ANCOVA, P>0,05) ηαζ ζηα δφμ θφθα. Ο ανζειυξ ηςκ αηοπδιάηςκ δεκ αημθμοεμφζε έκα επμπζηυ πνυηοπμ (Δζηυκα 1α) πανά εκημπίγμκηακ ζε ζοβηεηνζιέκμοξ ιήκεξ ηαηά ηδ δζάνηεζα ημο έημοξ (46% ηςκ αηοπδιάηςκ εκημπίγμκηακ ηαηά ημοξ ιήκεξ Ημφθζμ, επηέιανζμ, Οηηχανζμ ηαζ Γεηέιανζμ), εκχ ηα εθάπζζηα εακαηδθυνα αηοπήιαηα θάιαακακ πχνα ηονίςξ ηδκ άκμζλδ (Μάνηζμξ-Μάζμξ). Σμ ζφκμθμ ηςκ εακαηδθυνςκ αηοπδιάηςκ αθμνμφζε απμηθεζζηζηά άκδνεξ ενβαγμιέκμοξ δθζηίαξ απυ 18 έςξ 44 εηχκ, εκχ ζημοξ ηναοιαηζζιμφξ ημ 70,6% ηςκ πενζπηχζεςκ αθμνμφζε άκδνεξ ηαζ ημ οπυθμζπυ βοκαίηεξ ενβαγυιεκμοξ (Πίκαηαξ 1). Ζ δθζηζαηή μιάδα ιε ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηναοιαηζζιχκ ήηακ ακάιεζα ζηα 35-44 πνυκζα, ιε ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ηαζ ζηα δομ θφθα (>75%) κα αθμνμφκ ενβαγυιεκμοξ δθζηίαξ απυ 35 έςξ 54 εηχκ, εκχ ηα πμζμζηά αοηά δε δζέθενε ζδιακηζηά (P>0,05) ιε ημ θφθμ (Πίκαηαξ 1). Πενζζζυηενμ απυ ημ 80% ηςκ αηοπδιάηςκ έβζκακ ζε έθθδκεξ ενβαγυιεκμοξ (Πίκαηαξ 1) ηαζ ζε ιζηνυηενμ πμζμζηυ αημθμοεμφζακ μζ αθθμδαπμί ενβαγυιεκμζ πνμενπυιεκμζ εηηυξ ηδξ ΔΔ (13,6%). Ο ανζειυξ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ακά εεκζηυηδηα δζέθενε ζδιακηζηά (P<0,05) ιε ημ θφθμ, ιε ημοξ άκδνεξ αθθμδαπμφξ ενβαγυιεκμοξ πνμενπυιεκμοξ εηηυξ ΔΔ κα ηναοιαηίγμκηαζ ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ απυ ηζξ βοκαίηεξ (Πίκαηαξ 1). Ακαθμνζηά ιε ηδ εέζδ ενβαζίαξ, ημ ζφκμθμ ηςκ εακαηδθυνςκ αηοπδιάηςκ ηαζ ημ ζοκηνζπηζηυ πμζμζηυ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ηαηαβνάθδηε ζε ενβαγυιεκμοξ ιε ζοκήεδ εέζδ ενβαζίαξ Ζ εέζδ ενβαζίαξ δζαθμνμπμζμφκηακ ζδιακηζηά (P<0.05) ιε ημ θφθμ, ιε ημοξ άκδνεξ ενβαγυιεκμοξ ζε πενζζηαζηζαηή ή ηζκδηή εέζδ ενβαζίαξ κα ηναοιαηίγμκηαζ ζε ιεβαθφηενμ πμζμζηυ απυ υηζ μζ βοκαίηεξ ενβαγυιεκεξ. Πενζζζυηενμ απυ ηζξ ιζζέξ πενζπηχζεζξ ηςκ εακαηδθυνςκ αηοπδιάηςκ έθααακ πχνα ζε επζπεζνήζεζξ ιε ζοκμθζηυ ανζειυ αηυιςκ απυ 10 έςξ 49 άημια, ιε ημοξ άκδνεξ ενβαγυιεκμοξ κα επζδεζηκφμοκ ιεβαθφηενα πμζμζηά ηναοιαηζζιχκ ζηζξ επζπεζνήζεζξ ιε ανζειυ αηυιςκ απυ 10 έςξ 49 ηαζ ηζξ βοκαίηεξ ζηζξ επζπεζνήζεζξ ιε 1 έςξ 9 ενβαγυιεκμοξ (Πίκαηαξ 1). Καηά ηδκ πνςζκή αάνδζα ενβαζίαξ (6 π.ι. έςξ 2 ι.ι.) θάιαακε πχνα πενζζζυηενμ απυ ημ 85% ηςκ εακαηδθυνςκ αηοπδιάηςκ ηαζ ημ 75% ηςκ ηναοιαηζζιχκ (Δζηυκα 1β), ιε ημ θφθμ κα ιδ δζαθμνμπμζεί ζδιακηζηά (P<0,05) ημκ ανζειυ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ακά χνα αηοπήιαημξ (Πίκαηαξ 1). ημ 71% ηςκ εακαηδθυνςκ πενζπηχζεςκ ήηακ άβκςζηδ δ θφζδ ηδξ ηάηςζδξ, εκχ ζηζξ πενζπηχζεζξ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ ηαζ ζηα δφμ θφθα ηαηαβνάθμκηακ βζα επζθακεζαηέξ ηαηχζεζξ ηαζ ζε ιζηνυηενα πμζμζηά ζε ακμζπηά ηναφιαηα ηαζ απθά ηαηάβιαηα. Ζ ζφβηνζζδ ημο ανζειμφ ηςκ ηναοιαηζζιχκ ακά θφζδ ηάηςζδξ ζε ζοκάνηδζδ ιε ημ θφθμ έδεζλε υηζ δεκ οπήνπε ζδιακηζηή (P>0,05) δζαθμνά ιε ημ θφθμ (Πίκαηαξ 1). Απυ ηζξ πενζπηχζεζξ πμο είπε πνμζδζμνζζηεί δ θφζδ ηδξ ηάηςζδξ, ημ ιεβαθφηενμ πμζμζηυ (11,9 ηαζ 12,7%) ηαηαβνάθδηε βζα ηαηχζεζξ ζηα δάπηοθα ηςκ πενζχκ, εκχ ηα πμζμζηά δζαθμνμπμζμφκηακ ζδιακηζηά 52

(P<0,05) ιε ημ θφθμ. Έηζζ, μζ βοκαίηεξ ενβαγυιεκεξ ειθάκζζακ ζδιακηζηά ιεβαθφηενα πμζμζηά ηναοιαηζζιχκ ζημ άηνμ ημο πενζμφ, ημοξ μθεαθιμφξ, ημ ζζπίμ ηαζ ηδκ ηεθαθή, εκχ μζ άκδνεξ ζημκ αζηνάβαθμ, ζηδκ ηκήιδ, ζημ εχναηα ηαζ ημ πνυζςπμ (Πίκαηαξ 1). 4. πδήηεζε ηδκ πανμφζα ενβαζία βίκεηαζ, βζα πνχηδ θμνά, ιζα απμηφπςζδ ηδξ ηοπμθμβίαξ ηςκ ενβαηζηχκ αηοπδιάηςκ πμο έθααακ πχνα ζηζξ εθθδκζηέξ εαθάζζζεξ οδαημηαθθζένβεζεξ ηδκ πενίμδμ 2009-2013, δ μπμία απμηεθεί ζοκέπεζα πνμδβμφιεκδξ ακαθμνάξ ζημ ίδζμ εέια (Σοθζβάδαξ ηαζ Μμοηυπμοθμξ. 2014). Σα απμηεθέζιαηα έδεζλακ ζε πνχημ επίπεδμ υηζ οπάνπεζ ιζα πηςηζηή ηάζδ ημο ανζειμφ ηςκ αηοπδιάηςκ ηαζ υηζ μ ανζειυξ ηςκ εακαηδθυνςκ πενζζηαηζηχκ είκαζ παιδθυξ. Οζ εηηζιήζεζξ ηςκ 44 αηοπδιάηςκ ηαηά ιέζμ υνμ ακά έημξ ηαζ ημο ανζειμφ ηςκ εακαηδθυνςκ αηοπδιάηςκ ακηζπνμζςπεφμοκ έκα ιζηνυ πμζμζηυ (< 3 ημζξ πζθίμζξ) ημο ζοκυθμο ηςκ αηοπδιάηςκ ζημοξ έθθδκεξ ενβαγυιεκμοξ, αθθά έκα ιεβάθμ πμζμζηυ ηςκ αηοπδιάηςκ ζημκ ημιέα ηδξ βεςνβίαξ (ιεβαθφηενμ απυ ημ 25%) (Σοθζβάδαξ ηαζ Μμοηυπμοθμξ, 2013). ηζξ πενζπηχζεζξ ηςκ παναιέηνςκ μζ μπμίεξ δζαθμνμπμζμφκηακ ςξ πνμξ ημ θφθμ πνέπεζ κα ακαθενεεί υηζ μζ άκδνεξ ενβαγυιεκμζ απμηεθμφκ ηδκ απυθοηδ πθεζμρδθία ηςκ ενβαγμιέκςκ ζηζξ πθςηέξ ιμκάδεξ παναβςβήξ, υπςξ απαζηείηαζ απυ ημοξ ελακηθδηζημφξ νοειμφξ ενβαζίαξ ζηζξ εαθάζζζεξ οδαημηαθθζένβεζεξ, εκχ μζ βοκαίηεξ θυβς ηδξ ζπμθαζηζηυηδηαξ πμο ηζξ δζαηνίκεζ απμηεθμφκ ηδκ πθεζμρδθία ζημοξ ζηαειμφξ παναβςβήξ ζηδκ λδνά ηαζ ηα ζοζηεοαζηήνζα κςπχκ ή ηαζ ιεηαπμζδιέκςκ εαθάζζζςκ πνμσυκηςκ, ακελάνηδηα ημο ιεβέεμοξ ηδξ εηαζνείαξ. Πανυθα αοηά, μζ άκδνεξ ενβαγυιεκμζ ζε ιζηνέξ επζπεζνήζεζξ ηάης 10 αηυιςκ ειθακίγμοκ ιζηνυηενα πμζμζηά ηναοιαηζζιχκ απυ ηζξ βοκαίηεξ, ιε ηδκ επζθφθαλδ ηδξ εεχνδζδξ ςξ λεπςνζζηχκ εβηαηαζηάζεςκ ηδξ ίδζαξ επζπείνδζδξ ημοξ πχνμοξ ζημοξ μπμίμοξ ηαηαβνάθδηακ ηα αηοπήιαηα. Απυ ηα απμηεθέζιαηα ηδξ πανμφζαξ ένεοκαξ βίκεηαζ θακενυ υηζ μζ άκδνεξ ενβαγυιεκμζ έπμοκ οπενδζπθάζζμ ανζειυ αηοπδιάηςκ ηαζ είκαζ ηα απμηθεζζηζηά εφιαηα ηςκ εακαηδθυνςκ ελ αοηχκ. Ακελάνηδηα ηδξ δθζηζαηήξ μιάδαξ ζηδκ μπμία ακήημοκ άκδνεξ ηαζ βοκαίηεξ, μζ ενβαγυιεκμζ δείπκμοκ εοάθςημζ ζηζξ δθζηίεξ 25-54 έηδ ζοκδβμνχκηαξ ζηδκ οπυεεζδ υηζ δ ενβαζία ζηζξ οδαημηαθθζένβεζεξ είκαζ απαζηδηζηή ηαζ πνεζάγεηαζ ζοκεπήξ εηπαίδεοζδ ηαζ επίαθερδ ηαηά ηδκ εηηέθεζδ αοηήξ (Hatzakis 2005), αθμφ μζ πενζζζυηενμζ ηναοιαηζζιμί αθμνμφκ ενβαγυιεκμοξ μζ μπμίμζ δναζηδνζμπμζμφκηαζ ζε παναπάκς απυ ηδ ιζα εέζδ ενβαζίαξ (πενζζηαζζαηή ή ηζκδηή εέζδ ενβαζίαξ). Με ηδκ παναδμπή ηδξ 24ςνδξ θεζημονβίαξ ηδξ επζπείνδζδξ, θυβς ηδξ ζοκηήνδζδξ ηαζ δζάεεζδξ γςκηακχκ μνβακζζιχκ οπάνπεζ έκα δζάζηδια ιεηαλφ 9 ημ πνςί ηαζ 3 ημ ιεζδιένζ υπμο είκαζ ζφκδεεξ κα ζοιααίκμοκ αηοπήιαηα εκηυξ ημο ςνανίμο ενβαζίαξ ηςκ πενζζζυηενςκ ενβαγυιεκςκ. διεζχκεηαζ υηζ μζ αάνδζεξ, εηηυξ ηςκ πνςζκχκ, ζηζξ οδαημηαθθζένβεζεξ, απακηχκηαζ ηφνζα ηαηά ηδ δζαδζηαζία ηδξ ζοζηεοαζίαξ ή/ηαζ ηδξ ιεηαπμίδζδξ ημο πνμσυκημξ, ημ μπμίμ έπεζ αθζεοεεί κςνίηενα ηδκ ίδζα διένα. Δπίζδξ, αμδεδηζηέξ ενβαζίεξ, υπςξ μ εθμδζαζιυξ ιε ηνμθέξ ή άθθμ ελμπθζζιυ πμο ζοκήεςξ βίκεηαζ εηηυξ πνςζκήξ αάνδζαξ θαίκεηαζ κα ζοκδβμνμφκ ιε ηα αηοπήιαηα ηαηά ηζξ απμβεοιαηζκέξ χνεξ. Σμ επμπζηυ πνυηοπμ πμο πενζβνάθδηε ιπμνεί κα μθείθεηαζ ζηδκ εκηαηζημπμίδζδ ημο ηφηθμο παναβςβήξ ηςκ επζπεζνήζεςκ (εζζαβςβή ζε ηθςαμφξ - εηηνμθή - ελαθίεοζδ - ενβαζίεξ ζοκηήνδζδξ) ηαηά ημοξ ακηίζημζπμοξ ιήκεξ (ηαθμηαζνζκμφξ ιήκεξ: Dimitriou et al. 2007). Σμ είδμξ ημο ηναοιαηζζιμφ ηαζ ημ ιένμξ ημο ζχιαημξ πμο ζοκήεςξ επδνεάγεηαζ δείπκεζ κα ζοκδβμνεί ζηδ ζπεηζηά αανζά ζςιαηζηή ενβαζία ηυζμ βζα ημοξ άκηνεξ υζμ ηαζ βζα ηζξ βοκαίηεξ ενβαγυιεκμοξ (Zakia et al. 2012), υπμο μ δζαπςνζζιυξ ηςκ εέζεςκ ενβαζίαξ ιεηαλφ ημοξ, υπςξ ακαθένεδηε, μδδβεί ημοξ ιεκ άκδνεξ ζε πμθθαπθμφξ ηναοιαηζζιμφξ ηζξ δε βοκαίηεξ ζε ηαηχζεζξ (ηονίςξ 'ημρίιαηα') ηςκ άηνςκ ηαζ ζδζαίηενα ηςκ δαηηφθςκ ηςκ πενζχκ. Έηζζ μζ άκδνεξ ηναοιαηίγμκηαζ εκ δοκάιεζ ζε υθμ ημ ζχια μζ δε βοκαίηεξ ηφνζα ζηα άηνα ηαζ ηδκ ιέζδ. Σα πνμδβμφιεκα ζοκδβμνμφκ βζα ηδκ πνήζδ πμθθαπθχκ ελμπθζζιχκ ενβαζίαξ απυ ημοξ άκδνεξ ηαζ ζδζαίηενα ηαζ εζδζηυηενα απυ ηζξ βοκαίηεξ. 53

Αριθμός αηστημάηων HydroMedit 2014, November 13-15, Volos, Greece Βηβιηνγξαθία Dimitriou E., Katselis G., Moutopoulos D.K, Akovitiotis C., Koutsikopoulos C. (2007). Possible influence of reared gilthead sea bream (Sparus aurata, L.) on wild stocks in the area of the Messolonghi lagoon (Ionian Sea, Greece). Aquaculture Research 38(4): 398-408. Δονςπασηή Δπζηνμπή (2001). Δονςπασηέξ ζηαηζζηζηέξ ζπεηζηά ιε ηα ενβαηζηά αηοπήιαηα. http://europa.eu.int/comm/employment_social/h&s/index_en.htm Hatzakis K.D., Kritsotakis E.I., Angelaki H.P., Tzanoudaki I.K., Androulaki Z.D. (2005). First aid knowledge among industry workers in Greece. Industrial Health, 43: 327-332. Σοθζβάδαξ Ζ., Μμοηυπμοθμξ Γ.Κ. (2013). Δθθδκζηέξ Θαθαζζμηαθθζένβεζεξ: ηνέπμοζα ηαηάζηαζδ ενβαηζηχκ αηοπδιάηςκ. Τβζεζκή ηαζ Αζθάθεζα ηδξ Δνβαζίαξ. Έηδμζδ ημο Δθθδκζημφ Ηκζηζημφημο Τβζεζκήξ ηαζ Αζθάθεζαξ Δνβαζίαξ-ΔΛΗΝΤΑΔ, 53: 9-14. Zakia A.M.Α, Dosiki M.I., Nasr S.A.A. (2012) Occupational Hazards in fish industry. World Journal of Fish and Marine Sciences, 4(2): 201-210. Zar J. (1999): Biostatistical Analysis. 4 th Edition. Prentice Hall, New Jersey. 663 ζεθ. 60 (α) 30 Σύνολο Άνδρες Γσναίκες Έηος N=35,8-1,4t R² = 0,210 N=52,3-2,7t R² = 0,614 N=16,5-1,3t R² = 0,579 0 2009 2010 2011 2012 2013 (β) Φεβροσάριος Μάρηιος Απρίλιος Μάιος 1 25 00 Δηθφλα 1. Αξηζκφο εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ ζηηο ειιεληθέο πδαηνθαιιηέξγεηεο ηελ πεξίνδν 2009-2013 ζε ρξνληθή θιίκαθα: (α) εηψλ, (β) κελψλ θαη (γ) σξψλ εξγαζίαο. Ιούνιος Ιανοσάριος 25 20 15 10 5 0 Ιούλιος Δεκέμβριος Αύγοσζηος Νοέμβριος Οκηώβριος Σεπηέμβριος 6 5 7 (γ) 4 8 3 9 2 10 11 20 15 10 5 0 12 23 13 22 14 21 20 19 18 17 16 15 Πίλαθαο 1. Αξηζκφο αηφκσλ ζαλαηεθφξσλ αηπρεκάησλ θαη ηξαπκαηηζκψλ αλά θαηεγνξία παξακέηξσλ γηα ην ζχλνιν ησλ εξγαηηθψλ αηπρεκάησλ ζηηο ειιεληθέο πδαηνθαιιηέξγεηεο ηελ πεξίνδν 2009-2013. Οη ηηκέο ρ2-test αληηζηνηρνχλ ζην Likelihood-ratio ρ 2, φπνπ γηα ηηκέο P<0,05 ν έιεγρνο ππνδεηθλχεη ζηαηηζηηθά ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε. Παξάκεηξνη Άλδξαο Γπλαίθα ρ2-test χλνιν Θακαηδθυνμ Σναοιαηζζιυξ Σναοιαηζζιυξ Ζιηθηαθή νκάδα π 2 =13,4 18-24 1 12 5 18 25-34 2 44 10 56 df=10 35-44 3 49 19 71 45-54 32 20 52 55-64 1 13 9 p=0,20 23 >65 1 1 Δζληθφηεηα π 2 =227,4 Eεκζηυηδηα ιδ ζαθςξ πνμζδζμνζγυιεκδ 1 1 2 Αθθμδαπυξ, πνμενπυιεκμξ απυ ηδκ ΔΔ 5 1 6 df=6 Αθθμδαπυξ, πνμενπυιεκμξ εηηυξ ηδξ ΔΔ 3 22 5 30 Ζιεδαπυξ 4 123 56 183 Θέζε εξγαζίαο π 2 p=0,00 =230,1 Άθθδ εέζδ ενβαζίαξ 1 1 Μδ πνμζδζμνζγυιεκδ 6 1 7 df=8 Πενζζηαζζαηή ή ηζκδηή εέζδ ενβαζίαξ 24 3 27 οκήεδξ εέζδ ενβαζίαξ 7 120 59 186 πλνιηθφο αξηζκφο εξγαδνκέλσλ επηρείξεζεο π 2 p=0,00 =116,7 1-9 1 14 10 25 10-49 4 66 19 89 df=10 50-249 2 66 31 99 250-499 3 3 6 >500 2 p=0,00 2 Ώξα αηπρήκαηνο π 2 =21,2 4 1 1 5 1 1 df=20 6 1 4 2 7 7 1 6 7 8 13 4 p=0,386 17 9 1 9 8 18 54

(ζπλερίδεηαη) Πίλαθαο 1 (ζπλέρεηα) Παξάκεηξνη Άλδξαο Γπλαίθα ρ2-test χλνιν Θακαηδθυνμ Σναοιαηζζιυξ Σναοιαηζζιυξ 10 24 3 27 11 18 10 28 12 1 16 7 24 13 1 14 5 20 14 1 12 8 21 15 14 6 20 16 4 4 17 1 2 3 18 4 2 6 19 2 2 20 1 2 3 21 1 2 3 22 2 2 4 23 1 1 2 24 2 1 3 Φχζε θάθσζεο Αηνςηδνζαζιμί 3 3 Άθθα είδδ ελανενδιάηςκ, δζαζηνειιάηςκ ηαζ 1 1 ελανενχζεςκ Ακμζηηά ηναφιαηα 15 7 22 Απθά ηαηάβιαηα 11 6 17 Γζαζηνέιιαηα ηαζ ελανενχζεζξ 8 1 π 2 =15,3 9 Δβηαφιαηα ηαζ γειαηίζιαηα 2 1 3 Δλανενήιαηα ηαζ αηεθείξ ελανενχζεζξ 1 1 Δλανενήιαηα, δζαζηνέιιαηα ηαζ ελανενχζεζξ 1 df=16 1 Δπζθακεζαηέξ ηαηχζεζξ 40 24 64 Δζςηενζηέξ ηαηχζεζξ 3 3 p=0,50 6 Καηάβιαηα 1 1 2 Πμθθαπθέξ ηαηχζεζξ 1 1 φκεεηα ηαηάβιαηα 3 3 Σναφιαηα ηαζ επζθακεζαηέξ ηαηχζεζξ 10 2 12 Υδιζηά εβηαφιαηα 1 2 3 Άθθεξ πνμζδζμνζγυιεκεξ ηαηχζεζξ 1 1 Άβκςζηδ θφζδ ηάηςζδξ ιδ πνμζδζμνζγυιεκδ 5 52 15 72 Μέξνο ζψκαηνο θάθσζεο π 2 =45,7 Βναπίμκαξ ζοιπενζθαιαακμιέκμο ημο αβηχκα 4 3 7 Ηζπίμ ηαζ ηαηά ζζπίμκ δζάνενςζδ 3 3 df=29 Κεθαθή, εβηέθαθμξ ηαζ ηνακζαηά κεφνα ηαζ αββεία 3 3 6 Κεθαθή, ιδ ζαθέζηενα ηαεμνζγυιεκδ 1 1 Κκήιδ, ζοιπενζθαιαακμιέκμο ημο βυκαημξ 10 2 p=0,03 12 Κμνιυξ ηαζ υνβακα, ιδ ζαθέζηενα ηαεμνζγυιεκα 2 2 Λαζιυξ, ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ ηαζ αοπεκζηχκ ζπμκδφθςκ 1 1 2 Πνυζςπμ 1 6 7 Ράπδ, άθθα ιένδ 1 1 Ράπδ, ζπμκδοθζηήξ ζηήθδξ ηαζ ναπζαίςκ ζπμκδφθςκ 3 2 5 Γάπηοθα πενζμφ 18 8 26 Άκς άηνα, άθθα ιένδ 1 1 Αζηνάβαθμξ 11 3 14 Θχναηαξ, πθεονέξ, ςιμπθάηδξ ηαζ δζάνενςζδξ χιμο 6 6 Κάηςζδ ζε πμθθά ζδιεία ημο ζχιαημξ 1 3 1 5 Ώιμξ ηαζ δζανενχζεζξ ημο χιμο 2 1 3 Κανπυξ 7 4 11 Γάπηοθα πμδζμφ 3 3 Κάης άηνα, ηάηςζδ ζε πμθθά ζδιεία 1 1 2 Άηνμ ημο πενζμφ 6 7 13 Άηνμ ημο πμδζμφ 6 6 Κάης άηνα, άθθα ιένδ 1 1 Οθεαθιμί 1 3 4 Άκς άηνα, ιδ ζαθέζηενα ηαεμνζγυιεκα 2 2 Κεθαθή, ηάηςζδ ζε πμθθά ζδιεία 2 2 Θςναηζηή ιμίνα, ζοιπενζθαιαακμιέκςκ ηςκ μνβάκςκ 1 1 Κάης άηνα, ιδ ζαθέζηενα ηαεμνζγυιεκα 1 1 Κεθαθή, άθθα ιένδ πμο δεκ ακαθένμκηαζ 1 1 Κμνιυξ, ηάηςζδ ζε πμθθά ζδιεία 1 1 Μδ πνμζδζμνζγυιεκμ ιένμξ ημο ζχιαημξ 5 52 15 72 χλνιν 7 151 63 221 55