ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΓΙΑ ΜΕ ΘΕΜΑ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ 1. ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ 1.1. Τίτλος εκπαιδευτικού σεναρίου: «Η Ευρώπη στο Δήμο μας» 1.2. Πώς προέκυψε η ιδέα Στα πλαίσια του μαθήματος της Κοινωνικής και Πολιτικής αγωγής, με τους μαθητές της Έκτης (Στ ) είχε προγραμματιστεί μια εκτεταμένη γνωριμία με την Ευρωπαϊκή Ένωση που εστίαζε στα όργανα και τις λειτουργίες τους και ιδιαίτερα πώς μπορούν οι πολίτες να εκφράζουν τη γνώμη τους μέσω των οργάνων αυτών, με αφορμή το γεγονός των ευρωεκλογών. Στην προσέγγιση του ζητήματος διατυπώθηκαν απορίες σχετικά με το πώς εμφανίζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση στο δήμο μας. Αποφασίστηκε λοιπόν να βρούμε τους τρόπους που υποστηρίζει η Ε.Ε το δήμο αναζητώντας: Α. Τις θεματικές περιοχές που η ΕΕ στηρίζει τα κράτη μέλη Β. Πώς έχουν υποστηριχθεί αυτές οι περιοχές στο δήμο μας. Ο γενικότερος στόχος ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές τις θεματικές περιοχές υποστήριξης της ΕΕ από τη μια και να εντοπίσουν περιοχές που δεν έχουν υποστηριχθεί από την άλλη, ώστε ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες να μπορέσουν να δράσουν στον τόπο τους αποτελεσματικά. 1.3. Εμπλεκόμενες γνωστικές περιοχές και μαθητικές ομάδες Το σενάριο εμπλέκει ως κομβικό σημείο, το μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής και ενσωματώνει γλώσσα, γεωγραφία, τοπική ιστορία και μαθηματικά. Η δραστηριότητα οργανώθηκε με εικοσιπέντε μαθητές/τριες της ΣΤ τάξης του Δημοτικού Σχολείου. 1

1.4. Συμβατότητα με το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ Το εκπαιδευτικό σενάριο είναι συμβατό με το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ των επιμέρους μαθημάτων. Επιπλέον δίνει δυνατότητες για επεκτάσεις και προσθέτει μια διαφορετική προσέγγιση στη βασική λειτουργία του κάθε γνωστικού αντικειμένου, εξασφαλίζοντας μεγαλύτερη συμμετοχή από τους μαθητές. Ειδικότερα όσον αφορά τη γλώσσα δίνει τη δυνατότητα σύνταξης κειμένων τα οποία προκύπτουν ως αποτέλεσμα διερεύνησης, στα μαθηματικά δίνεται η δυνατότητα ανάγνωσης πινάκων και κατανόησης μεγάλων αριθμών, στη γεωγραφία δίνεται η δυνατότητα χρήσης των χαρτών σε ευρωπαϊκό, εθνικό και τοπικό επίπεδο και σε ότι αφορά την τοπική ιστορία να έρθουν σε επαφή με την ιστορική διάσταση λειτουργίας του δήμου. 1.5. Οργάνωση διδασκαλίας και απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε ήταν ομαδοσυνεργατική, με βιωματικές τεχνικές Ως προς την υλικοτεχνική υποδομή, υπήρχε ένας υπολογιστής στην τάξη συνδεδεμένος με μια τηλεόραση, με διαδίκτυο ο οποίος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο επίδειξης, για την παρουσίαση κάποιων των σχετικών θεμάτων, καθώς και το εργαστήριο των Η/Υ. Ακόμη χρησιμοποίησαν υλικό από τα wiki που είχαν δημιουργήσει προηγούμενοι μαθητές της Στ τάξης του σχολείου πάνω σε ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης σχεδιάζεται να χρησιμοποιηθούν τάμπλετ ή κινητά τηλέφωνα για την τελική δράση που θα γίνει την παραμονή των ευρωεκλογών. 1.6. Συνολική διάρκεια Με αφετηρία τον Οκτώβριο έως το Φεβρουάριο και με μια ώρα τη βδομάδα, περίπου αφού χάθηκαν κάποιες ώρες λόγω έκτακτων περιστατικών, αφιερώθηκαν κάποια ολόκληρα μαθήματα τα σχετικά με την ΕΕ και κάποια σημεία όπου γινόταν συνδέσεις με την ΕΕ καθώς εξελίσσονταν τα μαθήματα. Χρησιμοποιήθηκαν και δύο επιπλέον δίωρα ένα για την επίσκεψη στο Δημαρχείο 2

κα ένα για την αναζήτηση δημόσιων χώρων οι οποίοι σχετίζονται με την ΕΕ, σε συνεργασία με το δάσκαλο της τάξης, αφού το μάθημα είναι μάθημα που διδάσκεται για τη συμπλήρωση του ωραρίου. 2. ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΣΤΟΧΟΙ Ο γενικότερος στόχος ήταν να αντιληφθούν οι μαθητές τις θεματικές περιοχές υποστήριξης της ΕΕ από τη μια και να εντοπίσουν περιοχές που δεν έχουν υποστηριχθεί από την άλλη στο δήμο τους και ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες να μπορέσουν να δράσουν στον τόπο τους αποτελεσματικά. Παράλληλα εξυπηρετήθηκαν επιμέρους στόχοι όπως: 2.1. Επιμέρους στόχοι Να γνωρίσουν τις θεματικές περιοχές που η ΕΕ στηρίζει τα κράτη μέλη. Να διαπιστώσουν πώς αυτή η υποστήριξη εμφανίζεται άμεσα στο δήμο τους. Να διαχωρίσουν, εκείνες τις θεματικές περιοχές υποστήριξης, που υλοποιήθηκαν από το Ελληνικό κράτος και εκείνες που υλοποιήθηκαν από το Δήμο. Να διαπιστώσουν πιθανές άστοχες ενέργειες στην υλοποίηση τέτοιων δράσεων. Να αποκτήσουν τη δυνατότητα ανάπτυξης κριτηρίων, ώστε ως μελλοντικοί ενεργοί πολίτες να μπορούν να κάνουν προτάσεις για δράσεις, που μπορούν να υποστηριχθούν από την ΕΕ και να βελτιώσουν τη ζωή τους. 3

Να καλλιεργήσουν την έννοια του ευρωπαίου πολίτη και την συναίσθηση ότι υπάρχουν κι άλλοι πολίτες σε άλλες χώρες σαν κι εμάς, με παρόμοιες ανάγκες και προβλήματα Να βελτιώσουν την ικανότητα συνεργασίας και να προσφέρουν βοήθεια όταν χρειάζεται. Να εξοικειωθούν στη χρήση και να αξιοποιούν τα ψηφιακά μέσα και πολυμέσα 3. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ 3.1 Πλαίσιο ανάπτυξης της δραστηριότητας Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η συνολική διάρκεια του προγράμματος ήταν περίπου 10 εβδομάδες και χρησιμοποιήθηκε το μονόωρο μάθημα της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής και δύο δίωρα ένα για μια δράση στο χώρο του Δήμου και ένα για επίσκεψη στο Δημαρχείο. 3.2. Μεθοδολογική και θεωρητική προσέγγιση. Η βασική μέθοδος που ακολουθήθηκε ήταν μια ομαδοσυνεργατική προσέγγιση [1], [2] που βασίστηκε στην επίλυση προβλήματος [3], μέσα από θεματικές που δίνονταν στους μαθητές από σχετικό χώρο στην ιστοσελίδα του σχολείου. Ειδικότερα ανατέθηκε σε ομάδες μαθητών να εστιάσουν σε μια σειρά από τα θέματα που μας απασχόλησαν και να τα παρουσιάσουν η μία στην άλλη. Επιπλέον κάθε φορά που αναδεικνύονταν ερωτήματα από τις ομάδες αυτά προσεγγίζονταν με τη λογική της επίλυσης προβλήματος για την απάντησή τους. Τέλος στο σχεδιασμό των παιχνιδιών-δραστηριοτήτων στο χώρο χρησιμοποιήθηκαν διαπιστώσεις από εφαρμογές με ψηφιακά παιχνίδια που παίζονται στο χώρο [4] & [5]. 4

4. ΣΥΝΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗΣ 4.1. Η αφορμή Η αφορμή δόθηκε από τη συζήτηση γύρω από τα όργανα της ΕΕ και τις απορίες που διατυπώθηκαν από τους μαθητές, πώς εμφανίζονται οι δράσεις της ΕΕ στο μέρος που ζούμε και πώς επηρεάζουν τη ζωή μας. Αποφασίστηκε λοιπόν να διερευνήσουμε αυτό το ζήτημα. Το ζήτημα θα προσεγγιζόταν σε τρεις διαστάσεις: Η Ευρώπη των πολιτών και παρεμβάσεις της ΕΕ για την εξυπηρέτησή τους Η ΕΕ για τους πολίτες της Ελλάδας Η ΕΕ στο Δήμο μας 4.2. Διαδικασία 4.2.1 Γνωριμία με την ΕΕ και τα όργανά της Σε πρώτη φάση προσεγγίστηκαν οι λειτουργίες και τα όργανα της ΕΕ. Για την προσέγγιση αυτή χρησιμοποιήθηκε το σχολικό βιβλίο αλλά και ό ιστότοπος http://europa.eu/index_el.htm (Europa) στον οποίο οι μαθητές δουλεύοντας σε ομάδες εργασίας συγκέντρωσαν υλικό για διάφορους τομείς δράσεις τη ΕΕ και τις αλληλοπαρουσίασαν ώστε να αποκτήσουν τη γενική εικόνα λειτουργίας και δράσεων της ΕΕ. Παράλληλα στην ιστοσελίδα του σχολείου αναρτήθηκαν κάποια θέματα που ανέδειξε η συζήτηση ώστε οι μαθητές να μπορούν να ανατρέχουν όποτε ήθελαν και να έχουν καλύτερη ενημέρωση πάνω σε αυτά. Επίσης τους δινόταν η δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν τη δουλειά για την ΕΕ πάνω σε πλατφόρμες wiki, οι οποίες λειτουργούσαν κατά τις δράσεις των παλαιότερων μαθητών της Στ τάξης. Με αυτό τον τρόπο καλύφθηκε μια ευρύτητα γνωστικών περιοχών οι οποίες σχετίζονται με τη λειτουργία της ΕΕ. 5

4.2.2 Εστίαση στο κυρίως θέμα α. Δράση 1- Η Ευρώπη των πολιτών και παρεμβάσεις της ΕΕ για την εξυπηρέτησή τους Στην πρώτη φάση προσέγγισης του ζητήματος από την ιστοσελίδα http://europa.eu/about-eu/funding-grants/index_el.htm και το σχολικό βιβλίο συζητήθηκαν οι περιοχές δράσεις της ΕΕ. Εκπαίδευση, υγεία, προστασία των καταναλωτών, προστασία του περιβάλλοντος, ανθρωπιστική βοήθεια. Η λογική της επίλυσης προβλήματος χρησιμοποιήθηκε στη φάση αυτή με την ακόλουθη λογική. Κάθε ομάδα ανέλαβε μια θεματική περιοχή. Δοκίμαζε διάφορες χώρες από το διαδραστικό χάρτη που υπήρχε στο κάτω μέρος, έχοντας εξασκηθεί στην αυτόματη μετάφραση της σελίδας εντόπιζαν μια δράση της ΕΕ στη σελίδα και στη συνέχεια οργάνωναν μια μικρή προφορική παρουσίαση στους συμμαθητές τους, σχετικά με το πεδίο που αφορούσε η δράση. Να σημειώσουμε ότι μια ομάδα είχε δυσκολία να εντοπίσει τη θεματική περιοχή που διάλεξε και παρουσίασε ότι βρήκε. Επίσης οι παρουσιάσεις των ομάδων οργανώνονταν σε νοητικούς χάρτες οι οποίοι σχεδιάζονταν στον πίνακα από τον εκπαιδευτικό. Στη συνέχεια οι ομάδες κλήθηκαν να διατυπώσουν το πρόβλημα που υπήρχε και χρειάστηκε τη συνδρομή της ΕΕ αλλά και να αναδείξουν τα ζητήματα που θα έλυνε. Σημειώνουμε ότι σε αυτή τη δράση εξαιρέθηκε η Ελλάδα γιατί θα αποτελούσε την επόμενη δράση. β. Δράση 2- Η ΕΕ για τους πολίτες της Ελλάδας Η επόμενη δραστηριότητα, αφορούσε τις δράσεις που υποστηρίζει η ΕΕ στην Ελλάδα. Από την ιστοσελίδα που χρησιμοποιήθηκε στην προηγούμενη δραστηριότητα http://europa.eu/about-eu/funding-grants/index_el.htm Εντοπίσαμε την Ελλάδα και κάναμε μια καθοδηγούμενη ιστοπεριήγηση στις σελίδες που έδινε ως υπερσυνδέσμους. Εξηγήθηκε σε ολομέλεια τι είναι το ΕΣΠΑ και χρησιμοποιώντας το διαδραστικό χάρτη, ( http://www.anaptyxi.gov.gr/) από την 6

ιστοσελίδα ΑΝΑΠΤΥΞΗ.gov.gr κάθε ομάδα διάλεξε μια μεγάλη πόλη της Ελλάδας και παρουσίασε τους τομείς στους οποίους συνέβαλλε η ΕΕ και για τους οποίους υπήρχε εξοικείωση από την προηγούμενη δράση. Κατόπιν έγινε μια μικρή σύγκριση και οι μαθητές έκαναν σχόλια στις αιτίες των διαφορών. Βασικός στόχος ήταν να δοθεί στους μαθητές η ιδέα, ότι οι τοπικές κοινωνίες εντοπίζουν τομείς που χρειάζονται να ενισχύσουν και μέσω της ΕΕ μπορούν να κάνουν έργα που υποστηρίζουν τις ανάγκες του. Επιπλέον επιθυμούσαμε να κατανοήσουν, στα πλαίσια των διαδικασιών που περιγράψαμε στην ενότητα δικαιώματα και υποχρεώσεις, την υποχρέωση που έχουμε ως ευρωπαίοι πολίτες να ενδιαφερόμαστε για τις δράσεις της ένωσης και στην ανάδειξη της ευρωπαϊκής ιδέας. γ. Δράση 3- Η ΕΕ στο Δήμο μας Η επόμενη δράση, ήταν να ανακαλύψουμε που υπάρχει η ΕΕ στο δήμο μας. Από την ιστοσελίδα (http://www.anaptyxi.gov.gr/) που χρησιμοποιήσαμε στην προηγούμενη δράση εντοπίσαμε το δήμο μας και τους όμορους δήμους και συγκρίναμε τα έργα και τις ενισχύσεις που έγιναν σύμφωνα με το διαδραστικό χάρτη της ιστοσελίδας. Ο βασικός στόχος ήταν να γίνει κατανοητό από τους μαθητές ότι οι παρεμβάσεις θα πρέπει να ικανοποιούν απόλυτα τις ανάγκες των κατοίκων και γι αυτό πρέπει να προσέχουμε πολύ καλά, πώς θα κρίνουμε που χρειάζεται να γίνει παρέμβαση. Η δραστηριότητα έγινε με ομάδες μία για κάθε δήμο και παρουσιάσεις σε ολομέλεια. Εδώ λειτουργήσαμε λίγο φανταστικά αφού κάθε ομάδα θα έπρεπε να παρουσιάσει ένα εικονικό έργο σε κάθε τομέα. Αποφασίσαμε ύστερα από αυτή τη δραστηριότητα να γνωρίσουμε τα έργα σε δύο φάσεις. Μία με επίσκεψη στο Δημαρχείο και ενημέρωση από τον Υπεύθυνο των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων και μια με επιτόπια επίσκεψη στα σημεία που έχουν γίνει οι δράσεις στο δήμο μας. δ. Δράση 4-Εξωτερικές δράσεις 1. Στο Δημαρχείο Ο στόχος αυτής της δραστηριότητας να έχουν οι μαθητές άμεση εικόνα όσον προσεγγίστηκαν διαδικτυακά και συζητήθηκαν. Κανονίστηκε μια συνάντηση με 7

τον Υπεύθυνο των Ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Οι ομάδες είχαν ετοιμάσει ερωτήσεις σχετικά με το θέμα αλλά και κάποιες σχετικά με το Δήμο που αναδείχθηκαν ως απορίες όπως πχ «Πώς αναδείχθηκε ο Δήμαρχος second leader of the year μεταξύ Δημάρχων στην ΕΕ. Η μαθητές επισκέφτηκαν την αίθουσα του Δημοτικού Συμβουλίου, κάθε ομάδα είχε ετοιμάσει ερωτήσεις που τέθηκαν στον Υπεύθυνο του Δήμου. Ως αποτέλεσμα της παρέμβασης παραθέτουμε τα σχόλια των παιδιών επιλέγοντας τα ακόλουθα:.μας έμαθε για το Κέντρο Πληροφόρησης Νέων, το οποίο ήταν ένας χώρος όπου σου παρείχε δωρεάν Internet και υπολογιστές για να χρησιμοποιείς δωρεάν. Δυστυχώς αυτό το πρόγραμμα σταμάτησε, διότι ο εξοπλισμός ήταν παλιός και δεν υπήρχαν χρήματα για αντικατάσταση με νέο εξοπλισμό. Εστιάσαμε στο παραπάνω σχόλιο για να αναδείξουμε μια αστοχία στην ευρωπαϊκή συνεισφορά στο δήμο μας που αναδείχθηκε από την προσέγγιση που είχαμε κάνει στο προηγούμενο στάδιο..το κοινωνικό παντοπωλείο και συσσίτιο με στόχο να καταπολεμηθεί η φτώχια στο Δήμο μας Αναδεικνύει την κοινωνική διάσταση της ευρωπαϊκής στήριξης μια πρωτότυπη παιδική χαρά για παιδιά ΑΜΕΑ Τη στήριξη των ατόμων με ιδιαιτερότητες.οδός Αγίου Αλεξάνδρου όπου φτιάχτηκε μεγαλύτερη από παλιά και η άσφαλτος αντικαταστάθηκε με κυβόλιθους για να μειώνεται η θερμοκρασία Βελτίωση της ποιότητας ζωής 8

Στην αποτίμηση της επίσκεψης και στη συζήτηση που ακολούθησε διαπιστώθηκε ότι ο δήμος δεν έχει υλοποιήσει και ιδιαίτερα μεγάλο αριθμό ευρωπαϊκών προγραμμάτων 2. Στους δρόμους του δήμου Η δεύτερη εξωτερική δράση είναι να παίξουμε ένα παιχνίδι θησαυρού για δύο ώρες με ψηφιακό χάρτη και ερωτήματα σχετικά με τα στοιχεία εκείνα που υπάρχουν στο δήμο στηρίχθηκαν στη βοήθεια της ΕΕ αλλά έγιναν από την περιφέρεια ή το κράτος όπως πχ το τραμ. Το παιχνίδι θα χρησιμοποιεί όπως αναφέραμε ψηφιακό χάρτη της πόλης σε τάμπλετ ή κινητό τηλέφωνο και θα αναζητά τις ταμπέλες που αναφέρουν στοιχεία για τα έργα που δε διευκολύνουν μόνο τους κατοίκους του δήμου αλλά και όλου του λεκανοπεδίου. Στόχος είναι οι μαθητές να κατανοήσουν το εύρος της διευκόλυνσης που προσφέρει ένα τέτοιο έργο και να το καταγράψουν σε φύλλα εργασίας που θα έχουν μαζί τους. Θα πραγματοποιηθεί την περίοδο των ευρωεκλογών. 4.3. Αποτίμηση της εκπαιδευτικής παρέμβασης Μετά το πέρας όλων των δράσεων μπορούμε να επισημάνουμε ότι ο τρόπος που οργανώθηκε η εκπαιδευτική παρέμβαση περιελάμβανε τρεις άξονες αξιολόγησης 1. Μια διαμορφωτική αξιολόγηση που είχε κομβικά σημεία την ολοκλήρωση κάθε δράσης. Απέδειξε ότι τα προς διαπραγμάτευση θέματα ήταν δύσκολα για τους μαθητές και χρειάστηκε ειδικά λόγω του περιορισμένου χρόνου η απευθείας παρέμβαση του εκπαιδευτικού για την κατανόησή τους. Παρόλα αυτά απέκτησαν κάποιες βασικές γνώσεις για τη λειτουργία της ΕΕ στο επίπεδο που ασχολήθηκαν. 2. Μια τελική αξιολόγηση η οποία θα ολοκληρωθεί με τις δράσεις που έχουν προγραμματιστεί στο τέλος της σχολικής χρονιάς στις ευρωεκλογές και είναι: Ένα τριπλό παιχνίδι θησαυρού (συμμετοχή από τρεις τάξεις). Οι μαθητές της Στ τάξης θα το παίξουν πάνω στην παρουσία της ΕΕ στο δήμο 9

μας. Στα κείμενα των μαθητών που θα δημοσιευτούν στην εφημερίδα του σχολείου. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ [1] Ματσαγκουρας, Η., (1999), Η σχολική τάξη, Αθήνα: Μ. Γρηγόρης. [2] Κακανά,.Μ. (2008). Η οµαδοσυνεργατική διδασκαλία και µάθηση. Θεωρητικές προσεγγίσεις και εκπαιδευτικές προοπτικές. Θεσσαλονίκη: Αφοι Κυριακίδη. [3] Jonassen, D. H. 2003. Designing research-based instruction for story problems. Educational Psychology Review 15:267 296 [4] Spikol D. and Milrad, M. (2008) Physical activities and playful learning using mobile games., World Scientific Publishing Company & Asia-Pacific Society for Computers in Education, 2008, vol. 3(3), pp. 275 295 [5] McGonigal, J. (2005). Supergaming! Ubiquitous Play and Performance for Massively Scaled Community. Modern Drama. Special Issue on Technology. Ed. W.B. Worthen. 48:3 (Fall 2005) 471-491 10

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εικόνα 1:Η ιστοσελίδα που γινόταν η διάδραση και ενημέρωση των μαθητών Εικόνα 2: Επίσκεψη ενημέρωση-συζήτηση στο δημαρχείο 11