Αθήνα, 24 Μαρτίου 2010 Έκθεση του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35, με τίτλο «Φοιτητική Kατοικία 18+ Κεραμεικός-Μεταξουργείο», στο Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο Οδού Πειραιώς) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ- ΥΛΙΚΟ ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ: I. UPTO35: Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για την ανάπτυξη φοιτητικής κατοικίας στην περιοχή ΚΜ Το νέο εγχείρημα 18+ Student Living II. Οι πέντε φιναλίστ του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35 III. Το όραμα της OLIAROS για την περιοχή Κεραμεικού-Μεταξουργείου (ΚΜ) IV. Νέες Πρωτοβουλίες της OLIAROS για την περιοχή ΚΜ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: 1. Η περιοχή ΚΜ: ιστορικά στοιχεία 2. Η έρευνα της ΟLIAROS για την υφιστάμενη αστική και πολεοδομική κατάσταση στην περιοχή ΚΜ 3. Ευρύματα της Ποιοτικής & Ποσοτικής έρευνας πεδίου για την ανάπτυξη φοιτητικής κατοικίας στην περιοχή Κεραμεικού Μεταξουργείου 4. Αποτελέσματα της συμμετοχής του κοινού στην απόφαση για την επιλογή της καλύτερης πρότασης του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35 μέσω SMS ψηφοφορίας 5. Κατάλογος της έκθεσης Φοιτητική κατοικία 18+ Κεραμεικός-Μεταξουργείο ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ: Περιέχεται και φάκελος (ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ), ο οποίος περιλάμβάνει υπο-φακέλους με το ακόλουθο υλικό: 5 Finalists: υλικό από τις τελικές μελέτες όλων των φιναλίστ ανά φιναλιστ, συμπριλαμβανομένου και νέου υλικού από την νικητήρια μελέτη. ΚΜ Maps: Χάρτες απεικόνισης της ανάλυσης της υφιστάμενης αστικής και πολεοδομικής κατάστασης της περιοχής ΚΜ 18+: το λογότυπο του νέου εγχειρήματος 18+ Student Living και της ΟLIAROS
Ι. UPTO35: Διεθνής Αρχιτεκτονικός Διαγωνισμός για την ανάπτυξη φοιτητικής κατοικίας στην περιοχή ΚΜ Η ιδέα της διεξαγωγής ενός αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την ανάπτυξη φοιτητικής κατοικίας στο ΚΜ (Κεραμεικός Μεταξουργείο) προέκυψε τον Φεβρουάριο του 2009. Δώδεκα μήνες αργότερα παρουσιάζονται σε τούτη την έκθεση ο διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός UPTO35 και τα αποτελέσματά του. Το UPTO35 είναι μία απόδειξη πως, μέσα από δημιουργικές και παραγωγικές συνέργειες και συνεργασίες, μπορούν να προκύψουν ενδιαφέροντα αποτελέσματα σε πολλαπλά επίπεδα. H διαδικασία του διαγωνισμού και τα αποτελέσματα του UPTO35, βασίστηκαν στις αρχές στις οποίες στηρίζεται η πορεία της διοργανώτριας εταιρείας OLIAROS: δημιουργικότητα, καινοτομία, συνεργασία, πληροφόρηση, διαφάνεια, παραγωγικότητα, αποτελεσματικότητα. Η έκβαση του διαγωνισμού προσδιορίστηκε από ορισμένα βασικά στοιχεία: ο διαγωνισμός ήταν ανοικτός, διεθνής και εστιασμένος σε νέους αρχιτέκτονες ηλικίας μέχρι 35 ετών, με φρέσκιες ιδέες, έχοντας νωπές τις αναμνήσεις της φοιτητικής ζωής. οι δύο φάσεις της διαγωνιστικής διαδικασίας διευκόλυναν την επιλογή της καλύτερης πρότασης: η πρώτη, κατά την οποία διατηρήθηκε η ανωνυμία των δημιουργών και η επιτροπή ανέδειξε τους 5 φιναλίστ με γνώμονα την «αρίστευση» στο δημιουργικό επίπεδο, και η δεύτερη, κατά την οποία οι δημιουργοί ήταν γνωστοί και η επιτροπή ανέδειξε τον τελικό νικητή με γνώμονα, πέρα από τη δημιουργικότητα, τη δυνατότητα εφαρμογής της πρότασης να ικανοποιήσει τους νομικούς, λειτουργικούς και οικονομικούς περιορισμούς. H σύνθεση της κριτικής επιτροπής διαμορφώθηκε έτσι ώστε να περιλαμβάνει στους κόλπους της ποικίλες απόψεις και σχολές. Η επιτροπή απαρτίστηκε από τον πρόεδρό της καθ. Ηλία Ζέγγελη και από τους κκ καθ.: Μarcel Meili, Yoshiharu Tsukamoto, Bjarke Ingels, Ανδρέα Κούρκουλα, Γιώργο Τζιρτζιλάκη και τον Ιάσονα Τσάκωνα managing director της OLIAROS. ΤΟ ΝΕΟ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑ: Μέσα από την διαδικασία του διαγωνισμού για την δημιουργία φοιτητικής κατοικίας στην περιοχή ΚΜ, από την τυπολογία και τον τίτλο της νικητήριας μελέτης 18 Steps, προέκυψε το 18+ Student Living, η νέα πρωτοβουλία της OLIAROS, ένα κτήριο που καταφέρνει να ισορροπήσει τον ιδιωτικό με τον κοινόχρηστο χώρο, απευθυνόμενο στις σύγχρονες ανάγκες των φοιτητών. Η διακριτική αναγνωρίσιμη παρουσία του προϊδεάζει για την πιθανή περαιτέρω ανάπτυξη της ιδιωτικής φοιτητικής κατοικίας στο ΚΜ αλλά και αλλού.
II. Οι πέντε φιναλίστ του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35 O Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής και διεθνώς αναγνωσισμένος αρχιτέκτονας, κ. Ηλίας Ζέγγελης, σημειώνει: Από τον εντυπωσιακό αριθμό των 242 συμμετοχών, επελέγησαν 5 φιναλίστ για το δεύτερο στάδιο των οποίων τα σχέδιά παρουσιάζονται στην παρούσα έκθεση. Αυτά είναι: Urban Airgap, από το ιαπωνικό γραφείο Suppose Design Office, μια εντυπωσιακή σύλληψη που στη συνέχεια ωστόσο αναπτύχθηκε παραβλέποντας τους περιορισμούς της τοποθεσίας, με αποτέλεσμα το σχέδιο να μην μπορεί να πραγματοποιηθεί στο συγκεκριμένο οικόπεδο: Ενα σχέδιο που είναι περισσότερο στραμμένο προς την ριζοσπαστική φύση και την κυριολεκτική ενσάρκωση μιας ιδέας, παρά μια πραγματοποιήσιμη πρόταση στο δεδδομένο οικόπεδο. Party Wall, από την ολλανδο/ελληνική συνεργασία Solid Objectives, αναμφίβολα μια από τις πιο εντυπωσιακές ιδέες του διαγωνισμού. ταυτόχρονα ορθολογική και ποιητική, με μια απλή και οργανωμένη αστική κλίμακα και με μια ποιότητα που αποδυναμωνόταν μόνον από περιστασιακούς και νομικούς περιορισμούς μέσα στα στενά όρια του συγκεκριμένου οικοπέδου, συνθήκη που απουσίαζε από την πολεοδομική ανάπτυξη του σχεδίου στα μεγαλύτερα οικόπεδα: ενα ελκυστικό και εμπνευσμένο σχέδιο που χρειάζεται μικρή βελτίωση και που θα θέλαμε να το δούμε να δοκιμάζεται σε οικόπεδο που οι διαστάσεις του θα ήταν πιο κατάλληλες για την εντυπωσιακή αυτή ιδέα. Ήταν ακόμα και το σχέδιο που συγκέντρωσε τις προτιμήσεις του κοινού. House in Athens, από το ιαπωνικό γραφείο 101 Design με ένα αναμφισβήτητα ελκυστικό δυναμικό, που η επιτροπή έκρινε ότι πρόσφερε ευκαιρίες «εμπειριών» στους χώρους που ανέπτυσσε, αλλά με υπερβολική επιμονή στη διατήρηση της ακεραιότητας της ροής, πράγμα που συχνά κατέληγε σε σχεδιαστικές ανεπάρκειες. Urban Encounters, από τους ολλανδούς αρχιτέκτονες Marieke Kums και Dirk Peters, μια ιδέα με ισχυρή πολεοδομική στρατηγική και η μόνη πρόταση μεταξύ των φιναλίστ που συνδέει μια εντυπωσιακή ιδέα της ανάπτυξης στο χώρο όλων των οικοπέδων με μια ρεαλιστική ιδέα για τα διαμερίσματα. Είναι μια ιδέα που διαφεύγει από το αρχέτυπο του αστικού αθηναϊκού τετραγώνου (το οποίο διαμορφώνεται από την τυπική «πολυκατοικία») και που εισάγει μια νέα έννοια του αστικού χώρου. Συνολικά, η επιτροπή έκρινε ότι η επεξεργασία του σχεδίου ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακή και επαγγελματική, ενώ τα μειονεκτήματά της ήταν οι σχετικά κοινότοπες κατόψεις των ορόφων και μια περιορισμένη ανάπτυξη των «κοινών» χρήσεων. Τα 18 steps από τους João Prates Ruivo και Raquel Maria Oliveira, δυο νεαρούς πορτογάλους αρχιτέκτονες που έκαναν την Αθήνα σπίτι τους, είναι μια πρόταση που δίνει τη μεγαλύτερη σημασία στις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Περισσότερο από τους άλλους φιναλίστ, δίνεται έμφαση στην ισορροπία ανάμεσα στη σφαίρα του ιδιωτικού και σ αυτήν του συλλογικού, διατηρώντας τις ιδιότητες και των δύο. Ο χαρακτηριστικός κεντρικό χώρος που λειτουργεί
σαν συλλογικός, με τη σπειροειδή μορφή και τα «κελιά» με το «στοιχείο του νερού» στην πρόσοψη είναι τα κύρια πλεονεκτήματα της πρότασης: ενώ προβάλλει μια διακριτική και σεμνή παρουσία, τα «18 Σκαλοπάτια» είναι ένα πολύ ακριβές και όμορφο σχέδιο, με εμπεριστατωμένη άποψη για την ζωή σε μια κοινότητα 18 φοιτητών και, λόγω αυτού καθώς και της καταλληλότητας του για το συγκεκριμένο οικόπεδο, η επιτροπή αποφάσισε να του απονείμει το πρώτο βραβείο. CREDITS ΦΙΝΑΛΙΣΤ Urban Airgap : Suppose Design Office, Ιαπωνία Party Wall : Solid Objectives - Idenburg Liu, ΗΠΑ Ηouse in Athens : 101design, Ιαπωνία Urban Encounters : Marieke Kums, Dirk Peters / Ολλανδία 18 steps : Joao Prates Ruivo & Raquel Maria Oliveira, Ελλάδα/ Συμμετέχοντες: João Prates Ruivo, Raquel Maria Oliveira, Tudor Vasiliu, Andre Adonis, Renders: Pixel Enlargement/ (Νικητής) (Σημείωση: Εικόνες σε υψηλή ανάλυση για κάθε φιναλίστ συμπεριλαμβανομένου και τον νικητή, μπορείτε να βρείτε στον φάκελο ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ) ΙΙ. Το όραμα της OLIAROS για την περιοχή Κεραμεικού-Μεταξουργείου (ΚΜ). Η δημιουργία μίας σύγχρονης, πρότυπης, οικολογικής γειτονιάς στο κέντρο της Αθήνας που θα ενσωματώσει παραδοσιακά και με σύγχρονα στοιχεία της αρχιτεκτονικής, του πολιτισμού και της κοινωνίας σε ένα πλαίσιο σχεδιασμού και υλοποίησης το οποίο θα βασίζεται στην ποιότητα, την καινοτομία, τη δημιουργικότητα, τη βιωσιμότητα, τη διαφορετικότητα, τη συνεργασία, την παραγωγικότητα και τη γνώση. Το γεγονός ότι το 46% των ιδιοκτησιών στην περιοχή είναι σε κακή κατάσταση, ερειπωμένες ή αδόμητες αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για τον σχεδιασμό και τη ανάδειξη του ΚΜ σε μία σύγχρονη γειτονιά στο κέντρο της πόλης, δημιουργώντας έναν νέο μοναδικό αρχιτεκτονικό προορισμό εντός και εκτός Ελλάδος, εισάγοντας παράλληλα ένα νέο μοντέλο σύγχρονου πολιτισμού για την Αθήνα. H OLIAROS αναγνωρίζει τον ρόλο της σύγχρονης αρχιτεκτονικής όσον αφορά στον δημιουργικό σχεδιασμό για την αναζωογόνηση τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημόσιου χώρου στο κέντρο της πόλης, καθώς και την αναγκαιότητα του συντονισμού με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς κατοίκους, Πολιτεία, ιδιωτικό τομέα, ΜΜΕ προκειμένου να προσδιοριστεί και να διαχυθεί ένα κοινό όραμα για την εξέλιξη του ΚΜ. Σε μια περίοδο απαξίωσης του κέντρου της πόλης, τα σημάδια της οποίας είναι ιδιαίτερα αισθητά στην περιοχή του Κεραμεικού-Μεταξουργείου, η OLIAROS, σε συνεργασία με ευρεία ομάδα αρχιτεκτόνων, επιστημόνων και κατοίκων, έχει υιοθετήσει μια ολιστική προσέγγιση για την αναζωογόνηση της περιοχής που σε συνδυασμό με την επιχειρηματική της δραστηριότητα, συμβάλει στη διαμόρφωση του κοινού οράματος και στον σχεδιασμό και υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου προγράμματος για την αναστροφή της υπάρχουσας κατάστασης στη συγκεκριμένη γειτονιά.
Η OLIAROS δραστηριοποιείται άμεσα ή έμμεσα στην περιοχή με τον σχεδιασμό προτάσεων για σειρά ακινήτων συμφερόντων της και μη, διαμορφώνοντας ένα αρχικό master plan για την προώθηση της κατοικίας στο ΚΜ με την εκπόνηση σειράς μελετών για την περιοχή (GIS, ιστορική πολεοδομική μελέτη, έρευνα για τις φοιτητικές κατοικίες στην Αθήνα, μελέτη για τον επανασχεδιασμό του δικτύου των δρόμων της περιοχής προκειμένου να δοθεί έμφαση στον δημόσιο χώρο, στον πεζό και στον ποδηλάτη). Παράλληλα, συν-ιδρύοντας με κατοίκους της περιοχής την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «ΚΜ Πρότυπη Γειτονιά» αποσκοπεί στην δημιουργία μιας ανοικτής πλατφόρμας επικοινωνίας και δράσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων μερών, ενώ υποστηρίζοντας ουσιαστικά, σειρά από καλλιτεχνικές δραστηριότητες που λαμβάνουν χώρα στο ΚΜ, στους τομείς των σύγχρονων εικαστικών τεχνών, του θεάτρου και του χορού, αποσκοπεί στην ενίσχυση του πολιτιστικού του χαρακτήρα. III. Νέες Πρωτοβουλίες της OLIAROS στην περιοχή ΚΜ Παράλληλα με την πρωτοβουλία 18+ Student Living και την ανάπτυξη της φοιτητικής κατοικίας, η OLIAROS προχωρά το αμέσως επόμενο διάστημα, στην ανακατασκευή τριών κτιρίων βιοτεχνικού χαρακτήρα της δεκαετίας του 70, διαμορφώνοντας τα σε studio καλλιτεχνών και δημιουργικών γραφείων. Ο αρχιτέκτονας Ανδρέας Αγγελιδάκης σχεδιάζει τα δύο από τα τρία κτίρια, το ένα σε συνεργασία με τον διακεκριμένο Έλληνα εικαστικό Άγγελο Πλέσσα, και το άλλο με την νέα και ανερχόμενη καλλιτέχνιδα Tauba Auerbach, η οποία ζει στην Νέα Υόρκη. Ο Gerwald Rockenschaub, ιδρυτικό μέλος του Neo Geo (metric) movement της δεκαετίας του 80 σχεδιάζει το τρίτο κτήριο σε συνεργασία με τον Έλληνα αρχιτέκτονα Νίκο Νικολαϊδη. Παράλληλα με τα παραπάνω, ένα κτήριο της δεκαετίας του 30, ανακατασκευάζεται για να μετατραπεί σε κτήριο επιπλωμένων διαμερισμάτων που θα προσφέρονται για βραχυπρόθεσμη ενοικίαση με υπηρεσίες concierge και housekeeping. Οι τέσσερις νέες πρωτοβουλίες της OLIAROS στο ΚΜ, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της φοιτητικής κατοικίας, αποσκοπούν στην προσφορά νέων χώρων που ικανοποιούν σύγχρονες ανάγκες της δημιουργικής κοινότητας της Αθήνας αλλά και στην προσέλκυση στο ΚΜ ανθρώπων που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάδειξη της περιοχής με την δημιουργικότητα και την ενέργειά τους.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ: 1. Η περιοχή ΚΜ (Κεραμεικός Μεταξουργείο): ιστορικά στοιχεία Γεωγραφικός προσδιορισμός: Η Περιοχή ΚΜ προσδιορίζεται από τις οδούς: Πειραιώς, Ιερά Οδό, Κωνσταντινουπόλεως, Αχιλλέως, Θερμοπυλών, Δεληγιώργη, και αποτελείται από υποσύνολα των ευρύτερων περιοχών του Κεραμεικού και του Μεταξουργείου Ιστορικά στοιχεία: Το Μεταξουργείο, τμήμα του ιστορικού κέντρου της Αθήνας (ΦΕΚ 567/Δ/1979), βρίσκεται στη θέση του αρχαίου Έξω Κεραμεικού. Ο Έξω Κεραμεικός κατείχε μια νευραλγική γεωγραφική θέση, όντας ο κόμβος απ όπου ξεκινούσαν τέσσερις πολύ σημαντικές οδοί: προς τον Πειραιά, την Ελευσίνα, την Ακαδημία Πλάτωνος και τον Ίππιο Κολωνό. Εκατέρωθεν των παραπάνω οδών, και άρρηκτα συνδεδεμένα με αυτές, αναπτύχθηκαν, από πολύ πρώιμες εποχές, νεκροταφεία, εκ των οποίων το σημαντικότερο ήταν το Δημόσιο Σήμα, το επίσημο νεκροταφείο της αρχαίας Αθήνας, όπου ενταφιάζονταν οι πολιτικοί και οι πολεμιστές. Στον δήμο των Κεραμέων (σημ. Κεραμεικός) είχαν εγκατασταθεί συντεχνίες αγγειοπλαστών και χαλκουργών (δραστηριότητες που εξοβελίζονταν για λόγους υγιεινής εκτός των τειχών της πόλης), λόγω της γειτνίασής του με τον Κηφισό ποταμό. Κατά τον 18ο αιώνα άρχισε να συντελείται ο κοινωνικοοικονομικός και χωρικός διαχωρισμός της πόλης και στην περιοχή ΚΜ εγκαθίστανται κεραμοποιεία, χαλκουργεία, σιδηρουργεία και σαπωνοποιεία, επαναφέροντας τις αρχαίες λειτουργίες στην περιοχή, πλην της ταφικής. Με την ανακήρυξη της Αθήνας ως πρωτεύουσας του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (1833), καθοριστική για τη μετέπειτα πορεία της συνοικίας ήταν η πρόταση αφενός των Κλεάνθη και Schaubert το 1833 για ανέγερση των ανακτόρων στην περιοχή της σημερινής πλατείας Ομονοίας και αφετέρου του von Klenze το 1834 για εγκατάστασή τους στην περιοχή του Κεραμεικού. Το σοβαρό ενδεχόμενο της εγγύτητας της περιοχής με το κέντρο εξουσίας προσέλκυσε το ενδιαφέρον εύπορων Ελλήνων και ξένων, οι οποίοι έσπευσαν να επενδύσουν σε ακίνητα της περιοχής. Η τελική μετάθεση των ανακτόρων στη σημερινή πλατεία Συντάγματος, το 1836, είχε ως αποτέλεσμα να διακοπεί η προδιαγεγραμμένη θετική εξέλιξη της περιοχής ΚΜ και να εγκαταλειφθούν πολλά από τα πρώτα εκείνα κτίρια. Σταθμός στη διαμόρφωση του χαρακτήρα της περιοχής ήταν η ίδρυση του εργοστασίου μεταξουργίας το 1852 (Μεταξουργείο), αρχικά υπό αγγλική διεύθυνση και κατόπιν, από το 1854, υπό τον Έλληνα επιχειρηματία Αθ. Δουρούτη. Έκτοτε η συνοικία μετονομάζεται σε Μεταξουργείο και ο μεικτός μικροαστικός της χαρακτήρας αποκρυσταλλώνεται με την εγκατάσταση στην περιοχή εργαστηρίων και εργοστασίων, με σημαντικότερο το εργοστάσιο του φωταερίου. Στα τέλη του 19ου, αρχές του 20ού αιώνα, η συνοικία χαρακτηρίζεται από ποικιλία χρήσεων, ενδεικτική του μεικτού της χαρακτήρα (κατοικία-εμπόριο-παραγωγή). Η σταδιακή υποβάθμιση της περιοχής ξεκινάει κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου και εντείνεται κατά τη διάρκεια της βίαιης αστικοποίησης της Αθήνας στις δεκαετίες 1950 και 1960 οπότε παράλληλα με τον εποικισμό της από εσωτερικούς και εξωτερικούς μετανάστες εμφανίζονται έντονα περιβαλλοντικά προβλήματα καθώς και προβλήματα που σχετίζονται
με το κτηριακό δυναμικό. Η φθίνουσα πορεία της επιχειρείται να ανατραπεί από το τέλος της δεκαετίας του 1970 και μετά χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Σήμερα: Η περιοχή ΚΜ βρίσκεται σήμερα σε ένα ακόμα μεταίχμιο της εξέλιξής της. Οι θεσμικές παρεμβάσεις της Πολιτείας από το 1979 (ΦΕΚ 567/Δ/1979) έως το 1998 (ΦΕΚ 616/Δ/1998) δεν έχουν καταφέρει να προωθήσουν την αναζωογόνηση της περιοχής, με αποτέλεσμα το 46% του συνόλου των ιδιοκτησιών της να αποτελείται από κτίρια σε κακή κατάσταση, ερείπια ή κενά οικόπεδα. Οι προσπάθειες αποκατάστασης ιστορικών δρόμων με πληθώρα διατηρητέων και αξιόλογων κτιρίων μέσω της πεζοδρόμησής τους (Σαλαμίνος, Γιατράκου, Ιάσονος κ.ά.) δεν συνοδεύτηκε από προγράμματα αποκατάστασης των ακινήτων και μελετημένη αξιοποίησή τους, με αποτέλεσμα τη συνεχή απαξίωση των λιγοστών έργων ανάπλασης που έχουν υλοποιηθεί στην περιοχή. Σήμερα η αυξημένη συγκέντρωση χρήσεων γης όπως αποθήκες, εμπορικά καταστήματα κινέζικων προϊόντων, κ.α., δεν ευνοεί την επανακατοίκηση/επανάχρηση της περιοχής, ενώ, σε συνδυασμό με τον θεσμικό χαρακτηρισμό της ως Περιοχής Γενικής Κατοικίας, δημιουργείται ασυμβίβαστο ως προς τη συνολική ανασυγκρότησή της. 2. Η έρευνα της ΟLIAROS για την υφιστάμενη αστική και πολεοδομική κατάσταση στην περιοχή ΚΜ Η OLIAROS σε συνεργασία με την AeroFilms διεξήγαγε τον Απρίλιο του 2009 απογραφή του κτιριακού αποθέματος του ΚΜ και αναπτύσσει ηλεκτρονικό πληροφοριακό σύστημα που αποτυπώνει: - το πλήθος, την κάλυψη και την δόμηση των ιδιοκτησιών - την λειτουργική κατάσταση του κτιριακού αποθέματος (εγκαταλειμμένα, ερείπια κλπ) - την ηλικία του κτιριακού αποθέματος - τα διατηρητέα κτίρια - τους κοινόχρηστους χώρους - τους κοινοφελείς χώρους - τις χρήσεις γης Το ΚΜ όπως προσδιορίζεται από την Πειραιώς, την Ιερά Οδό, την Κωνσταντινουπόλεως, την Αχιλλέως και την Δεληγιώργη: - αποτελείται από 83 οικοδομικά τετράγωνα - καλύπτει επιφάνεια 400 στρ. - έχει εκτιμώμενη δόμηση 670 στρ. - έχει δρόμους που καλύπτουν 100 στρ - έχει κοινωφελείς χώρους που καλύπτουν μόλις 6.5 στρ. Από την μέχρι σήμερα επεξεργασία των στοιχείων προκύπτουν τα ακόλουθα βασικά συμπεράσματα:
Όσον αφορά την λειτουργική κατάσταση και τον τύπο του κτιριακού αποθέματος: - το 46% των ιδιοκτησιών αφορούν σε κτίρια σε κακή κατάσταση, ερείπια και σε αδόμητα οικόπεδα - υπάρχουν 202 εγκαταλειμμένα κτίρια δηλαδή 20% περίπου επί του συνολικού αριθμού των κτιρίων - υπάρχουν 132 διατηρητέα κτίρια δηλαδή το 13% περίπου επί του συνόλου των κτιρίων και 70 τουλάχιστον αξιόλογα, μη κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια - υπάρχουν 50 κτίρια περίπου εφήμερης κατασκευής, δηλαδή το 5% επί του συνόλου των κτιρίων - η δόμηση στην περιοχή αυξανόταν από τις αρχές του περασμένου αιώνα μέχρι και τη δεκαετία του 1970 όπου μειώθηκε απότομα και έκτοτε βαίνει μειούμενη - στην πλειοψηφία τους τα κτίρια είναι έως 2 ορόφους Όσον αφορά στις χρήσεις γης: - υπάρχουν 161 κτίρια με αποθήκες στην περιοχή οι περισσότερες από τις οποίες είναι κινεζικών προϊόντων - υπάρχουν 31 οίκοι ανοχής - υπάρχουν 37 parking στην περιοχή από τα οποία τα περισσότερα λειτουργούν σε αδόμητα οικόπεδα - υπάρχουν 61 καταστήματα εμπορίας κινέζικων προϊόντων όλα μεγέθη σημαντικά για μία περιοχή του μεγέθους του ΚΜ και όλες χρήσεις αμφιβόλου νομιμότητας και ασύμβατες με αυτή της κατοικίας. (Σημείωση: Απεικονίσεις των αποτελεσμάτων, μπορείτε να βρείτε στον φάκελο ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ του παρόντος cd) 3. Ευρύματα της Ποιοτικής & Ποσοτικής έρευνας πεδίου για την ανάπτυξη φοιτητικής κατοικίας στην περιοχή Κεραμεικού Μεταξουργείου ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΦΟΙΤΗΤΙΚΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ Εταιρεία Ερευνών: Focus Bari Ταυτότητα έρευνας: Ποιοτική έρευνα σε 10μελές group φοιτητών Αθηναϊκών σχολών ΑΕΙ και ΤΕΙ Ποσοτική έρευνα σε δείγμα 520 φοιτητών Αθηναϊκών σχολών, ΑΕΙ, ΤΕΙ & ιδιωτικών, από όλα τα έτη σπουδών συμπεριλαμβανομένων μεταπτυχιακών, Ελλήνων και αλλοδαπών, με προσωπικές συνεντεύξεις βάσει ερωτηματολογίου υποβοηθούμενες από ηλεκτρονικό υπολογιστή Σκοπός της έρευνας ήταν να διερευνήσει την στάση και συμπεριφορά των φοιτητών όσον αφορά στην κατοικία τους, τον τρόπο και τα κριτήρια επιλογής της κατοικίας τους, τους παράγοντες που επηρεάζουν τις επιλογές τους. Κάποια βασικά συμπεράσματα είναι τα ακόλουθα: 63% των φοιτητών που δεν μένουν με τους γονείς τους, μένουν μόνοι 68% των φοιτητών που μένουν μόνοι πληρώνουν ενοίκιο
63% των φοιτητών θεωρούν την απόσταση της κατοικίας τους από το εκπαιδευτικό ίδρυμα που φοιτούν, το σημαντικότερο κριτήριο επιλογής της κατοικίας τους 62% των φοιτητών θεωρούν το δίκτυο ΜΜΕ το δεύτερο σημαντικότερο κριτήριο επιλογής της κατοικίας τους 54% των φοιτητών επιθυμούν να διαμένουν στο κέντρο της πόλης 83% των φοιτητών επιθυμούν να διαμένουν με φοιτητές από διαφορετικές σχολές, ενώ 17% με φοιτητές από σχολές σχετικές με την δική τους 91% των φοιτητών επιθυμούν να διαμένουν με Έλληνες και ξένους φοιτητές, ενώ 9% μόνο με Έλληνες 87% των φοιτητών επιθυμούν να διαμένουν με προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, ενώ 11% μόνο με μεταπτυχιακούς Οι φοιτητές θα ήθελαν να έχουν τις ακόλουθες παρεχόμενες υπηρεσίες σε μια φοιτητική κατοικία σε ποσοστό: 100% θέρμανση/ ψύξη 97% ηλεκτρικό 98% internet 92% καθαρισμός κοινόχρηστων χώρων 72% πλυντήρια 65% πρώτες βοήθειες 53% καθαρισμός δωματίων 63% επίπλωση δωματίων 41% υπηρεσίες ταχυδρομείου 32% reception Οι φοιτητές θα ήθελαν μια φοιτητική κατοικία να διαθέτει τους ακόλουθους κοινόχρηστους χώρους σε ποσοστό: 82% κήπος 69% αναγνωστήριο 66% χώρος συνάθροισης 45% τραπεζαρία 41% χώρος ψυχαγωγίας 30% πισίνα 65% των φοιτητών ενδιαφέρονται να διαμένουν σε ένα κτήριο σύγχρονης αρχιτεκτονικής στο κέντρο της πόλης, όπως είναι η περιοχή του Κεραμεικού-Μεταξουργείου, που διαμένουν μόνο φοιτητές
4. Αποτελέσματα της συμμετοχής του κοινού στην απόφαση για την επιλογή της καλύτερης πρότασης του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35 μέσω SMS ψηφοφορίας Προκειμένου η OLIAROS να αφουγκραστεί σε κάποιο επίπεδο την κοινή γνώμη σχετικά με την ανάπτυξη της φοιτητικής κατοικίας στο ΚΜ διοργάνωσε σε συνεργασία με την εταιρία UPSTREAM ψηφοφορία μέσω sms, προκειμένου το κοινό να μπορέσει να δηλώσει την προτίμησή για μία από τις πέντε καλύτερες προτάσεις που αναδείχθηκαν από την πρώτη φάση του διαγωνισμού. Το κοινό είχε την ευκαιρία να επεξεργαστεί και αξιολογήσει τις προτάσεις στο website του διαγωνισμού (www.upto35.com) και στην in situ έκθεση των προτάσεων στο οικόπεδο της οδού Μαραθώνος. Οι προτιμήσεις του κοινού ανέδειξαν: 1o: Party wall των SOLID OBJECTIVES IDENBURG LIU (Florian Idenburg, Ioannis Kandyliaris, Ilias Papageorgiou) από τις ΗΠΑ με 63.10% 2o: 18 steps των Joao Prates Ruivo + Raquel Maria Oliveira από την Ελλάδα με 22.88% 3o: Urban Airgap των SUPPOSE DESIGN OFFICE (Makoto Tanijiri, Ryo Otsuka, Yuko Fukuma, Sachio Inagami, Keisuke Katayama) από την Ιαπωνία με 9.23% 4o: Urban encounters των Marieke Kums & Dirk Peters από την Ολλανδία με 2.58% 5o: House in Athens των 101 DESIGN (Masamichi Kawakami, Yautaka Onari, Tsuyoshi Shinozaki από την Ιαπωνία με 2.21% 5. Κατάλογος της έκθεσης Φοιτητική κατοικία 18+ Κεραμεικός-Μεταξουργείο, H έκδοση UPTO35, αποτελεί τον συνοδευτικό κατάλογο της έκθεσης Φοιτητική κατοικία 18+ Κεραμεικός-Μεταξουργείο, που παρουσιάστηκε στο Μουσείο Μπενάκη (Κτήριο Οδού Πειραιώς), με τα αποτελέσματα του διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού UPTO35. Ο κατάλογος περιέχει έγχρωμες και ασπρόμαυρες απεικονίσεις από τις 242 συμμετοχές του διαγωνισμού, ενώ παρουσιάζει ξεχωριστά τις μελέτες των πέντε φιναλίστ που επιλέχθηκαν από την Κριτική Επιτροπή καθώς και τη νικητήρια μελέτη που βραβεύτηκε. Τις μελέτες συνοδεύουν κείμενα της Κριτικής Επιτροπής, ενώ το εισαγωγικό κείμενο υπογράφει ο διεθνώς διακεκριμένος αρχιτέκτονας και Πρόεδρος της Κριτικής Επιτροπής, κ. Ηλίας Ζέγγελης. Παράλληλα, παρουσιάζονται στοιχεία από την έρευνα που εκπονήθηκε με πρωτοβουλία της OLIAROS (Απρίλιος 2009) για την υφιστάμενη αστική και πολεοδομική κατάσταση στην περιοχή ΚΜ. Ο κατάλογος είναι δίγλωσσος (ελληνικά-αγγλικά) και μπορείτε να τον προμηθευτεί κανείς από το πωλητήριο του Μουσείου Μπενάκη (Κτήριο οδού Πειραιώς). Σύντομα θα πωλείται και από την ιστοσελίδα του διαγωνισμού UPTO35, στη διεύθυνση http://www.upto35.com Μια έκδοση της OLIAROS Σχεδιασμός: LambandLand 64 σελίδες - μαλακό εξώφυλλο ISBN: 978-960-99274-0-6 Τιμή λιανικής πώλησης: 10