2o Πειραματικό Γυμνάσιο Θεσσαλονίκης Μεγάλη Ελλάδα Ιστορία και Πολιτισμός Οδοιπορικό στα χνάρια των Ελληνόφωνων χωριών της Κάτω Ιταλίας Θεσσαλονίκη, 2010-2011 1
Θεσσαλονίκη Ερέτρια Αθήνα Πρόγραμμα εκδρομής από 7/4/-10/4/2011 Πέμπτη, 7/4/2010 7.00 Συγκέντρωση στο χώρο του σχολείου, έλεγχος λεωφορείου, αναχώρηση για Ερέτρια. 14.00 Ερέτρια, επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο και στο αρχαιολογικό μουσείο. Τηλ.: 22290 62206 15.00 Χαλκίδα. Επίσκεψη στο κάστρο. Περίπατος στην πόλη, φαγητό. 17.00 Αναχώρηση για Αθήνα. 19.00 Άφιξη στην Αθήνα, τακτοποίηση στο ξενοδοχείο. Δείπνο στο ξενοδοχείο. 21.00 Βραδινή έξοδος στη Γλυφάδα. Παρασκευή, 8/4/2010 9.00 Αναχώρηση για το Μουσείο της Ακρόπολης. Ξενάγηση 11.00 Επίσκεψη στο χώρο της Αρχαίας Αγοράς. 15.00 Γεύμα στο ξενοδοχείο, ξεκούραση 17.00 Αναχώρηση για Βουλή 18.00 Ξενάγηση στη Βουλή, Βόλτα στην πλάκα. 21.00 Ταβέρνα με μουσική Σάββατο, 9/4/2010 9.00 Αναχώρηση για Λαύριο. Παρακολούθηση ταινίας Polemonta. Συμμετοχή σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του πολιτιστικού κέντρου Λαυρίου. Βόλτα στο Λαύριο. 13.00 Επίσκεψη στον αρχαιολογικό χώρο του Σουνίου. Γεύμα στο ξενοδοχείο. Περίπατος στον Εθνικό Κήπο. 21.00 Θεατρική παράσταση Το αμάρτημα της μητρός μου. Θέατρο Βαφείο «Λάκης Καραλής», Αγ. Όρους 16 & Κωνσταντινουπόλεως, Μεταξουργείο Τηλ.: 2103425637 Κυριακή, 10/4/2010 9.00 Αρχαιολογικό Μουσείο, περίπατος στην οδό Πανεπιστημίου. 12.00 Επίσκεψη στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού. Θα δούμε την έκθεση μαθηματικών. τηλ: 210212254000 Γεύμα καθ οδόν. Αναχώρηση για Θεσσαλονίκη. 2
ΔΩΜΑΤΙΑ Κυριακίδης Γεώργιος Γιαγκούδής Παναγιώτης Κιτσούλης Χρήστος Καϊμάκη Σοφία Ζυμάρα Ελένη Δελαπάσχου Γεωργία Κάτσιου Φαίδρα Χριστιάνα Θεοδώρου Ακριτίδου Γεωργία Βιζβίζης Γεώργιος Θεοχαρίδης Δημήτριος Κετικίδης Αχιλλεύς Πεσκελίδης Πέτρος Αποστολίδης Γιάννης Κουκουφτόπουλος Στέργιος Κατσίκης Ιάσων Κούγκολος Ρήγας Κουγιουμτζόγλου Αλέξανδρος Βλάχου Άννα Ιατροπούλου Σοφία Κουτελίδου Ειρήνη Ισπόγλου Αλέξανδρος Γεωργιάδης Δούκας Παρασκευοπούλου Μαργ. Παπαποστόλου Κατερίνα Λαμπροπούλου Ηλιάνα Τζάμου Βασιλική Πεισμάνη Αντωνία Οικονόμου Ευαγγελία Σαμαρά Κατερίνα Μήλιου Δάφνη Παραδεισοπούλου Ευανθία Μωραΐτη Ευδοκία Παπατζίκα Παναγιώτα Τζιόρτζιου-Τσιλιάκου Δήμητρα Ψάλτου Ανέστης Μάνιος Χρήστος Παπαδόπουλος Δημήτριος Μπουτσιούκης Αθανάσιος Παγουλάτος Ιωάννης Χατζημιχαήλ Κωνσταντίνος Παπαγγελής Βασίλειος Νίκας Αλέξιος Ματζαρίδης Ιωάννης Σπιτάλας Εμμανουήλ Φοροτζίδης Ηλίας Χαραλαμπίδης Ιωάννης Εφραιμίδου Ελένη Καλογρηά Βερονίκη 3
Να θυμηθώ να πάρω μαζί μου 1. Κατάλληλα για την εποχή ρούχα (για τη μέρα αλλά και το βράδυ). 2. Άνετα παπούτσια για περπάτημα. Κατά προτίμηση δύο (2) ζευγάρια, ώστε σε περίπτωση βροχής να υπάρχει εναλλακτική λύση. 3. Αδιάβροχο ή ομπρέλα 4. Γυαλιά ηλίου και καπέλο. 5. Κινητό τηλέφωνο 6. Φωτογραφική μηχανή ή κάμερα. 7. Χρήματα για: γεύματα (το πρωινό και ένα γεύμα στο ξενοδοχείο περιλαμβάνονται στην τιμή), θέατρο (10 ), ΙΜΕ (6 ), Λαύριο (6 ), έξοδο (20 ), και μικροέξοδα. 8. Φάρμακα, αν τυχόν ακολουθείται φαρμακευτική αγωγή. 9. Κλειδαριά για τη βαλίτσα ή το σακίδιο. 10. Το τεύχος με τις πληροφορίες της εκδρομής. Τι να προσέξω Στο λεωφορείο σέβομαι την ξένη περιουσία και αποφεύγω να προκαλέσω κάθε είδους ζημιές. Διατηρώ το χώρο καθαρό. Στο ξενοδοχείο σέβομαι τους άλλους πελάτες. Δεν δημιουργώ φασαρία που τυχόν θα ενοχλήσει. Σέβομαι το χώρο και δεν καταστρέφω αντικείμενα. Αν συμβεί κάτι κατά λάθος, ενημερώνω έναν συνοδό καθηγητή. Στο θέατρο παρακολουθώ προσεκτικά και δε μιλώ στη διάρκεια της παράστασης με τους διπλανούς μου. Η Αθήνα είναι μια πόλη αχανής. Δεν απομακρύνομαι από την ομάδα μου χωρίς την άδεια ενός καθηγητή μου. Καταλαβαίνω ότι οι καθηγητές έχουν ως κύρια έγνοια τους τη δική μου ασφάλεια. Τους ακούω και τους σέβομαι. Αποφεύγω διαμάχες με τους συμμαθητές μου. Σε ό,τι αφορά τη διατροφή μου, αποφεύγω ανθυγιεινά τρόφιμα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία μου στη διάρκεια της εκδρομής. 4
Χρήσιμα τηλέφωνα Τα τηλέφωνα των συνοδών καθηγητών είναι: Μάρα Αλεξάνδρα: 6974 406573 Παπαδόπουλος Αβραάμ: 6932 959951 Καραγκιαούρη Φωτεινή: 6945 456486 Καββαδά Τασούλα: 6977 218103 Το τηλέφωνο και τα στοιχεία του ξενοδοχείου είναι: Congo Palace, Ποσειδώνος 75, Γλυφάδα, Τηλ.: 210 8946711 HΡΟΔΟΤΟΣ ΤΟURS: 2310 305001 5
Ερέτρια Η Ερέτρια στην αρχαιότητα Η πόλη της κλασικής εποχής ιδρύθηκε περίπου τον 9ο αιώνα π.χ., πιθανότατα ως το επίνειο του Λευκαδίου, 15 χιλιόμετρα δυτικότερα. Η ονομασία της πόλης προέρχεται από το: ἐρέτης (=κωπηλάτης). Ο Στράβων σημειώνει ότι πρότερο όνομα της Ερέτριας ήταν Αρότρια. Το Λευκαδί πυρπολήθηκε το 825 π.χ., κάτι που έδωσε την δυνατότητα στην Ερέτρια να αναπτυχθεί σε τοπική δύναμη. Η πρώτη αναφορά στην Ερέτρια γίνεται από τον Όμηρο στην Ιλιάδα, που εμφανίζεται στον κατάλογο των πλοίων που εκστρατεύουν κατά της Τροίας (Τρωϊκός Πόλεμος). Τον 8ο π.χ. αιώνα, η Ερέτρια και η γειτονική Χαλκίδα, υπήρξαν οι πιο ακμάζουσες πόλεις της Εύβοιας. Η Ερέτρια έλεγχε την Άνδρο, την Τήνο, την Κέα, στις Κυκλάδες. Επίσης κατείχε και τμήμα των απέναντι ακτών της Βοιωτίας. Οι Ερετριείς ίδρυσαν και αποικίες στην Νότια Ιταλία από κοινού με τους Χαλκιδείς: τις Πιθηκούσες και την Κύμη. Όμως στα τέλη του 8ου αιώνα π.χ. η Ερέτρια και η Χαλκίδα συγκρούστηκαν μεταξύ τους, αναμέτρηση που διήρκεσε αρκετές δεκαετίες. Ο ιστορικός Θουκυδίδης μας δίνει λεπτομέρειες από αυτή την διαμάχη που έμεινε γνωστή ως Λιλάντιος Πόλεμος, από το όνομα μιας μικρής πεδιάδας κοντά στην Ερέτρια. Οι Ερετριείς τελικά ηττήθηκαν και έχασαν πολλές από τις κτήσεις τους. Η Ερέτρια συνέχισε τον αποικισμό περιοχών στο βόρειο Αιγαίο Πέλαγος, στην Ιταλία και την Σικελία. Το 499 π.χ. με την Ιωνική Επανάσταση, υποστήριξαν μαζί με την Αθήνα τις πόλεις της Ιωνίας στην εξέγερσή τους κατά των Περσών. Μετά την αποτυχία της επανάστασης, ο Πέρσης βασιλιάς Δαρείος Α', θέλοντας να εκδικηθεί για αυτή την ενέργεια, πολιόρκησε και κατέστρεψε την πόλη κατά την Περσική εκστρατεία του Δάτη και του Αρταφέρνη το 490 π.χ.. Κατά την καταστροφή της πόλης δεν έγιναν σεβαστοί ούτε οι ναοί της, καταστράφηκε ακόμη και ο μεγαλοπρεπείς ναός του Απόλλωνα. Η Ερέτρια κτίστηκε ξανά και έλαβε μέρος και στην Μάχη των Πλαταιών με 600 οπλίτες (479 π.χ.). Τον 5ο αιώνα π.χ. ήταν μέρος της Α' Αθηναϊκής Συμμαχίας. Το 446 π.χ. όμως αποστάτησε από την συμμαχία, αλλά τελικά επανήλθε. Κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο οι Ερετριείς ήταν σύμμαχοι των Αθηναίων κατά των Σπαρτιατών. Το 411 π.χ. έλαβε χώρα η λεγόμενη μάχη της Ερέτριας στην περιοχή, μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών. Μετά τη μάχη όλες οι πόλεις της Εύβοιας επαναστάτησαν κατά του Αθηναϊκού ζυγού. Μετά τη νίκη της Σπάρτης, το 404 π.χ., η Αθήνα σταδιακά επανέκαμψε και εγκαθίδρυσε και πάλι ηγεμονικό ρόλο στην περιοχή της Εύβοιας, η οποία ήταν πλούσια σε σιτηρά. Οι Ερετριείς επαναστάτησαν και πάλι το 349 π.χ.. Το 343 π.χ. ο Φίλιππος Β' της Μακεδονίας είχε την πόλη υπό τον έλεγχό του, αλλά το 341 π.χ. ο Αθηναίος στρατηγός Δημοσθένης, την υπέταξε. Μετά την Μάχη της Χαιρώνειας (338 π.χ.), όπου ο Φίλιππος νίκησε των συνασπισμένο στρατό Αθηναίων και Θηβαίων, σήμανε και το οριστικό τέλος της Ερέτριας ως σημαντικής πόλης-κράτους. Η πόλη εξακολουθούσε να υφίσταται ως μικρή επαρχιακή κωμόπολη. Το 198 π.χ. λεηλατήθηκε από τους Ρωμαίους και το 87 π.χ. καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των Μιθριδατικών Πολέμων και τελικά ερημώθηκε. 6
Μνημεία - Αρχαιολογικοί Τόποι Αρχαίο Θέατρο Το Αρχαίο Θέατρο της Ερέτριας είχε αρχικά κατασκευαστεί περί τον 5ο αι. π.χ. και δέχτηκε μετατροπές κατά τον 4 ο αι. π.χ. Το κοίλο του Θεάτρου, σε αντίθεση με πολλά άλλα ελληνικά θέατρα, βρίσκεται πάνω σε τεχνητά κατασκευασμένο λόφο. Σήμερα πάνω του διακρίνονται έντεκα κερκίδες, με τα εδώλιά τους κατασκευασμένα από τοπικό πωρόλιθο, ενώ διακρίνονται οκτώ κλίμακες. Η σκηνή είχε πρόσοψη ιωνικού ρυθμού. Διαθέτει δύο χώρους παρασκηνίου και στοά, που μέσω μίας κλίμακας, την συνδέει με την ορχήστρα. Στο κέντρο της καταλήγει και η υπόγεια δίοδος που ξεκινά από την σκηνή. Αρχαιολογικό Μουσείο Ερέτριας Το Μουσείο Ερέτριας αποτελεί ένα από τα σημαντικά αρχαιολογικά μουσεία του ελληνικού χώρου, στο οποίο παρουσιάζονται ευρήματα από διάφορες εποχές. Εξέχουσα θέση σ' αυτά κατέχουν τα γλυπτά του ναού του Δαφνηφόρου Απόλλωνα, και ιδιαίτερα το σύμπλεγμα του Θησέα με την αμαζόνα Αντιόπη. Το Μουσείο βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με το χώρο, γεγονός που βοηθά στην καλύτερη κατανόηση του. Το ευρήματα προέρχονται από ανασκαφές της τοπικής Εφορείας και ξένων αρχαιολογικών σχολών (Ελβετική και Βρετανική Σχολή) στην ευρύτερη περιοχή της Ερέτριας. Χρονολογικά καλύπτουν όλο το φάσμα κατοίκησης της περιοχής, από την Εποχή του Χαλκού μέχρι και τα Ρωμαϊκά Χρόνια. Υπάρχει μια χρονολογική ταξινόμηση των προθηκών και των αντικειμένων, ξεκινώντας από τα αρχαιότερα και καταλήγοντας στα νεότερα. Στο μουσείο εκτίθεται κεραμική, όλων των περιόδων, γλυπτά και ανάγλυφα της Αρχαϊκής, Κλασικής και Ελληνιστικής Εποχής, χάλκινα αντικείμενα, όπως αγγεία, ειδώλια, είδη πολυτέλειας από την Ανατολή, κοσμήματα από χρυσό, ασήμι, χαλκό, φαγεντιανή (πόρπες, αλυσίδες, σκουλαρίκια κλπ), λυχνίες και οπλισμός. Ως σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου μπορούν να θεωρηθούν το γλυπτό σύμπλεγμα του Θησέα με την Αντιόπη από το δυτικό αέτωμα του ναού του Δαφνηφόρου Απόλλωνα στην Ερέτρια, το πήλινο αγαλματίδιο Κενταύρου από το Λευκαντί, που αποτελεί την πρωιμότερη παράσταση αυτού του μυθολογικού όντος, η χάλκινη παρωπίδα αλόγου με έκτυπη παράσταση από τη βόρεια Συρία και παναθηναϊκοί αμφορείς. Στον προθάλαμο του Μουσείο εκτίθενται γλυπτά του 4ου αι. π.χ. και επιγραφές, μία από τις οποίες είναι σε γραφή «βουστροφηδόν». Η πρώτη κύρια αίθουσα του Μουσείου περιλαμβάνει τα ευρήματα της προϊστορικής Ερέτριας, όπως επίσης και τριών γειτονικών προϊστορικών οικισμών, αυτών της Ξηρόπολης, της Αμαρύνθου και της Μαγούλας. Η Ξηρόπολη βρίσκεται βορειοδυτικά της Ερέτριας και έχει να επιδείξει και αποτελεί σημαντική θέση από το τέλος της Πρωτοελλαδικής Εποχής και την Μυκηναϊκή Εποχή. Ο οικισμός της Αμαρύνθου αποκαλύφθηκε πάνω σε τεχνητό λόφο νοτιοανατολικά της Ερέτριας και ξεκινά από την Πρώιμη Πρωτοελλαδική Εποχή (γύρω στο 3000 π.χ.). Η Μαγούλα βρίσκεται μεταξύ Ερέτριας και Αμαρύνθου και ανάγεται χρονολογικά επίσης στην Πρωτοελλαδική Εποχή. Τα σημαντικότερα εκθέματα, ωστόσο, προέρχονται από τα πρωτογεωμετρικά νεκροταφεία του Λευκαντίου και της Ερέτριας. Στη δεύτερη αίθουσα δεσπόζει το δυτικό αέτωμα του ναού του Δαφνηφόρου Απόλλωνα, το οποίο χρονολογείται στα τέλη του 6ου αι. π.χ. και αποτελεί δείγμα υψηλής τέχνης. Οι προθήκες που πλαισιώνουν το γλυπτό διάκοσμο παρουσιάζουν αντικείμενα από 7
τον καθημερινό βίο, από τον ιδιωτικό βίο στο σπίτι, από τον αθλητικό βίο (παναθηναϊκοί αμφορείς), από το λατρευτικό βίο και από το νεκρικό βίο (κτερίσματα από κλασικούς, ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς τάφους). Τέλος, στην αυλή του Μουσείου παρουσιάζονται αρχιτεκτονικά μέλη, επιτύμβιες στήλες και ψηφίσματα, όπως επίσης και το σημαντικό εύρημα του κεραμικού κλιβάνου που βρέθηκε στην περιοχή της αρχαίας αγοράς της Ερέτριας και χρονολογείται στη Μεσοελλαδική Εποχή (2000-1650 π.χ.). Η Ακρόπολη της Ερέτριας Ερείπια της αρχαίας Ερέτριας, βρίσκονται διάσπαρτα σε όλη την πόλη, από την παράκτια ζώνη έως και το λόφο, όπου συναντάμε την Ακρόπολη, κτίριο κατασκευασμένο τον 3ο αι. π.χ. Στους πρόποδες του λόφου είναι χτισμένο το Αρχαίο Θέατρο. Η Οικία των Ψηφιδωτών Η "Οικία των Ψηφιδωτών" ήταν ισόγεια, κατασκευασμένη πάνω σε παλαιότερα οικοδομήματα περί το 370 π.χ. Καταλάμβανε ένα χώρο 625 τ.μ. Η αρχιτεκτονική της αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα της αρχαίας ελληνικής κατοικίας. Περιλαμβάνει αίθριο, επίσημους και βοηθητικούς χώρους. Λόγω του ψηφιδωτού διακόσμου οι αίθουσες στην βόρεια πλευρά χαρακτηρίζονται ως οι πιο θεαματικές. Η εικονογραφική θεματολογία του ψηφιδωτού διακόσμου είναι εμπνευσμένη από την μυθολογία και τη Ιλιάδα. Η Οικία καταστράφηκε από πυρκαγιά στις αρχές του 3ου αι. π.χ. Ο Ναός της Ίσιδας Το Ισείον, είναι ναός αφιερωμένος στην Ίσιδα και σε άλλες αιγυπτιακές θεότητες. Βρίσκεται στο νότιο τομέα της πόλης, πίσω από το μικρό λιμάνι, επιτρέποντας μας να συνδέσουμε την ύπάρξή του με την εμπορική δραστηριότητα στην Ερέτρια. Λατρεία αιγυπτιακών θεοτήτων στην Ελλάδα, έγινε κατά την ελληνιστική περίοδο. Ο ναός χρονολογείται στον 4ο αι. π.χ. Ο τάφος των "Ερώτων" Πρόκειται για έναν τάφο μακεδονικού τύπου που χρονολογείται στα τέλη του 4ου αι. π.χ., περίοδο κατά την οποία, μετά την κυριαρχία των Μακεδόνων εμφανίζονται και στη νότια Ελλάδα ταφικά μνημεία αυτού του τύπου. Ανάμεσα στα άλλα ευρήματα του τάφου, που σήμερα εκτίθενται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, βρέθηκαν και πήλινα αγαλματίδια Ερώτων, στα οποία οφείλεται η σημερινή ονομασία του μνημείου. Βρίσκεται στο λόφο βορειοδυτικά της Ερέτριας και διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση. Το Ιερό Δαφνηφόρου Απόλλωνα Το ιερό του Δαφνηφόρου Απόλλωνα ιδρύθηκε, σύμφωνα με τα ανασκαφικά δεδομένα, γύρω στον 8ο αι. π.χ. Καταστράφηκε πιθανόν, στη διάρκεια του Ληλαντίου πολέμου, για να ξαναχτιστεί στα μέσα του 7ου αι. π.χ. Μοναδική, στη κατασκευή αυτού του ναού, είναι η αρμονική συνύπαρξη ιωνικών και δωρικών αρχιτεκτονικών στοιχείων. Ο δυτικός εναέτιος διάκοσμος του αναπαριστά αμαζονομαχία και συγκεκριμένα το επεισόδιο της αρπαγής της βασίλισσας των Αμαζόνων, Αντιόπης, από τον Θησέα. Τα γλυπτά αυτά φιλοξενούνται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της πόλης. Ο ναός υπέστη μία καταστροφή από τους Πέρσες το 490 π.χ. και ανακατασκευάστηκε αργότερα. Καταστράφηκε από τους Ρωμαίους, το 198 π.χ. Περισσότερα στοιχεία στο http://www.youtube.com/watch?v=onrwunvuxjo&feature=player_embedded#at=35 8
Και τώρα η σειρά σου 1. Ποια είναι η ετυμολογική προέλευση της λέξης «Ερέτρια»;... 2. Ποιες αποικίες ίδρυσαν οι Ερετριείς στην Κάτω Ιταλία;... 3. Ποιες πόλεις συγκρούστηκαν στον Λιλάντιο Πόλεμο; Ποιος ιστορικός μας πληροφορεί για τον πόλεμο αυτό;...... 4. Ποιο ρόλο έπαιξε η Ερέτρια στην Ιωνική Επανάσταση και ποιες οι συνέπειες για την ίδια;...... 5. Με ποια πλευρά συμμετείχε η Ερέτρια στον Πελοποννησιακό Πόλεμο;... 6. Μετά από ποια μάχη έπαψε η Ερέτρια να αποτελεί μια σημαντική πόλη-κράτος;... 7. Σε τι διαφέρει το αρχαίο θέατρο της Ερέτριας από άλλα θέατρα που βρίσκονται στον ελλαδικό χώρο;......... 8. Το ειδώλιο ποιου κενταύρου βρίσκεται στο μουσείο της Ερέτριας; Από τι υλικό είναι κατασκευασμένο; Σε ποια εποχή χρονολογείται;......... 9. Ποιες μορφές αναπαριστάνει το διπλανό σύμπλεγμα από το μουσείο της Ερέτριας;......... 9
Βουλή των Ελλήνων Η λειτουργία της Βουλής Στην Ελλάδα η Βουλή είναι το όργανο του κράτους που εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία, είναι δηλαδή ο κορυφαίος δημοκρατικός θεσμός, μέσω του οποίου αντιπροσωπεύεται ο λαός δια των βουλευτών. Ο λαός συμμετέχει στην άσκηση της εξουσίας με την ανάδειξη αιρετών αντιπροσώπων, των βουλευτών (έμμεση ή κοινοβουλευτική δημοκρατία). Οι Έλληνες βουλευτές που ανέρχονται σε τριακόσιους, εκλέγονται με γενικές εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια. Η θητεία της Βουλής είναι τετραετής. Βέβαια σε κάποιες περιπτώσεις, που αναφέρονται ρητά στο Σύνταγμα του 1975, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί να διαλύσει τη Βουλή πριν τη λήξη της τετραετίας και να προκηρύξει νέες εκλογές για την ανάδειξη νέων εκπροσώπων του Έθνους, ώστε να εκφραστούν με τον καλύτερο τρόπο οι βασικές τάσεις του εκλογικού σώματος. Σύμφωνα με το Σύνταγμα του 1975 η Βουλή των Ελλήνων έχει τις εξής αρμοδιότητες: α. Είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την τροποποίηση του Συντάγματος. Εάν οι βουλευτές κρίνουν ότι πρέπει να τροποποιηθούν συγκεκριμένες διατάξεις του Συντάγματος για να προσαρμοστούν στα νέα πολιτικά και κοινωνικά δεδομένα, τότε μπορούν να προβούν στην αναθεώρηση του Συντάγματος. Για την απόφαση αναθεώρησης του Συντάγματος απαιτείται η συναίνεση των 3/5 των βουλευτών και δεν μπορεί να γίνει πριν την πάροδο πέντε ετών από την προηγούμενη αναθεώρησή του. β. Ελέγχει τη δημοσιονομική πολιτική του κράτους. Κάθε χρόνο ψηφίζει τον κρατικό προϋπολογισμό και ελέγχει τα έσοδα και τα έξοδα του κράτους. 10
γ. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το νομοθετικό της έργο. Σύμφωνα με το Σύνταγμα στη Βουλή ανατίθεται η νομοθετική εξουσία. Οι αντιπρόσωποι του Έθνους θεσπίζουν νόμους που αφορούν τις διακρατικές σχέσεις, τις σχέσεις κράτους-πολιτών, και τις σχέσεις μεταξύ πολιτών. Όμως οι νόμοι που ψηφίζονται από τη Βουλή δεν μπορεί να αντιβαίνουν στο Σύνταγμα. Για τη συνταγματικότητα των νόμων αποφασίζει το Συμβούλιο της Επικρατείας. δ. Εξίσου σημαντικό έργο της Βουλής είναι ο κοινοβουλευτικός έλεγχος, δηλαδή ο έλεγχος στις πράξεις της κυβέρνησης. Οι βουλευτές ασκούν έλεγχο στην κυβέρνηση καταθέτοντας στο προεδρείο της Βουλής επερωτήσεις. Σύμφωνα με το Σύνταγμα, η κυβέρνηση συλλογικά και ο κάθε Υπουργός ξεχωριστά είναι υποχρεωμένος να παρέχει εξηγήσεις στους βουλευτές για τη δραστηριότητά του στους τομείς της ευθύνης του. ε. Τέλος αν η Βουλή κρίνει ότι δεν μπορεί να στηρίζει πλέον την κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα μέσω της υποβολής πρότασης δυσπιστίας να προκαλέσει την πτώση της κυβέρνησης. Στην περίπτωση αυτή ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι υποχρεωμένος να διορίσει κυβέρνηση που να εκφράζει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Η πρόταση δυσπιστίας μπορεί να υποβληθεί μόνον μετά την πάροδο έξι μηνών μετά την προηγούμενη. H Ολομέλεια και το Tμήμα Η Ολομέλεια της Βουλής αποτελείται από το σύνολο των 300 Βουλευτών, οι οποίοι εκλέγονται στις βουλευτικές εκλογές. Οι εκλογές διεξάγονται κάθε τέσσερα χρόνια, εκτός αν η Βουλή διαλυθεί νωρίτερα. Το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εκλογικών αναμετρήσεων αποτελεί μία «Βουλευτική Περίοδο». Οι Βουλευτικές Το κτίριο της Βουλής Α. Παλαιά Ανάκτορα Το κτίριο που σήμερα στεγάζει τη Βουλή κατασκευάσθηκε αρχικά ως ανάκτορο του πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, Όθωνα. Στις 5 Φεβρουαρίου 1836 άρχισαν οι εργασίες ανέγερσης του ανακτόρου σε χώρο που επιλέχθηκε προσεκτικά. Τα σχέδια είχαν γίνει από το διάσημο αρχιτέκτονα Φρειδερίκο Γκαίρτνερ, σχεδιαστή, μεταξύ άλλων, των βασιλικών ανακτόρων του Μονάχου και του Μουσείου Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης. Γνώστης και θαυμαστής της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής, ο Γκαίρτνερ προσπάθησε να σεβασθεί τα αρχαία μνημεία της Αθήνας δίνοντας ένα επιβλητικό δωρικό ρυθμό στην εξωτερική όψη του κτιρίου των Ανακτόρων με μεγαλοπρεπή αετώματα και επιβλητικές κιονοστοιχίες. Για τον εσωτερικό διάκοσμο προτίμησε την ανάλαφρη αρχιτεκτονική του ιωνικού ρυθμού. Μετά από έξι χρόνια, το νέο οικοδόμημα 11
παραδόθηκε στη βασιλική οικογένεια του Όθωνα, που έζησε σε αυτό επί είκοσι χρόνια, στη συνέχεια δε κατοικήθηκε από τους βασιλείς της νέας δυναστείας (των Γλύξμπουργκ). Τον Ιούλιο του 1884 μία πυρκαγιά κατέστρεψε το βόρειο τμήμα των Ανακτόρων προκαλώντας τεράστιες ζημιές. Μια δεύτερη πυρκαγιά στις 24 Δεκεμβρίου του 1909 αποτέφρωσε όλο το κεντρικό τμήμα των Ανακτόρων. Η τότε βασιλική οικογένεια μεταφέρθηκε στην εξοχική κατοικία της Δεκέλειας (Τατοϊου) και δεν επανήλθε πλέον. Το Μέγαρο των Παλαιών Ανακτόρων παρέμεινε ακατοίκητο μέχρι την Μικρασιατική καταστροφή. Το 1922 χιλιάδες πρόσφυγες βρήκαν καταφύγιο στο ημιερειπωμένο κτίριο και στον περίβολό του, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθούν οι ανεπανόρθωτες ζημιές που είχαν γίνει στις τοιχογραφίες και τις διακοσμήσεις ήδη από την πυρκαγιά του 1909. Β. Σύγχρονη Βουλή Τα παλαιά Ανάκτορα της Πλατείας Συντάγματος χρησιμοποιήθηκαν αργότερα για διαφορετικό σκοπό. Το 1929 η Κυβέρνηση αποφάσισε να μεταφερθεί σε αυτά η Βουλή από το παλαιό Βουλευτήριο της οδού Σταδίου. Με σχέδια του αρχιτέκτονα Ανδρέα Κριεζή έγιναν σημαντικές αλλαγές. Το καλοκαίρι του 1930 άρχισαν οι εργασίες της μετατροπής του κτιρίου ώστε να ανταποκριθεί στις νέες ανάγκες. Πρώτη η Γερουσία εγκαταστάθηκε στο ανακαινισμένο κτίριο των Παλαιών Ανακτόρων στις 2 Αυγούστου 1934. Η Βουλή μεταφέρθηκε εκεί ένα χρόνο αργότερα, την 1η Ιουλίου 1935, όπου άρχισε τις εργασίες της η Ε' Εθνική Συνέλευση. Στον χώρο του προαυλίου των Παλαιών Ανακτόρων προστέθηκε το Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, το οποίο φιλοτεχνήθηκε με ιδιαίτερη φροντίδα από τον αρχιτέκτονα Λαζαρίδη, το έτος 1932, και αποτελεί έκτοτε το επίκεντρο των εθνικών εορτασμών. Σήμερα κινούνται καθημερινά στον χώρο του Μεγάρου της Βουλής, εκτός από τους τριακόσιους αντιπροσώπους του Έθνους, επτακόσιοι περίπου υπάλληλοι που συντονίζουν το έργο της. Η μεγαλοπρέπεια του κτιρίου, παρά τις κακοτυχίες που υπέστη, δεν έχει μειωθεί. Το έργο του Γκαίρτνερ ορθώνεται στο κέντρο της Αθήνας και αποτελεί κήρυκα της ιστορίας του τόπου. Οι υπηρεσίες της Βουλής Ο Πρόεδρος της Βουλής προΐσταται όλων των υπηρεσιών της, με τη βοήθεια του Γενικού Γραμματέα. Οι υπηρεσίες της Βουλής έχουν οργανωθεί κατά διευθύνσεις για την αποδοτικότερη 12
υποστήριξη του έργου της. Οι τρεις μεγαλύτεροι τομείς της οργάνωσής τους περιλαμβάνουν: α. την Υπηρεσία Κοινοβουλευτικού Έργου, β. την Υπηρεσία Διοικήσεως και γ. την Επιστημονική Υπηρεσία. Στο Μέγαρο της Βουλής στεγάζονται: υποκαταστήματα των Ελληνικών Ταχυδρομείων, της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, του ΟΤΕ, και της Ολυμπιακής Αεροπορίας, ενώ λειτουργούν επίσης κυλικείο, εστιατόριο και κατάστημα περιοδικού τύπου. Εκθέσεις - Δραστηριότητες Με αφορμή τον εορτασμό ιστορικών γεγονότων ή προς τιμήν προσωπικοτήτων της νεότερης ελληνικής ιστορίας ή για άλλα ειδικά θέματα, οργανώνονται εκθέσεις, στις οποίες ξεναγούνται μαθητές και ιδιώτες. Στο πλαίσιο της λειτουργίας των εκθέσεων που φιλοξενούνται στον Εκθεσιακό Χώρο του Ιδρύματος οργανώνονται παράλληλες συναφείς εκδηλώσεις και ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα. Ακόμη, στον Εκθεσιακό Χώρο παρουσιάζεται ενημερωτικό υλικό και παρέχονται πληροφορίες για τις δραστηριότητες του Ιδρύματος. To Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, με αφορμή τον εορτασμό της επετείου των 2.500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα, διοργανώνει έκθεση με τίτλο «Η Μάχη του Μαραθώνα: Ιστορία και Θρύλος». Η έκθεση άνοιξε για το κοινό στις 17 Ιουνίου 2010 στο νέο εκθεσιακό χώρο του Ιδρύματος της Βουλής, επί της λεωφόρου Αμαλίας 14, και θα παραμείνει ανοικτή μέχρι το τέλος του σχολικού έτους 2010 2011. Τα παραπάνω στοιχεία πάρθηκαν από την ιστοσελίδα http://www.hellenicparliament.gr/vouli-ton-ellinon/o-thesmos/ Εικονική περιήγηση μπορείτε να κάνετε στην ιστοσελίδα: http://www.hellenicparliament.gr/vouli-ton-ellinon/toktirio/eikoniki-periigisi/ 13
Και τώρα εσείς! Πόσοι είναι οι Έλληνες βουλευτές; Ποιός είναι σήμερα ο Πρόεδρος της Βουλής; Ποιος δημιούργησε τα σχέδια για το κτίριο της Βουλής των Ελλήνων; Πώς επιλέχτηκε η τοποθεσία για την εγκατάσταση του κτιρίου; Ποιούς ρυθμούς έδωσε ο αρχιτέκτονας στο κτίριο της Βουλής; Πώς ονομάζεται η πλατεία έξω από τη Βουλή και γιατί; Ποιος φιλοτέχνησε το μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη; Βρείτε τις δύο φράσεις του αρχαίου Έλληνα ιστορικού (ποιού;...) που αναγράφονται πάνω στο μνημείο. Ποιες είναι; Διαλέξτε και σημειώστε πέντε από τα αναφερόμενα στο μνημείο μέρη όπου διεξήχθησαν μάχες. 14
Θεατρική Παράσταση: Το αμάρτημα της μητρός μου Λίγα λόγια για το συγγραφέα: ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ Ο Γεώργιος Βιζυηνός (1849-1896), ένας από τους κύριους εκπροσώπους της Νέας Αθηναϊκής Σχολής (1880-1922), αναγνωρίστηκε ως ο εισηγητής του ηθογραφικού διηγήματος στην Ελλάδα. Τα διηγήματά του συνδυάζουν την αυτοβιογραφία με την ιστορική και την ψυχολογική ανάλυση, αφού ενδιαφέρθηκε κυρίως για την ψυχογράφηση των ηρώων του και αξιοποίησε τα προσωπικά του βιώματα και τις αναμνήσεις του από την πατρίδα του, τη Βιζύη της Ανατολικής Θράκης. Πλοκή του έργου: «Το αμάρτημα της μητρός μου» του Γεώργιου Βιζυηνού είναι έργο αυτοβιογραφικό. Εκτός από το συγγραφέα αφηγητή τα κύρια πρόσωπα της πλοκής είναι η Αννιώ, η μοναδική αδελφή που ο ίδιος γνωρίζει, η οποία είναι άρρωστη, και η χήρα μητέρα τους, η οποία είναι προσηλωμένη σ' αυτήν και παραμελεί τα τρία αγόρια της. Η αρρώστια της Αννιώς επιδεινώνεται και τελικά πεθαίνει. Η μητέρα υιοθετεί μια ψυχοκόρη, που τη μεγαλώνει με υπερβολική στοργή και την παντρεύει, για να υιοθετήσει στη συνέχεια ένα άλλο, πολύ μικρό κοριτσάκι, κάτι που προξενεί την έντονη αντίδραση των αγοριών. Στις αντιδράσεις των γιων της, η μητέρα αποφασίζει να τους αποκαλύψει το τρομερό μυστικό της: Η εμμονή της με τις υιοθεσίες κοριτσιών οφείλεται σε ένα τραγικό γεγονός, για το οποίο νιώθει τύψεις εδώ και χρόνια.... Σκηνοθεσία: Ηθοποιοί: Τραγούδι: Ηλίας Λογοθέτης Ηλίας Λογοθέτης, Ελένη Υφαντή, Μαρία Ζαχαρή, Σάββας Σουρμελίδης. Νίκος Ψαριανός. Μελοποίησε ο ίδιος ποιήματα του Βιζυηνού τα οποία και ερμηνεύει ζωντανά. Βαφείο - Λάκης Καραλής Αγίου Όρους 16 και Κωνσταντινουπόλεως, Βοτανικός Τηλ. 210 3425637 15
Κριτικές κοινού 1. ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΗ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΜΙΑ ΟΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΑΙΣΘΗΤΙΚΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΜΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΟΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΕΑΤΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ ΤΗΣ ΣΥΓΧΥΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΥΤΕΛΕΙΑΣ. 2, Ασύλληπτο να περιγράψω αυτό που ένοιωσα.ένας μονόλογος απο την κ. Ζαχαρή ΚΑΘΗΛΩΤΙΚΟΣ.Ο κ. Λογοθέτης σπάνιος ηθοποιός στις μέρες μας,ζωντάνεψε τον Βιζυηνό συγκλονιστικά.συγχαρητήρια σε όλους τους ηθοποιούς και συντελεστές.η παράσταση θα μας μείνει αξέχαστη. 3, Υπέροχα συγκινητική παράσταση με την κυρία Ζαχαρή και τον κύριο Λογοθέτη να μαγνητίζουν το συναίσθημα.ηθοποιός σημαίνει να ποιεί κάποιος ήθος μέσα από τις επιλογές του την εκφραστική του δύναμη και την έντεχνη δύναμη της σιωπής! Περισσότερες κριτικές μπορείτε να δείτε: http://www.athinorama.gr/theatre/data/performances/default.aspx?id=10001271&seltab=1&p=18# votes Ποιο ήταν τελικά «Το αμάρτημα της μητρός μου»;... Τι ήταν αυτό που σας άρεσε περισσότερο στο έργο;...... Γράψτε τη δική σας κριτική για το έργο......................... 16
Μουσείο Ακρόπολης Ανακαλύψτε μόνοι σας το μουσείο της Ακρόπολης. Ζητήστε και τη βοήθεια του/της ξεναγού. Ερώτηση Εικόνα Απάντηση Η αίθουσα αυτή βρίσκεται αμέσως μετά τον προθάλαμο του ισογείου. Πώς ονομάζεται και γιατί; Από τι υλικό είναι κατασκευασμένα τα διπλανά αγάλματα; Τι ρόλο έπαιζαν πιθανόν; Στην αίθουσα των αρχαϊκών έργων βρίσκεται το αέτωμα του αρχαϊκού Παρθενώνα. Πώς αλλιώς ονομάζεται; Τι απεικονίζει η κεντρική παράσταση; Με ποιον παλεύει ο Ηρακλής στην αριστερή (όπως τη βλέπετε) παράσταση του αετώματος; Στη δεξιά πλευρά του θα βρείτε τον τρισώματο δαίμονα. Τι κρατάει στα χέρια του; Η διπλανή παράσταση είναι από το αέτωμα του αρχαϊκού ναού της Αθηνάς Πολιάδος. Ποια μάχη παριστάνεται στο αέτωμα; 17
Πώς ονομάζεται το διπλανό άγαλμα; Από τι υλικό είναι κατασκευασμένο το άγαλμα και από τι η βάση του; Σε ποια εποχή τοποθετείται η κατασκευή του; Ποιο είναι το όνομα του διπλανού αγάλματος; Από πότε χρονολογείται; Που στηρίζεται η κεφαλή; Τι σκοπό επιτελούσε; Το έργο αυτό είναι ρωμαϊκό αντίγραφο ενός περίφημου γλύπτη. Ποιανού; Θα το βρείτε στις συλλογές που αναφέρονται στα Προπύλαια, στην Αθηνά Νίκη και στο Ερέχθειο. Από ποιο ναό προέρχεται το διπλανό ανάγλυφο, πότε δημιουργήθηκε και ποιο είναι το όνομά του; Ποια θεότητα κάθεται στο βράχο της διπλανής παράστασης; 18
Πώς ονομάζεται το διπλανό άγαλμα; Ποιους προστάτευε; Από ποιον γλύπτη φιλοτεχνήθηκε; Θα το βρείτε στη συλλογή εκθεμάτων «5 ος αι. π.χ. 5 ος αι. μ.χ. Πώς ονομάζονται οι κόρες της διπλανής σύνθεσης; Πόσες ήταν συνολικά; Τη στέγη ποιανού κτιρίου στήριζαν; Υποστηρίζεται ότι οι μορφές αυτές αποτελούσαν το υπέργειο μνημείο του τάφου ενός βασιλιά της Αθήνας. Ποιανού; Το διπλανό άγαλμα είναι ένα ανάθημα. Ποιους απεικονίζει και σε ποια συγκεκριμένη στιγμή; Μπορείτε να θυμηθείτε ένα αντίστοιχο γεγονός της αρχαίας ελληνικής μυθολογίας; Πώς ονομάζεται το διπλανό άγαλμα. Από πότε χρονολογείται; Ποιος ανέθεσε τη φιλοτέχνησή του; Σε ποια θεότητα προσφέρθηκε; 19
Ποιος είναι ο τίτλος του διπλανού αγάλματος; Πότε φιλοτεχνήθηκε; Τί χρώμα έχουν τα μαλλιά και το ρούχο της νεανικής μορφής; Ποιο σκοπό επιτελούσε το διπλανό δημιούργημα; Πώς ονομάζεται το διπλανό άγαλμα; Ποιος και πότε το φιλοτέχνησε; Σε ποιο γεγονός ήταν αφιερωμένη η ανατολική ζωφόρος που βρισκόταν πάνω από την είσοδο του Παρθενώνα; Η αναπαράσταση αυτή είναι τμήμα της Ανατολικής Ζωφόρου του Παρθενώνα. Ποιες θεότητες απεικονίζονται; Ποιο είναι το θέμα της νότιας πλευράς των μετοπών του Παρθενώνα; 20
Ποιες μορφές αναπαριστάνονται στη διπλανή σύνθεσή; Ποιος Γαλλοελβετός αρχιτέκτονας σχεδίασε το νέο μουσείο της Ακρόπολης; Γράψτε δύο επίθετα που να αναφέρονται στην εντύπωση που σας έκανε το μουσείο της Ακρόπολης....... Θα θέλατε να κάνετε κάποια άλλη παρατήρηση;........................ 21
Polemonta Tο 1975, ένα χρόνο δηλαδή μετά την πτώση της Χούντας και την επιστροφή της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, επιστρέφει στον τόπο του κι ένας νεαρός, ανήσυχος, "άπατρις" ευπατρίδης, εφοδιασμένος με γερά εξοπλισμένα όνειρα και μια θητεία (θεατρική, φιλολογική, κινηματογραφική) στα καλύτερα εργαστήρια της Εσπερίας (Σορβόνη, Centro Sperimentale): ο Δημήτρης Μαυρίκιος. Η πρώτη του δουλειά, μια παραγγελία στα πλαίσια της τηλεοπτικής εκπομπής "Έρευνα", τον ξαναστέλνει πίσω στην Ιταλία. Και η εικοσάλεπτη εκπομπή για τα ελληνόφωνα χωριά της Καλαβρίας, στην Κάτω Ιταλία, εξελίσσεται σ ένα οδοιπορικό σε κάτι ξεχασμένα errata ενός συγγράμματος Γεωγραφίας, στα ευγενή και μαγικά κατάλοιπα του Μύθου, στα κρημνώδη τοπία μιας ελληνικής γλώσσας που δεν έχει ξεχάσει ν αντιστέκεται. Ένας διαρκής μέτοικος κάνει το χρέος του απέναντι στη γλώσσα των αποίκων, που έμεινε εκεί ακόμα κι όταν αποχώρησε το τελευταίο πλοίο της Ιστορίας. Μ άλλα λόγια, η εικοσάλεπτη εκπομπή εξελίσσεται σ ένα συγκλονιστικό κινηματογραφικό ντοκουμέντο μεγάλου μήκους και μεγάλης πνοής. Το Polemonta συμμετείχε στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης του 1975, κέρδισε το Βραβείο των Κριτικών και του Κοινού, και δεν προβλήθηκε ποτέ στις κινηματογραφικές αίθουσες, γιατί δεν ήθελε ο παραγωγός. Evo polemao, esu polemai, ecino polemai... Στο τέλος της χιλιετίας μας το ρήμα "δουλεύω" στην ελληνική διάλεκτο της Απουλίας, δεν κλίνεται πια στον ενεστώτα... Οι ελάχιστοι σημερινοί επιζώντες, απόστρατοι την δουλειάς και του όποιου "πολέμου", θα πάρουν μαζί τους στη λήθη τη μητρική γλώσσα που -χιλιετίες τώρα- μιλιόταν στην Κάτω Ιταλία, την αλλοτινή "Μεγάλη Ελλάδα". Με το Polemonta, πολύ νέοι τότε, ο Δημήτρης Μαυρίκιος και ο Λευτέρης Παυλόπουλος ανακαλύπτουν τον κόσμο μέσα από τον φακό. Η Ελένη Καραΐνδρου έγραψε για πρώτη φορά μουσική για τον κινηματογράφο. Κι όλοι πρωτοβλέπαμε τη διάλεκτό τους και τα τραγούδια τους (το κατόπιν πασίγνωστο "andra mu pai" καταγράφηκε κυριολεκτικά εν τη γενέσει του από το φακό), γνωρίζαμε μέσα από τις αφηγήσεις στην κοινή μας γλώσσα και σε πρώτο πρόσωπο το μεγάλο ακόμα κοινωνικό πρόβλημα της Νότιας Ιταλίας. Σκηνοθεσία:... Φωτογραφία: Λευτέρης Παυλόπουλος Μοντάζ: Γιάννα Σπυροπούλου Μουσική:... Παραγωγός: Δημήτρης Ποντίκας 16mm Ασπρόμαυρο 90' (1975) Απόσπασμα από το "Ο Κρόνος και (μερικά από) τα παιδιά του", που περιέχεται στις Ψευδομαρτυρίες του Αχιλλέα Κυριακίδη, Εκδόσεις 'Υψιλος, 1998, http://www.filmfestival.gr/docfestival/1999/tribute_gr.html 22