ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ - ΕΜΦΥΛΙΟΣ



Σχετικά έγγραφα
Είκοσι χρόνια νωρίτερα, σε ένα νότιο χωριό της επαρχίας Πουντζάμπ.

Βιζυηνός Γεώργιος. Ποίος ήτον ο φονεύς του αδελφού μου

Παύλος Νιρβάνας. Το αγριολούλουδο

Κ. ΘΕΟΤΟΚΗΣ, Η ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΤΟ ΧΡΗΜΑ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΑΡΑ ΤΩ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΩ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ

Ο ΚΥΡΙΟΣ ΝΟΡΙΣ ΑΛΛΑΖΕΙ ΤΡΕΝΑ

Γ. Ρίτσος: ΑΠΟΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ. (Ο Γρηγόρης ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ αποκλεισμένος στη σπηλιά της Μονής Μαχαιρά).

Ο λόγος πλέον στους πολίτες

Τα Απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη

Πολιτική κατάθεση του Χριστόφορου Κορτέση στο ειδικό δικαστήριο του Κορυδαλλού, 06/02/13

ΕΥΜΕΝΙΔΕΣ ΑΙΣΧΥΛΟΣ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ. Προφήτισσα (Πυθία) Ορέστης Απόλλων Είδωλο Κλυταιμνήστρας Χορός (Ερινύες) Αθηνά Προπομποί

Οποιαδήποτε ομοιότητα με αληθινά πρόσωπα και καταστάσεις είναι απολύτως συμπτωματική. Το ποίημα στη σελίδα 5 είναι του Έκτορα Ιωάννου.

Μίχος Κάρης. Υστερόγραφα

ΘΕΜΑ: «Συζήτηση και λήψη αποφάσεων για τη διαθεσιμότητα υπαλλήλων, περικοπή πόρων, και δημιουργία Παρατηρητηρίου στον Δήμο μας».

Σκηνή 1 η : Στο σπίτι της Ρήνης, πρωί Το λαθρεμπόριο της ζάχαρης

Κύριε Πρόεδρε, θα σας ρωτήσω ευθέως εάν πιστεύετε ότι η χώρα βρίσκεται στα πρόθυρα του εμφυλίου.

Για το Άμπου Ντάμπι της Σαουδικής Αραβίας θα ξεκινήσουν

Η ΚΥΠΡΟΣ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑ Μαρτυρίες στην κόψη του ξυραφιού

Αλλά να μια άσπρη γραμμή από σκόνη σημαδεύεται πάνω στο δημόσιο δρόμο στο έβγα της Παραβόλας προς τη Μαντάνισσα (Παντάνασσα). Ταυτόχρονα ήχος μοτέρ

NΕΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ Του Αντώνη Καρανίκα

ΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ ΛΙΓΟ Η ΜΟΥΣΙΚΗ ΑΦΟΥ ΚΑΠΟΙΟΙ ΕΠΙΜΕΝΟΥΝ

ΑΜΠ ΕΛΟΣ. ΟΧριστιανισμός, θα μπορούσε να πούμε, AΜΠΕΛΙΚΟΥ. «Μπροστά στο Σπήλαιο»

ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ. ΠΡΟΣΩΠΑ του ΕΡΓΟΥ. 425 π.χ. α Βραβείο ΑΧΑΡΝΕΙΣ. ΜΕΓΑΡΕΥΣ: Αγρότης από τα Μέγαρα. Έρχεται να πουλήσει προϊόντα στην αγορά του ικαιόπολη.

Μάρτιος- Απρίλιος 2009, Έτος 13ο - Τεύχος 72ο. Εκδίδεται από το Γρ α φ ε ί ο Νεότητας της Ιεράς Μητροπόλεως Λαρίσης και Τυρνάβου

3 ο ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΑΧΤΑΜΟΝ ΜΙΧΑΛΗΣ 1 ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΡΕΝΤΗ Β ΤΑΞΗ ΤΙΤΛΟΣ : «ΑΓΓΕΛΟΣ ΠΑΝΩ ΣΤΗ ΓΗ» Το πρωί στις πέντε, σε ένα φτωχό χωριό

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ «Ρήγας Βελεστινλής» ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Τ.Ε.Φ.Α.Α ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΠΑΠΑΓΙΩΤΗ

Κώστας Κολυβάς (Μπερδεμπές)

ΓρΑφΩ αστυνομικές ιστορίες κι έτσι μου προέκυψε πάνω

Ανδρέας Καρκαβίτσας H θάλασσα

Πλεονάκις επολέμησάν με εκ νεότητός μου και γαρ ουκ ηδυνήθησάν μοι ΨΑΛΜΟΣ ΡΚΗ'

ΓΝΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΣΠΟΥΔΑΣΤΡΙΩΝ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΗΣΗΣ

ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

3 ο ΒΡΑΒΕΙΟ ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΩΤΗΡΧΟΥ ΕΛΛΗΝΟΓΑΛΛΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΠΕΙΡΑΙΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΠΑΥΛΟΣ» Α ΛΥΚΕΙΟΥ

23 του Νοέμβρη, ανοιχτά της Βαρκελώνης

Πρόταση Διδακτικής για την Ενότητα. «Τα φύλα στη Λογοτεχνία» Εισήγηση. στο Σεμινάριο Φιλολόγων Νομού Φθιώτιδας 13/11/2012

Συζητώντας με τον ΕΡΜΗ Τόμος Β

Βάιος Φασούλας ΜΑΡΙΝΑ. Μυθιστόρημα

Iανουάριος - Φεβρουάριος 2011, Έτος 15ο - Τεύχος 83ο

Από τον "Μύθο του Σίσυφου", μτφ. Βαγγέλη Χατζηδημητρίου, εκδόσεις Μπουκουμάνη, Αθήνα 1973.

ΑΓΙΑ ΓΑΛΗΝΗ ΤΕΥΧΟΣ 24 - ΙΟΥΝΙΟΣ 1992 ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΛΛΟΓΟΥ «Λ ΓIΛ ΓΑΛΗΝΗ» ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ

ΣΕΜΙΝΑΡΙΑ Π.Ι.Κ. ( ) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΕΜΙΝΑΡΙΟΥ

«Ο αγιογράφος μόνον αποκαλύπτει. Αποκαλύπτει το αόρατο και το κάνει ορατό» Eπιμέλεια: Βάσω Β. Παππά

Η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ

Κύρταμο, ή κρίταμο, ή κρίθαμνο. Το γνωρίζουμεν

1. ΟΙ ΦΥΛΑΚΕΣ ΤΩΝ ΜΥΣΤΙΚΩΝ ΠΡΩΙΝΑ ΜΕΙΔΙΑΣΜΑΤΑ... 19

Ξύπνησα το πρωί και το κεφάλι μου έλεγε να σπάσει. Τέρμα πια, δεν ξαναπίνω

6o ΚΥΝΗΓΙ ΚΡΥΜΜΕΝΟΥ ΘΗΣΑΥΡΟΥ Γρίφος Νο 1. Ακούγεται το τραγούδι του Νίκου Ξυλούρη «ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ»

Προς Τον Πρόεδρο του Συλλόγου Κανδυλιωτών Του Νομού Αρκαδίας Κεραμεικού 23 Τ.Κ Α Θ Η Ν Α. Αγαπητοί συμπατριώτες από την Κανδήλα

ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΤΗΣ ΥΠΑΛΛΗΛΩΝ

6. Ρ. Μούζιλ, Ο νεαρός Τέρλες

Ενότητα 9 ΣΧΟΛΕΙΟ. Παρουσίαση της ενότητας. Περιεχόµενα της ενότητας

ΠΡΈΠΕΙ ΑΡΧΊΖΟΝΤΑΣ ΝΑ ΠΩ ότι έχω έναν επιστήθιο

Γραπτή δήλωση Δημήτρη Χριστόφια στην ερευνητική επιτροπή. Πέμπτη 22 Αυγούστου

Χ Ρ Υ Σ Α Δ Η Μ Ο Υ Λ ΙΔ Ο Υ Ο ΓΙΟΣ ΤΗΣ ΒΡΟΧΗΣ

ΧΩΡΙΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ. Σε σένα. Μούσα της Ευαισθησίας

Από το «Δρόμο του Εγώ» στο «Δρόμο των Άλλων»

Βιογραφικό Σημείωμα ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΔΟΥΡΟΣ

Οκόσμοςτωνζώων. Λάγιος Βασίλειος, Εκπαιδευτικός (Π.Ε.70)

ΔΙΑΒΗΜΑ. www. Αποθεματικά ΟΤΑ και Κωπαΐδα στο Π.Σ. Συνελήφθη απο αστυνομικούς της Α.Δ. Βοιωτίας 26χρονος αλλοδαπός, μέλος εγκληματικής σπείρας

(μαθητική εργασία στη Νεοελληνική Γλώσσα από το τμήμα Β3 του Γυμνασίου) zxcvbnmσγqwφertyuioσδφpγρaηsόρ. [σχολικό έτος ]

Συνέντευξη του Πρωθυπουργού κ. Αντώνη Σαμαρά στην τηλεοπτική εκπομπή «Πρωινό ΑΝΤ1» και το δημοσιογράφο κ. Γιώργο Παπαδάκη

ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΜΕΝΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

ΜΑΚΙΣΤΙΑ Τ Ρ Ι Μ Η Ν Ι Α Ι Α Ε Φ Η Μ Ε Ρ Ι Δ Α Τ ΟΥ Σ ΥΛ ΛΟ Γ ΟΥ Μ Α Κ Ι Σ ΤΑ Ι Ω Ν ΟΛΥ Μ Π Ι Α Σ

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ «Ποδήλατο οδηγός σχεδιασμού και αξιολόγηση δικτύων»

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013 έκδοση 50. ΟΙ ΟΡΝΙΘΕΣ - διήγημα

ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ ΑΠ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ: ΕΓΓΡΑΜΜΑΤΟΙ ΑΦΗΓΗΤΕΣ, ΛΟΓΙΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Α Ν Α Δ Ρ Ο Μ Ε Σ. ΤΕΥΧΟΣ Νο 15 ΜΑΡΤΙΟΣ 2009 Σελίδα 1

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΤΑΞΗΣ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ

Περιεχόμενα. Βερολινέζικο Ημερολόγιο (Φθινόπωρο 1930) Σάλι Μπόουλς Στη νήσο Ρούγκεν (Καλοκαίρι 1931) Οι Νόβακ...

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ 73. Η λάμψη της εξέγερσης είναι παντοτινή...

(Μπαίνουν ο Ρωμιός και το Ρωμιάκι. Είναι ντυμένοι σαν παλιάτσοι.)

ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΓΕΡΟΝΤΙΚΟ

Η Πρέβεζα στο διάβα.. Οι γυναίκες του 21

Χαιρετισμός από τη Διευθύντρια του σχολείου κ. Σωτηρούλα Μενοίκου

Ο Κ Ο Σ Μ Ο Σ ΤΗΣ Ν. ΦΙΛΑ ΕΛΦΕΙΑΣ

ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙ ΟΔΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙ ΣΤΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡ ΕΙΑΣ ΝΑΟΥΣΑ Σ «ΑΝΑΣΤΑ ΣΙΟΣ ΜΙΧΑ ΗΛ Ο ΛΟΕΙΟΣ» ΕΤΟΣ

ο απογραφέας απόσπασμα από το επερχόμενο

Φωνή της Πάρου Ε β δ ο μ α δ ι α ί α π ο λ ι τ ι κ ή ε φ η μ ε ρ ί δ α Π ά ρ ο υ - Α ν τ ι π ά ρ ο υ


ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ ΖΕΙ, γεννιέται και πεθαίνει μέσα στην αφάνεια.

ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ 19 ΜΑΪΟΥ 2010 ΚΕΙΜΕΝΟ. Γιώργου Ιωάννου. Στου Κεµάλ το Σπίτι

1

Η Αθανασία Γαϊτανίδου γεννήθηκε στον Κορινό Πιερίας. Αποφοίτησε από τη Ζαρίφειο Παιδαγωγική Ακαδημία Αλεξανδρούπολης και πραγματοποίησε το


σκονάκι* τεύχος # 1 - Μάρτιος 2014

ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΤΑΠΑΚΟΥΔΗ ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ

Φτεριάς. Τριμηνιαίο περιοδικό των Απανταχού Μαραθοκαμπιτών. Αθήνα, Ιανουάριος - Μάρτιος 2015, τεύχος 63

Ηλίας Τριανταφυλλόπουλος. Βαραάτ. Publibook

ΕNOTHTA 20 ΕΙΡΗΝΗ Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΣΤΟΝ κ. ΝΙΜΙΤΣ:

ΕΤΟΣ 51 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ - ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ - ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2011 ΠΕΡΙΟΔΟΣ Γ ΤΕΥΧΟΣ 213 ΤΡΙΜΗΝΙΑΙΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΟΥ ΑΤΤΙΚΟΥ ΦΥΣΙΟΛΑΤΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΟΡΕΙΒΑΤΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ

Ο ΓΕΡΩΝ ΓΕΡΜΑΝΟΣ ΣΤΑΥΡΟΒΟΥΝΙΩΤΗΣ

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

-The Thorn Birds. Колин Маккалоу Поющие в терновнике Τα πουλιά πεθαίνουν τραγουδώντας Μετάφραση: Βικτώρια Τράπαλη

ΓΚΙΛΓΚΑΜΕΣ, Ο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΤΗΣ ΟΥΡΟΥΚ ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Μ. Ασία, Καππαδοκία,Πόντος, Κρήτη. Θράκη, Μακεδονία, Ήπειρος, Νησιά Ιονίου. Θεσσαλία, Στερεά Ελλάδα, Πελοπόννησος, Νησιά Αιγαίου

Σε εξαιρετική σεμνή τελετή στο κατάμεστο

ΒΙΒΛΙΟ ΔΑΣΚΑΛΟΥ «Νεοελληνική Γλώσσα Α-Γ Γυμνασίου»

«Το δη µόσιο αίσθη µα είναι το παν. Με αυ τό, τί πο τα δεν µπο ρεί να αποτύχει. Χωρίς αυτό, τίποτα δεν µπο ρεί να πε τύ χει»,

Transcript:

ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ - ΕΜΦΥΛΙΟΣ Στην περίοδο αυτή θα περιοριστώ να αναφέρω μόνον τις κρίσιμες ημερομηνίες στις οποίες συντελέστηκαν τα πλέον σπουδαία γεγονότα. 1. Η Συμφωνία της Πλάκας με την οποία τελείωσε ο 1 ος γύρος του Εμφυλίου Πολέμου. (29.02.44) 2. Η Διάσκεψη του Λιβάνου η οποία κατέληξε στο σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας με επί κεφαλής τον Γεώργιο Παπανδρέου. (17.05.44). 3. Το ΕΑΝ συμφωνεί να μετάσχει στην κυβέρνηση Παπανδρέου. Αύγουστος 44. 4. Οι Γερμανοί αποχωρούν από την Αθήνα. Ο Παπανδρέου αποβιβάζεται στο Φάληρο και αναλαμβάνει τη διακυβέρνηση της Χώρας. (17.10.44). 5. Διαδήλωση του ΕΑΜ, ανταλλαγή πυροβολισμών στην Πλατεία Συντάγματος. (03.12.44) 6. Δεκεμβριανά. (04.12.44) Είμαι βέβαιος ότι έχουν γραφεί πολλά, από πολλούς και μπορεί κανείς να ανατρέξει σε πηγές να τα βρει και να τα διαβάσει. Εγώ θα περιοριστώ στο τι έγινε στο χωριό μέχρι την ημέρα που έφυγα. Όταν αναγγέλθηκε η γενική αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα και η άφιξη της κυβέρνησης εθνικής ενότητας από τον Γ. Παπανδρέου, όλος ο κόσμος βρισκόταν σε κατάσταση ενθουσιασμού και περιμέναμε τα πρώτα στρατιωτικά τμήματα να φθάσουν και σε μας. Βέβαια δεν αναμέναμε να γίνει τίποτα το σπουδαίο στο χωριό μας, αλλά καλού-κακού, ετοιμαζόμασταν κι εμείς να υποδεχτούμε τους ελευθερωτές. Τότε οι προεστοί του χωριού μου ανέθεσαν να ετοιμάσω επιγραφές και πανό με συνθήματα, σε σημεία που θα ήταν ορατά, όταν περάσουν οι στρατιώτες. Ήμουν βλέπεις και ο ζωγράφος του χωριού. Οι επιγραφές έπρεπε να είναι και στα αγγλικά και στα ελληνικά. «Πώς το λένε ρε Σωκράτη το καλωσορίσατε στα αγγλικά;» «Γιου αρ γουέλκομ» (You are welcome), μου λεει ο Σωκράτης, και το ζωγράφισα με όση μαεστρία διέθετα σ ένα πανό που στήσαμε στον πλάτανο, κοντά στα Παρνασαίϊκα. Ο Σωκράτης ήταν ένας από τους Έλληνες που είχαν πάει στην Αμερική αλλά δεν του άρεσε και γύρισε πίσω. Όταν θέλαμε να μάθουμε καμιά αγγλική λέξη, τον ρωτούσαμε. Ο Σωκράτης μας διηγιόταν διάφορα ευτράπελα από την εποχή που ήταν στην Αμερική και πήγαινε στο σχολείο για να μάθει τη γλώσσα. Ήταν η πρώτη περίοδος της διαμονής του σ εκείνη την ξένη χώρα. Και ο Σωκράτης διηγείται: Μια μέρα η δασκάλα ρώτησε έναν μαθητή: «Πώς λένε εκείνο το ρολόι στα αγγλικά», και του δείχνει έξω από το παράθυρο, το ρολόι της πόλης, πάνω στο καμπαναριό. «Clock» λεει εκείνος. «Μπράβο George» του λεει η δασκάλα. Τότε η δασκάλα 1

γυρίζει στο Σωκράτη και του λεει. «Πώς το λένε αυτό στα αγγλικά», και του δείχνει το ρολόι που φορούσε στο χέρι. Ο Σωκράτης σκέφτεται, σκέφτεται και τελικά της λεει, «κλοκάκι». Μια άλλη επιγραφή που έγραψα ήταν στον πλαϊνό τοίχο του καφενείου του Δεληγιάννη «Καλώς ορίσατε αδέλφια». Δυστυχώς, κανείς δεν πέρασε για να δει τις επιγραφές. Είχαν αρχίσει οι επώδυνες εξελίξεις για τη Χώρα που κόστισε τόσο πολύ σε καταστροφές και σε αίμα. Από τότε που έφυγαν οι Γερμανοί, μέχρι τότε που τελείωσε ο εμφύλιος, γύρω στα τέλη του 1948, συνέβησαν πολλά. Κατ αρχήν, άρχιζε να οργανώνεται το κράτος και να επιστρατεύονται οι ηλικίες που είχαν καθυστερήσει να στρατευθούν, λόγω του πολέμου. Ο Κώστας ο αδελφός μου, ήταν ένας από τους πρώτους που στρατεύτηκαν. Αργότερα, ακολούθησε κι ο Τάκης. Εγώ, μολονότι είχα περάσει την ηλικία των 21 χρόνων, δεν είχα ακόμη κληθεί να υπηρετήσω. Παράλληλα, ο Λουδοβίκος είχε αρχίσει μια συνεργασία με τον Χρήστο, που ήταν στον Πειραιά, σχετική με εμπόριο τροφίμων και για αρκετό καιρό στο σπίτι μέναμε, η μητέρα, η Κούλα, ο Τάκης κι εγώ. Αισθανόμουνα ότι είχα γίνει ο αρχηγός της οικογένειας, ιδίως με την ανάληψη της επιδιόρθωσης του σπιτιού μας. Είχε μισό-γκρεμιστεί ο πίσω τοίχος του σπιτιού, προς τα Ψυχογιανναίϊκα και είχα πάρει κτίστες για να τον επιδιορθώσουν. Ο τοίχος ήταν πέτρινος και τις πέτρες τις κουβαλούσαμε από ένα νταμάρι που βρισκόταν μεταξύ Μουζούστας και Γαργαλιάνων. Μια άλλη δραστηριότητα που ήρθε να ταράξει κάπως τα νερά μας, ήταν ο Προσκοπισμός. Πώς μου προέκυψε αυτή η ιδέα, δεν θυμάμαι. Θυμάμαι όμως, ότι μάζεψα καμιά εικοσαριά παιδιά, μικρότερα από μένα, και ίδρυσα τον Προσκοπισμό στο χωριό, χωρίς καμία σύνδεση με τις κεντρικές υπηρεσίες των Αθηνών. Σαν υπαρχηγό όρισα τον Τάσο Πετρόπουλο και σαν ομαδάρχες τον Τάκη Κυριακόπουλο, τον Σιδέρη Χριστόπουλο και τον Γιάννη Δεληγιάννη. (Και οι τρεις τους, είχαν μελλοντικά, μια λαμπρή επαγγελματική σταδιοδρομία. Ο πρώτος ως γεωπόνος, ο δεύτερος ως Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου και ο τρίτος ως Δικαστικός). Αυτή η δραστηριότητά μου ήταν παράλληλη με τις αγροτικές εργασίες και τη μελέτη, δια αλληλογραφίας, των μαθημάτων της ΠΑΛΜΕΡ. Η εκπαίδευση των προσκόπων, στηριζόταν κυρίως σε αυτοσχεδιασμούς, με βάση την σωματική και ηθική αγωγή των εφήβων που αποτελούσαν τις ομάδες. Το πρώτο μας μέλημα ήταν, πώς θα καταφέρναμε να προμηθευθούμε τις στολές. Έγινε προσπάθεια για τη συγκέντρωση χρημάτων με εισπράξεις από κάλαντα, εράνους και την προσωπική συμβολή των μελών. Με αυτά τα χρήματα, αγοράσαμε το ύφασμα που χρειαζόταν, ενώ το ράψιμο έγινε κυρίως εθελοντικά, από ράφτρες του χωριού. Η κάθε στολή αποτελούνταν από παντελόνι, πουκάμισο και μαντήλι. Για καπέλο, κατασκευάσαμε μπερέδες. Δεν είχαμε τη δυνατότητα ν αποκτήσουμε 2

εκείνα τα χαρακτηριστικά προσκοπικά καπέλα με τον πλατύγυρο, που μας άρεσαν πολύ. Η πρώτη μας επίσημη εμφάνιση, ήταν μια εκδρομή στο Κεφαλόβρυσο της Χώρας. Μία Κυριακάτικη αυγή, ξεκίνησαν οι τρεις ομάδες. Η μία διέσχισε την κάτω ρούγα της Χώρας, η άλλη τη βόρεια πλευρά της πόλης, από του Μανούσου το γεφύρι και η τρίτη από τον Αεί-Δημήτρη και τους κεντρικούς δρόμους της Χώρας. Έγινε χαμός, κυρίως από τα ταυτόχρονα γαυγίσματα των σκύλων. Οι Χωραΐτες αγουροξυπνημένοι, αναρωτιόνταν τι να συνέβαινε. Βέβαια, το πράγμα μαθεύτηκε γρήγορα και επιβεβαιώθηκε το βραδάκι, όταν οι ομάδες παρηλάσανε μέσα στους κεντρικούς δρόμους της πόλης, επιστρέφοντας στο Αμπελόφυτο. Η διαμονή στο Κεφαλόβρυσο ήταν πολύ ευχάριστη. Εκεί, κάτω από τα ψηλά πλατάνια και δίπλα από το γάργαρο νερό της πηγής, πέρασε η ημέρα ακολουθώντας ένα πρόγραμμα ασκήσεων σουηδικής γυμναστικής και αθλημάτων (άλματα, δρόμος ταχύτητας κλπ). Φυσικά μέσα στο πρόγραμμα ήταν και η παρασκευή ροφήματος από φασκομηλιά και το κυρίως φαγητό που είχαμε φέρει από το σπίτι μας (ξηρά τροφή). Όλα τα παιδιά είχαν μείνει πολύ ευχαριστημένα από την εμπειρία εκείνης της Κυριακής. Δεν θυμάμαι πολλά για τις δραστηριότητες των προσκόπων. Τις Κυριακές πηγαίναμε στην εκκλησία συντεταγμένοι και αποδίδαμε τιμές στις διάφορες φάσεις της λειτουργίας, στεκάμενοι σε στάση προσοχής, ενώ στον επιτάφιο παρελαύναμε με τα κοντάρια υπό μάλης. Πάντως, το παράγγελμά μου «ΠΡΟΣ...ΧΗ» δεν πρέπει να ήταν πολύ ευκρινές γιατί μια κυρούλα, μετά την απόλυση της εκκλησιάς σχολίασε: «Νόμισα ότι κάποιος σαλάγησε τα πρόβατα». Έτσι περνούσε ο καιρός με τις αγροτικές εργασίες, τη μελέτη των μαθημάτων της ΠΑΛΜΕΡ και τις διάφορες εκδηλώσεις του προσκοπισμού ως ότου έφθασε το Μεγάλο Μήνυμα. Ο Λουδοβίκος μια μέρα, έρχεται βιαστικός από το γραφείο της Κοινότητας και μου λεει: «Στην Κοινότητα ήρθε μια εγκύκλιος από το Υπουργείο Στρατιωτικών, που καλεί εθελοντές πενταετούς υποχρεώσεως για τις Διαβιβάσεις, προκειμένου να τους εκπαιδεύσει ως τεχνίτες τηλεπικοινωνίας. Σε ενδιαφέρει»; «Και βέβαια», του λεω. Δεν θυμάμαι τις προϋποθέσεις για την υποβολή της αίτησης, πάντως η αίτηση υπεβλήθη και ενεκρίθη. Ημερομηνία κατάταξης, άνοιξη του 1948, τόπος το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Διαβιβάσεων, στο Χαϊδάρι. Έφτασε λοιπόν η ώρα για την μεγάλη έξοδο. Ήταν ένα ανοιξιάτικο πρωινό του 1948, που έφευγα από το χωριό, ρίχνοντας μαύρη πέτρα, όπως λένε στα μέρη μας. Έφευγα για να προσπαθήσω να κάμω κάτι στη ζωή. Δεν μπορώ να πω με σιγουριά την αιτία που μου προκάλεσε αυτή την τόσο σφοδρή επιθυμία φυγής. Ήταν το σκάψιμο στα κτήματα; Ήταν ερωτική απογοήτευση; Ή 3

απλώς η επιθυμία μου να αγωνιστώ και να πετύχω στη ζωή; Ίσως ένα απ αυτά, ίσως κι όλα μαζί. Είχα ειδοποιήσει από το βράδυ τον Νίκο Κονδυλόπουλο, ότι την επομένη θα πηγαίναμε στην Κυπαρισσία να προφτάσουμε την οτομοτρίς για Αθήνα. Ο Νίκος Κονδυλόπουλος είχε το ταξί του χωριού και οι συνήθεις διαδρομές του από το Αμπελόφυτο ήταν Γαργαλιάνοι και Χώρα. Όμως, έπαιρνε και πελάτες που πήγαιναν στην Κυπαρισσία με προορισμό την Αθήνα. Αγαπούσε πολύ τη δουλειά του και το ταξί του. Πάντα τον έβλεπες μ ένα πανί στο χέρι, να σκουπίζει το παρμπρίζ και ν ανοιγοκλείνει τις πόρτες με μεγάλη προσοχή. Δεν άφηνε τους πελάτες να κλείνουν μόνοι τους τις πόρτες και όταν καμιά φορά του ξέφευγε κάποιος, του φώναζε: «Σιγά την πόρτα». Περνώντας από τον Πύργο, και βλέποντας τους Πυργιώτες να πίνουν τον πρωινό καφέ τους, κάτω από τα πανύψηλα πλατάνια, είχα την αίσθηση ότι περνούσα για τελευταία φορά. Εκεί, παραπέρα ήταν κι ο Τούρνας με το ταξί του, ετοίμαζε κι εκείνος την κούρσα του. Όμως δεν φαίνεται να φρόντιζε τόσο πολύ το ταξί του, όσο ο Κονδυλόπουλος, γιατί κάποια φορά έδειξε ότι δεν το συντηρούσε ικανοποιητικά. Μια μέρα λοιπόν, ο Τούρνας κατεβαίνοντας από την Αγία Τριάδα στο Αμπελόφυτο, είχε βγει έξω από το παράθυρο, ενώ το ταξί έτρεχε στην κατηφόρα, και φώναζε στα καφενεία: «Στην πάντα, στην πάντα». Του είχαν χαλάσει τα φρένα και ήλπιζε να σταματήσει στην πρώτη ανηφόρα που θα εύρισκε. Πιο πέρα, παίρνοντας τη στροφή για να μπούμε στη Φλόκα, θυμήθηκα τον Πάνο Μυλωνά και το... πείραγμά του στην κοπέλα του χωριού, μερικά χρόνια πριν. Μπαίνοντας στους Γαργαλιάνους θυμήθηκα την... θητεία μου στο Εμπορικό του Γαλανόπουλου, και τον τραγικό θάνατο που αυτός βρήκε στον κάμπο της Πυλίας. Ακολούθησε η διέλευση από τα Φιλιατρά και τέλος φτάσαμε στο Σιδηροδρομικό Σταθμό της Κυπαρισσίας. Αφού πλήρωσα και χαιρέτησα τον Νίκο, προχώρησα να βγάλω εισιτήριο για Πειραιά και επιβιβάστηκα στο τρένο. Το ταξίδι αυτό Κυπαρισσία-Αθήνα, με οτομοτρίς, το είχε κάμει νωρίτερα ο φίλος μου ο Τάκης, ο οποίος ακόμη και σήμερα, όταν του δίνεται η ευκαιρία, διηγείται μια χαριτωμένη ιστορία. Καθόταν λεει, σε μια πολυθρόνα της Β θέσης, δίπλα σε μια συμπαθητική γριούλα. Παρ όλο που συζητούσε ευχάριστα μαζί της, ένοιωθε άτυχος που δεν είχε δίπλα του μια νέα και ωραία συνεπιβάτιδα. Στην Πάτρα κατέβηκε η γριούλα και ω! του θαύματος, κάθισε δίπλα του μια εκπάλγου καλλονής νέα και ωραία συνεπιβάτιδα. «Ουφ κουραστικά που είναι αυτά τα ταξίδια» λεει. Κι ο Τάκης που άρπαξε την ευκαιρία να πιάσει κουβέντα μαζί της, απαντάει. «Ακόμα δεν αρχίσατε και κουραστήκατε, τι να πούμε εμείς που ερχόμαστε από μακριά»; της λεει. «Πόσο μακριά», ρωτά εκείνη. «Από την αφετηρία» της λεει ο Τάκης. «Από πού δηλαδή», ξαναρωτά η νέα. «Μα από την Κυπαρισσία» απαντά ο Τάκης. Και εκείνη προσθέτει. «Αχ δεν ήξερα ότι η Κυπαρισσία λεγόταν και αφετηρία». «Πού σαι Γιαγιούλα» μονολόγησε ο Τάκης και δεν ξαναμίλησε. 4

Εμένα βέβαια, η ψυχολογική μου κατάσταση δεν μου επέτρεπε τέτοιες αναζητήσεις. Οι σκέψεις μου ήταν ολότελα αφοσιωμένες στο σκοπό για τον οποίο πορευόμουνα, απολύτως μόνος. Δεν υπήρχε αμφιβολία ότι όλοι στην οικογένειά μου, μου ευχόντουσαν καλή τύχη, αλλά πέρα απ αυτό, δεν είχα να περιμένω τίποτ άλλο. Ίσως, αυτή η μοναξιά που αισθανόμουνα, να κινητοποίησε μέσα μου δυνάμεις, που ενίσχυσαν την αποφασιστικότητα, επαγρύπνηση και προσοχή μου σε κάθε κίνηση και απόφαση που έπαιρνα, γιατί ήξερα ότι δεν υπήρχε κανείς να με βοηθήσει. Με αυτόν λοιπόν τον...εξοπλισμό πορεύτηκα παραπέρα. 5