Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 17 Φεβρουαρίου 2017 (OR. en) Διοργανικός φάκελος: 2016/0335 (NLE) 6358/17 SCH-EVAL 66 MIGR 23 COMIX 129 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Αποστολέας: Γενική Γραμματεία του Συμβουλίου Με ημερομηνία: 17 Φεβρουαρίου 2017 Αποδέκτης: Αντιπροσωπίες αριθ. προηγ. εγγρ.: 5721/17 Θέμα: Εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου με σύσταση για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην αξιολόγηση του 2016 σχετικά με την εφαρμογή από την Ιταλία του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες η εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου με σύσταση για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην αξιολόγηση του 2016 σχετικά με την εφαρμογή από την Ιταλία του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής, η οποία εγκρίθηκε από το Συμβούλιο κατά την 3518η σύνοδό του, που πραγματοποιήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2017. Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, η εν λόγω σύσταση θα διαβιβασθεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα εθνικά κοινοβούλια. 6358/17 ΜΑΚ/ακι 1 DG D 1 A EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Εκτελεστική απόφαση του Συμβουλίου με ΣΥΣΤΑΣΗ για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην αξιολόγηση του 2016 σχετικά με την εφαρμογή από την Ιταλία του κεκτημένου του Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ, Έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1053/2013 του Συμβουλίου, της 7ης Οκτωβρίου 2013, σχετικά με τη θέσπιση ενός μηχανισμού αξιολόγησης και παρακολούθησης για την επαλήθευση της εφαρμογής του κεκτημένου του Σένγκεν και την κατάργηση της απόφασης της εκτελεστικής επιτροπής της 16ης Σεπτεμβρίου 1998 σχετικά με τη σύσταση της μόνιμης επιτροπής για την αξιολόγηση και την εφαρμογή της σύμβασης Σένγκεν 1, και ιδίως το άρθρο 15, Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Εκτιμώντας τα ακόλουθα: (1) Σκοπός της παρούσας απόφασης με σύσταση είναι να προτείνει στην Ιταλία μέτρα αποκατάστασης για την κάλυψη των ελλείψεων που εντοπίστηκαν κατά τη διενεργηθείσα το 2016 αξιολόγηση Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής. Σε συνέχεια της αξιολόγησης, με την εκτελεστική απόφαση C(2016) 6001 της Επιτροπής, εγκρίθηκε έκθεση η οποία περιλαμβάνει τις διαπιστώσεις και τις εκτιμήσεις και στην οποία απαριθμούνται οι βέλτιστες πρακτικές και οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση. (2) Η πρακτική να μεταφράζονται πάντοτε γραπτώς όλες οι διοικητικές αποφάσεις που απευθύνονται στον υπήκοο τρίτης χώρας σε γλώσσα που κατανοεί, η παρουσία πολιτισμικών διαμεσολαβητών καθ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας επιστροφής και η παρουσία ΜΚΟ στον αερολιμένα Leonardo da Vinci στη Ρώμη ώστε να παρέχουν συνδρομή στους μετανάστες στους οποίους δεν επιτρέπεται η είσοδος στα σύνορα, καθώς και σε δυνητικούς αιτούντες άσυλο, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 4 της οδηγίας περί επιστροφής, μπορούν να θεωρηθούν παραδείγματα ορθών πρακτικών. 1 ΕΕ L 295 της 6.11.2013, σ. 27. 6358/17 ΜΑΚ/ακι 2
(3) Για να εξασφαλισθεί η συμμόρφωση με το κεκτημένο Σένγκεν στον τομέα της επιστροφής, θα πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στην υλοποίηση των συστάσεων σχετικά με την έλλειψη ικανότητας κράτησης, την άμεση έκδοση αποφάσεων επιστροφής για τα πρόσωπα των οποίων διακόπτεται η νόμιμη παραμονή και τη λειτουργία ενός αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης της αναγκαστικής επιστροφής. (4) Πρέπει να ληφθούν όλα τα αναγκαία μέτρα για την αποτελεσματική επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών κατά τρόπο αποτελεσματικό και αναλογικό, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ 2. (5) Η παρούσα απόφαση για τη διατύπωση σύστασης θα πρέπει να διαβιβαστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και στα κοινοβούλια των κρατών μελών. Εντός τριών μηνών από την έκδοσή της, το αξιολογούμενο κράτος μέλος καταρτίζει, σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1053/2013, σχέδιο δράσης για την αποκατάσταση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην έκθεση αξιολόγησης και το υποβάλλει στην Επιτροπή και το Συμβούλιο, ΣΥΝΙΣΤΑ: ότι η Ιταλική Δημοκρατία θα πρέπει: 1. να διασφαλίζει ότι εκδίδεται, χωρίς περιττή καθυστέρηση, απόφαση επιστροφής για κάθε υπήκοο τρίτης χώρας του οποίου η αίτηση για νόμιμη παραμονή ή διεθνή προστασία έχει απορριφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 6 παράγραφος 1 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ 2. να ενσωματώσει πλήρως στην πολιτική δημιουργίας κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης («hotspots» ) την πρακτική έκδοσης αποφάσεων επιστροφής και απαγορεύσεων εισόδου σε περιπτώσεις παράτυπης διέλευσης των συνόρων, με σκοπό την ταχεία ταυτοποίηση και καταχώριση όλων των υπηκόων τρίτων χωρών που εισέρχονται και/ή διαμένουν παράνομα στο ιταλικό έδαφος και να τους αντιμετωπίζει σύμφωνα με το κεκτημένο στον τομέα της επιστροφής, με πλήρη τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης 2 Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 16ης Δεκεμβρίου 2008, σχετικά με τους κοινούς κανόνες και διαδικασίες στα κράτη μέλη για την επιστροφή των παρανόμως διαμενόντων υπηκόων τρίτων χωρών, ΕΕ L 348 της 24.12.2008, σ. 98. 6358/17 ΜΑΚ/ακι 3
3. να αναγράφει στις αποφάσεις επιστροφής την πληροφορία ότι ο υπήκοος τρίτης χώρας οφείλει να εξέλθει από το σύνολο του εδάφους της ΕΕ/του χώρου Σένγκεν προκειμένου να συμμορφωθεί με την απόφαση επιστροφής και ότι δεν μπορεί να εισέλθει εκ νέου στον χώρο Σένγκεν πριν από τη λήξη ισχύος της απαγόρευσης εισόδου, εάν υπάρχει με την παροχή των πληροφοριών αυτών το περιεχόμενο των αποφάσεων επιστροφής θα συνάδει με τους ορισμούς της επιστροφής και της απαγόρευσης εισόδου που προβλέπονται στο άρθρο 3 παράγραφος 3 και στην αιτιολογική σκέψη 14 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ 4. να ολοκληρώσει το συντομότερο δυνατόν τη διαδικασία δημόσιου διαγωνισμού για πρόγραμμα υποστηριζόμενης οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης εν τω μεταξύ και/ή εκ παραλλήλου, η Ιταλία ενθαρρύνεται να αξιοποιήσει πλήρως τις δυνατότητες επανένταξης, οι οποίες προσφέρονται στο πλαίσιο προγραμμάτων που στηρίζει η ΕΕ, ειδικότερα του προγράμματος ERIN, στο πλαίσιο της στρατηγικής διαρκούς οικειοθελούς επιστροφής 5. να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης της οικείας εθνικής νομοθεσίας ώστε να καταστεί δυνατό να συμπεριληφθεί η επιλογή της επιστροφής στις αξιολογήσεις για το ύψιστο συμφέρον του παιδιού, σύμφωνα με τις διασφαλίσεις για την προστασία του παιδιού, και, στην περίπτωση των ασυνόδευτων ανηλίκων, εφόσον πληρούνται οι όροι του άρθρου 10 παράγραφος 2 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ 6. να ενσωματώσει στην εθνική νομοθεσία τη δυνατότητα έκδοσης απόφασης επιστροφής και επιβολής απαγόρευσης εισόδου και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες διαπιστώνεται παράνομη διαμονή κατά τη διάρκεια ελέγχου εξόδου, βάσει κατά περίπτωση ανάλυσης και λαμβανομένης υπόψη της αρχής της αναλογικότητας. 7. να εναρμονίσει την ικανότητα κράτησης με τις πραγματικές ανάγκες, τουλάχιστον εξασφαλίζοντας την τήρηση των δεσμεύσεων που έχει αναλάβει στο πλαίσιο του χάρτη πορείας για τα κέντρα υποδοχής και ταυτοποίησης (1350 θέσεις) η λήψη μέτρων προς αυτή την κατεύθυνση είναι εξαιρετικά σημαντική ώστε να διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα των αποφάσεων επιστροφής σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ 8. να αυξήσει τη χρήση εναλλακτικών προς την κράτηση μέτρων και σε περιπτώσεις απομακρύνσεων και όχι μόνο σε περίπτωση εκούσιας επιστροφής, όπως γίνεται σήμερα στην Ιταλία αυτό μπορεί να αποτελέσει κατάλληλο συμπληρωματικό μέτρο για τη βελτίωση της αποτελεσματικής εκτέλεσης των αποφάσεων επιστροφής 9. να εξετάσει το ενδεχόμενο τροποποίησης της εθνικής νομοθεσίας, προβλέποντας τη δυνατότητα παράτασης της περιόδου κράτησης, σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 5 της οδηγίας 2008/115/ΕΚ, εφόσον αυτό είναι αναγκαίο και αναλογικό ώστε να διασφαλίζεται η εφαρμογή των αποφάσεων επιστροφής και η εκτέλεση των διαδικασιών απομάκρυνσης 6358/17 ΜΑΚ/ακι 4
10. να βελτιώσει τις υποδομές, τις υπηρεσίες και τις συνθήκες διαβίωσης στα κέντρα κράτησης, σύμφωνα με τα βασικά πρότυπα, όπως προβλέπεται στο εθνικό πρόγραμμα του Ταμείου Ασύλου, Μετανάστευσης και Ένταξης για την Ιταλία 11. να μεριμνήσει ώστε τα κέντρα κράτησης να διαθέτουν επαρκείς και κατάλληλες αίθουσες επισκέψεων και η επικοινωνία μεταξύ του δικηγόρου και του υπηκόου τρίτης χώρας να πραγματοποιείται σε χώρο που εξασφαλίζει προστασία της ιδιωτικής ζωής 12. να εξασφαλίσει τη θέσπιση, το συντομότερο δυνατόν, επαρκούς και πλήρως λειτουργικού συστήματος παρακολούθησης σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 6 της οδηγίας 2008/115/E 13. να εξετάσει το ενδεχόμενο θέσπισης συστήματος για την αξιολόγηση της συνάφειας κάθε αίτησης ασύλου της τελευταίας στιγμής κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων απομάκρυνσης προκειμένου να αποφασίζει αν η αίτηση διεθνούς προστασίας πρέπει να αξιολογηθεί προσεκτικότερα ή εάν δεν υπάρχει ανάγκη αναβολής της απομάκρυνσης κατ αυτόν τον τρόπο, μπορούν να συμβιβαστούν πλήρως η αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων αναγκαστικής επιστροφής και η τήρηση της αρχής της μη επαναπροώθησης. Βρυξέλλες, Για το Συμβούλιο Ο Πρόεδρος 6358/17 ΜΑΚ/ακι 5