Άρωμα μαστίχας
Ελένη Χωρεάνθη Άρωμα μαστίχας Eικόνες: Εύα Καραντινού
Διορθώσεις: Νέστορας Χούνος Σελιδοποίηση: Ευθύµης Δηµουλάς 2009 ΕΛΕΝΗ ΧΩΡΕΑΝΘΗ & EKΔOΣEIΣ «AΓKYPA» Δ.A. ΠAΠAΔHMHTPIOY A.B.E.E. Λάµπρου Κατσώνη 271 & Γεωργίου Παπανδρέου Άγιοι Ανάργυροι, Τ.Κ. 13562 Τηλ.: 210 2693800-4 Fax: 210 2693806-7 Κεντρικό κατάστηµα: ΑΓΚΥΡΑ-ΠΟΛΥΧΩΡΟΣ, Σόλωνος 124 Αθήνα, Τ.Κ. 10681, Τηλ.: 210 3837667, 210 3837540 Fax: 210 3837066 e-mail agyra@agyra.gr www.agyra.gr ISBN: 978-960-422-774-7 Απαγορεύεται η αναπαραγωγή µέρους ή όλης της έκδοσης, η µεταφορά σε οποιοδήποτε ηλεκτρονικό αποθηκευτικό σύστηµα ή αναµετάδοση µε οποιασδήποτε µορφής ηλεκτρονικά, µηχανικά, φωτοτυπικά ή άλλα µέσα, χωρίς την προηγούµενη γραπτή άδεια του εκδότη. Ν. 2121/1993, καθώς και κανόνες του Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν και στην Ελλάδα.
Στο Νίκο και τη Στάσα, στους μαθητές μου: Kλειώ, Άκη και Μάνο.
Περιεχόμενα Το τάμα... 13 Άρωμα μαστίχας... 16 Το μυστικό του κάτασπρου σπιτιού... 21 Μέρες αγωνίας... 24 Η επιδρομή!... 32 Η διαλεύκανση του μυστηρίου... 35 Οι χαμένες πατρίδες... 39 Ουδέν κακόν αμιγές καλού... 43 Οικογενειακές φίλες... 52 Τα κόκκινα βράχια... 57 Ένα απροσδόκητο γράμμα... 68 Λουκουμάδες και παγωτό με άρωμα μαστίχας... 71 Η σφίγγα στη στέρνα του Κήπου... 74 Οι σωροί της Γριάς... 82 Ο Μαύρος γκρεμός... 90 Ο τυφλός ποιητής... 94 Πλέοντας προς άγνωστη κατεύθυνση...101 Στων Ψαρών την ολόμαυρη Ράχη...109 Ανάβατος, ένα άλλο Ζάλογγο...119 Απρόοπτα γεγονότα...133 Και οι τοίχοι έχουν αυτιά...138 Η εγκαταλειμμένη καστροπολιτεία!...143 Στα Μαστιχόχωρα - Χωριά κάστρα...148 Η Παναγιά η Κρήνα...162 Αυγουστιάτικο φεγγάρι...168 Το δαχτυλίδι του Μοναχού...174 Παραλίγο ατύχημα!...188 Τα δέντρα κυνηγούν τον ήλιο...192 Το δώρο του μεγάλου Ναπολέοντα!...200 Λίγα λόγια...209
Σου πάει το φως του φεγγαριού τις νύχτες του καλοκαιριού απάνω σου σαν πέφτει. Σου πάει το φως και το πρωί σαν κάνεις πρόβες στη ζωή σε θάλασσα καθρέφτη.
Το τάμα Στου κορμιού σου τ ακρογιάλια θα με φέρουν μαϊστράλια με καράβια χιώτικα και θα λάμπουνε για μένα τα φεγγάρια τα θλιμμένα και τ αλλιώτικα... Το «τάμα» ήταν ένα τέχνασμα. Όπως αποδείχτηκε αργότερα, άλλος ήταν ο λόγος που οι κόρες της επέμεναν να πάνε για διακοπές στη Χίο εκείνο το ανεπανάληπτο καλοκαίρι. Κάθε λίγο και λιγάκι τη ρωτούσαν με τρόπο: Θα πάμε φέτος κι εμείς διακοπές σε κανένα νησί; Θα εξαρτηθεί. Από τι θα εξαρτηθεί, καλέ μάνα; Όλος ο κόσμος πηγαίνει διακοπές στα νησιά. Α, ναι; Έχετε δίκιο. Τότε, αν τα καταφέρουμε, μπορούμε να πάμε στην Τζια. Είναι πολύ ωραίο νησί, έχει όμορφες παραλίες για μπάνιο. Έτσι μου είπαν οι συνάδελφοί μου. 13
ΕΛΕΝΗ ΧΩΡΕΑΝΘΗ Στην Τζια; Όχι! έκαναν οι δίδυμες μ ένα στόμα. Όχι εκεί! Τότε μπορούμε να πάμε αλλού, δεν έχω αντίρρηση. Πάμε όπου θέλετε! Να πάμε, πού να πάμε... Να πάμε στη Χίο, πρότεινε η Μυρτώ τάχα τυχαία. Α, ναι, στη Χίο. Καλά λες, Μυρτώ, συμφώνησε πρόθυμα η Κλειώ. Πο, πο! Και το είχα ξεχάσει. Έχω κάνει «τάμα» να πάω ξυπόλυτη στην αγια-μαρκέλλα. Κι εγώ έχω τάξει να πάω εκεί ξυπόλυτη, και παραλίγο να το ξεχάσω! αναφώνησε η Μυρτώ. Αφού υπάρχουν τόσο σημαντικές εκκρεμότητες, θα προσπαθήσω να πάρω την άδειά μου τον Ιούλιο, να πάμε και στο πανηγύρι που γίνεται στις 22 του μήνα στην αγια-μαρκέλλα να εκπληρώσετε το τάμα σας, είπε σοβαρά η κυρία Ερμίνα. Λες αλήθεια; Το υπόσχεσαι; Νννν... ναι. Μάλλον, ναι. Το υπόσχομαι. Δεν πολυπίστευαν πως η μητέρα θα κρατούσε την υπόσχεση που τους είχε δώσει. Και δεν άφηναν ευκαιρία να πάει χαμένη, της το θύμιζαν συνέχεια. Κάθε τόσο σκοινί κορδόνι την πιλάτευαν με τα παρακάλια τους. Κι ένα βράδυ, λίγο πριν κλείσουν τα σχολεία, το θέμα ετέθη επί τάπητος, όπως λένε οι μεγάλοι όταν πρόκειται να πάρουν απόφαση για κάτι σημαντικό: Έχουμε κάνει «τάμα» και οι δυο να πάμε ξυπόλυτες στην αγια-μαρκέλλα, μαμά. Και μας το υποσχέθηκες κιόλας ότι θα πάμε στη Χίο τον Ιούλιο, κλαψούρισε η 14
ΑΡΩΜΑ ΜΑΣΤΙΧΑΣ Μυρτώ. Το ξέχασες μήπως; Έτσι εύκολα ξεχνάς τις υποσχέσεις σου; Μα... Τι μα και μου, καλέ μαμά; Δικαιολογίες τώρα ψάχνεις να βρεις; Θα πάμε ή δεν θα πάμε; Αλήθεια σου λέει, έχουμε κάνει τάμα από τότε που αρρώστησε ο μπαμπάς... βούρκωσε η Κλειώ. Δεν προχώρησε. Η κυρία Ερμίνα κατάπιε με δυσκολία ένα λυγμό. Θα πάμε. Τελείωσε. Σας το υποσχέθηκα. Δεν ξέχασα τίποτα. Το απόγευμα της παραμονής που θα έφευγαν για το νησί, μετά τον μεσημεριανό ύπνο, η κυρία Ερμίνα φώναξε τις κόρες: Πάμε να φορτώσουμε το αυτοκίνητο πριν νυχτώσει, είπε και μπήκε βιαστικά στο σπίτι. Επιτέλους! Το όνειρο αρχίζει να γίνεται πραγματικότητα. Θα πάμε σίγουρα στη Χίο διακοπές. Η κυρία Ερμίνα είναι εντάξει, αναστέναξε η Κλειώ, τεντώνοντας πίσω και κάτω τα χέρια της. Όταν θέλει... γυρίζει τον κόσμο ανάποδα! της ψιθύρισε στο αυτί η αδελφή της. Έστω κι έτσι. Θα πάμε πάντως φέτος στη Χίο! Το εννοείς; Θα... Ω, τι έχει να γίνει! Ναι. Θα πάμε και θα... Τα «θα», προς το παρόν, κρατούν στα αποσιωπητικά το μυστικό τους. 15
Άρωμα μαστίχας Ταξίδεψαν πρωί με το πιο γρήγορο καράβι. Η μέρα ήταν υπέροχη, μια θάλασσα τελείως ακύμαντη, γαλήνια. Τον Κάβο Ντόρο τον πέρασαν μ ένα δυνατό, αλλά σύντομο ταρακούνημα κι ύστερα πάλι κάλμα. Το υπόλοιπο ταξίδι ήταν απόλαυση. Έφτασαν στο νησί το βραδάκι, την ώρα που η προκυμαία ήταν γεμάτη κόσμο και ζωηρή κίνηση. Άλλοι περίμεναν την απόβαση των επιβατών, ανυπόμονοι να δουν και να υποδεχτούν τους δικούς τους, κι άλλοι καθισμένοι αναπαυτικά στις καρέκλες απολάμβαναν ό,τι τραβούσε η όρεξή τους. Μόλις πάτησαν το πόδι τους στην προκυμαία, μια θεσπέσια μοσχοβολιά τρύπησε τα ρουθούνια τους. Τα κορίτσια παραξενεύτηκαν. Είχαν ακούσει πολλά από τους γονείς τους για το νησί, αλλά δεν μπορούσαν να φανταστούν ποτέ πως θα «άκουγαν», όπως λένε χαρακτηριστικά οι Χιώτες, ένα τέτοιο μοσχοβόλημα. Μαμά, τι άρωμα είναι αυτό; βιάστηκε να ρωτήσει η Μυρτώ. Εγώ ξέρω! έτριψε τα χέρια της η Κλειώ. Είναι άρωμα, πώς το λένε... λεμονιάς! Ναι, έχει πολλά περι- 16
ΑΡΩΜΑ ΜΑΣΤΙΧΑΣ βόλια το νησί. Κάνουν και... γλυκό με άνθη λεμονιάς... Με άνθη τριανταφυλλιάς κυρίως, εξήγησε η μαμά, με ροδοπέταλα. Με άνθη λεμονιάς κάνουν ανθόνερο για τα γλυκά. Κάνουν όμως και γλυκό με άνθη λεμονιάς, έχεις δίκιο. Άρπα την, εξυπνούλα! καμάρωσε η Μυρτώ κι έκανε μια κίνηση χορευτική για να πικάρει την αδελφή της που μερικές φορές πετούσε εξυπνάδες παραγεμισμένες. Ωραία! Κέρδισες! Ψήλωσες λιγάκι; ειρωνεύτηκε η Κλειώ κι ακούμπησε την πλάτη της στην πλάτη της αδελφής της. Είναι άρωμα μαστίχας, διευκρίνισε η μητέρα. Άαα! Ναι, άρωμα μαστίχας είναι! Μόλις θα το έλεγα! έκαναν τότε μ ένα στόμα και οι δυο για να μην παραδεχτούν την άγνοιά τους. Ναι, καλέ, από τη μαστίχα που πουλάνε στα περίπτερα και στα σουπερμάρκετ... Πολύ καλά. Αφού το ξεδιαλύναμε αυτό, τελείωσε! Πάμε, ο νεαρός έχει βγάλει το αυτοκίνητό μας από το καράβι. Ελάτε γρήγορα, ο κόσμος βιάζεται να πάει στη δουλειά του, δεν έχει όρεξη ν ακούει εμάς, είπε η κυρία Ερμίνα και πλησιάζοντας πρώτη στο αυτοκίνητό της έδωσε ένα χαρτονόμισμα στον ξανθό, μακρυμάλλη νεαρό και τις έμπασε στο πίσω κάθισμα. Χάλιας! Πο, πο, ένας χάλιας! η Κλειώ σκούντησε με τον αγκώνα της τη Μυρτώ. Σώπα, θα σ ακούσει η μαμά! της έφραξε το στόμα με την παλάμη της εκείνη. 17