ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 2009-2014 Επιτροπή Αναφορών 16.11.2011 ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΠΡΟΣ ΤΑ ΜΕΛΗ Θέµα: Αναφορά 673/2004, του J. José Corrales Montequin, ισπανικής ιθαγένειας, σχετικά µε την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σε σχέση µε σχεδιαζόµενο αγωγό µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης Αναφορά 670/2005, του José Angel García Fernandez, ισπανικής ιθαγένειας, εξ ονόµατος της «Izquierda Asturiana», σχετικά µε την κατασκευή δικτύου υψηλής τάσης µεταξύ των Soto και Penagos, στις περιφέρειες Asturias/Κανταβρία Αναφορά 0834/2005, του José Luis Fernández Muñiz, ισπανικής ιθαγένειας, εξ ονόµατος της ένωσης «Piloñeses Afectados por Soto-Penagos y otros tendidos» (PASPOT), η οποία συνοδεύεται από 300 υπογραφές, σχετικά µε την παράλειψη διεξαγωγής εκτίµησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων για το καλώδιο υψηλής τάσης µεταξύ των Soto και Penagos στις περιφέρειες Asturias/Κανταβρία 1. Περίληψη της αναφοράς 0673/2004 Ο αναφέρων, δήµαρχος του Siero (Asturias), ζητεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διαµαρτυρηθεί στις αρµόδιες ισπανικές αρχές, οι οποίες, όπως υποστηρίζει, δεν εφάρµοσαν την κοινοτική νοµοθεσία για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις (άρθρο 4, παράγραφος 1, και παράρτηµα I της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ και της οδηγίας 97/11/ΕΚ) σε σχέση µε έναν σχεδιαζόµενο αγωγό µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης (400 kv), παραβλέποντας παντελώς κατά την επιλογή της χάραξης τις πιθανές επιπτώσεις των περιβαλλόντων ηλεκτροµαγνητικών πεδίων στην υγεία των κατοίκων της περιοχής. CM\884045.doc PE362.546v05-00 Eνωµένη στην πολυµορφία
0670/2005 Ο αναφέρων εκφράζει τη λύπη του επειδή στο πλαίσιο της κατασκευής δικτύου υψηλής τάσης µεταξύ των δήµων Soto και Penagos στις περιφέρειες Asturias/Κανταβρία, η Ισπανία παραβιάζει για µία ακόµη φορά την οδηγία 97/11/ΕΚ σχετικά µε την εκτίµηση των επιπτώσεων ορισµένων δηµοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, δεδοµένων των επιπτώσεων του έργου στο τοπίο και το περιβάλλον και σε αρκετές γειτονικές κατοικίες. Ενώ το Ανώτατο ικαστήριο της Μαδρίτης στην προκειµένη περίπτωση έχει εκφράσει επιφυλάξεις και έχει διατάξει την προσωρινή διακοπή ολόκληρου του έργου, φαίνεται ότι οι αρµόδιες αρχές έχουν σαφώς την πρόθεση να επικεντρωθούν σε έναν περιορισµένο µόνον αριθµό εναλλακτικών λύσεων και όχι σε αυτές καθαυτές τις καλωδιώσεις και στην ανάγκη εκτίµησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του έργου. Ως εκ τούτου, ο αναφέρων καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να εγκρίνει ψήφισµα, το οποίο θα υπογραµµίζει την κατάσταση αδυναµίας των ενδιαφεροµένων πολιτών ως αποτέλεσµα της µη συµµόρφωσης µε την ανωτέρω οδηγία. 0834/2005 Οι αναφέροντες αντιτίθενται στη σχεδιαζόµενη τοποθέτηση καλωδίου υψηλής τάσης µήκους 178 χµ. από το Soto de Ribeira στην Asturias µέχρι το Penagos στην Κανταβρία. Ένα τµήµα του συγκεκριµένου καλωδίου, µήκους 16 χιλιοµέτρων, θα διασχίζει τον δήµο Piloña στην Asturias σε άµεση γειτνίαση µε πολλές κατοικίες. Οι αναφέροντες φοβούνται µήπως το γεγονός αυτό θα αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και ότι η κατασκευή τεσσάρων πυλώνων υψηλής τάσης εγκυµονεί κινδύνους για την περιοχή η οποία έχει αρχαιολογική σηµασία και έχει κηρυχθεί προστατευόµενη. Οι αναφέροντες ζητούν κατά συνέπεια να διεξαχθεί εκτίµηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων βάσει της οδηγίας 97/11/EΚ και απευθύνουν έκκληση ώστε να γίνουν προσπάθειες για την εξεύρεση λιγότερο βλαβερών εναλλακτικών επιλογών. 2. Παραδεκτό Η αναφορά 0673/2004 χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 14 Μαρτίου 2005. Η αναφορά 0670/2005 χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 15 Νοεµβρίου 2005. Η αναφορά 0834/2005 χαρακτηρίσθηκε παραδεκτή στις 10 Ιανουαρίου 2006. Η Επιτροπή κλήθηκε να παράσχει πληροφορίες (άρθρο 192, παράγραφος 4, του Κανονισµού). 3. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 18 Αυγούστου 2005. Η παρούσα αναφορά καταγγέλλει την ενδεχόµενη πληµµελή εφαρµογή εκ µέρους των ισπανικών αρχών της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ 1 του Συµβουλίου της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίµηση των επιπτώσεων ορισµένων σχεδίων δηµοσίων και ιδιωτικών έργων στο περιβάλλον, η οποία τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ 2 του Συµβουλίου της 3ης 1 ΕΕ L 175 της 5.7.1985, σ. 40. 2 ΕΕ L 73 της 14.3.1997, σ. 5. PE362.546v05-00 2/6 CM\884045.doc
Μαρτίου 1997, σε σχέση µε το σχέδιο κατασκευής του αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης «Soto de Ribera-Penagos» στα βόρεια της Ισπανίας. Ο αναφέρων διαµαρτύρεται για το σχέδιο κατασκευής αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης (400 kv) µεταξύ του δήµου Soto de Ribera, στην αυτόνοµη κοινότητα της Asturias, και του δήµου Penagos, στην αυτόνοµη κοινότητα της Κανταβρίας. Αυτός ο αγωγός έχει µήκος περίπου 178 χιλιοµέτρων και θα διασχίζει διάφορους δήµους της παράκτιας ζώνης των δύο αυτών περιοχών. Ο αναφέρων καταγγέλλει ότι, παρά την έκτασή του και τα πολυετή διοικητικά διαβήµατα και τις τροποποιήσεις, αυτό το έργο εγκρίθηκε από το Υπουργείο Οικονοµίας χωρίς να υποβληθεί εκ των προτέρων σε κάποια διαδικασία εκτίµησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Θα πρέπει να σηµειωθεί ότι η Επιτροπή έλαβε την καταγγελία 2005/4395 σχετικά µε τα ίδια γεγονότα που καταγγέλλονται στην παρούσα αναφορά. Το άρθρο 2 παράγραφος 1 της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ, ορίζει ότι τα έργα τα οποία ενδέχεται να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον λόγω, µεταξύ άλλων, της φύσης, του µεγέθους ή της θέσης τους πρέπει να υποβάλλονται σε διαδικασία αίτησης άδειας και εκτίµησης των επιπτώσεών τους, πριν από τη χορήγηση της άδειας. Αυτή η διάταξη εφαρµόζεται στα έργα που αναφέρονται στα παραρτήµατα I και II της οδηγίας. Τα έργα που αφορούν την «κατασκευή εναέριων αγωγών µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας µε τάση 220 kv και άνω και µήκος άνω των 15 χµ.» απαριθµούνται στο παράρτηµα I, σηµείο 20, της οδηγίας. Τα άλλα έργα που αφορούν αγωγούς µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης εµφανίζονται στο παράρτηµα II της οδηγίας. Στην αρχική έκδοση της οδηγίας, τα έργα αυτού του τύπου αναγράφονταν στο παράρτηµα ΙI. Σύµφωνα µε το άρθρο 4, παράγραφος 1, τα έργα των κατηγοριών που αναφέρονται στο παράρτηµα Ι πρέπει να υποβάλλονται υποχρεωτικά σε εκτίµηση σύµφωνα µε τα άρθρα 5 έως 10. Σύµφωνα µε το άρθρο 4 παράγραφος 2, για τα έργα που απαριθµούνται στο παράρτηµα ΙΙ τα κράτη µέλη αποφασίζουν α) βάσει κατά περίπτωση εξέτασης ή β) βάσει κατωτάτων ορίων ή κριτηρίων που καθορίζει το κράτος µέλος, κατά πόσον το έργο θα υποβληθεί σε εκτίµηση σύµφωνα µε τα άρθρα 5 έως 10. Τα κράτη µέλη µπορούν να εφαρµόσουν και τις δύο διαδικασίες που αναφέρονται στα στοιχεία α) και β). Οι υπηρεσίες της Επιτροπής απέστειλαν επιστολή στις ισπανικές αρχές, ζητώντας τις παρατηρήσεις τους για τις σχετικές καταγγελίες και για την εφαρµογή της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ στην προκειµένη περίπτωση. Η Επιτροπή θα τηρεί ενήµερη την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά µε κάθε εξέλιξη που αφορά την εξέταση αυτού του φακέλου. 4. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 30 Νοεµβρίου 2005. Στην προηγούµενη ανακοίνωσή της, η Επιτροπή ενηµέρωσε την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις κύριες υποχρεώσεις που απορρέουν από την κοινοτική CM\884045.doc 3/6 PE362.546v05-00
νοµοθεσία σχετικά µε την εκτίµηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων η οποία θα µπορούσε να εφαρµοστεί στην προκειµένη περίπτωση. Κατόπιν εξέτασης της εν λόγω αναφοράς και άλλων καταγγελιών που ελήφθησαν και αφορούσαν το ίδιο θέµα, οι υπηρεσίες της Επιτροπής απέστειλαν επιστολή προς τις ισπανικές αρχές, προκειµένου να τους ζητήσουν να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους επί των καταγγελθέντων γεγονότων και επί της εφαρµογής της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ. Στην εν λόγω επιστολή ζητείται επίσης από τις ισπανικές αρχές να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά µε την ενδεχόµενη εφαρµογή των κοινοτικών οδηγιών για την προστασία της φύσης, της οδηγίας 79/409/ΕΟΚ 1 του Συµβουλίου, της 2ας Απριλίου 1979, περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών, καθώς και της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ 2 του Συµβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, σχετικά µε τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, σε περίπτωση που η χάραξη του έργου κατασκευής αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης, που έχει µήκος 178 χιλιοµέτρων, θα µπορούσε να επηρεάσει τις ζώνες ειδικής προστασίας για τα πτηνά (ΖΕΠΠ) ή τους τόπους κοινοτικής σηµασίας (ΤΚΣ) που αποτελούν µέρος του δικτύου Natura 2000. Αξίζει να σηµειωθεί ότι οι ισπανικές αρχές ζήτησαν παράταση της προθεσµίας για να απαντήσουν στην επιστολή της Επιτροπής, η οποία και τους χορηγήθηκε. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής αναµένουν την απάντηση των ισπανικών αρχών επί του εν λόγω φακέλου. Εξάλλου, πρέπει να σηµειωθεί ότι η υπόθεση αυτή συµπεριλήφθηκε στην ηµερήσια διάταξη της επόµενης συνεδρίασης «δέσµης» µεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των ισπανικών αρχών, σχετικά µε τις καταγγελίες και τις διαδικασίες επί παραβάσει όσον αφορά το περιβάλλον, η οποία θα πραγµατοποιηθεί στη Μαδρίτη στις 10 και 11 Νοεµβρίου 2005. Η Επιτροπή δεν θα παραλείψει να ενηµερώσει την Επιτροπή Αναφορών για τις εξελίξεις που θα υπάρξουν στην εξέταση του εν λόγω φακέλου. 5. Συµπληρωµατική απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 10 Οκτωβρίου 2006. Στις προηγούµενες ανακοινώσεις της, η Επιτροπή ενηµέρωσε την Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τις βασικές υποχρεώσεις που απορρέουν από την περιβαλλοντική κοινοτική νοµοθεσία που θα µπορούσε να εφαρµοστεί στη συγκεκριµένη υπόθεση. Οι υπηρεσίες της Επιτροπής απευθύνθηκαν στις ισπανικές αρχές ζητώντας τους να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους σχετικά µε τα περιστατικά που καταγγέλλονται στις υπό εξέταση αναφορές και σε διάφορες καταγγελίες που έχουν υποβληθεί για το ίδιο θέµα, καθώς και σχετικά µε την εφαρµογή των οδηγιών 85/337/ΕΟΚ, 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΟΚ στη συγκεκριµένη υπόθεση. 1 ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σ. 1. 2 ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7. PE362.546v05-00 4/6 CM\884045.doc
Το ζήτηµα αυτό συζητήθηκε επίσης κατά την τελευταία συνεδρίαση «δέσµη» µεταξύ των υπηρεσιών της Επιτροπής και των ισπανικών αρχών σχετικά µε τις καταγγελίες και τις διαδικασίες επί παραβάσει για θέµατα περιβάλλοντος, η οποία πραγµατοποιήθηκε στη Μαδρίτη τον Νοέµβριο του 2005. Οι ισπανικές αρχές διαβίβασαν αργότερα τις επίσηµες απαντήσεις τους σχετικά µε την υπόθεση. Απέστειλαν τις εκθέσεις που εκπόνησαν τα υπουργεία Βιοµηχανίας και Περιβάλλοντος και διάφορα πρόσθετα στοιχεία. Οι ισπανικές αρχές εξήγησαν το ιστορικό και τα βασικά χαρακτηριστικά του σχεδίου, καθώς και τις διάφορες ενέργειες που έγιναν. Οι απαντήσεις αυτές των ισπανικών αρχών αναλύονται επί του παρόντος από τις υπηρεσίες της Επιτροπής. Η Επιτροπή θα τηρεί ενήµερη την Επιτροπή Αναφορών σχετικά µε τις εξελίξεις στην εξέταση της υπόθεσης αυτής. 6. Απάντηση της Επιτροπής, που ελήφθη στις 25 Νοεµβρίου 2008. Κατά την άποψη των ισπανικών αρχών, και σύµφωνα µε την εξέταση που πραγµατοποίησε η Επιτροπή, το σχέδιο κατασκευής αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης «Soto de Ribera-Penagos» δεν παραβιάζει τις οδηγίες 79/409/ΕΟΚ 1 περί της διατηρήσεως των αγρίων πτηνών και 92/43/ΕΟΚ 2 για τη διατήρηση των φυσικών οικοτόπων καθώς και της άγριας πανίδας και χλωρίδας, δεδοµένου ότι το σχέδιο δεν προβλέπεται να έχει σηµαντικό αντίκτυπο σε οποιονδήποτε τόπο του δικτύου Natura 2000. Μετά την ανάλυση των πληροφοριών που απέστειλαν οι ισπανικές αρχές, η Επιτροπή θεωρεί ότι δεν συντρέχει παραβίαση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ 3, καθώς η διαδικασία εκτίµησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων του σχεδίου των εναλλακτικών χαράξεων του αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης (400 kv) («Variantes de línea a 400 kv Soto de Ribera-Penagos (Comunidades Autónomas de Asturias y Cantabria)») ολοκληρώθηκε µε ευνοϊκή δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων µε ηµεροµηνία 23 εκεµβρίου 2005. Η εν λόγω δήλωση περιλαµβάνει την εναλλακτική της Nava, σύµφωνα µε την οποία µέρος του αγωγού θα συνδεθεί µε δύο άλλες γραµµές τάσης 220 kv. Σύµφωνα µε τις αρµόδιες αρχές, αυτή η εναλλακτική εξαλείφει το πρόβληµα των πιθανών αρνητικών επιπτώσεων του σχεδίου στα άτοµα, και ιδίως στα παιδιά και τους ηλικιωµένους. Ωστόσο, δεδοµένου ότι εξακολουθούν να υπάρχουν αντιδράσεις στην περιοχή, ιδίως µέσω της κατεπείγουσας αναφοράς των θιγόµενων δήµων, οι αρµόδιες αρχές εκπόνησαν νέες εναλλακτικές χαράξεις στους δήµους Nava, Siero και Piloña, βάσει τεχνικών σχεδίων που εκπονήθηκαν σε συµφωνία µε τις εν λόγω κοινότητες. Η νέα αυτή λύση αποτελεί επί του παρόντος αντικείµενο νέας διαδικασίας αξιολόγησης του περιβαλλοντικού αντικτύπου. Η νέα λύση θα αντικαταστήσει εν µέρει την αρχική λύση του σχεδίου στους δήµους Nava, Siero και 1 ΕΕ L 103 της 25.4.1979, σ. 1. 2 ΕΕ L 206 της 22.7.1992, σ. 7. 3 ΕΕ L 175 της 5.7.1985, σ. 40. CM\884045.doc 5/6 PE362.546v05-00
Piloña. 7. Απάντηση της Επιτροπής (ΑΝΑΘ. IV), που ελήφθη στις 16 Νοεµβρίου 2011. Στις προηγούµενες ανακοινώσεις της, η Επιτροπή είχε καταλήξει στο συµπέρασµα ότι από την ανάλυση των βασικών υποχρεώσεων που απορρέουν από την κοινοτική περιβαλλοντική νοµοθεσία και θα µπορούσαν να είναι εφαρµοστέες στην προκειµένη περίπτωση δεν κατέστη δυνατόν να στοιχειοθετηθεί παραβίαση της εν λόγω νοµοθεσίας. Επίσης, η Επιτροπή είχε προσθέσει, προς ενηµέρωση, ότι κατόπιν ρητού αιτήµατος των τοπικών αρχών ο ανάδοχος του έργου είχε εκπονήσει νέες εναλλακτικές χαράξεις για τους δήµους Nava, Siero και Piloña, οι οποίες επρόκειτο να υποβληθούν σε νέα διαδικασία εκτίµησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων προκειµένου να αντικαταστήσουν εν µέρει την αρχική µελέτη του έργου 1 στους εν λόγω δήµους. Οι διαδικασίες εκτίµησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων εναλλακτικών χαράξεων στους δήµους Siero και Nava, όπως και της εναλλακτικής χάραξης στον δήµο Piloña, ολοκληρώθηκαν µε την έκδοση θετικών αποφάσεων στις 5 Νοεµβρίου 2008 2 και στις 30 Απριλίου 2009 3 αντίστοιχα, καθώς οι αρµόδιες αρχές έκριναν ότι τα συγκεκριµένα σχέδια δεν αναµενόταν να έχουν σηµαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η Επιτροπή επαναλαµβάνει, όπως επισηµάνθηκε στο πλαίσιο των προηγούµενων ανακοινώσεών της, ότι δεν κατέστη δυνατό να στοιχειοθετηθεί παραβίαση της εφαρµοστέας περιβαλλοντικής νοµοθεσίας της ΕΕ στην παρούσα υπόθεση. 1 Απόφαση της 23ης εκεµβρίου 2005 του υφυπουργείου πρόληψης της ρύπανσης και κλιµατικής αλλαγής σχετικά µε τη δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων εναλλακτικών χαράξεων του αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης 400 kv (αυτόνοµες κοινότητες Asturias και Κανταβρία), που προωθείται από την εταιρεία «Red Eléctrica de España S.A» (επίσηµη εφηµερίδα του ισπανικού κράτους αριθ. 39 της 15ης Φεβρουαρίου 2006). 2 Απόφαση της 5ης Νοεµβρίου 2008 του υφυπουργείου κλιµατικής αλλαγής σχετικά µε τη δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων των σχεδίων εναλλακτικών χαράξεων του εναέριου αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας στους δήµους Siero και Nava στην Asturias (επίσηµη εφηµερίδα του ισπανικού κράτους αριθ. 287 της 28ης Νοεµβρίου 2008. 3 Απόφαση της 30ής Απριλίου 2009 του υφυπουργείου πρόληψης της ρύπανσης και κλιµατικής αλλαγής σχετικά µε τη δήλωση περιβαλλοντικών επιπτώσεων του σχεδίου εναλλακτικής χάραξης του εναέριου αγωγού µεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας υψηλής τάσης 400 kv Soto de Ribera-Penagos στον δήµο Piloña, Asturias (επίσηµη εφηµερίδα του ισπανικού κράτους αριθ. 122 της 20ής Μαΐου 2009). PE362.546v05-00 6/6 CM\884045.doc