ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΔΗΜ.ΣΧΟΛΕΙΟ: Ο ΑΝΤΙΣΤΑΘΜΙΣΤΙΚΟΣ & ΔΙΑΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΣ ΤΟΥ ΡΟΛΟΣ 2014 ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΣ ΣΧ. ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ, Δ/ντής Σπουδών Α/θμιας Εκπ/σης του Υ.ΠΑΙ.Θ.
ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Κύριος σκοπός της έρευνάς μας ήταν η διερεύνηση της Ικανότητας (παιδαγωγικής διδακτικής κοινωνικής) των Εκπαιδευτικών που υπηρετούν στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση, να αντιμετωπίσουν τα ζητήματα που προκύπτουν από την πολυπολιτισμικότητα του ελληνικού σχολείου και να προωθήσουν τις αρχές της διαπολιτισμικής αγωγής σ αυτό.
ΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Μια επιμέρους θεματική αφορούσε το ολοήμερο σχολείο, ως προνομιακό χώρο αλληλεπιδράσεων. Τα διερευνητικά ερωτήματα αφορούσαν τις απόψεις των εκπαιδευτικών για την προώθηση των κοινωνικών και παιδαγωγικών στόχων του ολοήμερου σχολείου, στόχων που εμπεριέχουν διαπολιτισμικές αρχές και αξίες και υπό προϋποθέσεις μπορούν να βοηθήσουν στην ομαλή ένταξη των αλλοδαπών και παλιννοστούντων μαθητών.
ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Αναπτύσσει το ολοήμερο σχολείο, με τις δραστηριότητές του, τη διαπροσωπική επικοινωνία, τις αλληλεπιδράσεις, την κατανόηση, τις φιλίες και γενικά την αποδοχή της ετερότητας; Βοηθά στην κοινωνικοποίηση και την ομαλή ένταξη των μαθητών αυτών;
ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Βοηθά στην κοινωνικοποίηση και την ομαλή ένταξη των μαθητών αυτών; Βοηθά στη γρήγορη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας; Παρέχει δυνατότητες και ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές;
ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Λειτουργεί ενισχυτικά και αντισταθμιστικά στην κατεύθυνση άρσης των ανισοτήτων, καταπολέμησης της σχολικής αποτυχίας και διαρροής; Οι εκπαιδευτικοί ρωτήθηκαν επίσης, αν κατά τη γνώμη τους, δεν προωθούνται οι παραπάνω στόχοι και αν χρειάζεται επαναπροσανατολισμός του σχολείου όσον αφορά τον κοινωνικό και παιδαγωγικό του προσανατολισμό.
ΒΑΣΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ Σε ανοιχτή ερώτηση ζητήθηκε η γνώμη και οι προτάσεις τους για την ενίσχυση του διαπολιτισμικού του χαρακτήρα, τις οποίες παρουσιάζουμε στη συνέχεια.
ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ Πολυπολιτισμικότητα Διαπολιτισμική Αγωγή Αρχές και Στόχοι της Δ.Α. Ολοήμερο Σχολείο Ο ρόλος των εκπαιδευτικών
ΔΗΜΟΓΡΑΦΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 36,9% Γυναίκα 63,1% Άντρας
ΧΡΟΝΙΑ ΥΠΗΡΕΣΙΑΣ 35,0 34,3 34,7 % 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 18,5 12,5 0,0 1-5 6-15 16-25 26+
ΘΕΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 8,1% Δημόσιος υπάλληλος Αναπληρωτής 91,9%
ΑΛΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ 24,2 24,2 25,0 20,0 13,0 16,9 16,9 15,0 10,0 5,0 0,0 3,4 1,4 Σχολική /ός Σύμβουλος Προϊστάμενος γραφείου Μετεκπαιδευόμενη /ος Διευθύντρια /τής Σχολείου Υποδιευθύντρια/ής Υπ Ολοήμερου Εκπ/κός Ειδικότητας
ΑΛΛΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΙΔΙΟΤΗΤΑ 50,0 42,0 40,0 33,8 30,0 24,2 20,0 10,0 0,0 Σχ.Σύμβουλος/Προϊστ. γραφείου/διευθ./υποδιευθ. Μετεκπαιδευόμενη/ος Υπ.Ολοήμερου/Εκπ/κός ειδικότητας
ΣΠΟΥΔΕΣ 80,0 74,2 Παιδαγωγική Ακαδημία 60,0 48,6 Παιδ Τμήμα Δημ Εκπ/σης 40,0 21,9 20,0 Εξομοίωση Άλλη Σχολή 20,0 0,0 3,7 1,1 Μεταπτυχιακός τίτλος Διδακτορικός τίτλος
ΤΥΠΟΣ ΣΧΟΛΕΙΟΥ 50,0 43,7 40,0 30,0 20,0 20,0 19,4 15,3 10,0 0,0 1-6/ΘΕΣΙΟ 7-11/ΘΕΣΙΟ 12-15/ΘΕΣΙΟ Άλλο ΔΑ 1,7
ΧΩΡΟΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ 90,0 80,0 80,9 Κανονικό σχολείο Διαπολιτισμικό Σχολείο 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 2,5 0,7 0,7 0,6 2,1 8,8 1,4 2,5 Τάξη Υποδοχής Ειδ Σχολείο Φροντιστηριακό Τμήμα Τμήμα ένταξης Ολοήμερο Σε εκπαιδευτική άδεια Σε διοικητική θέση
ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ 42,0% ΑΤΤΙΚΗ 58,0% ΛΟΙΠΟΙ ΝΟΜΟΙ
Η ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΟΥ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΕΙΝΑΙ: 80,0 69,8 60,0 40,0 20,0 0,0 14,3 15,8 Αστική Ημιαστική Αγροτική
ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ, ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΦΟΙΤΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΣΑΣ ΑΠΟ: ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ; 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 50,7 38,1 11,2 0%-4% 5%-15% 16%+
ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ, ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΦΟΙΤΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΣΑΣ ΑΠΟ: ΑΛΛΟΔΑΠΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ; 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 23,5 23,4 26,1 13,1 13,8 <5% 5%-9.5% 10%-14.5% 15%-25% 25%+
ΤΙ ΠΟΣΟΣΤΟ, ΚΑΤΑ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, ΦΟΙΤΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ ΣΑΣ ΑΠΟ: ΑΛΛΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ; 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 10,0 5,0 0,0 29,6 31,0 0%-4% 5%-15% 16%+ 39,4
ΤΙ ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΕΧΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΥΤΟΙ; 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 71,0 24,3 9,3 9,1 7,2 7,0 3,4 10,3 16,6 Αλβανοί Βορειοηπειρώτες Ελληνοπόντιοι ROM (Τσιγγανόπαιδες) Αιγύπτιοι Βούλγαροι Άγγλοι Άλλοι ΔΑ
ΤΑΞΗ 45,0 40,5 Α` 40,0 35,0 30,0 25,0 20,0 15,0 9,0 8,5 9,1 9,9 9,2 10,0 7,7 4,8 5,0 1,2 0,0 Β` Γ` Δ` Ε` ΣΤ` Παραπάνω από μία τάξεις Άλλο ΔΑ
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Παρουσίαση των αποτελεσμάτων. Συζήτηση και ερμηνεία. Προτάσεις.
ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ ΑΛΛΟΔΑΠΟΙ & ΠΑΛΙΝΝΟΣΤΟΥΝΤΕΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΤΟ ΟΛΟΗΜΕΡΟ ΣΧΟΛΕΙΟ; 50,00% 45,00% 40,00% 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% 47,00% 26,60% 15,80% 8,90% 1,70% Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου ΔΓ/ΔΑ
α. Αναπτύσσει τη διαπροσωπική επικοινωνία, την αλληλεπίδραση, την κατανόηση, τις φιλίες και την αποδοχή της ετερότητας (με τις ποικίλες δραστηριότητές του). 12% Πολύ 35% 2% 10% Αρκετά Λίγο Καθόλου Δεν απαντώ 41%
β. Βοηθά στην κοινωνικοποίηση & την ομαλή ένταξη των ΠΑΜ μαθητών. 17% 4% 8% 32% Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου Δεν απαντώ 39%
γ. Βοηθά στη γρήγορη εκμάθηση της ελληνικής γλώσσας. 4% 10% 27% Πολύ Αρκετά 23% Λίγο Καθόλου Δεν απαντώ 36%
δ. Παρέχει ίσες ευκαιρίες σε όλους τους μαθητές. 8% 13% 25% Πολύ Αρκετά Λίγο 20% 34% Καθόλου Δεν απαντώ
ε. Λειτουργεί αντισταθμιστικά, στην κατεύθυνση άρσης των ανισοτήτων (καταπολέμηση σχολικής αποτυχίας και διαρροής) 7% 17% 18% Πολύ Αρκετά Λίγο Καθόλου 24% 34% Δεν απαντώ
στ. Δεν προωθεί τους παραπάνω στόχους και χρειάζεται αναπροσανατολισμό στην κοινωνική και παιδαγωγική λειτουργία του. 34% 8,5% 9% Πολύ Αρκετά Λίγο 25% Καθόλου 24% Δεν απαντώ
ΑΝΟΙΧΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ Τι θα προτείνατε για τη βελτίωση του Ολοήμερου Σχολείου (προς μια διαπολιτισμική κατεύθυνση), ώστε να ωφελούνται πολλαπλά οι μαθητές των εθνοπολιτισμικών αλλά και των μη προνομιούχων κοινωνικών ομάδων; Ν = 726 Απάντησαν: 311 (42,8%) ΔΓ/ΔΑ: 415 (57,2%)
Κατηγοριοποίηση απαντήσεων ως εξής: Α. Συστηματική εκμάθηση της ελληνικής και μητρικής τους γλώσσας. Β. Ενισχυτική - εξατομικευμένη διδασκαλία στο γλωσσικό μάθημα (ειδικό φροντιστηριακό τμήμα). Γ. Ειδικά προγράμματα προσανατολισμένα στους αλλοδαπούς μαθητές. Ποσοστό απαντήσεων: 14,5%
Κατηγοριοποίηση απαντήσεων ως εξής: Α. Βελτίωση της υλικοτεχνικής υποδομής (χώροι φαγητού, ξεκούρασης ). Β. Εμπλουτισμός με εκπαιδευτικό και εποπτικό υλικό. Γ. Βελτίωση της οργάνωσής του (πόροι, στελέχωση και υποδομές. Ποσοστό απαντήσεων: 10,1%
Κατηγοριοποίηση απαντήσεων ως εξής: Α. Ενίσχυση του κοινωνικού χαρακτήρα του Ολοήμερου (π.χ. δωρεάν γεύματα). Β. Ενίσχυση της συνεργασίας και της αλληλεγγύης με τις οικογένειες των μαθητών. Γ. Εμπλουτισμός των δραστηριοτήτων με διαπολιτισμικές δραστηριότητες. Ποσοστό απαντήσεων: 6,3%
Κατηγοριοποίηση απαντήσεων ως εξής: Αναμόρφωση/αναπροσαρμογή προγραμμάτων και φιλοσοφίας του Ολοήμερου. Ποσοστό απαντήσεων: 3,7% Ύπαρξη δίγλωσσου δασκάλου ειδικευμένου σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης από τη χώρα προέλευσης των αλλόγλωσσων μαθητών. Ποσοστό απαντήσεων: 3,4%
Κατηγοριοποίηση απαντήσεων ως εξής: Συνεχής εκπαίδευση/επιμόρφωση των εκπαιδευτικών σε θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης. Ποσοστό απαντήσεων: 2,6% Ενίσχυση των μαθημάτων ειδικοτήτων (αγγλικά,πληροφορική, δημιουργικές αθλητικές δραστηριότητες, θεατρικό παιχνίδι). Ποσοστό απαντήσεων: 2,2%