2. ΣΑ ΕΘΝΙΚΑ ΚΑΙ ΦΙΛΕΛΕΤΘΕΡΑ ΚΙΝΗΜΑΣΑ ΣΗΝ ΕΤΡΩΠΗ (βλ. ςχολικό βιβλίο ςελ. 13-15. Προςοχι ςτισ ερωτιςεισ 1 και 3 ςελ. 15 και ςτισ πθγζσ: 1 και 2 ςελ. 13-14) ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ ΣΟΠΟ ΠΡΟΩΠΑ ΕΚΠΡΟΩΠΟΙ - ΤΛΛΟΓΙΚΟΣΗΣΕ ΓΕΓΟΝΟΣΑ ΔΡΑΕΙ ΠΡΟΘΕΕΙ- ΑΠΟΦΑΕΙ 1789-1815 κ. εξ. Ευρώπθ και διεκνώσ Νικιτριεσ ευρωπαϊκζσ δυνάμεισ τθσ ςυντιρθςθσ και τθσ παλινόρκωςθσ Δυνάμεισ τθσ προόδου που πρζςβευαν: Εκνικιςμό, Φιλελευκεριςμό Ριηοςπαςτιςμό Ανάπτυξθ ρωμαλζων «εθνικών 1» και «φιλελεύθερων 2» κινθμάτων ςε Ευρώπθ και κόςμο, όπου ζφταςαν τα μθνφματα τθσ Γαλλικισ σ και του Διαφωτιςμοφ 1776 19οσ αι. Λατινικι Αμερικανοί επαναςτάτεσ Λατινοαμερικάνοι Επαναςτάτεσ Αμερικανικι (με ςτοιχεία εκνικοφ και φιλελεφκερου κινιματοσ) Εκνικά κινιματα κατά των Ιςπανών ςτθ Λατινικι 1 Εκνικά κινιματα (ορς.): κινιςεισ μεταξφ ανκρϊπινων κοινοτιτων με κοινι γλϊςςα ι/και κριςκευμα, με διακριτζσ παραδόςεισ και ιςτορία, με αντίλθψθ κοινισ ταυτότθτασ μεταξφ των μελϊν τουσ, εκνών δθλαδι που επιδίωκαν τθν ανεξαρτθςία τουσ από τθν εξουςία άλλθσ διακριτισ κοινότθτασ-ζκνουσ. 2 Φιλελεφκερα κινιματα (ορς.): κινιςεισ που προωκοφςαν ςυνταγματικοφσ και κοινοβουλευτικοφσ κεςμοφσ για τθν εξαςφάλιςθ των πολιτικϊν δικαιωμάτων και ελευκεριϊν των πολιτϊν. Μολονότι και αυτά προωκοφςαν ςε πολλζσ περιπτϊςεισ τθν υπόκεςθ ενόσ ζκνουσ, κατά βάςθ επιδίωκαν τθν κατοχφρωςθ των δικαιωμάτων ενόσ λαοφ με τθν ζννοια τθσ πολιτικισ κοινότθτασ. 1
1823 ΗΠΑ Ο τότε Πρόεδροσ των ΗΠΑ Μονρόε «Δόγμα Μονρόε»: επίςθμθ διακιρυξι του ότι ουδζποτε ςτο εξισ θ αμερικανικι ιπειροσ δεν επρόκειτο να αφεκεί ςτθ διάκριςθ των αποικιακϊν δυνάμεων τθσ Ευρϊπθσ. 1792 κ. εξ. Ευρώπθ: Γαλλία Γάλλοι Οι Γάλλοι προςπάκθςαν να κάνουν εξαγωγι τθσ σ, αλλά υπιρξαν αντιδράςεισ εναντίον τουσ κυρίωσ επί Ναπολζοντα (Ναπολεόντειοι Πόλεμοι). Βρετανία Βρετανοί Βρετανικόσ Εκνικιςμόσ: προβολι των παραδοςιακϊν κεςμϊν χϊρασ, δθλ. κοινοβουλευτιςμοφ και ατομικϊν ελευκεριϊν Ιςπανία Ιςπανοί Ιςπανικόσ Εκνικιςμόσ: πνεφμα αντίςταςθσ vs γαλλικϊν 2
Ιταλία Ιταλοί ςτρατευμάτων Ιταλικόσ Πολωνία Πολωνοί Εκνικιςμόσ: μικρι αντίδραςθ vs Γάλλων, μεγάλθ απιχθςθ επαναςτατικϊν ιδεϊν ανάπτυξθ ευρφτερθσ ιταλικισ ταυτότθτασ και επικυμίασ για δθμιουργία ενιαίασ πατρίδασ Πολωνικόσ Γερμανία Γερμανοί Εκνικιςμόσ: υπιρχε αυςτριακι, πρωςικι και ρωςικι κυριαρχία ςτθν Πολωνία ευνοϊκι για τθν ανάπτυξθ του πολωνικοφ εκνικιςμοφ Γερμανικόσ Εκνικιςμόσ: και Γαλλικισ παρουςίασ και επαναςτατικϊν ιδεϊν και Διαφωτιςμοφ (: Ρομαντισμός 3 Ορθολογισμού 4 ) 3 Ρομαντιςμόσ (Ορς.): Γενικότερο καλλιτεχνικό ρεφμα του τζλουσ του 18ου και των αρχϊν του 19ου αι. που αναγνωρίηει το ςυναίςκθμα ωσ πθγι ζμπνευςθσ. 4 Ορκολογιςμόσ (Ορς.): Γνωςτόσ και ω ραςιοναλιςμόσ. Επιςτθμονικι μζκοδοσ βαςιηόμενθ ςτουσ κανόνεσ λειτουργίασ τθσ ανκρϊπινθσ λογικισ. 3
1820 Ιςπανία Ιςπανοί επαναςτάτεσ 1822 Ιςπανοί βαςιλικοί αντεπαναςτάτεσ Βαςιλικι Αντεπανάςταςθ Ακυβερνθςία τθσ χώρασ Επζμβαςθ γαλλικών ςτρατευμάτων υπζρ μοναρχίασ με τθν ζγκριςθ Μεγάλων Δυνάμεων (Ιερή Συμμαχία) σ Αυγ. 1820 Πορτογαλία Πορτογάλοι επαναςτάτεσ σ Ιοφλ. 1820 Ιταλικόσ Νότοσ: Βαςίλειο Δφο ικελιών Ιταλοί με υποςτιριξθ «Καρμπονάρων» ριηοςπαςτών (εκνικό, φιλελεφκερο και ριηοςπαςτικό κίνθμα) σ Μάρτ. 1821 Πεδεμόντιο Ιταλοί με υποςτιριξθ «Καρμπονάρων» ριηοςπαςτών (εκνικό, φιλελεφκερο και ριηοςπαςτικό κίνθμα) Απρίλιοσ 1821 Αυςτριακά ςτρατεφματα Καταςτολι επανάςταςθσ 4
1821 Οκωμανικι Αυτοκρατορία Ζλλθνεσ επαναςτάτεσ Ιςχυρό εκνικό κίνθμα Ελλθνικι επανάςταςθ του 1821 (θ πρώτθ επιτυχθμζνθ ςτθν Ευρϊπθ του 1 ου τετάρτου 19 ου αι.) Δεκ. 1825 Ρωςία Σςάροσ Αλζξανδροσ Α υνωμότεσ αξιωματικοί (Δεκεμβριστές 5 ) Νζοσ μονάρχθσ: Νικόλαοσ Α Πεκαίνει Εξζγερςθ Δεκεμβριςτών για ανατροπι απολυταρχίασ Δυναμικι αντίδραςι του Δεκεμβριςτών Καταςτολι εξζγερςθσ 5 Δεκεμβριςτζσ (ορς.): Ομάδα ςυνωμοτϊν αξιωματικϊν, οι οποίοι τον Δεκζμβριο του 1825 επιχείρθςαν ςτθ Ρωςία αποτυχθμζνο πραξικόπθμα κατά τθσ μοναρχίασ. 5