ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕΙ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ

ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΣΕΙ ΚΑΒΑΛΑ ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΙΚΗ ΖΑΡΕΛΑ ΙΩΑΝΝΗ ΠΟΛΤΜΑΣΙΔΗ ΓΕΩΡΓΙΟ 2010

Περιεχόμενα ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1... 7 ΟΙ ΟΓΙΚΔ ΜΔΣΑΦΟΡΔ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ.... 7 ΔΗΑΓΩΓΖ... 7 1.1 ΠΡΟΫΠΟΘΔΔΙ ΔΙΟΓΟΤ ΣΟ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑ.... 8 1.2 ΔΙΓΗ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ.... 10 1.3 ΟΙ ΟΓΙΚΔ ΜΔΣΑΦΟΡΔ ΣΗΝ ΔΛΛΑΓΑ.... 11 1.4 ΠΛΔΟΝΔΚΣΗΜΑΣΑ ΟΓΙΚΗ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 13 1.5 ΜΔΣΑΦΟΡΙΚΔ ΔΠΙΥΔΙΡΗΔΙ.... 15 1.5.1 ΗΓΗΟΣΤΠΔ ΜΔΣΑΦΟΡΗΚΔ ΔΣΑΗΡΔΗΔ... 16 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 Ο... 20 ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΗ ΚΛΔΙΣΩΝ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΩΝ... 20 2.1.1 Ο ΓΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΗ ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΔΗ... 20 2.1.2 ΛΟΓΟΗ ΠΟΤ ΔΠΗΣΑΟΤΝ ΣΖΝ ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΖ ΣΩΝ ΚΛΔΗΣΩΝ ΔΠΑΓΓΔΛΜΑΣΩΝ... 21 2.2 Ζ ΑΠΔΛΔΤΘΔΡΩΖ ΣΩΝ ΟΓΗΚΩΝ ΜΔΣΑΦΟΡΗΚΩΝ ΔΣΑΗΡΔΗΩΝ... 24 2.3 ΜΔΣΑΡΡΤΘΜΗΔΗ ΠΟΤ ΠΡΟΚΤΠΣΟΤΝ ΑΠΟ ΣΟ ΑΝΟΗΓΜΑ ΣΩΝ ΔΜΠΟΡΔΤΜΑΣΗΚΩΝ ΜΔΣΑΦΟΡΩΝ... 26 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 3... 32 ΒΑΙΚΔ ΛΔΙΣΟΤΡΓΙΔ ΜΔΣΑΦΟΡΙΚΩΝ ΓΡΑΦΔΙΩΝ... 32 3.1 ΤΠΟΥΡΔΩΔΙ- ΓΙΚΑΙΩΜΑΣΑ ΣΟΤ ΜΔΣΑΦΟΡΔΑ.... 32 3.1.1 Ζ ΔΤΘΤΝΖ ΣΟΤ ΜΔΣΑΦΟΡΔΑ.... 33 3.1.2 ΑΠΑΛΛΑΓΖ ΣΟΤ ΜΔΣΑΦΟΡΔΑ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΤΘΤΝΖ.... 33 3.2 ΑΝΣΙΚΔΙΜΔΝΑ ΓΙΑΠΡΑΓΜΑΣΔΤΗ ΜΔ ΣΟ ΜΔΣΑΦΟΡΙΚΟ ΓΡΑΦΔΙΟ.... 34 3.3 ΤΜΒΑΗ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 35 3.4 ΜΟΝΑΓΟΠΟΙΗΗ ΦΟΡΣΙΩΝ.... 36 2

3.4.1 ΣΤΠΟΗ ΜΟΝΑΓΟΠΟΗΖΖ ΦΟΡΣΗΟΤ ΚΑΗ ΥΡΖΖ ΣΟΤ.... 37 3.5 Η ΑΦΑΛΙΗ ΔΜΠΟΡΔΤΜΑΣΩΝ ΣΩΝ ΜΔΣΑΦΟΡΙΚΩΝ ΔΣΑΙΡΔΙΩΝ... 39 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 4... 42 ΚΑΣΗΓΟΡΙΔ ΟΥΗΜΑΣΩΝ. ΣΔΥΝΙΚΔ ΠΡΟΓΙΑΓΡΑΦΔ... 42 4.1 ΦΟΡΣΗΓΟ ΙΓΙΩΣΙΚΗ ΥΡΗΗ.... 42 4.2 ΆΓΔΙΔ ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΑ Φ.Γ.Υ.... 44 4.3 ΠΙΝΑΚΙΓΔ ΑΡΙΘΜΟΤ ΚΤΚΛΟΦΟΡΙΑ.... 46 4.3.1 ΜΔΣΑΒΗΒΑΖ Φ.Γ.Υ.... 47 4.3.2 ΑΠΟΥΑΡΑΚΣΖΡΗΜΟ Φ.Γ.Υ.... 48 4.4 ΦΟΡΣΩΗ ΟΥΗΜΑΣΩΝ... 48 ΚΔΦΑΛΑΙΟ 5... 51 ΜΔΣΑΦΟΡΔ-ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗ ΠΡΟΔΓΓΙΗ.... 51 ΔΙΑΓΩΓΗ... 51 5.1 ΓΔΝΙΚΗ ΔΡΜΗΝΔΙΑ ΑΡΘΡΟΤ 16 Κ.Β.. ΣΑ ΒΑΙΚΑ ΗΜΔΙΑ.... 51 5.2 ΣΑ ΈΓΓΡΑΦΑ ΜΔΣΑΦΟΡΆ.... 53 5.2.2 ΣΗ ΠΔΡΗΛΑΜΒΑΝΔΗ... 53 5.2.3 ΚΑΣΑΣΑΖ ΑΠΟΣΟΛΖ ΑΓΑΘΩΝ.... 55 5.2.4 ΖΜΔΡΟΛΟΓΗΟ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 56 5.2.5 ΑΠΟΓΔΗΞΖ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 57 5.2.6 ΓΗΟΡΘΩΣΗΚΟ ΖΜΔΗΩΜΑ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 57 5.2.7 ΤΓΚΔΝΣΡΩΣΗΚΖ ΦΟΡΣΩΣΗΚΖ... 58 5.3 ΘΔΜΑΣΑ - ΠΟΙΝΙΚΔ ΚΤΡΩΔΙ ΑΡΘΡΟΤ 16.... 59 5.4 ΒΙΒΛΙΑ ΣΟΤ Κ.Β..... 66 5.4.1 ΒΗΒΛΗΟ ΔΟΓΩΝ ΔΞΟΓΩΝ.... 66 5.4.2 ΒΗΒΛΗΑ Γ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ... 67 5.5 ΛΟΓΑΡΙΑΜΟΙ Δ.Γ.Λ..... 71 5.6 ΣΙΜΟΛΟΓΗΗ ΣΗ ΜΔΣΑΦΟΡΑ.... 74 5.7 ΛΟΓΙΣΙΚΔ ΔΓΓΡΑΦΔ ΜΔΣΑΦΟΡΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ.... 77 3

ΔΠΙΛΟΓΟ... 84 4

ΠΡΟΛΟΓΟ Σν λα ζθεθηεί θαλείο κία βηνκεραλνπνηεκέλε θνηλσλία απφ ηελ νπνία απνπζηάδεη θάπνην ζχζηεκα κεηαθνξάο, θαληάδεη κάιινλ παξάινγν. πρλά, ππνζέηνπκε φηη ηα πξντφληα κεηαθηλνχληαη απφ εθεί πνπ παξάγνληαη ζηνλ ηφπν φπνπ θαηαλαιψλνληαη, κε ειάρηζηε δπζθνιία (ζε φ,ηη αθνξά θφζηνο θαη ρξφλν). Ο παξάγσλ ηεο κεηαθνξάο ζηηο πεξηζζφηεξεο βηνκεραλνπνηεκέλεο νηθνλνκίεο ζεσξείηαη ηφζν απηνλφεηνο, ψζηε ζπρλά λα απνηπγράλνπκε λα θαηαλνήζνπκε ην κέγεζνο ηεο επίδξαζεο ηνπ ζηνλ ηξφπν δσήο καο. Σν πφζν ζπνπδαία είλαη ε κεηαθνξά θαίλεηαη απφ ην γεγνλφο φηη ρσξίο απηή, ζα ήηαλ αδχλαηε θάζε νξγαλσκέλε αλζξψπηλε δξαζηεξηφηεηα. Ζ νινθιεξσηηθή δηαθνπή ησλ ππεξεζηψλ ηεο κεηαθνξάο ζε κηα θνηλσλία ζα απνηινχζε ηνλ ηαρχηεξν δξφκν πξνο ηελ πιήξε παξάιπζε ηεο νηθνλνκηθήο, πνιηηηθήο θαη θνηλσληθήο δσήο. Αληηθείκελν ηεο ζπγθεθξηκέλεο πηπρηαθήο εξγαζίαο, απνηειεί ε πξνζπάζεηα γηα, φζν ην δπλαηφλ κεγαιχηεξε, πξνζέγγηζε επάλσ ζην ζέκα ησλ εζληθψλ νδηθψλ κεηαθνξηθψλ γξαθείσλ θαη ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ γεληθά ζηελ ρψξα καο. Πξφθεηηαη γηα έλα θιάδν, ηνπ νπνίνπ ε ζεκαζία ζηελ εζληθή νηθνλνκία, αιιά θαη ζηελ απιή θαζεκεξηλή δσή, είλαη ηεξάζηηα. ην πξψην θεθάιαην γίλεηαη κία εηζαγσγή ζηηο βαζηθέο έλλνηεο πνπ δηέπνπλ ηηο νδηθέο κεηαθνξέο ζηελ Διιάδα, ηα είδε ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ, ηα πιενλεθηήκαηα πνπ πξνζθέξεη θ.α. ην δεχηεξν θεθάιαην, ζεσξήζεθε αλαγθαίν λα αλαθεξζνχκε ζηηο πξφζθαηεο αιιαγέο πνπ ζεκεηψζεθαλ ζηνλ ηνκέα νη νπνίεο αθνξνχλ ζηελ απειεπζέξσζε ηνπ. επαγγέικαηνο θαη ζε φ,ηη απηφ ζπλεπάγεηαη. ην ηξίην θεθάιαην θάλνπκε κία αλαθνξά ζηηο επζχλεο, ηηο ιεηηνπξγίεο θαη ηηο ππνρξεψζεηο ηνπ κεηαθνξηθνχ γξαθείνπ, ηα αληηθείκελα δηαπξαγκάηεπζεο κε ηνπο πειάηεο ηνπ, ηελ αζθάιηζε ησλ εκπνξεπκάησλ θαη ηελ ζχκβαζε κεηαθνξάο. Σν ηέηαξην θεθάιαην πξαγκαηεχεηαη ηηο θαηεγνξίεο ησλ νρεκάησλ κε ηα νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ην νδηθφ κεηαθνξηθφ έξγν, ηερληθέο πξνδηαγξαθέο απηψλ, θαζψο θαη ζέκαηα κεηαβίβαζεο αδεηψλ, λνκνζεζία γηα ηελ θφξησζε νρεκάησλ θ.α. Με ιίγα ιφγηα δειαδή, ηνπο πεξηνξηζκνχο θαη ηα δηθαηψκαηα ηα νπνία επηβάιεη ην Τπνπξγείν 5

πγθνηλσληψλ θαη Μεηαθνξψλ ζην κεηαθνξηθφ γξαθείν. Θεσξήζακε αλαγθαία ηελ παξνπζίαζε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ θεθαιαίνπ ιφγσ ηεο κεγάιεο ζεκαζίαο πνπ θαηέρεη ζηνλ θχθιν ησλ νδηθψλ κεηαθνξέσλ. Σέινο, ζην πέκπην θεθάιαην πξνζεγγίδνπκε ην δήηεκα ησλ νδηθψλ κεηαθνξέσλ ζε ζρέζε κε ην ηη πξνβιέπεηαη απφ ηελ θνξνινγηθή λνκνζεζία θαη πνην ζπγθεθξηκέλα απφ ην άξζξν 16 ηνπ Κ.Β.. Μειεηάκε ηα έγγξαθα κεηαθνξάο (θνξησηηθή, θαηάζηαζε απνζηνιήο αγαζψλ θ.α), ηηο βαζηθέο παξαγξάθνπο ηνπ άξζξνπ θαζψο επίζεο θαη δηαθφξνπο πξνβιεκαηηζκνχο γηα παξαβάζεηο, πξνζπαζψληαο λα δψζνπκε θάπνηα παξαδείγκαηα. 6

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 1 Οι οδικέρ μεηαθοπέρ ζηην Δλλάδα. Διζαγωγή Ωο επάγγεικα νδηθνύ κεηαθνξέα εκπνξεπκάησλ, ζχκθσλα κε ην Άξζξν 523 (άξζξν 2 ηνπ π.δ. 346/2001) 1, νξίδεηαη ε δξαζηεξηφηεηα θάζε θπζηθνχ πξνζψπνπ ή θάζε επηρείξεζεο κε ή ρσξίο λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, πνπ εθηειεί κεηαθνξά εκπνξεπκάησλ γηα ινγαξηαζκφ ηξίησλ κε ίδηα κέζα Γ.Υ (κεκνλσκέλν απηνθίλεην ή ζπλδπαζκφ ζπδεπγκέλσλ νρεκάησλ). Μεηαθνξά 2, απνηειεί ε πιηθή κεηαθίλεζε πξνζψπνπ ή πξάγκαηνο απφ έλα ηφπν ζε άιιν. Ζ κεηαθνξά σο πξάμε, αξρίδεη φηαλ ηα αληηθείκελα απνηεζνχλ ζην φρεκα, ζηνλ ηφπν παξαιαβήο ηνπο θαη ηειεηψλεη φηαλ παξαδνζνχλ ζηνλ παξαιήπηε, ζηνλ ηφπν εθθφξησζεο. Ζ κεηαθνξά δελ έρεη ζρέζε κε ηα δηθαηψκαηα επάλσ ζην αληηθείκελν. Θεσξείηαη πξνζσξηλή θαηάζηαζε, ε νπνία παχεη κεηά ην ηέινο ηνπ ηαμηδηνχ θαη ηελ παξάδνζε ησλ αληηθεηκέλσλ. ηηο ζπλαιιαγέο, ε κεηαθνξά κέζσ παξαγγειηνδφρσλ νλνκάδεηαη δηακεηαθνξά, ε κεηαθνξά νηθνζπζθεπψλ κεηαθόκηζε, ελψ ε κεηαθνξά απφ ρψξα ζε ρψξα δηακεηαθόκηζε. ηελ ζεκεξηλή πξαγκαηηθφηεηα, ε ηερλνινγία ησλ κεηαθνξψλ έρεη αιιάμεη ξηδηθά ηελ δσή καο. Ο θφζκνο βξίζθεηαη ζε αέλαε θίλεζε, κε ηελ αλζξψπηλε θπιή λα πξνζπαζεί λα θηλεζεί φιν θαη ηαρχηεξα, ζε νινέλα κεγαιχηεξεο απνζηάζεηο, ρσξίο ρξνληθέο επηβαξχλζεηο. Ωο απνηέιεζκα ηεο εμέιημεο απηήο, βιέπνπκε πσο ν ξφινο ησλ κεηαθνξψλ ζηε ζχγρξνλε θνηλσλία γίλεηαη φιν θαη κεγαιχηεξνο. Πην ζπγθεθξηκέλα βιέπνπκε πσο ε κεηαθνξά έρεη θαηαθέξεη λα πξνζζέζεη λένπο πφξνπο ζηελ νηθνλνκία καο αθνχ παξέρεη ηελ δπλαηφηεηα λα κεηαθέξνληαη εκπνξεχκαηα ζε ηφπνπο φπνπ απηά έρνπλ κεγαιχηεξε αμία ή αθφκα λα 1 «Οδηθέο Δκπνξεπκαηηθέο Μεηαθνξέο»: http://www.yme.gr/index.php?tid=639 2 Πξνθπιιίδεο Β. 2008, ζει.309 7

κεηαθέξνληαη άλζξσπνη ζε ηφπνπο φπνπ ν ρξφλνο εθηηκάηαη πεξηζζφηεξν. Σν γεγνλφο απηφ έγηλε πνιχ λσξίο αληηιεπηφ ζηελ Δπξψπε. Ζ αλάπηπμε ησλ κεηαθνξψλ ζηελ Δ.Δ ηα ηειεπηαία ρξφληα, κνηξάζηεθε άληζα κεηαμχ ησλ δηαθφξσλ εηδψλ κεηαθνξάο: νη κεηαθνξέο εκπνξεπκάησλ απμήζεθαλ ζε πνζνζηφ 50% γηα ην δηάζηεκα 1977-1997, κε ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο αχμεζεο λα θαηεπζχλεηαη πξνο ηηο νδηθέο κεηαθνξέο. Οδηθψο κεηαθέξεηαη ζήκεξα ην 70% ησλ εκπνξεπκάησλ, ην 19% κεηαθέξεηαη ζηδεξνδξνκηθψο θαη ηέινο ην 9% κέζσ εζσηεξηθψλ πισηψλ κεηαθνξψλ 3. ηφρνο ηεο πνιηηηθήο κεηαθνξψλ ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο 4, είλαη ε επίηεπμε κηαο δηπιήο νινθιήξσζεο: α) ηων διαθόπων ειδών μεηαθοπάρ, ψζηε λα απνηειέζνπλ νινθιεξσκέλα ζπζηήκαηα, κε ην ζπλδπαζκφ ηεο ρξήζεο δηαθφξσλ κέζσλ γηα ηε κεηάβαζε κεηαμχ δχν ζεκείσλφπνπ βεβαίσο είλαη πξφζθνξν θαη ηελ νινθιήξσζε β) ηων εθνικών δικηύων μεηαθοπών, ζε έλα νξζνινγηθφ ζχζηεκα επξσπατθψλ δηθηχσλ. Τπφ ηηο ζεκεξηλέο ζπλζήθεο παγθνζκηνπνίεζεο ηνπ εκπνξίνπ θαη ηεο νηθνλνκίαο, νη νδηθέο κεηαθνξέο απνηεινχλ ζηξαηεγηθήο ζεκαζίαο παξακέηξνπο ζηελ αλαπηπμηαθή δηαδηθαζία. Μέλεη ινηπφλ λα δνχκε ζηα επφκελα ρξφληα, αλ ζηελ ρψξα καο ζα ζπλερίζεη ηελ ζπλερφκελα αλνδηθή πνξεία ηεο θαζψο θαη ηνλ ξφιν πνπ ζα δηαδξακαηίζεη ζηελ νηθνλνκία γεληθφηεξα. 1.1 Πποϋποθέζειρ ειζόδος ζηο επάγγελμα 5. Κάζε θπζηθφ πξφζσπν πνπ επηζπκεί λα εηζέιζεη ζην επάγγεικα ηνπ νδηθνχ κεηαθνξέα εκπνξεπκάησλ, πξέπεη λα πιεξεί ηηο παξαθάησ πξνυπνζέζεηο: Α. Να παξέρεη ηα ερέγγπα ηεο αμηνπηζηίαο. 3 Σεξξνβίηεο Θ. 1990, ζει. 92 4 Γηαλλάηνο Γ. & Αδξηαλφπνπινο. 2000, ζει.33 5 Άξζξν 524 (άξζξν 3 ηνπ π.δ. 346/2001): http://www.yme.gr/index.php?tid=639 8

Γηα λα πιεξείηαη ε πξνυπφζεζε ηεο αμηνπηζηίαο, δελ πξέπεη ν ελδηαθεξφκελνο λα έρεη δηαπξάμεη θαλέλα απφ ηα παξαθάησ: i. Πνηληθή θαηαδίθε ηελ ηειεπηαία δεθαεηία, γηα ιαζξεκπνξία, εκπνξία ή ρξήζε λαξθσηηθψλ, ζσκαηεκπνξία, αλζξσπνθηνλία απφ πξφζεζε, απάηε, θινπή. ii. Καη' επαλάιεςε δηαπξαηηφκελεο παξαβάζεηο ηνπ Κ.Ο.Κ θαη αθαίξεζε ηεο άδεηαο νδήγεζεο, κέζσ ηνπ ΔΟ δχν θνξέο ηνπιάρηζηνλ ζηελ ηειεπηαία πεληαεηία. iii. Παξαβάζεηο ησλ δηαηάμεσλ πνπ αθνξνχλ ηηο γεληθέο ή εηδηθέο ππνρξεψζεηο γηα ηελ αζθάιηζε ησλ νρεκάησλ. iv. Παξαβάζεηο ησλ δηαηάμεσλ ηεο εξγαηηθήο αζθάιηζεο ησλ εξγαδνκέλσλ. v. Πηψρεπζε. Β. Οηθνλνκηθή επηθάλεηα. Ζ θαηάιιειε νηθνλνκηθή επηθάλεηα ζπλίζηαηαη ζηελ δηάζεζε ησλ αλαγθαίσλ νηθνλνκηθψλ πφξσλ, γηα ηελ εμαζθάιηζε ηεο θαιήο θαη απξφζθνπηεο ιεηηνπξγίαο ηεο επηρείξεζεο. πγθεθξηκέλα ζπληζηά ηελ χπαξμε ινγαξηαζκνχ ηακηεπηεξίνπ ζε πηζησηηθφ θνξέα, χςνπο ηνπιάρηζηνλ 9.000 επξψ γηα ην πξψην φρεκα πνπ ρξεζηκνπνηεί θαη 5000 επξψ γηα θάζε λέν φρεκα. Ο ζπγθεθξηκέλνο ινγαξηαζκφο ηακηεπηεξίνπ δηαηεξείηαη ππνρξεσηηθά ζε φιε ηε δηάξθεηα άζθεζεο ηνπ επαγγέικαηνο ηνπ νδηθνχ κεηαθνξέα θαη δελ επηηξέπεηαη λα θαηέιζεη θάησ ηνπ πνζνχ απηνχ. Γ. Δπαγγεικαηηθή ηθαλόηεηα. Γηα λα ππάξρεη επαγγεικαηηθή ηθαλόηεηα πξέπεη λα ππάξρνπλ θαηνρπξσκέλεο γλψζεηο πνπ αθνξνχλ ηα παξαθάησ ζέκαηα: ηνηρεία Αζηηθνχ, Δκπνξηθνχ, Κνηλσληθνχ, Φνξνινγηθνχ δηθαίνπ, γλψζεηο εκπνξηθήο θαη νηθνλνκηθήο δηαρείξηζεο ηεο επηρείξεζεο, θαζψο θαη γλψζεηο ηερληθψλ πξνδηαγξαθψλ- ηερληθήο εθκεηάιιεπζεο θαη δεηεκάησλ νδηθήο αζθάιεηαο. Ζ θαηνρή ησλ γλψζεσλ απηψλ απνδεηθλχεηαη απφ ην πηζηνπνηεηηθό επαγγεικαηηθήο ηθαλόηεηαο, ην νπνίν απνθηάηαη έπεηηα απφ επηηπρείο εμεηάζεηο ζε εηδηθή επηηξνπή ηνπ Τπνπξγείνπ Μεηαθνξψλ θαη 9

πγθνηλσληψλ. Οη εμεηάζεηο δηελεξγνχληαη ηέζζεξηο θνξέο ην ρξφλν θαη ζπγθεθξηκέλα ηνπο κήλεο Μάξηην, Ηνχλην, επηέκβξην θαη Γεθέκβξην. Οη ζπκκεηέρνληεο πξέπεη πξψηα λα έρνπλ θνηηήζεη ζε κία απφ ηηο αλαγλσξηδφκελεο απφ ην Τπνπξγείν ζρνιέο ΔΚΑΜ επί 100 ψξεο. 1.2 Δίδη μεηαθοπών. Σν έηνο 1976, κε ην Νφκν 383, έγηλε ε θσδηθνπνίεζε ησλ δηαηάμεσλ πεξί νδηθψλ κεηαθνξψλ. χκθσλα κε ην ζπγθεθξηκέλν λφκν, νδηθέο εκπνξεπκαηηθέο κεηαθνξέο νλνκάδνληαη νη κεηαθνξέο εκπνξεπκάησλ θαη αληηθεηκέλσλ δηαζέζηκσλ πξνο κεηαθίλεζε, νη νπνίεο ηεινχληαη κε θνξηεγά απηνθίλεηα δεκνζίαο ρξήζεσο θάζε θαηεγνξίαο, έλαληη θνκίζηξνπ 6. Οη κεηαθνξέο απηέο δηαθξίλνληαη ζε δηεζλείο, φηαλ δηελεξγνχληαη κε Φ.Γ.Υ. απφ Διιάδα πξνο ην εμσηεξηθφ ή αληηζηξφθσο. ε εζληθέο ή εζσηεξηθέο φηαλ γίλνληαη κε Φ.Γ.Υ. ζε νιφθιεξε ηε ρψξα θαη ζε λνκαξρηαθέο φηαλ γίλνληαη κέζα ζην λνκφ, φπνπ εδξεχεη ην φρεκα. Δηδηθέο κεηαθνξέο ιέγνληαη εθείλεο πνπ δηελεξγνχληαη κε εηδηθά απηνθίλεηα, ςπγεία, βπηηνθφξα, γεξαλνθφξα, ηζφζεξκα, ζηιφ, κεηαθνξάο ζθαγίσλ, θηλεηψλ ζπλεξγείσλ θιπ. Οη δηεζλείο κεηαθνξέο νλνκάδνληαη θνηλνηηθέο φηαλ δηελεξγνχληαη κεηαμχ θξαηψλ-κειψλ ηεο Δ.Δ 7. Σφζν νη εζληθέο φζν θαη νη δηεζλείο εκπνξεπκαηηθέο ρεξζαίεο νδηθέο κεηαθνξέο, δηελεξγνχληαη απφ ηηο κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ λφκηκα, ελψ νη λνκαξρηαθέο κπνξεί λα δηελεξγνχληαη θαη απφ απινχο απηνθηλεηηζηέο. Οη δηεζλείο εηδηθέο κεηαθνξέο αζθνχληαη κφλν απφ επηρεηξήζεηο νξγαλσκέλεο νηθνλνκηθά θαη δηνηθεηηθά. Λφγσ κε πξνζαξκνγήο ηνπ λφκνπ, νη εζληθέο κεηαθνξέο είλαη δπλαηφ λα δηελεξγνχληαη θαη απφ κεκνλσκέλνπο κεηαθνξείο 8. Οη νδηθνί κεηαθνξείο έρνπλ ην δηθαίσκα εηζαγσγήο ζηνλ εζληθφ ή δηεζλή ρψξν, 6 Νέν Θεζκηθφ Πιαίζην Οδηθψλ θαη Δκπνξεπκαηηθψλ Μεηαθνξψλ, Άξζξν 2 Καηεγνξίεο θαη νξηζκνί : http://www.opengov.gr/yme/?p=36 7 βι. πξνεγ. 8 Θέκαηα πνπ αθνξνχλ Φνξηεγά Γεκφζηαο Υξήζεο (ΦΓΥ) : http://www.yme.gr/index.php?tid=663 10

εθφζνλ ε άδεηα θπθινθνξίαο ηνπ Φ.Γ.Υ. πνπ θαηέρνπλ ηνπο ην επηηξέπεη. ε πεξηπηψζεηο φκσο, πνπ νδηθφο κεηαθνξέαο εκπνξεπκάησλ κεηαηάζζεηαη απφ ηελ θαηεγνξία ησλ δηεζλψλ ζηελ θαηεγνξία ησλ εζληθψλ εκπνξεπκαηηθψλ κεηαθνξψλ, πξηλ παξέιζνπλ ηξία ηνπιάρηζηνλ ρξφληα απφ ηελ αξρηθή έληαμε ηνπ ή ηε κεηάηαμε ηνπ ζηελ θαηεγνξία ησλ δηεζλψλ κεηαθνξψλ, ηφηε παξακέλεη ππνρξεσηηθά ζηελ θαηεγνξία ησλ εζληθψλ κεηαθνξψλ γηα πέληε ηνπιάρηζηνλ ρξφληα. Με απφθαζε ηνπ Τπνπξγνχ Μεηαθνξψλ θαη Δπηθνηλσληψλ 9 θαη θαη' εμαίξεζε ησλ ηζρπφλησλ λφκσλ, επηηξέπεηαη ε δηελέξγεηα δηεζλώλ κεηαθνξώλ πξνο θαη από ηηο όκνξεο κε ηελ Διιάδα ρώξεο, Αιβαλία, Βνπιγαξία, Γηνπγθνζιαβία, Σνπξθία, κε νξηζκέλνπο ηχπνπο απηνθηλήησλ εζληθψλ κεηαθνξψλ. Σν δηθαίσκα απηφ ζήκεξα δηαζέηνπλ νη εμήο ηχπνη απηνθηλήησλ: α. Βπηηνθφξα κεηαθνξάο πγξψλ θαπζίκσλ θαη ζεξκήο αζθάιηνπ. β. Βπηηνθφξα κεηαθνξάο πγξψλ ηξνθίκσλ. γ. Φνξηεγά απηνθίλεηα κεηαθνξάο απηνθηλήησλ. δ. Βπηηνθφξα κεηαθνξάο ρεκηθψλ πγξψλ. ε. Αλαηξεπφκελα θνξηεγά απηνθίλεηα. Πέξα απφ ηελ παξαπάλσ εμαίξεζε, θαλέλα απηνθίλεην εζληθψλ κεηαθνξψλ δελ επηηξέπεηαη λα εμέιζεη απφ ηα ζχλνξα θαη λα πξαγκαηνπνηήζεη δηεζλή κεηαθνξά. Αληίζηνηρα δελ επηηξέπεηαη θαη ηα Φ.Γ.Υ. δηεζλψλ κεηαθνξψλ λα πξαγκαηνπνηνχλ εζληθέο κεηαθνξέο. Οη παξαβάηεο ηεο παξαπάλσ δηάηαμεο ηηκσξνχληαη κε αθαίξεζε ηεο άδεηαο θπθινθνξίαο θαη ησλ πηλαθίδσλ ησλ απηνθηλήησλ επί έλα κήλα θαη ζε πεξίπησζε ππνηξνπήο, κέρξη έλα ρξφλν. 1.3 Οι οδικέρ μεηαθοπέρ ζηην Δλλάδα. Ζ νδηθή κεηαθνξά, απφ ππνηππψδεο ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα θαη αζήκαληε ζηα πξνπνιεκηθά ρξφληα, έρεη θηάζεη λα θαηέρεη ζήκεξα πξσηεχνπζα ζέζε κεηαμχ ησλ 9 Πξνθπιιίδεο Β. 2008, ζει. 315-6 11

ππνινίπσλ θιάδσλ κεηαθνξψλ (αεξνπνξηθέο, λαπηηιηαθέο, ζηδεξνδξνκηθέο). ηε ρψξα καο, εμαηηίαο ηεο ειάρηζηεο θάιπςεο ζηδεξνδξνκηθνχ δηθηχνπ, ε νδηθή κεηαθνξά απνηειεί πνιιέο θνξέο ηνλ κνλαδηθφ ηξφπν κεηαθνξάο. Δπηπιένλ, ζε άιιεο ρψξεο ηεο Δπξψπεο, εμαηηίαο ηεο ππθλφηεηαο θαη πνηφηεηαο ησλ νδηθψλ ηνπο δηθηχσλ, ε νδηθή κεηαθνξά είλαη ζπρλά ν νηθνλνκηθφηεξνο θαη ηαρχηεξνο ηξφπνο. Οη νδηθέο κεηαθνξέο δηαζέηνπλ ην κνλαδηθφ πιενλέθηεκα λα πξνζαξκφδνληαη ζηηο ζπγθεθξηκέλεο αλάγθεο ηνπ πειάηε φπσο ην ρξφλν, ηνλ ηξφπν θαη ηνλ ηφπν παξάδνζεο θαη παξαιαβήο 10. Δηδηθφηεξα ζηηο κηθξέο κεηαθηλήζεηο θνξηίσλ, νη νδηθέο κεηαθνξέο έρνπλ θαζαξφ πιενλέθηεκα έλαληη ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ θαη ησλ πδάηηλσλ επεηξσηηθψλ κεηαθνξψλ. Ζ ζρεηηθή απεηιή απφ ηηο ζηδεξνδξνκηθέο κεηαθνξέο, εληνπίδεηαη ζηηο καδηθέο κεηαθηλήζεηο νγθσδψλ θνξηίσλ απφ ζεκείν ζε ζεκείν. Δπηπξνζζέησο ππάξρνπλ θαη νη εζσηεξηθέο ηδησηηθέο νδηθέο κεηαθνξέο, φπνπ νη εηαηξείεο κεηαθέξνπλ ηα πξντφληα ηνπο κε δηθφ ηνπο ζηφιν νρεκάησλ (Μαξηλφπνπινο, Carrefour θ.α). Ωζηφζν, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ νη εηαηξείεο απηέο, παξνπζηάδνπλ ηελ ηάζε λα πεξηνξίδνπλ ηνλ αξηζκφ ησλ νρεκάησλ ηνπο θαη λα κεηαζέηνπλ ηελ δηαλνκή ησλ πξντφλησλ ηνπο ζε ηξίηα κέξε, αθνχ ην πείξακα απηφ πνιιαπιαζίαζε θαηά πνιχ ην θφζηνο ηνπο. Οη νδηθέο εκπνξεπκαηηθέο κεηαθνξέο απφ ηελ άιιε, νη νπνίεο απνηεινχλ θνκκάηη ηνπ επξχηεξνπ κεηαθνξηθνχ θιάδνπ, πεξηιακβάλνπλ δχν βαζηθά είδε επηρεηξήζεσλ, ηηο κεηαθνξηθέο θαη ηηο δηακεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο. Μεηαθνξηθέο, νλνκάδνληαη νη επηρεηξήζεηο πνπ δηαζέηνπλ ηδηφθηεην ζηφιν θνξηεγψλ απηνθηλήησλ. Γηακεηαθνξηθέο νλνκάδνληαη νη επηρεηξήζεηο πνπ αλαιακβάλνπλ ηελ πιήξε δηεθπεξαίσζε ηεο κεηαθνξάο, ζε ζπλεξγαζία κε κεηαθνξηθέο εηαηξείεο 11. Όζνλ αθνξά ηε ρψξα καο, ηα ζηνηρεία πνπ πξνθχπηνπλ γηα ην θιάδν πνπ εμεηάδνπκε αλαθέξνπλ πσο ην ζπλνιηθφ κέγεζνο ηεο αγνξάο ππεξεζηψλ νδηθψλ δηακεηαθνξψλ παξνπζίαζε δηαρξνληθή άλνδν θαηά ηε ηεηξαεηία 2004-2007. Γηα ηελ αθξίβεηα ν ζπγθεθξηκέλνο ηνκέαο εμαθνινχζεζε ηελ δεζπνηηθή ηνπ πνξεία ζε φηη αθνξά ηνλ θιάδν ησλ δηακεηαθνξψλ, έλαληη ησλ ζαιάζζησλ, ζηδεξνδξνκηθψλ θαη αεξνπνξηθψλ δηακεηαθνξψλ. Σν πνζνζηφ ζπκκεηνρήο ηνπ αλήιζε ζε 58%-64%, βάζεη αμίαο. 10 ακπξάθνο Δ. 2009, ζει. 138 11 ακπξάθνο Δ. 2009, ζει. 151 12

Δλδεηθηηθά αλαθέξνπκε πσο ηα αληίζηνηρα πνζνζηά αλέξρνληαη ζε 11%-14% γηα ηηο ζαιάζζηεο, 10%-12% γηα ηηο ζηδεξνδξνκηθέο θαη 13%-17% γηα ηηο αεξνπνξηθέο δηακεηαθνξέο. Σα ελ ιφγσ ζηνηρεία πξνέθπςαλ έπεηηα απφ κειέηε ηεο Γηεχζπλζεο Οηθνλνκηθψλ Μειεηψλ ηεο ΗCΑΡ 12. Γίλεηαη ινηπφλ αληηιεπηφ, πσο ε πνξεία ηνπ κεηαθνξηθνχ θιάδνπ θαη εηδηθφηεξα ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ, εμαξηάηαη απφ ηελ αλάπηπμε άκεζα ζπλδεδεκέλσλ θιάδσλ, φπσο ε βηνκεραληθή παξαγσγή θαη ην εκπφξην, εζσηεξηθφ θαη εμσηεξηθφ. Βαζηθφ πιενλέθηεκα ησλ νδηθψλ κεηαθνξψλ ζε ζρέζε κε ηνπο άιινπο ηξφπνπο κεηαθνξάο, απνηειεί ε επειημία ζε ζρέζε κε ηνλ ηξφπν θαη ην ρξφλν παξαιαβήο θαη παξάδνζεο, θαζψο νη ηειεπηαίεο ζπλήζσο δελ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ βάζεη πξνθαζνξηζκέλσλ πξνγξακκάησλ θαη δξνκνινγίσλ. 1.4 Πλεονεκηήμαηα οδικήρ μεηαθοπάρ 13. Όπσο αλαθέξακε παξαπάλσ, νη νδηθέο εκπνξεπκαηηθέο κεηαθνξέο θαηέρνπλ ηα "ελία" ησλ ρεξζαίσλ κεηαθνξψλ ζηελ ρψξα καο. Σν ειιεληθφ εγρψξην εκπφξην, παξνπζηάδεη κεγάιν βαζκφ εμάξηεζεο απφ ηα θνξηεγά απηνθίλεηα. Έηζη, σο επηηαθηηθή θξίλεηαη ε αλάγθε λα γίλεη κία αλαθνξά ζηα ζηνηρεία πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο πιενλεθηήκαηα, ράξε ηα νπνία νη εκπνξηθέο επηρεηξήζεηο πξνηηκνχλ ηελ νδηθή απφ νπνηνδήπνηε άιιν είδνο κεηαθνξάο. Α. Δπειημία Αλ θαη ε πεξηζηαζηαθή θαζπζηέξεζε πθίζηαηαη, ε ηθαλφηεηα ησλ νρεκάησλ λα θηλεζνχλ γχξσ απφ θάπνην εκπφδην απνθεχγνληάο ην, θαζψο θαη ε ηθαλφηεηα λα παξεθθιίλνπλ απφ ηελ θπθινθνξηαθή ζπκθφξεζε, ρξεζηκνπνηψληαο ζχγρξνλα νδηθά δίθηπα, θαζηζηνχλ ην νδηθφ κεηαθνξηθφ ζχζηεκα έλαλ επέιηθην ηξφπν κεηαθνξάο. Απηφ ηζρχεη φρη κφλν ζε έθηαθηεο πεξηπηψζεηο, αιιά ζε θάζε πεξίζηαζε, εηδηθά φηαλ ηα θνξηία γίλνληαη δηαζέζηκα ζε άκεζν ρξφλν θαη νη νδεγνί κπνξνχλ λα παξεθθιίλνπλ γηα 12 Κνχκξνγινπ Ν. 2001, ζει. 42 13 ακπξάθνο Δ. 2009, ζει. 138 13

λα ηα παξαιάβνπλ. Αθφκε, έρνπλ ηε δπλαηφηεηα λα κεηαθέξνπλ πξντφληα δηαθνξεηηθνχ κεγέζνπο θαη βάξνπο ζε θάζε απφζηαζε. Θεσξεηηθά, νπνηνδήπνηε πξντφλ, ίζσο κε ειάρηζηεο ηξνπνπνηήζεηο, κπνξεί λα κεηαθεξζεί απφ εηδηθνχο κεηαθνξείο. Β. Υξόλνο- αζθάιεηα Ζ νδηθή κεηαθνξά πξνζθέξεη ζηνλ πειάηε γξήγνξε θαη αμηφπηζηε εμππεξέηεζε κε ειάρηζηεο πηζαλφηεηεο απψιεηαο ή θαηαζηξνθήο. Ζ νδηθή κεηαθνξά είλαη ζαθψο ηαρχηεξε απφ ηελ ζηδεξνδξνκηθή θαη κπνξεί λα ζπγθξηζεί ζε ηαρχηεηα κε ηελ ελαέξηα κεηαθνξά. Πνιινί νδηθνί κεηαθνξείο, εηδηθά απηνί πνπ εκπιέθνληαη ζε πξνγξάκκαηα «just-in-time», ιεηηνπξγνχλ κε ρξνλνδηαγξάκκαηα. Απηφ ζπλεπάγεηαη ζχληνκν θαη αθξηβή ρξφλν δηακεηαθφκηζεο. Οη δείθηεο θαηαζηξνθψλ θαη απσιεηψλ γηα ηνπο νδηθνχο κεηαθνξείο, είλαη κηθξφηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ αιιά κεγαιχηεξνη απφ ηνπο αληίζηνηρνπο ησλ αεξνκεηαθνξψλ. Δπηπιένλ, θαλέλαο άιινο ηχπνο κεηαθνξάο δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη ηελ θάιπςε αγνξάο πνπ πξνζθέξεη ε νδηθή κεηαθνξά. Γ. Ακεζόηεηα θαη ειεγρόκελε παξάδνζε Αθξηβείο ψξεο γηα παξάδνζε θαη παξαιαβή εκπνξεπκάησλ είλαη, ζρεδφλ πάληα, εθηθηφ λα θαλνληζηνχλ. Σν ζηνηρείν απηφ είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ γηα ηηο παξαδφζεηο εκπνξεπκάησλ, φπνπ πξέπεη λα γίλεη δηεπζέηεζε ησλ εξγαζηψλ θαη φπνπ ε άθημε ησλ εκπνξεπκάησλ πξέπεη λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηεο απνζήθεο θαη ησλ θαηαλαισηψλ απφ ηελ παξαγσγή ζηελ θαηαλάισζε. Γ. Οη παξαιιαγέο ζηελ νδηθή κεηαθνξά Τπάξρνπλ ζήκεξα πάξα πνιιέο παξαιιαγέο ζηνπο ηχπνπο νδηθψλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ, ηα νπνία είλαη δπλαηφλ λα θαιχςνπλ νπνηαδήπνηε κεηαθνξηθή αλάγθε. Αλάινγα κε ηε ρξήζε γηα ηελ νπνία πξννξίδνληαη, ππάξρνπλ βπηηνθφξα απηνθίλεηα, θνξηεγά ςπγεία, απηνθίλεηα κεηαθνξάο ρεκηθψλ, πιηθψλ κεγάινπ φγθνπ θαη βάξνπο, πιαηθφξκεο κεηαθνξάο, θνληέηλεξ θ.α. Έηζη, ε κεηαθνξά θαζίζηαηαη δπλαηή ρσξίο θάπνηα ηξνπνπνίεζε ζηα αληηθείκελα, δηαηεξψληαο ζπλάκα ηελ δπλαηφηεηα ηεο επειημίαο ζηελ επηινγή δξνκνινγίσλ. 14

1.5 Μεηαθοπικέρ επισειπήζειρ. χκθσλα κε ην αξζξν 1 παξ. ηβ ηνπ Νφκνπ 383/76 14, σο κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο λννχληαη: Α) Όζεο εκπνξηθέο εηαηξείεο απέθηεζαλ λνκηθή πξνζσπηθφηεηα, ζηηο νπνίεο εηζθέξεηαη ε θπξηφηεηα, ή κφλν ε ρξήζε ησλ θνξηεγψλ απηνθηλήησλ Γ.Υ. Β) Οη Η.Μ.Δ.- Δ.Π.Δ. Γ) Οη αηνκηθέο επηρεηξήζεηο θαζψο θαη νη έρνληεο ζπληδηνθηεζία επί ελφο θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ Γ.Υ., πνπ αζθνχλ εληαία επηρείξεζε κεηαθνξάο. Σν ζπλνιηθφ κηθηφ βάξνο ησλ θνξηεγψλ απηνθηλήησλ, απηνδχλακσλ ή ζπξκψλ, θαζεκηάο απφ ηηο παξαπάλσ επηρεηξήζεηο, πξέπεη λα είλαη ζήκεξα ηνπιάρηζηνλ 110 ηφλνη, ηφζν θαηά ην ρξφλν ζχζηαζεο ηνπο, φζν θαη θαηά ηελ ιεηηνπξγία ηνπο. Άιιε πξνυπφζεζε πνπ ιεηηνπξγεί δπλεηηθά, είλαη ν αξηζκφο ησλ θνξηεγψλ απηνθηλήησλ Γ.Υ. πνπ εηζθέξνληαη θαηά ρξήζε ή θπξηφηεηα, θαη ν νπνίνο πξέπεη λα αλέξρεηαη ζε ηνπιάρηζηνλ δέθα. Ζ ζπκπιήξσζε εμάκελεο ιεηηνπξγίαο κεηαθνξηθήο επηρείξεζεο θάησ απφ ηα φξηα απηά, επηθέξεη δηάρπζε ππνρξεσηηθά. ε φ,ηη αθνξά ηελ πεξίπησζε ζπγρψλεπζεο κεηαμχ κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ, απηή επηηξέπεηαη ζηηο αθφινπζεο πεξηπηψζεηο: α. κεηαμχ επηρεηξήζεσλ εζληθψλ κεηαθνξψλ β. κεηαμχ επηρεηξήζεσλ δηεζλψλ κεηαθνξψλ. χκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο πεξί κεηαβηβάζεσο απηνθηλήησλ, επηηξέπεηαη ε κεηαβίβαζε κεηνρψλ ή κεξηδίσλ ησλ ππφ νπνηαδήπνηε κνξθή ιεηηνπξγνπζψλ κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ. Ζ κεηαβίβαζε είλαη επηηξεπηή πξνο ηα κέιε ησλ επηρεηξήζεσλ θαη πξνο ηα πξφζσπα πνπ έρνπλ ηελ ηδηφηεηα ηνπ νδηθνχ κεηαθνξέα εκπνξεπκάησλ. Οη κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο απαιιάζζνληαη απφ ηελ εηζθνξά αχμεζεο ηνλάδ ησλ θαηά ρξήζε ή θπξηφηεηα εηζθεξφκελσλ ζε απηέο Φ.Γ.Υ., πάληα κε ηελ αίξεζε ηεο πεληαεηίαο. Δπίζεο, νη κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο απαιιάζζνληαη απφ νπνηνλδήπνηε θφξν κεηαβίβαζεο θαηά ηελ κεηαβίβαζε απηή ιφγσ ζπγρσλεχζεσο κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ. Σέινο, αλαγλσξίδεηαη ζηηο κεηαθνξηθέο επηρεηξήζεηο δηεζλψλ νδηθψλ εκπνξεπκαηηθψλ 14 Πξφζβαζε ζηα πεξηερφκελα ηνπ «Νφκνπ 383 ηεο 14/20.7.1976» αλαιπηηθά, βι. επηζπλαπηψκελν έγγξαθν ζην ζχλδεζκν: www.docman.gr/download/1517/aspx 15

κεηαθνξψλ δηθαίσκα έθπησζεο πνζνζηνχ 3% επί ησλ αθαζάξηζησλ εηζπξάμεσλ, πιένλ απηψλ πνπ εθπίπηνπλ κε δηθαηνινγεηηθά, ρσξίο ππνρξέσζε ηήξεζεο δηθαηνινγεηηθψλ πξνθεηκέλνπ λα ππνινγηζηεί ην θνξνινγεηέν εηζφδεκα ησλ επηρεηξήζεσλ απηψλ. 1.5.1 Ιδιόηςπερ Μεηαθοπικέρ Δηαιπείερ Ζ Ιδηόηππνο Μεηαθνξηθή Δηαηξεία (Η.Μ.Δ.) 15 απνηειεί έλαλ εμαηξεηηθφ ηχπν, ν νπνίνο ζεζκνζεηήζεθε απφ ην άξζξν 3 ηνπ Νφκνπ 383/76 θαη δηέπεηαη, βαζηθά απφ ηηο δηαηάμεηο πεξί εηαηξεηψλ πεξηνξηζκέλεο επζχλεο. Απηφ νξίδεηαη ξεηά ζηελ παξ.1 ηνπ άξζξνπ 3 ηνπ πξναλαθεξζέληνο Ν. 383/76 16. ηελ βάζε απηή θηλήζεθαλ φιεο νη ξπζκίζεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ ζρεηηθά κε ηε θνξνινγία ησλ εηζνδεκάησλ ηφζν ησλ ηδίσλ ησλ Η.Μ.Δ. φζν θαη ησλ κειψλ απηψλ-θπζηθψλ πξνζψπσλ (δειαδή ησλ απηνθηλεηηζηψλ). Σν πξναλαθεξζέλ άξζξν 3 ηνπ Ν. 383/76, αλαθέξεη ηα βαζηθά ζεκεία πνπ δηέπνπλ ηελ ιεηηνπξγία θαη δνκή ησλ Η.Μ.Δ. 17 : Α. Σν εηαηξηθφ θεθάιαην απνηειείηαη απφ εηαηξηθά κεξίδηα, έθαζην εθ ησλ νπνίσλ έρεη αμία ηνπιάρηζηνλ ηξηψλ επξψ αλά ηφλν κηθηνχ βάξνπο ζπκκεηέρνληαο ζηελ εηαηξεία θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ. πλεπψο, απηνθηλεηηζηήο- κέινο Η.Μ.Δ., ηδηνθηήηεο θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ είθνζη ηφλσλ, ζα έρεη 20 εηαηξηθά κεξίδηα ησλ ηξηψλ επξψ ή ησλ έμη επξψ ή ησλ δεθαπέληε επξψ ή ησλ ηξηάληα επξψ θ.ν.θ.,αλάινγα κε ηε ζπκθσλία ζχζηαζεο ηεο Η.Μ.Δ. Σν εηαηξηθφ θεθάιαην θαηαβάιιεηαη ζε κεηξεηά θαηά ηε ζχζηαζε ηεο εηαηξείαο. Γελ απαγνξεχεηαη θάπνηνο εηαίξνο λα ζπκκεηέρεη ζηελ Η.Μ.Δ., κε πεξηζζφηεξα ηνπ ελφο απηνθίλεηα ή θαη κε κέξνο απηνθηλήηνπ. Β. Οη απνθάζεηο ηεο γεληθήο ζπλειεχζεσο ησλ εηαίξσλ ιακβάλνληαη κε απφιπηε πιεηνςεθία επί ηνπ ζπλφινπ ησλ εηαηξηθψλ κεξηδίσλ. Κάζε εηαηξηθφ κεξίδην αληηπξνζσπεχεη κία ςήθν. 15 Λενληάξεο Μ.Κ. 2003, ζει. 205 16 Πξφζβαζε ζηα πεξηερφκελα ηνπ «Νφκνπ 383 ηεο 14/20.7.1976» αλαιπηηθά, βι. επηζπλαπηψκελν έγγξαθν ζην ζχλδεζκν: www.docman.gr/download/1517/aspx 17 Λενληάξεο Μ.Κ. 2003, ζει. 218 16

Γ. Κάζε έλαο εθ ησλ εηαίξσλ ππνρξενχηαη λα εηζθέξεη ζηελ Η.Μ.Δ. ην δηθαίσκα εθκεηαιιεχζεσο ηνπ θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ, κε ην νπνίν ζπκκεηέρεη ζηελ εηαηξεία. Έρνπκε δειαδή εηζθνξά ρξήζεσο θηλεηνχ πξάγκαηνο θαη φρη εηζθνξά θαηά θπξηφηεηα. Γ. Οη απηνθηλεηηζηέο κέιε ηεο ΗΜΔ ππνρξενχληαη λα ζέηνπλ ζηε δηάζεζε ηεο εηαηξείαο, θαη' απνθιεηζηηθφηεηα, ηα θνξηεγά απηνθίλεηα (κε ηα νπνία ζπκκεηέρνπλ ζε απηή) ζε θαηάζηαζε πιήξνπο θαη αδηάιεηπηεο εηνηκφηεηαο γηα φιε ηε δηάξθεηα ηεο εηαηξηθήο ρξήζεο. Απηφ ζεκαίλεη φηη ε επζχλε θαη νη δαπάλεο ζπληήξεζεο ησλ απηνθηλήησλ, ψζηε λα βξίζθνληαη απηά ζε θαηάζηαζε εηνηκφηεηαο φπσο απαηηεί ν λφκνο, βαξχλνπλ ηνπο ηδηνθηήηεο- εηαίξνπο ηεο Η.Μ.Δ. Φοπολογικέρ ςποσπεώζειρ- Ι.Μ.Δ. Οη θνξνινγηθέο ππνρξεψζεηο πξέπεη λα ρσξηζζνχλ ζε εθείλεο 18 : -ηνπ λνκηθνχ πξνζψπνπ ηεο Η.Μ.Δ. -ηνπ θάζε θπζηθνχ πξνζψπνπ πνπ είλαη κέινο ηεο Η.Μ.Δ. Οη Η.Μ.Δ. ζχκθσλα κε ην Ν. 383/76 19, πνπ εθκεηαιιεχνληαη θνξηεγά απηνθίλεηα δεκνζίαο ρξήζεο ηδηνθηεζίαο ηνπο ή ηδηνθηεζίαο ηξίησλ, επηθνξηίδνληαη κε ηηο παξαθάησ ππνρξεψζεηο: α. Σήξεζε βηβιίσλ ηξίηεο θαηεγνξίαο Κ.Β.. Λακβάλνληαο ππφςηλ ην γεγνλφο φηη ν λφκνο εμνκνηψλεη ηηο Η.Μ.Δ. κε ηηο Δ.Π.Δ., πξέπεη λα δερζνχκε φηη πξνθχπηεη γηα απηέο ππνρξέσζε λα ηεξνχλ βηβιία θαη ζηνηρεία ηξίηεο θαηεγνξίαο ηνπ Κψδηθα Βηβιίσλ θαη ηνηρείσλ. Απηφ αλαθέξεηαη ξεηά θαη ζηελ ππ'αξηζκφ Δ10017/πνι 147/1978 εγθχθιην ηνπ Τπνπξγείνπ Οηθνλνκηθψλ. β. Γειώζεηο ΦΠΑ. Οη Η.Μ.Δ. ππνρξενχληαη λα ππνβάιινπλ ζηελ αξκφδηα Γ.Ο.Τ. ζηελ νπνία αλήθνπλ ηα παξαθάησ: - Πξνζσξηλή δήισζε ΦΠΑ γηα θάζε θνξνινγηθή πεξίνδν (θάζε κήλα) θαη λα ζπληάζζνπλ πεξηνδηθή εθθαζάξηζε γηα ηελ ίδηα πεξίνδν. 18 ηακαηφπνπινο Γ. 2000, ζει.82 19 Πξφζβαζε ζηα πεξηερφκελα ηνπ «Νφκνπ 383 ηεο 14/20.7.1976» αλαιπηηθά, βι. επηζελαπηψκελν έγγξαθν ηνπ ζπλδέζκνπ: www.docman.gr/download/1517/aspx 17

- Δηήζηα εθθαζαξηζηηθή δήισζε κέρξη ηε δέθαηε εκέξα ηνπ πέκπηνπ κήλα πνπ αθνινπζεί ηε ιήμε ηεο δηαρεηξηζηηθήο ρξήζεσο. γ. Γήισζε εηζνδήκαηνο. Αλά έηνο νη Η.Μ.Δ. ππνρξενχληαη λα ππνβάιινπλ δήισζε εηζνδήκαηνο, ζηελ νπνία πεξηιακβάλνπλ ην θαζαξφ εηζφδεκα ηεο πξνεγνχκελεο ρξήζεσο. Ζ πξνζεζκία ππνβνιήο ηεο δήισζεο είλαη ε 15 ε κέξα ηνπ πέκπηνπ κήλα απφ ηελ εκεξνκελία ιήμεο ηεο δηαρεηξηζηηθήο πεξηφδνπ. Παξαθξάηεζε θφξνπ ζηα εηζνδήκαηα ηεο Η.Μ.Δ. δελ γίλεηαη, γηαηί απηά δηαλέκνληαη ζηα θπζηθά πξφζσπα πνπ είλαη κέιε ηεο θαη απνηεινχλ γη' απηά κηθηφ εηζφδεκα. - Μηθηό εηζόδεκα ησλ Η.Μ.Δ. είλαη ην ζχλνιν ησλ αθαζάξηζησλ εηζπξάμεσλ απφ θφκηζηξα θαη άιια έζνδα, ηα νπνία έρνπλ εηζπξαρζεί απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ησλ απηνθηλήησλ ηα νπνία αλήθνπλ θαηά θπξηφηεηα ζε απηέο, ζηα κέιε ηνπο (εηαίξνπο) ή θαη ζε ηξίηνπο (κηζζσκέλα). - Καζαξό εηζόδεκα είλαη ην εηζφδεκα πνπ πξνθχπηεη απφ ην αθαζάξηζην εηζφδεκα κεηά ηελ έθπησζε φισλ ησλ δαπαλψλ ιεηηνπξγίαο ηεο Η.Μ.Δ., εθφζνλ απηέο είλαη θαηαρσξεκέλεο ζε βηβιία ηξίηεο θαηεγνξίαο, ηα νπνία ηεξνχληαη επαξθψο θαη αθξηβψο. δ. Δθθαζάξηζε. χκθσλα κε ην άξζξν 39 παξ. 12 ηνπ ΚΒ 20, νη Η.Μ.Δ. εθδίδνπλ κέρξη ηελ 10ε κέξα θάζε κήλα, κε εκεξνκελία έθδνζεο ηελ ηειεπηαία εκέξα ηνπ πξνεγνχκελνπ κήλα, ζεσξεκέλε εθθαζάξηζε. ε απηήλ αλαγξάθνληαη ηα αθαζάξηζηα έζνδα θαη νη δαπάλεο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθαλ ηνλ πξνεγνχκελν κήλα. Ζ εθθαζάξηζε απνζηέιιεηαη ζηνλ ηδηνθηήηε ηνπ θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ ηνλ νπνίν αθνξά. Φοπολογικέρ ςποσπεώζειρ αςηοκινηηιζηών- μελών ηηρ Ι.Μ.Δ. 21 α. Σήξεζε βηβιίνπ εζόδσλ- εμόδσλ. Ο ηδηνθηήηεο ηνπ θνξηεγνχ απηνθηλήηνπ πνπ κεηέρεη ζε Η.Μ.Δ. ή ν εθπξφζσπνο ησλ ζπληδηνθηεηψλ ηνπ ελ ιφγσ απηνθηλήηνπ, ππνρξενχηαη λα ηεξεί βηβιία Β θαηεγνξίαο. ε απηά θαηαρσξείηαη ην ιακβαλφκελν θάζε κήλα κέξηζκα απφ ηελ εηαηξεία, νη ιεηηνπξγηθέο δαπάλεο ηνπ απηνθηλήηνπ θαη ν ΦΠΑ πνπ εθπίπηεη. Δμππαθνχεηαη φηη 20 ηακαηφπνπινο Γ. 2000, ζει.166 21 Λενληάξεο Μ. Κ. 2003, ζει.220 18

ζην ίδην βηβιίν ν απηνθηλεηηζηήο θαηαρσξεί θαη ηπρφλ έζνδα απφ άιια απηνθίλεηα θιπ θαζψο θαη ηηο αληίζηνηρεο δαπάλεο. β. Γειώζεηο ΦΠΑ. Σα πξναλαθεξζέληα θπζηθά πξφζσπα είλαη ππνρξεσκέλα λα ζπληάζζνπλ θαη λα ππνβάιινπλ πξνζσξηλή δήισζε ΦΠΑ γηα θάζε θνξνινγηθή πεξίνδν, θαζψο θαη εηήζηα εθθαζαξηζηηθή δήισζε ΦΠΑ. γ. Γήισζε εηζνδήκαηνο. Κάζε απηνθηλεηηζηήο, κέινο Ηδηφηππεο Μεηαθνξηθήο Δηαηξείαο, ππνρξενχηαη λα ππνβάιιεη εηήζηα δήισζε θνξνινγίαο εηζνδήκαηνο, κέζα ζηελ πξνζεζκία πνπ ηζρχεη γηα ηα εθάζηνηε θπζηθά πξφζσπα. 19

ΚΔΦΑΛΑΙΟ 2 ο Απελεςθέπωζη κλειζηών επαγγελμάηων Γεδνκέλσλ ησλ πξφζθαησλ αιιαγψλ πνπ ζεκεηψζεθαλ ζε επηρεηξεκαηηθνχο ηνκείο ζπκπεξηιακβαλφκελνπ θαη ηνπ κεηαθνξηθνχ, ζεσξήζακε ζε απηφ ην ζεκείν απαξαίηεηε κηα ζχληνκε αλαθνξά ζηηο ελ ιφγσ κεηαξξπζκίζεηο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ηνλ Μάξηην ηνπ ηξέρνληνο έηνπο 2010, αλαθνηλψζεθε απφ ηελ Διιεληθή θπβέξλεζε ε πξνψζεζε ηεο απειεπζέξσζεο ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ 22. ηελ επηθείκελε απειεπζέξσζε ζπκπεξηιακβάλεηαη θπζηθά θαη ν ηνκέαο ησλ κεηαθνξηθψλ επηρεηξήζεσλ θαη εηαηξεηψλ, ν νπνίνο πξνβιέπεηαη πσο ζα ππνδερζεί κία λέα επνρή άλζηζεο πνπ ζα πξνθαιέζνπλ νη αλαηξνπέο ζηα κέρξη ηψξα επαγγεικαηηθά ηνπ δεδνκέλα. Παξαθάησ παξαζέηνπκε αλάιπζε ησλ επηθείκελσλ αιιαγψλ θαζψο θαη κία ζχληνκε πξνζέγγηζε ζηα νθέιε πνπ πξφθεηηαη λα απνθνκηζνχλ απφ ηνπο απαζρνινχκελνπο ζηνλ θιάδν ησλ κεηαθνξψλ ή θαη ζηνπο πηζαλνχο θηλδχλνπο κε ηνπο νπνίνπο νη ίδηνη πξφθεηηαη λα έξζνπλ αληηκέησπνη. Πξηλ φκσο πξνρσξήζνπκε ζηα ελ ιφγσ ζηνηρεία, θξίλεηαη ζθφπηκν λα επηθεληξσζνχκε ζηηο δηεξγαζίεο νη νπνίεο έιαβαλ ρψξα θαη πνπ νδήγεζαλ ζηελ ιήςε ηεο απφθαζεο γηα κεηαξξχζκηζε ζην δήηεκα ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ. 2.1.1 Ο δπόμορ ππορ ηιρ μεηαππςθμίζειρ Ζ απειεπζέξσζε ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ είλαη έλα δήηεκα πνπ δελ απαζρφιεζε ηψξα γηα πξψηε θνξά ηελ Διιεληθή επηρεηξεκαηηθή πξαγκαηηθφηεηα. Πξφ ελλέα εηψλ, θαη ζπγθεθξηκέλα θαηά ην έηνο 2001, πξναλεγγέιζε γηα πξψηε θνξά ην άλνηγκα ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ, κία θίλεζε ε νπνία φκσο δελ πξνσζήζεθε πνηέ, παξά ηηο πηέζεηο πνπ δερφηαλ ε ρψξα καο απφ ηα δεδνκέλα ηεο δηεζλνχο αγνξάο, πνπ επέβαιιαλ σο επηηαθηηθή ηελ ελ ιφγσ αιιαγή ψζηε λα απμεζεί κε ηε ζεηξά ηεο ε αληαγσληζηηθή δχλακε ηεο Διιεληθήο αγνξάο. Ωζηφζν, φπσο ραξαθηεξηζηηθά έρεη αλαθεξζεί, φ,ηη δελ 22 Σν μήισκα ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ : http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/579389/article.aspx 20

θαηάθεξε λα επηβάιιεη ην θξάηνο, επέβαιιε ηειηθά αλαγθαζηηθά ε ηζρχνπζα νηθνλνκηθή θξίζε πνπ πιήηηεη ηελ Διιάδα ζήκεξα 23, ε νπνία θξίζε κεηαμχ ησλ άιισλ, επηηάζζεη κεηαξπζκίζεηο θαη ζην επάγγεικα ησλ κεηαθνξψλ ψζηε λα απνθεπρζεί επηηπρψο θαη λα απνηειέζεη πηα παξειζφλ. Μεηά ηε ζπλεξγαζία ηεο ρψξαο κε Δπξσπατθέο δπλάκεηο κε ζθνπφ ηελ εμφλησζε ηεο θξίζεο, νη Βξπμέιιεο πίεζαλ δξαζηηθά γηα ηελ επίζπεπζε ηεο εθαξκνγήο ησλ αιιαγψλ, νη νπνίεο φπσο αλαθέξζεθε παξαπάλσ βξίζθνληαλ ζηα ραξηηά γηα ζρεδφλ κία δεθαεηία. Σν νηθνλνκηθφ επηηειείν ηεο Διιάδαο πξνρψξεζε ζε άκεζε δξνκνιφγεζε κεηαξξπζκίζεσλ ζε δεηήκαηα αζθαιηζηηθά φπσο θαη εξγαζηαθά θαζψο αλαγθάζηεθε πιένλ λα επηζπέπζεη ηηο απαξαίηεηεο δηαδηθαζίεο. Έηζη ινηπφλ, θαη ζχκθσλα κε ην λέν ζεζκηθφ πιαίζην πνπ πξνσζείηαη, ην νπνίν έξρεηαη λα αληηθαηαζηήζεη ην πξνππάξρνλ ρξνλνινγνχκελν απφ ην 1976, ε θπβέξλεζε ζα πξνρσξήζεη ζηαδηαθά ζηελ απειεπζέξσζε φισλ ησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ. Ζ θίλεζε απηή έρεη σο αξρηθφ ζηφρν ηελ εμάιεηςε θαη απνθπγή ηνπ ππάξρνληνο φγθνπ ησλ γξαθεηνθξαηηθψλ δηαδηθαζηψλ πνπ έξρνληαη λα αληηκεησπίζνπλ επαγγεικαηίεο, κε ηηο ελαξθηήξηεο θηλήζεηο λα αθνξνχλ αξρηθά ζηελ θαηακέηξεζε ησλ ππάξρνλησλ θιεηζηψλ επαγγεικάησλ. 2.1.2 Λόγοι πος επιηάζζοςν ηην απελεςθέπωζη ηων κλειζηών επαγγελμάηων ε κία πξνζπάζεηα λα δηεπθξηλίζνπκε ηελ αθξηβή ζεκαζία ηνπ φξνπ θιεηζηφ επάγγεικα, ζα ιέγακε αξρηθά πσο ν ραξαθηεξηζκφο θιεηζηφ αθνξά θπξίσο θαη εμαξηάηαη απφ ηηο πξνυπνζέζεηο θαζψο θαη απφ ηελ νπηηθή γσλία απφ ηελ νπνία πξνζεγγίδεηαη έλα επάγγεικα, γεγνλφο πνπ θαζηζηά ζρεδφλ αδχλαην ηνλ θαζνξηζκφ ζπγθεθξηκέλνπ νξηζκνχ. Ωζηφζν γηα λα γίλνπκε πεξηζζφηεξν θαηαλνεηνί, φπσο δηαθαίλεηαη απφ εθζέζεηο πνπ έρνπλ δεκνζηεπζεί απφ ηνλ Οξγαληζκφ γηα ηελ Οηθνλνκηθή πλεξγαζία θαη Αλάπηπμε (ΟΟΑ), φηαλ κηιάκε γηα θιεηζηά επαγγέικαηα ηφηε αλαθεξφκαζηε ζε δχν ππάξρνπζεο θαηεγνξίεο απηψλ 24 : 23 Άξζε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη απειεπζέξσζε αγνξψλ ην θαινθαίξη : http://www.tanea.gr/default.asp?pid=2&ct=3&artid=4568162 24 Μχζνη θαη αιήζεηεο γηα ηα θιεηζηά επαγγέικαηα : http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=75&artid=122640&dt=28/05/2000 21