γραπτή εξέταση στo μάθημα ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ΕΠΑΛ Τάξη: Γ ΕΠΑΛ Τμήμα: Βαθμός: Ονοματεπώνυμο: Καθηγητές: Κείμενο «Όπλο επιβίωσης» η δια βίου εκπαίδευση και η κατάρτιση. Στο ευρωπαϊκό προσκήνιο τίθεται το ζήτημα της δια βίου μάθησης και προώθησης επαγγελματικών ικανοτήτων, καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την καθυστέρηση της Ευρώπης έναντι των Ηνωμένων Πολιτειών σε αυτόν τον τομέα, έχει αποφασίσει να δαπανήσει αρκετά δισεκατομμύρια για τη θέσπιση και υλοποίηση των αναγκαίων προγραμμάτων. Ήταν, άλλωστε, μία δέσμευση των Ευρωπαίων Υπουργών Παιδείας να αναπτυχθεί κοινό πρόγραμμα εκπαίδευσης και να δρομολογηθούν οι απαραίτητες διαδικασίες για την από κοινού αναγνώριση των πανεπιστημιακών τίτλων στα κράτη - μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Η παγκοσμιοποίηση και οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες επιβάλλουν τη δια βίου μάθηση μέσα από τη συνεργασία του κράτους, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και των επιχειρήσεων, ώστε η κατάρτιση να ικανοποιεί τις σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες των επιχειρήσεων, της αγοράς εργασίας και της κοινωνικής συνοχής», υπογραμμίζει ο πρόεδρος της επιτροπής, κ. Άντζελο. Εξαιτίας του εντεινόμενου ανταγωνισμού οι επιχειρήσεις στηρίζονται ολοένα και περισσότερο στη γνώση και τη ικανότητα των ατόμων να προσαρμόζονται και να εφαρμόζουν δημιουργικά τις νέες τεχνολογίες. Αυτό, όμως, προϋποθέτει ένα ανθρώπινο δυναμικό με ευρύτερες γνώσεις, περισσότερες δεξιότητες, μεγαλύτερη υπευθυνότητα και αυξημένη κινητικότητα. Επομένως, η γνώση αποτελεί ένα όπλο επιβίωσης στον σύγχρονο επιχειρηματικό κόσμο. Γι αυτό επιχειρήσεις, στελέχη, πανεπιστημιακά και ερευνητικά ιδρύματα, όλοι οφείλουν να αναγνωρίσουν την αναγκαιότητα και τον ρόλο που διαδραματίζει η συνεχής εκπαίδευση μέσα στις επιχειρήσεις και μέσα στα Πανεπιστήμια με ειδικά προγράμματα επιμόρφωσης για εργαζομένους, ως κομμάτι της καθημερινότητας. Η μάθηση εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς, όπως και οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, δημιουργώντας δυσαναπλήρωτα κενά σε κλάδους που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο της νέας οικονομίας της γνώσης. «Μέχρι το τέλος του 2002, θα έχουν χαθεί 1,7 εκατ. θέσεις εργασίας σε ολόκληρη την Ευρώπη, εξαιτίας του προβλήματος της έλλειψης εξειδικευμένων, πλην όμως απαραίτητων ικανοτήτων των στελεχών», τονίζει ο κ. Άντζελο. Επιπλέον, υπενθυμίζει ότι ένας από τους στόχους της Συνόδου Κορυφής της Λισσαβόνας ήταν η λύση του προβλήματος αυτού, στο πλαίσιο της ενεργητικής πολιτικής για την απασχόληση και την ανάπτυξη. Πράγματι, στην κοινωνία της πληροφορίας η χειρότερη μορφή αποκλεισμού έχει τη μορφή του αποκλεισμού από τη γνώση. Η γνώση αποτελεί διαπιστευτήριο για την αναγνώριση των ατομικών δικαιωμάτων και τον σεβασμό. Ο κ. Άντζελο δηλώνει: «Η διαμόρφωση κοινών εκπαιδευτικών προγραμμάτων στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η προσαρμογή των Πανεπιστημίων, ώστε να προσφέρουν μάθηση και όχι εκπαίδευση, συνιστούν τις συντεταγμένες που θα οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων αυτών». (Διασκευασμένο άρθρο από την Καθημερινή, 4-11-2001)
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ Α. Να αποδώσετε περιληπτικά το κείμενο (90-110 λέξεις). Μονάδες 25 Β1. Να αναπτύξετε την παρακάτω πρόταση σε μια παράγραφο 80-100 λέξεις: «Η παγκοσμιοποίηση και οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες επιβάλλουν τη δια βίου μάθηση» Μονάδες 11 Β2. Να βρείτε τη δομή της τέταρτης (4 ης ) παραγράφου. («Πράγματι, στόχων αυτών») Μονάδες 2 Β3. α) Να βρείτε τους τρόπους πειθούς της τρίτης (3 ης ) παραγράφου («Επομένως ανάπτυξη»). Μονάδες 6 β) Να βρείτε και να δικαιολογήσετε τη συλλογιστική πορεία της τρίτης (3 ης ) παραγράφου («Επομένως ανάπτυξη»). Μονάδες 3 Β4. Με ποια νοηματική σχέση συνδέεται η δεύτερη (2 η ) («Η παγκοσμιοποίηση κινητικότητα») παράγραφος με την τρίτη (3 η ) («Επομένως ανάπτυξη») ; Μονάδες 3 Β5. α) Να γράψετε από ένα συνώνυμο, με βάση το κείμενο, για τις παρακάτω λέξεις: ικανοτήτων, απαραίτητες, εξαιτίας, ραγδαίους, προσφέρουν. β) Να γράψετε από ένα αντώνυμο (αντίθετο) για τις παρακάτω λέξεις: δαπανήσει, υπευθυνότητα, αυξημένη, ανάπτυξη, δικαιωμάτων. Μονάδες 5 Μονάδες 5 Γ. Παραγωγή Λόγου Σε μια ομιλία σας προς τους συμμαθητές σας, ως πρόεδρος του δεκαπενταμελούς συμβουλίου, να καθορίσετε τους στόχους, στους οποίους πρέπει να αποβλέπει η εκπαίδευση στα πλαίσια των σύγχρονων απαιτήσεων και εξελίξεων, και τις προϋποθέσεις που απαιτούνται, ώστε η σύγχρονη εκπαίδευση να εκπληρώνει τους στόχους της. (450-550 λέξεις) Μονάδες 40
ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΤΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Γ ' ΕΠΑΛ Π αρατηρήσεις Α. Περίληψη Ο αρθρογράφος ασχολείται με το ζήτημα της δια βίου εκπαίδευσης στην Ευρώπη. Αρχικά, αναφέρει ότι η ευρωπαϊκή κοινότητα υστερεί στο θέμα αυτό, σε σύγκριση με τις ΗΠΑ. Ωστόσο, επισημαίνει ότι είναι απαραίτητο να προωθηθεί αυτό λόγω της παγκοσμιοποίησης, της τεχνολογικής προόδου και του οικονομικού ανταγωνισμού, που απαιτούν εργατικό δυναμικό με περισσότερα προσόντα και εφόδια. Επίσης, τονίζει ότι η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας και της μάθησης έχει ως αποτέλεσμα να χάνονται πολλές θέσεις εργασίας. Καταλήγοντας, υποστηρίζει ότι στην Ευρώπη δεν είναι θεμιτό να αποκλείονται κάποια άτομα από τη γνώση. Γι αυτό πρέπει να διοργανωθούν κοινά προγράμματα εκπαίδευσης που θα επιδιώκουν όχι μόνο στην εκπαίδευση αλλά και στη μάθηση. (107 λέξεις) Β1. Η παγκοσμιοποίηση και οι εξελίξεις στις νέες τεχνολογίες επιβάλλουν τη δια βίου μάθηση. Γιατί ο αμείλικτος και έντονος οικονομικός ανταγωνισμός αναγκάζει τις εταιρείες να εκσυγχρονίζονται με γοργούς ρυθμούς και να ανανεώνουν συνεχώς την παραγωγή και τις υπηρεσίες, που παρέχουν. Διαφορετικά, οι αντίπαλοι θα είναι οι νικητές της αγοράς. Παράλληλα, η ανάπτυξη της επιστήμης και της τεχνολογίας μεταβάλλει συνεχώς τον τρόπο άσκησης των εκάστοτε επαγγελμάτων ή οδηγεί στην παρακμή ορισμένα επαγγέλματα και δημιουργεί καινούρια. Συνεπώς τα αρχικά προσόντα των ανθρώπων αχρηστεύονται και έτσι επιβάλλεται να εμπλουτιστούν και να ανανεωθούν όσο το δυνατόν ταχύτερα. (λέξεις 92) Β2. Θεματική περίοδος: «Πράγματι, γνώση» Σχόλια- λεπτομέρειες: «Η γνώση στόχων αυτών» Κατακλείδα: Δεν υπάρχει Β3. α) 1) Επίκληση στη λογική («Επομένως, της γνώσης), γιατί έχει επιχείρημα, χρησιμοποιείται γ γραμματικό πρόσωπο και οριστική έγκλιση. 2) Επίκληση στην αυθεντία, γιατί έχουμε το όνομα της αυθεντίας («κ. Άντζελο») και την παράθεση της άποψής του κατά λέξη («Μέχρι στελεχών») αλλά και περιληπτικά («Επιπλέον ανάπτυξη»). β) Παραγωγική συλλογιστική πορεία, γιατί από μια γενική άποψη για τη γνώση («Επομένως, κόσμο») καταλήγει σε συγκεκριμένα στοιχεία που σχετίζονται με αυτήν («Γι αυτό ανάπτυξη»). Β4. Οι δυο παράγραφοι συνδέονται με τη σχέση αιτίου - αποτελέσματος (συμπεράσματος), καθώς στη 2 η αναφέρονται τα αίτια που καθιστούν απαραίτητη τη δια βίου μάθηση και στην 3 η αναφέρονται τα αποτελέσματα- συμπεράσματα αυτής της κατάστασης. Β5. α) ικανοτήτων: δυνατοτήτων απαραίτητες: αναγκαίες εξαιτίας: λόγω ραγδαίους: ταχύτατους, ιλιγγιώδεις προσφέρουν: παρέχουν, δίνουν, μεταδίδουν β) δαπανήσει: αποταμιεύσει, συγκεντρώσει υπευθυνότητα: ανευθυνότητα αυξημένη:μειωμένη ανάπτυξη: παρακμή, στασιμότητα δικαιωμάτων: υποχρεώσεων - 1 -
Γ. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΛΟΓΟΥ Επικοινωνιακό πλαίσιο: Ομιλία Αγαπητοί συμμαθητές και συμμαθήτριες, (προσφώνηση) ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Παιδεία είναι η μεταβίβαση των υλικών και πνευματικών επιτευγμάτων από τη μια γενιά στην άλλη, καθώς επίσης και η καλλιέργεια όλων εκείνων των ικανοτήτων με τις οποίες η νέα γενιά θα μπορέσει να βελτιώσει και να αναβαθμίσει τις κατακτήσεις των προηγούμενων. Παιδεία παρέχεται από την οικογένεια, το σχολείο, τις κοινωνικές ομάδες, τους θεσμούς, τα ΜΜΕ, την τέχνη και την εκκλησία. Η εκπαίδευση αποτελεί την επίσημη έκφραση της παιδείας, είναι θεσμοθετημένη από το σύνταγμα και κατευθύνεται από το κράτος. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ Α ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Η εκπαίδευση είναι απαραίτητο να αποβλέπει στην ολοκλήρωση της ανθρώπινης προσωπικότητας και στην κοινωνικοποίηση του ανθρώπου. Συγκεκριμένα πρέπει να αποσκοπεί: 1. στην καλλιέργεια των νοητικών λειτουργιών, στην όξυνση της κρίσης, στην ενίσχυση της μνήμης, της φαντασίας, της παρατηρητικότητας, της αντίληψης. 2. στην απόκτηση πολιτικής συνείδησης και στη διάπλαση δημοκρατικής και υπεύθυνης προσωπικότητας (πολιτικοποίηση). 3. στη μεταβίβαση των παραδοσιακών πολιτισμικών στοιχείων, έτσι ώστε το άτομο να γνωρίζει τις ρίζες του, να αποκτήσει συνείδηση της συνέχειάς του. 4. στη μετάδοση ηθικών αξιών, σωστών ιδανικών και προτύπων, που να εξυψώνουν την ανθρώπινη οντότητα. 5. στην ανάπτυξη των συναισθηματικών στοιχείων, στην ευαισθητοποίηση του ανθρώπου. 6. στην ανάπτυξη του σώματος, στη δημιουργία υγιούς και αρμονικού κορμιού. 7. αισθητική και πνευματική καλλιέργεια που αποτελούν απαραίτητα προσόντα ενός ολοκληρωμένου ανθρώπου. 8. Να μεταδώσει τις απαραίτητες γνώσεις που ανταποκρίνονται στις σύγχρονες ανάγκες. 9. Επίσης, είναι ανάγκη να βοηθήσει το άτομο να γνωρίσει τον εαυτό του, να εντοπίσει τις δυνατότητές του και να τις μετατρέψει σε ικανότητες. 10 Να τον προσανατολίσει σε επιτυχή επαγγελματική επιλογή με το σωστό επαγγελματικό προσανατολισμό και την πλήρη επαγγελματική κατάρτιση. ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ Β ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ Για να επιτύχει η σύγχρονη εκπαίδευση αυτούς τους στόχους απαιτείται: 1. Εκσυγχρονισμός τόσο στους στόχους όσα και στα μέσα με τα οποία θα επιτευχθούν (προγράμματα διδασκαλίας, γνώσεις, παιδαγωγικές μέθοδοι, εποπτικά μέσα, κτίρια-υλικοτεχνικός εξοπλισμός, οργάνωση). 2. Προσανατολισμός σε σταθερή εκπαιδευτική πολιτική. 3. Επίσης επιβάλλεται να έχει καθολικό χαρακτήρα, να δίνεται αντικειμενικά η δυνατότητα σε όλους τους νέους για σπουδές. Δωρεάν παιδεία ίσες ευκαιρίες για όλους. 4. Ανθρωπιστικός χαρακτήρας και όχι μονοδιάστατα τεχνοκρατικός. Παράλληλα με τις τεχνολογικές γνώσεις να δίνεται έμφαση στην ανθρώπινη οντότητα και στις αξίες που τη διασφαλίζουν. Γαλούχηση αυτοκαθοριζόμενων προσωπικοτήτων. 5. Αναγκαία είναι η συνεργασία όλων των φορέων της, η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στις διαδικασίες επίλυσης των προβλημάτων που αφορούν τον τομέα τους. 6.Απαραίτητος είναι και ο δημοκρατικός χαρακτήρας της σύγχρονης εκπαίδευσης. 7. Αντικειμενική και αδιάβλητη αξιολόγηση διδασκομένων και διδασκόντων. 8. Σεβασμός απέναντι στην προσωπικότητα των μαθητών, των ιδιαιτεροτήτων τους, των κλίσεων, της ψυχολογίας και των ικανοτήτων τους. - 2 -
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η καταλληλότερη απάντηση λοιπόν στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν σήμερα πολίτες, κοινωνίες και έθνη είναι η βελτίωση της παιδείας τους. Γι αυτό είναι απαραίτητο το σχολείο, αποκτώντας την αυτοτέλειά του, να διαμορφώσει προγράμματα και εκπαιδευτικές διαδικασίες που θα υπηρετούν τις ανάγκες του σύγχρονου Έλληνα για επαγγελματική σταδιοδρομία, κριτική σκέψη και ευαισθησία σε θέματα αρχών. Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. (αποφώνηση) - 3 -