ΜΗΝΙΑΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΜΗΝΙΙΑΙΙΑ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΟΙΙΚΟΝΟΜΙΙΚΩΝ ΕΞΕΛΙΙΞΕΩΝ Εκδοση 06 /11/2008 ΔΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗ ΚΡΙΣΗ: Μήνας τεραστίων απωλειών για τα διεθνή χρηματιστήρια ήταν ο Οκτώβριος με τη μείωση των κεφαλαιοποιήσεων διεθνώς να υπολογίζεται σε 9,5 τρισ. δολάρια. Η παγκόσμια οικονομική κρίση εισέρχεται σε νέο στάδιο με δεδομένη πλέον την ύφεση των οικονομιών των 8 ανεπτυγμένων χωρών και την επιβράδυνση των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων χωρών. Η μείωση των επιτοκίων από όλες τις βασικές Κεντρικές τράπεζες δεν αναμένεται να εξισορροπήσει άμεσα την κατάσταση, καθώς η κρίση έχει περάσει στην πραγματική οικονομία, γεγονός που επιβάλλει τη λήψη και δημοσιονομικών μέτρων (αύξηση δημοσίων επενδύσεων, ενίσχυση εισοδημάτων κ.α.) ώστε να ενισχυθεί η ενεργή ζήτηση και κατά συνέπεια η παραγωγή. ΗΠΑ: Κατά 0,3% συρρικνώθηκε το γ τρίμηνο του έτους η αμερικανική οικονομία με αναμενόμενη περαιτέρω συρρίκνωσή της τόσο στο δ τρίμηνο του 2008 όσο και στο α τρίμηνο του 2009. ΕΥΡΩΖΩΝΗ: Μηδενική σχεδόν ανάπτυξη προβλέπει η Κομισιόν για την Ευρωζώνη το 2009. Η επιβράδυνση της οικονομίας θα αυξήσει το ποσοστό της ανεργίας στο 8,4% ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,2%. Στο 3,25% το παρεμβατικό επιτόκιο της ΕΚΤ μετά από την μείωση της 6/11. ΕΛΛΑΔΑ: Μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στο 3,1% το 2008 και 2,5% το 2009 προβλέπει η Κομισιόν στην φθινοπωρινή της έκθεση για την οικονομία των χωρών της ΕΕ. Ιστορικό αρνητικό ρεκόρ σημείωσε ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο. Ο ΙΙ Κ Ο Ν Ο Μ ΙΙ Κ Ε Σ Ε Ξ Ε Λ ΙΙ Ξ Ε ΙΙ Σ ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΙΣΤΩΤΙΙΚΗ ΚΡΙΙΣΗ Μήνας τεραστίων απωλειών για τα διεθνή χρηματιστήρια ήταν ο Οκτώβριος με τη μείωση των κεφαλαιοποιήσεων διεθνώς να υπολογίζεται σε 9,5 τρισ. δολάρια. Η παγκόσμια οικονομική κρίση εισέρχεται σε νέο στάδιο με δεδομένη πλέον την ύφεση των οικονομιών των ανεπτυγμένων χωρών και την επιβράδυνση των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων χωρών. Σημάδια βελτίωσης στις παγκόσμιες αγορές εμφανίστηκαν στα τέλη του μήνα, προεξοφλώντας τις μειώσεις των επιτοκίων από τις Κεντρικές τράπεζες αλλά και την επικράτηση των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, γεγονός που δημιουργεί προσδοκίες για μία άλλη πολιτική. Αντιμέτωπες με την οικονομική ύφεση και την πτώση της κατανάλωσης και των επιχειρηματικών επενδύσεων, η Fed και η ΕΚΤ προχώρησαν σε μειώσεις των επιτοκίων παρέμβασης στο 1% (στις 29/10) και το 3,25% (στις 6/11) αντίστοιχα. Τα σχέδια διάσωσης των τραπεζών παγκοσμίως διαδέχονται το ένα το άλλο, ενώ υπό εξέλιξη βρίσκονται προσπάθειες συντονισμού των ενεργειών αντιμετώπισης της κρίσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι κεντρικές Τράπεζες των μεγαλύτερων οικονομιών παγκοσμίως συνέχισαν να τροφοδοτούν την αγορά με τα κεφαλαιακά διαθέσιμά τους με σκοπό να αντιμετωπιστούν τα έντονα προβλήματα ρευστότητας και χρηματοδότησης παγκοσμίως. Εξομάλυνση υπήρξε προς τα τέλη του Οκτωβρίου και στη διατραπεζική αγορά με το Euribor 3μήνου, του βασικού επιτοκίου δανεισμού των τραπεζών να μειώνεται από τα υψηλά του 5,4% στις 8/10, στο 4,66% στις 5/11. Όμως η μείωση των επιτοκίων από όλες τις βασικές Κεντρικές τράπεζες δεν εξισορρόπησε την κατάσταση στις αγορές, καθώς η κρίση έχει περάσει στην πραγματική οικονομία, γεγονός που επιβάλλει τη λήψη και δημοσιονομικών μέτρων (αύξηση δημοσίων επενδύσεων, ενίσχυση εισοδημάτων κ.α.) ώστε να ενισχυθεί η ενεργή ζήτηση και κατά συνέπεια η παραγωγή. 1

Η..Π..Α.. Ρυθμός Ανάπτυξης: Επιτόκια : Πληθωρισμός: Αγορά κατοικιών: Καταναλωτική εμπιστοσύνη: Κατά 0,3% συρρικνώθηκε το γ τρίμηνο του έτους η αμερικανική οικονομία με αναμενόμενη περαιτέρω συρρίκνωσή της τόσο στο δ τρίμηνο του 2008 όσο και στο α τρίμηνο του 2009. Η υποχώρηση του ΑΕΠ αποδίδεται στην σημαντική μείωση της κατανάλωσης. Σε μείωση των επιτοκίων κατά 50 μ.β., στο 1% προχώρησε στις 29/10 η Fed, σε μια ακόμη προσπάθεια τόνωσης της αμερικανικής οικονομίας. Στο 4,9% υποχώρησε τον Σεπτέμβριο ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ στις ΗΠΑ, (Αυγ. 5,4%) λόγω της υποχώρησης των τιμών των της ενέργειας. Εφόσον η τιμή του πετρελαίου εξακολουθήσει να κινείται πτωτικά και το δολάριο συνεχίσει να ενισχύεται, περαιτέρω πτώση του πληθωρισμού είναι αναμενόμενη. Πτώση 16,6% σε ετήσια βάση παρουσίασαν οι τιμές των κατοικιών στις ΗΠΑ τον Αύγουστο. Αναπάντεχη αύξηση κατά 2,7% σημείωσαν οι πωλήσεις νέων κατοικιών τον Σεπτέμβριο. Σε ιστορικά χαμηλά υποχώρησε ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του Conference Board τον Οκτώβριο στις ΗΠΑ καθώς διαμορφώθηκε στις 38 μονάδες, από 61,4 μονάδες το Σεπτέμβριο. ΙΙΣΟΤΙΙΜΙΙΕΣ ΝΟΜΙΙΣΜΑΤΩΝ Η έλλειψη ρευστότητας και οι ιδιαιτέρως έντονες ημερήσιες διακυμάνσεις ήταν τα δυο χαρακτηριστικά της αγοράς συναλλάγματος για τον μήνα Οκτώβριο. Η έντονα καθοδική πορεία του ευρώ συνεχίστηκε καθ όλη τη διάρκεια του Οκτωβρίου με απώλειες σχεδόν 23 cents έναντι του δολαρίου. Το χαμηλότερο σημείο που διαπραγματεύτηκε έναντι του αμερικανικού νομίσματος ήταν το επίπεδο των 1,232 δολαρίων περίπου. Οι δυσμενείς οικονομικές εξελίξεις έπληξαν και τις χρηματιστηριακές αγορές παγκοσμίως με αποτέλεσμα την μαζική έξοδο από τα λεγόμενα carry trades και την ισοτιμία του ευρώ έναντι του γεν να φτάνει στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι ετών στα 113,60 γεν περίπου (στις 24/10), για να ανακάμψει στην συνέχεια και να διαπραγματεύεται στο τέλος του μήνα στα 126 γεν περίπου. Υπάρχει ωστόσο έντονος προβληματισμός εάν το δολάριο και το γεν μπορούν να κρατήσουν τα τρέχοντα κέρδη τους, τουλάχιστον μακροπρόθεσμα, καθώς η διαδικασία αναδιάταξης της παγκόσμιας οικονομίας είναι ιδιαίτερα επίπονη και η μεταβλητότητα στις αγορές ιδιαίτερα έντονη. Προβλήματα παρουσίασαν τα νομίσματα των αναδυόμενων αγορών και κυρίως τα νομίσματα των χωρών που έχουν τεράστια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και εξαρτώνται από τον εξωτερικό δανεισμό, όπως η Αργεντινή, η Ουγγαρία, η Τουρκία, η Σερβία, η Ουκρανία αλλά και η Πολωνία και η Τσεχία. ΙΙσσοοτ Ι τι ιιμμί ίίαα ΕΕυυρρώώ -- - ΔΔοολλααρρί ίίοουυ,,, 11/ // 11/ // 22 0000 88- --66/ // 1111/ // 22 00 0088 ΙΙσσοοτ Ι τι ιιμμί ίίαα ΕΕυυρρώώ -- - ΓΓεενν,,, 11/ // 11/ // 22 00 0088- -- 66/ // 11 11/ // 22 0000 88 1,65 1,6 1,55 1,5 1,45 1,4 1,35 1,3 1,25 1,2 180 170 160 150 140 130 120 110 3/1/2008 2/2 /2008 3/3/2008 2/4 /2008 2/5/2008 1/6 /2008 1/7/2008 31/7/2008 30/8/2008 29/9/2008 29/10/2008 1/1/2 008 31/1/ 2008 1/3/2 008 31/3/ 2008 30/4/ 2008 30/5/ 2008 29/6/ 2008 29/7/ 2008 28/8/ 2008 27/9/ 2008 27/10 /2008 2

ΙΙσσοοτ Ι τι ιιμμί ίίαα ΕΕυυρρώώ -- - ΣΣτ τεερρλλί ίίννααςς,,, 11/ // 11/ // 22 0000 88- --66/ // 1111/ // 22 0000 88 0,84 0,82 0,8 0,78 0,76 0,74 0,72 0,7 1/1/2008 31/1/2008 1/3/2008 31/3/2008 30/4/2008 30/5/2008 29/6/2008 29/7/2008 28/8/2008 27/9/2008 27/10/200 8 ΕΥΡΩΖΩΝΗ-- ΕΥΡΩΠΑΪΪΚΗ ΕΝΩΣΗ Έκθεση της Κομισιόν για την οικονομία της Ευρωζώνης: Επιτόκιο: Πληθωρισμός: Μηδενική σχεδόν ανάπτυξη προβλέπει η Κομισιόν για την Ευρωζώνη το 2009. Η επιβράδυνση της οικονομίας θα αυξήσει το ποσοστό της ανεργίας στο 8,4% ενώ ο πληθωρισμός αναμένεται να διαμορφωθεί στο 2,2%. 2008 2009 2010 Ρυθμός οικονομικής ανάπτυξης 1,2 0,1 0,9 Πληθωρισμός 3,5 2,2 2,1 Ανεργία 7,6 8,4 8,7 Δημόσιο έλλειμμα -1,3-1,8-2,0 Δημόσιο χρέος 66,6 67,2 67,6 Η προοπτική της ύφεσης στην οικονομία της Ευρωζώνης, η συνεχιζόμενη πιστωτική κρίση και η μείωση του πληθωρισμού οδήγησαν την ΕΚΤ σε μείωση του παρεμβατικού της επιτοκίου στο 3,25% στις 6/11. Η περαιτέρω μείωση μέχρι το τέλος του χρόνου είναι πολύ πιθανή. Στο 3,2% διαμορφώθηκε ο πληθωρισμός τον Οκτώβριο έναντι 3,6% τον προηγούμενο μήνα. Καθοριστικός παράγοντας της μείωσης, η πτώση των τιμών του πετρελαίου. Γερμανία: Πτωτικά κινήθηκε ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης IFO στη Γερμανία τον Οκτώβριο, φτάνοντας τις 90,2 μονάδες, έναντι 92,9 μονάδων τον Σεπτέμβριο. Μείωση κατά 14,6%, στο χαμηλότερο επίπεδο από το 1991 σημείωσαν οι τιμές κατοικιών M. Βρετανία: στη Βρετανία τον Οκτώβριο, βάσει στοιχείων της Nationwide Building Society. Δείκτης Οικονομικού Κλίματος: Σημαντική πτώση σημείωσε ο δείκτης οικονομικού κλίματος τόσο στην Ευρωζώνη όσο και την ΕΕ τον Οκτώβριο φτάνοντας τις 80,4 και 77,5 μονάδες αντίστοιχα (Σεπτ.: 87,5 και 84,9 μονάδες). Ο δείκτης των υπηρεσιών έχασε 6 μονάδες σημειώνοντας ιστορικό αρνητικό ρεκόρ, ενώ ο δείκτης εμπιστοσύνης καταναλωτών σημείωσε αρνητικό ρεκόρ 15ετίας. Μ.Ο έτους 2007 2008 2005 2006 2007 Δεκ. Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αύγ. Σεπτ. Οκτ. EE 99,7 107,3 111,8 105,8 103,3 100,3 101,9 98,0 96,7 94,5 88,8 86,7 84,9 77,5 Ευρωζώνη 98,1 108,9 109,0 103,4 101,7 100,2 99,6 97,1 97,1 94,8 89,5 88,5 87,5 80,4 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 3

ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΟΙΙΚΟΝΟΜΙΙΑ Προβλέψεις του ΔΝΤ για την παγκόσμια οικονομία: Πετρέλαιο: Το ΔΝΤ αναθεώρησε προς τα κάτω τις προβλέψεις του για το ρυθμό ανάπτυξης της παγκόσμιας οικονομίας το 2008 και 2009, στο 3,9% και 3,0% αντίστοιχα, τόσο λόγω της επιδείνωσης της κρίσης στο διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ύφεση που θα αντιμετωπίσουν οι ανεπτυγμένες οικονομίες, όσο και λόγω της επιβράδυνσης του ρυθμού ανάπτυξης των αναπτυσσόμενων οικονομιών της πρώην Ανατολικής Ευρώπης όσο και των χωρών της BRICs. Ρυθμός Ανάπτυξης 2007 2008* 2009* Παγκόσμια Οικονομία 5,0 3,9 3,0 ΗΠΑ 2,0 1,6 0,1 Ευρωζώνη 2,6 1,3 0,2 Γερμανία 2,5 1,8 - Γαλλία 2,2 0,8 0,2 Μ. Βρετανία 3,0 1,0-0,1 Ιαπωνία 2,1 0,7 0,5 Ρωσία 8,1 7,0 5,5 Κίνα 11,9 9,7 9,3 Ινδία 9,3 7,9 6,9 * Εκτιμήσεις Ο Οκτώβριος αποδείχθηκε ο χειρότερος μήνας στην ιστορία του πετρελαίου, με μηνιαίες απώλειες στην τιμή του μαύρου χρυσού κατά 32,6%. Στις αρχές του Νοεμβρίου, η τιμή υποχώρησε ακόμα και κάτω από τα 65 δολάρια/βαρέλι επηρεαζόμενη από την ενδυνάμωση του δολαρίου, από τα υψηλά αποθέματα καυσίμων στις ΗΠΑ και την διεθνή κρίση, παράγοντες που μειώνουν τη ζήτηση πετρελαίου. 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 ΤΤι ιιμμήή ππεετ τρρεελλααί ίίοουυ CCr ruu dd ee,,, 11/ // 11/ // 2200 0088- -- 55/ // 11 11/ // 22 00 0088 2/1/2 008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2 008 1/5/2 008 31/5/ 2008 30/6/ 2008 30/7/ 2008 29/8/ 2008 28/9/ 2008 28/10/2008 ΙΙΑΠΩΝΙΙΑ Εμπορικό πλεόνασμα: Επιτόκια: Δραματική μείωση παρουσίασε το εμπορικό πλεόνασμα της Ιαπωνίας τον Σεπτέμβριο, καθώς υποχώρησε κατά 94% σε ετήσια βάση στα 95,1 δισ. γεν, εξαιτίας της πιστωτικής κρίσης αλλά και του ισχυρού γεν το οποίο επηρεάζει τις εξαγωγές. Στο 0,3% από 0,5%, μείωσε τα επιτόκια η Τράπεζα της Ιαπωνίας. Πρόκειται για την πρώτη μείωση που πραγματοποιεί η τράπεζα μετά από επτά χρόνια. ΚΙΙΝΑ Ρυθμός ανάπτυξης: Τον αντίκτυπο της ύφεσης στις ανεπτυγμένες οικονομίες δέχεται και η οικονομία της Κίνας η οποία όμως συνέχισε να αναπτύσσεται με υψηλό ρυθμό 9% το γ 3μηνο του έτους έναντι ρυθμού 10,1% το β 3μηνο. 4

ΕΛΛΑΔΑ Προβλέψεις της Κομισιόν για την ελληνική οικονομία: Δημόσιο Έλλειμμα: Εμπορικό έλλειμμα: Εκτέλεση του Προϋπολογισμού Ενίσχυση τραπεζών: Δείκτης Οικονομικού Κλίματος: Μείωση του ρυθμού ανάπτυξης στο 2,5% το 2008 και 2,6% προβλέπει η Κομισιόν στην φθινοπωρινή της έκθεση για την οικονομία της ΕΕ, τονίζοντας τα προβλήματα που προκύπτουν από την διόγκωση του εμπορικού ισοζυγίου και τη διατήρηση του δημοσίου ελλείμματος καθώς και τα προβλήματα βελτίωσης των δημοσιονομικών δεικτών. 2008 2009 2010 ΑΕΠ 3,1 2,5 2,6 Πληθωρισμός 4,4 3,5 3,3 Εμπορικό Ισοζύγιο % ΑΕΠ -18,9-19,1-19,2 Δημόσιο Έλλειμμα, % ΑΕΠ 2,5 2,2 3,0 Δημόσιο Χρέος, % ΑΕΠ 93,4 92,2 91,9 Ανεργία 9,0 9,2 9,3 Στο 3,5% προσδιόρισε η Eurostat το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας το 2007. Σημειώνεται ότι η αρχική πρόβλεψη του υπουργείου Οικονομίας για το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2007 ήταν 2,8% και αναθεωρήθηκε στο προσχέδιο του προϋπολογισμού στο 3,4%. Μείωση 4,3% εμφάνισε το εμπορικό έλλειμμα στο οκτάμηνο Ιανουαρίου - Αυγούστου, διαμορφούμενο στα 22,6 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ. Εξαιρουμένων των πετρελαιοειδών το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου παρουσίασε αύξηση κατά 884,7 εκατ. ευρώ, δηλαδή αύξηση 4,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του έτους 2007. Σημαντική υστέρηση παρουσίασαν τα έσοδα του προϋπολογισμού το διάστημα Ιανουαρίου Σεπτεμβρίου. Πιο συγκεκριμένα, στο εννιάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου ο ρυθμός αύξησης των εσόδων διαμορφώθηκε στο 5,7%, με τις συνολικές εισπράξεις να ανέρχονται σε 39,170 δισ. ευρώ έναντι πρόβλεψης για αύξηση των εσόδων κατά 12,2%. Η καθυστέρηση και ορισμένες παλινωδίες στη διαμόρφωση και ψήφιση του Νομοσχεδίου για τη στήριξη των τραπεζών, δημιουργούν προβλήματα στη χρηματοδότηση της οικονομίας. Το Νομοσχέδιο, καθώς και άλλα μέτρα που σχεδιάζει η Κυβέρνηση για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, αναμένεται να συμβάλλει στην ομαλοποίηση της χρηματοδότησης στην αγορά, και στην ουσιαστική μείωση των προβλημάτων στην πραγματική οικονομία. Ιστορικό αρνητικό ρεκόρ σημείωσε ο δείκτης Οικονομικού Κλίματος στην Ελλάδα τον Οκτώβριο, φτάνοντας τις 72,9 μονάδες. Σημαντική ήταν η πτώση του δείκτη εμπιστοσύνης καταναλωτών, ο οποίος έχασε 7 μονάδες, καθιστώντας τους Έλληνες τους πιο απαισιόδοξους κατοίκους της ΕΕ. Πτώση 5 μονάδων σημείωσαν οι δείκτες στις υπηρεσίες και τη βιομηχανία, ενώ κατά 6 μονάδες υποχώρησε ο δείκτης στο λιανικό εμπόριο. Μικρότερη, κατά μια μόλις μονάδα, ήταν η πτώση του δείκτη των κατασκευών ύστερα από την θεαματική πτώση που σημείωσε τον Σεπτέμβριο (- 16 μονάδες). Δείκτης Οικονομικού Κλίματος Μ.Ο. έτους 2008 2004 2005 2006 2007 Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αυγ. Σεπτ. Οκτ. Ελλάδα 102,5 88,9 103,3 108,8 100,6 102,7 98,9 97,4 92,3 92,2 91,6 90,7 83,4 72,9 Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών Μ.Ο. έτους 2008 2004 2005 2006 2007 Ιαν. Φεβ. Μαρ. Απρ. Μαϊ. Ιούν. Ιούλ. Αυγ. Σεπτ. Οκτ. Ελλάδα -26-34 -34-28 -40-34 -39-39 -44-45 -46-46 -50-57 EE -12-11 -7-4 -10-11 -11-12 -14-17 -20 --19-19 -23 Ευρωζώνη -14-14 -9-5 -12-12 -12-12 -15-17 -20-19 -19-24 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 5

Α Ν Α Σ Κ Ο Π Η Σ Η Α Γ Ο Ρ Ω Ν ΔΙΙΕΘΝΗ ΧΡΗΜΑΤΙΙΣΤΗΡΙΙΑ Πρωτοφανή πτώση σημείωσαν τον Οκτώβριο οι δείκτες των διεθνών χρηματιστηρίων, με την κεφαλαιοποίηση διεθνώς να μειώνεται πάνω από 9,5 τρισ. δολάρια και τις πιστωτικές αγορές να ετοιμάζονται για μια σοβαρή κάμψη στη διεθνή οικονομία. Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση έχει εισέλθει ήδη σε νέα φάση με κύριες εξελίξεις: α) τη δημοσίευση νέων στοιχείων που δείχνουν ότι η οι οικονομίες των αναπτυγμένων χωρών θα περιέλθουν σε ύφεση στα επόμενα 2-3 τρίμηνα, και β) την διάχυσή της κρίσης στις αναπτυσσόμενες οικονομίες, με τον περιορισμό της καθαρής εισροής κεφαλαίων στις οικονομίες των χωρών αυτών και την εκδήλωση έντονων πιέσεων στις συναλλαγματικές ισοτιμίες των νομισμάτων τους 29/12/06 31/12/07 31/3/08 30/6/08 31/7/08 29/8/08 30/9/08 31/10/08 Μεταβολή από 31/12/07 DJ 30 12.463,1513.264,8212.262,8911.350,0111.378,0211.543,96 10.365,45 9.325,01-30,23% S&P 500 1.418,30 1.468,36 1.322,70 1.280,00 1.267,38 1.282,83 1.106,42 968,75-34,03% NASDAQ 2.415,29 2.652,28 2.279,10 2.292,98 2.325,55 2.367,52 1.983,73 1.720,95-35,11% Ftse 100 6.310,90 6.456,90 5.702,10 5.625,90 5.411,90 5.636,60 4.818,80 4.377,30-32,21% DAX 30 6.681,13 8.067,32 6.534,97 6.418,32 6.479,56 6.422,30 5.807,08 4.987,97-38,17% CAC 40 5.617,71 5.614,08 4.707,07 4.434,85 4.392,36 4.482,60 3.953,48 3.487,07-37,89% BEL20 4.454,16 4..127,47 3.719,52 3.168,22 2.994,38 3.136,00 2.589,47 2.100,18-49,12% SMI 8.785,74 8.484,46 7.224,31 6.958,51 7.141,21 7.238,74 6.500,13 6.153,21-27,48% NIKKEI-225 17.225,8315.307,7812.525,5413.481,3813.376,8113.072,87 11.743,61 8.576,98-43,97% Μηνιαία μεταβολή δεικτών διεθνών χρηματιστηρίων, Οκτώβριος 2008 NIKKEI-225 SMI BEL20 CAC 40 DAX 30 FTSE 100 NASDAQ S&P 500 DJ 30-25,00% -20,00% -15,00% -10,00% -5,00% 0,00% ΔΔι ιιαακκύύμμααννσσηη ΔΔε εί ίίκκτ τηη NN aa ss dd aa qq,,, 11 // / 11 // / 22 00 00 88 -- -55 // / 11 11 // / 22 00 00 88 ΔΔι ιιαακκύύμμααννσσηη ΔΔε εί ίίκκτ τηη SS && PP,,, 11 // / 11 // / 22 00 00 88 -- - 55 // / 11 11 // / 22 00 00 88 2700 1500 2500 1400 2300 1300 2100 1200 1900 1100 1700 1000 1500 900 1300 800 2/1/2008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2008 31/5/2008 30/6/2008 30/7/2008 29/8/2008 28/9/2008 28/10/2008 2/1/2008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2008 31/5/2008 30/6/2008 30/7/2008 29/8/2008 28/9/2008 28/10/200 8 6

ΔΙΙΕΘΝΗΣ ΑΓΟΡΑ ΟΜΟΛΟΓΩΝ,, ΕΠΙΙΤΟΚΙΙΑ Η απόδοση των 10-ετών ευρωπαϊκών ομολόγων το μήνα Οκτώβριο αντανακλά τη γενικότερη νευρικότητα που χαρακτηρίζει τις αγορές, αφού κινήθηκε σε ένα εύρος τιμών από το 3,74% έως το 4,10 %, ξεκινώντας από το επίπεδο του 4% στο οποίο διαπραγματευόταν την πρώτη ημέρα του μήνα ενώ στις 31/10 προσέγγισε το 3,90%. Η απόδοση των 10-ετών αμερικανικών ομολόγων,επίσης κινήθηκε σε ένα εύρος τιμών με υψηλό το 4,096% και χαμηλό το 3,46% στις 6 και 14 Οκτωβρίου αντίστοιχα. Την πρώτη ημέρα του μήνα άγγιξε το 3,74%,ενώ στο τέλος του μήνα βρέθηκε να διαπραγματεύεται στο 3,96%. Η διαφορά της απόδοσης των 10-ετών αμερικανικών και ευρωπαϊκών ομολόγων, αντανακλά απόλυτα την εικόνα που έχουν οι αγορές για τη διαφορετική πορεία των επιτοκίων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού. Πιο συγκεκριμένα κινήθηκε ανοδικά το μήνα Οκτώβριο με κάποιες διακυμάνσεις - αφού από το επίπεδο των -34 μ.β. που διαπραγματευόταν στις αρχές του μήνα για να προσεγγίσει τελικά τις 6 μ.β. στις 31 Οκτωβρίου 2008. Καμπύλη απόδοσης αμερικανικών και ευρωπαϊκών ομολόγων, 31-10-2008 Σύγκριση καμπύλης απόδοσης ομολόγων αναφοράς Eυρωζώνης στις 31-10-2008 και στις 30-9-2008 Σύγκριση καμπύλης απόδοσης ομολόγων αναφοράς ΗΠΑ στις 31-10-2008 και στις 30-9-2008 7

ΕΛΛΑΔΑ-- ΑΓΟΡΕΣ Αποδόσεις 10ετών ομολόγων. Σημαντική διεύρυνση της διαφοράς των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων σε σχέση με τα γερμανικά στις 160 μ.β., σημειώθηκε στο τέλος του Οκτωβρίου με την απόδοση των ελληνικών ομολόγων να φτάνει το 5,5%, επίπεδο που αντανακλά τον περιφερειακό χαρακτήρα της ελληνικής οικονομίας και υψηλότερους επενδυτικούς κινδύνους, δεδομένων των συνθηκών που διαμορφώνονται σε διεθνές επίπεδο. 2005 2006 2007 2008 30/12 29/12 31/12 31/1 29/2 31/3 30/4 30/5 30/6 31/7 29/8 30/9 31/10 ΗΠΑ 4,39 4,70 4,03 3,6 3,51 3,41 3,73 4,06 3,97 3,95 3,81 3,64 3,96 Γερμανίας 3,30 3,94 4,33 3,94 3,89 3,90 4,12 4,40 4,55 4,35 4,17 3,97 3,9 Ελλάδας 3,53 4,20 4,63 4,30 4,33 4,46 4,59 4,96 5,28 4,99 4,88 4,92 5,5 Χρηματιστήριο Αθηνών Αναμενόμενη πτωτική πορεία αλλά σε μεγαλύτερο βαθμό (σχεδόν διπλάσιο) σε σχέση με τις διεθνείς αγορές παρουσίασε το Χ.Α. Αξιοσημείωτη ημέρα, η Παρασκευή 24/10/2008 κατά την οποία σημειώθηκε η μεγαλύτερη πτώση από τον Οκτώβριο του 1989, καθώς ο Γενικός Δείκτης βρέθηκε να υποχωρεί έως και 15% και κάτω από τις 1.700 μονάδες, πριν κλείσει στο -9,71%, ενώ διακινήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους όγκους όλων των εποχών. Τις τελευταίες ημέρες του μήνα, το Χ.Α. ακολουθώντας το βελτιωμένο κλίμα στις διεθνείς αγορές παρουσίασε ικανοποιητική άνοδο, προεξοφλώντας τη μείωση των επιτοκίων από την ΕΚΤ και με τα επενδυτικά χαρτοφυλάκια να εκμεταλλεύονται τη προηγούμενη ραγδαία υποχώρηση των αποτιμήσεων και να «χτίζουν» εκ νέου θέσεις στο μετοχικό κεφάλαιο τίτλων-στυλοβατών της αγοράς όπως οι τράπεζες. Η αγορά κατά τον μήνα Νοέμβριο, θα βρίσκεται σε μία προσπάθεια επαλήθευσης, προκειμένου να φανεί η διάρκεια και η ισχύς της ανοδικής αντίδρασης της αγοράς των τελευταίων ημερών. Όμως σε κάθε περίπτωση αναμένεται έντονη μεταβλητότητα που υποδεικνύει την υιοθέτηση επενδυτικής στρατηγικής με αμυντικά χαρακτηριστικά. 31/12/07 31/3/08 30/6/08 31/7/08 29/8/08 30/9/08 31/10/08 Μεταβολή από 31/12/07 Γ.Δ.Χ.Α. 5.178,83 3.985,97 3.439,71 3.394,64 3.292,69 2.856,47 2.060,31-60,22% FTSE ASE 20 2.752,48 2.061,04 1.845,64 1.863,48 1.810,00 1.565,61 1.110,51-59,65% FTSE mid 40 6.264,66 4.896,41 4.291,88 4.133,54 3.936,47 3.257,89 2.334,30-62,74% FTSE smallcap 80 1.057,38 888,72 844,56 787,82 769,19 604,76 437,24-58,65% FTSE 140 6.219,28 4.702,58 4.207,61 4.209,53 4.079,87 3.497,86 2.485,02-60,04% Τραπεζικός 7.296,42 5.306,12 4.727,35 4.945,28 4.729,47 4.008,50 2.702,31-62,96% 8

Μηνιαία μεταβολή δεικτών Χρηματιστηρίου Αθηνών, Οκτώβριος 2008 Τραπεζικός FTSE 140 FTSE Smallcap 80 FTSE MID 40 FTSE ASE 20 Γ.Δ.Χ.Α. -63,00% -62,00% -61,00% -60,00% -59,00% -58,00% -57,00% -56,00% Γενικός Δείκτης 1/1/2008 5/11/2008 5600 5100 4600 4100 3600 3100 2600 2100 1600 2/1/2008 2/2/2008 2/3/2008 2/4/2008 2/5/2008 2/6/2008 2/7/2008 2/8/2008 2/9/2008 2/10/2008 2/11/2008 ASE FTSE20 1/1/2008 5/11/2008 Δείκτης Τραπεζών 1/1/2008 5/11/2008 3300 2800 7900 6900 2300 5900 1800 1300 4900 3900 2900 800 1900 7/1/2008 6/2 /2008 7/3/2008 6/4/2008 6/5 /2008 5/6/2008 5/7 /2008 4/8/2008 3/9/2008 3/1 0/2008 2/11/2008 2/1/2008 1/2/2008 2/3/2008 1/4/2008 1/5/2008 31/5/2008 30/6/2008 30/7/2008 29/8/2008 28/9/2008 28/10/2008 9

Αμοιβαία Κεφάλαια Μειωμένο κατά 33,54% ήταν το συνολικό ενεργητικό των Α/Κ, με όλες τις επιμέρους κατηγορίες να υφίστανται μεγάλες μειώσεις στον απόηχο των διεθνών εξελίξεων. Σχετική αντίσταση στην πτώση επέδειξαν τα ομολογιακά εσωτερικού (- 7,91%) και τα μετοχικά εξωτερικού (-12,92%). Από την αρχή της χρονιάς οι απώλειες διαμορφώνονται στο 53,63% με τα Funds of Funds και τα Α/Κ διαθεσίμων να παρουσιάζουν μείωση κατά 66,31% και 61,64% αντίστοιχα. ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟΥ (ποσά σε ευρώ) 31/12/2007 30/9/2008 31/10/2008 Μεταβολή Μεταβολή (1) (2) (3) (3)/(2) (3)/(1) Διαχείρισης Διαθεσίμων 8.000.632.495,63 6.367.549.600,15 3.068.784.958,28-51,81% -61,64% Μετοχικά 5.996.051.481,35 3.564.728.444,33 2.671.054.152,15-25,07% -55,45% Εσωτερικού 4.564.325.186,51 2.605.030.521,16 1.835.313.659,28-29,55% -59,79% Εξωτερικού 1.431.726.294,84 959.697.923,17 835.740.492,87-12,92% -41,63% Ομολογιακά 5.725.789.629,90 4.348.928.295,59 3.398.615.531,88-21,85% -40,64% Εσωτερικού 1.434.564.075,37 1.250.815.729,68 1.151.896.182,59-7,91% -19,70% Εξωτερικού 4.291.225.554,53 3.098.112.565,91 2.246.719.349,29-27,48% -47,64% Μικτά 2.725.755.688,77 1.914.316.080,54 1.531.211.883,21-20,01% -43,82% Funds of Funds 2.047.356.728,40 896.702.868,26 689.662.151,63-23,09% -66,31% ΣΥΝΟΛΟ 24.495.586.024,05 17.092.225.288,87 11.359.328.677,15-33,54% -53,63% Πηγή: Ένωση Θεσμικών Επενδυτών Σύνθεση Συνόλου Α/Κ στις 31/12/2007 Σύνθεση Συνόλου Α/Κ στις 30/10/08 Μικτά 11,82% Funds of Funds 6,25% Διαχείρισης Διαθεσίμων 36,40% Funds of Funds Μικτά 6,07% 13,48% Διαχείρισης Διαθεσίμων 27,02% Ομολογιακά 21,39% Μετοχικά 24,13% Ομολογιακά 29,92% Μετοχικά 23,51% Το δελτίο επιμελήθηκαν οι Π. Τριανταφύλλου, Λ. Μπάρλας, Ι. Μητρουλάκη και Α. Σταθάς υπό τον συντονισμό του Χρ. Καλαμπόκη, Γενικού Διευθυντή Οικονομικών, Διοικητικών Υπηρεσιών και Κεφαλαιαγορών-Χρηματαγορών. Τρόπος χρήσης Μηνιαίας Ανασκόπησης Οικονομικών Εξελίξεων- Αποκλεισμός ευθύνης: Το παρόν δελτίο δημοσιεύεται μόνο για ενημερωτικούς σκοπούς και βασίζεται σε πληροφορίες που προέρχονται από έγκυρους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και αναλυτές και στις οποίες το ευρύ κοινό έχει άμεση πρόσβαση. Οι πληροφορίες που παρέχονται με το παρόν δελτίο στους χρήστες/ επισκέπτες μέσω του διαδικτυακού μας τόπου, δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση, ευθέως ή εμμέσως, παρότρυνση, συμβουλή ή προτροπή για τη διενέργεια οποιασδήποτε επενδυτικής ή άλλης πράξεως με οικονομικό αποτέλεσμα. Η παροχή των στοιχείων και των πληροφοριών έχει καθαρά ενημερωτικό χαρακτήρα και εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των χρηστών/ επισκεπτών να ενεργήσουν, αφού αξιολογήσουν τις παρεχόμενες πληροφορίες, κατά τη κρίση τους, βασιζόμενοι στην προσωπική τους βούληση, αποκλειόμενης οποιασδήποτε δικής μας ευθύνης, σύμφωνα και με τους γενικούς όρους και επισημάνσεις που περιέχονται στην ιστοσελίδα της Τράπεζας Αττικής. Μετά τη δημοσίευση του δελτίου, είναι δυνατόν να επέλθουν αλλαγές και διαφοροποιήσεις στις πληροφορίες και τα στοιχεία που περιέχονται σε αυτό. Η Τράπεζα Αττικής ενδέχεται να έχει εκδώσει εκθέσεις που αποκλίνουν ή διαφοροποιούνται από τα στοιχεία που παρατίθενται στο παρόν δελτίο. 10