Π Πιλοηική εθαπμογή και αξιολόγηζη ανηιπποζωπεςηικού απιθμού ζεναπίων από κάθε ηύπο ζε διαθοποποιημένερ εκπαιδεςηικέρ ζςνθήκερ ππαγμαηικήρ ηάξηρ

Π.3.2.5 Πιλοηική εθαπμογή και αξιολόγηζη ανηιπποζωπεςηικού απιθμού ζεναπίων από κάθε ηύπο ζε διαθοποποιημένερ εκπαιδεςηικέρ ζςνθήκερ ππαγμαηικήρ ηάξηρ Νεοελληνική Γλώζζα Β Γσμναζίοσ Σίηλος: «Ατ, ασηή η ηηλεόραζη! Καλλιεπγώνηαρ ηον πποθοπικό λόγο» σγγραθή: ΛΔΤΣΔΡΖ ΒΔΚΡΖ Δθαρμογή: ΟΛΓΑ ΚΟΤΣΗΜΠΔΛΖ ΚΔΝΣΡΟ ΔΛΛΖΝΗΚΖ ΓΛΧΑ ΤΠΟΤΡΓΔΗΟ ΠΑΗΓΔΗΑ & ΘΡΖΚΔΤΜΑΣΩΝ Θεζζαλονίκη 2015

ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΔΡΓΟΤ ΠΡΑΞΖ: «Γημιοςπγία ππωηόηςπηρ μεθοδολογίαρ εκπαιδεςηικών ζεναπίων βαζιζμένων ζε ΤΠΔ και δημιοςπγία εκπαιδεςηικών ζεναπίων για ηα μαθήμαηα ηηρ Δλληνικήρ Γλώζζαρ ζηην Α/βάθμια και Β/βάθμια εκπαίδεςζη» MIS 296579 (θσδ. 5.175), - ΟΡΗΕΟΝΣΗΑ ΠΡΑΞΖ, ζηνπο άμνλεο πξνηεξαηφηεηαο 1-2-3 ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε», ε νπνία ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ηελ Δπξσπατθή Έλσζε (Δπξσπατθφ Κνηλσληθφ Σακείν) θαη εζληθνχο πφξνπο. ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: Η.Ν. ΚΑΕΑΕΖ ΑΝΑΠΛΖΡΩΣΖ ΔΠΗΣΖΜΟΝΗΚΟ ΤΠΔΤΘΤΝΟ: ΒΑΗΛΖ ΒΑΗΛΔΗΑΓΖ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟ: Π.3.2.5. Πιλοηική εθαπμογή και αξιολόγηζη ανηιπποζωπεςηικού απιθμού ζεναπίων από κάθε ηύπο ζε διαθοποποιημένερ εκπαιδεςηικέρ ζςνθήκερ ππαγμαηικήρ ηάξηρ. ΤΠΔΤΘΤΝΟ ΠΑΡΑΓΟΣΔΟΤ: ΓΖΜΖΣΡΖ ΚΟΤΣΟΓΗΑΝΝΖ Τπεχζπλνο ππν-νκάδαο εξγαζίαο γιψζζαο δεπηεξνβάζκηαο: Γεκήηξεο Κνπηζνγηάλλεο ΦΟΡΔΑ ΤΛΟΠΟΗΖΖ: http://www.greeklanguage.gr Καξακανχλα 1 Πιαηεία θξα Σ.Κ. 55 132 Καιακαξηά, Θεζζαινλίθε Σει.: 2310 459101, Φαμ: 2310 459107, e-mail: centre@komvos.edu.gr Σελίδα 2 από 38

Α. ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ Τίηλορ Αρ, απηή ε ηειεφξαζε! Καιιηεξγψληαο ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν. Εθαπμογή ζεναπίος Όιγα Κνπηζηκπέιε Δημιοςπγία ζεναπίος Λεπηέξεο Βεθξήο Διδακηικό ανηικείμενο Νενειιεληθή Γιψζζα Τάξη Β Γπκλαζίνπ Σσολική μονάδα Μνπζηθφ ρνιείν Άκθηζζαο Χπονολογία Απφ 29-09-2015 έσο 09-10-2015 Διδακηική/θεμαηική ενόηηηα 6ε ελφηεηα: «Παξαθνινπζψ, ελεκεξψλνκαη θαη ςπραγσγνχκαη απφ δηάθνξεο πεγέο». Διαθεμαηικό Όρη Χπονική διάπκεια 8 δηδαθηηθέο ψξεο Χώπορ Φπζηθφο ρψξνο: Δληφο ζρνιείνπ: αίζνπζα δηδαζθαιίαο & εξγαζηήξην πιεξνθνξηθήο Πποϋποθέζειρ ςλοποίηζηρ για δάζκαλο και μαθηηή Σν ζελάξην πξνυπνζέηεη: Σε ρξήζε εξγαζηεξίνπ πιεξνθνξηθήο. Σελίδα 3 από 38

Σε ρξήζε δηαδηθηχνπ. Δμνηθείσζε εθπαηδεπηηθνχ θαη καζεηψλ κε ηελ νκαδνζπλεξγαηηθή κέζνδν. εβαζκφ ζηε δηαθνξεηηθή άπνςε. Εθαπμογή ζηην ηάξη Σν ζπγθεθξηκέλν ζελάξην εθαξκφζηεθε ζηελ ηάμε Το ζενάπιο ζηηπίζεηαι Λ. Βεθξήο, «Αρ, απηή ε ηειεφξαζε!...καιιηεξγψληαο ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν», Νενειιεληθή γιψζζα Β Γπκλαζίνπ, 2014. Το ζενάπιο ανηλεί 1) Διιεληθή Έλσζε γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ξεηνξηθήο ζηελ εθπαίδεπζε. 2) Καλφλεο ξεηνξηθψλ αγσληζκάησλ ζηε Ε Γηαξζαθεηαθή πλάληεζε Γεκηνπξγηθνχ Πξνθνξηθνχ ιφγνπ. (Αξζάθεηα-Σνζίηζεηα ρνιεία, 15-16-17 Μαξηίνπ 2014). www.arsakeio.gr/images/stories/rhetorics/2014/4_analytikoi_kanones.pdf. (εκ.πξνζβ.10/07/2014). 3) Βεθξήο Διεπζέξηνο. 2014. «Αρ, απηή ε ηειεφξαζε! Μειεηψληαο ηηο αλαπαξαζηάζεηο ηεο ηειεφξαζεο ζηα θείκελα». Θεζζαινλίθε: ΚΔΓ. 4) Teach-nology. The online teacher resource. Oral Expression Rubric Generator. http://www.teach-nology.com/cgi-bin/oralex.cgi. (εκ. Πξφζβαζεο 28-10-2014). Β. ΤΝΣΟΜΖ ΠΔΡΗΓΡΑΦΖ/ΠΔΡΗΛΖΦΖ Με ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζελαξίνπ, ζχκθσλα θαη κε ην ζπληάθηε ηνπ, ππεξεηείηαη ν ζθνπφο ηεο αγσγήο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ηεο άζθεζεο ζηνλ δηάινγν θαη ηεο δηακφξθσζεο ήζνπο ζπλνκηιεηή. Οη καζεηέο, αθνχ ήξζαλ ζε επαθή κε θείκελα πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ, επηζηεκνληθά, δεκνζηνγξαθηθά θ.ά, ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο Σειεφξαζεο θαη ησλ ζεηηθψλ θαη αξλεηηθψλ πιεπξψλ ηεο σο κέζνπ καδηθήο επηθνηλσλίαο, θιήζεθαλ λα ζπδεηήζνπλ θαη κε δνκεκέλν πξνθνξηθφ ιφγν, πξνζρεδηαζκέλν θαη απζφξκεην, λα πξνζεγγίζνπλ ην ζέκα. Σελίδα 4 από 38

Σν ζελάξην, θαηά ηνλ ζπληάθηε ηνπ, απνηειεί ζπλέρεηα πξνεγνχκελνπ ζελαξίνπ πνπ αθνξά ζηηο θνηλσληθέο αλαπαξαζηάζεηο ηεο ηειεφξαζεο θαη ζηελ αλαπαξαζηαηηθή ιεηηνπξγία ηεο πξφηαζεο. απηφ ην ζελάξην δφζεθε έκθαζε ζηελ θεηκεληθή ιεηηνπξγία, ηδηαίηεξα ζηηο επηινγέο πνπ έρεη ν καζεηήο-νκηιεηήο σο πξνο ηελ παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Γ. ΔΗΑΓΧΓΖ Σύλλητη και θευπηηικό πλαίζιο 1. Γισζζνεθπαηδεπηηθή πξνζέγγηζε Σν ζπγθεθξηκέλν ζελάξην, ζχκθσλα θαη κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ, βαζίδεηαη ζηε πζηεκηθή Λεηηνπξγηθή Γξακκαηηθή (.Λ.Γ.) ηνπ M.A.K. Halliday, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε γξακκαηηθή πξνζέγγηζε ηεο γιψζζαο ζηεξίδεηαη ζηελ θνηλσληθή ζεψξεζε ηεο γιψζζαο. Με ηε γιψζζα «θαηαζθεπάδνπκε» λνήκαηα θαη αληαιιάζζνπκε λνήκαηα κεηαμχ καο γηα λα γλσξίζνπκε θαη λα θαηαλνήζνπκε ηνλ θφζκν, ηνλ εαπηφ καο, ηνπο άιινπο θαη ηηο ζρέζεηο καο κε ηνπο άιινπο. Ζ ρξήζε ηεο γιψζζαο είλαη επηθνηλσληαθή θαη ε δηδαζθαιία ηεο, ζχκθσλα κε ηε.λ.γ., πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζε πξαγκαηηθέο επηθνηλσληαθέο πεξηζηάζεηο κέζσ ησλ νπνίσλ γελλψληαη νη ζεκαζίεο ηεο γιψζζαο. ηε.λ.γ. νη ζεκαζίεο, ην ζεκαζηνινγηθφ επίπεδν, είλαη ζην θέληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο θαη ζηε ζπλέρεηα, ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν πξαγκαηψλνληαη ζην ιεμηθνγξακκαηηθφ επίπεδν. Σν θείκελν απνηειεί ηε βαζηθή ζεκαζηνινγηθή κνλάδα, ζηελ νπνία νξγαλψλνληαη ηα επηκέξνπο λνήκαηα, θαη αληηκεησπίδεηαη εληφο ησλ θνηλσληθψλ ηνπ ζπκθξαδνκέλσλ. Σν θείκελν απνηειεί έλα δπλακηθφ ζχλνιν λνεκάησλ πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ην θνηλσληθνπνιηηηζηηθφ ζπγθείκελν, αιιά θαη απηφ, κε ηε ζεηξά ηνπ, πξνζδηνξίδεη ηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηζκηθή πξαγκαηηθφηεηα, αλαπαξάγνληαο ή κεηαζρεκαηίδνληαο λνήκαηα. Σα λνήκαηα, νη ζεκαζίεο ηνπ θεηκέλνπ πξαγκαηψλνληαη κέζσ ζπγθεθξηκέλσλ γισζζηθψλ επηινγψλ πνπ θάλνπλ νη Σελίδα 5 από 38

ρξήζηεο ηεο γιψζζαο, ζπλεηδεηά ή φρη. Οη ζεκαζίεο είλαη άξξεθηα δεκέλεο κε ιέμεηο θαη δνκέο, κε γξακκαηηθά ζπζηήκαηα ηεο γιψζζαο (π.ρ. ελεξγεηηθή παζεηηθή ζχληαμε, ρξήζε πιεζπληηθνχ ή εληθνχ αξηζκνχ, απξφζσπε πξνζσπηθή ζχληαμε θ.ιπ.) κε ηα νπνία νη ζεκαζίεο γίλνληαη ιέμεηο θαη δνκέο (wording). Σέινο, ζην θσλνινγηθφ επίπεδν, νη ιέμεηο γίλνληαη ερεηηθά ή γξαθεκαηηθά ζχκβνια. χκθσλα κε ηε.λ.γ. δηαθξίλνληαη ζε θάζε πξφηαζε ηξεηο ιεηηνπξγίεο: α) ε (αλα)παξαζηαηηθή ιεηηνπξγία (ideational function), κε ηελ νπνία θάζε ρξήζηεο ηεο γιψζζαο αλαπαξηζηά ηηο εκπεηξίεο ηνπ ζχκθσλα κε ηε δηθή ηνπ νπηηθή, β) ε δηαπξνζσπηθή (interpersonal function), κε ηελ νπνία ν ρξήζηεο ηεο γιψζζαο δηακνξθψλεη ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηνπο άιινπο πνπ κεηέρνπλ ζηελ επηθνηλσληαθή πεξίζηαζε θαη γ) ε θεηκεληθή (textual function), κε ηελ νπνία ν ρξήζηεο ηεο γιψζζαο νξγαλψλεη ηηο πιεξνθνξίεο ζε θείκελα ηνπ γξαπηνχ ή πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Οη παξαπάλσ ιεηηνπξγίεο ζπλππάξρνπλ θαη ζπιιεηηνπξγνχλ ζην θείκελν. ην ζπγθεθξηκέλν εθαξκνζκέλν ζελάξην δφζεθε έκθαζε ζηελ θεηκεληθή ιεηηνπξγία, ζηνλ ηξφπν κε ηνλ νπνίν νξγαλψλεηαη σο θείκελν ν πξνθνξηθφο ιφγνο, ζηφρνο πνπ ξεηά αλαθέξεηαη θαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην. 2. Παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε χκθσλα κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ε παηδαγσγηθή πξνζέγγηζε εληάζζεηαη ζην πιαίζην αξρψλ ηεο Κξηηηθήο Παηδαγσγηθήο θαη σο εθ ηνχηνπ δίλεη ζεκαζία ζηηο πποηγούμενερ εμπειπίερ ηος μαθηηή ζηον πποθοπικό λόγο. Ζ ελδπλάκσζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ δελ κπνξεί λα επηηεπρζεί ρσξίο νη ηειεπηαίνη λα έρνπλ θσλή θαη λα αμηψλνπλ λα αθνχγεηαη ε θσλή ηνπο. Οη πξνεγνχκελεο αληηιήςεηο ηνπο γηα ηελ πξαγκαηηθφηεηα είλαη ε βάζε γηα ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Ζ ζπδήηεζε, ν δηάινγνο, πνπ ζηφρν έρεη ηε δηεξεχλεζε ησλ ζέζεσλ πνπ ήδε έρνπλ νη εθπαηδεπηηθνί θαη νη εθπαηδεπφκελνη, θαη ν πξνζδηνξηζκφο ηνπ ζηφρνπ, είλαη δηαδηθαζίεο νξγαληθά δεκέλεο κε ηελ εθπαηδεπηηθή πξαθηηθή, ψζηε ν πξνθνξηθφο ιφγνο ησλ καζεηψλ λα κε Σελίδα 6 από 38

κέλεη «αγεθχξσηνο» κε ηνλ ιφγν ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ηνπ δηδάζθνληνο (Giroux 1987: 23). Ωζηφζν, ν πξνθνξηθφο θαζεκεξηλφο ιφγνο, ηα πξνθνξηθά θείκελα, δηάινγνη, αθεγήζεηο δελ απνηεινχλ δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, ηνπιάρηζηνλ ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα (Αξράθεο & Σζάθσλα 2011: 160). Ο πξνθνξηθφο ιφγνο, ζηηο πεξηζζφηεξεο θξηηηθέο πξνζεγγίζεηο, αμηνπνηείηαη σο κέζν γηα ηε ζχλδεζε ηνπ ιφγνπ ησλ καζεηψλ κε ηνλ ιφγν ησλ θεηκέλσλ πνπ αλήθνπλ ζε θπξίαξρα θεηκεληθά είδε ηνπ αθαδεκατθνχ γξακκαηηζκνχ. Με ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζελαξίνπ, νη καζεηέο θιήζεθαλ λα ζηνραζζνχλ θαη λα αλαζηνραζζνχλ ζε θπξίαξρα θεηκεληθά είδε ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ (ζχληνκεο εηζεγήζεηο, παξνπζηάζεηο, δηάινγνη) θαη λα ιεηηνπξγήζνπλ σο ζρεδηαζηέο ησλ δηθψλ ηνπο πξνθνξηθψλ θεηκέλσλ. Σέινο, ζχκθσλα θαη κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ε δηαδηθαζία ηεο αμηνιφγεζεο ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ επηβάιιεη κηα ζπιινγηθή δηαπξαγκάηεπζε ησλ θξηηεξίσλ αμηνιφγεζεο εθείλε ηε ζηηγκή πνπ πξαγκαηψλεηαη ε εθθνξά ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Ζ απην- θαη εηεξν-αμηνιφγεζε απνηεινχλ απνηειεζκαηηθφ κέζν γηα λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ νη καζεηέο ηα ζεηηθά ζεκεία κηο παξνπζίαζεο πνπ πξέπεη λα αμηνπνηήζνπλ θαη νη ίδηνη. Γ. ΚΔΠΣΗΚΟ-ΣΟΥΟΗ ΚΑΗ ΤΝΓΤΑΜΟ ΣΟΤ Γνώζειρ για ηον κόζμο, αξίερ, πεποιθήζειρ, ππόηςπα, ζηάζειρ ζυήρ πλεηδεηνπνίεζε αηνκηθψλ θαη ζπιινγηθψλ ζηάζεσλ απέλαληη ζηελ Σειεφξαζε. Δλεκέξσζε ζρεηηθά κε ηνπο θηλδχλνπο πνπ ππάξρνπλ ζηελ άθξηηε ζηάζε απέλαληη ζηελ Σειεφξαζε. Δπίγλσζε πξνθαηαιήςεσλ θαη ζηεξενηππηθψλ αληηιήςεσλ ζρεηηθά κε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα. Γηακφξθσζε ππεχζπλεο θξηηηθήο ζηάζεο. εβαζκφο ζηελ άπνςε ηνπ άιινπ. Σελίδα 7 από 38

Γνώζειρ για ηη γλώζζα πλεηδεηνπνίεζε ηεο ζηελήο ζρέζεο γιψζζαο θαη θνηλσλίαο. Οη καζεηέο θιήζεθαλ λα ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη ην θείκελν απνηειεί έλα δπλακηθφ ζχλνιν λνεκάησλ πνπ πξνζδηνξίδεηαη απφ ην θνηλσληθνπνιηηηζηηθφ ζπγθείκελν, αιιά θαη απηφ, κε ηε ζεηξά ηνπ, πξνζδηνξίδεη ηελ θνηλσληθή θαη πνιηηηζκηθή πξαγκαηηθφηεηα. Δμνηθείσζε κε ηελ θεηκεληθή ιεηηνπξγία ησλ θεηκέλσλ. Ηθαλφηεηα κεηαζρεκαηηζκνχ θαη παξαγσγήο θεηκέλσλ. Οη καζεηέο θιήζεθαλ λα παξαγάγνπλ θείκελα κε ηα νπνία ζα απνηππψλνπλ ηηο δηθέο ηνπο εκπεηξίεο ζρεηηθά κε ηελ Σειεφξαζε. Γπαμμαηιζμοί Κιαζηθφο γξακκαηηζκφο Δμάζθεζε ζηελ πξνζεθηηθή αθξφαζε θαη θαηαλφεζε πξνθνξηθψλ θεηκέλσλ. Δμάζθεζε ζηελ παξαγσγή πξνθνξηθψλ θεηκέλσλ πνπ ζα αλήθνπλ ζε γλσζηά θεηκεληθά είδε πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Νένη γξακκαηηζκνί Αμηνπνίεζε ησλ Νέσλ Σερλνινγηψλ ζηελ αλαδήηεζε πιηθνχ. Δμνηθείσζε κε πνιπηξνπηθά θείκελα ηεο ειεθηξνληθήο δεκνζηνγξαθίαο. Αμηνπνίεζε ςεθηαθψλ κέζσλ γηα ηελ θαηαγξαθή ζθελψλ πξνθνξηθήο επηθνηλσλίαο. Κξηηηθφο γξακκαηηζκφο Δμάζθεζε καζεηψλ/καζεηξηψλ ζηελ θνηλσληθή θαη επηθνηλσληαθή θαηαλφεζε ησλ θεηκέλσλ. Γηακφξθσζε θξηηηθήο ζηάζεο απέλαληη ζηελ Σειεφξαζε. Μεηαζρεκαηηζκφο ηνπ ιφγνπ ησλ θεηκέλσλ απφ ηνπο καζεηέο θαη παξαγσγή πξνθνξηθψλ θεηκέλσλ κε ηα νπνία απνηχπσζαλ ηε δηθή ηνπο θσλή. Σελίδα 8 από 38

Διδακηικέρ ππακηικέρ χκθσλα κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ε φιε πνξεία ηεο δηδαζθαιίαο αθνινχζεζε ην ζρήκα: Κάλσ θαη παξαθνινπζείο- Κάλσ θαη ζπκκεηέρεηο- Κάλεηο θαη ζπκκεηέρσ Κάλεηο θαη παξαθνινπζψ. Μηα κεηαβηβαζηηθή αιιά ζπκκεηνρηθή πξαθηηθή ζην πιαίζην κηα επνηθνδνκεηηθήο δηδαζθαιίαο. Με ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ, φπσο πξνβιέπεηαη θαη ζηε ζπληαγκέλε (αξρηθή) κνξθή ηνπ ζελαξίνπ δφζεθε ε δπλαηφηεηα ζηνπο καζεηέο/ηξηεο: Να αλαπηχμνπλ δεμηφηεηεο θξηηηθνχ γξακκαηηζκνχ ηφζν ζε επίπεδν ελεξγεηηθήο αθξφαζεο φζν θαη εθθνξάο πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Να αμηνπνηήζνπλ ηελ ςεθηαθή ηερλνινγία. Να αλαθαιχςνπλ πξνζσπηθνχο ηξφπνπο νκηιίαο. Να αιιάμνπλ ζηάζε (επί ην ζεηηθφηεξν) σο πξνο ηηο ιεθηηθέο ηνπο ζπλήζεηεο. Να ζπλεξγαζζνχλ κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο εληφο θαη εθηφο ηάμεο. Να αλαπηχμνπλ νκαδνζπλεξγαηηθέο δεμηφηεηεο. Να αλαζηνραζζνχλ ζρεηηθά κε ηα ηειηθά πξντφληα ηνπο. Να θξίλνπλ βάζεη θξηηεξίσλ ηηο δεκηνπξγίεο ησλ άιισλ νκάδσλ (εηεξναμηνιφγεζε). Δ. ΛΔΠΣΟΜΔΡΖ ΠΑΡΟΤΗΑΖ ΣΖ ΠΡΟΣΑΖ Αθεηηπία Ζ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ζπλάδεη κε ηηο δηαπηζηψζεηο πνπ δηαηππψλνληαη σο πξνο ηνλ πξνθνξηθφ ιφγν ζε ζρέζε κε ηνπο δηδαθηηθνχο ζηφρνπο, φηη δειαδή ν πξνθνξηθφο ιφγνο δελ απνηειεί δηδαθηηθφ ζηφρν ζηε δηδαθηηθή πξάμε, κηα θαη δελ απνηειεί ζεκαληηθφ θξηηήξην αμηνιφγεζεο ηνπ καζήκαηνο. Δθπαηδεπηηθνί θαη καζεηέο δίλνπλ έκθαζε ζηελ παξαγσγή γξαπηψλ θεηκέλσλ κέζσ ησλ νπνίσλ νη καζεηέο θπξίσο αμηνινγνχληαη ζην ζπγθεθξηκέλν κάζεκα. Σελίδα 9 από 38

Απφ ηελ άιιε, ην ελδηαθέξνλ, πνπ ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ απμάλεη, ζρεηηθά κε ηε ξεηνξηθή, θαη εδψ ζπκθσλνχλ ηφζν ην ζπληαγκέλν φζν θαη ην εθαξκνζκέλν ζελάξην, έρεη, εθηφο ηεο ζεηηθήο δηάζηαζεο, θαη κηα πξνβιεκαηηθή πιεπξά, θπξίσο σο πξνο ην ηδενινγηθφ ηεο ππφβαζξν. Οη «δηηηνί ιφγνη», νη φκηινη ξεηνξηθήο ζε πνιιά ηδησηηθά θαη δεκφζηα ζρνιεία, φπσο δηαηππψλεηαη θαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην, θηλνχληαη ζε ινγηθέο ηζρχνο: πψο, δειαδή, ε κία άπνςε ζα επηβιεζεί ζηελ άιιε νκάδα. Καηά βάζνο, ζε πνιινχο ζηαζψηεο ηεο ξεηνξηθήο, καζεηέο θαη γνλείο, ειινρεχεη ην πξφηππν ηνπ πνιηηηθνχ, δεηλνχ ξήηνξα πνπ κπνξεί θαη εληππσζηάδεη, ρσξίο απαξαίηεηα λα αξζξψλεη δίθαην πνιηηηθά ιφγν. Απηέο νη δηαπηζηψζεηο απνηέιεζαλ ηφζν θαηά ηε ζχληαμε, φζν θαη θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ, θίλεηξν πξφηαζεο θαη εθαξκνγήο ελφο ζελαξίνπ δηδαζθαιίαο κε ζηφρν ηελ αγσγή ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ζηεξηγκέλνπ ζε δεκνθξαηηθέο αξρέο θαη ζηε βαζηθή αξρή ηνπ δηαιφγνπ, πνπ δελ είλαη ε επηβνιή ηεο γλψκεο, αιιά ε αλαδήηεζε κηαο λέαο ζέζεο, ζρεηηθήο κε ην ππφ δηεξεχλεζε ζέκα, απφ ηελ νπνία ζα σθεινχληαη, φζν ην δπλαηφ, πεξηζζφηεξνη θαη ζα βιάπηνληαη ιηγφηεξνη, φπσο ραξαθηεξηζηηθά αλαθέξεη θαη ν ζπληάθηεο ηνπ ζελαξίνπ. Ωο πξνο ην πεξηερφκελν ηνπ πξνβιεκαηηζκνχ, ηελ Σειεφξαζε, παξακέλνπλ σο θίλεηξν νη ίδηεο ζθέςεηο πνπ εθθξάζηεθαλ απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ θαη ζην πξνεγνχκελν ζελάξην (Βεθξήο: 2013): «α) νη αληηθαηηθέο ζηάζεηο ησλ πεξηζζνηέξσλ απφ ηνπο καζεηέο απέλαληη ζηελ Σειεφξαζε (επηζήκσο, ζηελ ηάμε, νη καζεηέο απαμηψλνπλ ηελ Σειεφξαζε σο κέζν καδηθήο επηθνηλσλίαο, ελψ ζηελ πξάμε θαίλεηαη λα αλαιίζθνπλ πνιιέο ψξεο ζηελ ηειεζέαζε), β) ε δαηκνλνπνίεζε ηεο ηειεφξαζεο ζηνλ ιφγν ησλ κεγάισλ, γνλέσλ θαη θαζεγεηψλ, γ) νη άθξηηεο παξαδνρέο απφ ηελ πιεπξά ησλ λέσλ καζεηψλ, είηε απηέο παξαπέκπνπλ ζηε ζπκκφξθσζε είηε ζηελ αληίδξαζε». Σύνδεζη με ηα ιζσύονηα ζηο ζσολείο Καη νη δχν κνξθέο ηνπ ζελαξίνπ (ζπληαγκέλν θαη εθαξκνζκέλν) ζπκθσλνχλ κε ηηο βαζηθέο αξρέο θαη θαηεπζχλζεηο, φπσο απηέο δηαηππψλνληαη ζην βηβιίν ηνπ Σελίδα 10 από 38

εθπαηδεπηηθνχ ηεο Νενειιεληθήο Γιψζζαο ηεο Β Γπκλαζίνπ (ΟΔΓΒ: 7). ην βηβιίν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ (ΟΔΓΒ, 2006, Βιβλ. Δκπ/κος, Β Γςμ., 8) αλαθέξνληαη ξεηά ηα εμήο: 1. «ην δ κέξνο θάζε ελφηεηαο πξνηείλνληαη δξαζηεξηφηεηεο παξαγσγήο πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ. Σα δχν είδε ιφγνπ αληηκεησπίδνληαη ηζφηηκα, γη απηφ ε δηδαζθαιία ζηελ ηάμε ζα πξνζαλαηνιίδεηαη αλάινγα, ψζηε νη καζεηέο λα αζθνχληαη ηαπηφρξνλα ζηνλ πξνθνξηθφ θαη γξαπηφ ιφγν. Ηδηαίηεξε πξνζνρή δίλεηαη ηφζν ζηελ νξγάλσζε (πξνζπγγξαθηθφ ζηάδην) θαη ζηε ζχληαμε θεηκέλνπ (ζπγγξαθηθφ ζηάδην) φζν θαη ζηελ πξσηνβνπιία ησλ καζεηψλ λα δηνξζψλνπλ θαη λα βειηηψλνπλ ην γξαπηφ ηνπο ιφγν (κεηαζπγγξαθηθφ ζηάδην)». Με ηελ εθαξκνγή ηνπ ζπληαγκέλνπ ζελαξίνπ απηφ πνπ ππάξρεη σο νδεγία ζην βηβιίν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, γίλεηαη δηδαθηηθή πξάμε. Δπηπιένλ, ε δηαδηθαζία αμηνιφγεζεο ησλ θεηκέλσλ πξνθνξηθνχ ιφγνπ απαηηεί, ζχκθσλα θαη κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ζπλεξγαζία κεηαμχ καζεηψλ θαη εθπαηδεπηηθψλ. Γελ κπνξεί λα είλαη εθ ησλ πξαγκάησλ κηα δηαδηθαζία αηνκηθή, αιιά λνείηαη σο πξντφλ ζπλεξγαζίαο κεηαμχ φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ. Ζ αμηνιφγεζε έρεη σο ζηφρν ηε βειηίσζε ηνπ ιφγνπ ηνπ καζεηή, ν νπνίνο γηα λα πεηχρεη απηφ ηνλ ζηφρν ρξεηάδεηαη ζαθή θξηηήξηα (βι. Νενειιεληθή Γιψζζα, Βιβλίο Δκπαιδεςηικού, Β Γςμναζίος, ζει. 15-18.) Αξιοποίηζη ηυν ΤΠΕ Δηδηθφηεξα φζνλ αθνξά ζηελ αμηνπνίεζε ησλ ΣΠΔ ζηε δηδαζθαιία ηεο Νενειιεληθήο Γιψζζαο θαη αθνινπζψληαο ηηο πξνηάζεηο ηνπ αξρηθνχ ζελαξίνπ, ζην ζπγθεθξηκέλν εθαξκνζκέλν ζελάξην: 1. Οη ΣΠΔ ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο παηδαγσγηθφ κέζν θαη αμηνπνηήζεθαλ γηα ηελ αλαδήηεζε θαη αλεχξεζε πνηθίινπ πεξηερνκέλνπ απζεληηθνχ γισζζηθνχ πιηθνχ (Κνπηζνγηάλλεο θ.ά. 2011: 18, 43). 2. Οη ΣΠΔ ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο κέζα πξαθηηθήο γξακκαηηζκνχ. Οη καζεηέο άξζξσζαλ ιφγν θαη εμνηθεηψζεθαλ κε δηαθνξεηηθά ειεθηξνληθά πεξηβάιινληα (επεμεξγαζηήο θεηκέλνπ) γηα ηελ θαηαγξαθή θαη παξαγσγή πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Σελίδα 11 από 38

Κείμενα 1. Οη δξαζηεξηφηεηεο παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ, ζχκθσλα κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, κπνξεί λα αθνινπζήζνπλ κεηά ηελ αλάιπζε θεηκέλσλ, φπσο πξνηείλεηαη ζε άιιν ζελάξην (Βεθξήο 2014). Ωο έλαπζκα θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ρξεζηκνπνηήζεθε ην θείκελν ηνπ ζρνιηθνχ βηβιίνπ: Κψζηαο Βνχιγαξεο. 1999. Ρηλνθεξίηηο!... ην Έναρ αιώναρ σπονογπάθημα 1899-επηκ. Βαζηιηθή Αικπάλε. Αζήλα: εθδ. Καζηαληψηε. ζει. 313, θαη ζην ζρνιηθφ βηβιίν Νεοελληνική Γλώζζα Β Γςμναζίος. ει.100, φπσο πξνηείλεηαη θαη απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ. Σα ππφινηπα δχν πξνηεηλφκελα απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ δελ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, επεηδή ην 1 ν πξνηεηλφκελν θείκελν («Αληαγσληζκφο δίρσο φξηα». 2000. ην Νεοελληνική Γλώζζα για ηο Γςμνάζιο. Σρ. Β αλαζεσξεκέλε έθδνζε. Αζήλα: ΟΔΓΒ. ζει. 46) δελ βξέζεθε ζην ζπγθεθξηκέλν ζρνιηθφ εγρεηξίδην (ιφγσ ιάζνπο πξνθαλψο) θαη ην 3 ν πξνηεηλφκελν θείκελν (Karl Popper & John Condry. 1995. Τηλεόπαζη, κίνδςνορ για ηη δημοκπαηία. Αζήλα: εθδ. Νέα χλνξα Α.Α. Ληβάλε. ζει. 81-82), ιφγσ δπζθνιίαο αλεχξεζήο ηνπ, εθφζνλ πξφθεηηαη γηα εμσζρνιηθφ θείκελν θαη κάιηζηα δελ απαληά ζην δηαδίθηπν. 2. Δπηπιένλ, γηα ιφγνπο νηθνλνκίαο ρξφλνπ, θξίζεθε ζθφπηκν θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ λα κε δνζνχλ ζηνπο καζεηέο επηπιένλ θείκελα γξαπηνχ ιφγνπ ζε απηή ηε θάζε, εθφζνλ σο θείκελα δφζεθαλ ηα 5 πξνηεηλφκελα ζθίηζα-εηθφλεο ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο ηειεφξαζεο: Δηθφλα 1, Δηθφλα 2, Δηθφλα 3, Δηθφλα 4, Δηθφλα 5. Διδακηική ποπεία/ζηάδια/θάζειρ 1ν δίσξν Απζφξκεηνο πξνθνξηθφο ιφγνο (2 ψξεο) ε ζπκθσλία κε ηνλ ζπληάθηε, απφ ηελ πξψηε θάζε εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ, δφζεθαλ ζηνπο καζεηέο ζηνηρεία απφ ηνπο θαλφλεο ησλ ξεηνξηθψλ αγσληζκάησλ ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο Δηαηξείαο, ρσξίο σζηφζν λα δίλεηαη έκθαζε ζηνλ «δηααγσληζηηθφ» ραξαθηήξα ηνπο. πκθσλψληαο κε ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ζθνπφο ησλ ξεηνξηθψλ αγσληζκάησλ δε κπνξεί λα είλαη ε αλάδεημε ηνπ «θαιχηεξνπ» Σελίδα 12 από 38

ξεηνξηθνχ ιφγνπ, αιιά ε άξζξσζε ζαθνχο, νξγαλσκέλνπ θαη πεξηεθηηθνχ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. Δληζρχνληαο απηή ηελ άπνςε, θαηά ηε θάζε ηεο εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ, δφζεθε έκθαζε ζηελ έθθξαζε θνηλσληθά θαη πνιηηηθά δίθαηνπ ιφγνπ εθ κέξνπο ησλ καζεηψλ. Αξρηθά, ζρεκαηίζηεθαλ 4 νκάδεο ησλ 3-4 καζεηψλ ζε ζχλνιν 13 καζεηψλ. ηε ζπλέρεηα, δφζεθαλ εθηππσκέλεο νη εηθφλεο-ζθίηζα (1-5), πνπ πξνηείλνληαη απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ θαη αθνξνχλ ζηε δηεξεχλεζε ηεο πνιχηξνπεο ζρέζεο ζεαηή-θαηαλαισηή θαη ηειεφξαζεο, κε έκθαζε αθελφο ζηε ζρέζε παηδηνχ-εθήβνπ θαη ηειεφξαζεο θαη αθεηέξνπ παηδηνχ-εθήβνπ θαη πξνψζεζεο ηεο βίαο. πδεηήζεθαλ πεξηζζφηεξν νη 3 εηθφλεο πνπ αθνινπζνχλ (1-3), επεηδή: α) ε Δηθφλα 1 παξαπέκπεη ζην ζέκα ηεο πξνψζεζεο ηεο βίαο κέζσ ηεο ηειεφξαζεο θαη κάιηζηα αλαθνξηθά κε ηελ παηδηθή θαη εθεβηθή ειηθία, γεγνλφο πνπ έδσζε έλαπζκα ζπδήηεζεο θαη αλάπηπμεο ζηνπο καζεηέο, β) ε Δηθφλα 2 αλαθέξεηαη ζηε ζρέζε ζεαηή-θαηαλαισηή θαη ηειεφξαζεο, ζέκα πνπ θέληξηζε ηελ πξνζνρή ησλ καζεηψλ θαη γ) ε Δηθφλα 3 αληρλεχεη ηε ζρέζε ηειεφξαζεο θαη παηδηνχ-καζεηή, ζέκα εμαηξεηηθά επίθαηξν γηα ζπδήηεζε ζηα πιαίζηα ησλ καζεηηθψλ θνηλνηήησλ. Εικόνα 1 Σελίδα 13 από 38

Εικόνα 2 Εικόνα 3 πγθεθξηκέλα, δφζεθε κία εηθφλα ζε θάζε κία απφ ηηο ηέζζεξηο νκάδεο, ελψ ε ζπγθεληξσηηθή εηθφλα ηνπ ζπληάθηε δφζεθε ηειεπηαία, σο πεξηιεπηηθή φισλ ησλ πξνεγνχκελσλ εηθφλσλ, ζην ζχλνιν ησλ καζεηψλ ηεο ηάμεο. Κάζε νκάδα (θαη φρη θάζε καζεηήο φπσο πξνβιέπεηαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην), είρε ζηε δηάζεζή ηεο δέθα ιεπηά (θαη φρη πέληε ιεπηά, φπσο πξνβιέπεηαη αξρηθά ζην ζπληαγκέλν ζελάξην), πξνθεηκέλνπ λα επεμεξγαζηεί ηελ εηθφλα κε βάζε ην Φχιιν εξγαζίαο 1 (ζηνηρεία θαλφλσλ ξεηνξηθψλ αγσληζκάησλ ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο εηαηξείαο) θαη λα εθθξαζηεί σο πξνο ηελ πξφθιεζε πηζαλψλ ζθέςεσλ θαη ζπλαηζζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ Σελίδα 14 από 38

επίδεημε ηεο εηθφλαο. ηε ζπλέρεηα, ν εθπξφζσπνο θάζε νκάδαο εμέζεζε πξνθνξηθά ηηο απφςεηο θάζε νκάδαο ζρεηηθά κε ην ζέκα ηεο ηειεφξαζεο, ελψ νη ππφινηπνη παξαηεξνχζαλ ήδε ηελ θιίκαθα ηεο βαζκνινγίαο ζην Φχιιν εξγαζίαο 1 θαη ζην ηέινο ηνπ πξψηνπ δίσξνπ ήηαλ ζε ζέζε βάζεη ησλ ζεκεηψζεψλ ηνπο λα βαζκνινγήζνπλ θαη βαζκνιφγεζαλ ηηο πξψηεο απηέο θαη πξφρεηξεο πξνθνξηθέο παξνπζηάζεηο ησλ ζπκκαζεηψλ ηνπο. Δπνκέλσο, ζε απηή ηελ πξψηε θάζε ηνπ πξψηνπ δίσξνπ, δφζεθε έκθαζε ζηελ πξνθνξηθφηεηα ηνπ ιφγνπ ησλ καζεηψλ θαη ζε κηα πξψηεο κνξθήο αμηνιφγεζήο ηνπο απφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο. Βνεζεηηθά, δφζεθαλ θαη ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο ησλ καζεηψλ απφ ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο σο εμήο (ξεηνξηθνί αγψλεο ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο Δηαηξείαο), φπσο πξνηείλνληαη απφ ηνλ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ: 1. τέζη με ηο θέμα (1-10 βαθμοί): πλάθεηα θαη λνεκαηηθή ζχλδεζε, επαξθήο αλάπηπμε ησλ δηαζηάζεσλ ηνχ ζέκαηνο. 2. Ποιόηηηα ηων ιδεών (1-10 βαθμοί): Δπαξθήο αλάιπζε θαη αθήγεζε ηήο ηδέαο ή ηνχ δεηήκαηνο, απνηειεζκαηηθή αλάπηπμε επηρεηξεκάησλ εάλ ρξεζηκνπνηεζνχλ, αλάδεημε ησλ πην ζεκαληηθψλ ηδεψλ, πξσηνηππία, επξεκαηηθφηεηα. 3. Γιαύγεια και σνοτή ηού λόγοσ (1-10 βαθμοί): Καζαξφηεηα θαη ζαθήλεηα, αιιεινπρία, ζχλδεζε θαη νκαιή κεηάβαζε κεηαμχ ησλ ηδεψλ ηνπ νκηιεηή. 4. Παροσζία ηού ομιληηή (1-10 βαθμοί): Δθθξαζηηθφηεηα, ζηάζε θαη θηλήζεηο ηνχ νκηιεηή, επθξάδεηα, άλεζε, ζπλερήο ξνή ηνχ ιφγνπ, θαιή νπηηθή επαθή κε ην αθξναηήξην. Όπσο αλαθέξεηαη θαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην, ε παξνπζία ηνπ νκηιεηή δελ πξέπεη λα ππεξηνλίδεηαη ζε ζρέζε κε ην πεξηερφκελν ηνπ ιφγνπ ηνπ θαη επνκέλσο αλάινγε νθείιεη λα είλαη θαη ε βαζκνιφγεζή ηνπ, δειαδή κείσζε ζηνπο 10 βαζκνχο φπσο θαη ζηα ππφινηπα θξηηήξηα απφ ηνπο αξρηθνχο 20 βαζκνχο ηεο Φηιεθπαηδεπηηθήο. Ζ κφλε αιιαγή ζηα θξηηήξηα είλαη ε βαζκνιφγεζε σο πξνο ηελ παξνπζία ηνπ νκηιεηή. Δλψ θαηά ηελ Φηιεθπαηδεπηηθή Δηαηξεία ε «παξνπζία ηνπ νκηιεηή» βαζκνινγείηαη κε 20 βαζκνχο, ζην παξφλ εθαξκνζκέλν φπσο αθξηβψο θαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην πξνηείλνληαη νη 10 βαζκνί. Ζ παξνπζία ηνπ νκηιεηή δελ Σελίδα 15 από 38

κπνξεί λα ππεξηνλίδεηαη ζπγθξηηηθά κε ην πεξηερφκελν ηνπ θεηκέλνπ πνπ εθθσλεί. ρεηηθά κε ηα δηαβαζκηζκέλα θξηηήξηα ηνπ Φχιινπ εξγαζίαο 1, πνπ ρξεζηκνπνίεζαλ νη καζεηέο, απηά αμηνπνηήζεθαλ σο νδεγνί γηα ηελ αμηνιφγεζε ησλ κεηέπεηηα ηειηθψλ πξνθνξηθψλ θαη γξαπηψλ πξντφλησλ ησλ καζεηψλ. Υξήζε ςεθηαθνχ δηαδξαζηηθνχ πίλαθα δελ έγηλε ιφγσ έιιεηςήο ηνπ. Να ζεκεησζεί επίζεο φηη γηα ιφγνπο αζθαιείαο θαη ιφγσ δπζθνιηψλ δηαζθάιηζεο ζρεηηθήο άδεηαο, απνθεχρζεθε ε βηληενζθφπεζε ηνπ φινπ εγρεηξήκαηνο θαη κάιηζηα ζε φιεο ηνπ ηηο θάζεηο, ελψ αλαγλσξίδεηαη ζαθψο θαη ζε θάζε πεξίπησζε ην καζεζηαθφ φθεινο πνπ πξνθχπηεη απφ βειηησηηθέο πξαθηηθέο ηέηνηνπ ηχπνπ. Πξνηξεπηηθφο ιφγνο (ηξία δίσξα) 2ν δίσξν (Πξνζπγγξαθηθφ ζηάδην) ην πξνζπγγξαθηθφ ζηάδην, νη καζεηέο ζε νκάδεο (εδψ είρακε κηα κηθξή δηάζπαζε: νη ηέζζεξηο νκάδεο έγηλαλ έμη, ιφγσ πεξαηηέξσ δηάζπαζεο ησλ αξρηθψλ νκάδσλ θαη επεηδή νη ζπγθεθξηκέλνη καζεηέο πξνθαλψο θαη ιφγσ ηνπ αξρηθνχ κηθξνχ αξηζκνχ ηνπο, πξνηίκεζαλ ηηο κηθξέο θιεηζηέο νκάδεο αθφκε θαη ησλ 2 αηφκσλ) θιήζεθαλ λα επηιέμνπλ ηπραία κία απφ ηηο έμη θάξηεο πνπ ηνπο δφζεθαλ κε ζέκα: 1. Σειεφξαζε θαη ελεκέξσζε, 2. Σειεφξαζε θαη βία, 3. Σειεφξαζε θαη παηδί/έθεβνο, 4. Σειεφξαζε θαη ειεχζεξνο ρξφλνο, 5. Σειεφξαζε θαη εθπαίδεπζε θαη 6. Σειεφξαζε θαη αζιεηηζκφο (Δηθφλα 4). ηε ζπλέρεηα, πξνεηνίκαζαλ ηελ αλάπηπμε ηνπ ζέκαηνο πνπ ηπραία επέιεμαλ (κάιηζηα δχν νκάδεο αληάιιαμαλ κεηαμχ ηνπο ηα ζέκαηα, απνδεηθλχνληαο φηη θαη ε αλάπηπμε ελφο ζέκαηνο είλαη ζέκα πξνηίκεζεο). Κάζε νκηιία πνπ ππνζηήξηδε θάζε κία απφ ηηο παξαπάλσ ζέζεηο-απφςεηο δηήξθεζε 10 ιεπηά (ζπλνιηθά 60 ιεπηά). Σελίδα 16 από 38

Εικόνα 4 Αμηνζεκείσηε ε αληίδξαζε ησλ καζεηψλ ζε απηή ηε θάζε: αξρηθά ελζνπζηάζηεθαλ κε ηελ ηερληθή ηεο ηπραίαο επηινγήο ησλ θαξηψλ, επνκέλσο αμηνιφγεζαλ ζεηηθά απηφ πνπ ηνπο έηπρε θαη ην ζεβάζηεθαλ, ελψ κία νκάδα αληάιιαμε κε κηα άιιε νκάδα ην ζέκα ηεο. Έλαο καζεηήο κάιηζηα αλέιαβε ηελ πξσηνβνπιία θαηαζθεπήο κηαο απηνζρέδηαο ράξηηλεο ηειεφξαζεο κέζσ ηεο ρξήζεο ελφο απινχ ραξηφθνπηνπ, πξνθεηκέλνπ λα εθθσλήζεη σο παξνπζηαζηήο ηνλ ιφγν ηνπ πεξί ηειεφξαζεο, φπσο αθξηβψο θαίλεηαη ζηελ Δηθφλα 5. Σελίδα 17 από 38

Εικόνα 5 Πξνζεθηηθφηεξε αλάγλσζε ηεο εηθφλαο απνθαιχπηεη ηελ πξνζεθηηθή «επέλδπζε» ηνπ καζεηή ζηελ εκθάληζε ηεο ηειεφξαζεο: ρξεζηκνπνίεζε έλα κνιχβη σο θεξαία, ζηεξέσζε ην θνπηί θνιιψληαο «απφ κέζα» ηηο πιεπξέο ηνπ, ψζηε λα ελζσκαηψζεη ην θείκελν ησλ εηδήζεσλ ηνπ εθεί θαη λα παξακείλεη απηφ αθαλέο απφ ηνπο ηειε-ζεαηέο, ρξεζηκνπνηψληαο ηαπηφρξνλα ηε θσηεηλή έλδεημε απφ θνξηηζηή θηλεηνχ σο κηθξφθσλν! Ζ εμαηξεηηθή απηή ηδέα ελζνπζίαζε ηνπο καζεηέο, κε απνηέιεζκα νη πεξηζζφηεξνη λα απνθαζίζνπλ λα εθθσλήζνπλ ηνπο κηθξνχο ηνπο ιφγνπο γηα ηα ζεηηθά θαη αξλεηηθά ζηνηρεία ηεο ηειεφξαζεο σο παξνπζηαζηέο ηεο απηνζρέδηαο Σελίδα 18 από 38

ηειεφξαζήο ηνπο, γεγνλφο πνπ αλακθίβνια ζπλέηεηλε θαη ζηελ πξνζηηζέκελε αμία ελφο ζσζηά δνκεκέλνπ θαη νξγαλσκέλνπ ιφγνπ. Σν επφκελν βήκα ήηαλ ε ζπιινγή θαη επεμεξγαζία ηνπ πιηθνχ. Ζ θάζε νκάδα αλαδήηεζε ζην δηαδίθηπν πιηθφ ζρεηηθφ κε ην ζέκα, ζεκεηψλνληαο ηηο βαζηθέο πιεξνθνξίεο πνπ αμηνπνίεζε. Απνθεχρζεθε ζε θάζε πεξίπησζε ε ρξήζε έηνηκνπ πιηθνχ απφ ηε δηδάζθνπζα, γεγνλφο πνπ ζα δπζρέξαηλε ηε ρξήζε επξεηηθψλ κεζφδσλ κάζεζεο. ηε ζπλέρεηα, επεθηείλνληαο ην ζέκα ηεο ζρέζεο ηειεφξαζεο θαη βίαο, ε νκάδα πνπ αλέιαβε ην ζπγθεθξηκέλν ζέκα, αλέιαβε θαη ηελ πξσηνβνπιία λα ην επεθηείλεη πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηνπ ζέκαηνο ηνπ εθθνβηζκνχ γεληθφηεξα (bulling), ζέκα επηθαηξφηεηαο πιένλ γηα ην ζχλνιν ησλ καζεηηθψλ θνηλνηήησλ. ηηο εηθφλεο πνπ αθνινπζνχλ (Δηθφλα 6, Δηθφλα 7 & Δηθφλα 8) απεηθνλίδεηαη ην πιήξεο γξαπηφ ησλ καζεηψλ, ελψ ζηε ζπλέρεηα (Δηθφλα 9, Δηθφλα 10, Δηθφλα 11, Δηθφλα 12 & Δηθφλα 13) ππάξρνπλ ηα ζθίηζα-δσγξαθηέο ησλ καζεηψλ γηα ηελ απεηθφληζε ηνπ ζέκαηνο ηεο βίαο γεληθφηεξα. Σελίδα 19 από 38

Εικόνα 6 Εικόνα 7 Σελίδα 20 από 38

Εικόνα 12 Εικόνα 13 3ν δίσξν (ζπγγξαθηθφ ζηάδην) Α Φάζε χκθσλα θαη κε ην ζπληαγκέλν ζελάξην, ζην ηξίην δίσξν ε θάζε νκάδα άξρηζε λα ζρεδηάδεη ην πεξηερφκελν θαη ηελ νξγάλσζε ηεο νκηιίαο: δειαδή πνηα ζέζε ζα ππνζηεξίμεη θαη πψο ζα νξγαλψζεη ηα θχξηα κέξε ηεο νκηιίαο (εηζαγσγή, θπξίσο ζέκα θαη επίινγνο), ην χθνο ηεο νκηιίαο (επίζεκν, άκεζν, θαηαγγειηηθφ θ.ιπ.). ην Σελίδα 23 από 38

εθαξκνζκέλν ζελάξην θαη ιφγσ ηνπ κεζαίνπ επηπέδνπ γισζζηθνχ γξακκαηηζκνχ ησλ καζεηψλ, απνθαζίζηεθε ην ζπγγξαθηθφ ζηάδην λα γίλεη ζε δχν θάζεηο: ε πξψηε πεξηειάκβαλε ηηο αξρηθέο νκηιίεο ησλ καζεηψλ γηα ηα ζεηηθά θαη ηα αξλεηηθά ζεκεία ηεο ηειεφξαζεο θαη ε δεχηεξε πεξηειάκβαλε ηελ επεμεξγαζία ησλ πξψησλ θαη ηελ αλάπηπμή ηνπο ζηελ ηειηθή ηνπο κνξθή. ε απηή ηε α θάζε δφζεθαλ ζε θάζε νκάδα απφ ηηο έμη ηειηθά ζρεκαηηζζείζεο, βαζηθέο νδεγίεο γηα ηελ θεηκεληθή νξγάλσζε ηνπ θεηκέλνπ. Δπίζεο, επηζεκάλζεθαλ πεξηιεπηηθά ηα θξηηήξηα αμηνιφγεζεο, φπσο αξρηθά είραλ αλαιπζεί ζην Φχιιν εξγαζίαο 1. ηελ Δηθφλα 14 θαη ζηελ Δηθφλα 15 παξνπζηάδνληαη ελδεηθηηθά νη ζεκεηψζεηο κηαο νκάδαο ζην Φχιιν εξγαζίαο 1. Εικόνα 14 Σελίδα 24 από 38

Εικόνα 15 ηε ζπλέρεηα, νη καζεηέο αλέπηπμαλ ηηο ελδηάκεζεο νκηιίεο ηνπο, απηέο πνπ αλαθέξνληαη γεληθφηεξα ζηα ζεηηθά θαη ζηα αξλεηηθά ζεκεία ηεο ηειεφξαζεο θαη ζα ηνπο βνεζήζνπλ σο γέθπξα λα νξγαλψζνπλ ηηο ηειηθέο ηνπο νκηιίεο ζηε β θάζε ηνπ ζπγγξαθηθνχ ζηαδίνπ. ην ζεκείν απηφ ππάξρεη δηαθνξά σο πξνο ην ζπληαγκέλν ζελάξην, επεηδή επηιέρηεθε λα επεθηαζεί ζε δχν θάζεηο ην ζπγγξαθηθφ ζηάδην, ψζηε νη ηειηθέο νκηιίεο ησλ καζεηψλ λα είλαη νη βειηησκέλεο θαη αλαπηπγκέλεο εθδνρέο ησλ πξψησλ νκηιηψλ ηνπο, φπσο εηπψζεθε θαη παξαπάλσ. (Δηθφλα 16, Δηθφλα 17, Δηθφλα 18, Δηθφλα 19 & Δηθφλα 20). Σελίδα 25 από 38

Εικόνα 20 Β Φάζε ηε β θάζε ηνπ ζπγγξαθηθνχ ζηαδίνπ νη καζεηέο επαλέξρνληαη ζηα αξρηθά θείκελά ηνπο, δειαδή ζε απηά ηεο α θάζεο ηνπ ίδηνπ ζηαδίνπ, κε ζθνπφ λα ηα εκπινπηίζνπλ, λα ηα επεμεξγαζηνχλ θεηκεληθά θαη βάζεη κηαο θξηηηθήο θαη δηνξζσηηθήο νπηηθήο λα πξνβνχλ ζε αιιαγέο ή θαη νινθιεξσηηθή αληηθαηάζηαζε ησλ πξψησλ ηνπο θεηκέλσλ. Ζ επηινγή ησλ νκάδσλ εξγαζίαο ήηαλ ε θαηαζθεπή ελφο ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ θαηλνχξγηνπ θεηκέλνπ, πνπ σζηφζν ζα αληινχζε απφ ην πξψην θείκελν θπξίσο ζε ηδέεο θαη γεληθφηεξα ζε νξγάλσζε θεηκεληθνχ ηχπνπ (Δηθφλα 21, Δηθφλα 22, Δηθφλα 23, Δηθφλα 24 & Δηθφλα 25). Σελίδα 28 από 38

Εικόνα 25 4ν δίσξν Παξνπζίαζε ησλ πξνζρεδηαζκέλσλ ιφγσλ. Μεηαζπγγξαθηθφ ζηάδην. Οη νκάδεο ησλ καζεηψλ παξνπζίαζαλ δηά ηνπ εθπξνζψπνπ ηνπο ηελ νκηιία πνπ είραλ πξνεηνηκάζεη. Οη ππφινηπεο νκάδεο παξαθνινχζεζαλ θαη ζην ηέινο ηεο παξνπζίαζεο δηαηχπσζαλ εξσηήζεηο. Μεηά ηελ νινθιήξσζε ησλ εξσηήζεσλ, φπσο πξνβιέπεηαη θαη ζην ζπληαγκέλν ζελάξην, δφζεθε έλα πεληάιεπην γηα λα αμηνινγήζνπλ νη ππφινηπεο νκάδεο ηελ παξνπζίαζε ηεο θάζε νκάδαο. Αθνχ νινθιεξψζεθε ε δηαδηθαζία ηεο παξνπζίαζεο ησλ νκηιηψλ, αθνινχζεζε ε ζπδήηεζε θαη ν αλαζηνραζκφο ησλ καζεηψλ γηα ηηο νκηιίεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ. Αο ζεκεησζεί φηη απνθεχρζεθαλ νη βηληενζθνπήζεηο ησλ νκηιηψλ, γηα ιφγνπο απνθπγήο παξεμεγήζεσλ εθ κέξνπο ησλ καζεηψλ, ησλ γνλέσλ θαη γεληθφηεξα ηεο καζεηηθήο θνηλφηεηαο. Σελίδα 31 από 38

Σ. ΦΤΛΛΑ ΔΡΓΑΗΑ Φύλλο εργαζίας 1 Όλνκα καζεηή: Ζκεξνκελία παξνπζίαζεο: ΟΡΓΑΝΧΖ- ΓΟΜΖ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΓΝΧΔΗ ΠΑΡΟΤΗΑ ΣΟΤ ΟΜΗΛΖΣΖ ΚΡΗΣΖΡΗΑ ΠΑΡΟΤΗΑΖ Οκάδα: Σίηινο εξγαζίαο: 1-2 3-4 5-8 9-10 Σν αθξναηήξην δελ θαηαλνεί ηελ παξνπζίαζε, δηφηη δελ ππάξρεη ινγηθή αθνινπζία πιεξνθνξηψλ. Ο καζεηήο δελ έρεη θαηαλνήζεη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ζέκαηφο ηνπ θαη δελ κπνξεί λα απαληήζεη ζηηο ζρεηηθέο κε ην ζέκα ηνπ εξσηήζεηο. Ο καζεηήο δελ κηιά θαζαξά, δελ πξνθέξεη ζσζηά ηνπο φξνπο θαη κηιά πνιχ ζηγά, ψζηε δελ αθνχγεηαη ζε φιν ην αθξναηήξην. Σν αθξναηήξην δπζθνιεχεηαη λα θαηαλνήζεη ηελ παξνπζίαζε, δηφηη ππάξρνπλ ινγηθά θελά. Ο καζεηήο έρεη θαηαλνήζεη κεξηθψο ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ζέκαηφο ηνπ θαη κπνξεί λα απαληήζεη κφλν ζε ζηνηρεηψδεηο εξσηήζεηο. Ο καζεηήο πξνθέξεη ζσζηά ηνπο φξνπο αιιά ν ηφλνο ηεο θσλήο θαη ε ζηάζε ηνπ ζψκαηνο, ε απνπζία βιεκκαηηθήο επηθνηλσλίαο δπζθνιεχεη θάπνηνπο απφ ην αθξναηήξην λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ παξνπζίαζε. Ο καζεηήο παξνπζηάδεη ηηο πιεξνθνξίεο κε ινγηθή αθνινπζία θαη ζπλνρή, ψζηε λα ηηο παξαθνινπζεί ην αθξναηήξην απξφζθνπηα. Ο καζεηήο γλσξίδεη ην πιεξνθνξηαθφ πιηθφ ηνπ αιιά δελ επεμεγεί επαξθψο ηηο πιεξνθνξίεο ζην αθξναηήξην. Ο καζεηήο πξνθέξεη ζσζηά ηνπο φξνπο θαη έρεη ηε ζσζηή έληαζε ε θσλή ηνπ. Ζ ζηάζε ηνπ ζψκαηνο δελ ελνριεί αιιά δε βνεζάεη ηελ παξνπζίαζε. Ο καζεηήο παξνπζηάδεη ηηο πιεξνθνξίεο κε ινγηθή αθνινπζία, ζπλνρή θαη ελδηαθέξνπζα δνκή, ψζηε λα ηηο παξαθνινπζεί ην αθξναηήξην απξφζθνπηα θαη κε ελδηαθέξνλ. Ο καζεηήο παξνπζηάδεη κε πιεξφηεηα ην πιεξνθνξηαθφ πιηθφ κε επαξθείο γηα ην αθξναηήξην επεμεγήζεηο θαη αλαιχζεηο. Ο καζεηήο έρεη άλεζε ζηε θσλή, ηελ θίλεζε θαη επηθνηλσλεί κε ην βιέκκα ηνπ κε ην αθξναηήξηφ ηνπ. ΒΑΘΜΟΗ Σελίδα 32 από 38

ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΖ- ΤΝΣΑΞΖ Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη αξθεηά γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη ιίγα γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη ειάρηζηα γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ δελ έθαλε θαλέλα γξακκαηηθφ ή ζπληαθηηθφ ιάζνο. ρφιηα: ΤΝΟΛΟ Φύλλο εργαζίας 2 Όλνκα καζεηή: Ζκεξνκελία παξνπζίαζεο: Οκάδα: Σίηινο εξγαζίαο: ΟΡΓΑΝΧΖ- ΓΟΜΖ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΟ ΓΝΧΔΗ 1-2 3-4 5-6 7-8 Σν αθξναηήξην δελ θαηαλνεί ηελ παξνπζίαζε, δηφηη δελ ππάξρεη ινγηθή αθνινπζία πιεξνθνξηψλ. Ο καζεηήο δελ έρεη θαηαλνήζεη ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ζέκαηφο ηνπ θαη δελ κπνξεί λα απαληήζεη ζηηο ζρεηηθέο κε ην Σν αθξναηήξην δπζθνιεχεηαη λα θαηαλνήζεη ηελ παξνπζίαζε, δηφηη ππάξρνπλ ινγηθά θελά. Ο καζεηήο έρεη θαηαλνήζεη κεξηθψο ηηο πιεξνθνξίεο ηνπ ζέκαηφο ηνπ θαη κπνξεί λα Ο καζεηήο παξνπζηάδεη ηηο πιεξνθνξίεο κε ινγηθή αθνινπζία θαη ζπλνρή, ψζηε λα ηηο παξαθνινπζεί ην αθξναηήξην απξφζθνπηα. Ο καζεηήο γλσξίδεη ην πιεξνθνξηαθφ πιηθφ ηνπ αιιά δελ επεμεγεί επαξθψο ηηο Ο καζεηήο παξνπζηάδεη ηηο πιεξνθνξίεο κε ινγηθή αθνινπζία, ζπλνρή θαη ελδηαθέξνπζα δνκή, ψζηε λα ηηο παξαθνινπζεί ην αθξναηήξην απξφζθνπηα θαη κε ελδηαθέξνλ. Ο καζεηήο παξνπζηάδεη κε πιεξφηεηα ην πιεξνθνξηαθφ πιηθφ κε επαξθείο γηα ην Σελίδα 33 από 38

ΔΠΟΠΣΗΚΑ ΜΔΑ ΓΡΑΜΜΑΣΗΚΖ- ΤΝΣΑΞΖ ΣΡΟΠΟ ΟΜΗΛΗΑ ρφιηα: ζέκα ηνπ εξσηήζεηο. Ο καζεηήο δε ρξεζηκνπνηεί θαζφινπ επνπηηθά κέζα. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη αξθεηά γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο δελ κηιά θαζαξά, δελ πξνθέξεη ζσζηά ηνπο φξνπο θαη κηιά πνιχ ζηγά, ψζηε δελ αθνχγεηαη ζε φιν ην αθξναηήξην. απαληήζεη κφλν ζε ζηνηρεηψδεηο εξσηήζεηο. Ο καζεηήο ρξεζηκνπνηεί πεξηζηαζηαθά ηα επνπηηθά κέζα, πνπ ππνζηεξίδνπλ κεξηθψο ην θείκελν θαη ηελ παξνπζίαζή ηνπ. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη ιίγα γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο δελ πξνθέξεη ζσζηά ηνπο φξνπο θαη θάπνηνη απφ ην αθξναηήξην δπζθνιεχνληαη λα παξαθνινπζήζνπλ ηελ παξνπζίαζε. πιεξνθνξίεο ζην αθξναηήξην. Ο καζεηήο ρξεζηκνπνηεί επνπηηθά κέζα πνπ έρνπλ ζρέζε κε ην θείκελν θαη ηελ παξνπζίαζε. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ θάλεη ειάρηζηα γξακκαηηθά θαη/ή ζπληαθηηθά ιάζε. Ο καζεηήο κηιά θαζαξά θαη ζε ζσζηή έληαζε θαη πξνθέξεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο φξνπο ζσζηά. Έρεη θαιή βιεκκαηηθή επηθνηλσλία θαη άλεηε θίλεζε. αθξναηήξην επεμεγήζεηο θαη αλαιχζεηο. Ο καζεηήο ρξεζηκνπνηεί ηα θαηάιιεια επνπηηθά κέζα γηα λα εληζρχζεη ην θείκελφ ηνπ θαη ηελ παξνπζίαζή ηνπ. Ο καζεηήο θαηά ηελ παξνπζίαζή ηνπ δελ έθαλε θαλέλα γξακκαηηθφ ή ζπληαθηηθφ ιάζνο. Ο καζεηήο κηιά θαζαξά,κε ζσζηή έληαζε θαη αθξηβή απφδνζε ησλ φξσλ πνπ ρξεζηκνπνηεί. Έρεη πνιχ θαιή βιεκκαηηθή επηθνηλσλία θαη πνιχ άλεηε θίλεζε. ΤΝΟΛΟ Σελίδα 34 από 38

Ε. ΑΛΛΔ ΔΚΓΟΥΔ Ζ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ ππήξμε επηηπρήο θαη έγηλε δεθηή κε ελζνπζηαζκφ απφ ηνπο καζεηέο, ίζσο επεηδή ηνπο βνήζεζε λα «αλνηρηνχλ» λένη δξφκνη ζηελ θαηαλφεζε θαη ζηελ παξαγσγή ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ. ε θάζε πεξίπησζε ε ρξήζε ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ απελνρνπνηήζεθε, ν γξαπηφο ιφγνο «απνθαζειψζεθε» απφ ηνλ ζξφλν ηνπ θαη «αλαθαιχθζεθαλ» λέα είδε πβξηδηθψλ θεηκέλσλ, εθφζνλ νη καζεηέο κέζσ ηεο δεκηνπξγίαο πξνζρεδηαζκέλνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ, παξήγαγαλ ελδηάκεζα είδε κεηαμχ πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ. Καηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ δφζεθε έκθαζε ζηε δηαδηθαζία ηνπ απζφξκεηνπ ιφγνπ ησλ καζεηψλ, σο βαζηθνχ ζπζηαηηθνχ ηεο πξνθνξηθφηεηαο, αιιά θαη σο κέζνπ πξφθιεζεο ηνπ ελδηαθέξνληφο ηνπο. Ωο εθ ηνχηνπ, θαηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ δελ πξνηηκήζεθαλ ζπληνκεπκέλεο εθδνρέο ηνπ, αληηζέησο επηλνήζεθαλ δξφκνη αλάπηπμήο ηνπ, εθφζνλ θάζε ππνζέκα ηνπ (πρ «ηειεφξαζε θαη βία», «ηειεφξαζε θαη παηδί/έθεβνο» θηι), ζα κπνξνχζε λα αλαπηπρζεί πεξαηηέξσ θαη κάιηζηα ζηα πιαίζηα ρξήζεο πνηθίισλ θεηκεληθψλ εηδψλ θαη ηχπσλ. ηελ εθαξκνζκέλε εθδνρή ηνπ ζελαξίνπ, νη ίδηνη νη καζεηέο «έδεημαλ» ην δξφκν ηεο πεξαηηέξσ αλάπηπμεο εηδηθφηεξσλ ζεκάησλ πνπ ηνπο απαζρνινχλ, φπσο ην ζέκα ηνπ εθθνβηζκνχ (bulling) θαη θαηέζηεζαλ ζαθέο πσο ρξεηάδνληαη παξάιιεια κε ηε γισζζηθή θαη ηελ παξαγισζζηθή θαη εμσγισζζηθή έθθξαζε (θαηαζθεπέο θαη δσγξαθηέο), ζέκαηα ζρεηηδφκελα αζθαιψο κε ηελ ηέρλε. ρεηηθά κε ηελ πξφηαζε ηνπ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ, ε δηαδηθαζία παξαγσγήο πξνθνξηθνχ ιφγνπ κπνξεί λα αθνινπζήζεη ηε δηαδηθαζία θαηαλφεζεο θεηκέλσλ θαη απηφ απνδεηθλχεηαη σο ε θαιχηεξε δπλαηή πξαθηηθή ζηα πιαίζηα εθαξκνγήο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζελαξίνπ. Δμάιινπ, είλαη γεληθά απνδεθηφ ζηα γισζζηθά δεηήκαηα θαη φρη κφλν φηη ε θαηαλφεζε πξνεγείηαη ηεο παξαγσγήο πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ. Δπηπιένλ, φπσο θαηέδεημε ε εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ, ην 3 ν δίσξν ζα κπνξνχζε λα εθαξκνζηεί ζε δχν θάζεηο, φπσο έγηλε θαη ζηελ πεξίπησζή καο. Ζ α θάζε Σελίδα 35 από 38

πεξηειάκβαλε ηνλ αξρηθφ ζρεδηαζκφ θεηκέλσλ ηα νπνία ζηε β θάζε ηνπ ζελαξίνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο γέθπξεο πξνθεηκέλνπ λα θαηαζθεπαζηνχλ ηα πιήξε θείκελα ηεο β θάζεο. Σα ηειεπηαία θείκελα απνηέιεζαλ ηηο βειηησκέλεο θαη δηνξζσκέλεο πξαθηηθέο ησλ πξψησλ θεηκέλσλ, σζηφζν φπσο θάλεθε νη πεξηζζφηεξνη καζεηέο πξνηίκεζαλ λα δνπιέςνπλ έλα ζρεδφλ εμ νινθιήξνπ λέν θείκελν θαη ε επηξξνή ηνπο απφ ηα αξρηθά θείκελα ζηεξίρηεθε ζηηο ηδέεο-έλλνηεο πνπ δαλείζηεθαλ απφ ηα πξψηα. Ζ παξαπάλσ δηαδηθαζία κπνξεί λα αθνινπζεζεί ζε πεξίπησζε ρακεινχ ή κεζαίνπ γισζζηθνχ γξακκαηηζκνχ ησλ καζεηψλ, φπσο έγηλε ζηελ πεξίπησζε ησλ καζεηψλ πνπ ζπκκεηείραλ ζηελ εθαξκνγή ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζελαξίνπ. ε πεξίπησζε εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ κε καζεηέο πςεινχ ή ζρεηηθά πςεινχ γισζζηθνχ γξακκαηηζκνχ, ζα κπνξνχζε λα παξακείλεη ε εθαξκνγή ηνπ ζε κία κφλν θάζε ηνπ ζπγγξαθηθνχ ζηαδίνπ. Ζ. ΚΡΗΣΗΚΖ Καηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ απνδείρηεθε ε ηαχηηζε ησλ ζπκπεξαζκάησλ ηεο δηδάζθνπζαο κε ηηο απφςεηο ηνπ ζπληάθηε ηνπ ζελαξίνπ φηη «ν πξνζρεδηαζκέλνο πξνθνξηθφο ιφγνο ζπλδπάδεη ηελ ακεζφηεηα ηνπ πξνθνξηθνχ ιφγνπ κε ηελ νξγάλσζε ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ». Ωζηφζν, ζε απηή ηελ πεξίπησζε κηιάκε γηα πβξηδηθέο πεξηπηψζεηο παξαγσγήο (θαη θαηαλφεζεο) πξνθνξηθφηεηαο θαη φρη κφλν γηα «πξνθνξηθφ ιφγν», φπσο αλαθέξεηαη ξεηά ηφζν ζηνλ ηίηιν φζν θαη ζηελ αλάπηπμε ηνπ ζπληαγκέλνπ ζελαξίνπ. Δίλαη ζαθείο νη πξνζπάζεηεο ζπγθεξαζκνχ ζηνηρείσλ πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ θαη αζθαιψο θάζε κεηέπεηηα εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ έρεη πςειφ πεξηζψξην αλάπηπμεο ηφζν πξνο ηα δχν άθξα ηεο πξνθνξηθφηεηαο θαη ηεο «γξαπηφηεηαο», φζν θαη ηεξάζηηα πεξηζψξηα αλάπηπμεο ελδηακέζσο, ζηηο πβξηδηθέο κνξθέο θάιπςεο ηνπ θαηλνκέλνπ, εθεί φπνπ ην πξνθνξηθφ κπνξεί λα ππάξρεη ιηγφηεξν ή πεξηζζφηεξν, αλάινγα κε ηελ πεξίζηαζε επηθνηλσλίαο. Αζθαιψο, απνηειεί ηδηαίηεξα ζεηηθφ ζπκπέξαζκα ε δπλαηφηεηα ζπλδπαζκνχ ηεο θαηάθηεζεο ησλ δεμηνηήησλ ηνπ πξνθνξηθνχ θαη ηνπ γξαπηνχ ιφγνπ, φπσο Σελίδα 36 από 38

πξνβιέπεηαη θαη ζηε ζχληαμε ηνπ ζελαξίνπ. Καηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ επηρεηξήζεθε σζηφζν ε νκαιφηεξε ζχδεπμε ησλ δχν πφισλ-παξακέηξσλ, κε ζθνπφ ηελ νιφπιεπξε, ηζνξξνπεκέλε θαη νινθιεξσκέλε ρξήζε ηνπο. Αθνινπζψληαο ην ζθεπηηθφ απηφ, επηρεηξήζεθε ε ζχδεπμε ζηνηρείσλ πξνθνξηθφηεηαο κε ζηνηρεία εγγξακκαηνζχλεο θαη ε γείσζή ηνπο ζην πεδίν ηεο θαζεκεξηλήο ρξήζεο ηνπ ιφγνπ, κέζσ ηεο ρξήζεο ηεο επηρεηξεκαηνινγίαο. Καηά ηελ εθαξκνγή ηνπ ζελαξίνπ νη καζεηέο επέδεημαλ ελζνπζηαζκφ θαη κεγάιε πξνζπκία λα εθηειέζνπλ ηηο επηκέξνπο δξαζηεξηφηεηέο ηνπ. Σν γεγνλφο απηφ θαηαξξίπηεη ηνλ ηζρπξηζκφ φηη νη καζεηέο ιφγσ ζπλήζεηαο ίζσο ή θαη φηη ιφγσ ηνπ φηη ε βαζκνιφγεζή ηνπο πξνθχπηεη ελ γέλεη κφλν απφ γξαπηέο εμεηάζεηο, επνκέλσο «δελ αμηνινγνχλ σο ζεκαληηθέο ηέηνηνπ είδνπο δξαζηεξηφηεηεο γηα ηε βαζκνινγία ηνπο θαη δελ επηδεηθλχνπλ ηελ απαηηνχκελε ζνβαξφηεηα θαη πξνζνρή». ην ζεκείν απηφ ζα ππνζηεξίμσ ηελ άπνςε φηη αθξηβψο ιφγσ ηνπ φηη ε δηδαζθαιία ζχδεπμεο δξαζηεξηνηήησλ πξνθνξηθνχ θαη γξαπηνχ ιφγνπ ζπαλίδεη ζην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα δηδαζθαιίαο ηεο ειιεληθήο γιψζζαο σο κεηξηθήο, απηφ αθξηβψο ην έιιεηκκα είλαη πνπ δεκηνπξγεί θαη πξνζδνθίεο ζηνπο καζεηέο ψζηε λα αζρνιεζνχλ κε ην θαηλνχξγην, ζηελ πεξίπησζε απηή κε ην ζπλδπαζκφ ζηνηρείσλ πξνθνξηθφηεηαο κε ζηνηρεία εγγξακκαηνζχλεο. Υαξαθηεξηζηηθά ζα αλαθέξσ ηελ πεξίπησζε καζεηή, ν νπνίνο πξσηνηχπεζε παίξλνληαο ηελ πξσηνβνπιία λα θαηαζθεπάζεη απφ κφλνο ηνπ ην «tv box», φπσο αλέθεξε, δειαδή ρξεζηκνπνίεζε έλα ραξηνθνχηη σο ζθειεηφ κηαο απηνζρέδηαο ηειεφξαζεο γηα λα κηιήζεη πίζσ απφ απηή, φπσο αλαθέξεηαη θαη παξαπάλσ θαηά ηηο θάζεηο εθαξκνγήο ηνπ ζελαξίνπ. BΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ Αξράθεο, Α. & Β. Σζάθσλα. 2011. Ταςηόηηηερ, Αθηγήζειρ, και Γλωζζική Δκπαίδεςζη. Αζήλα: Δθδ. Παηάθε. Σελίδα 37 από 38

Βεθξήο, Δ. 2014. Ασ, αςηή η ηηλεόπαζη! Μελεηώνηαρ ηιρ αναπαπαζηάζειρ ηηρ ηηλεόπαζηρ ζηα κείμενα. Γηδαθηηθφ ζελάξην γηα ηε Νενειιεληθή Γιψζζα (Β Γπκλαζίνπ) ζην πιαίζην ηεο Πξάμεο «Γεκηνπξγία πξσηφηππεο κεζνδνινγίαο εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ βαζηζκέλσλ ζε ΣΠΔ θαη δεκηνπξγία εθπαηδεπηηθψλ ζελαξίσλ γηα ηα καζήκαηα ηεο Διιεληθήο Γιψζζαο ζηελ Α/βάζκηα θαη Β/βάζκηα εθπαίδεπζε» ηνπ Δπηρεηξεζηαθνχ Πξνγξάκκαηνο «Δθπαίδεπζε θαη Γηα Βίνπ Μάζεζε». Θεζζαινλίθε: Κέληξν Διιεληθήο Γιψζζαο. Giroux, H. A. 1987. Introduction: Literacy and the Pedagogy of Political Empowerment. ην Freire, P. & D. Macedo. Literacy: Reading the Word and the World. London: RKP, 1-28. Halliday, Μ.Α.Κ. 1999. «Γιψζζα θαη ε αλακφξθσζε ηεο αλζξψπηλεο εκπεηξίαο». Γλωζζικόρ ςπολογιζηήρ. Σρ.1. (Πξνζαξκνγή ζηα ειιεληθά: Υξηζηίλα Λχθνπ). http://www.komvos.edu.gr/periodiko/periodiko2nd/default.htm. (εκ.πξφζβαζεο 30-06-2014) Halliday, M.A.K. & R. Hasan. 1989. Language, context, and text: aspects of language in a social-semiotic perspective. Oxford: Oxford University Press. Λχθνπ, Υ. 2000. «Ζ ζπζηεκηθή ιεηηνπξγηθή γξακκαηηθή ηνπ Μ.Α.Κ. Halliday». Γλωζζικόρ Υπολογιζηήρ. Σρ.2. Σελίδα 38 από 38