Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007.

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει. 219-238. Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην 2007."

Transcript

1 Η επικοινυνία ζηην παιδαγυγική ζσέζη, υρ παπάγυν διαμόπθυζηρ ηος τςσοζςναιζθημαηικού κλίμαηορ ηηρ ζσολικήρ ηάξηρ. Αλδξέαο Ν. Εεξγηώηεο, Σρνιηθόο Σύκβνπινο, Γξ. Σρνιηθήο Χπρνινγίαο Παλ/κίνπ Αζελώλ, Σην βηβιίν: (Δπηκέιεηα: Δ. Μαθξή-Μπόηζαξε). Θέκαηα Γηαρείξηζεο Πξνβιεκάησλ Σρνιηθήο Τάμε. Σει Αζήλα: ΥΠΔΠΘ-Παηδαγσγηθό Ηλζηηηνύην Πεπίλητη Κάζε αλζξψπηλε ζρέζε νξίδεηαη κέζα απφ ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε απηή. Ζ ηθαλφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο είλαη έκθπηε ζε θάζε άλζξσπν, αιιά νη επί κέξνπο επηθνηλσληαθέο ηερληθέο θαη δεμηφηεηέο πνπ απαηηνχληαη, ψζηε λα είλαη απηή πην απνηειεζκαηηθή, είλαη δπλαηφ λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν κάζεζεο ζε θάζε ειηθία. Ζ παηδαγσγηθή πξάμε απνθηά ππφζηαζε κφλν κέζα απφ ηελ άκεζε θαη δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία κεηαμχ παηδαγσγνχ θαη παηδαγσγνχκελσλ. Ο ζθνπφο ηεο επηθνηλσλίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ κε ηνπο καζεηέο ηνπ είλαη ζεζκηθά πξνθαζνξηζκέλνο θαη ζπληζηά ηελ πεκπηνπζία ηεο εθπαηδεπηηθήο πξάμεο, αθνχ πξνζδηνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο παηδαγσγηθήο ζρέζεο. Ζ επηινγή ελφο κνληέινπ επηθνηλσλίαο κε ηελ νκάδα ηεο ηάμεο θαη ελφο πξνζσπηθνχ ζηπι εγεζίαο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, απφ ηνλ ππεχζπλν εθπαηδεπηηθφ, επεξεάδεη θαη δηακνξθψλεη ην παηδαγσγηθφ, ην ςπρνινγηθφ θαη ην ζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα ηεο ηάμεο. ηε κειέηε απηή παξνπζηάδνληαη νη δηαζηάζεηο ηεο επηθνηλσλίαο ζηελ παηδαγσγηθή ζρέζε θαη αλαιχνληαη νη ξφινη ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ηνπ καζεηή ζε απηή. Λέξειρ κλειδιά: Δπηθνηλσλία, ζρνιηθή ηάμε, ςπρνζπλαηζζεκαηηθό θιίκα. Ειζαγυγή - Η ανθπώπινη επικοινυνία Σν θνηλσληθφ, ην πνιηηηζηηθφ, αθφκα θαη ην θπζηθφ πεξηβάιινλ βηψλεηαη γηα θάζε άλζξσπν, πξσηαξρηθά, κέζα απφ πξνζσπηθέο, πξφζσπν κε πξφζσπν, ζρέζεηο (Γθφηνβνο, 1997). Κάζε αλζξψπηλε ζρέζε νξίδεηαη θαη απνθηά ππφζηαζε κέζα απφ ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ, πνπ ζπκκεηέρνπλ ζ απηή. Ζ δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία είλαη κηα δπλακηθή δηαδηθαζία αιιειεπίδξαζεο κεηαμχ δχν ή πεξηζζνηέξσλ αλζξψπσλ κέζα ζε έλα πιαίζην, νη νπνίνη κνηξάδνληαη ελαιιάμ ηνπο ξφινπο ηνπ απνζηνιέα θαη ηνπ δέθηε κε ζθνπφ ηελ αληαιιαγή κελπκάησλ, φπνπ φινη νη ζπκκεηέρνληεο θέξνπλ ακνηβαία ηελ επζχλε γηα ηε δεκηνπξγία ελφο θνηλνχ λνήκαηνο (Verderber & Verderber, 2006). Κάζε άλζξσπνο, κέζα απφ ηελ επηθνηλσλία ηνπ κε ηνπο άιινπο αλζξψπνπο, αλαδεηά θαη δηεθδηθεί ηε ζέζε ηνπ κέζα ζην θνηλσληθφ ζχλνιν αλαθνξάο ηνπ (Dreikurs, 1975). Όηαλ νη άλζξσπνη επηθνηλσλνχλ, θαζνξίδνπλ ηε ζρέζε ηνπο κε βάζε ηελ θαηαλνκή ηεο ηζρχνο ή ην βαζκφ εμνηθείσζεο πνπ αλαπηχζζεηαη αλάκεζά ηνπο. Ζ ηθαλφηεηα ηεο επηθνηλσλίαο -φπσο φιεο νη ηθαλφηεηεο- είλαη έκθπηε ζε θάζε άλζξσπν. Οη επί κέξνπο, φκσο, ηερληθέο θαη δεμηφηεηέο πνπ απαηηνχληαη ψζηε λα είλαη πην απνηειεζκαηηθή ε επηθνηλσλία ζε δηαθνξεηηθέο θαηαζηάζεηο, είλαη δπλαηφ λα δηδαρζνχλ θαη λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν κάζεζεο γηα θάζε άλζξσπν θαη ζε θάζε ειηθία. Καζψο νη θνηλσλίεο αλαπηχζζνληαη θαη απνθηνχλ νινέλα πην ζχλζεην ραξαθηήξα θαη νη απαηηήζεηο ζε φινπο ηνπο ηνκείο ηεο θαζεκεξηλήο δσήο απμάλνληαη ζπλερψο, δηαθαίλεηαη ε αλάγθε γηα πεξηζζφηεξε θαη πην απνηειεζκαηηθή επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ. ήκεξα, κε ηελ αλάδεημε ηεο αηνκηθήο ειεπζεξίαο σο κείδνλ

2 2 θνηλσληθφ αγαζφ, ππάξρεη πεξηζζφηεξν απφ άιινηε ε αλάγθε λα είλαη νη άλζξσπνη απνηειεζκαηηθνί ζηελ επηθνηλσλία ζε πνιιά θαη δηαθνξεηηθά πιαίζηα (θνηλσληθά, επαγγεικαηηθά, πξνζσπηθά) θαη λα βξίζθνπλ νπζηαζηηθέο δηεμφδνπο αθφκα θαη ζηηο πην δχζθνιεο ζπλζήθεο, ζηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζνπλ. Όινη νη ζπκκεηέρνληεο ζε κηα δεδνκέλε ζρέζε πξέπεη λα απνθνκίδνπλ ηελ εληχπσζε φηη ε ζπκπεξηθνξά πνπ επηιέγεηαη θάζε θνξά είλαη θαηάιιειε θαη απνηειεζκαηηθή γηα ην είδνο ηεο ζπγθεθξηκέλεο ζρέζεο θαη φηη ε επηθνηλσλία ηθαλνπνηεί ζην κέγηζην δπλαηφ βαζκφ ηηο αλάγθεο θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπο. Ζ επηθνηλσλία είλαη θαηάιιειε φηαλ ζπκκνξθψλεηαη θάζε θνξά σο πξνο ηα εμσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηα νπνία αλακέλνληαη ζε κηα δεδνκέλε ζρέζε, ελψ είλαη απνηειεζκαηηθή φηαλ επηηπγράλεη ηνπο ζηφρνπο ηεο (Spitzberg, 1997). Σν θαηλφκελν ηεο αλζξψπηλεο επηθνηλσλίαο είλαη ζχλζεην θαη ν ηξφπνο πνπ γίλεηαη απηφ θαηαλνεηφ θαζνξίδεη ηνλ ηχπν ησλ παξεκβάζεσλ ζηηο αλζξψπηλεο ζρέζεηο, ζε φιεο ηνπο ηηο πηζαλέο κνξθέο (Μπαθηξηδήο, 2003). Ζ επηθνηλσληαθή ηθαλφηεηα θάζε αλζξψπνπ απμάλεη φζν απμάλεη ην ελδηαθέξνλ ηνπ γηα ηε ζρέζε, ε πεπνίζεζή ηνπ φηη κπνξεί λα αληαπνθξηζεί κε επηηπρία ζηηο απαηηήζεηο ηεο πεξίζηαζεο θαη ε πξφβιεςή ηνπ φηη ζα ππάξμεη πξνζσπηθφ φθεινο κέζα απφ ηε δηαδηθαζία απηή. Ο ζθνπφο ηεο επηθνηλσλίαο, ην πιαίζην (θπζηθό, θνηλσληθό, ηζηνξηθό, πνιηηηζκηθό), νη θαλφλεο πνπ πξνζδηνξίδνπλ ηηο επηζπκεηέο ζπκπεξηθνξέο ησλ αλζξψπσλ ζην πιαίζην απηφ, αιιά θαη ηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά φζσλ ζπκκεηέρνπλ ζε απηή (αηνκηθά, πνιηηηζηηθά, θιπ.), πξνζδηνξίδνπλ ην είδνο θαη επεξεάδνπλ ηε δπλακηθή ηεο ζρέζεο πνπ ζα αλαπηπρζεί. Σο τςσοζςναιζθημαηικό κλίμα και η επικοινυνία μέζα ζηη ζσολική ηάξη ην ζχζηεκα θνηλσληθήο νξγάλσζεο ηνπ ζρνιείνπ, ε ζρνιηθή ηάμε απνηειεί έλα ππνζχζηεκα κε ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά. Κάζε ζρνιηθή ηάμε απνηειεί κηα κηθξή θαη απηφλνκε ζρεηηθά κνλάδα, ε νπνία πεξηιακβάλεη εθηφο απφ ηελ πιηθνηερληθή ππνδνκή ηεο αίζνπζαο θαη ηε ρσξνηαμηθή δηάηαμε ησλ επίπισλ, ηελ νκάδα ησλ καζεηψλ κε ηνλ ππεχζπλν εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο θαη ηηο κεηαμχ ηνπο δηαπξνζσπηθέο αιιειεπηδξάζεηο, νη νπνίεο θαηά θχξην ιφγν αλαπηχζζνληαη ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο θαη ηεο δηδαζθαιίαο. Μέζα ζηε ιεηηνπξγία, ινηπφλ, ηνπ νηθνζπζηήκαηνο θάζε ζρνιηθήο ηάμεο δηακνξθψλεηαη έλα πνιχπινθν πιέγκα δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ δαζθάινπ-καζεηψλ, αιιά θαη καζεηψλ κεηαμχ ηνπο. Σα ζηνηρεία πνπ απαξηίδνπλ ην ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα θάζε ζρνιηθήο ηάμεο. αλάγνληαη ζε ηξεηο βαζηθνχο ηνκείο: α. ζην ζπλαηζζεκαηηθφ ηνκέα, πνπ αθνξά ζηε ζπλαηζζεκαηηθή ζπλνρή ζηα πιαίζηα ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ, ηελ ςπρνπλεπκαηηθή δηέγεξζε θαη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ καζεηψλ απφ ηε ζρνιηθή εξγαζία, β. ζηνλ ηνκέα ηεο θνηλσληθήο νξγάλσζεο, πνπ αθνξά ζηηο δηακαζεηηθέο ζρέζεηο, ηε δεκνθξαηηθή νξγάλσζε θαη ην αληαγσληζηηθφ ή ζπλεξγαηηθφ θιίκα θαη γ. ζηνλ ηνκέα ηεο ζρνιηθήο εξγαζίαο, πνπ αθνξά ζηνλ θαζνξηζκφ ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ θαη ηηο ππνρξεψζεηο ησλ καζεηψλ θαζψο θαη ηελ εμαζθάιηζε ησλ απαξαίηεησλ πιηθνηερληθψλ ππνδνκψλ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε. Ζ πνηφηεηα ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη ζηα επίπεδα θνηλσληθήο νξγάλσζεο θαη εξγαζίαο κηαο ζρνιηθήο ηάμεο, δηακνξθψλνπλ ζε κεγάιν βαζκφ θαη ην ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα. Σν ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα, επνκέλσο, θάζε ζρνιηθήο ηάμεο, είλαη νπζηαζηηθά ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν νη καζεηέο αληηιακβάλνληαη θαη βηψλνπλ ηηο ςπρνθνηλσληνινγηθέο ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζνληαη κέζα ζε απηή, ζηα δηάθνξα επίπεδα ιεηηνπξγίαο ηεο (Μαηζαγγνχξαο, 1998α).

3 3 Ζ παηδαγσγηθή πξάμε απνθηά ππφζηαζε κφλν κέζα απφ ηελ άκεζε θαη δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία κεηαμχ παηδαγσγνχ θαη παηδαγσγνχκελσλ Μηα λέα ςπρνπαηδαγσγηθή ζεψξεζε ηεο παηδαγσγηθήο πξάμεο, επνκέλσο, επηβάιιεη ηελ αλάιπζε θαη ηελ πνιχπιεπξε κειέηε ηνπ θαηλνκέλνπ ηεο επηθνηλσλίαο ζηα πιαίζηα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Ζ επηθνηλσλία απηή, κεηαμχ εθπαηδεπηηθνχ θαη καζεηψλ, ζπληζηά ηελ πεκπηνπζία ηεο εθπαηδεπηηθήο πξάμεο θαη πξνζδηνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ απνηειεζκαηηθφηεηά ηεο. θνπφο ηεο παξνχζαο εξγαζίαο είλαη λα αλαδείμεη ηηο βαζηθέο δηαζηάζεηο ηεο παηδαγσγηθήο επηθνηλσλίαο ζηε ζρνιηθή ηάμε, κέζα απφ ηελ αλάιπζε ηνπ ξφινπ φισλ ησλ ζπκκεηερφλησλ ζε απηή. Οι διαζηάζειρ ηηρ επικοινυνίαρ ζηην παιδαγυγική ζσέζη Δθπαίδεπζε, είλαη ε ζεζκνζεηεκέλε κνξθή παηδείαο πνπ παξέρεηαη απφ ην θξάηνο. Μεηά ην δεχηεξν παγθφζκην πφιεκν ε θξαηηθή εθπαίδεπζε δηεπξχλζεθε θαη απεπζχλεηαη ζε φια ηα παηδηά ειηθίαο απφ έμη εηψλ θαη πάλσ. Ζ ζρνιηθή εθπαίδεπζε ζηελ επνρή καο είλαη επνκέλσο έλαο θνηλσληθφο ζεζκφο, πνπ ζθνπφ έρεη ηελ αγσγή, ηε κφξθσζε θαη ηελ νιφπιεπξε αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο φισλ ησλ καζεηψλ, κε φξνπο θνηλσληθήο έληαμεο θαη ελζσκάησζεο. ηα πιαίζηα απηά, ν ζθνπφο ηεο επηθνηλσλίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ κε ηνπο καζεηέο ηνπ είλαη απφιπηα πξνθαζνξηζκέλνο θαη ζεζκηθά πξνζδηνξηζκέλνο. Ζ απνηειεζκαηηθφηεηα, φκσο, θάζε εθπαηδεπηηθνχ ζηελ πινπνίεζε ησλ απαηηήζεσλ πνπ απνξξένπλ απφ ην ζεζκηθφ ηνπ ξφιν, πνπ αλαθέξεηαη ζηελ επηηπρή άζθεζε ηνπ παηδαγσγηθνχ ηνπ έξγνπ ην νπνίν αθνξά ζηελ αγσγή θαη ηε κφξθσζε ησλ καζεηψλ ηνπ, δηαθνξνπνηείηαη θάζε θνξά κε βάζε ηξεηο ζεκαληηθέο παξακέηξνπο, πνπ αλαθέξνληαη ζηνλ ίδην ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηε ζπγθξφηεζή ηνπ: α) κε βάζε ηηο πξαγκαηηθέο ηνπ γλψζεηο πάλσ ζην αληηθείκελν πνπ θαιείηαη λα δηδάμεη, β) απφ ηε κέζνδν δηδαζθαιίαο πνπ ζα εθαξκφζεη θαη απφ ηελ πξνεηνηκαζία ηνπ γηα ην κάζεκα θάζε θνξά, θαη γ) απφ ηελ ηθαλφηεηά ηνπ γηα ζπλερή θαη επνηθνδνκεηηθή επηθνηλσλία κε ηνπο καζεηέο ηνπ (Μαιηθηψζε - Λνΐδνπ, 2001). Ζ παηδαγσγηθή ζρέζε, πνπ αλαπηχζζεηαη κεηαμχ δαζθάινπ θαη καζεηή, είλαη δηαιεθηηθή θαη πξνζσπηθή (Κνζκφπνπινο, 1995). Οη καζεηέο έρνπλ αλάγθε απφ θαζνδήγεζε ζηελ πνξεία νινθιήξσζεο ηεο πξνζσπηθφηεηά ηνπο, κε ζηφρν ηε ζηαδηαθή εζηθή θαη θνηλσληθή ηνπο απηνλνκία. Μέζα απφ έλα πιέγκα εζσηεξηθνχ ειέγρνπ θαη αηνκηθψλ πξνζαξκνγψλ, πξέπεη νη φινη νη καζεηέο λα πηνζεηήζνπλ ζηαδηαθά αμίεο θαη λα αλαπηχμνπλ πξφηππα ζπκπεξηθνξάο, πνπ είλαη απνδεθηά απφ ην θνηλσληθφ ζχλνιν. Βαζηθφο ππεχζπλνο γηα ηελ θαιιηέξγεηα ησλ ζπλζεθψλ πνπ εμαζθαιίδνπλ θαιή επηθνηλσλία θαη δεκηνπξγνχλ θαηάιιειν ςπρνπαηδαγσγηθφ θιίκα κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, είλαη ν εθπαηδεπηηθφο. ηα πιαίζηα ηεο παηδαγσγηθήο ζρέζεο, κέζα απφ ηελ επηθνηλσλία θαη ηελ αιιειεπίδξαζε κεηαμχ δαζθάινπ θαη καζεηψλ, επηδηψθεηαη ε απφθηεζε γλψζεσλ, ε θαηάθηεζε δεμηνηήησλ, θαζψο θαη ε εζσηεξίθεπζε ησλ αμηψλ απφ ηνπο καζεηέο (Σζηπιεηάξεο, 2003). Σαπηφρξνλα, φκσο, ηθαλνπνηνχληαη θνηλσληθέο θαη ςπρνινγηθέο αλάγθεο ηφζν ησλ καζεηψλ, φζν θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, αθνχ ε επηθνηλσλία πνπ αλαπηχζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο παηδαγσγηθήο ζρέζεο είλαη αιιεινθεληξηθή (Μπαθηξηδήο, 2003). Η κοινυνική ένηαξη ηος μαθηηή ζηην ομάδα ηηρ ζσολικήρ ηάξηρ Δίλαη ζεκαληηθφ γηα ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε φζν θαη γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε θαη πξνζαξκνγή θάζε καζεηή μερσξηζηά, ηδηαίηεξα φηαλ απηφο βξίζθεηαη ζε θξίζηκεο πεξηφδνπο αλάπηπμεο -φπσο ζηελ πεξίνδν ηεο πξψηεο ζρνιηθήο ειηθίαο ή ζηελ πεξίνδν ηεο εθεβείαο- λα δηακνξθψζεη ηελ αίζζεζε ηνπ «αλήθεηλ» κέζα ζηελ νκάδα ηεο ηάμεο ηνπ. Ζ αίζζεζε απηή δεκηνπξγεί έλα αίζζεκα αζθάιεηαο ζηνλ

4 4 καζεηή, απαξαίηεην γηα ηε ιεηηνπξγηθή ηνπ ελζσκάησζε ζηελ νκάδα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Ο R. Dreikurs (1975) έγξαςε: «Σν λα αλήθεηο απνηειεί βαζηθή αλάγθε θαη κηα απφ ηηο βαζηθέο αηηίεο ηνπ άγρνπο είλαη ν θφβνο φηη δελ αλήθεηο». ε φ,ηη αθνξά ζηηο ζρέζεηο καζεηψλ θαη δαζθάισλ, αιιά θαη ησλ καζεηψλ κεηαμχ ηνπο, απηέο θαζνξίδνληαη ζε ζεκαληηθφ βαζκφ απφ ηα θιεηζηά δνκεκέλα αλαιπηηθά πξνγξάκκαηα θαη ηηο πξνζαξκνγέο ζην ξπζκφ ηεο ζρνιηθήο εξγαζίαο πνπ απαηηνχλ απηά απφ ηνπο καζεηέο αιιά θαη απφ ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, νη νπνίνη θαινχληαη λα εθαξκφζνπλ θαη λα ηα πινπνηήζνπλ ζηελ πξάμε. Οη παξεκβάζεηο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, πξέπεη λα ζηνρεχνπλ ζηε δηεπζέηεζε ηνπ καζεζηαθνχ πεξηβάιινληνο θαη ζηελ πξνζαξκνγή ηνπ κνληέινπ δηδαζθαιίαο θαζψο θαη ηνπ ηξφπνπ εξγαζίαο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, ψζηε λα πξνάγνληαη θαη λα ελδπλακψλνληαη νη δηακαζεηηθέο ζρέζεηο. Γηα ην ζθνπφ απηφ είλαη απαξαίηεηε φρη κφλν ε θαιή δηαπξνζσπηθή ζρέζε ηνπ θάζε καζεηή κε ηνλ ππεχζπλν εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο ηνπ, αιιά θαη ε θαιή επηθνηλσλία ηνπ κε ηελ νκάδα ησλ ζπλνκειίθσλ θαη ζπκκαζεηψλ ηνπ. Ζ γεληθή εθηίκεζε πνπ έρνπκε γηα ηελ αμία καο σο άηνκα, αληηπξνζσπεχεη ηε ζπλέλσζε ησλ ζηάζεσλ, ησλ αληηιήςεσλ δειαδή πνπ εκείο πηζηεχνπκε φηη έρνπλ νη άιινη γηα εκάο (Cooley, 1902, ζην Μαθξή-Μπφηζαξε, 2001). Ζ αιιειεπίδξαζε θάζε αλζξψπνπ κε ηνπο ζεκαληηθνχο άιινπο ζηε δσή ηνπ θαη ηδηαίηεξα ζην ρψξν εξγαζίαο ηνπ, ε πνηφηεηα ησλ ζρέζεσλ πνπ ζπλάπηεη θαη ην είδνο ηεο επηθνηλσλίαο πνπ αλαπηχζζεη, ν βαζκφο απνδνρήο ηνπ απφ ηνλ ππεχζπλν ηνπ ηκήκαηφο ηνπ αιιά θαη απφ ηνπο ζπλαδέιθνπο ηνπ, ζπλζέηνπλ ηελ εηθφλα ηνπ «θαζξεπηηδφκελνπ θνηλσληθνχ ηνπ εαπηνχ» (self looking glass). Ο καζεηήο, επνκέλσο, ν νπνίνο βξίζθεηαη ζε πεξίνδν αλάπηπμεο θαη νινθιήξσζεο ησλ βαζηθψλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ, έρεη απφιπηε αλάγθε λα βηψλεη ζεηηθά ζπλαηζζήκαηα κέζα απφ ηελ αιιειεπίδξαζή ηνπ θαη ηηο ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζεη, ηφζν κε ηνλ ππεχζπλν εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο ηνπ, φζν θαη κε ηνπο ζπλνκήιηθνπο ζπκκαζεηέο ηνπ. Αθφκα, φκσο, θαη ν ίδηνο ν εθπαηδεπηηθφο, ηφηε κφλν αηζζάλεηαη επηβεβαησκέλνο γηα ηηο επηινγέο ηνπ, ηελ επάξθεηα θαη ηελ απνηειεζκαηηθφηεηα ηεο πξνζπάζεηάο ηνπ, φηαλ απηφ αληηθαηνπηξίδεηαη άκεζα ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ καζεηψλ ηνπ αιιά θαη ησλ ζπλαδέιθσλ ηνπ, πνπ ππεξεηνχλ ζην ίδην ζρνιείν. Ο βαζκφο ηεο πξνζσπηθήο απνδνρήο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απφ ηελ νκάδα ησλ καζεηψλ ηνπ, ηνλψλεη -φπσο είλαη θπζηθφ- ηελ απηνπεπνίζεζή ηνπ θαη απνηειεί έλα πνιχ νπζηαζηηθφ θαη ζεηηθφ θίλεηξν γηα ηε ζπλέρηζή ηεο πξνζπάζεηαο πνπ θαηαβάιιεη γηα ηελ επίηεπμε ησλ εθπαηδεπηηθψλ ζηφρσλ. Σο τςσοζςναζθημαηικό κλίμα ηηρ ηάξηρ και η πειθαπσία Σν ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα ηεο ηάμεο αληαλαθιά ην είδνο, ηε δπλακηθή θαη ηελ πνηφηεηα ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ πνπ αλαπηχζζνληαη αλάκεζα ζηα άηνκα ηεο νκάδαο ηεο ζρνιηθήο ηάμεο θαη θαηά θχξην ιφγν ζηα πιαίζηα ηεο δηδαζθαιίαο. Ζ δηδαζθαιία, επνκέλσο, ρσξίο λα πζηεξεί ζε κεζνδνινγηθφ ζρεδηαζκφ θαη καζεζηαθά απνηειέζκαηα, πξέπεη λα δηεπθνιχλεη θαη ηε δεκηνπξγία ηζφηηκσλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ κεηαμχ φισλ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο ηεο ηάμεο. Ο δάζθαινο ελζαξξχλεη ή απνζαξξχλεη, πξνηξέπεη ή απνηξέπεη, πξνζειθχεη ή απνκαθξχλεη ηνπο καζεηέο ηνπ, αλάινγα κε ηνλ ηξφπν πνπ επηθνηλσλεί καδί ηνπο θάζε θνξά. Ζ επηθνηλσλία, φκσο, δαζθάινπ-καζεηψλ γηα είλαη απνηειεζκαηηθή, πξέπεη αθελφο λα θαηνρπξψλεη έλα ηθαλνπνηεηηθφ επίπεδν δηαρείξηζεο ηνπ αλζξψπηλνπ δπλακηθνχ ηεο ηάμεο (classroom management) θαη αθεηέξνπ λα δηεπθνιχλεη ηελ πινπνίεζε ησλ ζηφρσλ ηνπ επίζεκνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο. ηα πιαίζηα απηήο ηε επηθνηλσλίαο πεξηιακβάλεηαη δειαδή έλα ζχλνιν ζπκπεξηθνξψλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε κηα ρξνληθή

5 5 πεξίνδν (π.ρ. ζρνιηθφ έηνο, εμάκελν, ηξίκελν θιπ.), νη νπνίεο, κέζα απφ ηελ πξνζσπηθή ζεσξία ηνπ ίδηνπ, κεηνπζηψλνπλ θαη κεηαζρεκαηίδνπλ ηνπο γεληθνχο ζθνπνχο ηεο αγσγήο θαη ηνπο ζηφρνπο ηνπ επίζεκνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο ζε ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε. Οη ελέξγεηεο απηέο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ πξέπεη, επνκέλσο, λα είλαη ζθφπηκεο θαη λα εληάζζνληαη ζε έλα επξχηεξν θαη καθξνπξφζεζκν πξφγξακκα ζπζηεκαηηθήο θαιιηέξγεηαο θαη δηαρείξηζεο ηνπ ςπρνζπλαηζζεκαηηθνχ θιίκαηνο ηεο ηάμεο, κε βάζε ηφζν ηηο παξακέηξνπο ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο θαη ηηο γεληθφηεξεο ζπλζήθεο ηνπ ζρνιηθνχ πιαηζίνπ, φζν θαη ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο ησλ ίδησλ ησλ καζεηψλ ηνπ. Αλ, αληίζεηα, νη ελέξγεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ δελ εληάζζνληαη ζε έλα ζχζηεκα εληαίαο ζεψξεζεο ηεο δηδαζθαιίαο θαη αληηκεηψπηζεο φισλ ησλ επί κέξνπο ζεκάησλ ζηε δηαρείξηζε ηεο ζρνιηθήο ηάμεο, ηφηε νη παξεκβάζεηο ηνπ ζα είλαη απνζπαζκαηηθέο θαη ζπρλά, ίζσο, αληηθαηηθέο κεηαμχ ηνπο, θαζηζηψληαο κε ηνλ ηξφπν απηφ αδχλαηε ηελ απνηειεζκαηηθή θαζνδήγεζε ησλ καζεηψλ ηνπ πξνο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο ζηφρνπο (Hoover & Kindsvatter, 1997). Όπσο θαη ζε θάζε νκάδα, έηζη θαη ζηελ νκάδα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο είλαη απαξαίηεηε ε επηβνιή νξίσλ, έλα ζχζηεκα δειαδή πεηζαξρίαο (discipline). Όπσο κάιηζηα αλαθέξεη ν Μαηζαγγνχξαο (1998α), ην ζχζηεκα απηφ πεξηιακβάλεη έλα ζχλνιν θαλφλσλ ζπκπεξηθνξάο αλάκεζα ζηα κέιε ηεο νκάδαο, πνπ πξνζδηνξίδνπλ ην ππνρξεσηηθφ, ην επηζπκεηφ ή ην απαγνξεπκέλν. Σελ επζχλε γηα ηελ εθαξκνγή ησλ θαλφλσλ ζπκπεξηθνξάο θαη ηεο επηθνηλσλίαο γεληθφηεξα κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, ηελ έρεη ν εθπαηδεπηηθφο. Οη θνηλσληθνί ξφινη δάζθαινπ-καζεηή είλαη θνξηηζκέλνη κε πνιιά θνηλσληθά ζηεξεφηππα ή πξνθαηαιήςεηο, φπσο γηα παξάδεηγκα «θαιόο καζεηήο είλαη ν ήζπρνο καζεηήο», ή «νη θαινί καζεηέο είλαη ππάθνπνη θαη νη θαθνί καζεηέο είλαη άηαθηνη» θιπ. Ο εθπαηδεπηηθφο, φκσο, νθείιεη λα εληνπίδεη θαη λα ειέγρεη ηα θνηλσληθά ζηεξεφηππα ή ηηο πξνθαηαιήςεηο πνπ έρεη ν ίδηνο αιιά θαη νη καζεηέο ηνπ, λα ηξνπνπνηεί αλάινγα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ θαη λα αμηνπνηεί δεκηνπξγηθά ηε δηαθνξεηηθφηεηα ησλ καζεηψλ κέζα ζηελ νκάδα ηεο ηάμεο ηνπ, κε ηειηθφ ζθνπφ ηελ αιιαγή ησλ αξλεηηθά θνξηηζκέλσλ ζπλαηζζεκαηηθά ζηάζεσλ. Μονηέλα ηγεζίαρ ζηη ζσολική ηάξη Ζ εγεηηθή ηθαλφηεηα αλαθέξεηαη ζηελ πνηφηεηα ηεο ζπκπεξηθνξάο νξηζκέλσλ αηφκσλ, κέζσ ηεο νπνίαο κπνξνχλ θαη θαζνδεγνχλ αλζξψπνπο ή ηηο δξαζηεξηφηεηέο ηνπο, θαηά ηελ νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα ηεο νκάδαο. Οη ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζνληαη κε ζθνπφ ηελ επίηεπμε ησλ θνηλψλ ζηφρσλ θαη θάησ απφ νκαδηθέο ζπλζήθεο, είλαη αιιεινεμαξηψκελεο (Hollander, 1978). Ζ επηινγή ελφο κνληέινπ επηθνηλσλίαο θαη ελφο πξνζσπηθνχ ζηπι εγεζίαο (personal leadership style) απφ ηνλ ππεχζπλν εθπαηδεπηηθφ, επεξεάδεη θαη δηακνξθψλεη ην παηδαγσγηθφ θαη ςπρνινγηθφ θιίκα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Ζ επηινγή απηή φρη κφλν πξνζδηνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηηο δηαζηάζεηο ηεο επηθνηλσλίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ κε ηνπο καζεηέο ηνπ, αιιά δεκηνπξγεί θαη ηηο πξνυπνζέζεηο γηα ηε δηακαζεηηθή επηθνηλσλία ζηα πιαίζηα ηεο ηάμεο θαη ηεο ζρνιηθήο δσήο γεληθφηεξα. Σν δαζθαιηθφ απηφ ζηπι άζθεζεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ξφινπ, φπσο θαη νη δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο πνπ αλαπηχζζνληαη, απνηεινχλ ραξαθηεξηζηηθά ηνπ «θξπθνχ πξνγξάκκαηνο» ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. χκθσλα κε ηνπο Lippit & White (1943, ζην Κνθθηλάθε, 2005), ππάξρνπλ ηξία κνληέια εγεζίαο ζηελ ηάμε: ην απηαξρηθό, ην δεκνθξαηηθό θαη ην θηιειεύζεξν (laissez-faire). Όπσο θάλεθε απφ ηηο κειέηεο πνπ δηεμήγαγαλ νη εξεπλεηέο απηνί ζε ζρνιηθέο ηάμεηο, κε ηε θπζηθή παξνπζία ηνπ απηαξρηθνχ εγέηε κέζα ζηελ ηάμε ππήξρε παξαγσγηθφηεηα απφ ηελ νκάδα ησλ καζεηψλ, αιιά ην θιίκα κέζα ζηελ

6 6 νκάδα ήηαλ επηζεηηθφ. Οη δεκνθξαηηθνί εγέηεο, αληίζεηα, δεκηνχξγεζαλ θηιηθφ θιίκα θαη ε νκάδα είρε ζεκαληηθφ έξγν, ρσξίο κάιηζηα απηφ λα επεξεάδεηαη απφ ηε θπζηθή ηνπο παξνπζία. Οη θηιειεχζεξνη, ηέινο, εγέηεο, αλ θαη δεκηνχξγεζαλ έλα θηιηθφ θιίκα, δελ θαηφξζσζαλ λα θαηεπζχλνπλ απνηειεζκαηηθά ηελ νκάδα πξνο ηνπο επηδησθφκελνπο ζηφρνπο. Μάιηζηα, ε νκάδα ησλ καζεηψλ ήηαλ πεξηζζφηεξν απνδνηηθή θαηά ηελ απνπζία ηνπο. Ο Bales (1950, ζην Γεψξγαο, 1989), δηαθξίλεη ηνπο εγέηεο ζε πξνζαλαηνιηζκέλνπο πξνο ην έξγν (task orientierd) θαη ζε πξνζαλαηνιηζκέλνπο πξνο ην θνηλσληθν-ζπλαηζζεκαηηθό θιίκα (socio-emotional specalists). Καηά ηελ άπνςή ηνπ, νη δχν απηέο δηαζηάζεηο είλαη αζχκβαηεο κεηαμχ ηνπο θαη ν ίδηνο εγέηεο δελ κπνξεί λα είλαη απνηειεζκαηηθφο θαη ζηνπο δχν απηνχο ξφινπο ηαπηφρξνλα. Πην ζχγρξνλνη εξεπλεηέο, φκσο, αλαηξέπνπλ ηελ άπνςε απηή, ππνζηεξίδνληαο φηη νη δπν απηέο δηαζηάζεηο δε ζπλδένληαη νπζηαζηηθά κεηαμχ ηνπο θαη φηη νη απνηειεζκαηηθνί εγέηεο έρνπλ επηδφζεηο πάλσ απφ ην κέζν φξν θαη σο πξνο ηελ επηβνιή δνκήο γηα ηελ επίηεπμε ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ έξγνπ (initiating structure) αιιά θαη σο πξνο ην ελεξγφ ελδηαθέξνλ ηνπο γηα ηελ αηνκηθή επεκεξία (consideration) ησλ καζεηψλ ηνπο θαη ην ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα ηεο ηάμεο γεληθφηεξα (Stogdill, Sorrentino & Field, 1986). Γεγνλφο, πάλησο, παξακέλεη, φηη ν εθπαηδεπηηθφο είλαη θνξέαο πνπ ζπγθεληξψλεη ηξηπιή εμνπζία: λνκνζεηηθή, δηθαζηηθή θαη εθηειεζηηθή (Μαηζαγγνχξαο, 1998β). Γειαδή, είλαη απηφο πνπ βάδεη ηνπο θαλφλεο ζηε ζπκπεξηθνξά θαη ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο, απηφο πνπ απνθαζίδεη ηηο πνηλέο θαη, φηαλ ρξεηάδεηαη, είλαη απηφο πνπ ηηο εθηειεί, ζηα πιαίζηα ιεηηνπξγίαο ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Μονηέλα επικοινυνίαρ ζηη ζσολική ηάξη χκθσλα κε ηνλ Mialaret (1991), ηξία είλαη ηα βαζηθά κνληέια επηθνηλσλίαο ζηελ παηδαγσγηθή ζρέζε: ην δαζθαινθεληξηθό, ην καζεηνθεληξηθό θαη ην επηθνηλσληνθεληξηθό κνληέιν. ην δαζθαινθεληξηθό κνληέιν ε επηθνηλσλία είλαη γξακκηθή (πνκπφο κήλπκα - δέθηεο) θαη κνλφδξνκε, πξνβάιινληαο θπξίσο ην απζηεξφ θαη ειεγθηηθφ πξφηππν ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Γηα ην ιφγν απηφ δελ ζεσξείηαη ζήκεξα ην πεξηζζφηεξν απνδνηηθφ κνληέιν γηα ηελ αλάπηπμε δηθηχσλ επηθνηλσλίαο ηελ ελδπλάκσζε ησλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ κέζα ζηελ ηάμε. Σν καζεηνθεληξηθό κνληέιν, αληίζεηα, είλαη πξνζαλαηνιηζκέλν θπξίσο πξνο ηνπο ίδηνπο ηνπο καζεηέο θαη ηηο αλάγθεο ηνπο, αθνχ απηνί είλαη θαη νη ηειηθνί απνδέθηεο ηεο εθπαηδεπηηθήο δηαδηθαζίαο, νη πειάηεο ζχκθσλα κε ηνλ Rogers (1969). ηελ αιινθεληξηθή απηή δηάζηαζε ηεο επηθνηλσλίαο, ν εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα είλαη ζε ζέζε λα αληηιακβάλεηαη ηηο δηαζέζεηο θαη ηηο επηζπκίεο ησλ καζεηψλ ηνπ, λα ζπιιακβάλεη ηα κελχκαηα πνπ απηνί εθπέκπνπλ ρσξίο λα ηα παξαπνηεί θαη δίρσο λα ηα αλαπιαηζηψλεη ζχκθσλα κε ηηο δηθέο ηνπ αλάγθεο θαη επηζπκίεο (Μπαθηξηδήο, 2003). Σέινο, ην επηθνηλσληνθεληξηθό κνληέιν επηηξέπεη ηε δπαδηθή ελφηεηα κεηαμχ δαζθάινπ-καζεηή (Φξάγθνο, 1993) θαη νξίδεηαη απφ ηε ζπλαληεζηαθή θαη αιιεινδηακνξθσηηθή ζρέζε πνπ αλαπηχζζεηαη κεηαμχ ησλ επηθνηλσλνχλησλ πξνζψπσλ. Σν κνληέιν απηφ απνηειεί ην θπθιηθφ-νιηζηηθφ ζρήκα επηθνηλσλίαο, φπνπ φια ηα ζπκκεηέρνληα κέιε είλαη ελεξγά θαη ζπκκεηέρνπλ απφ ηζνδχλακε ζέζε. Σν ελδηαθέξνλ ζην κνληέιν απηφ επηθεληξψλεηαη πεξηζζφηεξν ζηηο ζρέζεηο θαη ιηγφηεξν ζηα ίδηα ηα πξφζσπα. Ζ επηινγή ελφο κνληέινπ επηθνηλσλίαο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ, πξνζδηνξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ηε κέζνδν δηδαζθαιίαο θαη ηνλ ηξφπν εξγαζίαο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, ελψ πξνυπνζέηεη αθφκα θαη ρσξνηαμηθέο δηαθνξνπνηήζεηο θαη δηαξξπζκίζεηο

7 7 ησλ επίπισλ ηεο ηάμεο, ψζηε ε δηάηαμή ηνπο λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο αλάγθεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ κνληέινπ. Ζ παξαδνζηαθή δηάηαμε ησλ ζξαλίσλ κε ηελ έδξα δίπια θαη κπξνζηά ζηνλ πίλαθα, εμππεξεηεί θαηά θχξην ιφγν ηηο αλάγθεο ηεο επηθνηλσλίαο κε βάζε ην παξαδνζηαθφ, δαζθαινθεληξηθφ κνληέιν. Ζ θπθιηθή-κεησπηθή δηάηαμε ησλ ζξαλίσλ ηξνπνπνηεί δξαζηηθά ην παξαδνζηαθφ κνληέιν ηεο επηθνηλσλίαο ζηελ ηάμε θαη κπνξεί λα βειηηψζεη νπζηαζηηθά ηελ επηθνηλσλία κεηαμχ ησλ καζεηψλ. Ζ νκαδνζπλεξγαηηθή κέζνδνο δηδαζθαιίαο θαη εξγαζίαο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε ηέινο (βι. Μαηζαγγνχξαο, 1997), κε δηάηαμε ησλ ζξαλίσλ πνπ δηεπθνιχλεη ην ζρεκαηηζκφ κηθξφηεξσλ νκάδσλ, κπνξεί λα απνηειέζεη ηε βάζε γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ επηθνηλσληνθεληξηθνχ κνληέινπ. Οη παξεκβάζεηο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζην ζέκα ηεο δηάηαμεο ησλ ζξαλίσλ, πξέπεη λα ιακβάλνπλ ππφςε ηα αλαπηπμηαθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ θαζψο θαη ηε δπλακηθή ηεο νκάδαο ηεο ηάμεο. Πποϋποθέζειρ δημιοςπγίαρ θεηικού κλίμαηορ ζηη ζσολική ηάξη Ζ δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία είλαη ζπζρεηηζηηθή θαη εθδειψλεηαη άκεζα κε ηε ζηνξγή θαη ηνλ έιεγρν, κε ιεθηηθφ θαη κε ιεθηηθφ ηξφπν (Verderber & Verderber, 2006). Ζ ίδηα ε θχζε ησλ ζρέζεσλ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, αλ ζα είλαη θηιηθέο, ερζξηθέο, αδηάθνξεο θιπ., εμαξηάηαη άκεζα απφ ην είδνο ηεο επηθνηλσλίαο πνπ αλαπηχζζεηαη. Θεηηθφ θιίκα επηθνηλσλίαο ππάξρεη φηαλ ελζαξξχλεηαη ε ακνηβαία θαη ηθαλνπνηεηηθή αληαιιαγή ηδεψλ θαη απφςεσλ κέζα ζε έλα ζπγθεθξηκέλν πιαίζην θαη ε επηθνηλσλία ραξαθηεξίδεηαη σο πεξηγξαθηθή, αλνηρηή, ίζε θαη επέιηθηε (Verderber & Verderber, 2006). Σα ραξαθηεξηζηηθά απηά αθνξνχλ θαηά θχξην ιφγν ζηε ιεθηηθή επηθνηλσλία θαη ηηο ζπλνκηιίεο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ. Πεξηγξαθηθή νκηιία έρνπκε, φηαλ απφ φινπο ηνπο ζπλνκηιεηέο παξαηίζεληαη ηα γεγνλφηα κε γιψζζα αληηθεηκεληθή θαη απνθεχγνληαη ηα αμηνινγηθά ζρφιηα θαη ε άζθεζε θξηηηθήο γηα ηνπο άιινπο (Gibb, 1961). Ο εθπαηδεπηηθφο, σο εγέηεο ηεο ζρνιηθήο ηάμεο, πξέπεη λα απνθεχγεη ηηο αμηνινγηθέο θξίζεηο θαη ηα ζρφιηα γηα ηνπο καζεηέο ηνπ. Ζ απνπζία επαξθνχο πιεξνθφξεζεο ζηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία, κε ηαπηφρξνλε δηαηχπσζε αμηνινγηθψλ θξίζεσλ ζρεηηθά κε γεγνλφηα ή πξάμεηο ησλ άιισλ νδεγεί ζε παξεμεγήζεηο θαη δηαθνπή ηεο επηθνηλσλίαο, εηδηθά φηαλ απηέο είλαη πξνζσπηθέο απφςεηο, αξλεηηθέο γηα ην ζπλνκηιεηή ή εληειψο αληίζεηεο κε ηηο απφςεηο ηνπ ζπλνκηιεηή. Ζ ζαθήλεηα ησλ κελπκάησλ θαη ε αθξίβεηα ζηε ρξήζε ηεο γιψζζαο, δεκηνπξγεί, αληίζεηα, επλντθέο ζπλζήθεο ζηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία. Αλνηρηή νκηιία είλαη φηαλ ην ζέκα θαη ν ζθνπφο ηεο επηθνηλσλίαο είλαη άκεζα, πξνθαλή θαη γλσζηά ζε φινπο ηνπο ζπκκεηέρνληεο, γηα ηελ απνθπγή παξεμεγήζεσλ. Ηζόηεηα ζηελ επηθνηλσλία, ζεκαίλεη θπξίσο απνθπγή εθθξάζεσλ, ζπκπεξηθνξψλ ή θηλήζεσλ, πνπ κπνξεί λα ππνδειψλνπλ ακθηζβήηεζε θαη ππνηίκεζε ηνπ ζπλνκηιεηή. Δπειημία, ηέινο, είλαη ε απνθπγή θαηά ηε δηάξθεηα ησλ ζπδεηήζεσλ ππνζηήξημεο άθακπησλ ζέζεσλ απφ ηνπο ζπλνκηιεηέο θαη ε δηαηχπσζε δνγκαηηθψλ απφςεσλ. Δίλαη θαλεξφ, φηη νη παξαπάλσ αξρέο γηα ηε δεκηνπξγία ζεηηθνχ θιίκαηνο επηθνηλσλίαο κπνξεί λα βξνπλ άκεζε εθαξκνγή ζηε δηακφξθσζε ηεο επηθνηλσληαθήο ζπκπεξηθνξάο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ κε ηνπο καζεηέο ηνπ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε. Σν πξαγκαηηθφ θαη εηιηθξηλέο ελδηαθέξνλ γηα ην καζεηή, ην ρακφγειν θαη ν επράξηζηνο ηφλνο ζηε θσλή ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, ε βιεκκαηηθή θαη ίζσο θαη ε απηηθή επαθή κε ηνπο καζεηέο ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επηθνηλσλίαο, είλαη κεξηθά απφ ηα κε ιεθηηθά ζήκαηα πνπ εθδειψλνπλ ηε ζηνξγή ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ δαζθάινπκαζεηψλ. Ο έιεγρνο, αληίζεηα, θαλεξψλεη ζε πνην βαζκφ ν έλαο θπξηαξρεί πάλσ ζηνλ άιιν, κέζα ζε κηα ζρέζε. Ο έιεγρνο κπνξεί λα είλαη ζπκπιεξσκαηηθφο ή

8 8 ζπκκεηξηθφο, ζε βαζκφ πνπ λα θαζνξίδεη θαη ην είδνο ηεο ζρέζεο ζε ζπκπιεξσκαηηθή ή ζπκκεηξηθή, αληίζηνηρα (Watzlawick, Beavin & Jackson, 1967). ε κηα ζπκπιεξσκαηηθή ζρέζε, παξαδείγκαηνο ράξε, φηαλ ηα κελχκαηα ηνπ ελφο αηφκνπ ζα ππνλννχλ θπξηαξρία, ηα κελχκαηα ηνπ άιινπ ζα απνδέρνληαη απηή ηελ θπξηαξρία. ε κηα ζπκκεηξηθή ζρέζε, αληίζεηα, ππάξρεη ελαιιαγή ηνπ ειέγρνπ ζηελ επηθνηλσλία απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Οη ζρέζεηο φπνπ ππάξρεη ελαιιαγή ηνπ ειέγρνπ είλαη πην ζηαζεξέο ζηελ εμέιημή ηνπο θαη απνηξέπνληαη νη βίαηεο θαη απφηνκεο εθξήμεηο ζηε ζπκπεξηθνξά ησλ ζπκκεηερφλησλ. Δίλαη ζθφπηκν, ινηπφλ, ν εθπαηδεπηηθφο λα παξαρσξεί πξσηνβνπιίεο ζηνπο καζεηέο ηνπ θαη λα δηακνξθψλεη ην πξφγξακκα εξγαζίαο ηεο ηάμεο κε ηε ζπκκεηνρή θαη ηε ζχκθσλε γλψκε ηνπο. Ο εμαλαγθαζκφο θαη ε επηβνιή ηεο απζεληίαο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε νπνηνδήπνηε επίπεδν, φπνπ κφλν απηφο απνθαζίδεη γηα φια φζα αθνξνχλ ηελ νκάδα ηεο ηάμεο ηνπ, ζεσξψληαο ηνπο καζεηέο ηνπ «απξηφξη» σο άηνκα κεησκέλεο ηζρχνο ιφγσ ειηθίαο, δε δεκηνπξγεί ζπκκεηξηθέο ζρέζεηο θαη δηαηαξάζζεη ην ζεηηθφ θιίκα ζηελ επηθνηλσλία κέζα ζηελ ηάμε. Ο εθπαηδεπηηθφο κε ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ, κε φζα θάλεη ή φζα πηζαλφλ παξαιείπεη λα θάλεη -ρσξίο πνιιέο θνξέο θη ν ίδηνο λα ην ζπλεηδεηνπνηεί- ζηελ επηθνηλσλία ηνπ κε ηνπο καζεηέο ηνπ, αζθεί κεγάιε επίδξαζε ζηελ θνηλσληθή ηνπο πξνζαξκνγή θαη ζηελ πξνζσπηθή ηνπο αλάπηπμε. χκθσλα κε ηνλ Brophy (1986), ππάξρεη ν απνηειεζκαηηθφο θαη ν αλαπνηειεζκαηηθφο έπαηλνο ζηελ επηθνηλσλία κεηαμχ δαζθάινπ θαη καζεηή. Ο απνηειεζκαηηθφο έπαηλνο πξνυπνζέηεη φηη ζα είλαη εηιηθξηλήο, ζα ακείβεη ηελ επίδνζε κε βάζε ζπγθεθξηκέλα θαη εθ ησλ πξνηέξσλ γλσζηά ζηνπο καζεηέο θξηηήξηα, ζα εζηηάδεη ζηελ αηνκηθή βειηίσζε ηνπ θάζε καζεηή ζε ζρέζε κε ην παξειζφλ θαη ζα θαηεπζχλεη γεληθφηεξα ηε ζπκπεξηθνξά φισλ ησλ καζεηψλ πξνο ηελ επίηεπμε ηνπ έξγνπ. ε θάζε πεξίπησζε, πάλησο, νη ζεηηθέο πξνζδνθίεο ησλ εθπαηδεπηηθψλ δεκηνπξγνχλ έλα γεληθφηεξα επλντθφ πεξηβάιινλ ηφζν γηα ηελ θνηλσληθή έληαμε φζν θαη γηα ηελ αλάπηπμε θηλήηξσλ κάζεζεο ζηνπο καζεηέο. Δίλαη ζεκαληηθφ, επνκέλσο, ν εθπαηδεπηηθφο λα ρεηξίδεηαη ζσζηά ηελ επηθνηλσλία κε ηνπο καζεηέο ηνπ, λα δηαηεξεί ζηαζεξή θαη ζεηηθή ζηάζε απέλαληί ηνπο, αθφκα θαη φηαλ ηα πξάγκαηα δπζθνιεχνπλ. Ανηαγυνιζηικό και ζςνεπγαηικό κλίμα ζηην ηάξη Ο αληαγσληζκφο ή ε ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ καζεηψλ, φζνλ αθνξά ζηηο αηνκηθέο επηδφζεηο ηνπο ζηα πιαίζηα ηνπ καζήκαηνο, είλαη έλαο αθφκα θαζνξηζηηθφο παξάγνληαο γηα ηε δεκηνπξγία ζεηηθνχ ή αξλεηηθνχ θιίκαηνο ζηα πιαίζηα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Θεηηθφ θιίκα ζεκαίλεη εκπηζηνζχλε κεηαμχ ησλ κειψλ ηεο νκάδαο, αίζζεκα επάξθεηαο θαη απνπζία θφβνπ γηα πηζαλή απνηπρία. Πσο νξίδεηαη φκσο ν αληαγσληζκφο θαη ε ζπλεξγαζία; Ο Σάηζεο (1994, ηνκ. β, ζει.120) γξάθεη: «Αληαγσληζκφο είλαη επνκέλσο ε θνηλσληθή εθείλε δηαδηθαζία, ζηελ νπνία θάζε ζπκκεηέρνλ κέινο επηδηψθεη λα πεηχρεη θάπνην ζηφρν γηα ηνλ εαπηφ ηνπ, αθνινπζψληαο νξηνζεηεκέλνπο ηξφπνπο δξάζεο θαη ππεξηεξψληαο ή απνθιείνληαο ηνπο άιινπο». χκθσλα κε έλαλ νξηζκφ ηνπ Deutsch (1962) γηα ηε ζπλεξγαζία: «νη αηνκηθνί ζηφρνη ησλ κειψλ είλαη ζπλδεδεκέλνη, ψζηε λα ππάξρεη ζπλάθεηα κεηαμχ ησλ επηηεπγκάησλ ηνπ θαζ ελφο». Δίλαη θαλεξφ φηη θάησ απφ ζπλζήθεο αληαγσληζκνχ ε επηηπρία ηνπ ελφο πξνυπνζέηεη ηελ απνηπρία θάπνηνπ άιινπ, ελψ ζε ζπλζήθεο ζπλεξγαζίαο ε επηηπρία ηνπ ελφο εμαξηάηαη άκεζα θαη απφ ηελ επηηπρία ησλ άιισλ. Ζ απιή, φκσο, αιιειεπίδξαζε κεηαμχ ησλ κειψλ κηαο νκάδαο δελ επαξθεί απφ κφλε ηεο γηα ηε δεκηνπξγία ζπλεξγαηηθνχ θιίκαηνο. Ζ ιέμε θιεηδί, γηα ηε ζπλεξγαζία είλαη ε αιιειεμάξηεζε κεηαμχ ησλ ζθνπψλ θαη ησλ επηδηψμεσλ αλάκεζα

9 9 ζηα κέιε ηεο νκάδαο. Ζ αιιειεμάξηεζε ησλ ζηφρσλ εληζρχεη ζπλνιηθά ην αίζζεκα ηεο θνηλφηεηαο θαη ζπκβάιιεη ζηελ πγηή αλάπηπμε ηεο πξνζσπηθφηεηαο φισλ ησλ καζεηψλ. χκθσλα κε ηνλ Lewin (1948), νκάδα είλαη έλα δπλακηθφ ζχλνιν αηφκσλ, βαζηζκέλν φκσο ζηελ αιιειεμάξηεζε θαη φρη ζηελ νκνηφηεηα αλάκεζά ηνπο. Μέζα ζηελ νκάδα, ν θάζε καζεηήο ληψζεη ηελ αζθάιεηα λα αγσλίδεηαη γηα λα εθπιεξψλεη ηνπο θνηλνχο ζηφρνπο, αλαπηχζζνληαο πλεχκα ζπλεξγαζίαο θαη ππεπζπλφηεηαο. Δίλαη ζεκαληηθφ φινη νη καζεηέο λα βηψλνπλ θαη λα γεχνληαη ηε ραξά ηεο επηηπρίαο θαη ηεο δεκηνπξγίαο, αθνχ, φπσο ππνζηεξίδεη ν Bass (1960), κε ηνλ φξν νκάδα ελλννχκε έλα ζχλνιν αηφκσλ, πνπ ε χπαξμή ηνπ δίλεη θάπνηα επραξίζηεζε ζηα κέιε ηνπ. χκθσλα κε ηνλ Dreikurs (1975), φζν πεξηζζφηεξν ελδηαθέξεηαη έλαο καζεηήο γηα ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ θαη ηελ νκάδα ηεο ηάμεο ηνπ, ηφζν θαιχηεξα πξνζαξκνζκέλνο είλαη. ηε ζπλεξγαηηθή κέζνδν εξγαζίαο, φκσο, νη αηνκηθνί ζηφρνη ζπλδένληαη άκεζα κε ηνπο νκαδηθνχο, γεγνλφο πνπ δεκηνπξγεί αίζζεκα ζηγνπξηάο γηα φινπο θαη απμάλεη ζεακαηηθά ηε ζπλνρή ηεο ηάμεο. Σα επίπεδα άγρνπο είλαη κεησκέλα θαη κφλν ην δεκηνπξγηθφ άγρνο ππάξρεη, γηα ηελ επηηπρία θαη ηελ επίηεπμε ησλ θνηλψλ ζηφρσλ. Οη θνηλνί ζηφρνη ζπλδένπλ κε βαζχηεξνπο δεζκνχο θηιίαο ηνπο καζεηέο κεηαμχ ηνπο. Σν θαίξην εξψηεκα, ινηπφλ, πνπ πξνθχπηεη ζηελ πεξίπησζε απηή, είλαη αλ ην αληαγσληζηηθφ θιίκα επλνεί θαη πξνάγεη ηε κάζεζε, πνπ είλαη βαζηθή επηδίσμε ηνπ ζρνιηθνχ ζπζηήκαηνο. Απφ έξεπλεο απνδεηθλχεηαη (Slavin,1995. Gilles, 2003) φηη ηα απνηειέζκαηα ηεο ζπλεξγαζίαο είλαη πνζνηηθά φζν θαη πνηνηηθά αλψηεξα απφ απηά ηνπ αληαγσληζκνχ, ρσξίο ηαπηφρξνλα νη αηνκηθέο επηδφζεηο ησλ καζεηψλ λα πζηεξνχλ. Ο αληαγσληζκφο κέζα ζην ζρνιείν, σο ζηξαηεγηθή κάζεζεο, ππνβαζκίδεη θαη «απαλζξσπίδεη» ηηο ζρέζεηο, κε απνηέιεζκα νη «αδχλαηνη» καζεηέο λα αδξαλνπνηνχληαη θαη λα γίλνληαη παζεηηθνί δέθηεο ζηελ επηθνηλσλία ηνπο κε ηνλ εθπαηδεπηηθφ ηεο ηάμεο θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο. Ζ ζπκπεξηθνξά θάζε αλζξψπνπ ζηελ επηθνηλσλία πξνζδηνξίδεηαη κε βάζε ηελ αληίιεςε πνπ έρεη ζρεκαηίζεη απηφο γηα ηνπο άιινπο θαη θηιηξάξεηαη θάζε θνξά κέζα απφ ηελ πξνδηακνξθσκέλε εηθφλα πνπ έρεη γηα ηνλ εαπηφ ηνπ αιιά θαη ηελ αμηνιφγεζή ηνπ ζε ζρέζε κε ηηο δπλαηφηεηέο ηνπ ζηε ζπγθεθξηκέλε πεξίζηαζε. Οη αδχλαηνη καζεηέο, έρνληαο βηψζεη πνιιαπιέο απνγνεηεχζεηο θαη απνξξίςεηο ζην ζρνιηθφ ζχζηεκα ζηεξνχληαη πξννδεπηηθά ηεο ηθαλφηεηαο λα απηνπξνζδηνξίδνληαη ζεηηθά, κέζα απφ κηα ηζφξξνπε, δπλακηθή θαη ακθίδξνκε ζρέζε κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο αιιά θαη ην άκεζν ζρνιηθφ θαη θαη επέθηαζε θνηλσληθφ ηνπο πεξηβάιινλ (Εεξγηψηεο, 1998). Μέζα απφ απηή ηε «καζεκέλε αδπλακία» ηνπο (Torgesen, 1977) ζρεκαηίδνπλ ηειηθά αξλεηηθή απηνεηθφλα (self image) θαη έρνπλ ρακειή απηνεθηίκεζε (self/ esteem), κε φια ηα δπζάξεζηα απνηειέζκαηα πνπ κπνξεί λα έρεη απηφ γηα ηελ εμέιημε ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπο γεληθφηεξα. Μάιηζηα, φπσο αλαθέξεη ε Μαθξή-Μπφηζαξε (2001), αλ θαη νη εθπαηδεπηηθνί πνιιέο θνξέο λνκίδνπκε φηη κπνξνχκε λα αιιάμνπκε ηελ αξλεηηθή εηθφλα πνπ έρνπλ νη καζεηέο γηα ηνλ εαπηφ ηνπο θαη ηνπο επαηλνχκε γελλαηφδσξα ζηελ πξνζπάζεηά καο λα ηνπο δείμνπκε φηη αμίδνπλ, δελ ππάξρεη θακηά εγγχεζε κε πνηνλ ηξφπν ζα εξκελεχζνπλ απηνί ηε ζπκπεξηθνξά καο θάζε θνξά. Ηδηαίηεξα ζεκαληηθφ πξνο ηελ θαηεχζπλζε απηή είλαη, κε ζπγθεθξηκέλεο ελέξγεηεο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, λα ελζαξξχλνληαη νη καζεηέο ζηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζηψλ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, ψζηε λα πξνάγνληαη θαη λα ελδπλακψλνληαη νη δηακαζεηηθέο ζρέζεηο θαη λα εμαζθαιίδεηαη ηφζν ε νκαδηθή φζν θαη ε αηνκηθή επηηπρία φισλ, ζηα πιαίζηα ησλ ζηφρσλ ηνπ αλαιπηηθνχ πξνγξάκκαηνο.

10 10 Ο μαθηηήρ ζηην παιδαγυγική ζσέζη Ο καζεηήο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε δελ είλαη έλαο παζεηηθφο δέθηεο, πνπ απιά δέρεηαη ηηο επηδξάζεηο ηνπ παηδαγσγνχ ηνπ. χκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο θνηλσληθήο αιιειεπίδξαζεο ηνπ Goffman (1974), είλαη έλαο δπλακηθφο κεηαζρεκαηηζηήο πνπ επεμεξγάδεηαη ηηο πιεξνθνξίεο θαη ηα κελχκαηα πνπ πξνζιακβάλεη θαη δεκηνπξγεί ηε δηθή ηνπ πξνζσπηθή εηθφλα γηα ηε ζρέζε θαη ηνλ «άιιν». Ο καζεηήο, δειαδή, κέζα απφ ηηο ζηάζεηο θαη ηηο αληηιήςεηο ηνπ, ηηο θνηλσληθέο ηνπ αλαπαξαζηάζεηο θαη ηηο εκπεηξίεο ηνπ, ηα θίλεηξα θαη ηηο πξνζδνθίεο ηνπ, επεμεξγάδεηαη ηηο πιεξνθνξίεο θάλνληαο αλαπιαηζίσζε ησλ κελπκάησλ πνπ πξνζιακβάλεη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπ, κε βάζε ηε δηάζεζε θαη ηε ζπλαηζζεκαηηθή ηνπ θαηάζηαζε ηε ζηηγκή εθείλε. ην πιαίζην ηνπ ζρνιείνπ θαη ηεο ζρνιηθήο ηάμεο, ν καζεηήο, σο ςπρνζσκαηηθφο νξγαληζκφο, επηδέρεηαη κφλν ηηο ηξνπνπνηήζεηο εθείλεο πνπ ηνλ αθνξνχλ θαη ζχκθσλα κε ηελ αληίιεςή ηνπ ζρεηίδνληαη θαηά θάπνηνλ ηξφπν ζεηηθά ή αξλεηηθά- κε ην ζπκθέξνλ ηνπ, έηζη φπσο ν ίδηνο ην αληηιακβάλεηαη θαη ην βηψλεη θάζε θνξά (Φξάγθνο, 1993). Σφζν ηα παηδηά φζν θαη νη έθεβνη -γηα δηαθνξεηηθνχο ιφγνπο ε θάζε ειηθηαθή νκάδα- δελ εθθξάδνπλ πνιιέο θνξέο κε αθξίβεηα νχηε ηηο ζθέςεηο ηνπο, νχηε πνιχ πεξηζζφηεξν ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπο. Γηα ην ιφγν απηφ είλαη πνιχ ζεκαληηθφ, ν εθπαηδεπηηθφο, αθνχ αθνχζεη πξνζεθηηθά ηηο απφςεηο ηνπο, λα αλαδηαηππψλεη θαη λα επαλαιακβάλεη πνιιέο θνξέο ην λφεκα φζσλ εθείλνο έρεη θαηαιάβεη απφ ηε ζπλνκηιία, ψζηε λα είλαη ηειηθά βέβαηνο φηη έρεη εξκελεχζεη ζσζηά ηα ιεγφκελα ησλ καζεηψλ ηνπ. Απηφ βνεζά ζηελ απνθπγή παξεμεγήζεσλ ζηελ επηθνηλσλία, πνπ είλαη ηδηαίηεξα ζπρλέο ζηηο πεξηπηψζεηο απηέο, ηδηαίηεξα αλ ιάβεη θαλείο ππφςε ηνπ ηε δηαθνξά ειηθίαο θαη θαηά ζπλέπεηα ηηο δηαθνξεηηθέο εκπεηξίεο θαη ην δηαθνξεηηθφ επίπεδν αλάπηπμεο ζην νπνίν βξίζθνληαη ν εθπαηδεπηηθφο θαη νη καζεηέο ηνπ. Ζ αλαδηαηχπσζε ησλ ηδεψλ ή ησλ ζπλαηζζεκάησλ ζηελ επηθνηλσλία είλαη απνιχησο απαξαίηεηε, φπσο αλαθέξνπλ νη Verderber & Verderber (κηθξ. 2006), φηαλ: 1. ην πεξηερφκελν ηνπ κελχκαηνο είλαη ζνβαξφ θαη ελδερφκελε παξεξκελεία ηνπ ζα είρε ζνβαξέο ζπλέπεηεο, 2. ην πεξηερφκελν είλαη καθξνζθειέο θαη ππάξρεη θίλδπλνο λα καο δηαθχγεη θάηη, 3. ην κήλπκα πεξηιακβάλεη ιέμεηο ή θξάζεηο πνπ είλαη ζε αξγθφ (πνπ ρξεζηκνπνηνχλ ζπλήζσο νη λένη), 4. ην λφεκα πνπ απνδίδνπκε ζην κήλπκα καο θαίλεηαη εμ αξρήο πεξίεξγν θαη αζπλήζηζην, 5. ην κήλπκα έρεη εηπσζεί ππφ θαηάζηαζε έληνλνπ ζηξεο ή πίεζεο, νπφηε ν ζπλνκηιεηήο ίζσο δελ ελλννχζε αθξηβψο απηφ πνπ είπε, 6. ην κήλπκα καο πξνθάιεζε ηέηνηα ζπλαηζζεκαηηθή αληίδξαζε, ψζηε λα είλαη πηζαλφ ε αληίδξαζε απηή λα καο εκπφδηζε λα θαηαιάβνπκε ηελ αθξηβή ζεκαζία ηνπ κελχκαηνο. Η επικοινυνιακή διάζηαζη ηηρ βαθμολογίαρ χκθσλα κε ηε ζεσξία ηεο αληαιιαγήο ησλ Thibault & Kelley (1959), κπνξνχκε λα εξκελεχζνπκε ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο κε βάζε ηελ «αληαιιαγή» επηβξαβεχζεσλ θαη θφζηνπο, ε νπνία ζπκβαίλεη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο επηθνηλσλίαο κεηαμχ ησλ αλζξψπσλ. Δπηβξάβεπζε είλαη ηα ζεηηθά ζπλαηζζήκαηα πνπ απνξξένπλ απφ ηελ επηθνηλσλία, ην θχξνο πνπ απνδίδεη ε ζρέζε ζηνπο ζπκκεηέρνληεο, ην ηειηθφ φθεινο πνπ απνθνκίδνπλ απηνί αλάινγα κε ηε θχζε ηεο ζρέζεο θαη ε ηθαλνπνίεζε ησλ ζπλαηζζεκαηηθψλ ηνπο αλαγθψλ. Κφζηνο, αληίζεηα, είλαη ν ρξφλνο, ε ελέξγεηα πνπ θαηαλαιψλνπλ θαη ην άγρνο πνπ βηψλνπλ. Έηζη, νη καζεηέο επηδηψθνπλ θαηαζηάζεηο επηθνηλσλίαο, ζηηο νπνίεο ε ζπκπεξηθνξά ηνπο ζα ηνπο απνδψζεη κηα πςειή επηβξάβεπζε θαη ηαπηφρξνλα ζα έρεη έλα ρακειφ θφζηνο. Ζ επηζπκεηή αλαινγία κεηαμχ θφζηνπο θαη σθέιεηαο δελ είλαη δεδνκέλε, αθνχ είλαη επηινγή ηνπ

11 11 αηφκνπ θαη δηαθέξεη απφ άηνκν ζε άηνκν, απφ ζρέζε ζε ζρέζε θαη κπνξεί κάιηζηα λα δηαθνξνξνπνηείηαη ζηα ίδηα ηα άηνκα ζε δηαθνξεηηθέο ρξνληθέο ζηηγκέο. Ο εθπαηδεπηηθφο πξέπεη λα θξνληίδεη γηα ηελ θαηάθηεζε ησλ βαζηθψλ γλψζεσλ θαη ηελ θαηάθηεζε ησλ απαξαίηεησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ απφ ηνλ θάζε καζεηή, κε ην ειάρηζην θάζε θνξά δπλαηφ θφζηνο θαη ηε κέγηζηε δπλαηή επηβξάβεπζε, ρσξίο δειαδή λα δηαθπβεχεηαη ζε θακία πεξίπησζε ην πξνζσπηθφ θχξνο θάζε καζεηή κε κηα απαμησηηθή γη απηφλ βαζκνινγία. ηελ πξάμε απηφ ζεκαίλεη, φηη ην άγρνο ηνπ καζεηή γηα ηηο επηδφζεηο ηνπ κέζα ζηελ ηάμε πξέπεη λα θπκαίλεηαη ζε ηέηνηα επίπεδα, πνπ ζα δηεπθνιχλεηαη ε επηθνηλσλία θαη ηαπηφρξνλα δε ζα παξεκπνδίδεηαη ε κάζεζε. Έρεη ινηπφλ κεγάιε ζεκαζία, εθηφο απφ ηελ θαζαξά αμηνινγηθή θαη ηαμηλνκεηηθή δηάζηαζε ηεο βαζκνινγίαο, λα δίλεηαη έκθαζε θαη ζηελ παηδαγσγηθή θαη επηθνηλσληαθή δηάζηαζε ηεο αμηνιφγεζεο. Ζ αμηνιφγεζε ηεο επίδνζεο ησλ καζεηψλ ζε φιεο ηηο βαζκίδεο εθπαίδεπζεο, πξέπεη λα εμαζθαιίδεη έλα βαζηθφ επίπεδν επηηπρίαο γηα φινπο ηνπο καζεηέο θαη λα ηνπο πξνζαλαηνιίδεη πξνο εθηθηνχο θαη πξαγκαηνπνηήζηκνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο. θφπηκν είλαη, επνκέλσο, λα ιακβάλεηαη ππφςε θαη λα αμηνινγείηαη απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ φρη κφλν ε ηειηθή επίδνζε ησλ καζεηψλ ηνπ, αιιά θαη ε πξνζπάζεηα πνπ θαηέβαιιαλ απηνί θάζε θνξά, θαζψο θαη ε βειηίσζε πνπ ζεκείσζαλ ζε ζρέζε κε πξνεγνχκελεο αηνκηθέο επηδφζεηο ηνπο. Λεκηική επικοινυνία ζηη ζσολική ηάξη Ζ ρξήζε ηεο γιψζζαο ζην ζρεκαηηζκφ κελπκάησλ, ζπληζηά ηε ιεθηηθή κνξθή ηεο επηθνηλσλίαο. Ζ ζπδήηεζε είλαη ν πην ζπρλά ρξεζηκνπνηνχκελνο ηξφπνο δηαπξνζσπηθήο επηθνηλσλίαο θαη απνηειεί θαζεκεξηλή αλζξψπηλε ζπκπεξηθνξά. ηε ζρνιηθή ηάμε ε επηθνηλσλία κεηαμχ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ θαη ηεο νκάδαο ησλ καζεηψλ ηεο ηάμεο ζηεξίδεηαη θαηά θχξην ιφγν ζηελ νκηιία θαη ζηε δηεμαγσγή ζπδεηήζεσλ, ηφζν γηα ηελ παξνπζίαζε ηνπ καζήκαηνο φζν θαη γηα ηε δηεπζέηεζε δεηεκάησλ πνπ αθνξνχλ θαζαξά ζηελ θαζεκεξηλή επαθή θαη επηθνηλσλία κεηαμχ ηνπο. Ζ απνηειεζκαηηθή φκσο ζπδήηεζε, ζηα πιαίζηα ησλ δηαπξνζσπηθψλ επαθψλ θάζε δηαπξνζσπηθνχ επαγγεικαηία φπσο ν εθπαηδεπηηθφο, πξέπεη λα ζηεξίδεηαη ζε νξηζκέλνπο βαζηθνχο θαλφλεο. Οη θαλφλεο απηνί, γηα ηε δηεμαγσγή απνηειεζκαηηθψλ ζπδεηήζεσλ, είλαη ζχκθσλα κε ηνλ Grice (1975): 1) ε αξρή ηεο πνηόηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη πιεξνθνξίεο πνπ κεηαδίδνληαη πξέπεη λα είλαη αθξηβείο, αιεζείο θαη λα κελ ππάξρεη ζθφπηκε ηξνπνπνίεζε ηεο αιήζεηαο, 2) ε αξρή ηεο πνζόηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε ππεξβνιηθή ζπληνκία, φπσο θαη ε ππεξβνιηθή θιπαξία, ε παξνρή πεξηζζφηεξσλ ή ιηγφηεξσλ πιεξνθνξηψλ απφ φζεο είλαη αλαγθαίεο δελ βνεζνχλ ηελ ζπλεξγαηηθφηεηα, αξρή απαξαίηεηε ζηηο θαιέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, 3) ε αξρή ηεο ζρεηηθόηεηαο, ζχκθσλα κε ηελ νπνία νη πιεξνθνξίεο πνπ κεηαδίδνληαη κέζα απφ ηε ζπδήηεζε ζα πξέπεη λα ζπλδένληαη κε ην ζέκα. Ζ μαθληθή δηαθνπή ηεο ζπδήηεζεο απφ έλαλ απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ή ε απξφζκελε αιιαγή ζέκαηνο δελ επλνεί ηελ θαιή επηθνηλσλία, αληίζεηα δηαηαξάζζεη ηηο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο, θαη ηέινο 4) ε αξρή ηνπ ηξόπνπ, ζχκθσλα κε ηελ νπνία ε ζθέςεηο ζα πξέπεη λα παξνπζηάδνληαη κε ζαθήλεηα θαη νξγαλσκέλεο ζε εληαία ελλνηνινγηθά ζρήκαηα απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο ζηελ ζπδήηεζε. Οη Bach & Harnish (1979), πξφηεηλαλ αθφκα δπν ζεκειηψδεηο αξρέο ζηε δηεμαγσγή κηαο ζπδήηεζεο: ηελ αξρή ηεο εζηθόηεηαο θαη ηελ αξρή ηεο επγέλεηαο. ε κηα ζπδήηεζε, επίζεο, είλαη ζεκαληηθφ λα κπνξεί ν εθπαηδεπηηθφο λα αθνχεη πξνζεθηηθά ηνπο καζεηέο ηνπ, λα κελ ηνπο δηαθφπηεη θαη λα ηνπο δείρλεη έκπξαθηα φηη ιακβάλεη ζνβαξά ππ φςε ηνπ ηηο απφςεηο ηηο νπνίεο εθθξάδνπλ. Οη

12 12 δεμηφηεηεο απηέο πξνζεθηηθήο αθξφαζεο, φπσο νλνκάδνληαη, είλαη απαξαίηεηεο γηα ηε δηεμαγσγή απνηειεζκαηηθψλ ζπδεηήζεσλ κε ηνπο καζεηέο θαη γηα ηελ θαιχηεξε δηαρείξηζε ησλ ζρέζεσλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ καδί ηνπο. Όπσο έρεη θαηαγξαθεί θαη ζε έξεπλα ζρεηηθά (Καινχξε & Εεξγηψηεο, 2006), νη δεμηφηεηεο δηεμαγσγήο κηαο απνηειεζκαηηθήο ζπδήηεζεο κπνξεί λα απνηειέζνπλ αληηθείκελν κάζεζεο θαη άζθεζεο γηα ηνπο εθπαηδεπηηθνχο, κε πνιχ θαιά απνηειέζκαηα. Μη λεκηική επικοινυνία ζηη ζσολική ηάξη ηα πιαίζηα ηεο επηθνηλσλίαο, ηφζν ν δάζθαινο φζν θαη νη καζεηέο αλαπηχζζνπλ ιεθηηθέο θαη κε ιεθηηθέο ζπκπεξηθνξέο, πξνθεηκέλνπ λα δηακνξθψζνπλ έλαλ θνηλά απνδεθηφ θαη ιεηηνπξγηθφ θψδηθα ζπλελλφεζεο θαη ζπκθσλίαο θαη λα θαζνξίζνπλ ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Αλ θαη ε κε ιεθηηθή επηθνηλσλία απνηειεί ην 1/3 πεξίπνπ ηεο ζπλνιηθήο επηθνηλσλίαο πνπ αλαπηχζζεηαη κέζα ζηελ ηάμε, νη εθπαηδεπηηθνί ζπάληα ηεο δίλνπλ ηελ αλάινγε πξνζνρή (Βξεηηφο, 1994). Όηαλ φκσο ηα ιεθηηθά κελχκαηα ζηελ επηθνηλσλία δελ ζπκθσλνχλ ή ζπγθξνχνληαη κε ηα κε ιεθηηθά, ηφηε απηή παξνπζηάδεηαη σο αλεηιηθξηλήο θαη ε δηαπξνζσπηθή ζρέζε δηαηαξάζζεηαη. Αληίζεηα, ε ζπκθσλία αλάκεζα ζηα ιεθηηθά θαη ζηα κε ιεθηηθά κελχκαηα πνπ εθπέκπνπκε πξνο ηνπο ζπλνκηιεηέο καο, δεκηνπξγνχλ ζπλαηζζήκαηα αζθάιεηαο θαη εξεκίαο θαη δελ ηνπο κπεξδεχνπλ. Σα ζεηηθά δειαδή κε ιεθηηθά κελχκαηα, πνπ δελ έξρνληαη ζε αληίζεζε κε ην βαζηθφ πεξηερφκελν ηνπ ιφγνπ, εληζρχνπλ αθφκε πεξηζζφηεξν ηελ εηθφλα γηα ηελ αμηνπηζηία θαη ηελ εηιηθξίλεηα ηνπ ζπλνκηιεηή. Θεηηθή φκσο εηθφλα γηα ην ζπλνκηιεηή καο, ζεκαίλεη αληίζηνηρα ζεηηθή ηάζε γηα ηε δεκηνπξγία ή ηελ ελίζρπζε ηεο δηαπξνζσπηθήο ζρέζεο καδί ηνπ. Ζ κε ιεθηηθή επηθνηλσλία είλαη ε γιψζζα ηνπ ζψκαηνο θαη ζεσξείηαη ζπκπιεξσκαηηθή σο πξνο ην ιφγν, αλ θαη ζε αξθεηέο πεξηπηψζεηο κπνξεί θαη λα ηνλ ππνθαηαζηήζεη πιήξσο. Αληίζεηα κε ηε ιεθηηθή επηθνηλσλία, ε κε ιεθηηθή επηθνηλσλία είλαη ζπλερήο. χκθσλα κε ηελ Παπαδάθε Μηραειίδε (1998), κέζσ ηεο κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο έλα άηνκν επεξεάδεη ηε ζπκπεξηθνξά, ηε λνεηηθή θαηάζηαζε ή ηα ζπλαηζζήκαηα θάπνηνπ άιινπ, ρξεζηκνπνηψληαο έλα ε πεξηζζφηεξα κε ιεθηηθά θαλάιηα επηθνηλσλίαο. Ό,ηη θάλνπκε, αθφκα θαη φ,ηη δελ θάλνπκε ζηε δηάξθεηα ηεο επηθνηλσλίαο καο κε ηνπο άιινπο, απνηειεί ζηνηρείν ηεο κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο. Ζ ζηάζε ηνπ ζψκαηνο, ν ηξφπνο πνπ θαζφκαζηε ζε κηα θαξέθια ή ζε έλα γξαθείν, νη θηλήζεηο ησλ ρεξηψλ καο, νη εθθξάζεηο ηνπ πξνζψπνπ καο, νη κνξθαζκνί, ν ηφλνο θαη ε έληαζε ηεο θσλήο, ην βιέκκα θαη πνιχ πεξηζζφηεξν ε βιεκκαηηθή επαθή, ε απηηθή επαθή, νη θσλεηηθέο παξεκβάζεηο θαη νη ήρνη (π.ρ. επηθσλήκαηα, επηηνληθά θαηλφκελα ζηελ εθθνξά ηνπ ιφγνπ, θιπ.) πνπ ζπρλά ζπλνδεχνπλ ηε ιεθηηθή επηθνηλσλία, ζπληζηνχλ ηηο θπξηφηεξεο πεγέο έθθξαζεο θαη κεηάδνζεο ησλ ζεκάησλ ηεο κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο. Ζ κε ιεθηηθή επηθνηλσλία βνεζά θαη δηεπθνιχλεη ην ιφγν, απνηειψληαο ίζσο ην ζεκαληηθφηεξν ηξφπν έθθξαζεο θαη κεηάδνζεο ησλ ζπλαηζζεκάησλ. Μεξηθέο θνξέο, κάιηζηα, είλαη απηή πνπ πξνζδηνξίδεη αλ ζα δεκηνπξγεζεί ή φρη κηα ζρέζε, δηακνξθψλεη ηνλ ηχπν αιιά θαη ην βαζκφ αλάπηπμεο απηήο ηεο ζρέζεο. Σα κε ιεθηηθά θαλάιηα επηθνηλσλίαο θαινχληαη γηα ην ιφγν απηφ θαη «παξάζπξα ηεο ςπρήο», αθνχ πνιιέο θνξέο δξνπλ απζφξκεηα, θαη ζε έλα βαζκφ κάιηζηα θαη αλεμέιεγθηα. Σν κε ιεθηηθφ θνκκάηη ηεο επηθνηλσλίαο είλαη πεξηζζφηεξν αζαθέο απφ ην ιεθηηθφ θαη ηηο πην πνιιέο θνξέο απνδίδεηαη ζε απηφ εληειψο ππνθεηκεληθφ λφεκα απφ ηνπο ζπκκεηέρνληεο. Δίλαη ζεκαληηθφ ν εθπαηδεπηηθφο λα δίλεη ηδηαίηεξε πξνζνρή ζηε δηαρείξηζε ηεο κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο ηνπ κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, πξνθεηκέλνπ λα αλαπηχζζεη ζρέζεηο ακεζφηεηαο, ακνηβαηφηεηαο, εκπηζηνζχλεο θαη

13 13 ζεβαζκνχ κε ηνπο καζεηέο ηνπ. Δμίζνπ ζεκαληηθφ είλαη, επίζεο, λα κπνξεί λα απνθσδηθνπνηεί ζσζηά ηα κε ιεθηηθά κελχκαηα ζηελ επηθνηλσλία κε ηνπο καζεηέο ηνπ, λα ηα αληηιακβάλεηαη θάζε θνξά θαη λα εξκελεχεη ζσζηά, απνθσδηθνπνηψληαο κέζα απφ απηά ηε δηάζεζε θαη ηε ζπλαηζζεκαηηθή ηνπο θαηάζηαζε. Η ενζςναίζθηζη ζηην παιδαγυγική ζσέζη Ζ ελζπλαίζζεζε (empathy), είλαη ε βαζηθή πξνυπφζεζε γηα ηε δεκηνπξγία κηαο θαιήο ζρέζεο. Δίλαη, νπζηαζηηθά, ε ζέαζε ηεο εμσηεξηθήο πξαγκαηηθφηεηαο κέζα απφ ηα κάηηα ηνπ άιινπ, ε νπνία φκσο πξνυπνζέηεη ηε ζπλαηζζεκαηηθή αληαπφθξηζε πξνο ηα ζπλαηζζήκαηα πνπ βηψλεη ή εθθξάδεη ηε ζηηγκή εθείλε ν ζπλνκηιεηήο καο. Δίλαη ην αλψηεξν ζηάδην ηεο πξνζεθηηθήο αθξφαζεο ζηελ επηθνηλσλία θαη απαηηεί ηε ζπλεηδεηή κεηάβαζε απφ ην ξφιν ηνπ απνζηνιέα ζην ξφιν ηνπ απνδέθηε. Δλζπλαίζζεζε δειαδή είλαη, ε λνεξή ηαχηηζε κε ηα ζπλαηζζήκαηα, ηηο ζθέςεηο ή θαη αθφκα θαη κε ηε λννηξνπία ηνπ άιινπ (Verderber & Verderber, 2006). Αλψηεξε κνξθή ελζπλαίζζεζεο είλαη ε αιιαγή ζέζεο, φηαλ δειαδή ν έλαο πξνζπαζεί λα θαληαζηεί ηνλ εαπηφ ηνπ ζηε ζέζε ηνπ άιινπ (Zillmann, 1991). Ζ ελζπλαίζζεζε πξνυπνζέηεη ην άκεζν θαη εηιηθξηλέο ελδηαθέξνλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ γηα ην καζεηή θαη ηελ αληηκεηψπηζή ηνπ σο άηνκν κε αμία. Γελ είλαη απιή ζπκπαξάζηαζε ή απιψο ζπλαηζζεκαηηθφ ελδηαθέξνλ γηα ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη. Ζ ελζπλαίζζεζε πξνυπνζέηεη ηε δεκηνπξγία ζρέζεο, ηελ ππέξβαζε ηεο εγσθεληξηθφηεηαο απφ ηνλ εθπαηδεπηηθφ θαη ηελ ελαζρφιεζή ηνπ κε ηα πξαγκαηηθά ζπλαηζζήκαηα ηνπ καζεηή, κε ηνλ ηξφπν πνπ απηφο ηα βηψλεη. Ζ θαιή επηθνηλσλία ζηεξίδεηαη επίζεο ζηελ θαιή γλψζε ηνπ ζπλνκηιεηή καο θαη ζηε γλψζε ησλ ζπλαηζζεκάησλ ηνπ θάζε θνξά. Ο εθπαηδεπηηθφο, ζηα πιαίζηα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο, επηθνηλσλεί κε ηνπο καζεηέο ηνπ, νη νπνίνη φκσο βξίζθνληαη ζε εληειψο δηαθνξεηηθφ απφ απηφλ αλαπηπμηαθφ ζηάδην. Δίλαη ζεκαληηθφ, ν εθπαηδεπηηθφο λα γλσξίδεη ηα αλαπηπμηαθά ςπρνινγηθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ καζεηψλ ηνπ, ψζηε λα πξνζαξκφδεη θαιχηεξα ηε ζπκπεξηθνξά ηνπ κε βάζε ηηο δηθέο ηνπο αλάγθεο. Οπνηαδήπνηε πξνζπάζεηα εξκελείαο ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ καζεηψλ ηνπ κέζα απφ πξνζσπηθέο ηνπ αληηιήςεηο ή βηψκαηα, ζα ηνλ νδεγήζεη ζε ιαλζαζκέλα ζπκπεξάζκαηα. Γηα λα αλαπηχμεη δεμηφηεηεο ελζπλαίζζεζεο ν εθπαηδεπηηθφο, είλαη ζεκαληηθφ λα πξνζπαζεί λα ζθέθηεηαη πσο αηζζάλνληαη νη καζεηέο ηνπ ή πσο κπνξεί λα αηζζαλζνχλ απηνί θάζε θνξά, ηφζν ζε ζρέζε κε ηνλ ίδην φζν θαη ζηελ επηθνηλσλία κε ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο. Παηδηά θαη έθεβνη κε κεησκέλε αλάπηπμε ηεο ηθαλφηεηαο ελζπλαίζζεζεο, ηεο αλαγλψξηζεο, δειαδή, θαηαλφεζεο θαη απνδνρήο ησλ ζπλαηζζεκάησλ ησλ άιισλ, εθδειψλνπλ πνιχ ζπρλά επηζεηηθέο ζπκπεξηθνξέο, κε ζθνπφ λα πξνμελήζνπλ πφλν θαη λα βιάςνπλ ηνπο άιινπο. πρλά, κάιηζηα, έξρνληαη αληηκέησπνη αθφκα θαη κε ην λφκν γηα ηηο πξάμεηο ηνπο απηέο. Με ζπλερή άζθεζε θαη ζπλαηζζεκαηηθή αγσγή θαη εθπαίδεπζε, είλαη δπλαηφλ λα αλαπηχμνπλ θαη νη καζεηέο απηνί ηνλ αλαγθαίν βαζκφ ελζπλαίζζεζεο θαη λα απαιιαγνχλ απφ ζπκπεξηθνξέο πνπ δελ είλαη ιεηηνπξγηθέο γηα ηνπο ίδηνπο θαη πξνμελνχλ πφλν ζηνπο γχξσ ηνπο θαη ηνπο ζπκκαζεηέο ηνπο. Πξνγξάκκαηα ζπλαηζζεκαηηθήο εθπαίδεπζεο θαη αλάπηπμεο ηεο ζπλαηζζεκαηηθήο λνεκνζχλεο, πνπ έρνπλ δνθηκαζηεί πεηξακαηηθά ζε ζρνιεία ηεο Β. Ακεξηθήο, ζεκείσζαλ πνιχ κεγάιε επηηπρία θαη είραλ πνιχ θαιά απνηειέζκαηα. πγθεθξηκέλα, ηδξχζεθαλ κέζα ζε δηάθνξα ζρνιεία, εξγαζηήξηα επίιπζεο πξνβιεκάησλ, ηα γλσζηά σο SOCS (Situations, Options, Consequence, Solutions). Ζ ζπλαηζζεκαηηθή απηνεπίγλσζε ή απηνγλσζία είλαη ην θέληξν απηήο ηεο πξνζέγγηζεο,

14 14 πνπ πεξηιακβάλεη κεηαμχ άιισλ αλαγλψξηζε πξηλ απφ φια ησλ δηθψλ ηνπο ζπλαηζζεκάησλ, θαη ζηε ζπλέρεηα ηνλ απνηειεζκαηηθφ έιεγρν θαη ηε δεκηνπξγηθή ραιηλαγψγεζή ηνπο. Αθφκα, ην πξφγξακκα εθπαίδεπζεο πεξηιακβάλεη ηελ αλάπηπμε ηεο ηθαλφηεηαο αλαγλψξηζεο ησλ ζπλαηζζεκάησλ ησλ άιισλ, ηερληθέο αλάπηπμεο ιεθηηθήο θαη κε ιεθηηθήο επηθνηλσλίαο, ηελ αλάπηπμε θαη ηε δεκηνπξγία πγηψλ δηαπξνζσπηθψλ ζρέζεσλ κε ηνπο άιινπο, θαζψο θαη ηελ εμεχξεζε ζεηηθψλ θηλήηξσλ γηα ηελ απηνξπζκηδφκελε θαζνδήγεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο. Ζ ζπλαηζζεκαηηθή εθπαίδεπζε θαη αγσγή αληί λα ρξεζηκνπνηεί ην ζπλαίζζεκα γηα λα κνξθψζεη, εθπαηδεχεη ην ίδην ην ζπλαίζζεκα (Goleman, 1997). Ζ αλάπηπμε ζεηηθψλ θνηλσληθψλ δεμηνηήησλ απφ ηνπο καζεηέο πξέπεη λα είλαη πξσηαξρηθφ κέιεκα ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, αθνχ απηέο απνηεινχλ ζεκέιην ιίζν γηα ηελ νηθνδφκεζε πγηνχο ςπρνζπλαηζζεκαηηθνχ θιίκαηνο ζηελ ηάμε. Η αςηοαποκάλςτη ηος εκπαιδεςηικού Ζ απηναπνθάιπςε είλαη έλα απφ ηα βαζηθά ζπζηαηηθά κηαο επηηπρεκέλεο ζρέζεο. Κάζε απνηειεζκαηηθή δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία πξνυπνζέηεη έλα βαζκφ απνθάιπςεο πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ, δειαδή ηε κεξηθή γλσζηνπνίεζε βηνγξαθηθψλ ζηνηρείσλ, πξνζσπηθψλ ηδεψλ αιιά θαη ζπλαηζζεκάησλ (Verderber & Verderber, 2006). Ζ απνθάιπςε πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ βξίζθεηαη ζηνλ ππξήλα ηεο ζεσξίαο ηεο θνηλσληθήο δηείζδπζεο, πνπ δηαηππψζεθε απφ ηνπο Altman & Taylor (Altman, 1993). χκθσλα κε ηε ζεσξία απηή, νη ζπκκεηέρνληεο ζε κηα ζρέζε, κεηαθηλνχληαη ζπλερψο θπθιηθά αλάκεζα ζην κεγαιχηεξν ζπλαηζζεκαηηθφ δέζηκν -πνπ αλαπηχζζεηαη κέζα απφ ηελ απηναπνθάιπςε- θαη ζηε κεγαιχηεξε απφζηαζε, πνπ επηθέξεη ε απφθξπςε πξνζσπηθψλ πιεξνθνξηψλ, πξνζπαζψληαο έηζη λα δηαηεξήζνπλ ηελ ηζνξξνπία κέζα ζηε ζρέζε θαη απνθεχγνληαο λα «αλνηρηνχλ», πεξηζζφηεξν απφ φζν ζα ήηαλ αλψδπλν θαη αζθαιέο γη απηνχο θάζε θνξά. Αλ θαη ε απηναπνθάιπςε πεξηιακβάλεη πάληα έλα βαζκφ θηλδχλνπ, φζν πην ζηελή είλαη ε ζρέζε ηφζν κεγαιχηεξνο βαζκφο απνθάιπςεο πξνζσπηθψλ ζηνηρείσλ απαηηείηαη, γηα λα δηαηεξεζεί ε ζρέζε απηή. ηελ παηδαγσγηθή ηδηαίηεξα ζρέζε, είλαη ζεκαληηθφ ν ίδηνο ν δάζθαινο λα απνθαιχπηεη έλα βαζκφ πξνζσπηθψλ ηνπ ζηνηρείσλ ζηνπο καζεηέο ηνπ κε ζθνπφ ηε κεγαιχηεξε νηθεηφηεηα θαη ζπλαηζζεκαηηθή πξνζέγγηζε καδί ηνπο. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ λα κπνξεί λα αλαγλσξίδεη θαη λα εθθξάδεη ιεθηηθά ηα ζπλαηζζήκαηά ηνπ ζηε δηάξθεηα ηεο επηθνηλσλίαο κε ηνπο καζεηέο ηνπ, ρσξίο απηφ λα ηνλ νδεγεί ζε κεηνλεθηηθή ζέζε ψζηε λα δείρλεη αδπλακία, λα δηαπξαγκαηεχεηαη ή λα εθρσξεί ηνλ εγεηηθφ ηνπ ξφιν ζηελ νκάδα ηεο ηάμεο. Ζ επηιεθηηθή απνθάιπςε ησλ ζπλαηζζεκάησλ ηνπ εθπαηδεπηηθνχ, βνεζά ζηε ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε, ηελ νινθιήξσζε ηεο πξνζσπηθφηεηαο θαη ηελ ζπλαηζζεκαηηθή αγσγή ησλ καζεηψλ ηνπ. ςμπεπάζμαηα Ζ παηδαγσγηθή πξάμε ζηεξίδεηαη πξσηίζησο ζηε δηαπξνζσπηθή επηθνηλσλία κεηαμχ παηδαγσγνχ θαη παηδαγσγνχκελνπ θαη γη απηφ ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ είλαη αλαληηθαηάζηαηνο. Όζν θη αλ ε ηερλνινγηθή εμέιημε δηεπξχλεη ηηο δπλαηφηεηεο ηεο επηθνηλσλίαο θαη ηεο αιιειεπίδξαζεο ζηελ εθπαίδεπζε, κέζα απφ δηαδξαζηηθά πξνγξάκκαηα κάζεζεο (interactive learning programms), ε ζπλαηζζεκαηηθή αιιειεπίδξαζε κεηαμχ εθπαηδεπηηθνχ-καζεηή είλαη αλεθηίκεηε γηα ηε ζπλαηζζεκαηηθή αλάπηπμε θαη ηελ ςπρηθή πγεία ησλ καζεηψλ. Έρεη δηαπηζησζεί απφ έξεπλεο, φηη νη θαιέο δηαπξνζσπηθέο ζρέζεηο ζην ζρνιείν γεληθφηεξα, δελ επλννχλ κφλν ηελ πξνζσπηθή αλάπηπμε θαη ησλ καζεηψλ, αιιά ζπκβάιινπλ επίζεο ζηε

15 15 κεγαιχηεξε πεηζαξρία κέζα ζηε ζρνιηθή κνλάδα θαη ζηελ ηάμε, ζηε δεκηνπξγία θαιχηεξνπ ζπλαηζζεκαηηθνχ θιίκαηνο θαη ζηελ απνηειεζκαηηθφηεξε δηδαζθαιία θαη κάζεζε (Lambert & McCombs, 1998). Γηα λα εληζρπζνχλ αθφκα πεξηζζφηεξν νη δηαθνξεηηθέο φςεηο απηήο ηεο πνιχπιεπξεο επηθνηλσλίαο πνπ αλαπηχζζεηαη ζηα πιαίζηα ηεο παηδαγσγηθήο ζρέζεο, ψζηε απηή λα αληαπνθξίλεηαη ζηηο ηδηαίηεξεο ζπλαηζζεκαηηθέο θαη ςπρνινγηθέο αλάγθεο ησλ καζεηψλ θαη λα κπνξεί λα είλαη απνηειεζκαηηθή αθφκα θαη ζηηο πην αληίμνεο ζπλζήθεο, πξέπεη λα ππάξρεη ζπλερήο βησκαηηθή εθπαίδεπζε, άζθεζε, θαζψο θαη ζπκβνπιεπηηθή ππνζηήξημε φισλ ησλ ελ ελεξγεία εθπαηδεπηηθψλ, ζηα ζέκαηα απηά. Ζ ππνζηήξημε απηή πξνο ηνπο εθπαηδεπηηθνχο πξέπεη λα παξέρεηαη ζε φιε ηε δηάξθεηα θαη ηελ εμέιημε ηεο επαγγεικαηηθήο ηνπο πνξείαο, γηαηί, φπσο αλαθέξεη ε Β. Miller (2002), ε πξνζσπηθή πξνζέγγηζε ηνπ εθπαηδεπηηθνχ ζε θάζε δήηεκα πνπ πξνθχπηεη ζε ζέκαηα επηθνηλσλίαο κέζα ζηε ζρνιηθή ηάμε, είλαη απηή πνπ ηειηθά δεκηνπξγεί θαη δηακνξθψλεη ην ςπρνζπλαηζζεκαηηθφ θιίκα. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ: Altman, Η. (1993). Dialectics, psysical environments and personal relatioships. Ηn Communication Monographies, 60, Bach, K. & Harnish, R.M. (1979). Linguistic commumication and speech acts. Cambridge,MA: MIT Press. Bass, Β.Μ. (1960). Leadership, psychology and organizational behavior. N.Y. Βξεηηφο, Η.(1994). Με Λεθηηθή Σπκπεξηθνξά θαη Δπηθνηλσλία ζηε Σρνιηθή Τάμε. Θεζ/λίθε: Art of text. Brophy, J. (1986). Teacher praise, (κηθξ.. Φαξαδέιε), Δπαηλψληαο απνηειεζκαηηθά. Σρνιείν θαη Σπίηη. 3, 86. Γεψξγαο. Γ. (1989). Κνηλσληθή Χπρνινγία. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Γθφηνβνο, A. (1997). Παηδαγσγηθή αιιειεπίδξαζε. Αζήλα: Gutenberg. Deutsch, Μ. (1962). Cooperation and trust. In M.R. Jones (Eds.) Nebraska symposium on motivation. (pp ). Nebraska: University of Nebraska. Dreikurs, R. (1975). Δλζαξξύλνληαο ην παηδί ζηε κάζεζε. (κηθξ. Α.Κνληνζηάλνο). Αζήλα: Γιάξνο. Gibb, J.R. (1961). Toxic people: Ten ways of dealing with people who make youw life miserable. N.Y.: Harper & Row. Gilles, R. (2003). Cooperative learning: The Social and Intellectual Outcomes of Learning in Groups. London: Routledge. Goffman, E. (1974). Frame Analysis An Essay on the Organizaton of Exrierience. N.Y.: Harper & Row. Goleman, D. (1997). Ζ ζπλαηζζεκαηηθή λνεκνζύλε. (Δπηκ. Η.Νέζηνξνο & Υ.Ξελάθε). Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Grice, Ζ.Ρ. (1975). Logic and conversation. In P.Cole & J.L. Morgan (Eds.), Syntax and semantics: Vol.3. Speech acts. (pp. 41/58). N.Y.: Academic Press. Εεξγηψηεο, Α.Ν. (1998). Αληαγσληζηηθή ή ζπλεξγαηηθή κάζεζε; ην Μαξαζιεηαθό Βήκα, Άλνημε 98, Hollander, E.P. (1978). Leadership dynamics. N.Y.: Free Press. Macmillan. Hoover, R. & Kindsvatter, R. (1997). Democratic Discipline.Colombus, OH.: Merrill. Καινχξε, Οπξ. Υ. & Εεξγηψηεο, Α.Ν. (2006). Ζ πδήηεζε σο Απνηειεζκαηηθφο Σξφπνο Δπηθνηλσλίαο ζηελ Παηδαγσγηθή Πξάμε θαη ζηε πκβνπιεπηηθή ρέζε. ην Δπηζεώξεζε Σπκβνπιεπηηθήο θαη Πξνζαλαηνιηζκνύ, 76-77, ΔΛ.Δ.Τ.Π.: Διιεληθά Γξάκκαηα. Κνθθηλάθε, Φ. (2005). Κνηλσληθή Χπρνινγία: Δηζαγσγή ζηε κειέηε ηεο θνηλσληθήο ζπκπεξηθνξάο. Αζήλα: Γαξδαλφο. Κνζκφπνπινο, Α. (1995). Σρεζηνδπλακηθή παηδαγσγηθή ηνπ πξνζώπνπ. Αζήλα Γξεγφξεο.

16 16 Lambert, Ν.Μ. & McCombs, B.L. (Eds.) (1998). How students learn. Referming schools through learner-centered edycation. Washington, DC: A.P.A. Lewin, K. (1948). Resolving social conflicts. N.Y.: Harper. Μαθξή-Μπφηζαξε, Δ. (2001). Απηναληίιεςε θαη απηνεθηίκεζε. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Μαιηθηψζε-Λνΐδνπ, Μ. (2001). Ζ ζπκβνπιεπηηθή ςπρνινγία ζηε εθπαίδεπζε. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Μαηζαγγνχξαο, Ζ. Γ. (1997). Οκαδνζπλεξγαηηθή δηδαζθαιία. Αζήλα: Γξεγφξεο. Μαηζαγγνχξαο, Ζ. Γ. (1998α). Ζ ζρνιηθή ηάμε. Αζήλα: απηνέθδνζε. Μαηζαγγνχξαο, Ζ. Γ. (1998β). Οξγάλσζε θαη δηεύζπλζε ηεο ζρνιηθήο ηάμεο. Αζήλα: Γξεγφξεο. Μialaret, G. (1991). Pédagogie Générale. Paris; P.U.F. Μiller, B. (2002). Φηίδνληαο θαιύηεξε ζρέζε κε ηα παηδηά ζηελ ηάμε. Unesco. Μπαθηξηδήο, Κ. (2003). Δπηθνηλσλία θαη Αγσγή. Αζήλα: Gutenberg. Παπαδάθε Μηραειίδε (1998). Ζ ζησπειή γιώζζα ησλ ζπλαηζζεκάησλ. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Rogers, C.R. (1969). Freedom to Learn. Columbus, Ohio: Merrill. Slavin, R.E. (1995). Copperatine learning: Theory, research and practice. Boston. Allyn & Bacon. Sorrentino, R.M. & Field, N. (1986). Emergent leadership over time: The functional value of positive motivation. Journal of Personality and Social Psychology, 50, Spitzberg, B.H. (1997). A model of intercultural communication competence. In Samovar, L.A.- Porter, R.E. Intercultural communication: A reader, (8ed). (pp ). Belmont, CA: Wadsworth. Stogdill, R.M. (1974). Handbook of Leadership: A Survey of Theory and Research. N.Y.: Free Press. Σάηζεο,, Ν. (1995). Κνηλσληνινγία., ηνκ. Β. Αζήλα: Οδπζζέαο. Thibault, J.W. & Kelley, H.H. (1959). The social psychology of groups. N.Y.: Whiley. Torgesen J.K. (1977). The role of non specific factors in the task performance of learning disabled children: A theoretical assessment. Journal of Learning Disabilities, 10, Σζηπιεηάξεο, Α. (2003). Πξνβιήκαηα ζηελ επηθνηλσλία θαη ηε δηδαζθαιία ζηε ζρνιηθή ηάμε: Γλψζεηο θαη αμίεο. ην Πξαθηηθά ζπλεδξίνπ ΔΛΛΗΔΠΔΚ: Γλώζεηο, αμίεο θαη δεμηόηεηεο ζηε ζύγρξνλε εθπαίδεπζε. (ζει.88-98) Αζήλα: Α. Παπάο. Φξάγθνο, Υ.Π. (1993). Χπρνπαηδαγσγηθή. Αζήλα: Gutenberg. Verderber, R.F. & Verderber, K.S. (2006). Γεμηόηεηεο Γηαπξνζσπηθήο Δπηθνηλσλίαο. ( Δπηκ. Α.Ν.Εεξγηψηεο). Αζήλα: Έιιελ Watzlawick, P., Beavin, J.H. & Jackson, D.D. (1967). Pragmatics of human comunication. N.Y.: W.W.Norton. Zillmann, D. (1991). Emrathy: Affect from bearing witness to the emotions of other. In J. Bryant & D. Zillmann (Eds.), Responding to the screen: Reception and reaction processes. (pp. 135/167). Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12

Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 2011-12 Απνηειέζκαηα Εξσηεκαηνινγίνπ 2o ηεηξάκελν 11-12 Project 6: Ταμίδη κε ηε Μεραλή ηνπ Φξόλνπ Υπεύζπλνη Καζεγεηέο: Ε. Μπηιαλάθε Φ. Αλησλάηνο Δρώηηζη 3: Πνηα από ηα παξαθάησ ΜΜΕ ηεξαξρείηε από πιεπξάο ζεκαζίαο;

Διαβάστε περισσότερα

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ

Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Ενδεικτικά Θέματα Στατιστικής ΙΙ Θέματα. Έζησ όηη ζε δείγκα 35 θαηνηθηώλ πνπ ελνηθηάδνληαη ζε θνηηεηέο ζηελ Κνδάλε βξέζεθε ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζηα 5 επξώ, ελώ ζην Ζξάθιεην ην κέζν κεληαίν κίζζσκα ζε

Διαβάστε περισσότερα

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ.

ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΛΘΤΑΗΚΘΔΗΡ Τ. ΑΓΩΜΘΡΘΙΞΘ ΤΩΠΞΘ ΡΘΡ ΛΘΙΠΕΡ ΗΚΘΙΘΕΡ ΟΑIΤΜΘΔΘ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ 11V11 ΗΚΘΙΘΑ 6-10 ΤΠΞΜΩΜ ΛΕΘΞΜΕΙΗΛΑΑ ΞΣ ΟΑΘΤΜΘΔΘΞΣ ΡΕ ΛΕΓΑΚΞ ΓΗΟΕΔΞ ΓΘΑ ΟΑΘΙΕΡ ΗΚΘΙΘΑΡ 6-10 ΕΩΜ Η ΔΘΑΔΠΞΛΗ ΑΟΞ Η ΛΘΑ ΕΡΘΑ ΡΗΜ ΑΚΚΗ ΕΘΜΑΘ ΛΕΓΑΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2

ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ. Σρήκα 1. Σρήκα 2 ΛΙΜΝΗ ΤΣΑΝΤ Τν Σρήκα 1 δείρλεη ηελ αιιαγή ηεο ζηάζκεο ηεο Λίκλεο Τζαλη, ζηε Σαράξα ηεο Βόξεηαο Αθξηθήο. Η Λίκλε Τζαλη εμαθαλίζηεθε ηειείσο γύξσ ζην 20.000 π.χ., θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ηειεπηαίαο επνρήο ησλ

Διαβάστε περισσότερα

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2

Α. Εηζαγσγή ηεο έλλνηαο ηεο ηξηγσλνκεηξηθήο εμίζσζεο κε αξρηθό παξάδεηγκα ηελ εκx = 2 ΣΡΙΓΩΝΟΜΔΣΡΙΚΔ EΞΙΩΔΙ Πνηα παξαδείγκαηα εμηζώζεσλ ή θαη πξνβιεκάησλ πηζηεύεηαη όηη είλαη θαηάιιεια γηα ηελ επίιπζε ηνπο θαηά ηελ δηάξθεηα ηεο δηδαθηηθήο δηαδηθαζίαο κέζα ζηελ ηάμε; 1 ε ΓΙΓΑΚΣΙΚΗ ΩΡΑ Α.

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP

ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ΑΛΛΑΓΗ ΟΝΟΜΑΣΟ ΚΑΙ ΟΜΑΔΑ ΕΡΓΑΙΑ, ΚΟΙΝΟΥΡΗΣΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ΚΑΙ ΕΚΣΤΠΩΣΕ ΣΑ WINDOWS XP ηότοι εργαζηηρίοσ ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηνύλ βαζηθέο ιεηηνπξγίεο ησλ Windows XP πνπ ζρεηίδνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger

Κεθάλαιο 1. Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ. Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ. Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger Κεθάλαιο 1 Ενόηηηα 2 Πλάνο Μάρκεηινγκ Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Dr. Andrea Grimm Dr. Astin Malschinger ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΝΟΤΗΤΑ 2 ΠΛΑΝΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Κεθάιαην 1: Εξγαιεία Μάξθεηηλγθ Σπγγξαθείο: Δξ. Andrea Grimm, Δξ.

Διαβάστε περισσότερα

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις

Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Λεκηική έκθραζη, κριηική, οικειόηηηα και ηύπος δεζμού ζηις ζηενές διαπροζωπικές ζτέζεις Μαξία-Ησάλλα Αξγπξνπνύινπ Βαζίιεο Παπιόπνπινο Τνκέαο Ψπρνινγίαο, Παλεπηζηήκην Αζελώλ Αλαθνίλσζε ζην 5 ν Παλειιήλην

Διαβάστε περισσότερα

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ

ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ ΘΔΚΑ ΡΖΠ ΑΛΑΓΛΩΟΗΠΖΠ 1.Απηόο πνπ ζα αλαγλσξηζηεί απνπζηάδεη γηα πνιύ θαηξό. 2.Δπηζηξέθεη κε πιαζηή ηαπηόηεηα ή κεηακνξθσκέλνο. 3.Απνκνλώλνληαη ηα δύν πξόζσπα 4.Άξζε κεηακόξθσζεο 5.Απνθάιπςε 6.Ακθηβνιίεο-απνδεηθηηθά

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΜΑΘΗΜΑ : ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1382/153 1. Καη όηαλ έγηλε ε ππνρώξεζε αξγά ην απόγεπκα, επεηδή θνβήζεθαλ νη νιηγαξρηθνί κήπσο νη δεκνθξαηηθνί, αθνύ θάλνπλ επίζεζε, θαηαιάβνπλ

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_1379/50 1. Όηαλ ινηπόλ ήξζαλ [νη πξέζβεηο ζηελ Αζήλα], αθνύ ζπλέιαβαλ νη Αζελαίνη θαη ηνπο πξέζβεηο σο ππνθηλεηέο ζηάζεο θαη όζνπο έπεηζαλ [νη πξέζβεηο], ηνπο ζπγθέληξσζαλ γηα αζθάιεηα ζηελ Αίγηλα.

Διαβάστε περισσότερα

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ

H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ H ΜΑΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΡΙΘΜΩΝ Φξεζηκόηεηα καζεκαηηθώλ Αξρή θαηακέηξεζεο Όζα έδσζαλ νη Έιιελεο... Τξίγσλνη αξηζκνί Τεηξάγσλνη αξηζκνί Δπηκήθεηο αξηζκνί Πξώηνη αξηζκνί Αξηζκνί κε μερσξηζηέο ηδηόηεηεο Γίδπκνη πξώηνη

Διαβάστε περισσότερα

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση

Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Κευάλαιο 8 Μονοπωλιακή Συμπεριφορά- Πολλαπλή Τιμολόγηση Πώς πρέπει να τιμολογεί ένα μονοπώλιο; Μέρξη ζηηγκήο ην κνλνπώιην έρεη ζεσξεζεί ζαλ κηα επηρείξεζε ε νπνία πσιεί ην πξντόλ ηεο ζε θάζε πειάηε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο:

Σύνθεζη ηαλανηώζεων. Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Σύνθεζη ηαλανηώζεων Α. Σύλζεζε δύν α.α.η ηεο ίδιας ζστνόηηηας Έζησ έλα ζώκα πνπ εθηειεί ηαπηόρξνλα δύν αξκνληθέο ηαιαληώζεηο ηεο ίδηαο ζπρλόηεηαο πνπ πεξηγξάθνληαη από ηηο παξαθάησ εμηζώζεηο: Η απνκάθξπλζε

Διαβάστε περισσότερα

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis

Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training. Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Αζθήζεηο 5 νπ θεθαιαίνπ Crash course Step by step training Dipl.Biol.cand.med. Stylianos Kalaitzis Stylianos Kalaitzis Μνλνϋβξηδηζκνο 1 Γπν γνλείο, εηεξόδπγνη γηα ηνλ αιθηζκό θάλνπλ παηδηά. Πνία ε πηζαλόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό.

A. Αιιάδνληαο ηε θνξά ηνπ ξεύκαηνο πνπ δηαξξέεη ηνλ αγωγό. ΤΠΟΤΡΓΔΙΟ ΠΑΙΓΔΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΣΙΜΟΤ ΛΔΤΚΩΙΑ ΦΤΛΛΟ ΔΡΓΑΙΑ Μειέηε ηωλ παξαγόληωλ από ηνπο νπνίνπο εμαξηάηαη ε ειεθηξνκαγλεηηθή δύλακε. Τιηθά - πζθεπέο: Ηιεθηξνληθή δπγαξηά, ηξνθνδνηηθό ηάζεο, ξννζηάηεο, ακπεξόκεηξν,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ

ΚΕΦ. 2.3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ ΚΕΦ..3 ΑΠΟΛΤΣΗ ΣΘΜΗ ΠΡΑΓΜΑΣΘΚΟΤ ΑΡΘΘΜΟΤ Οπιζμόρ απόλςηηρ ηιμήρ: Σηνλ άμνλα ησλ πξαγκαηηθώλ αξηζκώλ ζεσξνύκε έλαλ αξηζκό α πνπ ζπκβνιίδεηαη κε ην ζεκείν Α. Η απόζηαζε ηνπ ζεκείνπ Α από ηελ αξρή Ο, δειαδή

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou

ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ. G. Mitsou ΦΥΣΙΚΗ ΤΩΝ ΡΕΥΣΤΩΝ ηαηηθή ηωλ ξεπζηώλ (Τδξνζηαηηθή) Ση είλαη ηα ξεπζηά - Γεληθά Ππθλόηεηα Πίεζε Μεηαβνιή ηεο πίεζεο ζπλαξηήζεη ηνπ βάζνπο Αξρή ηνπ Pascal Τδξνζηαηηθή πίεζε Αηκνζθαηξηθή πίεζε Απόιπηε &

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ

ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΑΠΑΝΤΗΣΔΙΣ ΓΙΚΤΥΑ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ II ΔΠΑΛ ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σ β. Σ γ. Λ δ. Λ ε. Λ ζη. Σ Α2. Γ Α3. 1. γ 2. ε 3. δ 4. α Β1. ΘΔΜΑ Β Οη ηειηθνί ππνινγηζηέο παίξλνπλ απνθάζεηο δξνκνιόγεζεο κόλν γηα ηα δηθά ηνπο απηνδύλακα

Διαβάστε περισσότερα

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί.

Να ζρεδηάζεηο ηξόπνπο ζύλδεζεο κηαο κπαηαξίαο θαη ελόο ιακπηήξα ώζηε ν ιακπηήξαο λα θσηνβνιεί. ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: Απλό ηλεκτπικό κύκλυμα Η δηδαζθαιία ηνπ απινύ ειεθηξηθνύ θπθιώκαηνο ππάξρεη ζην κάζεκα «Φπζηθά» ηεο Ε ηάμεο ηνπ δεκνηηθνύ θαη επαλαιακβάλεηαη ζην κάζεκα ηεο Φπζηθήο ζηε Γ ηάμε ηνπ Γπκλαζίνπ.

Διαβάστε περισσότερα

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress.

Αιγόξηζκνη Γνκή επηινγήο. Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο. Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ. introcsprinciples.wordpress. Αιγόξηζκνη 2.2.7.3 Γνκή επηινγήο Πνιιαπιή Δπηινγή Δκθωιεπκέλεο Δπηινγέο Δηζαγωγή ζηηο Αξρέο ηεο Δπηζηήκεο ηωλ Η/Υ 1 Πνιιαπιή Δληνιή Δπηινγήο Αν ζπλζήθε_1 ηόηε εληνιέο_1 αλλιώς_αν ζπλζήθε_2 ηόηε εληνιέο_2...

Διαβάστε περισσότερα

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο

Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος. Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Φςζική Πποζαναηολιζμού Γ Λςκείος Αζκήζειρ Ταλανηώζειρ 1 ο Φςλλάδιο Επιμέλεια: Αγκανάκηρ Α. Παναγιώηηρ Επωηήζειρ Σωζηό- Λάθορ Να χαπακηηπίζεηε ηιρ παπακάηω πποηάζειρ ωρ ζωζηέρ ή λάθορ: 1. Η ηαιάλησζε είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ.

Μονοψϊνιο. Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Μονοψϊνιο Ολιγοψώνιο Αγνξά κε ιίγνπο αγνξαζηέο. Δύναμη μονοψωνίος Η ηθαλόηεηα πνπ έρεη ν αγνξαζηήο λα επεξεάζεη ηελ ηηκή ηνπ αγαζνύ. Οπιακή αξία Δπηπξόζζεηα νθέιε από ηελ ρξήζε/θαηαλάισζε κηαο επηπξόζζεηε

Διαβάστε περισσότερα

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ

Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική ΑΔ Άζκηζη ζτέζης κόζηοσς-τρόνοσ (Cost Time trade off) Καηαζκεσαζηική Δίζηε μησανικόρ διοίκηζηρ μεγάληρ καηαζκεςαζηικήρ εηαιπείαρ και καλείζηε να ςλοποιήζεηε ηο έπγο πος πεπιγπάθεηαι από ηον Πίνακα 1. Κωδ.

Διαβάστε περισσότερα

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ.

ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΞΟΝΠΔΓΓΗΕΥ ΡΝ ΞΑΗΓΗ ΓΗΑ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΝΗ ΓΗΔΟΓΑΠΗΔΠ ΡΝ ΞΔΛΘΝΠ. ΓΑΘΡΙΑ Π. 1,2, ΓΑΘΡΙΑΠ Θ. 1, ΚΖΡΠΗΝ- ΓΑΘΡΙΑ Γ. 1,3,4, ΘΑΡΠΗΑΟΓΑΛΖΠ Ι. 1,5, Α ΛΑΠΡΑΠΗΝ Α. 1,4,6, ΛΗΘΝΙΑΝΠ ΠΘΔΛΡΔΟΖΠ 6. 1. Δ Ρ Α Η Ο Δ Η Α Φ Ο

Διαβάστε περισσότερα

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ

6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ 6 η Εργαζηηριακή Άζκηζη Επαλήθεσζη Λειηοσργίας Βαζικών Φλιπ-Φλοπ Σηα πιαίζηα ηεο έθηεο εξγαζηεξηαθήο άζθεζεο ζα ρξεζηκνπνηεζεί απνθιεηζηηθά ην πεξηβάιινλ αλάπηπμεο νινθιεξσκέλσλ θπθισκάησλ IDL-800 Digital

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΝΟΙΚΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΙΣ ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΓΕΝΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΙΙ - ΦΥΕ 0 7 Ινπλίνπ 009 Απαντήσειρ στιρ ασκήσειρ τηρ τελικήρ εξέτασηρ στιρ Σςνήθειρ Διαυοπικέρ Εξισώσειρ Αγαπηηέ θοιηηηή/ηπια,

Διαβάστε περισσότερα

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ

ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ ΟΠΤΙΚΗ Α. ΑΝΑΚΛΑΣΖ - ΓΗΑΘΛΑΣΖ. Μία αθηίλα θωηόο πξνζπίπηεη κε κία γωλία ζ ζηε επάλω επηθάλεηα ελόο θύβνπ από πνιπεζηέξα ν νπνίνο έρεη δείθηε δηάζιαζεο ε =,49 (ζρήκα ). Βξείηε πνηα ζα είλαη ε κέγηζηε γωλία

Διαβάστε περισσότερα

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W.

(γ) Να βξεζεί ε ρξνλνεμαξηώκελε πηζαλόηεηα κέηξεζεο ηεο ζεηηθήο ηδηνηηκήο ηνπ ηειεζηή W. ΚΒΑΝΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ Ι Τειηθή Εμέηαζε: 5 Σεπηέκβξε 6 (Δηδάζθσλ: ΑΦ Τεξδήο) ΘΕΜΑ Θεσξνύκε θβαληηθό ζύζηεκα πνπ πεξηγξάθεηαη από Φακηιηνληαλή Η, ε νπνία ζε κνξθή πίλαθα ρξεζηκνπνηώληαο ηηο ηδηνζπλαξηήζεηο, θαη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ

ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ ΣΔΣΑΡΣΖ 25 ΜΑΨΟΤ 2016 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΑΡΥΔ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΖ ΘΔΧΡΗΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ - ΔΠΗΛΟΓΖ (Δλδεηθηηθέο Απαληήζεηο) ΘΔΜΑ Α Α1. α. Σωζηό β. Λάζνο

Διαβάστε περισσότερα

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ

IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ IV Ο ΕΛΛΗΝΙΜΟ ΣΗ ΔΤΗ,ΠΟΛΙΣΙΜΟΙ Δ.ΜΕΟΓΕΙΟΤ ΚΑΙ ΡΩΜΗ Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ, πος ακολοςθούν, υρ ππορ ηην οπθόηηηά ηοςρ, με ηην ένδειξη Σωστό ή Λάθος 1. ηελ αξραία Ρώκε νη πιεβείνη δελ είραλ αξρηθά

Διαβάστε περισσότερα

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14

Αζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 .1.10 ζκήζεις ζτ.βιβλίοσ ζελίδας 13 14 Ερωηήζεις Καηανόηζης 1. ύν δηαθνξεηηθέο επζείεο κπνξεί λα έρνπλ θαλέλα θνηλό ζεκείν Έλα θνηλό ζεκείν i ύν θνηλά ζεκεία iλ) Άπεηξα θνηλά ζεκεία ηηηνινγήζηε ηελ απάληεζε

Διαβάστε περισσότερα

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα!

Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Cpyright 2013 Λόγος & Επικοινωνία // All rights Reserved Παιχνίδι γλωζζικής καηανόηζης με ζχήμαηα! Αυηό ηο παιχνίδι έχει ζηόχους: 1. ηελ εθγύκλαζε ηεο αθνπζηηθήο κλήκεο ησλ παηδηώλ 2. ηελ εμάζθεζε ζηελ

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι

Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι Ο ΔΡΟΜΟ ΠΡΟ ΣΟ «ΑΕΙΦΟΡΟ ΧΟΛΕΙΟ» ένα φωτογπαφικό ταξίδι ηα Δθπαηδεπηήξηα Πάλνπ ππνζηεξίδνπκε ηελ άπνςε όηη ην «αεηθόξν ζρνιείν» είλαη έλα όξακα εθηθηό. Η εθπαίδεπζε γηα ηελ αεηθνξία δελ είλαη κάζεκα, αιιά

Διαβάστε περισσότερα

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84

Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα. Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Κώδικες 28, 78 και 84 Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα Οη Διαηιμήζεις για Αιολικά Πάρκα εθαξκόδνληαη γηα ηελ απνξξνθνύκελε ελέξγεηα από Αηνιηθά Πάξθα πνπ είλαη ζπλδεδεκέλα ζην

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ

ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ 1 Σ. Δ. Ι. ΓΤ Σ Ι Κ Η Μ Α Κ Δ Γ Ο Ν Ι Α ΥΟΛΗ ΣΔΥΝΟΛΟΓΙΚΩΝ ΔΦΑΡΜΟΓΩΝ Σ Μ Η Μ Α Μ Η Υ Α Ν ΟΛΟ Γ Ι Α Δξγαζηήξην Μεραλνπξγηθώλ Καηεξγαζηώλ & CAD ΜΗΧΑΝΟΛΟΓΙΚΟ ΣΧΔΓΙΟ ΙΙ ΜΑΘΗΜΑ 2: Πνηόηεηα Δπηθάλεηαο Γξ. Βαξύηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS

ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ηότοι εργαζηηρίοσ ΡΤΘΜΙΕΙ ΔΙΚΣΤΟΤ ΣΑ WINDOWS ην πιαίζην ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ εξγαζηεξίνπ ζα παξνπζηαζηεί ε δηαδηθαζία ηωλ ξπζκίζεωλ δηθηύνπ ζε ιεηηνπξγηθό ζύζηεκα Windows XP. Η δηαδηθαζία ζε γεληθέο γξακκέο

Διαβάστε περισσότερα

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων

Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οργάνωση και Δομή Παρουσιάσεων Οη παξνπζηάζεηο κε βνήζεηα ηνπ ππνινγηζηή γίλνληαη κε πξνγξάκκαηα παξνπζηάζεσλ, όπσο ην OpenOffice.org Impress [1] θαη ην Microsoft Office PowerPoint [2]. Απηά ηα πξνγξάκκαηα

Διαβάστε περισσότερα

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ

Σήκαηα Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) ΕΙΣΑΓΨΓΗ ΣΤΙΣ ΤΗΛΕΠΙΚΟΙΝΨΝΙΕΣ Σήκαηα 1 Β Α Γ Γ Δ Λ Η Σ Ο Ι Κ Ο Ν Ο Μ Ο Υ Γ Ι Α Λ Δ Ξ Η - ( 2 ) Σήκαηα Οξηζκόο ζήκαηνο Ταμηλόκεζε ζεκάησλ Σεηξέο Fourier Μεηαζρεκαηηζκόο Fourier Σπλέιημε Σπζρέηηζε θαη Φαζκαηηθή Ππθλόηεηα 2 Οξηζκόο Σήκαηνο

Διαβάστε περισσότερα

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε.

Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή. Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Η επιζκόπηζη ηης έμμιζθης ενηολής ζηην Αλλοδαπή Καηεξίλα Γαιαλνπνύινπ, Intellectual Property Manager, Microsoft Ειιάο Α.Ε. Παξάκεηξνη πξνο αμηνιόγεζε Ννκνζεηηθή ζσξάθηζε Κνηλόο Σύιινγνο Ακνηβή Καηαγγειία/Λύζε

Διαβάστε περισσότερα

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ

Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής. Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 1 Eπαγγελματικές αξίες και στόχοι ζωής Μπηιαλάθε Ειεσζερία ΚΕΤΠ ΠΕΡΙΣΕΡΙΟΤ 2 Σεβαζκόο θαη αλαγλώξηζε [1] Μέζα από ηελ εξγαζία ηνπ ν εξγαδόκελνο θεξδίδεη ην ζαπκαζκό θαη ηελ θνηλσληθή αλαγλώξηζε 3 Πηζαλόηεηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά:

ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ. Η Μηκή ζθέθηεθε έλαλ ηξόπν, γηα λα ζπγθξίλεη κεξηθά δηαθνξεηηθά αληειηαθά πξντόληα. Απηή θαη ν Νηίλνο ζπλέιεμαλ ηα αθόινπζα πιηθά: ΑΝΤΗΛΙΑΚΑ Η Μηκή θαη ν Νηίλνο αλαξσηήζεθαλ πνην αληειηαθό πξντόλ παξέρεη ηελ θαιύηεξε πξνζηαζία ζην δέξκα ηνπο. Τα αληειηαθά πξντόληα έρνπλ έλα δείθηε αληειηαθήο πξνζηαζίαο (SPF), ν νπνίνο δείρλεη πόζν

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα.

Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Σάμε Σ Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ. ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ. Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα. Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΧΝ ΠΡΧΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 11 ε : ΦΧ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Φαθόο κε ζσιήλα Γηαθξάγκαηα Δξγαιεία Καηαζθεπέο 2 Η θαηαζθεπή πεξηγξάθεηαη ζηελ αληίζηνηρε ελόηεηα

Διαβάστε περισσότερα

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ»

ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη. Ανθρώπινου Δυναμικοφ. «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» ACTA A.E. Αριςτο Σέλεια Πιςτοποίηςη Ανθρώπινου Δυναμικοφ «ΠΙΣΟΠΟΙΗΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΤ ΔΤΝΑΜΙΚΟΤ Εξελίξεισ - Προοπτικέσ» Εταιρεία Ένταςησ Γνώςησ Αριςτοτελείου Πανεπιςτημίου Θεςςαλονίκησ Δια Βίου Μάθηςη Νόκνο:

Διαβάστε περισσότερα

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ

Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Περιεχόμενο 10ης διάλεξης ΒΑΙΚΔ ΑΡΥΔ ΑΘΛΗΣΙΚΟΤ ΜΑΡΚΔΣΙΝΓΚ Σα βασικότεπα σαπακτηπιστικά τος αθλητισμού ωρ ςπηπεσία Είναι: άπιε βησκαηηθή δελ απνζεθεχεηαη επεξεάδεηαη θαηαλαιψλεηαη ηαπηφρξνλα κε ηελ παξαγσγή

Διαβάστε περισσότερα

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο

α) ηε κεηαηόπηζε x όηαλ ην ζώκα έρεη κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ζέζεο δ) ην κέγηζην ξπζκό κεηαβνιήο ηεο ηαρύηεηαο Έξγν ελέξγεηα 3 (Λύζε) Σώκα κάδαο m = 4Kg εξεκεί ζηε βάζε θεθιηκέλνπ επηπέδνπ γσλίαο θιίζεο ζ κε εκζ = 0,6 θαη ζπλζ = 0,8. Τν ζώκα αξρίδεη λα δέρεηαη νξηδόληηα δύλακε θαη μεθηλά λα αλεβαίλεη ζην θεθιηκέλν

Διαβάστε περισσότερα

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ

Η/Υ A ΤΑΞΕΩΣ ΑΕ 2010-2011. Συστήματα Αρίθμησης. Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ Συστήματα Αρίθμησης Υποπλοίαρχος Ν. Πετράκος ΠΝ 1 Ειζαγωγή Τν bit είλαη ε πην βαζηθή κνλάδα κέηξεζεο. Είλαη κία θαηάζηαζε on ή off ζε έλα ςεθηαθό θύθισκα. Άιιεο θνξέο είλαη κία θαηάζηαζε high ή low voltage

Διαβάστε περισσότερα

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΟΣΜΟΥ Α ΛΤΚΕΙΟΤ ΓΕΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ Σχολικό έτος: 2011-2012 Καθηγήτριες: Κεφαλληνού Λουκία- Καλλία Αθηνά ΙΙ. ΟΙ ΑΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΟΤ ΠΡΟΙΣΟΡΙΚΟΤ ΥΡΟΝΟΤ ΕΩ ΚΑΙ ΣΟ Μ. ΑΛΕΞΑΝΔΡΟ 1. ΕΛΛΗΝΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν.

B-Δέλδξα. Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. B-Δέλδξα Τα B-δέλδξα ρξεζηκνπνηνύληαη γηα ηε αλαπαξάζηαζε πνιύ κεγάισλ ιεμηθώλ πνπ είλαη απνζεθεπκέλα ζην δίζθν. Δέλδξα AVL n = 2 30 = 10 9 (πεξίπνπ). 30

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ

ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ ΠΡΩΣΟΚΟΛΛΑ ΓΙΑΥΔΙΡΗΗ ΣΩΝ ΣΔΡΗΓΟΝΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ Δ ΔΝΗΛΙΚΔ Σν ζύγρξνλν πξόηππν αληηκεηώπηζεο ηεο ηεξεδόλαο ελειίθσλ δελ εζηηάδεηαη κόλν ζηελ απνθαηάζηαζε ησλ ηεξεδνληθώλ βιαβώλ πνπ έρνπλ εθδεισζεί, αιιά έρεη

Διαβάστε περισσότερα

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο :

ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ. Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη Εήηημα 1 ο : ΓΗΑΓΩΝΗΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΖΜΑΤΗΚΑ Ον/μο:.. Γ Λσκείοσ Ύλη: Μιγαδικοί-Σσναρηήζεις-Παράγωγοι Θεη.-Τετν. Καη. 11-1-11 Εήηημα 1 ο : Α. Γηα ηελ ζπλάξηεζε f, λα βξείηε ην δηάζηεκα ζην νπνίν είλαη παξαγσγίζηκε θαζώο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf

Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03. Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Δξγαζηεξηαθή άζθεζε 03 Σηεξενγξαθηθή πξνβνιή ζην δίθηπν Wulf Ζιίαο Χαηδεζενδσξίδεο Οθηώβξηνο / Ννέκβξηνο 2004 Τη είλαη ην δίθηπν Wulf Δπίπεδν ζην νπνίν κπνξνύκε λα αλαπαξαζηήζνπκε ηξηζδηάζηαηα ζρήκαηα,

Διαβάστε περισσότερα

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε.

Δπηιέγνληαο ην «Πξνεπηινγή» θάζε θνξά πνπ ζα ζπλδέεζηε ζηελ εθαξκνγή ζα βξίζθεζηε ζηε λέα ρξήζε. ΑΝΟΙΓΜΑ ΝΔΑ ΥΡΗΗ 1. Γεκηνπξγείηε ηε λέα ρξήζε από ηελ επηινγή «Παξάκεηξνη/Παξάκεηξνη Δηαηξίαο/Γηαρείξηζε Δηαηξηώλ». Πιεθηξνινγείηε ηνλ θσδηθό ηεο εηαηξίαο ζαο θαη παηάηε Enter. Σηελ έλδεημε «Υξήζεηο» παηάηε

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο

ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ. Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Οξηδόληηα θαη θαηαθόξπθε κεηαηόπηζε παξαβνιήο 1 ε Δξαζηεξηόηεηα Αλνίμηε ην αξρείν «Μεηαηόπηζε παξαβνιήο.ggb». Με ηε καύξε γξακκή παξηζηάλεηαη ε γξαθηθή παξάζηαζε ηεο f(x)=αx 2 πνπ ζα ηελ

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ. Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ Είμαζηε ηυχεροί που είμαζηε δάζκαλοι Ον/μο:.. A Λσκείοσ Ύλη: Εσθύγραμμη Κίνηζη 8-11-2015 Θέμα 1 ο : 1. Η εμίζωζε θίλεζεο ελόο θηλεηνύ πνπ θηλείηαη επζύγξακκα είλαη ε x = 5t. Πνηα

Διαβάστε περισσότερα

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη

Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Εςθςή ζςζηήμαηα επισειπήζεων και αξιολόγηζη Μάθημα 11 Τμήμα Μάπκεηινγκ και Διοίκηζηρ Λειηοςπγιών Τα δηαγξάκκαηα θαηάζηαζεο (state diagrams) ρξεζηκνπνηνύληαη γηα λα βνεζήζνπλ ηνλ πξνγξακκαηηζηή λα θαηαιάβεη

Διαβάστε περισσότερα

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ

ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ ΔΛΔΓΥΟ ΔΜΒΟΛΙΑΣΙΚΗ ΚΑΛΤΦΗ Δ ΠΑΙΓΙΑ ΠΡΟΥΟΛΙΚΗ ΚΑΙ ΥΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ ΣΟΤ ΝΟΜΟΤ ΚΔΡΚΤΡΑ 24 ο ΠΑΝΔΛΛΗΝΙΟ ΤΝΔΓΡΙΟ ΔΛΛΗΝΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΠΑΙΓΙΑΣΡΙΚΗ ΚΑΙ ΠΡΟΑΓΧΓΗ ΣΗ ΤΓΔΙΑ ΠΙΝΟΤΛΑ ΔΤΡΤΓΙΚΗ ΒΑΡΚΑΡΗ ΠΟΛΤΚΡΙΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα.

Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο κεηά ηηο γηνξηέο ηνπ Πάζρα. Οι Πανελλαδικέρ Δξεηάζειρ για ηην ειζαγωγή ζηην ηπιηοβάθμια εκπαίδεςζη θα ππαγμαηοποιηθούν ππιν ηιρ απολςηήπιερ ενδοζσολικέρ εξεηάζειρ ηων μαθηηών και ηων μαθηηπιών. Τν Πξόγξακκα ζα αλαθνηλσζεί, ακέζσο

Διαβάστε περισσότερα

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server

Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Η αξρή ζύλδεζεο Client-Server Δηαθνκηζηήο (Server) Πξνζθέξεη ππεξεζίεο ζηνπο Πειάηεο (Client) Μεγάινη ππνινγηζηέο γηα ηηο ππεξεζίεο Internet (π.ρ. WWW, FTP) Λακβάλεη εξσηήζεηο θαη δίδεη απαληήζεηο Πειάηεο

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/319. Τροπολογία 8.3.2016 A8-0046/319 319 Άρθρο 34 παράγραθος 1 ζηοιχείο δ (δ) 14 έηε γηα θηεληαηξηθά θάξκαθα πνπ πξννξίδνληαη γηα άιια είδε δώωλ από απηά πνπ αλαθέξνληαη ζηελ παξάγξαθν 1 ζηνηρεία α) θαη γ). (δ) 10 έηε

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/2014 ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΕΚΠ. ΕΤΟΥΣ 204-205 ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΗΛΕΚΤΡΟΛΟΓΙΑ/Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/09/204 A ΟΜΑΓΑ Οδηγία: Να γράυεηε ζηο ηεηράδιο ζας ηον αριθμό κάθε μιας από ηις παρακάηφ ερφηήζεις Α.-Α.8 και

Διαβάστε περισσότερα

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2

TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΠΡΟΑΡΜΟΓΗ: ΒΑΛΚΑΝΙΩΣΗ ΔΗΜ. ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 TOOLBOOK ΜΑΘΗΜΑ 2 TOOLBOOK (μάθημα 2) Δεκηνπξγία βηβιίνπ θαη ζειίδσλ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟ ΠΕ19 1 Δημιουργία σελίδων και βιβλίων Έλα θαηλνύξην βηβιίν πεξηέρεη κία άδεηα ζειίδα κε έλα άδεην background. Δελ κπνξνύκε λα μερσξίζνπκε

Διαβάστε περισσότερα

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots)

Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) Σημεία Ασύπματηρ Ππόσβασηρ (Hot-Spots) 1.1 Σςνοπτική Πεπιγπαυή Hot Spots Σα ζεκεία αζύξκαηεο πξόζβαζεο πνπ επηιέρζεθαλ αλαθέξνληαη ζηνλ επόκελν πίλαθα θαη παξνπζηάδνληαη αλαιπηηθά ζηηο επόκελεο παξαγξάθνπο.

Διαβάστε περισσότερα

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο

Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Η Αξιολόγηζη ηηρ Πεπίλητηρ Κειμένος Παιδαγυγικό Ινζηιηούηο Οδηγίες για ηη διδαζκαλία ηων θιλολογικών μαθημάηων ζηο Ενιαίο Λύκειο (απόζπαζμα) Αθήνα 2001 ΠΔΡΙΔΥΟΜΔΝΑ Α. Τν πεξηερόκελν ηεο πεξίιεςεο (0-12

Διαβάστε περισσότερα

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ

Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πανελλαδικών εξεηάζεων Σςναπηήζειρ Επωηήζειρ Σωζηού Λάθοςρ ηων πνελλδικών εξεηάζεων 2-27 Σςνπηήζειρ Η γξθηθή πξάζηζε ηεο ζπλάξηεζεο f είλη ζπκκεηξηθή, σο πξνο ηνλ άμνλ, ηεο γξθηθήο πξάζηζεο ηεο f 2 Αλ f, g είλη δύν ζπλξηήζεηο κε πεδί νξηζκνύ

Διαβάστε περισσότερα

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP

ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ. Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία. Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP ΜΑΘΗΜΑΣΑ ΦΩΣΟΓΡΑΦΙΑ Ειζαγωγή ζηη Φωηογραθία Χριζηάκης Σαζεΐδης EFIAP 1 ΜΑΘΗΜΑ 6 ο Προγράμμαηα θωηογραθικών μηχανών Επιλογέας προγραμμάηων Μαο δίλεη ηε δπλαηόηεηα λα ειέγμνπκε ην άλνηγκα δηαθξάγκαηνο θαη

Διαβάστε περισσότερα

Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ

Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΣΕΙ ΕΡΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ Ο ΡΟΛΟ ΣΟΤ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΔΡΓΑΗΑ ΣΟ ΜΑΘΖΜΑ «ΠΑΗΓΑΓΩΓΗΚΑ» ΤΠΔΤΘΤΝΖ ΚΑΘΖΓΖΣΡΗΑ: ΒΟΓΗΑΣΕΖ ΓΔΠΟΗΝΑ ΔΞΑΜΖΝΟ: ΔΑΡΗΝΟ 2012-2013 ΚΟΤΦΟΤ ΕΙΡΗΝΗ, ΑΕΜ: 1457 ΣΡΙΑΝΣΗ ΜΑΡΚΕΛΑ,

Διαβάστε περισσότερα

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ

ΣΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΣΩΝ Α ΛΤΚΕΙΟΤ Α/Α : 0_3207/391 1. Τελ άιιε κέξα νη Τξηάθνληα, πνιύ ηαπεηλσκέλνη θαη ληώζνληαο εγθαηαιειεηκκέλνη, ζπγθεληξώζεθαλ ζην ρώξν ησλ ζπλεδξηάζεσλ παξάιιεια, νη «ηξεηο ρηιηάδεο», ζε όια ηα ζεκεία όπνπ είραλ ηνπνζεηεζεί,

Διαβάστε περισσότερα

Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014

Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014 Χρονική ζήμανζη Δπώνσμο Όνομα 10/8/2014 8:34:45 ΑΡΖΒΑΗΛΔΗΟΤ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟ 10/8/2014 11:02:50 Γνκνπρηζή Διέλε 10/9/2014 11:55:41 Σδειέπε Αλαζηαζία 10/9/2014 15:00:19 Λαηίλεο Αλδξέαο 10/9/2014 17:59:31 ΜΑΓΔΜΣΕΟΓΛΟΤ

Διαβάστε περισσότερα

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους

Κεθάιαην 20. Ελαχιστοποίηση του κόστους Κεθάιαην 0 Ελαχιστοποίηση του κόστους Ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θόζηνπο Μηα επηρείξεζε ειαρηζηνπνηεί ην θόζηνο ηεο αλ παξάγεη νπνηνδήπνηε δεδνκέλν επίπεδν πξντόληνο y 0 ζην κηθξόηεξν δπλαηό ζπλνιηθό θόζηνο. Τν

Διαβάστε περισσότερα

Constructors and Destructors in C++

Constructors and Destructors in C++ Constructors and Destructors in C++ Σύνθεζη Πνιύ ζπρλά ζηε C++ κία θιάζε κπνξεί λα πεξηέρεη ζαλ κέιεδεδνκέλα αληηθείκελα άιισλ θιάζεσλ. Πνηα είλαη ε ζεηξά κε ηελ νπνία δεκηνπξγνύληαη θαη θαηαζηξέθνληαη

Διαβάστε περισσότερα

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861

Γραφεύα Επικοινωνύασ & Ενημϋρωςησ ϋρρεσ, Τψηλϊντου 4 3οσ Όροφοσ ΣΗΛ 2321023640 ΥΑΦ 2321051861 Οπγάνωζη και διοίκηζη ηοςπιζηικών επισειπήζεων (ξενοδοσεία, ηοςπιζηικά γπαθεία ) Α) ΑΔΙ ΣΔΙ και Β) ΑΠΟΦΟΙΣΟΙ ΤΠΟΥΡΔΩΣΙΚΗ ΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ και ΜΔΣΑΓΔΤΣΔΡΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ Ρν πξόγξακκα απηό ζρεδηάζηεθε γηα

Διαβάστε περισσότερα

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 4 ΣΥΝΔΥΑΣΤΙΚΑ ΚΥΚΛΩΜΑΤΑ 1. ρεδίαζε πλδπαζηηθνύ Κπθιώκαηνο Έλα ζπλδπαζηηθό θύθισκα (Κ) έρεη ηξεηο εηζόδνπο A, B θαη C θαη κία έμνδν Y Y=A B+AC Να θαηαζθεπάζεηε ην ράξηε Karnaugh. B 0

Διαβάστε περισσότερα

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report.

Case Study. Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Case Study Παξαθάηω παξνπζηάδνπκε βήκα - βήκα κε screenshots έλα παξάδεηγκα ππνβνιήο κηαο εξγαζίαο θαη ηελ παξαγωγή ηνπ Originality Report. Βήκα 1 ο : Login ζηο Turnitin. Κάλεηε είζνδν ζην Turnitin κε

Διαβάστε περισσότερα

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF

EL Eνωμένη στην πολυμορυία EL A8-0046/92. Τροπολογία. Sylvie Goddyn εμ νλόκαηνο ηεο νκάδαο ENF 21.10.2015 A8-0046/92 92 Σημείο 8 (8) Οη βηηακίλεο, ηα αλόξγαλα ζπζηαηηθά θαη άιιεο νπζίεο πνπ πξννξίδνληαη γηα ρξήζε ζε ζπκπιεξώκαηα δηαηξνθήο ή γηα πξνζζήθε ζε ηξόθηκα φπσο ηα παξαζθεπάζκαηα γηα βξέθε

Διαβάστε περισσότερα

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ.

Απαντήσεις θέματος 2. Παξαθάησ αθνινπζεί αλαιπηηθή επίιπζε ησλ εξσηεκάησλ. Απαντήσεις θέματος 2 Απηά πνπ έπξεπε λα γξάςεηε (δελ ρξεηαδόηαλ δηθαηνιόγεζε εθηόο από ην Γ) Α return a*b; Β 0:acegf2, 1: acegf23, 2: acegf234, 3:acegf2345, 4:acegf23456, 5:acegf234567, 6:acegf2345678,

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε

γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα ηνλ Άξε Κσλζηαληηλίδε γηα «ην θνηλό θαη ην θύξην» (Γ.νισκόο) γηα λα ρηίδω πάληα κε ηνλ ίδηνλε ηξόπν, κε ηηο ίδηεο θαηαζθεπαζηηθέο θαη πιαζηηθέο πξννπηηθέο, κε ηελ ίδηαλε πάληνηε πίζηε θαη αγάπε.. Α.Κ.

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014

ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 ΠΑΡΔΜΒΑΔΙ ΔΤΑΙΘΗΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΓΙΑ ΣΟΝ HIV/AIDS ΣΗΝ ΑΚΣΟΓΡΑΜΜΗ ΣΩΝ ΠΔΡΙΦΔΡΔΙΑΚΩΝ ΔΝΟΣΗΣΩΝ ΣΗ ΚΔΝΣΡΙΚΗ ΜΑΚΔΓΟΝΙΑ ΑΤΓΟΤΣΟ 2014 Σν ΚΔ.ΔΛ.Π.ΝΟ., Γξαθείν Θεζζαινλίθεο θαη ε Γηεύζπλζε Γεκόζηαο Τγείαο ηεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ. Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΔΣΑΙΡΔΙΑ ΠΑΓΚΤΠΡΙΟ ΓΙΑΓΩΝΙΜΟ Α ΛΤΚΔΙΟΤ Ημεπομηνία: 10/12/11 Ώπα εξέτασηρ: 09:30-12:30 ΠΡΟΣΔΙΝΟΜΔΝΔ ΛΤΔΙ Πρόβλημα 1: α) Να δείμεηε όηη αλ ζεηηθνί πξαγκαηηθνί αξηζκνί ηζρύεη: β) Αλ είλαη

Διαβάστε περισσότερα

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ.

Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. Η Νοζηλεςηική Γιεπγαζία ζε Αζθενείρ με Κ.Ν.Μ. ΜΠΙΛΙΛΗ ΑΝΑΣΑΙΑ Νοσηλεύτρια Σ.Δ. ΜSc Προϊσταμένη τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΜΟΥΙΓΗ ΘΔΜΙΣΟΚΛΗ Νοσηλεστής Σ.Δ. τμήματος ΦΙΑπ Γ.Ν. ΚΑΣ ΒΟΤΡΛΔΓΚΑ ΠΑΝΑΓΙΩΣΑ Νοσηλεύτρια

Διαβάστε περισσότερα

Σηεθαλίδεο Ισάλλεο AM Δ200616

Σηεθαλίδεο Ισάλλεο AM Δ200616 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΘΗΝΨΝ ΣΜΗΜΑ MΑΘΗΜΑΣΙΚΨΝ ΣΜΗΜΑ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ, ΙΣΟΡΙΑ ΚΑΙ ΘΕΨΡΙΑ ΣΗ ΕΠΙΣΗΜΗ ΣΜΗΜΑ ΥΙΛΟΟΥΙΑ ΠΑΙΔΑΓΨΓΙΚΗ & ΧΤΦΟΛΟΓΙΑ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΚΤΠΡΟΤ ΣΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΨΝ ΚΑΙ ΣΑΣΙΣΙΚΗ ΣΜΗΜΑ ΕΠΙΣΗΜΨΝ ΑΓΨΓΗ Δηαπαλεπηζηεκηαθό

Διαβάστε περισσότερα

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ

Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com Ώρες διδασκαλίας: 16:00 19:15 μμ ΠΑΙΓΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΙΣΟΤΣΟ ΚΤΠΡΟΤ Πξόγξακκα Δπηκόξθσζεο Τπνςεθίσλ Καζεγεηώλ Σερλνινγίαο Γελάξεο 2011 ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΑ Ι (Ύιε Γπκλαζίνπ) Διδάσκων: Σαββίδης Σάββας Τηλζφωνο: 99543321 Ε-mail: savvas_email@yahoo.com

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ..

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου ΥΟΛΕΙΟ.. ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΚΤΣΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2007 ΓΙΑ ΣΟ ΓΤΜΝΑΙΟ Παπασκευή 26 Ιανουαπίου 2007 Σάξη: Α Γυμνασίου έλαξμεο 09.30 ιήμεο 09.45 Σην παξαθάησ ζρήκα θαίλεηαη ηκήκα ελόο πνιενδνκηθνύ ζρεδίνπ κηαο πόιεο. Οη ζθηαζκέλεο

Διαβάστε περισσότερα

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000.

ΔΕΟ 13. Ποσοτικές Μέθοδοι. θαη λα ππνινγίζεηε ην θόζηνο γηα 10000 παξαγόκελα πξντόληα. Να ζρεδηαζηεί γηα εύξνο πξντόλησλ έσο 30000. ΔΕΟ 13 Ποσοτικές Μέθοδοι Σσνάρηηζη Κόζηοσς C(), μέζο κόζηος C()/. Παράδειγμα 1 Μηα εηαηξεία δαπαλά γηα θάζε πξντόλ Α πνπ παξάγεη 0.0 λ.κ. Τα πάγηα έμνδα ηεο εηαηξείαο είλαη 800 λ.κ. Ζεηείηαη 1) Να πεξηγξάςεηε

Διαβάστε περισσότερα

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):...

Η. Απζίλνο Αλ. Καζεγεηήο Αζιεηηθή δηνίθεζε. ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):... ΟΓΗΓΟ ΠΣΤΥΙΑΚΗ ΔΡΓΑΙΑ ζηελ Αζιεηηθή δηοίθεζε Δπώλσκο :.. Όλοκα :.. ΑΜ:. Ηκεροκελία θαηάζεζες ζηε δηαδηθαζία: Γλωζηηθό αληηθείκελο:.../../ 201.. Θέκα πηστηαθής (κε ηε κνξθή εξωηήκαηνο):..... Έγθρηζε Σοκέα:..

Διαβάστε περισσότερα

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ

Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία. Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Η γνλετθή εκπινθή ζηε καζεζηαθή δηαδηθαζία Αξηάδλε Κπξηαθίδνπ Γηαηί νη γνλείο; Η νηθνγέλεηα είλαη ε βαζηθή κνλάδα κέζα από ηελ νπνία ην παηδί εηζάγεηαη ζηελ θνηλσληθή δσή θαη θαη επέθηαζε ζηε ζρνιηθή δσή.

Διαβάστε περισσότερα

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή

Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ. Καξθηά 3 θηιά πεξίπνπ κε κήθνο ηξηπιάζην από ην πάρνο ηνπ μύινπ θπξί κεγάιν θαη ππνκνλή Δξγαιεία Καηαζθεπέο 1 Δ.Κ.Φ.Δ. ΥΑΝΙΩΝ ΠΡΩΣΟΒΑΘΜΙΑ ΔΚΠΑΙΓΔΤΗ ΔΝΟΣΗΣΑ 10 ε : ΜΗΥΑΝΙΚΗ ΜΔΡΟ Β ΠΙΔΗ ΔΡΓΑΛΔΙΑ ΚΑΣΑΚΔΤΔ Καηαζθεπή 1: Καξέθια θαθίξε Όξγαλα Τιηθά Κόληξα πιαθέ ζαιάζζεο κε δηαζηάζεηο 40Υ40 εθ.

Διαβάστε περισσότερα

Αποηελέζμαηα Αξιολόγηζηρ Μαθημάηων 1ος Δξαμήνος

Αποηελέζμαηα Αξιολόγηζηρ Μαθημάηων 1ος Δξαμήνος Αποηελέζμαηα Αξιολόγηζηρ Μαθημάηων 1ος Δξαμήνος (Σπκκεηείραλ ζηελ αμηνιόγεζε ηνπ εμακήλνπ : 33 θνηηεηέο ) Α. ΘΔΧΡΗΣΚΗ ΔΚΠΑΓΔΤΗ (διαλέξειρ / ζεμινάπια): Βιολογία Γενεηική 51021 Βιοζηαηιζηική 51202 Διζαγωγή

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ

ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΜΕΛΕΣΗ E.O.K. ΜΕ ΑΙΘΗΣΗΡΑ ΘΕΗ ΦΤΛΛΟ ΕΡΓΑΙΑ (Θεοδώρα Γιώηη, Νικόλας Καραηάζιος- Τπεύθσνη εκ/κος Λ. Παπαηζίμπα) ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ: ΤΜΗΜΑ:.., ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:.// Σε ακαμίδην πνπ κπνξεί λα θηλείηαη ρσξίο ηξηβέο πάλσ

Διαβάστε περισσότερα

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H )

Α Ο Κ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η ( S E A R C H ) Ξ G O O G L E S C H O L A R Α Ο Ξ Ε Κ Ε Θ Λ Θ Α Λ Η Τ Α Μ Η Α Μ Α Ζ Η Η Ρ Η Ρ Οξαγκαηνπνηώληαο αλαδήηεζε ζην GoogleScholar (http://scholar.google.com/) ν ρξήζηεο κπνξεί λα εληνπίζεη πιηθό αθαδεκαϊθνύ θαη

Διαβάστε περισσότερα

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ

(Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ Α. Α1. Βιέπε απόδεημε Σει. 262, ζρνιηθνύ βηβιίνπ. Α2. Βιέπε νξηζκό Σει. 141, ζρνιηθνύ βηβιίνπ ΠΑΝΔΛΛΑΓΗΚΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΚΑΗ ΔΠΑΛ (ΟΜΑΓΑ Β ) ΣΔΣΑΡΣΖ 18 ΜΑΪΟΤ 16 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΜΑΘΖΜΑΣΗΚΑ ΠΡΟΑΝΑΣΟΛΗΜΟΤ (ΝΔΟ ΤΣΖΜΑ) ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ (ΠΑΛΑΗΟ ΤΣΖΜΑ) (Ενδεικηικές Απανηήζεις) ΘΔΜΑ

Διαβάστε περισσότερα

Μεηαπηστηαθή εργαζία. Γηερεύλεζε ηες επίδραζες δσο παραγόληφλ ηες προζφπηθόηεηας. ηφλ εθπαηδεσηηθώλ ηες Γεθηηθόηεηας ζηελ Δκπεηρία θαη ηες

Μεηαπηστηαθή εργαζία. Γηερεύλεζε ηες επίδραζες δσο παραγόληφλ ηες προζφπηθόηεηας. ηφλ εθπαηδεσηηθώλ ηες Γεθηηθόηεηας ζηελ Δκπεηρία θαη ηες ΠΑΝΔΠΗΣΖΜΗΟ ΜΑΚΔΓΟΝΗΑ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΧΝ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΧΝ ΔΠΗΣΖΜΧΝ ΣΜΖΜΑ ΔΚΠΑΗΓΔΤΣΗΚΖ ΚΑΗ ΚΟΗΝΧΝΗΚΖ ΠΟΛΗΣΗΚΖ ΜΔΣΑΠΣΤΥΗΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΔ ΔΗΓΗΚΔΤΖ ΣΖ ΓΗΑ ΒΗΟΤ ΜΑΘΖΖ Μεηαπηστηαθή εργαζία Γηερεύλεζε ηες επίδραζες δσο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου

ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΚΤΠΡΙΑΚΗ ΜΑΘΗΜΑΣΙΚΗ ΕΣΑΙΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΣΚΥΤΑΛΟΓΡΟΜΙΑ 2015 ΓΙΑ ΤΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ Τεηάπηη 28 Ιανουαπίου 2015 ΛΔΥΚΩΣΙΑ Τάξη: Α Γυμναζίου ΠΡΟΒΛΗΜΑ Σε έλα ηνπξλνπά βόιετ δήισζαλ ζπκκεηνρή νκάδεο Γπκλαζίσλ ηεο Κύπξνπ.

Διαβάστε περισσότερα

W O R K IN P R O G R E S S! ΠΑΡΕΜΒΑΗ ΜΕΩ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΔΡΑΜΑΣΟ: Ένταξη ατόμων με ειδικϋσ εκπαιδευτικϋσ ανϊγκεσ ςτην ομϊδα των ςυνομηλύκων

W O R K IN P R O G R E S S! ΠΑΡΕΜΒΑΗ ΜΕΩ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΟΤ ΔΡΑΜΑΣΟ: Ένταξη ατόμων με ειδικϋσ εκπαιδευτικϋσ ανϊγκεσ ςτην ομϊδα των ςυνομηλύκων ΑΡΙΣΟΣΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΘΕΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΑΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΑΚΟ ΔΙΑΣΜΗΜΑΣΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΣΑΠΣΤΧΙΑΚΩΝ ΠΟΤΔΩΝ ΨΤΧΟΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΣΗ ΕΝΣΑΞΗ: ΕΝΑ ΧΟΛΕΙΟ ΓΙΑ ΟΛΟΤ κατεφθυνση: Ψυχοπαιδαγωγικζς συνιστώσες των ειδικών εκπαιδευτικών

Διαβάστε περισσότερα

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη

1. Η απιή αξκνληθή ηαιάλησζε πνπ εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη πιάηνο Α = 20 cm θαη ΛΤΜΔΝΔ ΑΚΖΔΗ ΣΖΝ ΔΤΡΔΖ ΑΡΥΗΚΖ ΦΑΖ 1. Η αιή αξκνληθή ηαιάλησζε ν εθηειεί έλα κηθξό ζώκα κάδαο m = 1 kg έρεη ιάηνο Α = cm θαη ζρλόηεηα f = 5 Hz. Τε ρξνληθή ζηηγκή = ην κηθξό ζώκα δηέξρεηαη αό ηε ζέζε ανκάθξλζεο

Διαβάστε περισσότερα

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11.

ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο. Ζκεξίδα 20/11/2010. Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο. Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 20.11. Ζκεξίδα 2/11/21 ΚΔΝΑΚ θαη ιέβεηεο Σσηήξεο Καηζηκίραο Γξ. Μεραλνιόγνο Μεραληθόο Γεληθόο Γξακκαηέαο β ΔΝ.Δ.ΔΠΙ.Θ.Δ. Αζήλα 2.11.21 Πεγέο ελέξγεηαο Σπλ. Πξσηνγελήο Δλέξγεηα = Σ Καηαλ. Δλέξγεηα θαπζίκνπ x Σπλη.

Διαβάστε περισσότερα

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη

iii. iv. γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ: f (1) 2 θαη ΔΠΑΝΑΛΗΠΣΙΚΑ ΘΔΜΑΣΑ ΣΟ ΓΙΑΦΟΡΙΚΟ ΛΟΓΙΜΟ Μάρτιος 0 ΘΔΜΑ Να ππνινγίζεηε ηα όξηα: i ii lim 0 0 lim iii iv lim e 0 lim e 0 ΘΔΜΑ Γίλεηαη ε άξηηα ζπλάξηεζε '( ) ( ) γηα θάζε 0 * : R R γηα ηελ νπνία ηζρύνπλ:

Διαβάστε περισσότερα

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access)

Άμεσοι Αλγόριθμοι: Προσπέλαση Λίστας (list access) Έρνπκε απνζεθεύζεη κηα ζπιινγή αξρείσλ ζε κηα ζπλδεδεκέλε ιίζηα, όπνπ θάζε αξρείν έρεη κηα εηηθέηα ηαπηνπνίεζεο. Μηα εθαξκνγή παξάγεη κηα αθνινπζία από αηηήκαηα πξόζβαζεο ζηα αξρεία ηεο ιίζηαο. Γηα λα

Διαβάστε περισσότερα

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x)

f '(x)g(x)h(x) g'(x)f (x)h(x) h'(x) f (x)g(x) ΓΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ 54 Υλη: Παράγωγοι Γ Λσκείοσ Ον/μο:.. 6--4 Θεη-Τετν. ΘΔΜΑ Α.. Αλ f, g, h ηξεηο παξαγωγίζηκεο ζπλαξηήζεηο ζην λα απνδείμεηε όηη : f () g() h() ' f '()g()h() g'()f ()h() h'() f ()g()

Διαβάστε περισσότερα