Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Σύντομες οδηγίες συγγραφής της Πτυχιακής Εργασίας Περίληψη (τυπική έκταση: 2-3 παράγραφοι) Η Περίληψη συνοψίζει την εργασία και τα κύρια ευρήματα αυτής με τέτοιον τρόπο, ώστε ο αναγνώστης να αποκτά μία σφαιρική εικόνα για το αντικείμενο μελέτης, ακόμα και εάν δεν διαβάσει ή δεν έχει πρόσβαση στο κύριο σώμα του κειμένου. Η περίληψη αποτελείται από λίγες παραγράφους, και περιγράφει συνοπτικά και με άμεσο τρόπο το επιστημονικό πρόβλημα υπό εξέταση, τα κύρια ερωτήματα, καθώς και ενδείξεις για τα πιο σημαντικά αποτελέσματα. Η Περίληψη τοποθετείται στην πρώτη σελίδα της Πτυχιακής Εργασίας, αλλά γράφεται τελευταία, αφού έχει ολοκληρωθεί η έρευνα. Γράψτε την Περίληψη με τέτοιον τρόπο, ώστε να είναι κατανοητή ακόμα και από επιστήμονες που δεν είναι ειδικοί στο συγκεκριμένο αντικείμενο. Αποφύγετε την πολύ εξειδικευμένη ορολογία. Ως γενικό κανόνα, αποφύγετε τις προσωπικές αντωνυμίες και τη δραματοποίηση των γεγονότων. "Βρήκα πως...", "Η δουλειά μου έδειξε..", "Πρώτος ανακάλυψα ότι..", "Τώρα ξέρουμε ότι.." κλπ, είναι εκφράσεις προς αποφυγή. Δεν χρειάζεται να περιγράψετε με λεπτομέρεια τα αποτελέσματά σας στην Περίληψη. Λίγες φράσεις για τη φύση αυτών είναι αρκετές, π.χ. "τα αποτελέσματα συνηγορούν στο ότι, ακόμα και στα ολιγοτροφικά νερά της περιοχής μελέτης, οι σπόγγοι του είδους XYZ είναι σε αφθονία, κυρίως σε βάθη μεγαλύτερα από Χ μέτρα". Μην συμπεριλάβετε Ευχαριστίες στην Περίληψη, αλλά αφιερώστε μία ξεχωριστή σελίδα για αυτές. Γράψτε την Περίληψη σε δύο γλώσσες, Ελληνικά και Αγγλικά. Εισαγωγή απαντά στην ερώτηση: ΓΙΑΤΙ (τυπική έκταση: 5 σελίδες) Όπως και η Περίληψη, η Εισαγωγή βρίσκεται στην αρχή του τελικού γραπτού, αλλά συνήθως γράφεται αφού έχει ολοκληρωθεί η εργασία. Αποτελεί κατά γενική ομολογία ένα από τα πιο δύσκολα κεφάλαια, διότι μέσα στις λίγες σελίδες της Εισαγωγής:
εξηγείται η γενική φύση του θέματος οριοθετείται το επιμέρους πρόβλημα που πρόκειται να αντιμετωπιστεί αναδεικνύεται η σημασία αναζήτησης λύσης αναφέρονται οι παρόμοιες προσπάθειες άλλων ερευνητών σύμφωνα με τη βιβλιογραφία τεκμηριώνονται οι λόγοι που οδήγησαν στην επιλογή του συγκεκριμένου τρόπου αντιμετώπισης αναφέρονται οι αναμενόμενες δυσκολίες, τα αναμενόμενα αποτελέσματα και η σημασία τους Φαίνεται δηλαδή ότι αφενός απαιτείται εμπειρία στο συγκεκριμένο πρόβλημα ώστε αυτό να παρουσιαστεί ολοκληρωμένα, αφετέρου θα πρέπει να είναι γνωστές οι τελικές επιλογές της έρευνας ώστε να τεκμηριωθούν κατάλληλα. Συνεπώς, είναι πρακτικά αδύνατο γραφεί η Εισαγωγή πριν την ολοκλήρωση του ερευνητικού έργου. Ακολουθούν μερικές βασικές οδηγίες που πιθανώς θα σας φανούν χρήσιμες. Αντιμετωπίστε την Εισαγωγή ως ένα ενιαίο επιχείρημα, το οποίο απαντά ξεκάθαρα στο "γιατί ασχολήθηκα με το πρόβλημα". Ακολουθήστε μία "κάθετη" αρχιτεκτονική, ξεκινώντας από το γενικότερο πρόβλημα, μετά στο ειδικό κομμάτι που επιλέξατε να αντιμετωπίσετε, και τέλος οριοθετήστε τις επιλογές σας. Κανείς δεν περιμένει να μελετήσετε όλα τα επιστημονικά ερωτήματα του κόσμου, παρά μόνο αυτά που θα υποσχεθείτε στην Εισαγωγή. Εξασφαλίστε την ξεκάθαρη διατύπωση του προβλήματος, ακόμα και για τον μη-ειδικό αναγνώστη. Χρησιμοποιήστε τη βιβλιογραφία προς όφελός σας, εντάσσοντας την εργασία σας σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Κατά τη βιβλιογραφική επισκόπηση, προσπαθήστε να δομήσετε χρονολογικά και με λογική σειρά τις διαφορετικές προσπάθειες αντιμετώπισης του προβλήματος. Αν θέλετε να τονίσετε την πρωτοτυπία της εργασίας, ο καλύτερος τρόπος είναι αυτή να αναδειχτεί μόνη της μέσω της βιβλιογραφικής αναφοράς στο έργο άλλων επιστημόνων. Κρατήστε την Εισαγωγή σύντομη. Αν η εργασία σας είναι βιβλιογραφικού χαρακτήρα μπορείτε να επεκταθείτε, αλλά ζητήστε τη συμβουλή του επιβλέποντα Καθηγητή. Μεθοδολογία απαντά στην ερώτηση: ΠΩΣ
(τυπική έκταση: 10-15 σελίδες) Η Μεθοδολογία είναι ένα τεχνικό κομμάτι της Πτυχιακής Εργασίας, και περιλαμβάνει την περιγραφή των μεθόδων δειγματοληψίας, των χαρακτηριστικών του δείγματος, του εξοπλισμού και των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν, των στατιστικών μεθόδων που επιλέχθηκαν, του εξειδικευμένου λογισμικού που χρησιμοποιήθηκε, κλπ. Ως γενικός κανόνας, η Μεθοδολογία δεν θα πρέπει να αφήνει σκοτεινά σημεία στον αναγνώστη, και θα πρέπει να του επιτρέπει την πιστή επανάληψη του πειράματος. Ακολουθεί μία ενδεικτική δομή: Αναφορά στις γενικές μεθοδολογίες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να απαντήσουν στις ερωτήσεις και στους στόχους που αναφέρθηκαν στην Εισαγωγή. Τεκμηρίωση της λογικής με την οποία επιλέχθηκε η μεθοδολογία της συγκεκριμένης εργασίας. Αρχική και σύντομη επεξήγηση των συγκεκριμένων μεθοδολογικών βημάτων, πειραμάτων, και αναλύσεων. Περιγράψτε με σύντομο τρόπο τη μεθοδολογία που ακολουθείτε, δίνοντας τις βιβλιογραφικές αναφορές που χρειάζονται για να εξηγηθεί η μέθοδος. Δώστε αναλυτική περιγραφή σε παράρτημα αν η μεθοδολογία που ακολουθείτε είναι ιδιαίτερα πρωτότυπη και δεν υπάρχουν μεθοδολογικές αναφορές. Περιγραφή των επιμέρους διαδικασιών: α) Διαδικασία συλλογής δειγμάτων, β) Ομαδοποίηση και στρωματοποίηση δείγματος, πίνακες ανά ομάδα δειγμάτων και περιγραφική στατιστική, γ) Στατιστική μεθοδολογία ανάλυσης, λογισμικό που χρησιμοποιήθηκε ή αναπτύχθηκε. Αν χρησιμοποιείτε ένα μόνο στατιστικό πακέτο, αναφερθείτε σε αυτό στην αρχή και κατόπιν αναφερθείτε στην εκάστοτε ρουτίνα ή στατιστικό έλεγχο που χρησιμοποιείτε. Εάν είναι απαραίτητο, παραθέστε σε Παράρτημα στο τέλος της Πτυχιακής εκτενέστερες πληροφορίες, όπως αναλυτικούς καταλόγους που είναι απαραίτητοι για την κατανόηση της εργασίας, καθώς και παραδείγματα από το πρωτόκολλο των πειραμάτων και των δειγματοληψιών σας. Ακολουθούν μερικές βασικές οδηγίες που πιθανώς θα σας φανούν χρήσιμες. Αποφύγετε την υπερβολική λεπτομέρεια σε τετριμμένα ζητήματα, και εστιάστε στα σημαντικά στοιχεία. Εάν για παράδειγμα ασχολείστε με την ανάλυση χρονοσειρών, επικεντρωθείτε στο υπόβαθρο της κύριας μεθόδου ανάλυσης, και όχι στη συγγραφή παραγράφων για το πώς υπολογίζεται η μέση τιμή. Εάν σε κάποιο ενδιάμεσο στάδιο τα δεδομένα σας πρέπει να επεξεργαστούν με εξειδικευμένο λογισμικό, περιγράψτε τη γενική μέθοδο, τη μορφή εισόδου, και τη μορφή εξόδου των δεδομένων, και όχι "πήγα στο File, πάτησα Open, έκανα import
data.." κλπ. Στη σπάνια περίπτωση που είναι απαραίτητες τέτοιες εξειδικευμένες οδηγίες, χρησιμοποιήστε το Παράρτημα. Ένα απλό σχεδιάγραμμα μπορεί να εξηγήσει μία πολύπλοκη διάταξη καλύτερα κι από 10 σελίδες κείμενο. Εάν χρησιμοποιήστε γραφήματα ή φωτογραφίες από άλλες εργασίες, να αναφέρετε πάντοτε την πηγή. Αποφύγετε την εμφάνιση Αποτελεσμάτων στη Μεθοδολογία, εκτός εάν κάποια ενδιάμεσα αποτελέσματα είναι απαραίτητα για την επιλογή μιας πιο εξελιγμένης μεθόδου. Εάν για παράδειγμα η απόφαση για την τελική στατιστική ανάλυση απαιτεί γνώση των χαρακτηριστικών επιμέρους ομάδων δεδομένων, τότε δικαιολογείται και η ύπαρξη περιγραφικής στατιστικής στη Μεθοδολογία. Σε κάθε τέτοια περίπτωση, ζητήστε τη συμβουλή του επιβλέποντος Καθηγητή. Χρησιμοποιήστε με συστηματικό τρόπο την οποιαδήποτε ορολογία. Διαφορετικές λέξεις δεν θα πρέπει να αντιπροσωπεύουν την ίδια έννοια. Αποτελέσματα απαντά στην ερώτηση: ΤΙ ΕΚΑΝΕΣ (τυπική έκταση: 20-30 σελίδες) Στο κεφάλαιο των Αποτελεσμάτων ομαδοποιούνται τα ευρήματα της έρευνας, υποστηριζόμενα από πίνακες, γραφήματα, και στατιστικούς ελέγχους. Η οργάνωση του συγκεκριμένου κεφαλαίου εξαρτάται κατά πολύ από το εκάστοτε αντικείμενο έρευνας, ωστόσο ακολουθούν μερικές βασικές οδηγίες που πιθανώς θα σας φανούν χρήσιμες. Στα Αποτελέσματα έχουν θέση μόνο τα ευρήματα της δικής σας έρευνας. Τα Αποτελέσματα ομαδοποιούνται με λογικό και όχι οπωσδήποτε χρονολογικό τρόπο. Έχοντας στο νου σας τη συνολική εικόνα, δομήστε το κείμενο έτσι ώστε να χτίζεται προοδευτικά η συνολική λύση. Τεκμηριώστε με λογικά βήματα τις επιμέρους απαντήσεις που μπορείτε να δώσετε βασισμένοι μόνο στις δικές σας μετρήσεις, αποφεύγοντας ερμηνείες που στηρίζονται στις προσωπικές σας απόψεις ή τη βιβλιογραφία. Περιγράψτε τα ευρήματα αντικειμενικά, χωρίς να εισάγετε την προσωπική σας ερμηνεία. Αυτό είναι δουλειά για το κεφάλαιο της Συζήτησης. Για κάθε διαπίστωσή που συνάγεται από τις μετρήσεις που εκτελέσατε, εξηγήστε γιατί έγινε η ανάλυση, και ποιος ήταν ο στατιστικός έλεγχος που χρησιμοποιήθηκε για να απορριφθεί/επιβεβαιωθεί η υπόθεσή σας.
Αποφύγετε τη χρήση εκφράσεων όπως "είναι προφανές από το γράφημα ότι..","όπως ξέρουν όλοι η γη είναι στρόγγυλη, οπότε..", "είναι τετριμμένο.." κλπ. Εάν υπάρχει κάποια προφανής αλήθεια στα αποτελέσματά σας τότε αυτές οι φράσεις είναι περιττές, ενώ αν όχι, προκαλείτε την προκατάληψη του αναγνώστη. Τα γραφήματα είναι αυτόνομα, δηλαδή το κείμενο περιγραφής τους (λεζάντα) αρκεί για να καταλάβει κανείς το περιεχόμενό τους. Στη λεζάντα επεξηγούνται οι άξονες, οι κλίμακες και οι μονάδες μέτρησης, καθώς και το είδος της γραφικής παράστασης. Τα γραφήματα και οι πίνακες αριθμούνται, και γίνεται πάντα αναφορά σε αυτά μέσα στο κύριο σώμα του κειμένου. Γραφήματα χωρίς περιγραφή των αξόνων και αναγραφή των μονάδων μέτρησης είναι ακατανόητα. Πρόκειται για συχνότατο λάθος, και μία από τις σίγουρες παρατηρήσεις κατά την προφορική εξέταση της Πτυχιακής. Αποφύγετε τη χρήση βιβλιογραφικών αναφορών στα Αποτελέσματα. Η χρήση κάποιας αναφοράς συνήθως προϋποθέτει σύγκριση των δικών σας αποτελεσμάτων με αυτά ενός άλλου ερευνητή, αλλά αυτό είναι για το κεφάλαιο της Συζήτησης. Συζήτηση - συμπεράσματα απαντά στην ερώτηση: ΠΟΙΑ Η ΚΡΙΤΙΚΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ - ΠΩΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΒΕΛΤΙΩΘΕΙ - ΤΙ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ (τυπική έκταση: 10 σελίδες) Το κεφάλαιο της Συζήτησης είναι αρκετά απαιτητικό, διότι εδώ θα πρέπει να ερμηνευτούν με ακρίβεια τα αποτελέσματα της εργασίας, και να τεκμηριωθούν βάσει της υπάρχουσας βιβλιογραφίας. Η Συζήτηση συνεισφέρει σημαντικά στην τελική βαθμολογία της Πτυχιακής Εργασίας, καθώς αναδεικνύει το βαθμό κατανόησης του ερευνητικού ερωτήματος, αλλά και την ικανότητα κριτικής σκέψης. Ακολουθεί μία ενδεικτική δομή: Γενική σύνδεση των αποτελεσμάτων με την αρχική υπόθεση και τον κεντρικό σκοπό της εργασίας. Πρόκειται δηλαδή για μία τροποποιημένη, και πολύ σύντομη εκδοχή της Εισαγωγής, με το επιπλέον πλεονέκτημα ότι τώρα μπορούμε να αναφερθούμε στη συνολική εικόνα της προσπάθειας και των αποτελεσμάτων. Φυσική ερμηνεία των αποτελεσμάτων της έρευνας σε σύγκριση με τη βιβλιογραφία, και τεκμηρίωση της σημασίας τους. Τεκμηρίωση των επιλογών που έγιναν στη Μεθοδολογία (π.χ. γιατί επέλεξα το συγκεκριμένο δείγμα/ανάλυση). Κριτική στους περιορισμούς και τις αδυναμίες της συγκεκριμένης ερευνητικής προσέγγισης.
Διατύπωση προτάσεων για τρόπους εξέλιξης της ερευνητικής προσπάθειας στο μέλλον. Ακολουθούν μερικές βασικές οδηγίες που πιθανώς θα σας φανούν χρήσιμες. Επιχειρήστε την ερμηνεία των αποτελεσμάτων σας μέσα σε ένα γενικότερο πλαίσιο, στο οποίο τεκμηριώνεται η σύνδεσή τους με τα αποτελέσματα άλλων ερευνών. Για κάθε ένα κεντρικό αποτέλεσμα, αφιερώστε μια παράγραφο που το σχολιάζει. Εάν έχετε αποτελέσματα τα οποία δεν αξιολογείτε στη Συζήτηση, προετοιμαστείτε για την ερώτηση "αν δεν μας λέει τίποτα το αποτέλεσμα, γιατί έχασες το χρόνο σου να το βγάλεις..". Οι βιβλιογραφικές αναφορές που εμφανίζονται στη Συζήτηση δεν είναι επιφανειακές. Προσπαθήστε να εξηγήσετε που μοιάζουν ή διαφέρουν με τα δικά σας αποτελέσματα, και γιατί πιστεύετε ότι συμβαίνει αυτό. Οργανώστε το γραπτό σας λόγο έτσι ώστε να δείχνει ότι έχετε επιστημονικά τεκμηριωμένη άποψη για το αντικείμενο, αλλά χωρίς έπαρση. Μην διστάσετε να ασκήσετε κριτική στο δικό σας έργο. Δεν είναι και το πιο κοινό χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους, αλλά κερδίζει και τον πιο απαιτητικό βαθμολογητή. Βιβλιογραφία (τυπική έκταση: χωρίς περιορισμό) Στο συγκεκριμένο κεφάλαιο παρατίθεται η λίστα των βιβλιογραφικών αναφορών που χρησιμοποιήθηκαν στην Πτυχιακή Εργασία. Υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες γραφής ώστε να μπορούν να αναζητηθούν τα άρθρα από άλλους ερευνητές, και η βέλτιστη πρακτική είναι να δείτε πώς συντάσσεται η βιβλιογραφία σε ένα οποιοδήποτε επιστημονικό περιοδικό. Παράρτημα (τυπική έκταση: χωρίς περιορισμό) Εάν είναι απαραίτητο, στο Παράρτημα τοποθετούνται εκτενέστερες πληροφορίες σχετικά με την εργασία, όπως παραδείγματα από το πρωτόκολλο των πειραμάτων και των δειγματοληψιών, επιλεγμένα τμήματα του εγχειριδίου οδηγιών του εξοπλισμού που χρησιμοποιήθηκε, κώδικας προγραμματισμού που αναπτύχθηκε, κλπ. Μην αντιμετωπίσετε το Παράρτημα ως κάδο απορριμμάτων, αλλά ως προαιρετικό συμπλήρωμα της εργασίας.
Καλή επιτυχία!