1 ΠΡΕΣΒΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑ ΟΣ ΖΑΓΚΡΕΜΠ ΓΡΑΦΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΚΑΙ ΕΜΠΟΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ ΚΡΟΑΤΙΑ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΘΕΣΗ 2010 Α. ΓΕΝΙΚΑ ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ 4.437.460 (2001) ΕΚΤΑΣΗ 56.594 τ.χ. ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ Ζάγκρεµπ ΕΠΙΣΗΜΗ ΓΛΩΣΣΑ Κροατικά ΝΟΜΙΣΜΑ Κούνα ( 1 Ευρώ =7,3 Κούνα) Η ηµοκρατία της Κροατίας καταλαµβάνει το βορειοδυτικό τµήµα της βαλκανικής χερσονήσου και συνορεύει βόρεια µε την Σλοβενία και Ουγγαρία, ανατολικά µε την Σερβία, νοτιοανατολικά µε την Βοσνία Ερζεγοβίνη και το Μαυροβούνιο ενώ δυτικά βρέχεται από την Αδριατική θάλασσα. Το ήµισυ περίπου της συνολικής έκτασης της χώρας - στα βορειοανατολικά - είναι τµήµα της εύφορης πεδιάδας της Παννονίας, ενώ οι νοτιοδυτικές περιοχές της χώρας καλύπτονται από τις ειναρικές Άλπεις που απολήγουν στις δαλµατικές ακτές. Η ακτογραµµή της Κροατίας έχει συνολικό µήκος 1.778 χιλιόµετρα, ενώ στην επικράτειά της συµπεριλαµβάνονται 1.185 νησιά και βραχονησίδες. Το κλίµα στα βόρεια και ανατολικά είναι κατ εξοχήν ηπειρωτικό, ενώ στις ακτές µεσογειακό.
Με όρους οικονοµικής γεωγραφίας η χώρα συντίθεται από τέσσερεις µακροπεριφέρειες : 2 Μακροπεριφέρεια Ζάγκρεµπ που περιλαµβάνει την κεντρική Κροατία Μακροπεριφέρεια Όσιεκ που καλύπτει την ανατολική Κροατία Μακροπεριφέρεια Ριέκα που καλύπτει τις βόρειες ακτές και Μακροπεριφέρεια Σπλίτ που καλύπτει τις νότιες ακτές της χώρας. Η σύνθεση του πληθυσµού είναι σχεδόν 90% Κροάτες, 5% Σέρβοι και 5% άλλες εθνικές οµάδες. Οι µεγαλύτερες πόλεις σύµφωνα µε την απογραφή του 2001 είναι: Ζάγκρεµπ (704.775 κατ.), Σπλίτ (227.493 κατ.), Ριέκα (172.558 κατ.), Όσιεκ (129.817 κατ.) και Ζαντάρ (72.991 κατ.). Το µεταφορικό δίκτυο της Κροατίας είναι αρκετά ανεπτυγµένο συγκριτικά µε το µέγεθος της χώρας. Το συνολικό µήκος των αυτοκινητοδρόµων ανέρχεται σε 1.097 χιλιόµετρα, ενώ το σιδηροδροµικό δίκτυο εκτείνεται σε 2.722 χιλιόµετρα, εκ των οποίων τα 980 είναι ηλεκτροδοτούµενα. Η χώρα διαθέτει 7 διεθνή αεροδρόµια ( Ζάγκρεµπ, Σπλίτ, Ντουµπρόβνικ, Ριέκα, Ζαντάρ, Πούλα, Όσιεκ), ενώ το σηµαντικότερο λιµάνι είναι η Ριέκα που αποτελεί το µεγαλύτερο διαµετακοµιστικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής συµπεριλαµβανοµένης της Σερβίας, Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, Ουγγαρίας, Τσεχίας και Σλοβακίας. Σηµειωτέον ότι στο λιµάνι της Ριέκα διεκπεραιώνεται το 50% της εµπορευµατικής κίνησης στην Κροατία. Β. ΤΟΜΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 1. ΓΕΩΡΓΙΑ-ΑΛΙΕΙΑ- ΑΣΟΠΟΝΙΑ Ο γεωργικός τοµέας συµµετέχει κατά 5,9% στην διαµόρφωση του ΑΕΠ της χώρας. Καλλιεργούνται περί τα 1,2 εκατ. εκτάρια και η ετήσια γεωργική παραγωγή καλύπτει πλήρως τις ανάγκες της χώρας σε δηµητριακά και ζάχαρη και σε σηµαντικό βαθµό τις ανάγκες για βιοµηχανικά φυτά. Σηµαντική είναι επίσης η παραγωγή οίνου, ελαιολάδου και φρούτων, που ευνοείται ιδιαίτερα στα παράλια της χώρας και στις νησιωτικές περιοχές, όπου επικρατεί εύκρατο µεσογειακό κλίµα. Η παραγωγή ελαιολάδου και βρώσιµων ελιών παρουσιάζει αυξητικές τάσεις τα τελευταία χρόνια υποστηριζόµενη από κρατικά προγράµµατα και εκµεταλλευόµενη την αύξηση των τιµών και της κατανάλωσης. Ιδιαίτερα ανεπτυγµένη είναι επίσης η κτηνοτροφία που συµβάλλει στην αυτάρκεια της χώρας σε κρέας καθώς και στην παραγωγή παραδοσιακά γνωστών αλλαντικών και τυριών. Στις παράκτιες περιοχές η αλιεία και η επεξεργασία ιχθυηρών αποτελούν σηµαντική οικονοµική δραστηριότητα µε προεξάρχουσα την εκτροφή τόνου, που προορίζεται κυρίως για την ιαπωνική αγορά (66% των συνολικών εξαγωγών νωπών και κατεψυγµένων ιχθύων). Η δασοπονία αποτελεί επίσης ένα από τους σηµαντικότερους παραγωγικούς τοµείς. Περίπου 2 εκατ. εκτάρια δασικών εκτάσεων παρέχουν ποιοτική ξυλεία (δρύς, ελάτη) που καθιστά την εγχώρια βιοµηχανία αρκετά ανταγωνιστική. 2. ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ Ο βιοµηχανικός τοµέας συµβάλλει κατά 20,5% στο ΑΕΠ της χώρας, ενώ απασχολεί το 22% των εργαζοµένων. Η διαρκούσα οικονοµική κρίση επέφερε σηµαντικά πλήγµατα στην εγχώρια παραγωγή καθώς και στην ανταγωνιστικότητα των κροατικών προϊόντων. Ταυτόχρονα η κροατική οικονοµία στο σύνολό της και στα πλαίσια της επικείµενης ολοκλήρωσης της προενταξιακής της διαδικασίας διέρχεται περίοδο εκτεταµένων µεταρρυθµίσεων και αναγκαστικών προσαρµογών, που υποχρεωτικά επιφέρουν δραστικές ανακατατάξεις και στον βιοµηχανικό ιστό της χώρας. Ανταποκρινόµενη στις απαιτήσεις του ευρωπαϊκού κεκτηµένου η χώρα είναι υποχρεωµένη να απελευθερώσει τις οικονοµικές δραστηριότητες, να προχωρήσει σε εκτεταµένες αποκρατικοποιήσεις και να λάβει σειρά µέτρων, οδυνηρών πολλάκις, για την αποτελεσµατικότερη λειτουργία της αγοράς. Από το 2008 και εντεύθεν παρατηρείται συρρίκνωση της παραγωγής µε αποκορύφωµα το 2010 όπου κατεγράφη συνολική µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής κατά 1,4%. Ειδικότερα και κατά τοµείς υπήρξε µείωση της παραγωγής διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 1,2%, ενδιάµεσων αγαθών κατά 6,4% και κεφαλαιουχικών αγαθών κατά 2,2%.
3 Οι σηµαντικότεροι κλάδοι της µεταποίησης είναι η βιοµηχανία τροφίµων, η παραγωγή ενέργειας, τα χηµικά προϊόντα, η παραγωγή πετρελαιοειδών, οι κατασκευές πλοίων καθώς και η επεξεργασία µετάλλων. Μεταξύ των δυναµικότερων εξαγωγικών κλάδων συγκαταλέγονται παραδοσιακά ο ναυπηγικός, τα πετρελαιοειδή, τα ηλεκτροτεχνικά προϊόντα, ορυκτά, προϊόντα ξύλου, φάρµακα και ενδύµατα. Στα πλαίσια της προαναφερθείσας προετοιµασίας της χώρας για την ένταξή της στην Ε.Ε. δίνεται ιδιαίτερη έµφαση στους τοµείς των ανανεώσιµων πηγών ενέργειας, στην προστασία του περιβάλλοντος και στην διαχείριση αποβλήτων. Μέσα από την δυναµική της ανάπτυξης των τοµέων αυτών η χώρα ευελπιστεί ότι θα επιτύχει την προσέλκυση ξένων επενδύσεων και την µεταφορά τεχνολογίας. 3. ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Ο δυναµικότερος κλάδους του τριτογενούς τοµέα της κροατικής οικονοµίας είναι παραδοσιακά ο τουριστικός τοµέας, που συµβάλλει κατά 14% στην διαµόρφωση του ΑΕΠ. Ο συνδυασµός των περίφηµων δαλµατικών ακτών, της νησιωτικής και θαλάσσιας πολυποικιλότητας της Αδριατικής και του ήπιου µεσογειακού κλίµατος, οι ανεπτυγµένες υποδοµές καθώς και η γεωγραφική γειτνίαση µε µεγάλες τουριστικές αγορές της Ευρώπης εξασφαλίζουν σταθερές τουριστικές ροές στην χώρα και επιβεβαιώνουν την κατάταξή της µεταξύ των δηµοφιλέστερων τουριστικών προορισµών στην Μεσόγειο. Η χώρα εκµεταλλεύεται επίσης τις φυσικές της ιδιαιτερότητες, τις ιδιαιτέρου κάλλους προστατευόµενες περιοχές καθώς και τα µνηµεία πολιτιστικής και ιστορικής κληρονοµιάς επιδιώκοντας την ανάπτυξη, πέραν των κλασσικών τουριστικών παραθαλάσσιων δραστηριοτήτων, του οικολογικού αγροτουρισµού, του θρησκευτικού και πολιτιστικού τουρισµού κ.λ.π. Οι σηµαντικότερες τουριστικές περιοχές της χώρας είναι η χερσόνησος της Ίστριας, η ευρύτερη περιοχή του Ντουµπρόβνικ, η περιφέρεια του Κράβνερ, το Σπλίτ, το Ζάγκρεµπ καθώς και το νησιώτικο σύµπλεγµα της Αδριατικής. Το 2010 ο αριθµός των αφίξεων στην Κροατία αυξήθηκε κατά 3,2% και ανήλθε σε 10,6 εκατ. ( 2009: 10,2 εκατ.) ενώ των διανυκτερεύσεων αυξήθηκε κατά 2,6% ανερχόµενος σε 56,4 εκατ. έναντι 54,9 εκατ. το 2009. Από τις καταγραφείσες διανυκτερεύσεις το 90,4% πραγµατοποιήθηκε από αλλοδαπούς τουρίστες ( + 3,6%). Σχετικά µε την χώρα προέλευσης το 22,5% των επισκεπτών προήλθε από την Γερµανία, το 11,5% από την Σλοβενία, το 9,3% από την Ιταλία, το 8,7% από την Αυστρία, το 8,2% από την Τσεχία, το 5,7% από την Πολωνία, το 4,4% από την Ολλανδία και το 4,1% από την Σλοβακία. Ο αριθµός των Ελλήνων που επισκέφθησαν την Κροατία το 2010 ανήλθε σε 32.567 άτοµα. Η Κροατία διατήρησε κατά το 2010 την 34 η θέση µεταξύ των τουριστικών προορισµών παγκοσµίως σύµφωνα µε την κατάταξη του World Economic Forum Travel and Tourism Competitiveness. Μεταξύ δε των ευρωπαϊκών τουριστικών προορισµών κατέλαβε την 24 η θέση µε µεγαλύτερο πλεονέκτηµα τις τουριστικές της υποδοµές και ασθενέστερο σηµείο το επίπεδο τιµών. Γ. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 2010-2011 ΒΑΣΙΚΟΙ ΜΑΚΡΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΙ ΕΙΚΤΕΣ 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Α.Ε.Π. ( εκ. ευρώ) 35.725 39.102 42.833 47.370 45.379 45.917* Κατά κεφαλή Α.Ε.Π. ( ευρώ) 8.043 8.807 9.656 10.682 10.245 10.367* ηµόσιο Χρέος (% του Α.Ε.Π.) 38,5% 36,0% 33,4% 29,3% 35,5% 40,6% Ισοζύγιο Τρεχ.Συναλλαγών(% Α.Ε.Π.) -5,5% -6,9% -7,6% -9,2% -5,5% -1,4% Πληθωρισµός 3,3% 3,2% 2,9% 6,1% 2,4% 1,1% Ανεργία 18,0% 17,0% 14,8% 13,2% 14,9 18,8% Βιοµηχανική παραγωγή( % µεταβολή) 5,1% 4,5% 4,9,% 1,2% -9,2-1,4 Εξαγωγές ( εκ. ευρώ) 7,0 8,2 9,0 9,5 7,5 8,9 Εισαγωγές( εκ. ευρώ) 14,9 17,1 18,8 20,8 15,2 15,1 Άµεσες Ξένες Επενδύσεις (δισ. ) 1,5 2,8 3,7 4,2 2,1 0,4 Συναλλαγµατικά αποθέµατα σε εκ. 7.438 8.725 9.307 9.121 10.376 10.660 *Προσωρινά στοιχεία Πηγή: Κροατική Στατιστική Υπηρεσία, Croatian Institute of Economics
ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΚΑΤΑ 1,2% 4 Σύµφωνα µε τα στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας το 2010 καταγράφηκε περαιτέρω µείωση της οικονοµικής δραστηριότητας κατά 1,2%, ενώ για το 2009 η µείωση τελικά ανήλθε σε 6%. Παρά την αξιοσηµείωτη άνοδο των εξαγωγών κατά 18,2% η συνεχιζόµενη µείωση των ξένων επενδύσεων καθώς και η χαµηλή δηµόσια (+0,6%) και ιδιωτική (+1,2%) κατανάλωση υπήρξαν οι κύριες αιτίες για την αρνητική εξέλιξη του ΑΕΠ. Η εσωτερική ζήτηση µειώθηκε κατά 3,7% ενώ η συνολική υποχώρηση των επενδύσεων ανήλθε σε 11,3%. Οι λιανικές πωλήσεις µειώθησαν για δεύτερο συνεχόµενο έτος κατά 2,6% (2009: -15,3%), ενώ το ποσοστό ανεργίας έφθασε το 18,8%. Για το 2011 η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη κατά 1,5%, πράγµα το οποίο αµφισβητείται από διεθνείς και εγχώριους αναλυτές και εν πάσει περιπτώσει εξαρτάται τα µέγιστα από το κατά πόσον θα συνεχιστούν µε επιτυχία οι προσπάθειες για βελτίωση του επενδυτικού κλίµατος µέσα από την φορολογική µεταρρύθµιση και την απάλειψη των γραφειοκρατικών εµποδίων. Οι επίδοξοι ξένοι επενδυτές εξακολουθούν να αντιµετωπίζουν σοβαρά προβλήµατα που τα αποδίδουν κυρίως στις ισχύουσες πολιτικές και διοικητικές δοµές σε τοπικό περισσότερο επίπεδο, που ευνοούν φαινόµενα διαφθοράς, διαπλοκής και απροθυµίας συµµόρφωσης στις αποφάσεις και τα µέτρα της κεντρικής κυβέρνησης. ΤΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑ ΚΑΙ ΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 2010 Σύµφωνα µε εκτιµήσεις του κροατικού Υπουργείου Οικονοµικών το έλλειµµα του προϋπολογισµού ως συνέπεια της οικονοµικής κρίσης και της υποχώρησης της οικονοµικής δραστηριότητας κατά το 2010 ανήλθε σε 4,6% του ΑΕΠ, ενώ το δηµόσιο χρέος της χώρας διαµορφώθηκε σε 137 δις Κούνα, ήτοι σε 40,6% του ΑΕΠ. Η σύνθεση του χρέους είναι κατά 70% εγχώριο και κατά 30% εξωτερικό, ενώ συνίσταται κατά 58% σε Ευρώ, 29% σε Κούνα και 13% σε δολάρια ΗΠΑ. Το µέγεθος αυτό κατατάσσει την Κροατία µεταξύ των λιγότερο χρεωµένων χωρών στην Ευρώπη, ενώ είναι σηµαντικά χαµηλότερο από το µέσο δηµόσιο χρέος στην ΕΕ και εξίσου χαµηλότερο από το κριτήριο ( 60%) του Μάαστριχτ. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣΤΙΚΗΣ ΥΝΑΜΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΟΑΤΙΑ ΤΟ 2010 Σύµφωνα µε την κροατική στατιστική υπηρεσία ο µέσος µισθός στην χώρα κατά το 2010 ανήλθε σε 5.343 Κούνα ήτοι 733 Ευρώ. Στην πράξη υπήρξε µεν µια ονοµαστική αύξηση κατά 0,6% αλλά ουσιαστικά οι καθαρές µέσες απολαβές από εξαρτηµένη εργασία σηµείωσαν πραγµατική µείωση κατά 0,5% συγκριτικά µε το 2009. Από σχετικές µελέτες απορρέει επίσης, ότι το 80% των κροατικών νοικοκυριών είχε µέσο µηνιαίο διαθέσιµο εισόδηµα 854 Ευρώ, ενώ οι πραγµατικές ανάγκες τους ανήρχοντο σε 1170 Ευρώ. ΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΒΙ0ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Κατά το 2010 κατεγράφη συνολική µείωση της βιοµηχανικής παραγωγής κατά 1,4% σύµφωνα µε τα στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας. Σηµαντική µείωση κατά 6,7% σηµείωσε η βιοµηχανική παραγωγή και κατά τον Ιανουάριο 2011 συγκριτικά µε τον αντίστοιχο µήνα του 2010. Ειδικότερα και κατά τοµείς υπήρξε µείωση της παραγωγής διαρκών καταναλωτικών αγαθών κατά 20%, ενδιάµεσων αγαθών κατά 9,3%, µη διαρκών κατά 4,1%, ενέργειας κατά 3,1% και κεφαλαιουχικών αγαθών κατά 2%. ΜΕΙΩΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟ ΟΜΙΚΗΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟ 2010 Πτώση κατά 15,9% συγκριτικά µε το 2009 σηµείωσε ο όγκος κατασκευών στην Κροατία. Το συνολικά επενδυθέν κεφάλαιο µειώθηκε δε κατά 34,6%. Ειδικώτερα ο αριθµός των οικοδοµικών αδειών για κατοικίες ανήλθε σε 13.378 η κατά 21,4% λιγότερες από το 2009. Οι εκδοθείσες άδειες για λοιπές κατασκευές ήσαν 10.087 ήτοι κατά 14,1% λιγότερες από το 2009. Από το σύνολο των κατασκευών που πραγµατοποιήθηκαν το 2010 το 85,5% αφορούσε κτιριακές εγκαταστάσεις ενώ το υπόλοιπο ήταν δηµόσια έργα. Οι νέες κατασκευές αποτέλεσαν το 79,8% του συνόλου.
ΜΕΙΩΣΗ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΑΜΕΣΩΝ ΕΠΕΝ ΥΣΕΩΝ ΤΟ 2010 5 Σύµφωνα µε τα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Κροατίας το συνολικό ύψος των ΞΑΕ στην χώρα κατά το 2010 ανήλθε σε 440 εκατ. Ευρώ έναντι 2,1 δις το 2009. Το µεγαλύτερο µέρος των επενδύσεων ήτοι 116,3 εκατ. Ευρώ πραγµατοποιήθηκε από βελγικές επιχειρήσεις και ακολούθησαν ιταλικές µε 112,8 εκατ. καθώς και επιχειρήσεις από το Λουξεµβούργο µε 111,6 εκατ. Ευρώ. Συνολικά στο διάστηµα 1993-2010 οι ΞΑΕ στην Κροατία ανήλθαν σε 24,5 δις Ευρώ. Από το ποσό αυτό τα 8,6 δις επενδύθησαν στον τραπεζικό τοµέα, 2,8 δις στον εµπορικό - διανεµητικό τοµέα και 1,6 δις στον τοµέα των πετρελαιοειδών. Την πρώτη θέση στον κατάλογο των µεγαλύτερων ξένων επενδυτών καταλαµβάνει η Αυστρία µε συνολικά επενδυθέντα κεφάλαια 6,2 δις Ευρώ και ακολουθούν η Ολλανδία µε 3,7 δις, η Γερµανία µε 2,9 δις και η Ουγγαρία µε 2,3 δις Ευρώ. ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΕΡΓΙΑΣ Το ποσοστό ανεργίας κατά το 2010 διαµορφώθηκε σε 18,8% ενώ τον Ιανουάριο 2011 ανήλθε σε 19,6%, στο υψηλότερο επίπεδο από τον Μάϊο του 2003, σύµφωνα µε την κροατική στατιστική υπηρεσία. Ο αριθµός των ανέργων υπολογίσθηκε σε 334.378 άτοµα. Κατά τα δύο τελευταία έτη χάθηκαν 141.00 θέσεις εργασίας, όσες περίπου είχαν δηµιουργηθεί κατά τα προηγούµενα επτά έτη (2002-2008), όταν η χώρα σηµείωνε ανάπτυξη κατά 5% κατά µέσον όρο. Η µεγαλύτερη µείωση θέσεων εργασίας παρατηρήθηκε στην µεταποίηση (-42%), στον εµπορικό τοµέα (-37%) και στον κατασκευαστικό τοµέα(-20%). ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ ΕΜΠΟΡΙΟ ΚΡΟΑΤΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 2010 Σύµφωνα µε τα στοιχεία της κροατικής στατιστικής υπηρεσίας οι κροατικές εξαγωγές κατά το 2010 ανήλθαν σε 8,9 δις Ευρώ έναντι 7,5 δις το 2009 σηµειώνοντας αύξηση κατά 18,2%.Οι κροατικές εισαγωγές αντίστοιχα µειώθηκαν κατά 0,6%. Οι εισαγωγές ανήλθαν σε 15,1 δις έναντι 15,2 δις το 2009. Το εµπορικό έλλειµµα διαµορφώθηκε ούτως σε 6,2 δις Ευρώ. Σε εκατ.ευρώ SITC ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ 2009 2010 Μεταβολή 2009 2010 Μεταβολή 0 ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ 740 760 2,6% 1 341 1 359 1,3% ΖΩΑ ΖΩΝΤΑΝΑ 1 ΠΟΤΑ ΚΑΙ 163 189 15,5% 130 138 6,3% ΚΑΠΝΟΣ 2 ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ 459 598 30% 244 254 4,1% ΕΚΤΟΣ ΚΑΥΣΙΜΩΝ 3 ΟΡΥΚΤΑ ΚΑΥΣΙΜΑ 977 1 110 13,6% 2 565 2 835 10,5% ΚΑΙ ΛΑ ΙΑ 4 ΛΙΠΗ ΚΑΙ ΛΑ ΙΑ 18 20 14,1% 58 56-3,3% ΖΩΪΚΑ η ΦΥΤΙΚΑ 5 ΧΗΜΙΚΑ 726 1 016 14% 1 885 2 137 13,4% ΠΡΟΪΟΝΤΑ 6 ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ 1 133 1 260 11,3% 2 761 2 724-1,3% ΕΙ Η 7 ΜΗΧΑΝΗΜΑΤΑ 2 233 2 819 26,2% 4 337 3 879-10,5% ΚΑΙ ΥΛΙΚΑ ΜΕΤΑΦΟΡΩΝ 8 ΙΑΦΟΡΑ 1 073 1 120 4,4% 1 878 1 735-7,6% ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΣΥΝΟΛΟ 7 529 8 902 18,2% 15 220 15 127-0,6% ΠΗΓΗ: ΚΡΟΑΤΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ Η Κροατία εισάγει κυρίως πετρελαιοειδή, µεταφορικό υλικό, χαλυβουργικά, ηλεκτρικές συσκευές, µηχανολογικό εξοπλισµό, φάρµακα, και είδη ένδυσης. Εξάγει δε πετρελαιοειδή, φαρµακευτικά είδη, ορυκτά, προϊόντα ξύλου, ενδύµατα και έπιπλα.
6 Οι κυριότεροι εµπορικοί εταίροι της Κροατίας κατά το 2010 ήσαν: Σε εκατ.ευρώ ΧΩΡΑ ΕΞΑΓΩΓΕΣ ΕΙΣΑΓΩΓΕΣ ΟΓΚΟΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ ΙΤΑΛΙΑ 1660 2306 3966 ΓΕΡΜΑΝΙΑ 922 1892 2814 ΣΛΟΒΕΝΙΑ 697 885 1582 ΡΩΣΙΑ 175 1360 1535 ΒΟΣΝΙΑ- ΕΡΖΕΓΟΒΙΝΗ 1033 461 1494 ΑΥΣΤΡΙΑ 471 720 1191 ΚΙΝΑ 28 1084 1112 ΟΥΓΓΑΡΙΑ 199 420 619 ΣΕΡΒΙΑ 349 230 579 ΓΑΛΛΙΑ 121 455 576 ΕΚΤΙΜΗΣΕΙΣ ΤΟΥ ΝΤ ΚΑΙ ΤΗΣ Ε.Ε ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΚΡΟΑΤΙΑΣ Σύµφωνα µε τις εκτιµήσεις του ΝΤ κατά το 2011 η κροατική οικονοµία θα επιτύχει ανάπτυξη 1,3 %, ενώ για το 2012 αναµένεται περαιτέρω βελτίωση της οικονοµικής απόδοσης κατά 1,8%. Ο ΤΚ εκτιµάται ότι θα ανέλθει σε 3,5% το 2011 και 2,4% το 2012 έναντι 1% το 2010. Συγκριτικά η γεωγραφική ενότητα των υτικών Βαλκανίων, στην οποία συµπεριλαµβάνεται η Κροατία, θα σηµειώσει ανάπτυξη κατά 3,7% το τρέχον έτος και 4% κατά το 2012, ενώ η παγκόσµια ανάπτυξη θα διαµορφωθεί σε 4,4 % και 4,5% αντίστοιχα. Οι εκτιµήσεις της Ε.Ε. για το 2011 αναφέρουν ανάπτυξη 1,5%. Μεταξύ των χωρών - υποψηφίων και εν δυνάµει υποψηφίων για ένταξη στην ΕΕ µόνο η Ισλανδία εκτιµάται ότι θα έχει χαµηλότερη ανάπτυξη κατά 0,7%. Οι προβλέψεις για την ΠΓ Μ και την Τουρκία είναι 2,2% και 5,5% αντίστοιχα. Η Κροατία φέρεται να έχει υποστεί τις µεγαλύτερες συνέπειες της οικονοµικής κρίσης στην ευρύτερη περιοχή και µαζί µε την Ισλανδία υπήρξαν οι µόνες υποψήφιες χώρες µε σηµαντική µείωση του ΑΕΠ το 2010. Σύµφωνα µε εγχώριους αναλυτές αλλά και τη Κεντρική Τράπεζα της Κροατίας οι ανωτέρω εκτιµήσεις είναι ιδιαίτερα αισιόδοξες. Από την πλευρά τους εκτιµούν, ότι η αύξηση του ΑΕΠ δεν θα υπερβεί το 1%, αφού δεν έχουν ακόµα επιλυθεί σηµαντικά και ανασταλτικά της ανάπτυξης προβλήµατα, ενώ αναµένεται µείωση των χορηγήσεων δανείων, αύξηση του πληθωρισµού καθώς και οριακές η και µηδενικές αυξήσεις στους µισθούς.. ΙΜΕΡΕΣ ΕΜΠΟΡΙΟ ΕΛΛΑ ΟΣ-ΚΡΟΑΤΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ 2010 Α. Σηµαντική αύξηση των εµπορικών συναλλαγών Ελλάδος - Κροατίας σηµειώθηκε το 2010 σύµφωνα µε τα ετήσια στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ. Ο όγκος εµπορίου διαµορφώθηκε σε 112,6 εκατ. Ευρώ έναντι 81,3 εκατ. το 2009 ( +38,4%). Η αξία των ελληνικών εξαγωγών ανήλθε σε 52,8 εκατ. Ευρώ σηµειώνοντας αύξηση κατά 36,2%. Οι κροατικές εξαγωγές προς την Ελλάδα διαµορφώθησαν σε 59,8 εκατ. Ευρώ (+40,5%). Το εµπορικό ισοζύγιο παρουσιάστηκε έτσι ελλειµµατικό για την χώρα µας κατά 7 εκατ. Ευρώ. ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑ ΑΣ-ΚΡΟΑΤΙΑΣ σε 000 Ευρώ Έτος Ελληνικές εισαγωγές Ελληνικές εξαγωγές Όγκος εµπορίου 2009 42552 38756 81308 2010 59812 52807 112619 Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ
7 Β. Η κροατική στατιστική αρχή κατέγραψε, µε σηµαντικές αποκλίσεις, τις εισαγωγές και εξαγωγές από και προς την Ελλάδα ως ακολούθως: ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ ΕΛΛΑ ΑΣ-ΚΡΟΑΤΙΑΣ σε 000 δολλάρια ΗΠΑ Έτος Ελληνικές εισαγωγές Ελληνικές εξαγωγές Όγκος εµπορίου 1995 18931 15929 34860 1996 7031 14563 21594 1997 15318 22543 37861 1998 9982 18517 28499 1999 33851 17570 51421 2000 89327 19516 108843 2001 24024 26981 51005 2002 65344 24158 89502 2003 37441 74564 112005 2004 14459 52904 67363 2005 114371 63944 178315 2006 34296 89162 123458 2007 21279 69268 90547 2008 38346 244980 283326 2009 50234 94344 144578 σε 000 Ευρώ 2009 37799 67637 105436 2010 66794 74322 141116 Πηγή: Κροατική Στατιστική Υπηρεσία Γ. Τα χαλυβουργικά προϊόντα κατέχουν την πρώτη θέση στην κατάταξη των εξαγώγιµων ελληνικών προϊόντων µε ποσοστό 21,4% επί της συνολικής αξίας. Ακολουθούν τα εσπεριδοειδή µε 8,5%, τα πλοία µε 7,5% και τα προϊόντα οµορφιάς µε 5,8%. Συγκριτικά µε το 2009 µεταξύ των 5 πρώτων εξαγόµενων εξακολουθούν να ευρίσκονται τα εσπεριδοειδή, τα προϊόντα οµορφιάς και οι χαλκοσωλήνες. ΤΑ 20 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΞΑΓΩΓΙΜΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΠΡΟΣ ΚΡΟΑΤΙΑ 2010 ΚΩ ΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Σ.Ο σε Ευρώ 73.05 ΣΩΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΣΙ ΗΡΟ η ΧΑΛΥΒΑ 11.329.266 08.05 ΕΣΠΕΡΙ ΟΕΙ Η 4.589.361 89.01 ΠΛΟΙΑ 4.060.500 33.04 ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΟΜΟΡΦΙΑΣ 3.143.367 74.11 ΣΩΛΗΝΕΣ ΑΠΟ ΧΑΛΚΟ 2.348.057 20.08 ΚΑΡΠΟΙ ΚΑΙ ΦΡΟΥΤΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΕΝΑ 1.333.520 52.05 ΝΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΒΑΜΒΑΚΙ 1.217.182 08.07 ΠΕΠΟΝΙΑ-ΚΑΡΠΟΥΖΙΑ 1.207.977 41.01 ΕΡΜΑΤΑ ΑΚΑΤΕΡΓΑΣΤΑ 1.109.165 30.04 ΦΑΡΜΑΚΑ 1.106.088 49.02 ΕΦΗΜΕΡΙ ΕΣ-ΠΕΡΙΟ ΙΚΑ 1.073.543 15.09 ΕΛΑΙΟΛΑ Ο 1.035.365 85.23 ΙΣΚΟΙ, ΤΑΙΝΙΕΣ ΓΙΑ ΕΓΓΡΑΦΗ ΗΧΟΥ 804.901 21.06 ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΙΑΤΡΟΦΗΣ 735.145 61.09 ΠΑΛΤΑ ΑΝ ΡΙΚΑ. 731.188 26.06 ΜΕΤΑΛΛΕΥΜΑΤΑ ΑΡΓΙΛΙΟΥ 672.884 76.04 ΡΑΒ ΟΙ ΑΠΑ ΑΡΓΙΛΙΟ 649.426 62.04 ΕΝ ΥΜΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑ 545.883 61.10 ΠΛΕΚΤΑ 529.698 62.03 ΕΝ ΥΜΑΤΑ ΑΝ ΡΙΚΑ 510.229 Πηγή : ΕΛΣΤΑΤ Συγκριτικά οι κροατικές στατιστικές έχουν ως ακολούθως :
GREEK EXPORTS TO CROATIA IN 2010 in 1 271019 MEDIUM OILS 16.817.693 2 730519 TUBES AND PIPES OF IRON OR STEEL 11.930.097 3 080510 ORANGES 5.333.517 4 890110 SHIPS 4.577.151 5 850239 ELECTRIC GENERATING SETS 4.099.672 6 741110 TUBES AND PIPES OF REFINED COPPER 2.380.995 7 300490 MEDICAMENTS 2.170.586 8 080711 WATERMELONS 1.701.743 9 260600 ALUMINIUM ORES AND CONCENTRATES 1.464.914 10 490290 NEWSPAPERS, JOURNALS 1.362.768 11 340220 SURFACE-ACTIVE WASHING PREPARATIONS 1.216.941 12 410150 WHOLE RAW HIDES AND SKINS OF BOVINE 1.153.535 13 150910 OLIVE OIL 1.056.657 14 210690 FOOD PREPARATIONS 768.704 15 200870 PEACHES, INCL. NECTARINES 752.018 16 200570 OLIVES, PREPARED OR PRESERVED 568.770 17 030269 FRESHWATER FISH 548.053 18 390311 POLYMERS OF EXPANSIBLE POLYSTYRENE 523.798 19 520523 COTTON YARN 508.551 20 852340 OPTICAL MEDIA FOR THE RECORDING OF SOUND 481.661 Πηγή: Κροατική Στατιστική Υπηρεσία Παρατηρούµε, συγκρίνοντας τις στατιστικές των δύο χωρών, ότι η κροατική πλευρά καταγράφει στην πρώτη θέση των ελληνικών εξαγωγών τα µεσαία λάδια µε 16,8 εκατ. Ευρώ, ενώ στα ελληνικά στατιστικά καταλαµβάνουν την 40 η θέση µε µόλις 223.000 Ευρώ. Πρόκειται για τεράστια απόκλιση που εδώ και χρόνια επαναλαµβάνεται χωρίς να υπάρχει δυνατότητα επεξηγήσεως. Το ίδιο φαινόµενο παρατηρείται σε µεγάλη κλίµακα και µε τους κωδικούς 8502, 2606 και 3402.. Στις κροατικές εξαγωγές προς την χώρα µας, σύµφωνα µε την ΕΛΣΤΑΤ, κυριαρχούν η ζάχαρη µε 35,5% επί του συνόλου και τα πετρελαιοειδή µε 27,5%. Αξιοσηµείωτη είναι επίσης η παρουσία των δηµητριακών που καταλαµβάνουν συνολικά την τρίτη θέση µε 10% επί του συνόλου των κροατικών εξαγωγών. Οι κροατικές εξαγωγές προς την χώρα µας, όπως προαναφέρθηκε, σηµείωσαν εντυπωσιακή αύξηση κατά 40,5% ακολουθώντας την γενική ενίσχυση των κροατικών εξαγωγών κατά το 2010, όπου συνολικά ανήλθαν σε 8,9 δις Ευρώ έναντι 7,5 δις το 2009 σηµειώνοντας αύξηση κατά 18,2%. ΤΑ 20 ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΑ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΑΠΟ ΚΡΟΑΤΙΑ 2010 ΚΩ ΙΚΟΣ ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΕΜΠΟΡΕΥΜΑΤΩΝ Σ.Ο ΑΞΙΑ σε Ευρώ 17.01 ΖΑΧΑΡΗ 21.284.894 27.10 ΠΕΤΡΕΛΑΙΟΕΙ Η 16.456.153 85.04 ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΤΕΣ 3.873.506 10.01 ΣΙΤΑΡΙ 2.856.195 12.01 ΚΟΥΚΙΑ ΣΟΓΙΑΣ 1.824.627 31.02 ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ 1.638.734 32.09 ΧΡΩΜΑΤΑ-ΒΕΡΝΙΚΙΑ 1.405.334 10.05 ΚΑΛΑΜΠΟΚΙ 1.292.699 44.09 ΞΥΛΕΙΑ 976.491 39.03 ΠΟΛΥΜΕΡΗ ΤΟΥ ΣΤΥΡΟΛΙΟΥ 903.281 48.05 ΧΑΡΤΙΚΑ 689.647 03.05 ΨΑΡΙΑ ΑΠΟΞΗΡΑΜΕΝΑ 596.196 03.03 ΨΑΡΙΑ ΚΑΤΕΨΥΓΜΕΝΑ 462.426 66.01 ΟΜΠΡΕΛΕΣ 455.311 85.44 ΚΑΛΩ ΙΑ 445.743 48.23 ΑΛΛΑ ΧΑΡΤΙΑ 425.428 84.06 ΑΤΜΟΣΤΡΟΒΙΛΟΙ 402.042 36.03 ΘΡΥΑΛΛΙ ΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ-ΠΥΡΑΓΩΓΑ ΣΧΟΙΝΙΑ 358.110 39.01 ΠΟΛΥΜΕΡΗ ΤΟΥ ΑΙΘΥΛΕΝΙΟΥ 287.694 89.03 ΘΑΛΑΜΗΓΟΙ 286.000 8
9 Στην κατωτέρω απεικόνιση των κροατικών εξαγωγών προς την Ελλάδα, σύµφωνα µε τα κροατικά στατιστικά, παρατηρούµε, πέραν της ζάχαρης που κατέχει και εδώ την πρώτη θέση, σηµαντικές αποκλίσεις και αναντιστοιχίες µε τα ελληνικά στατιστικά κυρίως στους κωδικούς 8903, 2710, 2401 και 7204, όπου καταγράφεται µεγάλη διαφορά στην αξία των εξαχθέντων εµπορευµάτων. GREEK IMPORTS FROM CROATIA IN 2010 in 1 170199 WHITE SUGAR 19.618.991 2 890392 MOTOR BOATS AND MOTOR YACHTS 17.866.043 3 271019 MEDIUM OILS 3.549.740 4 850423 ELECTRICAL TRANSFORMERS 3.161.110 5 100190 WHEAT 2.975.950 6 720449 WASTE AND SCRAP OF IRON OR STEEL 1.942.333 7 240120 TOBACCO 1.860.425 8 120100 SOYA BEANS 1.638.596 9 100590 MAIZE 908.516 10 854449 ELECTRIC CONDUCTORS 901.920 11 440929 WOOD 818.163 12 390319 POLYSTYRENE, IN PRIMARY FORMS 750.090 13 310230 AMMONIUM NITRATE 734.504 14 320890 PAINTS AND VARNISHES 677.528 15 310210 UREA 641.761 16 890391 SAILBOATS AND YACHTS 590.622 17 480511 FLUTING PAPER 538.322 18 030371 FROZEN SARDINES 459.317 19 660199 UMBRELLAS AND SUN UMBRELLAS 454.413 20 030563 ANCHOVIES 447.574 Ε. Η Κροατία µε πληθυσµό 4.4 εκατ. κατοίκους και κατά κεφαλή εισόδηµα 10.367 Ευρώ, αποτελεί µια συγκριτικά µικρή αγορά µε περιορισµένο διαθέσιµο εισόδηµα. Η χώρα ευρίσκεται σε µία µεταβατική περίοδο, στην οποία ολοκληρώνονται σταδιακά οι διαδικασίες, που θα επιτρέψουν στο άµεσο µέλλον - πιθανότερα κατά το 2012 - την ένταξή της στην Ε.Ε. Οι ενδείξεις είναι θετικές και η κροατική κυβέρνηση καταβάλλει σοβαρές προσπάθειες για τον εκσυγχρονισµό της χώρας και την προσαρµογή της οικονοµίας στα ευρωπαϊκά δεδοµένα. Η παγκόσµια ωστόσο οικονοµική κρίση δεν άφησε ανεπηρέαστη την κροατική οικονοµία που καλείται να ανταπεξέλθει σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, που επιτείνει τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν οι παραδοσιακοί βιοµηχανικοί της κλάδοι, όπως ο ναυπηγικός, η χαλυβουργικός και ο κλωστοϋφαντουργικός, οι οποίοι πέραν της οικονοµικής διάστασης αποτελούν και πεδίο κοινωνικών εντάσεων, αφού ως κλάδοι εντάσεως εργασίας αποτελούν βαρόµετρο στην απασχόληση και στην διαχείριση του οξύτατου προβλήµατος της ανεργίας. Κάτω από αυτές τις συνθήκες η καταγραφείσα αύξηση των ελληνικών εξαγωγών κατά 36,2% εκτιµάται ως ιδιαίτερα ενθαρρυντική και δηµιουργεί προσδοκίες για περαιτέρω διείσδυση των ελληνικών προϊόντων στην κροατική αγορά. Σηµαντική εµφανίζεται η παρουσία των βιοµηχανικών προϊόντων καθώς και των εποχιακών φρούτων, ενώ µικρή εξακολουθεί να είναι η διείσδυση των τυποποιηµένων τροφίµων και των προϊόντων ΠΟΠ. Σταθερές παρέµειναν για δεύτερο συνεχή χρόνο οι εξαγωγές των εσπεριδοειδών, των καλλυντικών, των φαρµάκων και των σωλήνων από χαλκό, ενώ εντυπωσιακές υπήρξαν οι πωλήσεις των σωλήνων από σίδηρο η χάλυβα για πετρελαιαγωγούς η αγωγούς φυσικού αερίου καθώς και των πλοίων. Όσον αφορά, τέλος, το ελαιόλαδο οι καταγραφείσες ποσότητες αναφέρονται κατά µεγάλο ποσοστό σε χύδην εξαγωγές προς θυγατρική εταιρία του κυριαρχούντος στην κροατική αγορά οµίλου AGROKOR, όπου και τυποποιείται και διακινείται στην µε αναφορά την Ελλάδα σαν χώρα προέλευσης. Ζάγκρεµπ 12.05.2011 Παναγιώτης Πρεβεζάνος Σύµβουλος Α ΟΕΥ