Σκάλκος: 18 εμβληματικά έργα ύψους 2,98 δισ. ευρώ στο τρέχον ΕΣΠΑ Συνέντευξη παραχώρησε ο ΓΓΔΕ & ΕΣΠΑ, κος Δημήτρης Σκάλκος στο Capital.gr. Μεταξύ άλλων αναφέρθηκε στην απορρόφηση πόρων από το ΕΣΠΑ 2014-2020 καθώς και στα μεγάλα έργα υποδομών που ξεχωρίζουν από την τρέχουσα προγραμματική περίοδο, το ύψος των οποίων αγγίζει τα 3 δισ. ευρώ. Διαβάστε παρακάτω το πλήρες κείμενο: Με βάση τα στοιχεία που έχουν δει το φως της δημοσιότητας προκύπτει πως η απορρόφηση των πόρων από το τρέχον ΕΣΠΑ φθάνει στο 24,5%. Που καταγράφονται οι σημαντικότερες καθυστερήσεις και ποιες ενέργειες σκοπεύετε να αναλάβετε ώστε να αποφευχθεί η πιθανότητα απώλειας; Πραγματικά οι πληρωμές των επιχειρησιακών προγραμμάτων του ΕΣΠΑ στα μέσα Αυγούστου ανέρχονται σε ποσοστό περίπου 25% της συγχρηματοδοτούμενης δημόσιας δαπάνης τους (χωρίς το πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης). Αυτά τα στοιχεία που είναι δημόσια και εύκολα προσβάσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο αποτελούν πηγή ανησυχίας. Τούτο διότι κυνηγούμε δαπάνες ύψους 5 δις ευρώ ετησίως! Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα σε αυτές τις γραμμές να αναφερθώ ξεχωριστά στα προγράμματα και τις δράσεις που καταγράφονται οι μεγαλύτερες καθυστερήσεις. Μεγαλύτερη σημασία έχει να σας πω ότι εξαντλούμε κάθε διαθέσιμο μέσο ώστε να αποτρέψουμε να σωρεύσουμε μεγάλο μέρος ανεκτέλεστων έργων στο τέλος του προγράμματος με προφανή κίνδυνο απώλειας πόρων. Στην παρούσα φάση, επεξεργαζόμαστε από κοινού με τις διαχειριστικές μας αρχές και τους δικαιούχους τα σχέδια δράσης
ώστε να αντιμετωπίσουμε τα κύρια σημεία συμφόρησης στην υλοποίηση των έργων. Παράλληλα επεξεργαζόμαστε μια σειρά παρεμβάσεων στο κανονιστικό και διαχειριστικό πλαίσιο των έργων ώστε να τα επιταχύνουμε. Και στη συνέχεια πρόθεσή μας είναι, σε στενή συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία και φορείς, να συστήσουμε «ομάδες δράσης» για τη στενή παρακολούθηση συγκεκριμένων έργων σημαντικού προϋπολογισμού, με συνεχή επικοινωνία και τακτικές αναφορές. Μην έχετε αμφιβολία ότι θα πράξουμε οτιδήποτε απαιτηθεί για την επίτευξη του στόχου μας. Πριν από λίγο διάστημα ο Ευρωπαίος επίτροπος Γιοχάνες Χαν σε επιστολή που απέστειλε τονίζει τον κίνδυνο απώλειας ευρωπαϊκών κονδυλίων 1 δισ. ευρώ από την αδυναμία διαχείρισης των απορριμμάτων και τουλάχιστον άλλου 1 δισ. ευρώ στους τομείς της ψηφιακής πολιτικής και των logistics. Πως σχεδιάζετε να ξεπεράσετε αυτό τον σκόπελο; Ο Επίτροπος Χαν επισημαίνει ουσιαστικά αυτά που ήδη γνωρίζουμε. Μεγάλες καθυστερήσεις στην αξιοποίηση σημαντικών πόρων που θα έπρεπε να κατευθύνονται σε δράσεις απόλυτης προτεραιότητας για την ανάπτυξη της οικονομίας και την ποιότητα ζωής των Ελλήνων πολιτών, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, η βραδεία αξιοποίηση των χρηματοδοτικών εργαλείων, τα ψηφιακά έργα. Για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων θα επαναλάβω όσα σας είπα στην προηγούμενη ερώτησή σας. Εδώ θα μου επιτρέψετε μόνο να σημειώσω ότι η επιτυχής αντιμετώπιση αυτών των δυσκολιών σε ορισμένες περιπτώσεις, με κυριότερη αυτή των απορριμμάτων, υπερβαίνει κατά πολύ τις δυνατότητες μας. Διότι αντιμετωπίζουμε πλήθος συναρμοδιοτήτων, θεσμικών εμποδίων αλλά και πολιτικών επιλογών που αφορούν τις τοπικές κοινωνίες. Εμείς διαθέτουμε τους πόρους, επισημαίνουμε τις καθυστερήσεις και τους κινδύνους που εγκυμονούν και διαθέτουμε
τα μέσα για την υλοποίηση αυτών των έργων. Δεν μπορούμε όμως να υποκαταστήσουμε τη βούληση ορισμένων φορέων που ενίοτε μεταφράζεται σε κωλυσιεργία από την πλευρά τους. Πρόθεσή μας είναι επίσης να αξιοποιήσουμε τα νέα εργαλεία συντονισμού που εισάγει το «επιτελικό κράτος», όπως τις Πολιτικές Επιτροπές Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών που θα συνεδριάζουν πριν τα Υπουργικά Συμβούλια και θα επισπεύδουν ή θα επιλύουν διάφορα ζητήματα. Σκοπεύετε να προχωρήσετε στην αναθεώρηση προγραμμάτων που δεν «περπατάνε» και αν ναι σε ποιες δράσεις θα κατευθυνθούν τα συγκεκριμένα κονδύλια; Προφανώς. Η αναθεώρηση είναι ένα από τα διαχειριστικά εργαλεία που προβλέπονται για τη διόρθωση της πορείας εφαρμογής των επιχειρησιακών μας προγραμμάτων. Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των παρατηρούμενων αστοχιών στην υλοποίηση των δράσεων του τρέχοντος ΕΣΠΑ, την περίοδο αυτή επεξεργαζόμαστε τα στοιχεία με βάση τα οποία θα κατανείμουμε το Αποθεματικό Επίδοσης στους περισσότερο επιτυχημένους άξονες των προγραμμάτων και στη συνέχεια θα ακολουθήσει η διαδικασία της «μικρής» αναθεώρησης στην οποία αναφερθήκατε. Από την επόμενη χρονιά και έχοντας συγκεκριμενοποιήσει τις προτεραιότητες των συναρμόδιων υπουργείων στους τομείς ευθύνης τους θα προχωρήσουμε στις αναγκαίες μεταφορές πόρων ώστε να δημιουργήσουμε τον αναγκαίο χρηματοδοτικό χώρο για την ενίσχυση τους. Αυτό που μπορώ να πω σήμερα είναι ότι θα καταβληθεί κάθε προσπάθεια για τη χρηματοδότηση έργων που αφορούν κρίσιμους τομείς για το μέλλον της χώρας όπως η ψηφιακή διακυβέρνηση και η ενίσχυση της πολιτικής προστασίας. Ποια είναι τα εμβληματικά έργα του τρέχοντος ΕΣΠΑ, σε ποια κατάσταση βρίσκονται σήμερα και πως
σχεδιάζετε να προχωρήσετε τις διαδικασίες για να ολοκληρωθούν άμεσα; Στην τρέχουσα προγραμματική περίοδο έχουμε 18 «εμβληματικά έργα» συνολικού προϋπολογισμού περίπου 2,98 δις ευρώ, ανάμεσά τους η Γραμμή 4 του Μετρό της Αθήνας, η διασύνδεση των Κυκλάδων και της Κρήτης με την ηπειρωτική χώρα, η επέκταση της κρουαζιέρας του λιμένα Πειραιά, το Ταμείο Υποδομών. Μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί συμβάσεις μόνο για τα επτά από αυτά και οι μέχρι σήμερα πληρωμές περιορίζονται στα 580 εκατ. ευρώ. Κι εδώ θα ακολουθήσουμε το μοντέλο που περιέγραψα παραπάνω. Πως θα κουμπώσετε όλα τα διαθέσιμα εργαλεία, δηλαδή ΠΔΕ και ΕΣΠΑ; Και πως θα επιτύχετε πολλαπλασιαστικό όφελος για την οικονομία και την προσέλκυση επενδύσεων; Πρόκειται για ενδιαφέρουσα ερώτηση. Στο αναπτυξιακό νομοσχέδιο που θα καταθέσει σύντομα του Υπουργείο μας θα περιλαμβάνονται και οι διατάξεις που θα καθορίζουν το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης (ΕΠΑ), μια σκέψη που ωρίμαζε καιρό. Στόχος μας είναι ο προγραμματισμός των έργων του εθνικού σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων να ακολουθεί συγκεκριμένους κανόνες, διαδικασίες και αρχές προγραμματισμού και βέβαια να συνδέεται με την στρατηγική του ΕΣΠΑ, δηλαδή του άλλου σκέλους του ΠΔΕ. Είναι καιρός να πάψει το εθνικό ΠΔΕ να καθορίζεται μόνο με τα όρια των διαθέσιμων πιστώσεων και να εντάσσεται σε μια σαφή αναπτυξιακή προοπτική. Περιττεύει βέβαια να πω ότι τόσο το υπό διαμόρφωση ΕΠΑ όσο και το υφιστάμενο κάθε φορά ΕΣΠΑ πρέπει να υποστηρίζουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό το εθνικό αναπτυξιακό μας σχέδιο, όπως κάθε φορά ισχύει. Και αν μου επιτρέπετε ένα μικρό σχόλιο επί αυτού, η υφιστάμενη «εθνική αναπτυξιακή στρατηγική» δεν εξυπηρετεί τις ανάγκες μιας σύγχρονης οικονομίας. Δεν χρειαζόμαστε βαριά, περιγραφικά κείμενα. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι σαφείς επενδυτικές προτεραιότητες και συγκεκριμένη
κατανομή πόρων σε αυτές. Μπροστά σας όμως έχετε και τη νέα προγραμματική περίοδο. Πόσα κεφάλαια εκτιμάται ότι μπορεί να πάρει η χώρα, που και πως θα μοιραστούν αυτά; Αυτό που ήδη γνωρίζουμε είναι η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη δέσμευση πόρων ύψους 19,2 δις ευρώ (σε τιμές 2018). Η πρόταση αυτή βέβαια αποτελεί τη βάση της διαπραγμάτευσης που πρόκειται να ακολουθήσει σε διακρατικό επίπεδο και ευελπιστούμε πως, με την ενεργό συνδρομή του αρμόδιου Υπουργείου Εξωτερικών, θα αυξήσουμε σημαντικά την τελική κατανομή. Η επιχειρηματολογία μας που συνδέεται με τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης καθώς και ειδικά ζητήματα που αντιμετωπίζουμε, όπως οι μεταναστευτικές ροές, είναι στέρεη και μια αλλαγή της ακολουθούμενης μεθοδολογίας προς αυτή την κατεύθυνση θα οδηγούσε στο επιθυμητό αποτέλεσμα. Στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης σας, δηλαδή στο πώς θα κατανεμηθούν οι διαθέσιμοι πόροι της επόμενης προγραμματικής περιόδου, θα πρέπει να περιμένουμε αρκετά ακόμη. Να περιμένουμε την οριστικοποίηση των διαθέσιμων κοινοτικών πιστώσεων. Το επικείμενο Brexit, στην τελική κατανομή των ευρωπαϊκών πιστώσεων, θα επηρεάσει τη χώρα; Και αν ναι ποιος εκτιμάτε ότι θα είναι ο αντίκτυπος; Είναι γεγονός ότι το επικείμενο Brexit θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για τη χώρα μας στην κατανομή των πόρων της Πολιτικής Συνοχής για την περίοδο 2021-2027 καθώς φαίνεται να οδηγεί σε περιορισμό των χρηματοδοτικών πόρων για τη χώρα μας τουλάχιστον κατά δύο δισ. ευρώ. Και ενδεχομένως αυτό είναι ένα ζήτημα που πρέπει να θέσουμε στη διαπραγμάτευση της κατανομής των κοινοτικών πόρων που προείπα. Μπροστά σας έχετε και την αλλαγή του νόμου για το
Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, έναν νόμο που θεσπίστηκε το 1952. Ποιος ο προγραμματισμός σε βάθος χρόνου. Υπάρχει η σκέψη σύνδεσης των κονδυλίων του ΕΣΠΑ με τον κουμπαρά από το ΠΔΕ; Αυτή είναι μία σημαντική πρόκληση που θέλουμε να ολοκληρωθεί εντός του επόμενου έτους. Ορθά επισημαίνετε ότι ο νόμος περί δημοσίων επενδύσεων υφίσταται από το 1952, συνεπώς δεν χρειάζεται να επιχειρηματολογήσω για την αναγκαιότητα εκσυγχρονισμού του θεσμικού πλαισίου στην κατεύθυνση της απλοποίησης των διαδικασιών και της κωδικοποίησης των διάσπαρτων διατάξεων για τη διευκόλυνση των δημοσίων επενδύσεων στη χώρα μας. Στους φακέλους που έχετε υπάρχουν και έργα από το Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης; Αν ναι πόσα είναι, για τι χρήματα μιλάμε. Εκτιμάτε ότι θα ολοκληρωθούν ή ότι η χώρα κινδυνεύει να επιστρέψει κοινοτικά κονδύλια; Όντως στο πλαίσιο του «κλεισίματος» της προγραμματικής περιόδου 2007-2013 ανάμεσα στα ελάχιστα έργα που έχουν απομείνει περιλαμβάνονται πέντε «έργα-γέφυρες» του Γ ΚΠΣ. Ιδιαίτερο ζήτημα υφίσταται με δύο εξ αυτών που αφορούν στο ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας (ύψους 6,7 εκατ. ευρώ) για τα οποία ευελπιστούμε ότι οι αιτιάσεις μας θα γίνουν αποδεκτές από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ώστε να αποφύγουμε μία ενδεχόμενη απώλεια πόρων.