ΕΘΝΙΚΗ ΔΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΥ & ΟΙΝΟΥ

ΕΘΝΙΚΗ ΔΙΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΑΜΠΕΛΟΥ & ΟΙΝΟΥ περιιηγήσειις µε τον οίίνο οδηγό Κ ος ΛΕΛΕΚΑΣ: Καλησπέρα σας κυρίες και κύριοι. Είναι µεγάλη χαρά που βρίσκοµαι ανάµεσά σας σήµερα, σε αυτό το Συνέδριο Οινοτουρισµού, το 1ο σας και ελπίζω ότι θα µοιραστώ µαζί σας κάποια στοιχεία τα οποία θα είναι ενδιαφέροντα και χρήσιµα για όλους µας. Όταν το Συνέδριο αυτό βρισκόταν ακόµα σε φάση σχεδιασµού και οργάνωσης, σκεφτόµασταν ότι προφανώς το βήµα αυτό πρέπει να δοθεί σε εκπροσώπους της κυβέρνησης, πρέπει να δοθεί σε θεσµικούς φορείς, στην τοπική αυτοδιοίκηση, στον ιδιαίτερο κλάδο, σε εκπροσώπους του εξωτερικού που θα µοιραστούν πολύ ενδιαφέρουσες εµπειρίες και case studies. Λέγαµε όµως ότι πρέπει οπωσδήποτε να βρούµε έναν τρόπο να δοθεί το βήµα αυτό επίσης και στον απλό οινοτουρίστα. Γιατί αυτός ουσιαστικά είναι το επίκεντρό µας, γι' αυτόν είµαστε σήµερα εδώ και γι' αυτόν µιλάµε από χθες. Αυτό που αποφασίσαµε να κάνουµε είναι µία έρευνα η οποία βασίστηκε σε ένα δειγµατολόγιο που φτιάξαµε, ακριβώς για να καταγράψουµε την ως τώρα οινοτουριστική εµπειρία του Έλληνα οινόφιλου. Όπερ και εγένετο. Δηµιουργήθηκε το ερωτηµατολόγιο και αφενός µοιράστηκε στο πλαίσιο της έκθεσης ΟΙΝΟΡΑΜΑ τον Μ άρτιο που µας πέρασε και αφετέρου διανεµήθηκε και ηλεκτρονικά µέσα από το Internet. Μ αζέψαµε τελικά κάτι για το οποίο εγώ είµαι ιδιαίτερα ευτυχής περίπου 600 απαντήσεις, 600 απαντηµένα ερωτηµατολόγια. Στο σηµείο αυτό πρέπει οπωσδήποτε να θυµηθώ και να ευχαριστήσω τρεις φορείς και οργανισµούς οι οποίοι έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην προσπάθεια αυτή. Πρώτα απ' όλα, χωρίς αµφιβολία, στις γυναίκες του κρασιού, πάντα δραστήριες και πάντα στην αιχµή του δόρατος. Αφενός οι γυναίκες του κρασιού εξαρχής έχουν αρχίσει και ψάχνουν πάρα πολύ το θέµα του οινοτουρισµού, µάλιστα έχουν ξανακάνει έρευνα για τον οινοτουρισµό στα πλαίσια του κλάδου. Αυτή τη φορά µας βοήθησαν εξαιρετικά µε το να 1

διανείµουν και να µαζέψουν τις απαντήσεις στη διάρκεια του ΟΙΝΟΡΑΜΑΤΟΣ. Κατά δεύτερο, στο διαδικτυακό περιοδικό inlife.gr, στο οποίο έχω και τη χαρά να διατηρώ τη σελίδα του κρασιού και το οποίο αγκάλιασε αυτή την προσπάθεια, οι τεχνικοί της κωδικοποίησαν το ερωτηµατολόγιο, το έκαναν ιντερνετικό και το διένειµαν σε 10.000 περίπου αναγνώστες και συνδροµητές τους. Και τρίτον, στην εταιρεία ερευνών και δηµοσκοπήσεων M RB, η οποία και µας βοήθησε εξαιρετικά στην επεξεργασία των αποτελεσµάτων τα οποία θα σας παρουσιάσω. Πάµε λοιπόν να τα δούµε κατευθείαν. Ξεκινήσαµε θέλοντας βασικά να πάρουµε το στίγµα της συχνότητας αυτού που ο κόσµος, σε αυτή τουλάχιστον τη φάση που µιλάµε, αποκαλεί οινοτουρισµό. Πότε λοιπόν ήταν η τελευταία φορά που κάποιος από αυτούς που µας απάντησαν επισκέφθηκε ένα οινοποιείο; Τα αποτελέσµατα τα βλέπετε. Είναι ευτυχές για µένα το γεγονός ότι πάνω από το µισό επισκέφτηκαν ένα οινοποιείο µέσα στους τελευταίους έξι µήνες. Και είναι ακόµα ευτυχέστερο το γεγονός ότι αυτοί που απάντησαν 'ποτέ' είναι ένα σχετικά µικρό ποσοστό, γύρω στο 9%, κάτι λιγότερο. Γιατί έγινε αυτή η επίσκεψη στο οινοποιείο; Περίπου οι µισοί δήλωσαν 'επί τούτου'. Δηλαδή ενηµερώθηκαν, το έψαξαν και µία ωραία πρωία σηκώθηκαν, µπήκαν στα αυτοκίνητά τους και πήγαν και επισκέφτηκαν επίτηδες και ηθεληµένα ένα οινοποιείο. Το 35,7% µας λέει ότι το έκανε στα πλαίσια των διακοπών τους, δηλαδή ενός ταξιδιού. Κι αυτό θεµιτό και αυτό απόλυτα λογικό. Εκεί είµαστε χαλαροί, εκεί είναι πολύ πιθανό να βρούµε ένα οινοποιείο στο δρόµο µας, έχουµε και τον χρόνο, έχουµε και την άνεση και το κάνουµε. Αυτό που το έκαναν τυχαία ή περαστικοί και νοµίζω ότι θα δούµε λίγο πιο κάτω γιατί αυτό το ποσοστό είναι µικρό ακόµα και θα έχει να κάνει κατά πάσα πιθανότητα µε τη σήµανση, είναι ακόµα λίγοι. Πάντα θα δείτε ότι παίζει ρόλο και το λεγόµενο word of m outh. Δηλαδή αυτό που µου είπε ο φίλος µου, η πρόταση, η σύσταση που µου έκανε ένας γνωστός µου τον οποίο εµπιστεύοµαι. Πού βρισκόταν το οινοποιείο το οποίο επισκεφτήκατε; Εδώ δεν έχουµε ποσοστό, εδώ έχουµε πινέζες στον χάρτη. Έτσι λοιπόν ξεκινάµε µε την Πελοπόννησο. Ανάµεσα στις απαντήσεις τις συγκεκριµένες που λάβαµε σε αυτή την ερώτηση είναι όπως βλέπετε η Νεµέα, η Πάτρα, το Άργος, η Μ ονεµβασιά. Προφανώς η βόρειος Ελλάδα, Δράµα, Νάουσα και ούτω καθεξής, τα νησιά µας. Και προσέξτε εδώ ότι εδώ πέρα δεν έχει µόνο πολύ βασικές οινοπαραγωγικές περιοχές. Έχουµε και ιδιαίτερα δηµοφιλείς προορισµούς διακοπών. Στην υπόλοιπη Ελλάδα, αρχής γενοµένης προφανώς από την Αττική, από εκεί και πέρα Αταλάντη, Λ άρισα και Καρδίτσα είναι µερικές από τις απαντήσεις τις οποίες επίσης πήραµε και πάµε στο εξωτερικό. Το εξωτερικό ήταν µικρό το ποσοστό ακόµα, αλλά ελπίζω ότι θα ανεβαίνει. Ιταλία, Γαλλία, Κύπρος και Πορτογαλία. Μ άλιστα θυµάµαι χαρακτηριστικά, κάποιος είχε απαντήσει εκτός Γαλλίας, είχε πει συγκεκριµένα Αλσατία. Το οποίο µου έκανε ιδιαίτερη εντύπωση γιατί 2

είναι καλά τα κρασιά της Αλσατίας, αλλά τόσο κράτος εν κράτει στη Γαλλία ποιός θα το περίµενε; Τέλος πάντων, προχωράµε. Πολύ σηµαντικό. Ποιά ήταν η εποχή του χρόνου που επισκεφτήκατε το οινοποιείο; Το 61% µας απάντησε το φθινόπωρο. Εγώ µπορώ να υποθέσω ότι βασικό ρόλο παίζει εδώ η εποχή του τρύγου ίσως. Ή το γεγονός ότι τα παιδιά έχουν πάει πλέον στο σχολείο και έχουν µεγαλύτερη άνεση. Δεν ξέρω. Στην Ελλάδα ο καιρός παραµένει καλός, παρότι το καλοκαίρι έχει περάσει, ίσως είναι και πιο ήπιος, µπορεί και αυτό. Αυτό που επίσης έχει σηµασία όµως εδώ είναι να δούµε ότι οι υπόλοιπες τρεις εποχές του χρόνου είναι σχετικά ισοβαρείς. Αυτό λοιπόν που εγώ θα έπαιρνα ως πρόκληση εδώ, θα ήταν το να κάνουµε όποιες προσπάθειες µπορούµε και ουσιαστικές και επικοινωνιακές, έτσι ώστε η εποχικότητα του οινοτουρισµού να επιµηκυνθεί ή ακόµα και να εξαλειφθεί. Δηλαδή να έχουµε οινοτουρισµό στην Ελλάδα 12 µήνες. Τι καλύτερο; Τι διέθετε το οινοποιείο που επισκεφτήκατε; Ρωτήσαµε τους φίλους µας. Κατά 65,8% µας λένε 'πωλητήριο κρασιών'. Εδώ πέρα, παρεµπιπτόντως να σας πω ότι σε ορισµένες κάρτες θα δείτε ότι όλα τα ποσοστά δεν αθροίζονται στο 100, είναι επειδή υπάρχουν πολλαπλές επιλογές. Κατά 57,3% µας λένε 'χώρο δοκιµής και γευσιγνωσίας'. Αυτό µπορεί στην κάρτα συγκριτικά να φαίνεται µεγάλο το ποσοστό, εγώ το θεωρώ µικρό. Γιατί αν η θέλησή µας είναι να φέρουµε τον κόσµο κοντά στο κρασί και να του δώσουµε την ευκαιρία να δοκιµάσει το προϊόν σε σωστές συνθήκες, το να βλέπουν οι µισοί µόνο, να λένε ότι βρήκανε χώρο γευσιγνωσίας και δοκιµής οργανωµένο, είναι χαµηλό. 'Μ παρ και εστιατόριο', εδώ πάµε ακόµα πιο κάτω, πάµε στο ένα τρίτο. 'Οργανωµένη ξενάγηση' στο 22%. Εµένα µου έκανε λίγη εντύπωση αλλά έτσι µας λένε οι φίλοι µας, οπότε αυτό καταγράφω και σας λέω. 'Δωµάτια για ξενώνες' έχουν πέσει πολύ κάτω. Και υπάρχει και ένα ποσοστό 25% το οποίο µας λέει 'τίποτα από τα παραπάνω'. Εδώ, σκεφτείτε ότι µπορεί αφενός όντως το 25% να µην είδαν τίποτα παραπάνω, µπορεί να µην τους είπε κανείς ότι υπάρχουν όλα τα παραπάνω ή µπορεί και να µην τους έµειναν αξιοµνηµόνευτα όλα τα παραπάνω και εδώ να µας λένε 'τίποτα'. Φεύγουµε από το οινοποιείο και πάµε στην περιοχή. Τι διέθετε λοιπόν η περιοχή που βρισκόταν το οινοποιείο που επισκεφτήκατε; 'Οργανωµένους χώρους διαµονής' ρωτάµε. Ξενοδοχεία, κάµπινγκ, ξενώνες και τα λοιπά. 33%. 'Οργανωµένους χώρους σίτισης', ταβέρνες, εστιατόρια, καφετέριες. 44%, κάτω από το µισό. 'Χώρους τουριστικού ενδιαφέροντος', µουσεία, µνηµεία και ούτω καθεξής, 35,7%. 'Λοιπές δραστηριότητες', εδώ είµαστε χαµηλά, 8,9%. 'Τίποτα από τα παραπάνω', πολύς κόσµος. Και πάλι, ίσως κάποιος δεν µπήκε στον κόπο να τους το πει ποτέ. Εδώ ένα αρκετά µεγάλο κοµµάτι έγκειται σε αυτά που έχουν πει και ειπώθηκαν πολύ σωστά και από προηγούµενους οµιλητές κι εχθές και σήµερα. Η οινοτουριστική εµπειρία είναι ένα παζλ, αποτελείται από πολλά κοµµάτια, όλα εκ των οποίων είναι σηµαντικά. Εδώ όµως, οι άνθρωποί µας, µας λένε ότι αυτά τα κοµµάτια σε µεγάλο βαθµό λείπουν ή τουλάχιστον δεν τα βλέπουν εκείνοι. Εδώ λοιπόν αρχίζουν και µας ανάβουν κάποια περίεργα καµπανάκια. 3

Ωστόσο να σας πω κάτι γιατί εδώ βλέπουµε ότι ο Έλληνας οινοτουρίστας είναι προς το παρόν καλόβολος. Τον ρωτάµε "Πώς βρίσκετε γενικά την οινοτουριστική σας εµπειρία;" Το 71% µας λέει 'καλή'. Το 21,5% µας λέει ικανοποιητική. Σκεφτείτε ότι συνολικά αυτό µας βγάζει 92,5%. Και τα αρνητικά είναι σε ένα µικρό ποσοστό. Αυτό το θεωρώ ένα θετικό βήµα στο οποίο πάνω µπορεί να χτίσει κανείς, αρκεί να µην κάνει κατάχρηση. Ποσοστό ικανοποίησης από συγκεκριµένους παράγοντες που συνθέτουν την οινοτουριστική εµπειρία. 'Γνωριµία µε το κρασί', µας λένε 37% ικανοποιητική. 'Ξενάγηση' όπου υπάρχει, υπάρχει ικανοποίηση σε µεγάλο σχετικά ποσοστό, 61,6%. Η αγορά του κρασιού είναι πάντα δηµοφιλής. Η εξυπηρέτηση κοντά στο µισό. Από πλευράς οργάνωσης, υποδοµών και σήµανσης που είναι βασικό, αρχίζουµε και πέφτουµε χαµηλά πάλι. 'Θα επισκεφτείτε ξανά ένα οινοποιείο στο µέλλον;' ρωτάµε. Ναι, µας λένε ευθαρσώς το 61%. 'Μ άλλον' και εδώ είναι που πρέπει να δουλέψει κανείς σοβαρά, µας λέει το 38%. Ευτυχώς, 'όχι' µας λέει τουλάχιστον σε αυτή τη φάση µόνο το 1%. Εδώ είναι µία σηµαντική και ενδιαφέρουσα ερώτηση. Επειδή κάποιοι απάντησαν εξαρχής 'όχι', δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ ένα οινοποιείο και τους ρωτήσαµε αφού συµβαίνει αυτό, γιατί συµβαίνει. 'Δεν έχω αρκετή γνώση και ενηµέρωση', ένα ποσοστό 17,3%. Το 'Δεν έχω χρόνο' να σας πω την αλήθεια περίµενα να είναι υψηλότερο στην εποχή που ζούµε σήµερα, το βρίσκω ακόµα σχετικά µικρό. 'Είναι µακρινά', µας λένε σχεδόν οι µισοί. Εγώ αυτό το ερµηνεύω ότι δεν έχω κίνητρο να σηκωθώ και να πάω να επισκεφτώ ένα οινοποιείο. Ειδικά αν µιλάµε για ανθρώπους που ζούνε στην Αθήνα ή κοντά στην Αθήνα και σε περιοχές που γενικά υπάρχουν οινοποιεία, το να επικαλείται κάποιος την απόσταση ως δικαιολογία, για µένα είναι απλώς συµπτωµατικό του ότι εµείς δεν κάνουµε αρκετά πράγµατα για να τους κινητοποιήσουµε. Μ ε το 'δεν έτυχε', ίσως να πει κάποιος ότι δεν µπορεί να κάνει πολλά, δεν µπορεί να επέµβει στη µοίρα και στην τύχη. Εγώ θα έλεγα ότι µπορεί κάποιος να κάνει καλύτερη επικοινωνία, να κάνει εκδηλώσεις, να οργανώσει για να φέρει τον κόσµο πιο κοντά στο κρασί και να επέµβει και εκεί. Αυτό το 20,8% µπορεί να πέσει κι άλλο. Ζητήσαµε συγκεκριµένα σχόλια, εδώ δεν απάντησαν πολλοί αλλά όσοι απήντησαν µας λένε το εξής. 'Έχει ενδιαφέρον και προοπτικές', µας λέει ένα ποσοστό. 'Χρειάζεται διαφήµιση και προώθηση', µας λένε κάποιοι άλλοι. 'Χρειάζεται δουλειά', γενικά υπάρχει ανησυχία, υπάρχει παρότρυνση. Γίνονται προσπάθειες, αναγνωρίζεται ως ένα βαθµό. 'Είναι ελλιπείς', µας λένε κάποιοι και χρειάζεται οργάνωση. Για να δούµε ουσιαστικά για ποιον µιλάµε ως τώρα όµως. Ποιο είναι το προφίλ του Έλληνα οινοτουρίστα µε βάση τη δικιά µας έρευνα. Οι άνθρωποι δηλαδή που απήντησαν στο δικό µας ερωτηµατολόγιο ποιοι είναι. Κατά 79% άντρες, κατά 21% γυναίκες. Εγώ να σας πω την αλήθεια θα περίµενα το ποσοστό των γυναικών και θα ήθελα δεν σας κρύβω, να 4

είναι λίγο υψηλότερο. Αλλά και πάλι νοµίζω αυτή η ψαλίδα βρίσκεται σε ικανοποιητικό άνοιγµα, τουλάχιστον προς το παρόν. Ηλικίες. Βλέπουµε ότι ο µεγαλύτερος όγκος εκτείνεται µεταξύ των 30 και των 60. Δηλαδή είναι άνθρωποι που πλέον έχουν αρχίσει να έχουν λεφτά, έχουν αρχίσει να είναι πιο επιτυχηµένοι και ουσιαστικά µπορούν να διαθέσουν χρόνο και χρήµα στο χόµπι τους, σε κάτι που τους ευχαριστεί. Εγώ αυτό που θα έλεγα βλέποντας αυτή την κάρτα, είναι ότι αφενός µπορεί κάποιος να επικεντρωθεί µε συγκεκριµένες ενέργειες και στο target group 18-30, µιλώντας πάντα για ενηλίκους και πάντα µιλώντας για υπεύθυνη κατανάλωση, αλλά επειδή το συγκεκριµένο ηλικιακό γκρουπ είναι και πιο δραστήριο και πιο κινητικό και γιατί όχι, όπως γίνεται και στις περισσότερες οινοτουριστικές περιοχές στην Ευρώπη και στον κόσµο, να επικεντρωθεί κάποιος ενδεχοµένως και στις πιο µεγάλες ηλικίες των 60+, ακριβώς επειδή έχουν σίγουρα τον χρόνο να διαθέσουν, έχοντας πλέον περάσει τα ζόρια της ζωής και ασχολούµενοι πλέον µε τον εαυτό τους, να διαθέσουν λίγο χρόνο σε κάτι που τους ευχαριστεί. Σχέση µε το κρασί. Από αυτούς που µας α πάντησαν, το 87% ήταν φίλοι και ερασιτέχνες, απλοί φίλοι του κρασιού και ερασιτέχνες. Το 13% ήταν από επάγγελµα. Εµένα µε ευχαριστεί πολύ το γεγονός ότι είναι υψηλό το ποσοστό των ερασιτεχνών, αλλά θέλουµε σίγουρα και τη γνώµη και την εµπειρία των επαγγελµατιών, οι οποίοι και λόγω επαγγέλµατος και λόγω εξοικείωσης σίγουρα και γυρνάνε τον κόσµο και σε ελλαδικά πλαίσια και εκτός περισσότερο και ξέρουν περισσότερο τι να δουν και τι να προσέξουν. Πώς ενηµερώνονται οι οινοτουρίστες µας; Εδώ έχει ενδιαφέρον και έχει ενδιαφέρον γιατί υπάρχει υψηλό ποσοστό στα περιοδικά και θυµούµενος την έρευνα, θυµάµαι ότι πρόκειται κατά κύριο λόγο για εξειδικευµένα ελληνικά περιοδικά οίνου. Μ ε ευχαριστεί ιδιαίτερα και το αυξανόµενο ποσοστό που είπε ως απάντηση, ως χρήστης του internet και ως blogger, το οποίο έχει ξεπεράσει και τις εφηµερίδες τις συµβατικές. Και τέλος, πάντα υπάρχει και το κάτι άλλο. Υπάρχει και άλλη πληροφόρηση πέρα από τις συµβατικές πηγές πληροφόρησης. Οι φίλοι, το word of m outh το λεγόµενο και κάποιοι, δεν ή ταν λίγοι αυτοί, µας είπαν ότι στις σχολές κρασιού που βρίσκονται σε άνοδο υπάρχει πληροφόρηση και παρότρυνση. Σας αφήνω µε αυτά τα τρία πολύ απλά συµπεράσµατα. Νοµίζω µε βάση αυτά που είδαµε, ο οινοτουρισµός είναι στη φύση µας. Είναι στη φύση µας γιατί το κρασί και το αµπέλι είναι µέσα στη ζωή και την καθηµερινότητά µας εδώ και πολλούς αιώνες. Ωστόσο, δεν σηµαίνει ότι επειδή είµαστε καλόβολοι και επειδή κάποια πράγµατα ως οινοτουρίστες τα θέλουµε και τα κάνουµε από µόνοι µας, δεν παρατηρούµε ατέλειες και προβλήµατα και δεν έχουµε απαιτήσεις. Κι αυτό πρέπει να το λάβουν υπόψη αυτοί που πραγµατικά εργάζονται προς τη δηµιουργία της σωστής εµπειρίας προς τον οινοτουρίστα. Και τρίτον, χρειάζεται οργάνωση, χρειάζονται υποδοµές και σίγουρα χρειάζεται καλύτερη ενηµέρωση για να έρθει ο κόσµος πιο κοντά στον χώρο του κρασιού και του οινοτουρισµού. Σας ευχαριστώ πολύ. 5