Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 7 Ιουνίου 2019 (OR. en) 9879/19 SOC 407 EMPL 304 ECOFIN 538 EDUC 256 ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Αποδέκτης: Θέμα: Επιτροπή απασχόλησης και Επιτροπή κοινωνικής προστασίας Επιτροπή των Μονίμων Αντιπροσώπων / Συμβούλιο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2019: Οριζόντιο σημείωμα για τις πτυχές της απασχόλησης και της κοινωνικής πολιτικής των ειδικών ανά χώρα συστάσεων Συζήτηση προσανατολισμού Επισυνάπτεται για τις αντιπροσωπίες το οριζόντιο ενημερωτικό σημείωμα για τη συζήτηση προσανατολισμού που καταρτίστηκε από την Επιτροπή Απασχόλησης και την Επιτροπή Κοινωνικής Προστασίας. 9879/19 ΘΛ/μκ 1 LIFE 1.C EL
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Η δέσμη ΣΑΧ για το 2019, βασικά μηνύματα της πολυμερούς εποπτείας 2018-2019 και καταγραφή των 10 ετών της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Κεφάλαιο 1: Οι προτάσεις της Επιτροπής για τις ΣΑΧ του 2019 Η οικονομία της Ευρώπης αναμένεται να συνεχίσει να αναπτύσσεται το τρέχον και το επόμενο έτος, αν και με βραδύτερο ρυθμό. Οι ιδιωτικές επενδύσεις έχουν επιστρέψει στο προ της κρίσης επίπεδο και αναμένεται να συνεχίσουν να αναπτύσσονται, αλλά με βραδύτερο ρυθμό, ενώ οι δημόσιες επενδύσεις παραμένουν κάτω από το προ της κρίσης επίπεδο. Η απασχόληση έφτασε στο υψηλότερο καταγεγραμμένο επίπεδο, αν και με σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών. Μολονότι παραμένει αισθητά πάνω από το προ κρίσης επίπεδο, το συνολικό δημόσιο χρέος έχει μειωθεί. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι υλοποιείται η διόρθωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών αλλά απαιτούνται περαιτέρω μέτρα πολιτικής. Ενώ τα μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα έχουν διορθωθεί, τα μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, παρά τη διστακτική εμφάνιση ορισμένων σημείων προσαρμογής, εξακολουθούν να υφίστανται σε αρκετές χώρες. Η αξιολόγηση της Επιτροπής καταλήγει ότι τα κράτη μέλη με ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών ή υψηλό εξωτερικό χρέος πρέπει να πραγματοποιούν βελτιώσεις στην ανταγωνιστικότητα, ενώ τα κράτη μέλη με μεγάλα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα πρέπει να ενισχύσουν τις προϋποθέσεις για την αύξηση των μισθών και τις επενδύσεις. Μετά από 8 έτη εφαρμογής του Εξαμήνου, η εφαρμογή της μεταρρύθμισης παραμένει άνιση. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι πάνω από τα δύο τρίτα των ΣΑΧ που εκδόθηκαν έως το 2018 έχουν παρουσιάσει τουλάχιστον «κάποια πρόοδο» κατά την εφαρμογή. Η ετήσια πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των ΣΑΧ του 2018 είναι μικρότερη σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Λαμβάνοντας υπόψη τις εναπομείνασες οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις και τους κινδύνους δυσμενέστερων εξελίξεων για τις οικονομικές προοπτικές, η ιεράρχηση ισχυρότερων μεταρρυθμίσεων και η εφαρμογή τους είναι ζωτικής σημασίας για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας των οικονομιών της ΕΕ, την ενίσχυση της βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και την επίτευξη βιώσιμης οικονομικής και κοινωνικής σύγκλισης. 9879/19 ΘΛ/μκ 2
Οι προτάσεις της Επιτροπής για τις ΣΑΧ του 2019 ενθαρρύνουν τα κράτη μέλη να αυξήσουν το δυναμικό ανάπτυξης εκσυγχρονίζοντας τις οικονομίες και ενισχύοντας περαιτέρω την ανθεκτικότητα. Οι προτάσεις προωθούν εκ νέου το «ενάρετο τρίγωνο» (i) της τόνωσης των επενδύσεων, (ii) της επιδίωξης αποτελεσματικών μεταρρυθμίσεων για την προώθηση της βιώσιμης και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξης, και (iii) των υγιών δημοσιονομικών πολιτικών. Η Επιτροπή υπογραμμίζει την ανάγκη τόσο για μια ισχυρότερη δυναμική μεταρρυθμίσεων όσο και για την ιεράρχηση των μεταρρυθμίσεων με στόχο τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη. Αυτό περιλαμβάνει την αύξηση των επιπτώσεων και της κλίμακας της καινοτομίας και τη διασφάλιση της ποιότητας και της συνάφειας των δεξιοτήτων με την αγορά εργασίας. Η προώθηση της κοινωνικής ένταξης, η προστασία και η προώθηση των επενδύσεων και η βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών έχουν καίρια σημασία για την εξομάλυνση των επιπτώσεων της βραδύτερης αύξησης της απασχόλησης και της ανισότητας. Οι προτεινόμενες ΣΑΧ επικεντρώνονται στο τρέχον έτος κατά κύριο λόγο στη διευκόλυνση των επενδύσεων. Όλα τα κράτη μέλη έλαβαν σχέδιο σύστασης σχετικά με τις επενδύσεις. Το Συμβούλιο έχει ήδη αναγνωρίσει ότι οι επενδύσεις είναι ζωτικής σημασίας για την επίτευξη του στόχου της ΕΕ για μια κυκλική οικονομία χαμηλών εκπομπών άνθρακα 1 και επανέλαβε ότι πρέπει να δοθεί προτεραιότητα σε περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την εξάλειψη των εμποδίων στις επενδύσεις, την αύξηση του αναπτυξιακού δυναμικού, την περαιτέρω βελτίωση του θεσμικού και επιχειρηματικού περιβάλλοντος, και την ενίσχυση τόσο της διοικητικής αποτελεσματικότητας όσο και της ποιότητας των κανονιστικών ρυθμίσεων 2. Δημόσια οικονομικά και φορολογία: οι προτεινόμενες συστάσεις απαιτούν την ανασύσταση δημοσιονομικών αποθεμάτων ασφαλείας στα κράτη μέλη με υψηλά επίπεδα δημόσιου χρέους και την αύξηση των δημόσιων επενδύσεων στα κράτη μέλη όπου υπάρχουν δημοσιονομικά περιθώρια και όπου τα επίπεδα επενδύσεων θεωρούνται χαμηλά. Ο αντίκτυπος της γήρανσης του πληθυσμού θέτει προκλήσεις βιωσιμότητας και επάρκειας, γεγονός που απαιτεί μεταρρυθμίσεις των συνταξιοδοτικών συστημάτων και των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης, όπως προτείνεται στις ΣΑΧ για ορισμένα κράτη μέλη. 1 Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 2019 Ετήσια Επισκόπηση της Ανάπτυξης: Μακροοικονομικές και δημοσιονομικές κατευθύνσεις για τα κράτη μέλη - Συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN 2 Συμπεράσματα του Συμβουλίου ECOFIN για τις εμπεριστατωμένες επισκοπήσεις και την εφαρμογή των συστάσεων ανά χώρα για το 2018 9879/19 ΘΛ/μκ 3
Αγορά εργασίας, εκπαίδευση και κοινωνικές πολιτικές: Ενώ οι συνθήκες της αγοράς εργασίας συνεχίζουν να βελτιώνονται, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις μεταξύ των χωρών, των περιφερειών και των ομάδων του πληθυσμού, και ενώ ορισμένα κράτη μέλη αντιμετωπίζουν ελλείψεις εργατικού δυναμικού, άλλα εξακολουθούν να πλήττονται από υψηλά ποσοστά ανεργίας. Η αύξηση των μισθών αυξάνεται με διαφοροποιημένες ταχύτητες, ενώ οι εξελίξεις των πραγματικών μισθών για τη ζώνη του ευρώ στο σύνολό της παραμένουν περιορισμένες. Οι προτεινόμενες ΣΑΧ προωθούν στοχευμένες επενδύσεις για την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ενεργών πολιτικών για την αγορά εργασίας. Παράλληλα, συνιστάται σε ορισμένα κράτη μέλη να αντιμετωπίσουν το υψηλό ποσοστό εργαζομένων με συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης ή άτυπες εργασιακές ρυθμίσεις, μεταξύ άλλων με την προώθηση της μετάβασης σε θέσεις εργασίας αορίστου χρόνου. Οι ανισότητες μεταξύ των φύλων εξακολουθούν να υφίστανται, συχνά λόγω της έλλειψης οικονομικά προσιτής παιδικής μέριμνας και μακροχρόνιας φροντίδας, όπως επισημαίνεται σε ορισμένες συστάσεις. Η επένδυση στο ανθρώπινο κεφάλαιο είναι καίριας σημασίας για την τόνωση της παραγωγικότητας και της ανάπτυξης. Οι προτεινόμενες ΣΑΧ προωθούν την ενίσχυση των συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης σε πολλά κράτη μέλη, μεταξύ άλλων βελτιώνοντας τη συνάφειά τους με την αγορά εργασίας, προωθώντας την εκπαίδευση των ενηλίκων και αυξάνοντας την ικανότητα της επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Απαιτούνται πρόσθετες προσπάθειες για τη βελτίωση της ποιότητας και της συμμετοχικότητας στα συστήματα εκπαίδευσης και κατάρτισης. Η φτώχεια μειώνεται, αλλά παραμένει σε υψηλά επίπεδα σε ορισμένα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της φτώχειας των εργαζομένων. Επιπλέον, ορισμένες ευάλωτες ομάδες, όπως τα παιδιά, τα άτομα με αναπηρία και τα άτομα που προέρχονται από οικογένειες μεταναστών, αντιμετωπίζουν επίμονες προκλήσεις. Προτείνονται πολλές ΣΑΧ για τη βελτίωση της κάλυψης, της επάρκειας ή της αποτελεσματικότητας των συστημάτων κοινωνικής προστασίας, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων ελάχιστου εισοδήματος, και για την προώθηση της πρόσβασης σε ποιοτικές κοινωνικές υπηρεσίες. Οι συστάσεις για την ενίσχυση της επάρκειας και της βιωσιμότητας των συνταξιοδοτικών συστημάτων, καθώς και για τη διασφάλιση της προσβασιμότητας, της οικονομικής προσιτότητας και της ποιότητας ποιοτικής και βιώσιμης υγειονομικής περίθαλψης για όλους, περιλαμβάνονται σε περίοπτη θέση στις ειδικές ανά χώρα συστάσεις του 2019. 9879/19 ΘΛ/μκ 4
Επενδύσεις, πολιτικές ανταγωνιστικότητας και (ένα) βελτιωμένο επιχειρηματικό περιβάλλον για την επίτευξη υψηλότερης παραγωγικότητας: Οι προτεινόμενες ΣΑΧ επικεντρώνονται περισσότερο στις επενδύσεις, με την πρόθεση να εξαλειφθούν οι επενδυτικές προτεραιότητες με υψηλή μακροοικονομική απόδοση, και να λαμβάνονται υπόψη οι περιφερειακές και οι εδαφικές ανισότητες. Επισημαίνουν επίσης τα ρυθμιστικά και διαρθρωτικά εμπόδια που παρεμποδίζουν τόσο τις δημόσιες όσο και τις ιδιωτικές επενδύσεις, καθώς και το μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς. Η Επιτροπή προωθεί επίσης τη δυνατότητα χρήσης των ταμείων της ΕΕ ώστε να συμβάλουν στην αντιμετώπιση των επενδυτικών αναγκών που προσδιορίζονται στις προτεινόμενες ΣΑΧ. Με μια ισχυρότερη προτεινόμενη σχέση πολιτικής μεταξύ του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και της χρηματοδότησης της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η άσκηση προγραμματισμού των επόμενων ταμείων συνοχής είναι ζωτικής σημασίας. Ο διάλογος με τις εθνικές αρχές μόλις ξεκίνησε και η Επιτροπή τονίζει ότι οι προτεινόμενες ΣΑΧ παρέχουν ένα αναλυτικό πλαίσιο για την ενημέρωση του προγραμματισμού των κονδυλίων της ΕΕ. Περαιτέρω διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που περιγράφονται από την Επιτροπή περιλαμβάνουν την ενίσχυση της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, την αντιμετώπιση των εμποδίων στην προσφορά κατοικιών, την αντιμετώπιση ειδικών τομεακών ρυθμίσεων και τη μείωση του διοικητικού φόρτου. Το Συμβούλιο ζήτησε από τα κράτη μέλη να εκμεταλλευθούν το σχετικά ευνοϊκό οικονομικό κλίμα προκειμένου να προωθήσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την ενίσχυση της βιώσιμης και ισόρροπης ανάπτυξης, την αντιμετώπιση των μακροοικονομικών ανισορροπιών και για να επιτύχουν βιώσιμη οικονομική και κοινωνική σύγκλιση. Κεφάλαιο 2: Βασικά μηνύματα για την απασχόληση και τις κοινωνικές πολιτικές - διδάγματα από την πολυμερή εποπτεία των μεταρρυθμίσεων πολιτικής των κρατών μελών Δεδομένου ότι η απασχόληση βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο και εξακολουθεί να αναπτύσσεται, έστω και με βραδύτερο ρυθμό, καθίσταται όλο και πιο σημαντικό οι θέσεις εργασίας να είναι καλής ποιότητας, να ανταμείβονται με δίκαιο τρόπο και να βασίζονται σε ασφαλείς και προσαρμόσιμες συμβάσεις. Αυτό είναι απαραίτητο για να εξασφαλιστεί ότι τα οφέλη της οικονομικής ανάπτυξης κατανέμονται ευρύτερα: κανείς δεν πρέπει να μείνει στο περιθώριο. Η προσέγγιση των ομάδων με επιδόσεις κάτω του μέσου όρου και εκείνων που έχουν μεγαλύτερη ανάγκη και με επίκεντρο τις συνεχείς επενδύσεις στην εκπαίδευση και στις δεξιότητες θα επιτρέψει την περαιτέρω πρόοδο προς την αύξηση της συμμετοχής των ατόμων στην αγορά εργασίας και την κοινωνία και θα αποτελέσει ευκαιρία για την προσαρμογή σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο της εργασίας, στηρίζοντας παράλληλα την ανταγωνιστικότητα των οικονομιών μας. 9879/19 ΘΛ/μκ 5
Μολονότι η φτώχεια και ο κοινωνικός αποκλεισμός βρίσκονται σε σαφή πτωτική τάση συνολικά, εξακολουθούν να υφίστανται σε πολλά κράτη μέλη, περιφέρειες και ομάδες, και τείνουν να μεταδίδονται από γενιά σε γενιά. Οι αγορές εργασίας και οι κοινωνίες εξελίσσονται ταχύτατα, με νέες ευκαιρίες και νέες προκλήσεις να προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση, την ψηφιακή επανάσταση, τους μεταβαλλόμενους τρόπους εργασίας και τις περιβαλλοντικές, κοινωνικές και δημογραφικές εξελίξεις. Προκλήσεις όπως οι ανισότητες, η μακροχρόνια ανεργία και η ανεργία των νέων καθώς και η διασφάλιση της δίκαιης κατανομής των βαρών μεταξύ των γενεών απαντώνται συχνά σε όλα τα κράτη μέλη, αν και σε διαφορετικό βαθμό. Στο πλαίσιο αυτό, η κοινωνική προστασία, η κοινωνική ένταξη, καθώς και η βιωσιμότητα θα πρέπει να παραμείνουν οι κατευθυντήριες αρχές κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών σε όλους τους σχετικούς τομείς. Η πρόσβαση στην κοινωνική προστασία και τις κοινωνικές υπηρεσίες θα πρέπει να είναι ένα δικαίωμα διαθέσιμο για όλους, με παράλληλη διατήρηση των κινήτρων για εργασία για όσους είναι σε θέση να το πράξουν. Τα κατάλληλα και βιώσιμα συνταξιοδοτικά συστήματα, η ποιοτική εκπαίδευση χωρίς αποκλεισμούς, καθώς και οι επενδύσεις στα συστήματα παιδικής μέριμνας, υγείας και μακροχρόνιας φροντίδας που εγγυώνται την πρόσβαση σε έγκαιρη, υψηλής ποιότητας και οικονομικά προσιτή περίθαλψη, είναι απαραίτητα για τη διασφάλιση της ευημερίας όλων των Ευρωπαίων και την αντιμετώπιση της δημογραφικής πίεσης. Η πολυμερής εποπτεία, η οποία συνίσταται στην αξιολόγηση από ομοτίμους στο πλαίσιο των συμβουλευτικών επιτροπών EPSCO της τρέχουσας κατάστασης όσον αφορά την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων στα κράτη μέλη, αποτελεί ένα από τα βασικά καθήκοντα της επιτροπής απασχόλησης και της επιτροπής κοινωνικής προστασίας στο πλαίσιο της διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου. Η πολυμερής εποπτεία διαδραματίζει ουσιαστικό ρόλο στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, διασφαλίζοντας ότι η βάση γνώσεων και η πολιτική συναίνεση που επιτεύχθηκε στο Συμβούλιο σχετικά με τις αλληλένδετες προκλήσεις χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση και την υποστήριξη των μεταρρυθμίσεων των κρατών μελών. Στο πλαίσιο του κύκλου της πολυμερούς εποπτείας για την περίοδο 2018-2019, οι επιτροπές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα κράτη μέλη συνεχίζουν τις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες, αλλά η πρόοδος όσον αφορά την εφαρμογή των ειδικών συστάσεων ανά χώρα για το 2018 διαφέρει μεταξύ των κρατών μελών και των τομέων πολιτικής. Όσον αφορά τις τρέχουσες οικονομικές προοπτικές, οι επιτροπές υπογραμμίζουν ότι υπάρχει επείγουσα ανάγκη για τα κράτη μέλη να ανανεώσουν και να επιταχύνουν τις μεταρρυθμιστικές τους προσπάθειες με στόχο την ανοδική κοινωνική σύγκλιση και την ενίσχυση της οικονομικής ανθεκτικότητας. Η αμοιβαία μάθηση, η οποία προωθεί την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, θα πρέπει να ενθαρρυνθεί στον μέγιστο βαθμό. 9879/19 ΘΛ/μκ 6
Ο ευρωπαϊκός πυλώνας κοινωνικών δικαιωμάτων θα πρέπει να λειτουργεί στο πλαίσιο αυτό ως πυξίδα για τις ευρύτερες προσπάθειες στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για να οικοδομήσει ένα πιο περιεκτικό και βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης, βελτιώνοντας την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και καθιστώντας την καλύτερο μέρος για επενδύσεις, δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής, με παράλληλο σεβασμό των εθνικών αρμοδιοτήτων. Η οικονομική και κοινωνική πρόοδος είναι αλληλένδετες. Η ολιστική προσέγγιση που ακολουθήθηκε στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα πρέπει, συνεπώς, να συνεχίσει να καθοδηγεί τις προσπάθειες για την αξιολόγηση και τη στήριξη των μεταρρυθμίσεων των κρατών μελών και της σύνθεσης και της ποιότητας του ευρύτερου συνδυασμού πολιτικών τους. Κεφάλαιο 3: Η πρόοδος για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Αφού δρομολογήθηκε πριν από σχεδόν 10 χρόνια, η στρατηγική «Ευρώπη 2020» δίνει έμφαση στην έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη ως έναν τρόπο για την ενίσχυση της οικονομίας της ΕΕ, την προώθηση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής, καθώς και για την προετοιμασία των προκλήσεων της επόμενης δεκαετίας. Οι πρωταρχικοί στόχοι καλύπτουν πέντε τομείς: απασχόληση, έρευνα και ανάπτυξη, κλιματική αλλαγή και ενέργεια, εκπαίδευση και φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός. Εν μέσω των μεταβαλλόμενων οικονομικών συνθηκών που ανέκυψαν κατά τη διάρκεια της τρέχουσας δεκαετίας, η επιτυχία της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» για την επίτευξη των εν λόγω στόχων ήταν ανομοιογενής. Από το 2008, έχει σημειωθεί ουσιαστική πρόοδος στον τομέα της κλιματικής αλλαγής και της ενέργειας, μολαταύτα θα πρέπει να καταβληθούν και άλλες προσπάθειες: ο στόχος μείωσης των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου κατά 20 % σε σχέση με το επίπεδο του 1990 έχει επιτευχθεί, ενώ διαφαίνεται ένας περισσότερο φιλόδοξος στόχος στον ορίζοντα. Το χάσμα έως το ποσοστό του 20 % του μεριδίου των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας μειώνεται σταθερά και, εάν συνεχιστεί η τρέχουσα τάση, θα κλείσει έως το 2020. Το μερίδιο της ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας ήταν 17,0 % το 2017 3 και αυξάνεται κατά μέσο όρο 5,5 % ετησίως από το 2008. Παρόμοια πρόοδος έχει σημειωθεί ως προς τον στόχο της αύξησης της ενεργειακής απόδοσης κατά 20 %, ο οποίος αναμένεται να επιτευχθεί έως το 2020, εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις. 3 Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Eurostat είναι για το 2017. 9879/19 ΘΛ/μκ 7
Οι θετικές εξελίξεις είναι επίσης ορατές στον τομέα της εκπαίδευσης. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία, ο στόχος του 40 % του πληθυσμού ηλικίας 30-34 ετών με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ξεπεράστηκε 4 το 2018, αν και ορισμένα κράτη μέλη εξακολουθούν να υπολείπονται των εθνικών τους στόχων. Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα την εκπαίδευση και την κατάρτιση ηλικίας 18-24 έχει μειωθεί σταθερά από το 2010 και είναι μόλις περίπου μισή ποσοστιαία μονάδα πάνω από τον στόχο του 10 % 5. Ωστόσο, η θετική τάση φαίνεται να έχει επιβραδυνθεί κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών και θα απαιτηθούν ορισμένες περαιτέρω προσπάθειες πολιτικής για την επίτευξη του στόχου. Λόγω της αυξανόμενης συμμετοχής στην αγορά εργασίας και του χαρακτήρα της ανάκαμψης με άφθονες θέσεις απασχόλησης τα τελευταία χρόνια, ο στόχος για ποσοστό απασχόλησης 75 % μπορεί να επιτευχθεί εάν η ορατή θετική τάση από το δεύτερο εξάμηνο του 2013, συνεχιστεί 6. Πράγματι, ορισμένα κράτη μέλη έχουν ήδη υπερβεί τον στόχο. Οι εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας και οι γυναίκες συνεχίζουν να δίνουν ώθηση στην αύξηση της συμμετοχής του εργατικού δυναμικού. Ωστόσο, οι θετικές αυτές εξελίξεις αποκρύπτουν ποσοστά απασχόλησης που παραμένουν χαμηλά σε ορισμένα κράτη μέλη και σε ορισμένες πληθυσμιακές ομάδες, τονίζοντας ότι υπάρχει ευκαιρία εντατικοποίησης των μεταρρυθμίσεων που αποσκοπούν στην καλύτερη λειτουργία των αγορών εργασίας. Στο πλαίσιο της βελτίωσης των οικονομικών επιδόσεων και της αύξησης της απασχόλησης, σημειώθηκε σαφής πρόοδος όσον αφορά την κοινωνική κατάσταση. Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν προκλήσεις όσον αφορά τον στόχο της εξόδου 20 εκατομμυρίων ανθρώπων από τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Ο αριθμός των ατόμων που εκτίθενται σε κίνδυνο αυξήθηκε κατά τα πρώτα έτη της στρατηγικής, ιδίως κατά την περίοδο της κρίσης, στρεφόμενος σε μια αργή ύφεση μετά το 2012. Από το 2016 άρχισε να σημειώνεται μεγαλύτερη πρόοδος, με περισσότερα από 5 εκατομμύρια άτομα να έχουν βγει από τη φτώχεια σε ένα και μόνο έτος. Ωστόσο, μέχρι το τέλος του 2017, ο αριθμός των ατόμων που αντιμετώπιζαν τον κίνδυνο της φτώχειας ήταν μόλις 4.2 εκατομμύρια λιγότεροι σε σχέση με το 2008. Όσον αφορά την επίτευξη του στόχου της απασχόλησης, το τελικό αποτέλεσμα στον τομέα αυτό εξαρτάται από τις συνολικές οικονομικές προοπτικές. Τέλος, στον τομέα της έρευνας και ανάπτυξης, η Ευρώπη εξακολουθεί να επενδύει ελάχιστα. Η πρόοδος όσον αφορά την επίτευξη του επενδυτικού στόχου της Ε&Α ήταν κατά μέσο όρο θετική αλλά πολύ βραδύτερη από ό,τι αναμενόταν. Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, το ποσοστό επενδύσεων Ε& Α υπερβαίνει ελαφρώς το 2% του ΑΕΠ, το χάσμα ως προς τον στόχο του 3% παραμένει σημαντικό και δεν θα κλείσει έως το 2020. 4 Το 2018, ο πληθυσμός-στόχος ηλικίας 30-34 ετών με πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανήλθε στο 40,7 % 5 Το ποσοστό των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο και την εκπαίδευση ηλικίας 18-24 ετών ήταν 10,6 % το 2018 6 Το ποσοστό απασχόλησης (20-64) ανήλθε σε 73,2 % το 2018. Η αύξηση της απασχόλησης αναμένεται να συνεχιστεί με βραδύτερο ρυθμό, εν μέσω της αποδυνάμωσης των οικονομικών προοπτικών 9879/19 ΘΛ/μκ 8
Παράρτημα: Γραφήματα για την υλοποίηση 7 των ΣΑΧ και τις επιδόσεις της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» 8 Διάγραμμα 1: Αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του επιπέδου εφαρμογής των ΣΑΧ για την περίοδο 2011-2018 7 Πηγή: Ευρωπαϊκή Επιτροπή COM (2019) 500 final 2019. Εισαγωγική ανακοίνωση - 2019 Ειδικές συστάσεις ανά χώρα του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για το 2019. 8 Πηγή: Δείκτες της Eurostat για την υποστήριξη της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» (2019) 9879/19 ΘΛ/μκ 9
Διάγραμμα 2: Αξιολόγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή της εφαρμογής των ειδικών ανά χώρα συστάσεων: ετήσια αξιολόγηση σε κάθε διαδοχικό έτος από το 2011 σε σχέση με τη μέχρι σήμερα υλοποίηση Διάγραμμα 3: Πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Εκπομπές αερίων θερμοκηπίου 9879/19 ΘΛ/μκ 10
Διάγραμμα 4: Πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές Διάγραμμα 5: Πρόοδος προς την κατεύθυνση του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Ενεργειακή απόδοση 9879/19 ΘΛ/μκ 11
Διάγραμμα 6: Πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Μείωση των ατόμων που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο Διάγραμμα 7: Πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Ολοκλήρωση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης 9879/19 ΘΛ/μκ 12
Διάγραμμα 8: Πρόοδος προς την κατεύθυνση του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Ποσοστό απασχόλησης Διάγραμμα 9. Πρόοδος προς την κατεύθυνση του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός Στόχος σε επίπεδο ΕΕ: Έξοδος τουλάχιστον 20 εκατ. ανθρώπων από τον κίνδυνο της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού (σε σύγκριση με το 2008) 9879/19 ΘΛ/μκ 13
Διάγραμμα 10: Πρόοδος προς την επίτευξη του στόχου της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Μικτές εσωτερικές δαπάνες για την έρευνα και την ανάπτυξη 9879/19 ΘΛ/μκ 14