''Πτωχεύσεις, ακάλυπτες επιταγές, διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές στο Βόρειο Εβρο. Οικονομική κρίση και εμπορικοί θεσμοί στην Περιφέρεια"

ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ ''Πτωχεύσεις, ακάλυπτες επιταγές, διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές στο Βόρειο Εβρο. Οικονομική κρίση και εμπορικοί θεσμοί στην Περιφέρεια" Επιβλέπων Καθηγητής; κ. Σιμιτσής Κωνσταντίνος Σπουδαστής: Τσιφουντούδης Δημοσθένης Καβάλα, Ιανουάριος 2001

ΤΕΙ ΚΑΒΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ K O N IT A hirin p I ίιμιτσησ ΑΙΚΗΓΟΡΌί - Δ.Η. Βενιζελου 35 Κ.ΑΒΛΛΑ ^38295 ΑΦΜ 021021346 ΔΟΥ Β Καίάλας A "Πτωχεύσεις, ακάλυπτες επιταγές, διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές στο Βόρειο Εβρο. Οικονομική κρίση και εμπορικοί θεσμοί στην Περιφέρεια Επιβλέπων Καθηγητής: κ. Σιμιτσής Κωνσταντίνος Σπουδαστής: Τσιφουντούδης Δημοσθένης Καβάλα, Ιανουάριος 2001

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ II. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ Η ΕΙΚΌΝΑ ΤΟΥ ΝΟΜΟΎ ΈΒΡΟΥ _ Ι.Ι. Η τοπική κοινωνία 1.1.1. Η γεωγραφική θέση του Νομού 1.1.2. Ο τοπικός πληθυσμός 1.2. Τοπική Οικονομία και διαχρονική εξέλιξη αυτής_ 1.2.1. Τα οικονομικά στοιχεία του Ν ομού 1.2.2..Απασχόληση 1.2.3. Α νερ γία 1.3. Τομείς παραγωγής 1.3.1. Πρωτογενής Τομέας_ 1.3.1.1. Γεωργία - Κτΐ]νοτροφία_ 1.3.2. Δευτερογενής τομέας 1.3.3. Τριτοτενής το μ έα ς 1.3.3.1. Εμπόριο - Υπηρεσίες - Τουρισμός_ 1.4. Προβλ.ήματα που αντιμετωπίζει ο Νομός_ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 II ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ Κ-λΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΕΒΡΟ_ 2.1. Γ ενικά 2.2. Επενδύσεις - διαχρονικά 2.2.1. Η αξιολ.όγηση των επενδύσεων στο Βόρειο Εβρο_ 2.2.2. Ο νέος αναπτυξιακός νόμος 2.3.2. Συνοριακοί σταθμοί 2.3.3. Σιδηροδρομικό δίκτυο 2.3.4. Λιμάνι και αεροδρόμιο.λλεξανδρούπολης_ 2.4. Η ιδιομορφία του Βόριου Εβρου 2.4.1. Β1.ΠΕ. Ορεστιάδας- Δ.Ε.Β.Ζ.Ο.Σ. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΘΕΣΜΟΙ ΩΣ ΜΕΣΑ ΚΑΤΑΣΤΟΛΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΥΠΙΩΝ ΚΙΛΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ 40 3.1. Πτωχεύσεις, έννοια - περιεχόμενο- έννομες συνέπειες 40 3.2. Ακάλ.υπτες επιταγές - έννοια - περιεχόμενο - έννομες συνέπειες 42

3.3. Διαμαρτορημένες συναλλαγματικές - έννοια - περιεχόμενο _ 3.4. Οικονομική κρίση - έννοια - περιεχόμενο ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 ΠΤΩΧΕΥΣΕΙΣ, ΑΚΑΛΥΠΤΕΣ ΕΠΙΤΑΓΕΣ, ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΗΜΕΝΕΣ ΣΥΝΑΑΛΑΓΜΑΤΙΚΕΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ 4.1. Οι πτωχεύσεις στο Βόρειο Ε βρο 4.2. Οι ακάλυπτες επιταγές στο Βόρειο Εβρο _ 4.3. Οι διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές στο Βόρειο Εβρο_ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΑΙΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΤ.ΑΛΟΓΟΣ ΣΥΝΤΜΗΣΕΩΝ ΚΑΤΑυ^ΟΓΟΣ ΔΙΑΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΩΝ ΠΙΝΑΚΩΝ

II. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στην Πτυχιακή Εργασία που ακολουθεί γίνεται μια παρουσίαση οικονομικών παραμέτρων της περιοχής του Βορείου Εβρου των τελευταίων ετών που αναδεικνύουν τις γενικότερες προοπτικές ανάπτυξης του κόσμου. Ο στόχος της εργασίας δεν ήταν να παρουσιαστεί μοιρολατρικά μια άσχημη οικονομική πλευρά της περιοχής, ούτε να εξιχνιαστούν προβλήματα που θα αποδεικνύουν αρνητικές πτυχές του Βορείου Έβρου και να κάνουν επιτακτική την ανάγκη για περαιτέρω κρατική συμπαράσταση. Ισα ίσα αποτελεί μια προσπάθεια για αντικειμενική καταγραφή οικονομικών δεδομένων της περιοχής και γι αυτό τα τελικά συμπεράσματα δεν είναι σε τελική ανάλυση πεσιμιστικά. Ο συγκεκριμένος σκοπός της εργασίας είναι να παρουσιάσει μέσα από στατιστικές και συγκριτικές μελέτες των πτωχεύσεων, των ποσοστών ακάλυπτων επιταγών και διαμαρτυρημένων συναλλαγματικών το βαθμό της οικονομικής κρίσης που διέρχεται η περιοχή του Βορείου Εβρου τα τελευταία χρόνια μικρό ή μεγάλο. Όπως μάλιστα αποδεικνύεται από την εργασία δεν τίθεται τελικά θέματα οικονομικής κρίσης στο Βόρειό Έβρο, αλλά αντίθετα μιας δυναμικής οικονομίας που μέσα από τους μετασχηματισμούς της από αγροτική ενδεχομένως σε βιοτεχνική - βιομηχανική δείχνει να διαθέτει προοπτικές ανάπτυξης. Οι μέθοδοι που χρησιμοποιήθηκαν για την εξαγωγή των συμπερασμάτων είναι καταρχήν η συλλογή χρήσιμων στοιχείων μετά από προσωπική έρευνα και εξέταση των αρχείων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και άλλων δημοσίων υπηρεσιών του τόπου όπως Πρωτοδικείο και των γραφείων Βιομηχανικής Αλλαγής του Νομού. Άλλη μέθοδος που χρησιμοποιήθηκε είναι η συγκριτική μελέτη στοιχείων που αφορούν το χρόνο εμφάνισης φαινομένων όπως οι πτωχεύσεις, οι ακάλυπτες επιταγές και διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές, αλλά και τη σχέση ανάμεσα στην εμφάνιση αυτών στην περιοχή του Εβρου και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η διαδικασία - μέθοδος εκπόνησης και συγγραφής της εργασίας είναι η παραγωγική. Ξεκινώντας από γενικά οικονομικά στοιχεία καταλήγει σε

συγκεκριμένα οικονομικά θέματα που αφορούν το Νομό Εβρου. Ειδικότερα στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η εικόνα του νομού Εβρου από κοινωνικής και οικονομικής πλευράς. Δίνονται στοιχεία που αφορούν τους τομείς απασχόλησης των κατοίκων όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, μέχρι και το εμπόριο. Στη συνέχεια στο δεύτερο κεφάλαιο πραγματοποιείται περιορισμός των οικονομικών δεδομένων στο Βόρειο Έβρο. Ειδικότερα παρουσιάζονται οι επενδύσεις των τελευταίων ετών και η σχέση τους με την ανάπτυξη των υποδομών της περιοχής. Στο τρίτο και τέταρτο κεφάλαιο βρίσκεται το κυρίως θέμα της εργασίας: οι πτωχεύσεις, οι ακάλυπτες επιταγές και οι διαμαρτυρημένες συναλλαγματικές ως έννοιες, αλλά και ως συγκεκριμένα μεγέθη του Βόρειου Έβρου. Μέσα από τη σχέση αυτών εξάλλου γίνονται τελικά φανερά και τα συμπεράσματα που αφορούν την εργασία.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η εικόνα του Νομού Έβρου Στο κεφάλαιο αυτό θα παρουσιαστεί το προφίλ του νομού Έβρου τόσο από την οικονομική όσο και από την κοινωνική πλευρά. Τα στοιχεία που δίδονται έχουν σαν στόχο να δείξουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο νομός ώστε να γίνει κατανοητό ότι η περαιτέρω ανάπτυξη του νομού μπορεί να επιτευχθεί με τη στενή συνεργασία όλων των αναπτυξιακών, παραγωγικών και κοινωνικών φορέων της περιοχής, καθώς και να γίνει η αξιολόγηση των στρατηγικών που υιοθετήθηκαν κατά καιρούς. 1.1. Η τοπική κοινωνία 1.1.1. Η γεωγραφική θέση του Νομού Ο νομός Εβρου διοικητικά ανήκει στην Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης και στη διευρυμένη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ροδόπης- Εβρου. Με τη νέα διοικητική διαίρεση (σχέδιο Καποδίστριας) αποτελείται από 13 νέους Δήμους. Έχει πρωτεύουσα την πόλη της Αλεξανδρούπολης και χαρακτηρίζεται ακριτικός νομός αφού από την ανατολική πλευρά του υπάρχουν τα σύνορα με την Τουρκία (σύνορο είναι ο ποταμός Εβρος) και από τα βόρεια τα σύνορα με τη Βουλγαρία. Ο Νομός αποτελεί την πλέον απομακρυσμένη περιοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην νοτιοανατολική συνοριακή γραμμή της, και έχει συνολική έκταση 4.242.000 τετρ. χλμ. 1.1.2. Ο τοπικός πληθυσμός Σύμφωνα με την απογραφή του πληθυσμού που έγινε το 1991 από την ΕΣΥΕ, οι κάτοικοι του νομού είναι 143.752. Από αυτούς οι 75.543 είναι άνδρες και οι 68.209 γυναίκες. Από το σύνολο του πληθυσμού σε απόλυτα νούμερα ο πληθυσμός του νομού που κατοικεί στα αστικά κέντρα είναι 53.003 κάτοικοι. ' ΕΒΡΟΣ, Πρόσκληση για συνεργασία, Σεπτέμβριος 1998, σελ. 6

στα ημιαστικά κέντρα 28,551 κάτοικοι και οι υπόλοιποι 62.198 σε αγροτικές περιοχές. Πιν. 1. Στοιχεία Αττογραφών Αστικός 53.003 Ημιαστικός 28.551 Αγροτικός 62.198 ΣΥΝΟΛΟ 143.752 1971 1981 1991 % μεταβολής δεκαετίας Πιν. 2. Ποσοστιαία Κατανομή Πληθυσμού Αστικός Ημιαστικός Αγροτικός 27,1 20,1 52,8 34,0 18,6 47,4 36,9 19,8 43,4-36,2-1,5-18,0 Ο Νομός κατατάσσεται στην Οό'' θέση στο σύνολο των 52 νομών στον άξονα της φυσικής αύξησης του πληθυσμού και συγκεντρώνει ποσοστό 1,2% του συνολικού πληθυσμού της χώρας. Οι γεννήσεις σνά 1000 κατοίκους ήταν - 2,18 τα έτη 1997 και 1998, ενώ ο μέσος όρος ΑΜΘ ήταν -0,96 και της χώρας 0,22. Όσον αφορά το ρυθμό μεταβολής του πληθυσμού, είναι μειούμενος τις τελευταίες δεκαετίες, και συγκεκριμένα τη δεκαετία 1971-1981 ο πληθυσμός αυξήθηκε κατά 6,83% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αύξησης του πληθυσμού για τη χώρα ήταν 11,09% και για την περιφέρεια ΑΜΘ 6,15%. Τη δεκαετία 1981-91 υπήρξε μείωση της τάξεως του 3,19% για το νομό, 0,82% μείωση για την περιφέρεια ΑΜΘ και αύξηση της τάξης του 5,33% για τη χώρα. Δηλαδή επικράτησε μια πληθυσμιακή αυξομείωση.

ο αστικός πληθυσμός ανέρχεται στο 36,87% του συνολικού πληθυσμού του νομού και παρουσιάζει αυξητικές τάσεις. Ο ημιαστικός πληθυσμός οριακά αυξάνεται και ανέρχεται στο 43,27% του συνόλου ενώ ο αγροτικός πληθυσμός παρουσιάζει πτώση σε σχέση με το 1981 και ανέρχεται στο 43,27%. Τη δεκαετία 81-91 στην Αλεξανδρούπολη είχαμε αύξηση του πληθυσμού 11% και στην Ορεστιάδα καμιά εξέλιξη.^ Πιν.3 Συγκριτικά Στοιχεία Πληθυσμού Πληθυσμός Μεταβολή πληθ. % Σύνθεση Περιοχή % Πληθ. 91 1991 1971-81 1981-91 Αστικός Αγροτικός Χώρα 10.259.900 11,09 5,33 58,74 28,23 Α.Μ.-Θ. 570.496 6,15-0,82 39,88 43,04 Α.Μ.-Θ/Χώρα 5,56% -4,45% -5,84% 3,78% 8,50% Ν. Εβρου 143.752 6,83-3,19 37,01 43,15 Πηγή: Χωροταξικό Α' Φάση 1.2. Τοπική Οικονομία και διαχρονική εξέλιξη αυτής 1.2.1. Τα οικονομικά στοιχεία του Νομού Ο νομός συνεισφέρει το 1,3% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος της χώρας, από το οποίο το % προέρχεται από τη γεωργία υψηλότερη αναλογία στη χώρα). Με κατά κεφαλήν προϊόν 3,79% εκατ. δρχ. (10ος στην κατάταξη των νομών) ή 104% του μέσου όρου της Ελλάδος, η θέση του ως προς το μέσο της χώρας σε διάστημα μιας ΙΟετίας βελτιώθηκε σημαντικά (78% το 1990). Οι κάτοικοι του νομού καταναλώνουν το 83% του οικιακού ρεύματος του μέσου Ελληνα και τους αναλογούν 22 αυτοκίνητα ανά 100 κατοίκους (μέσος όρος χώρας 28). Με δηλωθέν εισόδημα 1,22 εκατ. δρχ. ανά φορολογούμενο το 1999 ^Αναπτυξιακή Εταιρεία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Νομού Εβρου Α' Φάση, Mentor Consultans, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 26-27

(80% του μέσου όρου της Ελλάδος) και καταθέσεις 1,3 εκατ. δρχ. ανά κάτοικο το 1998, οι κάτοικοι του πλήρωσαν το 1997 κατά μέσο όρο για άμεσους φόρους 93 χιλ. δρχ., έναντι μέσου όρου για τη χώρα 253 χιλ. δρχ.

Πιν. 4 1 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Προϊόν - Εισόδημα (Ν. Εβρου) 1 Ακαθ. εγχ. Προϊόν (τιμές αγοράς εκ. δρχ.) 138.240 167.832 198.147 217.280 273.904 333.231 386.741 432.055 464.705 495.879 Γεωργία % ΑΕΠ 23 21 16 17 26 27 26 25 24 Βιομηχανία % ΑΕΠ 19 21 21 21 16 18 20 22 23 Υπηρεσίες % ΑΕΠ 57 57 63 63 57 55 54 53 53 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή % μ.ό. χώρας 78 74 82 81 90 98 104 105 104 104 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή (δρχ. 1 014.812 1.168.943 1.488 213 1.645.477 2.079.638 2.547.229 2.963.395 3.306.838 3.554.838 3.795.100 Πηγή: Επιλογή Εκδοση 2000 (Νομοί της Ελλάδος) Πιν 5 Πρόϊόν - Εισόδημα (Π.-ΑΜΘ) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Ακαθ. εγχ. Προϊόν (τιμές αγοράς εκ. δρχ.) 619.451 754.509 885.367 967.308 1.127.161 1.333.385 1.495 736 1.646.997 1.779.692 1.899.079 Γεωργία % ΑΕΠ 21 21 18 17 21 21 19 18 17 Βιομηχανία % ΑΕΠ 27 28 28 26 24 23 25 26 27 1 Υπηρεσίες % ΑΕΠ 52 52 55 57 56 55 56 56 56 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή % μ.ό. χώρας 86 84 87 85 87 91 93 93 93 93 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή (δρχ. 1.110.989 0 1.586.065 1.725.860 2.003.948 2.374.154 2.667.955 2.932.519 3.165.907 3.379.595

Πιν. 6 1990 1991 1992 1993 1994 1 1995 1 1996 1997 1998 1999 Προϊόν - Εισόδημα (Σ. Χώρας) Ακαθ. εγχ. Προϊόν {τιμές αγοράς εκ. δρχ.) 13.143.098 16.230.501 18.677.994 21,106.205 23.983.599 27.235.207 29.935.106 33.021.803 35.910,598 38,319.600 Γεωργία % ΑΕΠ 11 12 10 9 10 10 9 8 8 Βιομηχανία % ΑΕΠ 28 27 26 26 24 23 23 24 24 Υπηρεσίες % ΑΕΠ 62 61 64 65 66 67 68 68 69 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή % μ.ό. χώρας 1.293.537 1.583.875 1.818.089 2 036.303 2.300.304 2.605.237 2.857,524 3.145.281 3.414.735 3.641.970 Ακαθ. εγχ. Προϊόν κατά κεφαλή (δρχ. 60 61 62 64 65 65 68 69 68 69

To δηλωθέν εισόδημα ανά κάτοικο είναι 1,22 εκατ. δρχ. σε σχέση με το μέσο όρο που είναι 1,52 και ο νομός καταλαμβάνει την 16 θέση σε σχέση με το σύνολο των νομών (Στοιχεία 1999). Σε επίπεδο της οικογένειας ο μ.ο. ατόμων ανά οικογένεια είναι 2,48, το συνολικά δηλωθέν εισόδημα είναι 144.127.590 χιλ. δρχ., ενώ το μέσο δηλωθέν οικογενειακό εισόδημα αγγίζει τα 2.739.443 δρχ. με σχετική βαρύτητα 83,91 με βάση της χώρας =100. Πιν.7 Μέγεθος οικογένειας και δηλωθέντα οικογενειακά εισοδήματα 1998 Δηλωθέν Μέσο Σχετική Ατομα ανά Περιοχή Οικογενειακό Οικογενειακό βαρύτητα % οίκογένεια εισόδημα (000 δρχ.) εισόδημα (δρχ.) (Χώρα = 100) Εβρου 2,48 144.127.590 2.739.443 83,91 Ν. Αν. Μακεδονία - Θράκη 2,52 604.742.931 2.721.309 83,35 Σύνολο χώρας 2,36 14.479.982.372 3.264.665 100! Επίσης, οι αποταμιευτικές καταθέσεις ανά άτομο αγγίζουν το 1,29 εκατ. δρχ., σε σχέση με το μ.ο. 1,57 και ο νομός βρίσκεται στην 21"^ θέση συνολικά. Οι αποταμιευτικές καταθέσεις ως συνολικό μέγεθος συμμετοχής στη χώρα είναι Οι άμεσοι φόροι ανά κάτοικο είναι 93 χιλ. δρχ., με μ.ο. 253 χιλ. δρχ. και 24'' θέση στο σύνολο της χώρας.

Πιν. 8 Δημοσιονομικά (εκ. δρχ.) (Ν. Εβρου 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Φόροι έμμεσοι 10.500 15.180 20.576 24 706 25.145 26.963 31.586 34.648 Φόροι άμεσοι 3488 3.730 3.805 4.599 6.577 9.482 10.124 12.117 Αριθμός φορολογουμένων 24.906 26.134 28.009 29.976 30.969 44.196 45.766 49.811 52.612 55.005 Δηλωθέν εισόδημα 31.463 39.788 47.659 55.408 64.853 89.387 102.947 119.503 144.128 159.380

To ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν κατά κεφαλήν άγγιξε τα 3.795.100 δρχ. το 1998, ποσοστό 104% κατά κεφαλήν ΑΕΠ, με μ.ο. χώρας; 3,64 εκατ. δρχ. Η θέση του νομού όσον αφορά το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σύγκριση με τους 52 νομούς είναι αρκετά υψηλή και βρίσκεται στην 10η θέση.^ 1.2.2. Απασχόληση Σύμφωνα με την απογραφή του έτους 1991 αξιολογείται πως ο συνολικός ενεργός πληθυσμός του νομού ανέρχεται στους 52.086 κατοίκους, από τους οποίους οι 48.100 είναι απασχολούμενοι. Βέβαια, την τελευταία 6ετία (1991-1997) σημειώνεται μείωση των εργατικών χεριών αλλά και γενικότερα του πληθυσμού του νομού. Στατιστικά στοιχεία από το 1971 έως το 1991 αποδεικνύουν την αύξηση της απασχόλησης στον τομέα της μεταποίησης τόσο σε επίπεδο νομού όσο και σε εθνικό - με ιδιαίτερη έμφαση στο πρώτο. Πιο συγκεκριμένα, το ποσοστό 6,1% ανήλθε σε 11,7% σε επίπεδο νομού και το 17,5% σε 19,2% σε επίπεδο χώρας. Επιπρόσθετα, 3.937 υπήρξαν οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν. Πιν. 9 Ποσοστό Απασχολούμενων στη μεταποίηση Εβρος Ελλάδα % Απασχόλησης στη μεταποίηση, 1971 6,1 17,5 % απασχόλησης στη μεταποίηση, 1981 9,9 19,6 % απασχόλησης στη μεταποίηση, 1991 11,7 19,2 ^Αναπτυξιακή Εταιρεία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο ανάπτυξης. Νομού Εβρου Α Φάση. Mentor Consultant, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 27-28

Πρέττει να σημειωθεί η πτωτική τάση κατά τα έτη 1993-1997 με τους άνδρες να έχουν προτεραιότητα με ποσοστό -4,39% και τις γυναίκες να έπονται με -3,17%, όσον αφορά την περιφέρεια. Υπερέχουν με αισθητή διαφορά τα επαγγέλματα που σχετίζονται με αθλητισμό, πολιτισμό, ΜΜΕ και Επικοινωνίας (22,5%) και τα οικονομικά (επαγγέλματα -14,6%). Στη συνέχεια ακολουθούν με μικρότερα ποσοστά τα παιδαγωγικά επαγγέλματα με 6,8% και τα τεχνικά με 5,5%. Ως κατακλείδα έχουμε την πληροφορική με 4,6%, τον τουρισμό με 3,9% και τις αγροτικές δραστηριότητες με 1,5%. Πιν. 11 Μεταβολή αττασχόλησης κατά θεμσπκό^δίο 1997-1993 Μέσος ρυθμός Απασχολούμενοι 97 μενοι 93 97-93 Απασχολού Μεταβολή Ανατολική Μακεδονία - Θράκη μεταβολής απασχόλησης Περιβάλλον 1.505 820 685 22,5% Υγεία - Πρόνοια 7.664 6.284 1.380 6,8% t 1 Πολιτισμός, αθλητισμός ΜΜΕ 2.364 1.571 793 14,6% Παιδαγωγικά Επαγγέλματα 11.103 9.699 1.404 4,6% Οικονομία και Διοίκηση 18.409 16.392 2.017 3,9% Πληροφορική 143 137 6 1,5%! Τουρισμός και Παροχή Υπηρεσιών 43.981 37.497 6.484 5,5% Αγροτικές Δραστηριότητες 92.331 113.651-21.320-6,7% Δραστηριότητες Τεχνικές & Μεταφορών 54.008 56.621-2.613-1,6%

Τέλος, είναι αναγκαία η αναφορά στα στατιστικά στοιχεία της Περιφέρειας σχετικά με την κατανομή των ετταγγελμάτων στον πρωτογενή, δευτερογενή και τριτογενή τομέα. Το ποσοστό των ατόμων που σχετίζονται με τον πρωτογενή τομέα ανέρχεται στο 40,1%, στο δευτερογενή 17,9% και στον τριτογενή 42,1%. Τα ποσοστά σε επίπεδο χώρας κυμαίνονται στο 19,8%, 22,5% και 57,7% αντίστοιχα. Κατά την 4ετία 1993-1997 παρουσιάζεται ενίσχυση του τριτογενή τομέα. Όσον αφορά στον πρωτογενή παρατηρείται μείωση, ενώ αντίθετα μία στασιμότητα στο δευτερογενή.'* Πρωτογενής Δευτερογενής Τριτογενής Τομεακή Διάρθρωση Απασχόληση % Απασχόληση % Απασχόληση % Αν. Μακεδονία - Θράκη 40,0 17,9 42,1 Σύνολο χώρας 1.2.3. Ανεργία Η διαχρονική εξέλιξη του ενεργού πληθυσμού και της απασχόλησης τα τελευταία χρόνια (1991-98) παρουσιάζεται φθίνουσα όπως και ο πληθυσμός της Περιφέρειας, ενώ το μέσο ποσοστό της ανεργίας για το 1998 κυμαίνεται σε επίπεδα υψηλότερα του αντίστοιχου πληθυσμού. Η ανεργία στο Νομό μειώθηκε κατά 2 μονάδες σε διάστημα ενός έτους, στο 15% το Δεκέμβριο 1998. Τα αντίστοιχα ποσοστά ήταν 9,8% για την ΠΑΜΘ και 11,1% σε εθνικό επίπεδο. Η κατάταξη του νομού στον άξονα της ανεργίας είναι 28' θέση, σε σχέση με τους 52 νομούς της χώρας. Αναπτυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, Νομού Εβρου Α φάση Mentor Consultant, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 28-29

Είναι αξιοσημείωτο να αναφέρουμε τα ποσοστά ανεργίας σε σχέση με το μορφωτικό επίπεδο στην περιφέρεια. Τα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας παρουσιάζονται στα άτομα με Γυμνασιακή εκπαίδευση με ποσοστό ανεργίας 16,4%, ακολουθούν σε επίπεδο δεικτών ανεργίας οι απόφοιτοι σχολών ανωτέρας εκπαίδευσης με ποσοστό 15,3% και ακολουθούν τα άτομα με απολυτήριο μέσης εκπαίδευσης με 14,1%. Μηδενική ανεργία παρουσιάζουν οι κάτοχοι μεταπτυχιακού τίτλου, οι οποίοι είναι και σημαντικά ολιγάριθμοι. Στις χαμηλότερες βαθμίδες εκπαίδευσης δεν παρουσιάζεται υψηλή ανεργία με δείκτες ανεργίας για τα άτομα που κατέχουν απολυτήριο στοιχειώδους εκπαίδευσης, οι οποίοι αποτελούν και την πλειοψηφία, 6%. Αυτοί που τελείωσαν τα στοιχειώδη καθώς και αυτοί που δεν πήγαν σχολείο παρουσιάζουν ανεργία της τάξης του 3,3% και 7,8% αντίστοιχα. Πίν. 13 Ανεργία και απασχόληση κατά μορφωπκό επίπεδο (σε χιλιάδες και των δύο φύλων) Απασχολούμενοι Σύνολο Μη Μορφωτικό επίπεδο Ανεργοι Ανεργοι Σύνολο 100,0% Ενεργών ενεργοί Μετατπυχιακός τίτλος 287 0 0,0% 0 287 84,8% Πτυχιούχοι ανωτάτων 20.629 2.292 10,0% 3.795 26.716 22.921 Φοίτηση ΑΕΙ, χωρίς πτυχίο 0 0 0 0 0 83,8%! Πτυχιούχοι ανωτέρων 13.466 2.435 15.901 15,3% 3.080 18.981 66,3% Απολυτήριο μέσης Εκπ. 44.840 7.376 52.218 14,1% 26.575 78.793 45,2% Γ Γυμνασίου 18.624 3.653 22.277 16,4% 27.005 49.282 52,1% 1 1 Απολυτήριο Στοιχειώδους 101.500 6.447 107.947 6,0% 99.422 207.369 34,8% εκπαίδευσης Δεν τέλειωσαν στοιχειώδη 16.690 17.263 3,3% 32.377 49.640 39,5% Δεν πήγαν σχολείο 14.469 1.218 15.687 7,8% 23.996 39.683 54,1% Σύνολο 230.505 23.996 254.501 9,4% 216.250 470.751 Ενδιαφέρον για εστίαση παρουσιάζουν τα στοιχεία της ΠΑΜΘ για την ανεργία κατά ομάδα ηλικιών και σε σχέση με το φύλο, όπου υψηλούς δείκτες ανεργίας παρουσιάζουν οι γυναίκες ηλικίας 20-24 με 42,2%, και 15-19 ετών με ποσοστό ανεργίας 32,3%. Ακολουθούν οι άνδρες ηλικίας 15-19 με 25%, ενώ οι άνδρες 20-24 ετών παρουσιάζουν ποσοστό ανεργίας 20,2%. Γενικά, θα

μπορούσαμε να αναφέρουμε αξιολογώντας τα στοιχεία, ότι όσον αφορά το φύλο οι γυναίκες προεξέχουν στους δείκτες της ανεργίας, ενώ ηλικιακά, με εξαίρεση την ηλικία των 14 ετών, τα άτομα από 20 έως 24 ετών αντιμετωπίζουν εντονότερα το πρόβλημα της ανεργίας. 1.3. Τομείς παραγωγής Ο Ν. Εβρου στηρίζεται κατά κύριο λόγο στον πρωτογενής τομέα και τα προϊόντα του είναι γεωκτηνοτροφικά. Ο Νομός συμβάλλει σημαντικά στην Εθνική Οικονομίας της χώρας, με την αυξημένη παραγωγή στους τομείς γεωργίας και κτηνοτροφίας. 1.3.1. Πρωτογενής Τομέας 1.3.1.1. Γεωργία- Κτηνοτροφία Το σύνολο καλλιεργειών του νομού σε στρέμματα το 1999 ήταν 1.687.520, ενώ της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις σε στρέμματα ήταν 4.170.527 και της χώρας 39.152.688. Η γεωργία ως τομέας παραγωγής του νομού παρουσιάζει ως ποσοστό του ΑΕΠ 24%, ενώ στην περιφέρεια η γεωργία κατέχει το 17% ως ποσοστό του ΑΕΠ, και στο σύνολο του κράτους το 8% του ΑΕΠ. Το ποσοστό των αρδευόμενων καλλιεργειών του νομού είναι 34,55% (1999). Η γεωργική παραγωγή του νομού αφορά κυρίως τις καλλιέργειες πατάτας, βαμβακιού, τομάτας και σιτηρών, ενώ επίσης περιλαμβάνει την παραγωγή ελαιόλαδου, καπνού, μήλων και ροδάκινων. Η συνολική έκταση του νομού είναι 4.242 χιλ. στρ. και η κατανομή της συνολικής γης είναι κατανεμημένη σε δάση 1.602 χιλ. στρ., αγροί 1.956 χιλ. στρ., δασικές εκτάσεις - θάμνοι 317 χιλ. στρ., βοσκότοποι 195 χιλ. στρ., άγονες ^ Αναπτυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάτπυξης, Νομού Εβρου Α' φάση Mentor Consultant, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 29

εκτάσεις 107 χιλ. στρ., οικισμοί 53 χιλ. στρ., και το υπόλοιττο αποτελείται από νερά κ.λπ. 12 χιλ. στρ. Τα στοιχεία αυτά δείχνουν ξεκάθαρα ότι τον κυριότερο όγκο της διάρθρωσης της γης του νομού καταλαμβάνουν οι αγροί με 46,12% στο σύνολο του νομού. Ο νομός καταλαμβάνει σε έκταση 30% της περιφέρειας Α.Μ.-Θ. και το 39,3% του συνόλου των αγρών της περιφέρειας. (Πηγή: Υπ. Γεωργίας, Γ.Γ. Δασών, Χαρτογράφηση 1994). Επισημαίνεται το συγκριτικό πλεονέκτημα της Ανατολικής Μακεδονίας - Θράκης σε δάση και δασικές εκτάσεις (θαμνότοπους) με ποσοστό μεγαλύτερο από αυτό της χώρας (53% έναντι 49,7% του μέσου της χώρας), με πρώτο σε εθνική κλίμακα το Ν. Δράμας (65%). Επίσης, υπάρχει σημαντικό πλεονέκτημα σε γεωργική γη, με πρώτο σε επίπεδο Περιφέρειας (ίσως και χώρας) το Ν. Εβρου με ποσοστό 46,12%. Ο αριθμός των αγροτεμαχίων του νομού είναι 205.820 στρ. σε σχέση με την περιφέρεια που είναι 565.710 στρ. και το σύνολο της χώρας 5.434.800 στρ. Επίσης η μέση έκταση ανά αγροτεμάχιο είναι 7,25 στρ. με τα αντίστοιχα της περιφέρειας 6,53 και 6,75 της χώρας. Το ιδιοκτησιακό καθεστώς της χρησιμοποιούμενης γης στους νομούς Εβρου - Ροδόπης είναι ιδιόκτητη γη 1.095.244 στρ., νοικιασμένη, με αγρομίσθωση 379.360 στρ. και μεσιακή 17.412 στρ. Τα ποσοστά της περιφέρειας ΑΜΘ και της χώρας είναι αντίστοιχα, ιδιόκτητη γη 2.598.696 (ΑΜΘ), 28.758.732 (Χώρα), νοικιασμένη με αγρομίσθωση 1.053.446 (ΑΜΘ), 7.643.765 (Χώρα), και μεσιακή 45.287 (ΑΜΘ), 311.487 (Χώρα. Ο μέσος γεωργικός κλήρος του Ν. Εβρου, κατά εκμετάλλευση, ανέρχεται σε 60 στρ. έναντι 40 στρ. του μέσου κλήρου της χώρας και 180 στρ. του μέσου κλήρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι παραδοσιακές καλλιέργειες και εκτροφές στην περιοχή είναι το Σαρωθρόχορτο στην Ορεστιάδα, η Σηροτροφία με παραγωγή μετάξης στο Σουφλί. Επισημαίνεται και η μοναδική στην περιοχή καλλιέργεια μονάδας καλλιέργειας μανιταριών, που λειτουργεί στην Αλεξανδρούπολη. Είναι εμφανής η συμβολή των εγγειοβελτιωτικών έργων και του αναδασμού της γης στη συμπίεση του κόστους παραγωγής των αγροτικών

προϊόντων. Η άρδευση στο νομό γίνεται τόσο από τα επιφανειακά νερά των ποταμών Εβρου και Αδρά, όσο και από υπόγεια νερά με γεωτρήσεις. Πίν. 14 Πρωτογενής τομέας Σύνολο' ί ΤΕκχάσειςι καλ/υεργειών j ϊ Γέίοργικό Περιοχή εκτάσεων Σύνολο Άρδευση, ττρόσοδος. εισόδημα Α.Μ.-Θ. 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0 Ν. Εβρου 30,0 41,0 34,0 32,2 33,4 Πίν. 15 Αριθμός Γεωργικών Εκμεταλλεύσεων Αριθμός Νομός Εκταση (στρ.) Εκμεταλλεύσεων ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ Ορεινές περιοχές 2.030 147.635 Προβληματικές περιοχές 20.450 1.347.058 Δυναμικές περιοχές 0 0 Σύνολο Νομού 22.480 1.494.693 ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Ορεινές περιοχές 331.150 1.543.218 Προβληματικές περιοχές 219.600 11.480.864 Δυναμικές περιοχές 372.760 12.260.979 Σύνολο 923.510 3.914.061 Στην κτηνοτροφία το κόστος παραγωγής των προϊόντων είναι υψηλό, για τη συμπίεση του οποίου απαιτείται αφενός εξασφάλιση από τους κτηνοτρόφους άφθονων ιδιοπαραγόμενων χονδροειδών ζωοτροφών, και αφετέρου η βελτίωση

των βοσκοτόπων. Σήμερα στο Νομό εφαρμόζεται ευρύτατο πρόγραμμα βελτίωσης βοσκοτόπων με τη συμμετοχή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Κάθε όμως προσπάθεια ανάπτυξης και αύξησης της παραγωγικότητας του κτηνοτροφικού κεφαλαίου στο Νομό, προϋποθέτει τη μείωση των απωλειών από τις αρρώστιες των ζώων, με την αποτελεσματική κτηνιατρική περίθαλψη, και την εξυγίανση του κτηνοτροφικού κεφαλαίου, από τα ενδημικά μεταδοτικά νοσήματα, που πολλά από αυτά μειώνουν την παραγωγικότητα των ζώων με ανυπολόγιστες συνέπειες τόσο στην τοπική, όσο και στην εθνική οικονομία. Να σημειωθεί ότι κατά το Β' εξάμηνο του 1996 θανατώθηκαν 54.000 αιγοπρόβατα και 4.500 βοοειδή, λόγω αφθώδους πυρετού και ευλογιάς. Επίσης λειτουργούν στο Νομό μία (1) μονάδα πάχυνσης ορνίθων με 450.000 παχυνόμενα πουλερικά σε ετήσια βάση, καθώς και μία (1) μονάδα αυγοπαραγωγής δυναμικότητας 70.000 ορνίθων.. 1.3.2. Δευτερογενής τομέας Είναι κοινά παραδεκτό από τη σχετική διεθνή εμπειρία ότι δεν μπορεί να υπάρξει μακροχρόνια και σταθερή ανάπτυξη μιας περιοχής χωρίς τη συμμετοχή και μάλιστα τον πρωτεύοντα ρόλο του βιομηχανικού τομέα. Ο ρόλος του στην αύξηση της παραγωγής, την απορρόφηση εργατικού δυναμικού και την ολοκλήρωση του παραγωγικού ιστού που καλείται να διαδραματίσει είναι αναμφισβήτητος. Τα στατιστικά στοιχεία που αφορούν τη βιομηχανία έχουν ως εξής: αριθμός μεταποιητικών και κατασκευαστικών επιχειρήσεων 484, όπου η μέση ετήσια απασχόληση σε άτομα ήταν 2.842 και με κύκλο εργασιών (σε εκατ. δρχ.) 65.744 με βάση τα στοιχεία του 1995. Ωστόσο, παρόλο που ο αριθμός των μεταποιητικών και κατασκευαστικών επιχειρήσεων και ο κύκλος εργασιών αυξήθηκαν, η μέση ετήσια απασχόληση - άτομα μειώθηκε από το 1994 στο Αναπτυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, Νομού Εβρου Α' φάση Mentor Consultant, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 31-33

1995 από 17.218 σε 16.402, τάση η οποία επικυρώνεται τόσο από τη συνολικότητα της σε επίπεδο περιφέρειας όσο και σε επίπεδο χώρας.

Πιν. 16 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Βιομηχανία - Κατασκευές (Ν. Εβρου) Αριθμός μεταποιητικών και κατασκευαστ. επιχ. 467 484 Μέση ετήσια απασχόληση - άτομα 2.996 2.842 Κύκλος εργασιών (εκατ. δρχ.) 39.473 55.760 65.744

Τα ποσοστά των απασχολούμενων ατόμων στη μεταποίηση στο νομό αυξήθηκαν από το 1981 στο 1991 από 9,9% σε 11,7%, ενώ αντίθετα τα ίδια ποσοστά της χώρας κινήθηκαν μειούμενα από 19,6% σε 19,2%. Θα πρέπει όμως να σημειωθεί ότι το υψηλό κόστος εργασίας που ισχύει για τους κλάδους στους οποίους εξειδικεύεται η μεταποίηση της περιοχής, καθίσταται απαγορευτικό για τη λειτουργία των μικρών - βιοτεχνικών συχνά επιχειρήσεων αλλά και των μεγαλύτερων ακόμη μεγέθους βιομηχανιών.^ 1.3.3. Τριτοτενής τομέας 1.3.3.1. Εμπόριο - Υπηρεσίες - Τουρισμός Οι επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου αυξήθηκαν από το 1994 στο 1995, από 418 σε 444. Στον τομέα της απασχόλησης τα στοιχεία παρουσίασαν αύξηση από 817 σε 859, με κύκλο εργασιών το 1995 στο χονδρικό εμπόριο 52.580 αυξημένο κατά 2,7%. Οι επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου παρουσίασαν αύξηση από 1.108 σε 1.197 τις ίδιες χρονολογίες και η μέση ετήσια απασχόληση αυξήθηκε από 993 σε 1.049, με κύκλο εργασιών αυξημένο κατά 12,7% (από 53.137 σε 59.881). Οι επιχειρήσεις υπηρεσιών αριθμούνται σε 576 το 1995 σε αντίθεση με το 1994 όπου ήταν 595, με πτώση της μέσης ετήσιας απασχόλησης από 1.339 σε 1.216 και κύκλο εργασιών μειωμένο κατά 0,2% (από 32.613 σε 32.520). Τα αντίστοιχα ποσοστά της περιφέρειας ΑΜΘ όσον αφορά τους κύκλους εργασιών στις επιχειρήσει χονδρικού - λιανικού εμπορίου και υπηρεσιών είχαν την εξής διάρθρωση; χονδρικό εμπόριο αύξηση 5,8%, λιανικό εμπόριο αύξηση 16%, Υπηρεσίας αύξηση 9,7%, Στο σύνολο της χώρας τα ποσοστά είναι τα εξής: χονδρικό εμπόριο αύξηση 8,8%, λιανικό εμπόριο αύξηση 17,5% και υπηρεσιών αύξηση 8%. Συνεπώς είναι εμφανές ότι παρουσιάζεται μια ιδιαιτερότητα στον τομέα των υπηρεσιών για το νομό Εβρου όπου ενώ η περιφέρεια και η χώρα συνολικά παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις, ο ^Αναπτυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης, Νομού Εβρου Α' φάση Mentor Consultant, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 33-34

νομός παρουσιάζει μία οριακή μείωση για την περίοδο 1994-95 ενώ τα προηγούμενα έτη υπήρχε αύξηση στο συγκεκριμένο τομέα.

ΙΠιν. 17 I Εμπόριο - Υπηρεσίες (Ν. Εβρου) 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 i Επιχειρήσεις χονδρικού εμπορίου τ.-^--ί-... 418 444 - Μέση ετήσια,απα*σ)(όλή&η'- ατόμα (χονδ.) 817 859 ί'κύνλρς εργασιών χονδρικού εμπορίου 41.927 51.214 52.580 i ΕπιχΤφήσείς λιανικού εμπορίου 1.108 1.197 Μέση ετήσια απασχόλησή - άτομα (λίαν.) 993 1.049 ^Κύκλος εργασιών λιανικού εμπορίου 41.836 53.137 59.881 ί^ ^ Η ^ ^ ^ ΐ^ ΐ^ ύ π ή ρ ε σ ιω? 595 576 ^ ^ ^ ^ π ^ α Έ τ τ ^ σ χ ό λ ^ η ^ 1.339 1.216 ^κλος^ί)^ς[σίώ \^ - υπηρεσίες (εκατ. δρχ.) 26.845 32.613 32.520

Επίσης εκτιμάται πως η τουριστική δραστηριότητα στο Νομό δεν αντιστοιχεί στους αξιόλογους φυσικούς και ανθρωπογενείς πόρους που συγκεντρώνει και ευνοούν την ανάπτυξη πολλών μορφών τουρισμού (εναλλακτικός τουρισμός, αγροτοτουρισμός κ.λπ.). Γιατί ο θαλάσσιος τουρισμός επιφέρει τουρισμό μέσης ποιότητας και μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, ενώ οι άλλες μορφές τουρισμού προσελκύουν τουρισμό υψηλότερης ποιότητας και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, 1.4. Προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Νομός Ο νομός Εβρου εκτός από την καλή γεωπολιτική του θέση και τη γεωγραφική του φυσιογνωμία (διαθέτει μια από τις μεγαλύτερες αναλογικά εκτάσεις, όπως έχει ήδη αναφερθεί), τον ανεξερεύνητο ορυκτό πλούτο του και το άφθονο υδάτινο δυναμικό που αποτελούν δυνατότητες και προκλήσεις ταυτόχρονα, αντιμετωπίζει και κάποια προβλήματα τα οποία γίνονται εμπόδια ιγα την ομαλή και ολοκληρωμένη ανάπτυξή του. Εξαιτίας της μεγάλης έκτασης του νομού και των δύο, στην ουσία, μεγάλων οικονομικών και εμπορικών κέντρων (Αλεξανδρούπολης και Ορεστιάδας) υπάρχουν κάποιες ενδοκοινωνικές διαφορές. Αυτές έχουν σαφώς μειωθεί τα τελευταία χρόνια, αλλά ταλανίζουν ακόμη τους ανθρώπους της περιοχής, και εκφράζονται με τα παράπονα των κατοίκων της περιοχής Ορεστιάδας (αλλά και Διδυμοτείχου) για μη ισόνομη ανάπτυξη. Εκτός αυτού επικρατεί και η αίσθηση, ιδιαίτερα στους κατοίκους του βόρειου Εβρου, ότι απουσιάζει η δημόσια διοίκηση και η κρατική μέριμνα για την επίλυση των προβλημάτων. Το ίδιο όμως αυτό εσωτερικό πρόβλημα του νομού είναι σχεδόν παρόμοιο με αυτό που αντιμετωπίζει ο νομός στο σύνολο του σε σχέση με την υπόλοιπη χώρα λόγω της μεγάλης απόστασης από τα κέντρα αποφάσεων, τα οποία συγκεντρώνονται κατά κύριο λόγο στην πρωτεύουσα. Επίσης παρατηρείται μια αρνητική δημογραφική εξέλιξη τις τελευταίες δεκαετίες με Ανατττυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατ. σελ. 35-36

κύρια έμφαση στις αγροτικές περιοχές παρά την εγκατάσταση των Ελληνοποντίων οι οποίοι ενίσχυσαν κυρίως τα αστικά κέντρα και ελάχιστα τις αγροτικές περιοχές. Αυτό σε συνδυασμό με τη μειωμένη ανταγωνιστικότητα της γεωργίας στην οποία στηρίζεται κυρίως η οικονομία της περιοχής αλλά και των άλλων τομέων παραγωγής αποθαρρύνει τους ξένους επενδυτές. Όμως ακόμη και αυτοί που επενδύουν αντιμετωπίζουν προβλήματα στο κλείσιμο της επένδυσης αφού η έλλειψη ρευστότητας και κεφαλαίων κίνησης δεν τους δίνει ικανοποιητική αυτοδυναμία. Εκτός όμως από αυτές τις τοπικές αδυναμίες, σημαντική θα ήταν και η αναφορά στις σχέσεις της Ελλάδας με την Τουρκία και η γεωγραφική θέση του νομού Εβρου, η οποία συμβάλλει στην απομόνωσή του. Η μη συνεννόηση των κυβερνήσεων των δύο κρατών που προσπαθούν να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, και οι πολεμικές ιαχές που ακούγονται κατά καιρούς δημιουργούν ένα εχθρικό κλίμα μεταξύ τους. Έτσι η επικείμενη πολεμική σύρραξη αποθαρρύνει τους επενδυτές και τους προδιαθέτει να σκεφθούν αρνητικά, όσον αφορά την επιχειρηματική δραστηριότητά τους στην περιοχή. Γραφείο Βιομηχανικής Αλλαγής Εβρου, Κατάλογος Τοπικών κ( Νομού Εβρου, σελ. 9 Μεταποιητικών Επιχειρήσεων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΕΒΡΟ Η περιοχή του Βόρειου Εβρου είναι σχεδόν 70% αγροτική και στη δεκαετία του 1980 βασίστηκε στο αγροτικό εισόδημα, στις επιδοτήσεις που έφερα μια άνθηση στην οικονομία και στην παραοικονομία δηλαδή το λαθρεμπόριο. Τη δεκαετία του 1990 όμως η μείωση των επιδοτήσεων, το άνοιγμα των συνόρων, και η καλή αστυνόμευση της περιοχής (υπηρεσία συνοριοφυλακής) που ελαχιστοποίησε τη λαθραία κίνηση, απέφερε τη μείωση του εισοδήματος. Επιπλέον στον αγροτικό τομέα συγκεντρώνονται οι σημαντικότεροι πλουτοπαραγωγικοί πόροι της περιοχής και σε αυτούς στηρίζεται η κατεξοχήν τοπική οικονομία. Επομένως, η κρίση της τοπικής οικονομίας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στην κρίση της αγροτικής οικονομίας. Η περιοχή ειδικεύεται παραδοσιακά στις αροτραίες καλλιέργειες (σιτηρά, καλαμπόκι, τεύτλα, ηλίανθος, βαμβάκι), δηλαδή καλλιέργειες με κατά τεκμήριο χαμηλές ανά στρέμμα εισοδηματικές αποδόσεις. Αυτό σε συνδυασμό με το μικρό μέγεθος και τον κατατεμαχισμό των αγροτικών εκμεταλλεύσεων, έχει ως αποτέλεσμα χαμηλό ανά αγροτική εκμετάλλευση εισόδημα. 2.2. Επενδύσεις - διαχρονικά Ολοι οι νομοί της Θράκης αποτέλεσαν κατά τα προηγούμενα χρόνια ιδιαίτερα ελκυστικές περιοχές για επενδύσεις εξαιτίας του νομοθετικού πλαισίου, όπως αυτό καθορίστηκε με βάση τους ισχύοντες κατά καιρούς αναπτυξιακούς νόμους. Σε περιφερειακό επίπεδο, όπως γίνεται αντιληπτό και από τη νομαρχιακή σύγκριση του πλήθους υπαγωγών επενδύσεων στο Ν. 1892/90, οι διαφοροποιήσεις ήταν μεγάλες μεταξύ κυρίως των νομών της Θράκης και των νομών της Ανατολικής Μακεδονίας (Καβάλα και Δράμα), γεγονός που

οφειλόταν στο ότι ήταν διαφορετικά τα κίνητρα του εν λόγω νόμου για τις δύο αυτές γεωγραφικές ενότητες. Με το νέο αναπτυξιακό νόμο 2601/98, η Θράκη χάνει την αποκλειστικότητα που είχε ως η κύρια περιοχή Δ' (η περιοχή με τα πιο ευνοϊκά κίνητρα) καθώς στην κατηγορία αυτή εντάσσονται πλέον και οι περιοχές της ενδοχώρας οι οποίες απέχουν κατά μέγιστο 20 χλμ. από τα σύνορα της χώρας. Παρ' όλες τις νέες εξελίξεις η επενδυτική δυναμική που έχει αναπτύξει η περιοχή τα τελευταία χρόνια αναμένεται να συνεχιστεί^. 2.2.1. Η αξιολόγηση των επενδύσεων στο Βόρειο Εβρο Ο νομός Εβρου όπως προκύπτει κι από το ακόλουθο διάγραμμα αποτέλεσε βασικό αποδέκτη ενός σημαντικού αριθμού επενδύσεων κατά τα τελευταία 7 χρόνια διαδραματίζοντας έναν πρωταγωνιστικό ρόλο σε σχέση με τους υπόλοιπους νομούς της ΠΑΜ-Θ. Όμως περισσότερο ευνοημένος εμφανίζεται ο νότιος Εβρος, αφού προβάλλει έντονη και η ανάγκη για τη δημιουργία βιομηχανικών περιοχών και υποδομών για τη στήριξη των επιχειρήσεων του βόρειου Εβρου, ανάγκη η οποία έχει ληφθεί υπόψη από το Νομαρχιακό Διαμέρισμα Εβρου. Σε αυτά τα πλαίσια προωθείται η κατασκευή της ΒΙ.ΠΕ. Ορεστιάδας και η δημιουργία υποδομών υποστήριξης της βιομηχανικής και βιοτεχνικής δραστηριότητας στο βόρειο τμήμα του νομού. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δυνητικά προβλήματα της περιοχής είναι η απουσία επαρκούς μεγέθους οικονομικής ενδοχώρας, η ανεπάρκεια των υποδομών και το υψηλό κόστος εργασίας που ισχύει για τους κλάδους στους οποίους εξειδικεύεται η μεταποίηση της περιοχής, πράγματα που καθιστούν απαγορευτική τη λειτουργία των βιοτεχνιών αλλά και των βιομηχανιών. ' Αναπτυξιακή Εταιρεία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του Νομού, Α' Φάση, Mentor Consultans, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 63 " Αναπτυξιακή Εταιρεία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης του Νομού, Α' Φάση, Mentor Consultans, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 63

Παρ' όλη την έλλειψη επαρκών στατιστικών στοιχείων, την ετερογένεια αυτών που υπάρχουν, και συχνά την ακαταλληλότητά τους, είναι δυνατόν να σχηματιστεί μια εικόνα για το Βόρειο Εβρο και τις επιχειρήσεις του που συγκνετρώνονται κατά κύριο λόγο στην επαρχία Ορεστιάδας. Έτσι για την περιοχή του Επαρχείου βορείου Εβρου, μια περιοχή που επλήγη ιδιαίτερα από το τελευταίο μεταναστευτικό ρεύμα, εγκρίθηκαν (103) επενδυτικά σχέδια κόστους 50,5 δις δρχ. και προβλεπόμενες νέες θέσεις εργασίας (1.279). Τα σχέδια αυτά καλύπτουν πολλά κενά στους διάφορους κλάδους παραγωγής, όπως επεξεργασία αγροτικών προϊόντων, τρόφιμα (επεξεργασία γάλακτος και κρέατος, τυροκομικά προϊόντα), είδη ποτοποιίας, επεξεργασία - συσκευασία καφέ και ξηρών καρπών, ένδυση - υπόδηση, οικονομικά προϊόντα (αδρανή υλικά, προϊόντα τσιμέντου κονιάματα, μάρμαρα, χρώματα κ.λπ.), γεωργικά εργαλεία, παραγωγή πλαστικών αντικειμένων κ.ά. Από τις παραπάνω επενδύσεις ολοκληρώθηκαν οι (42) συνολικού κόστους 20 δις δρχ. περίπου και αναμένεται να δημιουργηθούν (358) νέες θέσεις εργασίας.

ΣΕ εξέλιξη βρίσκονται (34) επενδύσεις, ενώ για τις (27) δεν πιστοποιήθηκαν δαπάνες από τα Νομαρχιακά Όργανα Ελέγχου, πλην όμως μόνο για μία από αυτές έληξε η προθεσμία ολοκλήρωσης. Οι παραπάνω επενδύσεις σύμφωνα με έρευνα του ΕΛΚΕΠΑ έγιναν κατά 70% με βασικό κριτήριο τα παρεχόμενα κίνητρα και ελάχιστα λόγω άλλων παραμέτρων ανταγωνιστικότητας. Με βάση τα παραπάνω στοιχεία φαίνεται ότι ο Αναπτυξιακός Νόμος 1892/90, όπως τροποποιήθηκε μεταγενέστερα, έχει συμβάλλει και θα συμβάλλει σημαντικά στον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας των παραγωγικών επιχειρήσεων και κατά συνέπεια στην ανάπτυξη του Νομού, σε συνδυασμό δε με τη γεωστρατηγική θέση που κατέχει ο Νομός και τις προοπτικές που διανοίγονται με τα μεγάλα έργα υποδομής (Εγνατία Οδός, Αιμάνι Αλεξανδρούπολης, Πετρελαιαγωγός Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη κ.ά) και κάποιοι υποστηρίζουν ότι το επενδυτικό κλίμα θα παραμείνει ζωηρό και τα επόμενα χρόνια παρά τη γενικότητα των κινήτρων του Αναπτυξιακού Νόμου^^. Αναλυτικά, στην περιοχή Βορείου Εβρου από το 1990 μέχρι σήμερα οι επιχειρήσεις που επένδυσαν με βάση τους Αναπτυξιακούς Νόμους (1892/90 και 2601/98) ήταν οι ακόλουθες: Επιχειρήστε τεύχος 1, Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος 1998

Πίνακας 19 Αττό 1990 έως σήμερα ΥΠΑΓΩΓΕΣ ΣΤΟΝ Ν. 1892/90 ΠΑΤΟ Ν. ΕΒΡΟΥ Ν. 1892 ΚΑΙ 2601/98 Υψος παρ. Υψος Ποσό Νέες Εττωνυμία Αντικείμενο εττενδ. εττιχορ. εκταμίευσης θέσεις (.000) (.000) (.000) Γεωργοκτηνοτροφική ΕΠΕ Ζωοτροφές από μπιζέλια 260.190 148.308 160.825 11 Δερμετζόπουλος Αλέξανδρος Α.Ε. Ξενοδοχείο 235.000 98.700 112.972 9 Μαλαμης Βασίλειος Α.Ε. Γυναικεία Ενδύματα 133.000 73.150 76.223 0 Πτηνοτροφία Μάνικά Α.Ε. Πτηνοτροφική μονάδα 326226 169.638 187.310 3 Πτηνοτροφία Μάνικά Α.Ε. Πτηνοτροφική μονάδα 192.000 99.840 99.201 0 Αγροεξαγωγική Θράκης Α.Ε. Καθαρισμός Πατάτας - σπαραγγιού 239.509 124.544 124.274 11 Πτηνοτροφεία Μάνικά Α.Ε. Ξήρανση κοπριάς πτηνών 296.250 154.050 153.742 0 Εβροφάρμα ΑΒΕΕ (Πατταζηλάκης ΑΒΕΕ) Γαλακτοκομικά προϊόντα 486.707 253.574 278.808 10 Ελληνική Βιομηχναία Ζάχαρης Α.Ε. Παραγωγή Ζάχαρης & Υποπροϊόντ. 3.041.099 1.581.371 1.578.209 0 Πτηνοτροφία Μάνικά A Ε. Αξιοποίηση πτηνοτρ. υπολειμμάτων 588.750 306.150 218.666 6 Αραμπατζής - Δαλτσίδης 0. Ε. Επεξεργασία Αγροτικών Προϊόντων 813.349 504.276 503.268 6 ΈΠΑΠ Α.Ε." Μονάδα παραγωγής αεριούχων ποτών 175.170 108.605 114.103 0 Αγροεξαγωγική Θράκης Α.Ε. Παραγ. Ψύξης - Κατάψυξης προτηγανισμένης πατάτας 573.000 355.260 461,375 25

Αφοί Πετρίδη ΟΕΕ (Υπό σύσταση) Μον. επεξεργασίας σαρωθρόχορτου 211.192 211.192 138.346 8 Κυκλωψ ΑΕ Σκούπες πλαστικά Μον. παραγ. πλαστικών ειδών 384.000 238.080 248.792 15 Τρίγωνο ΑΕΒΕ (υπό σύσταση) Μον. παραγ. ετοίμων ενδυμάτων 682.000 422.840 84.399 120 Σταύρος σταντσίδης Μον. παραγ. ξύλινων επίπλων 133.000 82.460 97.271 18 Μον. επεξ. γάλακτος & επεξεργ. Εβροφάρμα ΑΒΕΕ 670.000 415.400 450.448 8 γαλακτοκομ. προϊόν. Ευροθήραμα ΑΕ Μονάδα εκτροφής θηραμάτων 260.329 161.404 172.590 6 Αθανάσιος Παρασκευόπουλος & ΣΙΑ ΟΕ Παραγωγή αλλαντικών κερατοσκ. 98,400 62.779 62.653 1 ΟΕ Αθαν, Ουζουνίδης & Σία "ΜΕΑΠ" Παραγωγή οινοπνευματ. ποτών 331.052 205.252 204.841 10 Αλεξ. Χρ. Δερμεντζόπουλος - Ξενοδ. τουρ. επιχειρήσεις Ξενοδοχείο Β' Κατηγορίας 180.000 84.600 62.042 3 Βας. ΧαντηρΙδης & Σία Ο.Ε. Μονάδα παραγωγής στρωμάτων 184.610 114.458 119.154 2 Ν. Κανίδης-Α. Σιδεράς ΟΕ "Κύκλωψ" Επεξ. Σαρωθρόχορτου κατασκευή ψηκτρών 596.234 387.554 386.777 14 ΟΕ X. ΚεστεκΙδης - Ελ, Διαμαντή & Σία "Ηλέκτρα" Ξενοδοχείο Β' Κατηγορίας 135.000 49.950 74.102 2 Αγροτοεξαγωγική Θράκης Α.Ε. Παρ. προτηγανισμένης πατάτας &Snacks & chips 1.565.000 970.300 580.539 30 Τρίγωνο ΑΕ Παραγωγή σκυροδέματος 325.000 211.000 260.777 8 "Εβροφάρμα ΑΒΕΕ" Μονάδα επεξεργασίας γάλακτος 880.000 545.600 665.354 6 Euroiack Μονάδα παραγωγής ακρυλικών χρωμάτων & ελαιοχρ. 1.680.000 1.041.600 1.360.673 35 "Αρδας ΑΕ" Επεξεργασία ξηρών καρπών 140.000 86.800 105.591 4 Α.& Γ. Γραμμενίδης Βιοτεχνία Σκυροδέματος ΑΕ Παραγωγή ετοίμου σκυροδέματος 733.867 268.998 224.746 6 Danco ΑΕ Επεξεργ. τυποποίηση βρώσιμης ελιάς & τυροκ. προϊ. 562,400 348.688 363.610 8

Εμπορία Αγροτ. Μηχ/των - συντήρηση Κούρος ΑΕ 150.000 93.000 37.051 7 επισκ. αυτοκιν. 1. Σταματόπουλος & Υιός Μεταλ. - Ηλ. κατ. Παρ. προϊόν, μεταλλικών & ηλεκτρικών 142.130 152.079 92.015 3 "Κηπιφως" κατασκευών Αρδας ΑΕ (υπό σύσταση) Παραγωγή αδρανών υλικών 386.000 239.320 0 8 Μον παραγωγής αδρανών υλικών & 1.002154 651.400 649.505 19 ΕΤΕΟ ΑΕ ετοίμου σκυροδέματος Πτηνοτροφεία Μάνικά ΑΕ Πτηνοτροφική μονάδα ωοπαραγωγής 700.000 455.000 272.454 2 Εβροφάρμα ΑΒΕΕ Παρ. εμφιαλωμένου γάλακτος 658.000 361.900 304.302 10 ΕΠΑΠ Α.Ε. Παρασκευή αεριούχων ποτών 352.335 218.448 224.294 3 Αραμπατζίδης Δαλτσίδης Παρ. ψυγμένης & προτηγανισμένης πατάτας 325.353 211.480 168.507 0 ACRO ΑΕ Κατασκευή υποδημάτων 740.734 459.255 470.938 25 Αθ. ΟυζουνΙδης Α.Ε. Ποτοποιία Παραγωγή ποτών 200.000 124.000 59.282 2 Παρ. ψηκτρών πλαστικών ειδών & Αφοί Πεντίδη Βιοτεχνία Ψυκτρών - σαρωθρών ΑΕ 405.452 251.380 150.225 8 σαρωθρών ΑΕ Κύκλωψ σκούπες πλαστικά Βιοτ. παρ. ψηκτρών πλαστικών ειδών 300.000 186.000 231.570 8 Μον. παρ. επεξ. & τυπ. ελιών, τυροκ. Danco ΑΕ 355.057 220.135 402.034 8 οσπρίων & ζαχα.

2.2.2. Ο ν έ ο ς α ν α π τ υ ξ ια κ ό ς ν ό μ ο ς Η Ελλάδα είναι πλήρες και ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης από το 1981 και ακολουθεί πορεία εναρμόνισης του θεσμικού πλαισίου της με αυτό της Ε,Ε. Έχει θεσπίσει ένα πλαίσιο νόμων και διατάξεων, οι οποίοι καθορίζουν ελκυστικά κίνητρα για την υποστήριξη της επιχειρηματικής και επενδυτικής δραστηριότητας. Ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος 2601/98 έχει αντικαταστήσει τον μέχρι πρότινος ισχύοντα Νόμο 1892/90^^. Βασικά στοιχεία του αποτελούν; I. Η ελληνική επικράτεια χωρίζεται σε τέσσερις (4) ζώνες κινήτρων, για τις οποίες ισχύει: Πίνακας 20 Ενισχύσεις που παρέχονται στις νέες επενδύσεις Περιοχή Ζώνες Ποσοστό επιχορήγησης επί της ενισχυόμενης δαπάνης Ποσοστό επιδότησης τόκων επενδυτικών δανείων Ποσοστό επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης Αττικής και Θεσ/νίκης Α' Επαρχία Λαγκαδά Θεσ/νίκης, Δυτική περιοχή Θεσ/νίκης, Επαρχίες Β' 15% 15% 15% Τροιζήνας & Κυθήρων Ν. Αττικής Περιοχές εκτός Αττικής και Θεσ/νίκης και περιοχές εκτός Λ' ζώνης με έντονα Γ' 30% 30% 30% προβλήματα ανεργίας Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Νομοί Ξάνθης, Ροδόπης, Εβρου, Νομός Δωδεκάνησου, νήσος Θάσου, Δ' 40% 40% 40% παραμεθόρια ζώνη Εβρος, Πρόσκληση για Συνεργασία, Σεπτέμβριος 1998, σελ. 10

Ενισχύσεις για την ίδρυση και επέκταση ξενοδοχειακών μονάδων Περιοχή Ζώνες Ποσοστό επιχορήγησης επί της ενισχυόμενης δαπάνης Ποσοστό επιδότησης τόκων επενδυτικών δανείων Ποσοστό επιδότησης χρηματοδοτικής μίσθωσης Αττικής και Θεσ/νίκης Α Επαρχία Λαγκαδά Θεσ/νίκης, Δυτική περιοχή Θεσ/νίκης, Επαρχίες Β Τροιζήνας & Κυθήρων Ν. Αττικής Περιοχές εκτός Αττικής και Θεσ/νίκης και περιοχές εκτός Δ' ζώνης με έντονα Γ 10% 10% 10% προβλήματα ανεργίας Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, Νομοί Ξάνθης, Ροδόπης, Εβρου, Νομός Δωδεκανήσου, νήσος Θάσου, Δ' 20% 20% 20% παραμεθόρια ζώνη ii. Ορίζεται ως ανώτατο όριο καταβαλλόμενης επιχορήγησης, το ποσό των 15 εκατ. δρχ. ανά δημιουργούμενη νέα μόνιμη θέση εργασίας ίίί. για επιχειρήσεις με λειτουργία περισσότερο των πέντε (5) χρόνων, αντικαθίσταται η επιχορήγηση κεφαλαίου με επιδότηση επιτοκίου και φορολογικές απαλλαγές ίν, επιχορήγηση κεφαλαίου υφίσταται για νέες επιχειρήσεις και για ειδικές μορφές επενδύσεων (προηγμένης τεχνολογίας, καινοτομικών εφαρμογών, προστασία περιβάλλοντος κ.λπ.). V. η επιχορήγηση καταβάλλεται; - 60% κατά τη διάρκεια υλοποίησης - 20% με την πιστοποίηση ολοκλήρωσης της επένδυσης - 20% με την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της επένδυσης^'' Παρά τη δημιουργία του νέου αυτού Αναπτυξιακού Νόμου και την ύπαρξη των επενδυτικών σχεδίων, κοινή διαπίστωση των επιχειρηματιών της Εφημερις της κυβερνησεως της Ελληνικής Δημοκρατίας, τεύχος πρώτο, Αρ. Φυλλου 81, 15 απριλίου 1998, σελ. 1377-1416

περιοχής είναι ότι πολλά από αυτά τα σχέδια δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα αφού δεν υπήρχαν οι προϋποθέσεις για τη μεγιστοποίηση των ευεργετικών διατάξεων και απουσίαζε παντελώς από την περιοχή η ανάλογη επιχειρηματική κουλτούρα. Έτσι αίτημα όλων είναι η περαιτέρω βελτίωση του νέου Αναπτυξιακού Νόμου λαμβάνοντας υπόψη τις τοπικές ιδιαιτερότητες. 2.3. Υττοδομές 2.3.1. Οδικό δίκτυο Οδικώς ο Νομός Εβρου συνδέεται με την ενδοχώρα, αλλά και τα αστικά κέντρα των γύρω Νομών, όπως και με τη Θεσσαλονίκη και Αθήνα με τακτικά δρομολόγια που εκτελεί το ΚΤΕΛ Εβρου. Ο Νομός Εβρου, διαθέτει δύο βασικά οδικά δίκτυα, τα οποία αποτελούν τμήματα του εθνικού δικτύου μεταφορών. - το τμήμα της εθνικής οδού Θεσσαλονίκης - Καβάλας - Αλεξανδρούπολης, προς Κωνσταντινούπολη και Ασία. - το τμήμα της εθνικής οδού Αλεξανδρούπολης - Ορεστιάδας - Ορμένιου προς Svilegrand - Haskovo - Varna της Βουλγαρίας, τμήμα το οποίο όμως έχει πολλά ελαττώματα μέχρι σήμερα και είναι υπό εκτέλεση διαπλατύνσεων, νέων διανοίξεων, κ.ά. Έτσι τα περισσότερα έργα που θα είναι και προς όφελος και του Βόρειου Εβρου είναι υπό εκτέλεση και είναι - Η κατασκευή των τμημάτων της Εγνατίας Οδού, που βρίσκονται μέσα στο Νομό συνολικού μήκους 54 χλμ. Η κατασκευή τους ξεκίνησε από τα σύνορα με την Τουρκία με δύο εργολαβίες και το τρίτο τμήμα βρίσκεται υπό δημοπράτηση, το οποίο παρακάμπτει την πόλη της Αλεξανδρούπολης. - Ο κάθετος οδικός άξονας Αλεξανδρούπολης - Ορμενίου, στον οποίο έχουν εκτελεστεί και εκτελούνται έργα στο 60% του συνολικού μήκους του. Η υλοποίηση αυτού του οδικού άξονα, συμβάλλει τα μέγιστα στην άρση της Αναπτυξιακή Εταιερία Εβρου Α.Ε., Γραφείο Βιομηχανικής Αλλαγής Ροδόπης - Εβρου, Επχιειρήστε τεύχος 9, Απρίλιος - Μάιος - Ιούνιος, σελ. 5

απομόνωσης του Νομού Εβρου και αναβαθμίζει το ρόλο και την αποτελεσματικότητα του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης και της Εγνατίας Οδού. - Υπό σχεδιασμό έργο και με διαμορφωμένη τη χάραξη είναι ο οδικός άξονας Ε9- Ελσίνκι - Αλεξανδρούπολης, ενταγμένος στα διευρωπαϊκά δίκτυα μεταφορών, έργο που θα συμβάλλει επίσης στην άρση απομόνωσης της περιοχής. Εδώ θα πρέπει να γίνει ιδιαίτερη αναφορά στην Εγνατία οδό, η οποία εντάσσεται στα διευρωπαϊκά δίκτυα και στο συνολικό της μήκος καλύπτει τον άξονα Ηγουμενίτσα - Γέφυρα Κήπων Εβρου, μήκους 680 χλμ. περίπου, ενώ τμήμα της διασχίζει την περιφέρεια σε μήκος 258 χλμ. περίπου. Μέχρι το 2001 προβλέπεται η ολοκλήρωση τμήματος μήκους 100 χλμ. περίπου εντός της Περιφέρειας. Η Εγνατία οδός, επίσης συνδέεται με 8 κάθετους οδικούς άξονες που αποβλέπουν στην διασύνδεση της Ελλάδας με τους κύριους Διευρωπαϊκούς οδικούς άξονες, εκ των οποίων οι 4 κάθετοι άξονες προς Βουλγαρία βρίσκονται μέσα στα όρια της περιφέρειας συνολικού μήκους 254 χλμ. περίπου.^ 2.3.2. Συνοριακοί σταθμοί Υπάρχουν και λειτουργούν δύο διασυνοριακοί σταθμοί στο βόρειο τμήμα του Νομού και είναι: - Ο συνοριακός σταθμός Καστανέων, ο οποίος απέχει 25 χλμ. από την πόλη της Ορεστιάδας και υπολειτουργεί (μειωμένες ώρες λειτουργίας) σε σχέση με αυτόν των Κήπων (περιοχή Αλεξανδρούπολης) που έχει αναβαθμιστεί πλήρως ως προς τις εγκαταστάσεις και τις υπηρεσίες του. Ο σταθμός των Καστανεών συνδέει την Ελλάδα με την Τουρκία και την Ασία. - Ο συνοριακός σταθμός Ορμένιου, που αποτελεί τη βασική πύλη εισόδου - εξόδου από και προς τη Βουλγαρία, Ρουμανία και χώρες της μαύρης θάλασσας, ο οποίος πρόσφατα ανακαινίστηκε διαθέτοντας πλέον μεγάλες και σύγχρονες εγκαταστάσεις.

2.3.3. Σιδηροδρομικό δίκτυο Το σιδηροδρομικό δίκτυο, ακολουθεί τους γεωγραφικούς οδικού δικτύου άξονες του - Τον άξονα Θεσσαλονίκης- Αλεξανδρούπολης - Δικαίων προς Κωνσταντινούπολη - Τουρκία και - Τον άξονα Αλεξανδρούπολης - Ορεστιάδας - Ορμένιου προς Svilegrand - Βουλγαρία Η χαμηλή ποιότητα της μετακίνησης (επιβατικής και εμπορικής) ευτυχώς για την περιοχή, τα τελευταία χρόνια έχει βελτιωθεί έστω και ως προς την επιβατική κίνηση, με τη δρομολόγηση σιδηροδρόμων ταχείας κυκλοφορίας (Intercity), οι οποίοι καλύπτουν τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη - Ορεστιάδα. ^ 2.3.4. Λιμάνι και αεροδρόμιο Αλεξανδρούπολης Μέχρι και πριν λίγα χρόνια το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης μη έχοντας τη δυνατότητα να παρέχει τις κατάλληλες υπηρεσίες στους επιχειρηματίες του νομού δεν μπόρεσε να συμβάλλει στην ανάπτυξη του εμπορίου ιδιαίτερα. Ήδη όμως σήμερα υλοποιούνται τα έργα της πρώτης και δεύτερης φάσης, συμπεριλαμβανομένης και της κατασκευής χερσαίας ζώνης containers, συνολικού κόστους 9,5 δις δρχ., και ήδη δημοπρατήθηκαν τα έργα της τρίτης φάσης τα ποια περιλαμβάνουν και την εγκατάσταση σύγχρονου μηχανολογικού εξοπλισμού. Έτσι η περιοχή με την ολοκλήρωση των έργων θα γίνει δυναμικός αναπτυξιακός πόλος εμπορίου προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη, τα Βαλκάνια, τις χώρες της Παρευξείνιας Συνεργασίας και τους θαλάσσιους δρόμους της Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, πράγμα που θα βοηθήσει στην άμβλυνση της οικονομικής κρίσης (της οποίας οι διαθέσεις είναι καταστροφικές). Ανατττυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Νομού Εβρου Α' φάση, Mentor Consultans, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 38-39 Εβρος, Πρόσκληση για Συνεργασία, Σεπτέμβριος 1998, σελ. 22

Όσον αφορά το αεροδρόμιο της Αλεξανδρούττολης έχει ικανότητα αερολιμενισμού και μεγάλων αεροσκαφών (airbus), διαθέτοντας αεροδιάδρομο μήκους 2.645 μ. Έχει καθημερινή σύνδεση με την Αθήνα και τους καλοκαιρινούς μήνες με τη Θεσσαλονίκη και τη Γερμανία- Στουτγκάρδη. Οι πτήσεις charters κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού ξεπερνούν τις 40 μηνιαίως.^ 2.4. Η ιδιομορφία του Βόριου Εβρου Το μεγάλο μήκος του Εβρου (220 χλμ.) κατατάσσει την περιοχή μεταξύ των περισσότερο ιδιόμορφων νομών της χώρας. Εξαιτίας αυτής της μεγάλης απόστασης η ανάπτυξη δεν είναι ομοιόμορφη σε ολόκληρο το νομό. Έτσι το βόρειο τμήμα του παρουσιάζει σήμερα μικρότερη ανάπτυξη από ότι το νότιο τμήμα του. Π αυτό το λόγο το Νομαρχιακό Διαμέρισμα Εβρου συγκροτείται και από το Επαρχείο Βορείου Εβρου που περιλαμβάνει τις Επαρχίες Διδυμοτείχου και Ορεστιάδας, δηλαδή το βόρειο τμήμα του νομού. Για την εξάλειψη αυτής της διαφοράς προωθείται η ιδέα της δημιουργίας ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης στην περιοχή Ορμενίου, ενώ παράλληλα έχει ζητηθεί από τους τοπικούς φορείς η ίδρυση και λειτουργία ΒΙ.ΠΕ. στην περιοχή Ορεστιάδας. Το θέμα της δημιουργίας ελεύθερης βιομηχανικής ζώνης αντιμετωπίζεται θετικά από την κυβέρνηση και ήδη έχουν εξευρεθεί οι απαραίτητοι πόροι από το πρόγραμμα INTERREG. Απομένει να επιλυθούν ορισμένα τεχνικά και διαδικαστικά θέματα πριν αρχίσει η υλοποίηση αυτής της ιδέας.^ 2.4.1. ΒΙ.ΠΕ. Ορεστιάδας - Δ.Ε.Β.Ζ.Ο.Σ. Όσον αφορά την υπόθεση της ΒΙ.ΠΕ. Όρεστιάδας σύντομα θα ξεκινήσουν τα αναγκαία έργα υποδομής καθώς έχει ληφθεί σχετική απόφαση και έχει επιτευχθεί η χρηματοδότηση του όλου έργου. Η ΙΒ.ΠΕ. έχει χωροθετηθεί σε έκταση του Δήμου Όρεστιάδας και θα έχει δυνατότητα σύνδεσης με το βιολογικό σταθμό Όρεστιάδας και με το σιδηροδρομικό δίκτυο. Εβρος, Πρόσκληση για Συνεργασία, Σεπτέμβριος 1998, σελ. 21-22

Η Δ.Ε.Β.Ζ.Ο.Σ. (Διασυνοριακή Ελεύθερη Βιομηχανική Ζώνη Οικονομικών Συναλλαγών) θα αποτέλεσε ακόμη μια καινοτόμο βιομηχανική υποδομή για το βόρειο Εβρο. Έχει σχεδιαστεί να αναπτυχθεί στην περιοχή Ορμενίου (κοντά στα σύνορα με τη Βουλγαρία) σε καθεστώς ελεύθερης ζώνης και με τη δυνατότητα απασχόλησης Βούλγάρων εργατών σε ποσοστό έως 65%.^ Εφημερίδα Εξπρές, Μάιος 1997, σελ. 12 Αναπτυξιακή Εταιρία Εβρου Α.Ε., Στρατηγικό Σχέδιο Ανάπτυξης Νομού Εβρου Α' φάση, Mentor Consultans, Θεσσαλονίκη Ιούνιος 2000, σελ. 42-43