Πράξεως : 0319 Αριθμ. : ---------------------------------- Συνεδρ. : 35η/12-12-2017 Περίληψη Νομίμως οι επίμαχες εργασίες μετά δε από σχετική πρόσκληση, στην οποία ανταποκρίθηκαν τρεις υποψήφιες ανάδοχοι εταιρείες, ανατέθηκαν απευθείας στην ανάδοχο εταιρεία, με απόφαση Δημάρχου η οποία στη συνέχεια εγκρίθηκε από την Οικονομική επιτροπή,διότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016. Συγκεκριμένα, υπήρχε έντονος ο κίνδυνος ανακατάληψης του κτιρίου από ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου, όπως προκύπτει από τις συνεχείς και έντονες δράσεις αυτών και τα επεισόδια που δημιούργησαν κατά τη χρονική περίοδο μετά την έξωσή τους. Πρόσφορο δε μέτρο για την αντιμετώπιση του κατεπείγοντος αυτού κινδύνου αποτελούσε η άμεση επισκευή των ζημιών του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου, δεδομένου ότι αφενός η παρουσία των αστυνομικών δυνάμεων είχε προσωρινό χαρακτήρα, αφετέρου η άμεση ασφάλιση και λειτουργία του χώρου ως δημοτικού ωδείου θα απέτρεπε, κατά την κοινή πείρα, όποια προσπάθεια ανακατάληψης αυτού. Περαιτέρω, η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη δεν μπορούσε να προβλεφθεί από το Δήμο ούτε η δημιουργία της οφείλεται σε υπαιτιότητα αυτού, καθώς η επέμβαση των αστυνομικών αρχών έλαβε χώρα εννέα περίπου μήνες μετά την καταγγελία της Δημάρχου στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών, χωρίς προειδοποίηση και δίχως να είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένη η επιτυχής έκβασή της, ώστε να προγραμματιστεί η φύλαξη της περιοχής με άλλα μέσα. Περαιτέρω, η
2 συγκρότηση Γνωμοδοτικής Επιτροπής για να διαπραγματευτεί με τους προσφέροντες προβλέπεται για την ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση (άρθρο 29 ν. 4412/2016), για τη διαδικασία ανταγωνιστικού διαλόγου (άρθρο 30 ν. 4412/2016) και τη διαδικασία σύμπραξης καινοτομίας (άρθρο 31 ν. 4412/2016) και όχι για την προκείμενη διαδικασία ανάθεσης, ήτοι διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 32 ν. 4412/2016). Τέλος, οι διατάξεις των περ. δ και στ της παρ. 11 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016, που αφορούν στη σύνθεση της Επιτροπής παραλαβής του έργου, αφορούν κατά τη ρητή διατύπωση του νόμου σε συμβάσεις προμηθειών και παροχής υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται στην προκείμενη περίπτωση σύμβασης έργου / εργασιών. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Δείτε το πλήρες κείμενο ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του, Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο, και τους Παναγιώτη Παππίδα, Πάρεδρο και Ανδρέα Σώκο, Εισηγητή (εισηγητή). Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
3 Συνήλθε στο Κατάστημά του, στις 12 Δεκεμβρίου 2017, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 910 Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Ζ. Σκέφθηκε κατά το νόμο 1. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο Δήμο Η αρνήθηκε, με την /16.11.2017 πράξη της, να θεωρήσει το άνω αναφερόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής, ποσού 105.400,00 ευρώ, που αφορά στην εξόφληση εργασιών επισκευής φθορών και ζημιών της βίλας Ζ. Ως αιτιολογία της άρνησής της πρόβαλε ότι α) μη νομίμως οι εργασίες ανατέθηκαν απευθείας στην ανάδοχο, καθώς δεν συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016, ήτοι κατεπείγουσα ανάγκη οφειλόμενη σε απρόβλεπτα γεγονότα, β) δεν ορίστηκε γνωμοδοτική Επιτροπή προκειμένου να διαπραγματευτεί με τους υποψηφίους αναδόχους και να γνωμοδοτήσει σχετικά στο αρμόδιο για την ανάθεση όργανο, σύμφωνα με το άρθρο 221 παρ. 1 περ. δ του ν. 4412/2016 και γ) η σύνθεση της Επιτροπής παραλαβής των εργασιών δεν ήταν νόμιμη, διότι δεν προκύπτει ότι ένα τουλάχιστον των μελών της έχει γνώσεις σχετικές με το αντικείμενο των παραληφθεισών εργασιών, σύμφωνα με το άρθρο 221 παρ. 11 περ. δ και στ του ν. 4412/2016. Ο Δήμος επανυπέβαλε το άνω χρηματικό ένταλμα προς θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της δαπάνης. Η Επίτροπος ωστόσο ενέμεινε στην άρνησή της, με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία για την άρση της οποίας νόμιμα απευθύνεται, με την από 1.12.2017 έκθεσή της, στο Κλιμάκιο.
4 2. Σύμφωνα με τα άρθρα 1, 2, 3, 5, 6, 32 και 118 του ν. 4412/2016 (Α 147) οι δήμοι μπορούν να προσφεύγουν για τη σύναψη δημοσίων συμβάσεων στη διαδικασία της διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης στις περιοριστικά αναφερόμενες στο άρθρο 32 και στενά ερμηνευτέες περιπτώσεις. Τέτοια περίπτωση συντρέχει όταν για κατεπείγοντες λόγους που οφείλονται σε απρόβλεπτες περιστάσεις δεν είναι δυνατή η τήρηση των προθεσμιών που προβλέπονται για τις ανοικτές, κλειστές ή ανταγωνιστικές διαδικασίες με διαπραγμάτευση, υπό την προϋπόθεση ότι οι εξαιρετικές περιστάσεις που επικαλείται η αναθέτουσα αρχή για να θεμελιώσει την κατεπείγουσα ανάγκη δεν ανάγεται σε δική της υπαιτιότητα (άρθρο 32 παρ. 2 περ. γ ) (Ε.Σ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ., πρβλ. Ε.Σ. ΚΠΕΔ στο VII Τμ., ΚΠΕΔ στο ΙV Tμ. /2016,,,, /2015). 3. Στο άρθρο 221 του ν. 4412/2016 ορίζονται τα ακόλουθα: «1. Στο πλαίσιο των διαδικασιών σύναψης δημοσίων συμβάσεων, τα όργανα που γνωμοδοτούν προς τα αποφαινόμενα όργανα («γνωμοδοτικά όργανα») έχουν ιδίως τις ακόλουθες αρμοδιότητες: α) ( ) δ) στο πλαίσιο ανταγωνιστικής διαδικασίας με διαπραγμάτευση, ανταγωνιστικού διαλόγου ή σύμπραξης καινοτομίας, διαπραγματεύονται με τους προσφέροντες ή υποψηφίους, ( ). 11. Στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών και παροχής γενικών υπηρεσιών, πέραν των οριζόμενων στην παράγραφο 1, ισχύουν και τα ακόλουθα: α) ( ) δ) Για την παραλαβή του αντικειμένου τμηματικού ή συνολικού σύμβασης παροχής υπηρεσιών συγκροτείται τριμελής Επιτροπή παραλαβής με απόφαση του αρμόδιου αποφαινομένου οργάνου. Εφόσον απαιτούνται ειδικές γνώσεις
5 ένα τουλάχιστον μέλος της επιτροπής πρέπει να έχει την αντίστοιχη ειδικότητα. ( ) στ) Τα γνωμοδοτικά όργανα της παρούσας παραγράφου συγκροτούνται από υπαλλήλους που υπηρετούν με οποιαδήποτε σχέση εργασίας στον φορέα που διενεργεί το διαγωνισμό ή σε άλλο φορέα του δημοσίου τομέα». 4. Στην υπό κρίση υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Στην ιδιοκτησία του Δήμου Ζ βρίσκεται διώροφο διατηρητέο κτίριο επιφάνειας 901,47 τ.μ. με περιβάλλοντα χώρο 9.553,80 τ.μ., χαρακτηρισθέν στο οικείο ρυμοτομικό σχέδιο (ΦΕΚ 393/ΑΑΠ/8-11-2013) ως Πολιτιστικός Χώρος και Κοινόχρηστο Πράσινο, το οποίο είχαν καταλάβει ομάδες αντιεξουσιαστών ήδη από το έτος 2011. Με την 128/2.4.2015 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου εγκρίθηκε η μεταστέγαση του Δημοτικού Ωδείου Ζ στο ως άνω κτίριο και η Δήμαρχος Ζ, με την 29362/9.6.2016 «Αναφορά - Καταγγελία» της προς τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών Αθηνών, ζήτησε να εκδιωχθούν οι καταληψίες και να αποδοθεί ο χώρος στο Δήμο. Κατόπιν αυτών, μετά από παρέμβαση των αστυνομικών αρχών, στις 13.3.2017 απομακρύνθηκαν οι ομάδες κατάληψης, οι οποίες όμως εξακολουθούσαν να δημιουργούν επεισόδια με στόχο την ανακατάληψη του κτιρίου, ώστε οι αστυνομικές αρχές επεσήμαναν την ανάγκη για άμεση λήψη όλων των απαραίτητων μέτρων (επισκευή θυρών και παραθύρων του κτιρίου) για να αποφευχθεί τυχόν ανακατάληψη. Ακολούθησε η /17.3.2017 απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής του Δήμου, με την οποία διαπιστώθηκε η ανάγκη άμεσης επισκευής και ασφάλισης του κτιρίου και με τη /21.3.2017 απόφαση της Δημάρχου εγκρίθηκε η../21.3.2017 τεχνική έκθεση για τις εργασίες επισκευής φθορών και ζημιών βίλας Ζ, ενδεικτικού προϋπολο-
6 γισμού 85.000,00 ευρώ πλέον Φ.Π.Α.. Στη συνέχεια αποφασίστηκε η απευθείας ανάθεση αυτών λόγω του κατεπείγοντος χαρακτήρα των επισκευών, μετά δε από σχετική πρόσκληση, στην οποία ανταποκρίθηκαν τρεις υποψήφιες ανάδοχοι εταιρείες, οι εργασίες ανατέθηκαν στην εταιρεία «Ν Τ Α.Ε.», με την /22.3.2017 απόφαση της Δημάρχου. Αμφότερες οι ανωτέρω /.21.3.2017 και /22.3.2017 αποφάσεις εγκρίθηκαν με την /24.3.2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και υπεγράφη η /24.3.2017 σύμβαση ποσού 105.400,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., διάρκειας τριών μηνών, μέρος του αντικειμένου της οποίας αφορούσε επισκευή θυρών του χώρου και του κτιρίου και επισκευή των παραθύρων. Με το από 19.6.2017 Πρωτόκολλο Παραλαβής Εργασιών βεβαιώθηκε από την ορισθείσα τριμελή Επιτροπή του Δήμου (βλ. /2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου) η εμπρόθεσμη και προσήκουσα εκτέλεση των εργασιών και για την εξόφλησή τους εκδόθηκε το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα πληρωμής. 5. Με τα δεδομένα αυτά νομίμως οι επίμαχες εργασίες ανατέθηκαν απευθείας στην ανάδοχο εταιρεία, διότι συνέτρεχαν οι προϋποθέσεις του άρθρου 32 παρ. 2 περ. γ του ν. 4412/2016. Συγκεκριμένα, υπήρχε έντονος ο κίνδυνος ανακατάληψης του κτιρίου από ομάδες του αντιεξουσιαστικού χώρου, όπως προκύπτει από τις συνεχείς και έντονες δράσεις αυτών και τα επεισόδια που δημιούργησαν κατά τη χρονική περίοδο μετά την έξωσή τους. Πρόσφορο δε μέτρο για την αντιμετώπιση του κατεπείγοντος αυτού κινδύνου αποτελούσε η άμεση επισκευή των ζημιών του κτιρίου και του περιβάλλοντος χώρου, δεδομένου ότι αφενός η παρουσία των αστυνομικών δυνάμεων είχε
7 προσωρινό χαρακτήρα, αφετέρου η άμεση ασφάλιση και λειτουργία του χώρου ως δημοτικού ωδείου θα απέτρεπε, κατά την κοινή πείρα, όποια προσπάθεια ανακατάληψης αυτού. Περαιτέρω, η ως άνω κατεπείγουσα ανάγκη δεν μπορούσε να προβλεφθεί από το Δήμο ούτε η δημιουργία της οφείλεται σε υπαιτιότητα αυτού, καθώς η επέμβαση των αστυνομικών αρχών έλαβε χώρα εννέα περίπου μήνες μετά την καταγγελία της Δημάρχου στην Εισαγγελία Πλημμελειοδικών Αθηνών, χωρίς προειδοποίηση και δίχως να είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένη η επιτυχής έκβασή της, ώστε να προγραμματιστεί η φύλαξη της περιοχής με άλλα μέσα. Περαιτέρω, η συγκρότηση Γνωμοδοτικής Επιτροπής για να διαπραγματευτεί με τους προσφέροντες προβλέπεται για την ανταγωνιστική διαδικασία με διαπραγμάτευση (άρθρο 29 ν. 4412/2016), για τη διαδικασία ανταγωνιστικού διαλόγου (άρθρο 30 ν. 4412/2016) και τη διαδικασία σύμπραξης καινοτομίας (άρθρο 31 ν. 4412/2016) και όχι για την προκείμενη διαδικασία ανάθεσης, ήτοι διαπραγμάτευση χωρίς προηγούμενη δημοσίευση προκήρυξης (άρθρο 32 ν. 4412/2016). Τέλος, οι διατάξεις των περ. δ και στ της παρ. 11 του άρθρου 221 του ν. 4412/2016, που αφορούν στη σύνθεση της Επιτροπής παραλαβής του έργου, αφορούν κατά τη ρητή διατύπωση του νόμου σε συμβάσεις προμηθειών και παροχής υπηρεσιών και, ως εκ τούτου, δεν εφαρμόζονται στην προκείμενη περίπτωση σύμβασης έργου / εργασιών. 7. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, η ελεγχόμενη δαπάνη είναι νόμιμη και το υπό κρίση χρηματικό ένταλμα πρέπει να θεωρηθεί. Για τους λόγους αυτούς
8 Αποφαίνεται ότι το 910 Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα πληρωμής του Δήμου Ζ πρέπει να θεωρηθεί. Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ ΣΩΚΟΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ