Η ΕΞ.ΥΠ.Π. BIOSAFETY οργανώνει την Ηµερίδα µε τίτλο: «Ασφαλείς Εργαζόµενοι σε Υγιείς Επιχειρήσεις» Τετάρτη, 16 Μαΐου 2012 Ίδρυµα Παναγιώτη & Έφης Μιχελή 1/43
Σκοπός: Αποφυγή ατυχηµάτων & πρόληψη του κινδύνου στο χώρο εργασίας Η πρόληψη του κινδύνου επιτυγχάνεται µε: o Την ορθή διαχείριση των κινδύνων o Την ενθάρρυνση των εργοδοτών να συµβάλλουν στη µείωση κινδύνων o Την ενθάρρυνση των εργαζοµένων να προστατεύουν τους εαυτούς τους κατά την εργασία τους. 2/43
Ατυχήµατα: Μέγεθος του προβλήµατος Κάθε 3,5 ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του στην Ευρωπαϊκή Ένωση µετά από ατύχηµα ή λόγω επαγγελµατικής ασθένειας. Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 3/43
Μέγεθος του προβλήµατος Το 2007 στην Ευρώπη 6,9 εκ. άνθρωποι είχαν ένα ή περισσότερα ατυχήµατα στον χώρο εργασίας Ενώ.. Εκατοµµύρια άνθρωποι σε όλη την Ευρώπη υποφέρουν από επαγγελµατικές ασθένειες. Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 4/43
Ατυχήµατα = Κόστος o Για τους εργαζοµένους & τις οικογένειές τους o Για τους εργοδότες o Για την κοινωνία Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 5/43
Ατυχήµατα = Κόστος Το 73% των εργατικών ατυχηµάτων έχουν σαν αποτέλεσµα τουλάχιστον µία ηµέρα µακριά από τη δουλειά, ενώ το 22% τουλάχιστον ένα µήνα. 450 εκ. εργάσιµες ηµέρες / έτος 450 δις / έτος Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 6/43
Ηλικία & εργατικά ατυχήµατα «Οι νεότεροι εργαζόµενοι έχουν περισσότερα ατυχήµατα επειδή υπερεκτιµούν τις ικανότητές τους και διαθέτουν υπερβολική αυτοπεποίθηση» στον αντίποδα «Οι πιο ηλικιωµένοι εργαζόµενοι παθαίνουν πιο συχνά ατυχήµατα διότι διαθέτουν µειωµένες σωµατικές ικανότητες» 7/43
Ηλικία & εργατικά ατυχήµατα o Ωστόσο έχει επιβεβαιωθεί ότι «η σοβαρότητα ενός τραυµατισµού στο χώρο εργασίας είναι υψηλότερη καθώς αυξάνεται η ηλικία». o Άλλη έρευνα αναφέρει ότι «οι πιο ηλικιωµένοι εργαζόµενοι είναι αυτοί που παθαίνουν θανατηφόρα ατυχήµατα». 8/43
Ηλικία & εργατικά ατυχήµατα Σήµερα, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσµού και της αύξησης των ορίων συνταξιοδότησης, η µέση ηλικία του οικονοµικά ενεργού πληθυσµού αυξάνεται. Θα πρέπει να αντιµετωπιστούν οι πιθανές επιπτώσεις της συµµετοχής µεγαλύτερου αριθµού εργαζοµένων, ιδιαίτερα πιο ηλικιωµένων στην εργασία. 9/43
Τα εργατικά ατυχήµατα στην χώρα µας Στατιστικά εδοµένα σύµφωνα µε την «Έκθεση πεπραγµένων του Σ.ΕΠ.Ε του έτους 2010» 10/43
Εργατικά ατυχήµατα δηλωθέντα στο Υπουργείο Εργασίας (στατιστικά - 2010) ΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ 2000 4.032 2001 5.155 2002 6.021 2003 6.235 2004 6.333 2005 6.044 2006 6.255 2007 6.561 2008 6.657 2009 6.381 2010 5.721 11/43
Θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα δηλωθέντα στο Υπουργείο Εργασίας (στατιστικά - 2010) ΕΤΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΑΤΥΧΗΜΑΤΩΝ 2000 127 2001 188 2002 153 2003 145 2004 127 2005 111 2006 128 2007 115 2008 142 2009 113 2010 94 12/43
Θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα ανά ηλικία θανόντα (αναγγελθέντων στο Σ.ΕΠ.Ε - 2010) 35 30 25 20 15 10 5 0 < = 17 18-24 25-34 35-44 45-54 55-64 > = 65 13/43
Εργατικά ατυχήµατα ανά κατηγορία (αναγγελθέντων στο Σ.ΕΠ.Ε - 2010) 2500 2000 1500 1000 500 0 Ηλεκτρικα προβλ., Έκρηξη Πυρκαγιά Θράυση ιάρρηξη ιάσπαση Κατάρρευση Απώλεια ελεγχου µηχανήµατος, εργαλείου Πτώση Παραπάτηµα Ολίσθηση Κίνηση του σώµατος χωρίς σωµατική ένταση Κίνηση του σώµατος υπό σωµατική ένταση Σοκ Φόβος Βία Απειλή Άλλες αποκλίσεις 14/43
Εργατικά ατυχήµατα ανά κλάδο και κατηγορία υλικών 15/43
Θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα ανά µήνα (αναγγελθέντων στο Σ.ΕΠ.Ε - 2010) 14 12 10 8 6 4 2 0 ΙΑΝ ΦΕΒ ΜΑΡ ΑΠΡ ΜΑΗΣ ΙΟΥΝ ΙΟΥΛ ΑΥΓ ΣΕΠ ΟΚΤ ΔΕΚ 16/43
16 14 12 10 8 6 4 2 0 Θανατηφόρα εργατικά ατυχήµατα ανά ώρα (αναγγελθέντων στο Σ.ΕΠ.Ε - 2010) 17/43 00:00-00:59 1:00-1:59 2:00-2:59 3:00-3:59 4:00-4:59 5:00-5:59 6:00-6:59 7:00-7:59 8:00-8:59 9:00-9:59 10:00-10:59 11:00-11:59 12:00-12:59 13:00-13:59 14:00-14:59 15:00-15:59 16:00-16:59 17:00-17:59 18:00-18:59 19:00-19:59
Βασικές Αρχές της Πρόληψης Κινδύνου Αποφυγή κινδύνων Εκτίµηση κινδύνου όταν δε µπορεί να αποφευχθεί Καταπολέµηση κινδύνων στην πηγή τους Υιοθέτηση της τεχνολογίας Τεχνικές Οδηγίες στους εργαζοµένους Προτεραιότητα στα συλλογικά από ότι στα ατοµικά Μέσα Προστασίας. 18/43
Βασικές Αρχές της Πρόληψης Κινδύνου Οποιαδήποτε προσπάθεια διαχείρισης των κινδύνων αποτυγχάνει χωρίς την ενεργή συµµετοχή των εργαζοµένων. Η συµµετοχή των εργαζοµένων στην πρόληψη κινδύνου είναι καθοριστικής και ζωτικής σηµασίας. 19/43
Βασικές Αρχές της Πρόληψης Κινδύνου Η συµµετοχή των εργαζοµένων στην προάσπιση της υγείας και της ασφάλειας στους χώρους εργασίας τους, δεν πρέπει να αντιµετωπίζεται σα µια γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά ως µια σπουδαία ευκαιρία για βελτίωση της ασφάλειας και της παραγωγικότητας. 20/43
Τι σηµαίνει «συµµετοχή των εργαζοµένων»; o Αποτελεσµατικός & Ανοικτός ιάλογος ανάµεσα σε εργαζοµένους και εργοδότες o Συµµετοχή στην επίλυση των προβληµάτων και τη λήψη των αποφάσεων o Πλήρη συνεργασία για την επίτευξη ασφαλών χώρων εργασίας. 21/43
Η συµµετοχή των εργαζοµένων στην Εκτίµηση Κινδύνου Η BIOSAFETY έχει εκπονήσει πληθώρα Μελετών Εκτίµησης Επαγγελµατικού Κινδύνου, κάποιες από τις οποίες δε θα µπορούσαν να είχαν την ίδια επιτυχή προσέγγιση χωρίς τη βοήθεια των εργαζοµένων. 22/43
Η συµµετοχή των εργαζοµένων στην Εκτίµηση Κινδύνου Παράδειγµα ΕΕΚ 1: Μεταφορά ανεµογεννητριών από το λιµάνι στο Αιολικό Πάρκο Παράδειγµα ΕΕΚ 2: Σταθµός συµπίεσης Φυσικού Αερίου στη Θεσσαλονίκη Παράδειγµα ΕΕΚ 3: Εταιρεία κατασκευής & συντήρησης µεταλλικών κατασκευών στη Χαλκίδα 23/43
Μεταφορά ανεµογεννητριών από το λιµάνι στο Αιολικό Πάρκο Ιδιαιτερότητες: o Ογκώδη και επιµήκη µεταφερόµενα τµήµατα o Μετακίνηση φορτηγών σε κοµβόι o ιέλευση των οχηµάτων από πολυσύχναστο λιµάνι και κατοικηµένες περιοχές o ιέλευση από επαρχιακά οδικά δίκτυα o ιέλευση από δασικούς δρόµους χωµάτινους ή µε µεγάλη κλίση 24/43
Μεταφορά ανεµογεννητριών από το λιµάνι στο Αιολικό Πάρκο Για την εκπόνηση της Μελέτες έπρεπε να µιλήσουµε µε: o τους οδηγούς των οχηµάτων o τους συνοδούς στα συνοδευτικά αυτοκίνητα o λοιπούς εργαζοµένους που µετείχαν στην µεταφορά 25/43
Μεταφορά ανεµογεννητριών από το λιµάνι στο Αιολικό Πάρκο Οι εργαζόµενοι γνώριζαν καλύτερα από τον καθένα: o Επικίνδυνα σηµεία της διαδροµής (απότοµες ή κλειστές στροφές, εναέρια καλώδια, εκτελούµενα έργα στους δρόµους, σηµεία µεγάλης κλίσης που απαιτούσαν ρυµούλκηση των οχηµάτων κ.λπ.) o Τρόπους αντιµετώπισης των κινδύνων (χειρισµός οχήµατος, έλεγχος οχήµατος, συντονισµό µε σηµατωρό, επικοινωνία µε συνοδευτικό όχηµα κ.λπ.) 26/43
Σταθµός συµπίεσης Φυσικού Αερίου στη Θεσσαλονίκη Ιδιαιτερότητες o Η χώρα µας δεν διαθέτει εµπειρία από σταθµούς συµπίεσης ή παρόµοιες εγκαταστάσεις φυσικού αερίου. o Ο κίνδυνος διαρροής, πυρκαγιάς ή έκρηξης, εάν δε ληφθούν τα απαραίτητα µέτρα ασφάλειας, είναι µεγάλος, όχι µόνο για το Σταθµό αλλά για την ευρύτερη περιοχή. 27/43
Σταθµός συµπίεσης Φυσικού Αερίου στη Θεσσαλονίκη Παρόλα αυτά καταφέραµε την εκπόνηση της Μελέτης Επικινδυνότητας και του Εγχειριδίου Υγείας και Ασφάλειας και την αποδοχή τους από τη ΕΣΦΑ, αξιοποιώντας την εµπειρία και τις παρατηρήσεις των: o υπεύθυνου λειτουργίας του σταθµού (µε µεγάλη εµπειρία σε παρόµοιες εγκαταστάσεις στη Ρωσία) o υπεύθυνου µηχανολόγου µηχανικού o υπεύθυνου µηχανικού υπεύθυνου οργάνων o υπεύθυνου συντήρησης του Σταθµού o υπεύθυνου εγκαταστάτη συστηµάτων ασφαλείας o υπεύθυνου εγκαταστάτη ηλεκτρολόγου o υπεύθυνου εγκαταστάτη συστηµάτων πυρασφάλειας 28/43
Σταθµός συµπίεσης Φυσικού Αερίου στη Θεσσαλονίκη Καταγράψαµε από εργαζοµένους και υπευθύνους: o προηγούµενα ατυχήµατα ή συµβάντα o συνήθη ανθρώπινα σφάλµατα o συνήθεις αστοχίες µηχανών ή οργάνων o πιθανά σηµεία διαρροής φυσικού αερίου o πιθανά σηµεία εκδήλωσης πυρκαγιάς ή έκρηξης o λειτουργία των συστηµάτων ασφαλείας (συναγερµού, παρακολούθησης, ειδοποίησης κινδύνου) o χειρισµός καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και αποκατάσταση βλαβών 29/43
Εταιρεία κατασκευής & συντήρησης µεταλλικών κατασκευών στη Χαλκίδα Ιδιαιτερότητες o ιαφορετικό περιβάλλον εργασίας κάθε φορά ανάλογα µε τη θέση του εργοταξίου (διαφορετικά εργοστάσια - εργοδότες) o Οι εργαζόµενοι έρχονται αντιµέτωποι µε διαφορετικής φύσης κινδύνων καθηµερινά o Ιδιαίτερο περιβάλλον εργασίας (θόρυβος, βαρύς µηχανολογικός εξοπλισµός, συνεχής χρήση αερίων συγκόλλησης κ.λπ) 30/43
Εταιρεία κατασκευής & συντήρησης µεταλλικών κατασκευών στη Χαλκίδα Για την εκπόνηση της Μελέτης Επικινδυνότητας των εργοταξίων καταγράψαµε την εµπειρία: o Ελασµατουργών o Ηλεκτροσυγκολλητών o Χειριστών µηχανηµάτων o Τεχνιτών o Βοηθών o κ.λπ. 31/43
Εταιρεία κατασκευής & συντήρησης µεταλλικών κατασκευών στη Χαλκίδα Καταγράψαµε τις παρατηρήσεις και σχόλια των εργαζοµένων: o για τις ιδιαιτερότητες του κάθε εργοταξίου o για τους κινδύνους και τις ιδιαιτερότητες της κάθε θέσης εργασίας o για τις δυσκολίες που αντιµετωπίζουν o για τα συνήθη ατυχήµατα o τον τρόπο που εφαρµόζουν τα µέσα ασφάλειας που τους παρέχονται 32/43
Πρόληψη ατυχηµάτων Οι έρευνες αναφέρουν η συντριπτική πλειοψηφία των ατυχηµάτων, µπορεί να προβλεφθεί. Η πρόοδος στον τοµέα της Ασφάλειας και της υγείας στην Εργασία είναι ραγδαία. 33/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 1. Ολυµπιακό Πάρκο Λονδίνου Κατασκευή Ολυµπιακού Πάρκου & λοιπών υποστηρικτικών εγκαταστάσεων: o 40.000 εργαζόµενοι o 2.000 στρέµµατα o Στο εργοτάξιο βρίσκονταν έως και 13.000 άνθρωποι ταυτόχρονα! Η κακή διαχείριση θα µπορούσε να επιφέρει σοβαρούς τραυµατισµούς ή θανατηφόρα ατυχήµατα. Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 34/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 1. Ολυµπιακό Πάρκο Λονδίνου Ωστόσο υπήρξαν: o 25 περίοδοι 1 εκ. ωρών εργασίας o 4 περίοδοι 2 εκ. ωρών εργασίας και o 1 περίοδος 3 εκ. ωρών εργασίας χωρίς ούτε ένα καταγεγραµµένο ατύχηµα! Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 35/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 1. Ολυµπιακό Πάρκο Λονδίνου Για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός, η Υπεύθυνη Ολυµπιακή Αρχή του Λονδίνου είχε βάλει στόχο τα µηδενικά ατυχήµατα ενώ είχε δεσµευτεί για: o ιαχείριση κινδύνων για την εξασφάλιση της Υ.Α. εργαζοµένων o Την παροχή ασφαλών χώρων και συστηµάτων εργασίας o Την παροχή πληροφοριών, οδηγιών εκπαίδευσης και επίβλεψη o Την εµπλοκή & ενεργή συµµετοχή σε όλα τα παραπάνω του προσωπικού, των προµηθευτών και των υπεργολάβων Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 36/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 2. Χηµική Βιοµηχανία BASF Γερµανία Οι εργαζόµενοι στη χηµική βιοµηχανία αντιµετωπίζουν ένα ευρύ φάσµα κινδύνων καθηµερινά. Η ιοίκηση δεν αντιµετώπισε τον κάθε κίνδυνο ξεχωριστά αλλά άλλαξε όλη την κουλτούρα της εταιρείας µεταθέτοντας την προτεραιότητα στην ασφάλεια των εργαζόµενων. Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 37/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 2. Χηµική Βιοµηχανία BASF Γερµανία Στόχος: µείωση κατά 80% (από 2002 έως το 2020) των χαµένων εργατοωρών λόγω τραυµατισµών ή επαγγελµατικών ασθενειών. Κατάφεραν έως το 2008: o µείωση των τραυµατισµών κατά 46% o µείωση των επαγγελµατικών ασθενειών κατά Πηγή: 23% www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 38/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 2. Χηµική Βιοµηχανία BASF Γερµανία Πως το κατάφεραν αυτό; o Η ιοίκηση δίνει το καλό παράδειγµα δίνοντας µε σαφήνεια προτεραιότητα στην Ασφάλεια. o Εµπλοκή εργαζοµένων και ενεργή συνεισφορά, προσφέροντας τη γνώση και την εµπειρία τους. o Έµφαση στην υπευθυνότητα του καθενός. Κάθε εργαζόµενος ή µάνατζερ τηρεί κανόνες & κανονισµούς µαθαίνει από τα λάθη τα δικά του και των άλλων o Προώθηση του ανοιχτού διαλόγου ανάµεσα σε εργαζοµένους Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και εργοδοσία, και www.osha.europa.eu πάντα σε κλίµα εµπιστοσύνης. 39/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 3. Marchl Αυστρία o Μικρή οικογενειακή επιχείρηση o Κατασκευή µεταλλικών προϊόντων: κλίµακες, στέγαστρα φράχτες κ.λπ. o Εφάρµοζε σύστηµα ασφάλειας και υγείας εργαζοµένων o Μικροατυχήµατα, εκδορές, προσκρούσεις συνέβαιναν πάντα o Το προβλήµατα δεν αντιµετωπιζόταν σοβαρά Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 40/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 3. Marchl Αυστρία o ηµιουργία οµάδων εργαζοµένων ανά τοµέα o Εκτίµηση κινδύνων από τους ίδιους τους εργαζοµένους και προτάσεις για βελτίωση o Μετά από δύο µήνες οι οµάδες, οι εργαζόµενοι άλλαξαν τοµέα κυκλικά και έκαναν τον ίδιο έλεγχο o Συνεπώς, οι προτάσεις και οι παρεµβάσεις εξετάστηκαν από νέα Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu µάτια 41/43
Παραδείγµατα περιπτώσεων 3. Marchl Αυστρία Αποτελέσµατα: o Μείωση του αριθµού των µικροατυχηµάτων ή παραλίγο ατυχηµάτων o Μειώθηκαν οι άδειες λόγω ασθενειών o όθηκαν νέα κίνητρα στους εργαζοµένους o Αυξήθηκε η παραγωγικότητα o Αυξήθηκε η επίγνωση των εργαζοµένων γύρω από θέµατα υγείας και ασφάλειας Πηγή: www.healthy-workplaces.eu και www.osha.europa.eu 42/43
Ευχαριστούµε για την προσοχή σας