Σκο κ π ο ο π ί ο ί τ ης Ε κπαί α δ ί ε δ υ ε σ υ η σ ς η Φυσ υ ι σ κ ι ώ κ ν ώ ν Ε πιστ σ η τ μ η ώ μ ν



Σχετικά έγγραφα

ΦΥΣΙΚΑ Ε & Στ ΣΤΕΛΙΟΣ ΚΡΑΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Εποικοδομητική διδασκαλία μέσω γνωστικής σύγκρουσης. Εννοιολογική αλλαγή

Ζαν Πιαζέ

Σύγχρονες θεωρήσεις για τη μάθηση

ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Διδασκαλία θεμάτων Φυσικών Επιστημών

ΗΘεωρία του Πιαζέ. Στέλλα Βοσνιάδου Πανεπιστήμιο Αθηνών

Η ανάπτυξη της Εποικοδομητικής Πρότασης για τη διδασκαλία και τη μάθηση του μαθήματος της Χημείας. Άννα Κουκά

Εκπαιδευτική Τεχνολογία και Θεωρίες Μάθησης

ΔΕΠΠΣ. ΔΕΠΠΣ και ΝΕΑ ΒΙΒΛΙΑ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΑΣ

των βασικών αρχών των θεωριών μάθησης και των πιο γνωστών τους διδακτικών μοντέλων.

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΑΠ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Από τη σχολική συμβατική τάξη στο νέο υβριδικό μαθησιακό περιβάλλον: εκπαίδευση από απόσταση για συνεργασία και μάθηση

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΠΑΙ ΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗΣ ΦΑΚΕΛΟΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Κάθε επιλογή, κάθε ενέργεια ή εκδήλωση του νηπιαγωγού κατά τη διάρκεια της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι σε άμεση συνάρτηση με τις προσδοκίες, που

Παιδαγωγικό Υπόβαθρο ΤΠΕ. Κυρίαρχες παιδαγωγικές θεωρίες

Δημήτρης Ρώσσης, Φάνη Στυλιανίδου Ελληνογερμανική Αγωγή.

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Διδακτική Φυσικών Επιστημών

Τα σχέδια μαθήματος 1 Εισαγωγή

Τρίτη 24 και Τετάρτη 25 Οκτωβρίου 2017

Διαθεματικότητα: πλαίσιο εφαρμογής, αποτελέσματα, πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα, κριτική θεώρηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ Δ/ΛΙΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ. Μανώλης Πατσαδάκης

ΒΗΜΑΤΑ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΕΝΟΣ ΣΧΕΔΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (PROJECT)

ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Η/Υ

Σχολικός εγγραμματισμός στις Φυσικές Επιστήμες

Εφαρµοσµένη ιδακτική των Φυσικών Επιστηµών (Πρακτικές Ασκήσεις Β Φάσης)

Μέθοδος-Προσέγγιση- Διδακτικός σχεδιασμός. A. Xατζηδάκη, Π.Τ.Δ.Ε. Παν/μιο Κρήτης

Το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Δρ Δημήτριος Γκότζος

α. η παροχή γενικής παιδείας, β. η καλλιέργεια των δεξιοτήτων του μαθητή και η ανάδειξη των

Παιδαγωγικές δραστηριότητες μοντελοποίησης με χρήση ανοικτών υπολογιστικών περιβαλλόντων

Η Θεωρία του Piaget για την εξέλιξη της νοημοσύνης

Διδακτική της Πληροφορικής

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών Ενότητα 2: Βασικό Εννοιολογικό Πλαίσιο

Παιδαγωγική επάρκεια πτυχιούχων του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

ΘΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΑΣΕΠ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ

Μαθηµατική. Μοντελοποίηση

ΔΙΔΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΑΛΙΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Παιδαγωγικά. Ενότητα A: Διασάφηση βασικών παιδαγωγικών εννοιών. Ζαχαρούλα Σμυρναίου Σχολή Φιλοσοφίας Τμήμα Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας

Εκπαίδευση Ενηλίκων: Εμπειρίες και Δράσεις ΑΘΗΝΑ, Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Αναγκαιότητα - Χρησιμότητα

«Η μέθοδος Project ορίζεται ως μια σκόπιμη πράξη ολόψυχου ενδιαφέροντος που συντελείται σε ένα κοινωνικό περιβάλλον» (Kilpatrick, 1918)

Κασιμάτη Αικατερίνη Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Μαθηματικά: θεωρίες μάθησης. Διαφορετικές σχολές Διαφορετικές υποθέσεις

Το ΔΕΠΠΣ- ΑΠΣ των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού Τα Νέα Διδακτικά Βιβλία των Φυσικών Επιστημών της Ε και Στ Δημοτικού

Διδακτική Μεθοδολογία

ΜΑΘΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ

ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ: ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ:

Έννοιες Φυσικών Επιστημών Ι

Η Εκπαίδευση στην εποχή των ΤΠΕ

Κοινωνικοπολιτισμικές. Θεωρίες Μάθησης. & Εκπαιδευτικό Λογισμικό

Γενική Θεώρηση. ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι Εποικοδομιτισμός. Η εκπαιδευτική αυτή δραστηριότητα εμπνέεται από :

Διαφοροποίηση στρατηγικών διδασκαλίας ανάλογα με το περιεχόμενο στα μαθήματα των φυσικών επιστημών

Εννοιολογική χαρτογράφηση: Διδακτική αξιοποίηση- Αποτελέσματα για το μαθητή

Η διάρκεια πραγματοποίησης της ανοιχτής εκπαιδευτικής πρακτικής ήταν 2 διδακτικές ώρες

ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Τίτλος ΟΙ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΕΣ 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Γεωγραφία, Γλώσσα 3. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις τ

Εκπαιδευτική Ψυχολογία Μάθημα 2 ο. Γνωστικές Θεωρίες για την Ανάπτυξη: Θεωρητικές Αρχές και Εφαρμογές στην Εκπαίδευση

ΣΕΝΑΡΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ. Σκεπτικό της δραστηριότητας Βασική ιδέα του σεναρίου

Μάθηση & διδασκαλία στην προσχολική εκπαίδευση: βασικές αρχές

Εκπαιδευτικό σενάριο διδασκαλίας και μάθησης με την αξιοποίηση εκπαιδευτικού λογισμικού.

Το μάθημα της Τεχνολογία ευκαιρία μεταγνωστικής ανάπτυξης

Ελένη Μοσχοβάκη Σχολική Σύμβουλος 47ης Περιφέρειας Π.Α.

Α/Α Τύπος Εκφώνηση Απαντήσεις Το λογισµικό Άτλαντας CENTENNIA µπορεί να χρησιµοποιηθεί 1. Α) Στην ιστορία. Σωστό το ) Σωστό το Γ)

Το μάθημα της Βιολογίας διδάσκεται: Στην Α τάξη 2 διδακτικές περιόδους την εβδομάδα. Στην Β τάξη 1 διδακτική περίοδο την εβδομάδα

Αυθεντικό πλαίσιο μάθησης και διδασκαλίας για ένα σχολείο που μαθαίνει. Κατερίνα Κασιμάτη Επικ. Καθηγήτρια Παιδαγωγικού Τμήματος ΑΣΠΑΙΤΕ

Κοινωνικογνωστικές θεωρίες μάθησης. Διδάσκουσα Φ. Αντωνίου

Η ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

ΔΙΔΑΚΤΙΚΉ ΤΩΝ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΏΝ

Αναλυτικό Πρόγραμμα Μαθηματικών

Μαθηματικά Ε Δημοτικού

«Η παιδαγωγική αξία της αξιολόγησης του μαθητή» Δρ. Χριστίνα Παπαζήση Σχολική Σύμβουλος Φυσικών Επιστημών

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΤΥΩΣΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΣΧΕΔΙΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΣΤ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ «ΤΑ ΚΛΑΣΜΑΤΑ»

Μαθηματικά Δ Δημοτικού. Πέτρος Κλιάπης 12η περιφέρεια Θεσ/νικης

Εξελικτική Ψυχολογία: Κοινωνικο-γνωστική ανάπτυξη

Εκπαιδευτικό Σενάριο 2

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ: ΔΟΜΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

3. Περιγράμματα Μαθημάτων Προγράμματος Σπουδών

Επαγγελματικός Προσανατολισμός στη Δευτεροβάθμια Επαγγελματική Εκπαίδευση

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΦΡΟΝΤΙΣΤΩΝ ΕΛΛΑΔΟΣ (Ο.Ε.Φ.Ε.) ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ 2019 A ΦΑΣΗ

Διδακτική των Φυσικών Επιστημών στην Προσχολική Εκπαίδευση

Η Διδακτική της Χημείας και οι αλληλεπιδράσεις με την Ψυχολογία. Άννα Κουκά

EDUS265 Εκπαιδευτική Τεχνολογία

Οι Θεωρίες του Πιαζέ και του Βιγκότσκι. Στέλλα Βοσνιάδου

Μαθηματικά Γ Δημοτικού. Πέτρος Κλιάπης

Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΡΟΜΠΟΤΙΚΗ ΣΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΣΕΝΑΡΙΟ.

Μάθηση σε νέα τεχνολογικά περιβάλλοντα

ΈΝΤΥΠΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 1

Η αυθεντική μάθηση και αξιολόγηση. Δρ Δημήτριος Γκότζος

ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ

Η Χημεία στο Γυμνάσιο Οδηγίες /Δ2/ Κατερίνα Νίκα Κατερίνα Σάλτα Κωνσταντίνος Χαρίτος

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

Κοινωνιογνωστική θεωρία Social Cognitive Theory

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΑ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑ ΚΟΛΛΙΝΤΖΑ

Transcript:

Σκοποί της Εκπαίδευσης Φυσικών Επιστημών Βασικές Θεωρίες Μάθησης των Φυσικών Επιστημών Η δομή του Ελληνικού Εκπαιδευτικού Συστήματος Η θέση των Φ.Ε και της Γεωλογίας Φυσικές επιστήμες Γεωλογία 1

Εκπαιδευτικοί Φυσικών Επιστημών κωδικός κατηγορίας: ΠΕΟ4 ΠΕ04.01ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΕ04.02 ΧΗΜΙΚΟΙ ΠΕ04.04 ΒΙΟΛΟΓΟΙ Πτυχίο Φυσικής ΑΕΙ Φυσικής του Πανεπιστημίου της Κύπρου Πτυχίο Φυσικές Επιστήμες του Ε.Α.Π. Πτυχίο της Σχολής Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και πιστοποιητικό παρακολούθησης του Προγράμματος Σπουδών της κατεύθυνσης Φυσικού Εφαρμογών. ΠΕ04.05 ΓΕΩΛΟΓΟΙ Πτυχίο Χημείας ΑΕΙ Πτυχίο Χημείας του Πανεπιστημίου της Κύπρου Πτυχίο Χημικού Μηχανικού ΑΕΙ Πτυχίο Βιολογίας ΑΕΙ Πτυχίο Τμήματος Βιολογικών Εφαρμογών και Τεχνολογιών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων Πτυχίο Φυσιογνώστη Πτυχίο Γεωλογίας ΑΕΙ Πτυχίο Τμήματος Γεωγραφίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου Πτυχίο Τμήματος Γεωγραφίας του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου Γενικός σκοπός της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών Η ολοκλήρωση του ατόμου με την ανάπτυξη κριτικού πνεύματος και διάθεσης για ενεργοποίηση και δημιουργία τόσο σε ατομικό επίπεδο όσο και σε συνεργασία με άλλα άτομα ή ομάδες. 2

Παράμετροι για τον προσδιορισμό του σκοπού διδασκαλίας των Φ.Ε 1. Η ηλικία των μαθητών, που παίζει καθοριστικό ρόλο, αφού άλλες ανάγκες καλείται να εξυπηρετήσει η διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών στο μαθητή του Δημοτικού του Γυμνασίου και του Λυκείου. 2. Η νοητική ανάπτυξη του μαθητή κάθε ηλικίας, το γνωστικό υπόβαθρο που διαθέτει, οι δεξιότητες αλλά και οι προσδοκίες του, το κοινωνικό περιβάλλον και οι αναγκαιότητες που υπάρχουν σ' αυτό. 3. Ο χρόνος και ο τεχνολογικός εξοπλισμός που έχει ο εκπαιδευτικός στη διάθεσή του για τη διδασκαλία του μαθήματος. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών (ΔΕΠΠΣ) 3

Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών (ΔΕΠΠΣ) Διατηρούνται τα διακριτά μαθήματα Προωθούνται τρόποι συσχέτισης της γνώσης σε δύο άξονες διαθεματικότητας Οριζόντιο (ενιαίο) Κατακόρυφο (διαθεματικό) Το περιεχόμενο και η επεξεργασία του ΔΕΠΠΣ διασφαλίζει Την εσωτερική συνοχή Τη συνέχεια και την ενιαία ανάπτυξη Τις διεπιστημονικές θεωρήσεις και συσχετίσεις Τις διαθεματικές προεκτάσεις Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων σπουδών (ΔΕΠΠΣ) Διαθεματικότητα Η Διαθεματική προσέγγιση είναι γενικότερη της Διεπιστημονικής Ο μαθητής διαθεματικά μπορεί να: Διεπιστημονικότητα Συγκροτεί ένα ενιαίο σύνολο γνώσεων και δεξιοτήτων Προσεγγίζει ολιστικά τη γνώση Συνδέει τη γνώση με την καθημερινή ζωή 4

Σκοπός της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Η απόκτηση γνώσεων σχετικών με θεωρίες, νόμους αρχές που αφορούν τα γνωστικά αντικείμενα των Φυσικών Επιστημών, ώστε ο μαθητής να είναι ικανός να "ερμηνεύει" τα φυσικά, χημικά, βιολογικά και γεωλογικά γεωγραφικά φαινόμενα, αλλά και καταστάσεις που επιδρούν. Η ανάπτυξη της προσωπικότητας του μαθητή μέσω: 1. της προώθησης της ανεξάρτητης σκέψης, 2. της αγάπης για εργασία, 3. της ικανότητας για λογική αντιμετώπιση καταστάσεων 4. και της δυνατότητας για επικοινωνία και συνεργασία με άλλα άτομα. Σκοπός της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Η απόκτηση της ικανότητας να αναγνωρίζει 1. την ενότητα και τη συνέχεια της επιστημονικής γνώσης στις θετικές επιστήμες. 2. τη σχέση που υπάρχει μεταξύ τους. Η εξοικείωση του μαθητή με 1. τον επιστημονικό τρόπο σκέψης, 2. την επιστημονική μεθοδολογία 3. με τη χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής, ώστε και ως μελλοντικός επιστήμονας να είναι ικανός για έρευνα και τεχνολογικό σχεδιασμό. 5

Σκοπός της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ Η δυνατότητα αξιολόγησης των επιστημονικών και τεχνολογικών εφαρμογών, ώστε ο μαθητής ως μελλοντικός πολίτης, 1. να είναι ικανός να τοποθετείται κριτικά απέναντί τους 2. να αποφαίνεται για τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις τους στην ατομική και κοινωνική υγεία, τη διαχείριση των φυσικών πόρων και το περιβάλλον. Η απόκτηση αισθητικών αξιών σε σχέση με το περιβάλλον. Η διαπίστωση της συμβολής των Φυσικών Επιστημών στη βελτίωση της ποιότητας ζωής του ανθρώπου. Σκοπός της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΟ ΕΝΙΑΙΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ H απόκτηση της ικανότητας να συμμετέχει στις προσπάθειες για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων. H απόκτηση της ικανότητας 1. να επικοινωνεί, 2. να συνεργάζεται με επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, να συλλέγει και να ανταλλάσσει πληροφορίες, 3. να παρουσιάζει τις σκέψεις ή τα συμπεράσματα από τις μελέτες του. Η κατανόηση και η ερμηνεία των αλληλεξαρτήσεων και των αλληλεπιδράσεων γεωφυσικών και κοινωνικών παραγόντων, καθώς και Η αιτιολόγηση της ανάγκης αρμονικής συνύπαρξης ανθρώπου και περιβάλλοντος 6

Βασικές Θεωρίες Μάθησης των Φυσικών Επιστημών Τι είναι η μάθηση; Η μάθηση είναι ένα σύνθετο φαινόμενο βιολογικό και πνευματικό Έχει μελετηθεί από διάφορους κλάδους της επιστήμης όπως : ψυχολογία, παιδαγωγική, φυσιολογία, ιατρική, βιολογία κ.α. 7

Τι είναι η μάθηση; Μάθηση είναι μια σχετικά σταθερή αλλαγή σε μια δυνατότητα της συμπεριφοράς, η οποία συμβαίνει ως αποτέλεσμα ενισχυμένης πρακτικής (Kimble, 1980) Μάθηση είναι η διαδικασία που υποβοηθά τους οργανισμούς να τροποποιήσουν τη συμπεριφορά τους σε ένα σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα και με ένα μόνιμο τρόπο, έτσι ώστε η ίδια η τροποποίηση ή αλλαγή να μη χρειαστεί να συμβεί κατ επανάληψη σε κάθε νέα περίπτωση (Gagné, 1975) Κριτικός Ορθολογισμός Συστημική θεωρία Κριτική θεωρία Θεωρίες της Επιστήμης Εμπειρική - Αναλυτική Εποικοδομιτισμός Εξελικτικές Γνωσιακές Θεωρίες (ψυχολογία) Ερμηνευτική - Φαινομενολογική Θεωρίες Μάθησης 8

Θεωρίες μάθησης Για να διδάξει κάποιος σωστά και αποτελεσματικά, οποιοδήποτε μάθημα πρέπει να εφαρμόζει μια θεωρία μάθησης, σε διαφορετική περίπτωση είτε θα αυτοσχεδιάζει είτε θα αναπαράγει το σχολικό εγχειρίδιο, που κανένα από τα δύο δεν είναι αποδεκτό Θεωρίες μάθησης Oι σπουδαιότερες θεωρίες μάθησης για τις Φυσικές Επιστήμες - και όχι μόνο - είναι οι εξής: Η μπιχεβιοριστική ή συμπεριφοριστική, η ανακαλυπτική η κονστρουκτιβιστική ή εποικοδομητική Π.Κοκκοτας, 2009 9

Κυριότεροι Εκφραστές των θεωριών μάθησης Συμπεριφορισμός (Μπεχιοβοσισμός) I. Ι. Pavlov II. J.B.Watson III. E.L.Thorndike IV. B.F.Skinner (Γραμμική Οργάνωση) V. Ν. Crowder (Διακλαδισμένη Οργάνωση) VI. R. Gagne (Διδακτικός Σχεδιασμός) Οικοδομισμός (Κονστουκτιβισμός) I. J.. Piaget II. S. Papert) III. R. Gagne, A. Newell και H. Simon (Θεωρία της επεξεργασίας της πληροφορίας) Koινωνικοπολιτισμικές θεωρίες - Θεωρία της δραστηριότητας (Ανακαλυπτική Ανακαλυπτική) I. J.. Bruner (ανακαλυπτική μάθηση) II. L. Vygotsky (επικοινωνιακή και πολιτισμική διάσταση) III. Vygotsky, Leontiev, Luria, Νardi (Θεωρία της δραστηριότητας) Η μπιχεβιοριστική θεωρία μάθησης Ο μπιχεβιορισμός ή συμπεριφορισμός υποστηρίζει την άποψη ότι παρατηρώντας τη συμπεριφορά είναι δυνατό να καταλήξουμε σε συμπεράσματα για το φαινόμενο της μάθησης. Κατά τους μπιχεβιοριστές ο δάσκαλος μπορεί να εγγράψει τη γνώση στο μυαλό του μαθητή. Κατ' αυτούς, η μάθηση είναι παθητική, ληπτική και αναπαραγωγική διαδικασία. Η γνώση μεταδίδεται από το δάσκαλο και το εγχειρίδιο στο μαθητή. Είναι στατική και αντικειμενική. Η έμφαση δίνεται στην ποσότητα και το εύρος της γνώσης. Η αποτελεσματικότητα της μάθησης ελέγχεται με τεστ προόδου που δίνουν έμφαση στην κατοχή του περιεχομένου. 10

Η μπιχεβιοριστική θεωρία μάθησης Το διδακτικό μοντέλο που στηρίζεται στη θεωρία του μπιχεβιορισμού είναι δασκαλοκεντρικό. Ο δάσκαλος θεωρείται αυθεντία και οι μαθητές οφείλουν να αναπαράγουν τη γνώση όπως αυτή υπάρχει στα σχολικά εγχειρίδια και μεταδίδεται από αυτόν στην τάξη. Το διδακτικό μοντέλο του συμπεριφορισμού είναι αυτό που χρησιμοποιείται στο παραδοσιακό σχολείο. Η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης Η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης βασίζεται στην αρχή ότι για να μάθει το υποκείμενο πρέπει να δράσει σε συγκεκριμένα αντικείμενα. Αποτέλεσμα αυτής της δράσης είναι η κατάκτηση του αφηρημένου ή η ανακάλυψη της γνώσης. Η μάθηση συντελείται μέσω συνεργατικών δραστηριοτήτων, επίλυση προβλημάτων και ανώτερων λειτουργιών της σκέψης. Άλλα χαρακτηριστικά στοιχεία είναι η αλληλεπίδραση μεταξύ των μαθητών και η παραγωγική ομιλία. Το ανακαλυπτικό μοντέλο μάθησης αγνοεί τις ιδέες των μαθητών, θεωρώντας το μυαλό τους ως άγραφο χαρτί. 11

Η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης Η γνώση ανακαλύπτεται μέσω της αλληλοεπίδρασης και του πλαισίου στο οποίο συντελείται. Είναι δυναμική και ζωντανή. Στηρίζεται 1.στην εκμάθηση στρατηγικών 2.στην άσκηση των μαθητών στις επιστημονικές διαδικασίες ώστε οι μαθητές να γίνουν μικροί επιστήμονες. Η άσκηση στις διαδικασίες με την καθοδήγηση του διδάσκοντα μπορεί να οδηγήσει 1.στην ανακάλυψη του περιεχομένου 2.στην ερμηνεία των φαινομένων, 3.στην κατανόηση των εννοιών και των νόμων της φύσης. Η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης Το διδακτικό μοντέλο Το διδακτικό μοντέλο προσδιορίζεται από δύο παράγοντες. 1. η απαίτηση για δράση των μαθητών σε πραγματικά αντικείμενα επιβάλλει τη λειτουργία της τάξης σε ομάδες, διαφορετικά θα απαιτούνταν τόσα αντικείμενα π.χ. πειράματα, όσοι και οι μαθητές. 2. η οργάνωση της τάξης σε ομάδες δε διευκολύνει την προφορική επικοινωνία του διδάσκοντα με τους μαθητές. Αυτό επέβαλλε τη χρήση του Φύλλου Εργασίας στο οποίο περιγράφονται οι δραστηριότητες των ομάδων. 12

Η ανακαλυπτική θεωρία της μάθησης Το διδακτικό μοντέλο Η διδακτική προσέγγιση είναι μαθητοκεντρική προσανατολισμένη, με το δάσκαλο στο ρόλο του καθοδηγητή και του οργανωτή καταστάσεων μάθησης. Οι μαθητές με τη βοήθεια του Φύλλου Εργασίας παρατηρούν, κάνουν μετρήσεις, καταγράφουν και συγκρίνουν δεδομένα. Με τον τρόπο αυτό μετέχουν ενεργά στην ανακάλυψη της δικής τους γνώσης, ανακαλύπτοντας πράγματα για τον εαυτό τους. Το γεγονός ότι εργάζονται σε ομάδες, τους δίνει τη δυνατότητα της αλληλεπίδρασης. Η Γνωστική εξελικτική θεωρία του Jean Piaget (η βάση του εποικοδομιτισμού) Ο Piaget καθόρισε τα 4 στάδια από τα οποία διέρχεται η νοητική ανάπτυξη του ανθρώπου Κάθε στάδιο χαρακτηρίζεται από ορισμένες δυνατότητες οι οποίες και καθορίζουν το τι μπορεί να μάθει σε κάθε φάση της ζωής του ο άνθρωπος Σε κάθε στάδιο επιτελούνται ορισμένες νοητικές διεργασίες, η ολοκλήρωση των οποίων οριοθετεί το τέλος του σταδίου αυτού, το οποίο παραχωρεί τη θέση του στο επόμενο 13

Στάδια ανάπτυξης της σκέψης σύμφωνα με τη θεωρία του Jean Piaget Περίοδος Ανάπτυξης 1. Αισθησιοκινητική (από τη γέννηση έως 2 ετών) 2. Προεννοιολογική (2 έως 7 ετών) 3. Συγκεκριμένων λογικών ενεργειών (7 έως 12 ετών) 4. Τυπικών λογικών ενεργειών (12 ετών και άνω) Χαρακτηρισμός Διαφοροποιεί τον εαυτό του από τους άλλους. Αναγνωρίζει τον εαυτό του ως δράστη της ενέργειας και αρχίζει να ενεργεί σκόπιμα. Για παράδειγμα, σπρώχνει ένα σύρμα για να θέσει σε κίνηση ένα αντικείμενο που μπορεί να κινηθεί ή κουνάει μια κουδουνίστρα για να κάνει θόρυβο. Επιτυγχάνει τη μονιμότητα του αντικειμένου: αντιλαμβάνεται ότι τα πράγματα συνεχίζουν να υπάρχουν ακόμα και όταν δεν είναι παρόντα. Μαθαίνει να χρησιμοποιεί τη γλώσσα και να αναπαριστά τα αντικείμενα με εικόνες και λέξεις. Η σκέψη του είναι ακόμα εγωκεντρική: έχει δυσκολία να λάβει υπόψη του τη γνώμη των άλλων. Κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα με βάση μόνο ένα χαρακτηριστικό: Για παράδειγμα, βάζει στην ίδια ομάδα όλους τους κόκκινους κύβους ανεξάρτητα από το σχήμα ή όλους τους τετράγωνους κύβους ανεξάρτητα από το χρώμα. Μπορεί να σκέφτεται λογικά για τα αντικείμενα και τα γεγονότα. Επιτυγχάνει τη διατήρηση του αριθμού (6 ετών), της μάζας (7 ετών) και του βάρους (9 ετών). Κατηγοριοποιεί τα αντικείμενα με βάση περισσότερα του ενός χαρακτηριστικά και μπορεί να τα σειροθετεί με βάση μόνο μια διάσταση όπως π.χ. το μέγεθος. Μπορεί να σκέφτεται λογικά για αφηρημένες έννοιες και να ελέγχει τις υποθέσεις συστηματικά. Αρχίζει να ενδιαφέρεται για υποθετικά, μελλοντικά και ιδεολογικά προβλήματα προβλήματα. Σ.Βοσνιάδου, 1998 Ο γνωστικός εποικοδομιτισμός Η μάθηση είναι μία διαδικασία: προσωπικής, ατομικής διανοητικής οικοδόμησης που προκύπτει από τη δραστηριότητα τους μέσα στον κόσμο. Η ανάπτυξη προηγείται και είναι προϋπόθεση της γνώσης και πραγματοποιείται αυτόνομα, με τρόπο "βιολογικό«. ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι να βοηθά το μαθητή να αναπτύσσεται μόνος του, προσφέροντας το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον 14

Εννοιολογική αλλαγή Είναι η διαδικασία αλλοίωσης των εναλλακτικών ιδεών των μαθητών. Επιτυγχάνεται α. μέσα σε κατάλληλο κλίμα το οποίο ενθαρρύνει την εκμαίευση των μαθητικών ιδεών παράλληλα προκαλεί τους μαθητές να ενδιαφερθούν για το αντικείμενο της διδασκαλίας β. μέσα από ειδικές στρατηγικές όπως η γνωστική σύγκρουση και η στρατηγική της «μη ρήξης Το Εποικοδομητικό Μοντέλο Διδασκαλίας Driver, R. & Oldham, V. (1986). "A constructivist approach to curriculum development in science," Studies in Science Education, 18, 105-122 Οι Driver και Oldham (1986) πρότειναν ένα μοντέλο της εποικοδομητικής προσέγγισης στη διδασκαλία των Φ.Ε. που περιλαμβάνει τις φάσεις: του προσανατολισμού, της ανάδειξης των ιδεών των μαθητών, της αναδόμησης των ιδεών, της εφαρμογής των νέων ιδεών της ανασκόπησης 16

Η φάση του προσανατολισμού Αφορά το ξεκίνημα της διδασκαλίας που είναι απαραίτητο να είναι καλά οργανωμένο, ώστε να τραβήξει την προσοχή και το ενδιαφέρον των μαθητών. Ο εκπαιδευτικός εξηγεί με την έναρξη του μαθήματος τι πρόκειται να επακολουθήσει ώστε να αφοσιωθούν καλύτερα οι μαθητές στις δραστηριότητες που θα διεξάγουν οι ίδιοι. Προσπαθεί με κάθε τρόπο να προκαλέσει το ενδιαφέρον και την περιέργεια των μαθητών. Αυτό μπορεί να γίνει με την παρατήρηση ενός φαινομένου ή την παρουσίαση μιας συλλογής αντικειμένων, με την παρατήρηση μιας διαφάνειας στον ανακλαστικό προβολέα κλπ. Η φάση της ανάδειξης των ιδεών Οι μαθητές εξωτερικεύουν τις ιδέες τους και τις απόψεις τους. Ο εκπαιδευτικός ανακαλύπτει τι σκέπτονται και τι μπορεί ο ίδιος να πράξει ώστε να προγραμματίσει τις διδακτικές στρατηγικές που προσφέρονται σε κάθε περίπτωση. Ενδεικτικοί τρόποι ανάδειξη των ιδεών των μαθητών. 1. Ο πιο απλός είναι να παρακολουθήσουμε τι λένε ή να κάνουμε διάλογο μαζί τους. 2. Οι πρακτικές δραστηριότητες, η συμπλήρωση ερωτηματολογίων, οι ατομικές εργασίες είναι τρόποι ανάδειξης των ιδεών. 3. Ένας άλλος τρόπος είναι τα υποθετικά πειράματα, όπου ζητάμε από τους μαθητές να προβλέψουν τα αποτελέσματα κάποιων πειραμάτων που περιγράφουμε. 17

Η φάση της αναδόμησης των ιδεών Οι μαθητές ενθαρρύνονται να ελέγξουν τις ιδέες τους με σκοπό να τις επεκτείνουν, να αναπτύξουν ιδέες στην περίπτωση που δεν έχουν άποψη, ή να αντικαταστήσουν τις προϋπάρχουσες με άλλες. Επιδίωξη του διδάσκοντα είναι η αυτόβουλη και οικειοθελής μετατόπιση των παιδιών από τις δικές τους σε άλλες ιδέες, που είναι πλησιέστερα στο επιστημονικό πρότυπο. Αν στην προηγουμένη φάση είχαμε ζητήσει να εκφράσουν άποψη για τα αποτελέσματα κάποιου «υποθετικού» πειράματος, σ' αυτή τη φάση τους ζητάμε να εκτελέσουν το πείραμα. Αν τα αποτελέσματα του πειράματος συμπίπτουν με την άποψή τους, τότε έχουμε επιβεβαίωση της υπάρχουσας γνώσης. Σε διαφορετική περίπτωση, έχουμε γνωστική σύγκρουση. Αυτή η σύγκρουση θα τους κάνει να μη νιώθουν ικανοποιημένοι, γεγονός που θα τους ωθήσει πιθανόν σε εννοιολογική αλλαγή. Η φάση της ανασκόπησης: Σ αυτή τη φάση οι μαθητές πρέπει να αναγνωρίσουν τη σπουδαιότητα αυτών που ανακάλυψαν. Οι μαθητές θα πρέπει να συγκρίνουν τις αρχικές με τις νέες απόψεις τους. Συνειδητοποιούν την προηγουμένη με την τωρινή κατάσταση, καθώς και τη γνωστική πορεία της αλλαγής. Η διαδικασία που περιγράφεται παραπάνω αποτελεί μέσο αυτοελέγχου και είναι αυτό που ονομάζουμε μεταγνώση. 18

Η φάση της εφαρμογής: Στη φάση αυτή οι μαθητές συσχετίζουν αυτό που έμαθαν με τις εμπειρίες της καθημερινής ζωής. Θα πρέπει να τους δοθεί η ευκαιρία να βρουν πώς οι νέες ιδέες που απέκτησαν μπορούν να εφαρμοστούν στη λύση πραγματικών προβλημάτων. Η δυνατότητα που αποκτούν με τις καινούριες ιδέες να ερμηνεύουν φαινόμενα που δεν μπορούσαν πριν να τα ερμηνεύσουν, κατοχυρώνει την υιοθέτηση των απόψεων αυτών, επειδή ακριβώς αναγνωρίζουν την αξία τους και τη λειτουργικότητά τους. Προσανατολισμός (Κόκκοτας Κόκκοτας. 2005 ) Διευκρινίσεις και ανταλλαγή απόψεων Ανάδειξη των ιδεών Σύγκριση με τις Προηγούμενες ιδέες Αναδόμηση των ιδεών Εφαρμογή των ιδεών Έκθεση σε καταστάσεις γνωστικής σύγκρουσης Οικοδόμηση των νέων ιδεών Ανασκόπηση των αλλαγών στις ιδέες Αξιολόγηση 19

Πλεονεκτήματα της εποικοδομητικής προσέγγισης. (Κόκκοτας. 2005 ) 1. Συνδυάζει ην επιστημονική μεθοδολογία με αυτό που ήδη γνωρίζουμε για τον τρόπο ανάπτυξης της γνώσης. 2. Η μάθηση είναι μία φυσική λογική διαδικασία συνδεδεμένη με επιστημονικές διαδικασίας 3. Παρατηρείτε σημαντική βελτίωση της συμμετοχής των μαθητών. 4. Οι διαδικασίες πραγματοποιούνται μέσα στην τάξη οδηγώντας τους μαθητές να αποκτούν γρήγορα τις σχετικές δεξιότητες. 5. Παιδιά με κοινωνικά προβλήματα ή προβλήματα συμπεριφοράς βελτιώνονται. 6. Ο συχνός διάλογος με το δάσκαλο και το γνήσιο ενδιαφέρον του, δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας και αναπτύσσει την αυτοεκτίμηση των μαθητών Βιβλιογραφία Βοσνιάδου, Στ. Γνωσιακή Ψυχολογία, Αθήνα,Εκδόσεις Gutenberg, 1998 Κόκκοτας Παν. Διδακτική Φυσικών Επιστημών. Η εποικοδομητική προσέγγιση της διδασκαλίας και της μάθησης.. ΑΘΗΝΑ 2002 20