Τιμολόγηση του νερού Μάρκος Σκληβανιώτης
Η τιμολογιακή πολιτική αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης- Αποχέτευσης και για το λόγο αυτό στα άρθρα 25 και 26 του Ν.1069/80 περιγράφεται αναλυτικά ο τρόπος με τον οποίο πρέπει να διαμορφώνεται.
Στο άρθρο 25, αναφέρεται ότι τα έσοδα των υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης, πρέπει υποχρεωτικά να καλύπτουν τις αναγκαίες δαπάνες προσωπικού, λειτουργίας και συντήρησης των δικτύων, απόσβεσης παλιών εγκαταστάσεων και τοκοχρεολυσίων συναφθέντων δανείων, δηλαδή το σύνολο των λειτουργικών εξόδων της επιχείρησης. Στο ίδιο άρθρο 25, αναφέρεται ότι τα έσοδα των υπηρεσιών ύδρευσης αποχέτευσης, μπορούν να υπερβαίνουν το σύνολο των λειτουργικών εξόδων, με σκοπό την δημιουργία αποθεματικού για την εκτέλεση έργων σύμφωνα με το σκοπό της επιχείρησης.
Το άρθρο 26 αναφέρεται στη διαφοροποίηση των τελών, όπου με απόφαση του Δ.Σ. της Επιχείρησης που εγκρίνεται από το οικείο δημοτικό συμβούλιο, παρέχεται η δυνατότητα καθορισμού ειδικών τιμολογίων ύδρευσης αποχέτευσης για τους κατοίκους περιοχών που μετέχουν στην επιχείρηση οι οποίοι εξυπηρετούνται με δικό τους δίκτυο, ή να θεσπίζονται διαφορετικά τιμολόγια κατά περιοχές ανάλογα με τα εκτελούμενα έργα η με κόστος λειτουργίας των εγκαταστάσεων της περιοχής (άρθρο 26 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.12 του άρθρου 6 του Ν.2307/95).
Η ψήφιση του Ν.4071/2012, έδωσε τη δυνατότητα στο Δ.Σ. της ΔΕΥΑΠ να θεσπίζει ειδικό τιμολόγιο για τις ευπαθείς ομάδες των καταναλωτών με βάση ενιαία και αντικειμενικά κριτήρια. (άρθρο 12 Ν.4071/2012).
Οι Δημοτικές Επιχειρήσεις χαρακτηρίζονται «κοινωφελούς χαρακτήρα», άρα επιδίωξή τους δεν είναι το κέρδος αλλά η παροχή υπηρεσιών υψηλής ποιότητας στη χαμηλότερη δυνατή τιμή. Υποχρεωτική η βιωσιμότητα της Επιχείρησης όπως προβλέπεται και στο άρθρο 262 του Ν.3852/2010
Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπογραμμισθεί ότι το νερό αποτελεί μεν κοινωνικό αγαθό, ωστόσο έχει οικονομικό κόστος το οποίο πρέπει κάθε φορά να ανακτάται.
Βεβαίως η αντιμετώπιση του νερού ως οικονομικού αγαθού, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να είναι συνώνυμη, ούτε με κατακόρυφες αυξήσεις στα τιμολόγια με αρνητικά σε ότι αφορά στην κοινωνική αποδοχή των μέτρων αποτελέσματα, ούτε με δημιουργία επιπλέον εσόδων για κάλυψη αδικαιολόγητων ελλειμμάτων.
Παράγοντες που θα μπορούσαν να ανατρέψουν τα θετικά αποτελέσματα προηγούμενων ετών, είναι η πιθανή αύξηση κόστους λειτουργίας (π.χ. αύξηση δαπανών ενέργειας λόγω αυξήσεων των τιμολογίων της ΔΕΗ, αύξηση δαπανών συντήρησης δικτύων κ.λ.π), καθώς και η διαφαινόμενη μείωση στην κατανάλωση με αντίστοιχη μείωση των χρεώσεων. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε ότι με βάση πρόσφατα στοιχεία της ΕΔΕΥΑ, κατά μέσο όρο πανελλαδικά η μείωση της κατανάλωσης άγγιξε περίπου το 10%.
Η τιμολογιακή πολιτική πρέπει να στηρίζεται στους παρακάτω άξονες : α) Να είναι δίκαιη και κατανοητή απέναντι στους καταναλωτές. β) Να δημιουργεί τα νόμιμα έσοδα. γ) Να δημιουργεί κίνητρα για οικονομία στο νερό.
Παράγοντες διαμόρφωσης της τιμολογιακής πολιτικής: Η εξαιρετικά δυσμενής οικονομική συγκυρία η οποία έχει άμεση επίπτωση στις οικονομικές δυνατότητες των δημοτών, αλλά και σημαντική μείωση των εσόδων λόγω μείωσης της κατανάλωσης και δραματικής μείωσης αριθμού νέων συνδέσεων. Τα προβλεπόμενα στα άρθρα 25 και 26 του Ν.1069/80. Τα προβλεπόμενα στην Εγκ.16 19/8/2010 του Υπουργείου Εσωτερικών περί " Υπολογισμού χρεώσεων ύδρευσης ". Η μέση αύξηση του πληθωρισμού. Τα προβλεπόμενα στο Ν.3852/2010 (Πρόγραμμα «Καλλικράτης»). Τα προβλεπόμενα στο Ν.4071/2012 (ειδικά τιμολόγια). Την απόφαση του Δ.Σ. για τις ευπαθείς ομάδες.
Φυσικός πόρος - Προϊόν Η παροχή του νερού δεν είναι εφικτή χωρίς την παραγωγική προσπάθεια και τη κατανάλωση και άλλων πόρων (εργασία, κεφάλαιο και άλλοι φυσικοί πόροι). Για να φτάσει το πόσιμο νερό στα σπίτια απαιτούνται ένας μεγάλος αριθμός έργων και ενέργειας (αντλιοστάσια, αγωγοί μεταφοράς, μονάδες επεξεργασίας του νερού, κ.ά.).
«Ιστορία» Στη Διεθνή Διάσκεψη του Δουβλίνου, το 1992, υιοθετήθηκαν οι βασικές αρχές σχετικά με το νερό, μεταξύ των οποίων αναφέρεται ότι: το νερό είναι πεπερασμένος και ευαίσθητος φυσικός πόρος, απαραίτητος για τη διατήρηση της ζωής, την ανάπτυξη και το περιβάλλον η διαχείριση του νερού πρέπει να βασίζεται στην αρχή της συμμετοχής της κοινωνίας το νερό έχει οικονομική αξία σε όλες τις ανταγωνιστικές μεταξύ τους χρήσεις και πρέπει να αναγνωριστεί ως οικονομικό αγαθό. Θα μπορούσε κάποιος να ισχυριστεί ότι οι αρχές αυτές εμπεριέχουν μια αντίθεση, αφού από τη μία πλευρά αναγνωρίζεται η σημασία του νερού για τη διατήρηση της ζωής (επομένως θα πρέπει να είναι διαθέσιμο σε όλους), αλλά από την άλλη το νερό χαρακτηρίζεται ως οικονομικό αγαθό (γεγονός που συνεπάγεται περιορισμό στην κατανάλωση για όποιον δεν μπορεί να πληρώσει για την απόκτησή του)
Το 2002 σε σύνοδο του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη επιχειρήθηκε η βελτίωση της προσέγγισης του νερού ως αγαθό με αξία Οικονομική Περιβαλλοντική Κοινωνική Πολιτιστική
Οδηγία 2000/60/ΕΚ Η Οδηγία αναγνωρίζει ότι η τιμολόγηση νερού αποτελεί βασικό εργαλείο για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων και θέτει τους στόχους και τις προτεραιότητες που πρέπει να διέπουν τις πολιτικές τιμολόγησης (Άρθρο 9.1) «Μέχρι το 2010 τα Κράτη Μέλη εξασφαλίζουν ότι οι πολιτικές τιμολόγησης του ύδατος παρέχουν κατάλληλα κίνητρα στους χρήστες για να χρησιμοποιούν αποτελεσματικά τους υδάτινους πόρους και κατά συνέπεια συμβάλλουν στην επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων της παρούσας οδηγίας...».
Κύρια βήματα προσέγγισης των πολιτικών τιμολόγησης σύμφωνα με την Οδηγία 1. Κοστολόγηση υπηρεσιών νερού (Υφιστάμενη κατάσταση) Εκτίμηση χρηματοοικονομικού κόστους Εκτίμηση περιβαλλοντικού κόστους Εκτίμηση κόστους πόρου 2. Υπολογισμός υφισταμένων επιπέδων ανάκτησης κόστους για κάθε υπηρεσία 3. Διερεύνηση νέων πολιτικών τιμολόγησης λαμβάνοντας υπόψη κοινωνικοοικονομικά κριτήρια
Η ανάκτηση κόστους και η τιμολόγηση ως εργαλεία στη διαχείριση υδατικών πόρων έχουν διπλό στόχο: 1. Την παροχή κινήτρων στους χρήστες για την αποδοτικότερη χρήση νερού, την υιοθέτηση μέτρων μείωσης της ρύπανσης και εξοικονόμησης νερού. Μία σωστή τιμολογιακή πολιτική οδηγεί και σε καλύτερο σχεδιασμό έργων, για την κάλυψη των πραγματικών αναγκών, και, ανάλογα με την ελαστικότητα της ζήτησης, οδηγεί επίσης και σε χαμηλότερα οικονομικά κόστη και μεγαλύτερο κοινωνικό όφελος. 2. Την εξασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας των υπηρεσιών νερού μέσω της κάλυψης του κόστους λειτουργίας και συντήρησης και δανειακής εξυπηρέτησης καθώς και την εξασφάλιση των απαραίτητων κεφαλαίων τόσο για τον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση του εξοπλισμού όσο και πιθανώς για τη χρηματοδότηση νέων επενδύσεων.
Ευχαριστώ!