ΟΛΟΣ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: Ι. ΔΑΓΡΕΣ, Κ. ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ,

1 9 Χ Ρ Ο Ν Ι Α Κ Υ Κ Λ Ο Φ Ο Ρ Ι Α Σ PHARMANEWS Τ Ε Υ Χ Ο Σ 1 9 7 / Ο Κ Τ Ω Β Ρ Ι Ο Σ 2 0 1 0 Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. ΑΓ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ 102 166 74 ΓΛΥΦΑΔΑ e-mail: info@pitsilidis.gr (X+7) ΠΛΗΡΩΜΕΝΟ ΤΕΛΟΣ EKΔOTΩN EΦHMEPIΔEΣ ΠEPIOΔIKA Ταχ. Γραφείο KEMΠA Αριθμός Άδειας 385/1989 ISSN 1106-3165 > Σελ. 20-30 ΟΛΟΣ Ο ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΓΙΑ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ: Ι. ΔΑΓΡΕΣ, Κ. ΘΕΟΔΟΣΙΑΔΗΣ, Δ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, Π. ΜΑΝΔΡΑΒΕΛΗΣ, Σ. ΜΑΝΟΣ, Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ

Περιεχόμενα 10 ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Ακόμα μια «μεγάλη ημερομηνία» 12 ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Ένας Λοβέρδος θα φέρει την άνοιξη; 78 ] 14 PHARMA WORLD Εκκαθαρίσεις των οικιακών φαρμακείων 16 ΙΔΕΕΣ ΚΑΙ ΣΚΕΨΕΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ: www.e-syntagografisi.gr 20 ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΜΑΓΙΣΣΩΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Όλος ο διάλογος για τα φαρμακεία ] 46 32 ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ 36 ΜΗΝΑΣ ΗΤΑΝ ΚΑΙ ΠΕΡΑΣΕ... 42 PHARMA VIEW ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΟΥ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ: Συμβάλλει στην αύξηση των πωλήσεων 46 10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ...στον Οφθαλμίατρο για τον Καταρράκτη 48 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΦΑΡΜΑΚΕΙΟΥ Tης κ. Γιάννας Περγαντά 52 PHARMA BEAUTY Νέα άφιξη, νέες ανάγκες... ΑΦΙΕΡΩΜΑ 56 ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ: Το τοπίο αλλάζει... 68 ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΤΣΙΑΝΑΣ «Οφείλουμε να κάνουμε βήματα μπροστά» 71 EΛΕΝΗ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΥ «Είναι ευκαιρία να επενδύσουμε στο φαρμακείο» 74 ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΩΤΣΙΟΠΟΥΛΟΣ «Θα επιβιώσουν οι ικανότεροι» 56] ΕΙΔΙΚΟ ΘΕΜΑ 78 Κρυολόγημα και εποχιακές ιώσεις Oι «απειλές» της υγείας το χειμώνα 82 PREVENAR 13 «Θωρακίζει» την υγεία 84 Νεότερα αντιδιαβητικά δισκία 88 ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ecofarm: Ενημέρωση και εκπαίδευση φαρμακοποιών 90 PHARMA SEE 97 ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΟ Η «σφαγή των νηπίων» στο βωμό της «πρόληψης» PHARMANEWS Μηνιαία Φαρμακευτική Εφημερίδα. Εκδίδεται στην Αθήνα. www.pitsilidis.gr ΙΔΙOΚΤΗΣΙΑ Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε., Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα, τηλ.: 210-89.47.002, Fax: 210-89.41.551, info@pitsilidis.gr ΚΩΔΙΚΟΣ / 1438 ΕΚΔOΤΗΣ Mιχάλης Πιτσιλίδης, Λ. Πορφύρα 11, Bούλα 166 73 ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Nινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ Θεόδουλος Παπαβασιλείου ΕΠΙΣΤΗΜOΝΙΚH ΔIEYΘYΝΣΗ Κωνσταντίνος Σπίγγος, Μιχάλης Πιτσιλίδης OΙΚONOMΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Γιώργος Παναγόπουλος ART DIRECTOR Βιργινία Κάππα ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ Θεόδουλος Παπαβασιλείου, Νεκταρία Καρακώστα, Έλενα Κιουρκτσή Βιβέττα Λαϊνιώτη Χαριτωμένη Βόντα ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ Βασιλική Κούτσικου ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ Σοφία Κολοβού ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ Όλγα Κοσσυβάκη ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ Σταμάτης Κωνσταντάτος ΔΙΕΚΠΕΡΑΙΩΣΗ Μιχάλης Αιγινίτης Το περιοδικό διατηρεί το δικαίωμα επιλογής και συντόμευσης των δελτίων τύπου που λαμβάνει. Τα υλικά (slides, φωτογραφίες, κλπ.) δεν επιστρέφονται.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ Ακόμα μια «μεγάλη ημερομηνία» Από τον Θ. Μουντοκαλάκη, Ομότιμο Καθηγητή Παθολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών Στη χώρα μας, όπου καπνίζουν οι μισοί περίπου νέοι 16-25 ετών και πάνω από το 1/3 των παιδιών ηλικίας 12-17 ετών, η κύρια ομάδα-στόχος κάθε «εθνικού σχεδίου δράσης» εναντίον του καπνίσματος θα έπρεπε να είναι οι νέοι. Στις 29 Απριλίου 2009, στο πλαίσιο ειδικής εκδήλωσης με τίτλο «Εθνική Συμμαχία κατά του Καπνίσματος», ο τότε υπουργός Υγείας επισήμαινε με έμφαση: «Η 1η Ιουλίου 2009 αποτελεί ημέρα ορόσημο για την ελληνική κοινωνία. Η Ελλάδα σβήνει το τσιγάρο και το σβήνει χωρίς παραθυράκια». Για να διαβεβαιώσει στη συνέχεια: «Ο νόμος θα εφαρμοστεί στο ακέραιο, καθώς το υπουργείο έχει εδώ και ένα χρόνο εκπονήσει εθνικό σχέδιο δράσης για την εφαρμογή του». «Παρά το κατηγορηματικό ύφος του υπουργού, δεν υπάρχει εγγύηση για το ότι τα νέα μέτρα θα επιτύχουν», ήταν το σχόλιο του BBC σε σχετική του ανταπόκριση από την Αθήνα. Όσοι είχαν εκφράσει την ίδια γνώμη δεν άργησαν να διαπιστώσουν με θλίψη ότι οι επιφυλάξεις τους απέναντι στα μεγάλα λόγια του υπουργού κάθε άλλο παρά αβάσιμες ήταν. Στις 31 Αυγούστου 2010, η νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας παρουσίασε το νέο νόμο για την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους. «Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να βάλει οριστικό φρένο στο κάπνισμα στους κλειστούς δημόσιους χώρους», δήλωσε η υπουργός Υγείας. «Και όταν λέμε φρένο, το εννοούμε», διευκρίνισε. «Ο νέος νόμος δεν έχει εξαιρέσεις και μεσοβέζικες λύσεις, έχει σαφείς ελεγκτικούς μηχανισμούς». «Δεν έχω καμία αμφιβολία πως όλοι θα συμμορφωθούν με τον καινούργιο νόμο» συμπλήρωσε ο πρόεδρος της επιτροπής για την απαγόρευση του καπνίσματος (ο ίδιος που πλαισίωνε και τον προηγούμενο υπουργό). «Ένα μεγάλο μέρος της αποτυχίας του προηγούμενου νόμου οφειλόταν στο γεγονός ότι δεν έγιναν αυστηροί έλεγχοι των μέτρων που είχαν θεσπιστεί». Κατόπιν όλων τούτων, αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι η αντικαπνιστική πολιτική του υπουργείου Υγείας εξακολουθεί να βασίζεται στην πλάνη ότι το πρόβλημα με το κάπνισμα στη χώρα μας είναι πρόβλημα αδυναμίας εφαρμογής αυστηρών απαγορευτικών διατάξεων. Μόλις το πρόβλημα αυτό επιλυθεί (π.χ., με τη θέσπιση οικονομικών κινήτρων για τη δημοτική αστυνομία), οι Έλληνες θα πάψουν να καπνίζουν δυόμισι φορές περισσότερα τσιγάρα από όσο ο μέσος Ευρωπαίος πολίτης. Από τους σχεδιαστές της αντικαπνιστικής πολιτικής μάλλον διαφεύγει το γεγονός ότι η απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους αποσκοπεί πρωτίστως στην προστασία των παθητικών καπνιστών. Από μόνη της ελάχιστα μπορεί να συμβάλλει στη διακοπή του καπνίσματος. Σύμφωνα με έρευνα της κοινής γνώμης του 2009, πάνω από έξι στους δέκα καπνιστές θεωρούσαν θετικά τα μέτρα απαγόρευσης του καπνίσματος που είχαν εξαγγελθεί τότε, αλλά μόνο ένας στους δέκα είχε δηλώσει ότι θα διακόψει το κάπνισμα με αφορμή τα νέα μέτρα. Στη Γαλλία, αν και το κάπνισμα σε καφετέριες, μπαρ και εστιατόρια έχει απαγορευτεί από το 2007, όλο και περισσότεροι είναι οι νέοι που καπνίζουν. Στη χώρα μας, όπου καπνίζουν οι μισοί περίπου νέοι 16-25 ετών και πάνω από το ένα τρίτο των παιδιών ηλικίας 12-17 ετών, η κύρια ομάδαστόχος (target group) κάθε «εθνικού σχεδίου δράσης» εναντίον του καπνίσματος θα έπρεπε να είναι οι νέοι. Και οι νέοι δεν συγκινούνται από σποτάκια του τύπου «η Ελλάδα σβήνει το τσιγάρο» ή «η Ελλάδα κόβει το κάπνισμα». Για να παύσουν και κυρίως, για να μην ξεκινούν- να καπνίζουν, χρειάζονται ειδική επικοινωνιακή προσέγγιση σχεδιασμένη από επαγγελματίες, όχι από ερασιτέχνες. Μέχρις ότου αντιληφθεί η Πολιτεία αυτή την αλήθεια, οι μόνοι που θα εξακολουθούν να βλέπουν τους νέους ως ομάδα-στόχο θα είναι οι καπνοβιομήχανοι. Γιατί σε αντίθεση με τους πολιτικούς, αυτοί οι κύριοι γνωρίζουν πολύ καλά τι θέλουν. Στην «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», η Αλίκη συναντά τη Γάτα με το Χαμόγελο καθισμένη πάνω σε ένα δέντρο. «Μπορείτε να μου πείτε, σας παρακαλώ, ποιο δρόμο πρέπει να πάρω;» ρωτάει η Αλίκη. «Εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πού θέλεις να πας», απαντά η Γάτα. «Δεν με ενδιαφέρει και πολύ το πού», λέει η Αλίκη. «Τότε δεν έχει σημασία ποιο δρόμο θα πάρεις», λέει η Γάτα. 10 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

ΕΞΕΡΧΟΜΕΝΑ Ένας Λοβέρδος θα φέρει την άνοιξη; Είναι, άραγε, πιο αποφασιστικός και δυναμικός ο νέος υπουργός ή μετά την ακινησία της Μαριλίζας μας φαίνονται ότι όλα τρέχουν με ταχύτητα φωτός; Είναι λαϊκιστής ή ειλικρινής όταν έλεγε παλιά «δεν υπάρχει σάλιο» και τώρα προειδοποιεί ότι θα φύγει, αν δεν γίνουν κάποιες διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστημα; «Συνδέω την ύπαρξή μου και την επιτυχία της δράσης μου με τρεις διαρθρωτικές αλλαγές, χωρίς τις οποίες το σύστημα είναι αδύνατο να παράξει καλύτερα αποτελέσματα για τον ασθενή αλλά και για το δημόσιο. Αν μέσα σε έξι μήνες δεν έχουμε διπλογραφικό λογιστικό σύστημα για δαπάνες και έσοδα, αν δεν καταγραφούν από έγκυρους οίκους τι έχουν στις αποθήκες τους και αν αυτό το υλικό δεν περάσει σε μηχανοργανωμένο σύστημα, αν δεν γίνουν αυτά δεν μπορούμε να τραβήξουμε την κόκκινη γραμμή για το δρόμο της βελτίωσης», είχε δηλώσει πρόσφατα ο κ. Ανδρέας Λοβέρδος. Είναι τόσο αποφασισμένος να κάνει πράγματα ή ελπίζει στα επικοινωνιακά θαύματα των προκατόχων του και θεωρεί πως, με δύο τρία νομοσχέδια - «φετίχ» κάθε υπουργού υγείας που σέβεται τον εαυτό του (κάπνισμα, προμήθειες, πρωτοβάθμια φροντίδα, ναρκωτικά κτλ) και δύο - τρία τελεσίγραφα θα την «βγάλει καθαρή»; Θέλει να έχει μια πλήρη εικόνα της κατάστασης και γι αυτό φρόντισε άμεσα να συναντήσει όλους τους φορείς και τις συνδικαλιστικές οργανώσεις ή προσπαθεί να αποφύγει τα λάθη της προκατόχου του, η οποία το Του Θεόδουλου Παπαβασιλείου t.papavasiliou@ pitsilidis.gr μόνο που φρόντισε να μάθει τους πρώτους έξι μήνες ήταν τις διευθύνσεις των τηλεοπτικών καναλιών, όπου και έκανε καριέρα ως πανελίστρια; Η αλήθεια είναι ότι το τοπίο δεν έχει ξεκαθαρίσει ακόμη. Και πώς να ξεκαθαρίσει, άλλωστε, ένα τοπίο που παραμένει θολό για χρόνια, σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα; Μερικά πρώτα δείγματα γραφής, μετριάζουν την αισιοδοξία των πρώτων ημερών. Ας δούμε κάποια από τα «δείγματα» αυτά. Οι προμηθευτές αντιδρούν μετά την ανακοίνωση του κ. Λοβέρδου για την υπογραφή της απόφασης από το υπουργείο Οικονομικών, που αφορά στην εξόφληση των χρεών, τονίζοντας ότι σημαντικά θέματα παραπέμπονται σε επόμενες αποφάσεις, αφήνοντας ουσιαστικά άλυτο το πρόβλημα. Αρνητικά είδαν, επίσης και το γεγονός ότι, ο υπουργός δεν γνώριζε το χρονικό πλαίσιο που καλύπτει η τελευταία ρύθμιση των χρεών, πρόβλημα το οποίο απέδωσε ο κ. Λοβέρδος στην ελλιπή ενημέρωση που είχε από τον Γ.Γ. του υπουργείου, κ. Ν. Πολύζο. Οι νοσοκομειακοί γιατροί εκφράζουν την απογοήτευσή τους για τη διαχείριση σημαντικών θεμάτων που αφορούν στην εργασιακή τους καθημερινότητα. Κατηγορούν τον υπουργό ότι δεν έχει δώσει καμία ουσιαστική απάντηση στα αιτήματά τους και βρίσκονται σε επιφυλακή, κυρίως για το μέγα θέμα των εφημεριών. Η «εμμονή» του κ. Λοβέρδου, τέλος, στο θέμα των αλλοδαπών, τόσο με τον ντόρο που έγινε με το εξέταστρο των 3 ευρώ, όσο και με την πρόσφατη αναφορά του στη Βουλή για τα ποσά που δαπανώνται από το Εθνικό Σύστημα Υγείας για τους αλλοδαπούς, οι οποίοι δεν βρίσκονται νόμιμα στη χώρα μας, κρίθηκε από αρκετούς ως μια επικίνδυνη προσπάθεια αναζήτησης αποδιοπομπαίων τράγων για τον οικονομικό πάτο του ΕΣΥ. Εύκολες λύσεις και εξηγήσεις (προς ικανοποίηση των εκπροσώπων του ΛΑΟΣ), για ένα χρόνιο πρόβλημα που μπάζει από παντού και, μάλιστα σε μια εποχή που δεν θέλει και πολύ ο αγανακτισμένος Έλληνας, για να τα βάλει με όλους και με όλα... Πρόσφατη δημοσκόπηση του www.iatronet.gr, στην οποία μετείχαν πάνω από 2.901 αναγνώστες, δείχνει ότι περισσότεροι από τους μισούς θεωρούν ότι η παρουσία του κ. Λοβέρδου στο υπουργείο Υγείας, δεν συνδέεται με λύση των προβλημάτων του χώρου. Τα παραπάνω παραδείγματα, ίσως να συμβάλλουν στην διαμόρφωση αυτής την εντύπωσης. Ενδεχομένως, η απαισιοδοξία αυτή να πηγάζει και από το «πικρό παρελθόν» του χώρου, που έχει να επιδείξει, κυρίως, μεγάλα λόγια, άπειρες δεσμεύσεις, δεκάδες ανεφάρμοστα νομοσχέδια και πολλούς υπουργούς με... «σύντομη ημερομηνία λήξης». Ενδεχομένως, να είναι ακόμη νωρίς... 12 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

PHARMA WORLD Εκκαθαρίσεις των οικιακών φαρμακείων Της Νεκταρίας Καρακώστα n.karakosta@ pitsilidis.gr «Τουλάχιστον 50 εκατομμύρια συσκευασίες παίρνουν ετησίως τον δρόμο από το οικιακό φαρμακείο προς τους κάδους απορριμμάτων» Ένα ειδικό πρόγραμμα που βοηθά τους Αμερικανούς πολίτες να καθαρίσουν τα ντουλάπια και τα οικιακά φαρμακεία από εκατοντάδες χάπια που βρίσκονταν εκεί παρατημένα για δεκαετίες, τρέχει αυτή την περίοδο στις ΗΠΑ. Στο πλαίσιο του προγράμματος Drug Enforcement Administration, τα συχνότερα «λάφυρα» είναι πολυκαιρισμένα και ξεχασμένα αγχολυτικά και ισχυρά παυσίπονα. Στόχος της ενέργειας, είναι να αδειάσουν τα σπίτια από νόμιμα μεν, επικίνδυνα δε, φάρμακα, η χρήση και κατάχρηση των οποίων, αποτελεί, σύμφωνα με τις αρχές, αιτία εμφάνισης εξαρτήσεων και εγκληματικότητας σε ολόκληρη την επικράτεια. Αν και ο κύριος στόχος του προγράμματος είναι να φύγουν τα περιττά φάρμακα από τα σπίτια, εκτιμάται ότι, το πρόγραμμα θα έχει και σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη. Κι αυτό γιατί πολύ συχνά, τα φάρμακα απορρίπτονται σε τουαλέτες, με αποτέλεσμα να καταλήγουν στις αποχετεύσεις και στον υδροφόρο ορίζοντα. Τα ληγμένα ή άχρηστα φάρμακα επιδρούν, άλλωστε και στην υγεία μας. Πολλές βλαβερές οργανικές χημικές ενώσεις, όταν εισέλθουν στον οργανισμό, από το αναπνευστικό ή γαστρεντερικό σύστημα, αντιδρούν με του ηλεκτρολύτες του οργανισμού και καταστρέφουν τις κυτταρικές μεμβράνες, οδηγώντας στην έναρξη ασθενειών, όπως καρδιαγγειακές μέχρι και καρκίνο. Η Mary Whitehead Santos, έφερε στο σημείο συγκέντρωσης του Worcester δύο σακούλες γεμάτες με φάρμακα. Kάποια από τα κουτιά της κυρίας Santos ήταν, το λιγότερο, συλλεκτικά. Επρόκειτο για φάρμακα που είχαν συνταγογραφηθεί στα μέσα της δεκαετίας του 80! Πέρα από τις εκδηλώσεις ευαισθητοποίησης που οργανώνονται περιοδικά για τη συλλογή των αχρησιμοποίητων φαρμάκων που υπάρχουν στα σπίτια, στις ΗΠΑ υπάρχουν, τουλάχιστον, 4.000 σημεία απόρριψης και ανακύκλωσης των οικιακών φαρμάκων, σε αστυνομικά τμήματα, αθλητικά συγκροτήματα, πολυκαταστήματα, εμπορικά κέντρα, ακόμη και σε έναν ιππόδρομο! Αυστραλία, Καναδάς και ΗΠΑ είναι, άλλωστε, οι χώρες που έχουν ασχοληθεί πιο σοβαρά με το φάρμακο ως ρυπαντή. Εκεί, τα φαρμακεία, χωρίς καμία επιβάρυνση, συγκεντρώνουν όλα τα μη χρησιμοποιημένα φάρμακα. Στη χώρα μας, υπάρχει νομοθετικό κενό στον τομέα αυτό. Απουσιάζει ένα ενιαίο, δημόσιο σύστημα διαχείρισης των φαρμακευτικών αποβλήτων. Κι όλα αυτά, παρά ο γεγονός ότι τουλάχιστον 50 εκατομμύρια συσκευασίες παίρνουν ετησίως τον δρόμο από το οικιακό φαρμακείο προς τους κάδους απορριμμάτων, είτε γιατί έχουν λήξει, είτε γιατί οι ασθενείς σταματούν να τα λαμβάνουν, εξαιτίας παρενεργειών. Στην Ελλάδα, το δρόμο της ανακύκλωσης φαρμάκων χάραξε το 2008 ο Συνεταιρισμός Φαρμακοποιών (ΣΥΦΑ) Θεσσαλονίκης, εγκαθιστώντας ειδικούς κάδους συλλογής ληγμένων φαρμάκων σε περίπου 600 φαρμακεία του νομού. Στην ενέργεια συμμετέχουν επίσης φαρμακεία από την Χαλκιδική, τη Φλώρινα, το Κιλκίς, την Καστοριά, την Πέλλα και τις Σέρρες. Τα φάρμακα συλλέγονται από τους οδηγούς-διανομείς των ΣΥ.ΦΑ. και συγκεντρώνονται στη Νέα Ραιδεστό Θεσσαλονίκης. Από κει, μια φορά τον χρόνο, αποστέλλονται σε ειδικά κέντρα της Γερμανίας και του Βελγίου για καταστροφή. Σε ανάλογες κινήσεις έχουν προβεί, επίσης, κατά τόπους Φαρμακευτικοί Σύλλογοι, π.χ. στην Καβάλα, στη Ροδόπη και στο Κιλκίς. Η διοίκηση του Φαρμακευτικού Συλλόγου Ροδόπης, για παράδειγμα, αποφάσισε να συγκεντρώνει αχρησιμοποίητα, αλλά και ληγμένα φάρμακα, που σε διαφορετική περίπτωση θα κατέληγαν στα σκουπίδια και να δίνει, όσα μπορούν να χρησιμοποιηθούν, στους Γιατρούς του Κόσμου, στους Φαρμακοποιούς του Κόσμου, στον Ερυθρό Σταυρό και σε άλλες μη κυβερνητικές οργανώσεις. Τα ληγμένα σκευάσματα συγκεντρώνονται σε αποθήκη, καθώς η οικονομική κρίση, δεν αφήνει περιθώρια, ώστε να καλυφθεί το κόστος της αποτέφρωσης. 14 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ Δεν γνωρίζω ορισμένα από τα στοιχεία που ζητούνται. Μπορώ να προwww.e-syntagografisi.gr Κατατέθηκε πρόσφατα στη Βουλή το νομοσχέδιο του υπουργείου Εργασίας για την ηλεκτρονική συνταγογράφηση. Από 18 Οκτωβρίου, το σύστημα θα αρχίσει να εφαρμόζεται πιλοτικά στο ταμείο των ελεύθερων επαγγελματιών (ΟΑΕΕ) για τους 4.500 χιλιάδες συμβεβλημένους γιατρούς και τα 11.500 φαρμακεία της χώρας. Σταδιακά θα επεκταθεί σε όλους τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης. Μέσω της εφαρμογής της, η κυβέρνηση στοχεύει στην εξοικονόμηση 1-2 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως, αλλά και στην καταπολέμηση της πολυφαρμακίας. Οι επαγγελματίες Υγείας μπορούν να ενημερωθούν αναλυτικά για το νέο σύστημα και να εγγραφούν στην εφαρμογή, μέσω της ειδικής ιστοσελίδας που δημιούργησε το υπουργείο Εργασίας, στη διεύθυνση http://www.e-syntagografisi.gr/. Στην εν λόγω ιστοσελίδα παρατίθενται και μία σειρά από ερωτήσεις και απαντήσεις, που έχουν ως στόχο τη διευκόλυνση των επαγγελματιών υγείας, στο νέο ρόλο που αναλαμβάνουν. Σας παραθέτουμε τις γενικές ερωτήσεις απαντήσεις και, φυσικά, αυτές που αφορούν αποκλειστικά τους φαρμακοποιούς. Γενικές ερωτήσεις Πώς μπορώ να χρησιμοποιήσω την εφαρμογή της Ηλεκτρονικής Καταχώρισης και Εκτέλεσης Συνταγών (ΗΚΕΣ); Μέσω της ιστοσελίδας www.esyntagografisi.gr επιλέξτε στα δεξιά «Είσοδος στην Εφαρμογή». Η είσοδος, όμως, επιτρέπεται μόνο σε εξουσιοδοτημένους χρήστες. Θα πρέπει πρώτα να αποκτήσετε λογαριασμό χρήστη (όνομα και κωδικό πρόσβασης username & password). Πώς μπορώ να αποκτήσω λογαριασμό χρήστη για να έχω πρόσβαση στην εφαρμογή; Για να εγγραφείτε στο σύστημα θα πρέπει να είστε ιατρός συμβεβλημένος με τον ΟΑΕΕ ή κάτοχος φαρμακείου (νόμιμος εκπρόσωπος). Στην ιστοσελίδα της υπηρεσίας «Ηλεκτρονική Συνταγογράφηση» www.esyntagografisi.gr υπάρχει στα δεξιά επιλογή που λέει εγγραφή στην εφαρμογή. Πατήστε εκεί και θα βρείτε όλη την πληροφορία που θέλετε. Σημειώστε ότι, αν είστε συστεγασμένα φαρμακεία μπορεί να πιστοποιηθεί ένας εκ των νομίμων εκπροσώπων και να αποκτήσετε έναν κωδικό πρόσβασης (με δυνατότητα χρήσης σε περισσότερους από έναν υπολογιστές). Ο κωδικός θα αφορά το ΑΦΜ του συστεγασμένου φαρμακείου. Τι στοιχεία χρειάζεται να γνωρίζω (να δώσω ηλεκτρονικά) προκειμένου να εγγραφώ; Δείτε τα στοιχεία από την ιστοσελίδα της υπηρεσίας www.e-syntagografisi.gr, αφού επιλέξετε το εικονίδιο εγγραφή στην εφαρμογή και στην συνέχεια επιλέξετε ιατρός ή φαρμακείο. Δίνω τα στοιχεία μου, αλλά το σύστημα δεν με αναγνωρίζει, τι κάνω; Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το Γραφείο Αρωγής στο τηλέφωνο 11131. Ολοκλήρωσα την εγγραφή μου, αλλά τώρα ξέχασα τον κωδικό πρόσβασης (password). Τι κάνω; Στη σελίδα πρόσβασης της υπηρεσίας υπάρχει επιλογή που λέει «Ξέχασα τον κωδικό πρόσβασης» επιλέξτε το και θα σας καθοδηγήσει η εφαρμογή για τα επόμενα βήματα σας. Ξέχασα το όνομα χρήστη τι κάνω; Θα πρέπει να επικοινωνήσετε με το Γραφείο Αρωγής στο τηλέφωνο 11131. Παίζει ρόλο ο τρόπος γραφής του ονόματος επιθέτου (π.χ. Δημήτρης ή Δημήτριος); Τα στοιχεία θα πρέπει να δηλώνονται, όπως ακριβώς αναγράφονται στην αστυνομική σας ταυτότητα. 16 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ χωρήσω στην εγγραφή & πιστοποίηση; Όχι, είναι απαραίτητη προϋπόθεση η εισαγωγή όλων των στοιχείων τα οποία ζητούνται από την φόρμα εγγραφής και ο έλεγχος τους από την εφαρμογή για την ορθή ταυτοποίηση του χρήστη ιατρού ή φαρμακείου. Εμφανίζεται σχετικό μήνυμα, ότι τα στοιχεία που δίνω είναι λάθος. Θα πρέπει να καλέσετε το Γραφείο Αρωγής στο 11131 για περαιτέρω οδηγίες. Ποιοι είναι οι βασικοί περιορισμοί για τη χρήση της εφαρμογής Ηλεκτρονικής Καταχώρισης και Εκτέλεσης Συνταγών (ΗΚΕΣ); Η χρήση της εφαρμογής γίνεται μέσω του διαδικτύου (Internet). Η χρήση της εφαρμογής γίνεται μόνο από εξουσιοδοτημένους χρήστες (εγγεγραμμένοι χρήστες οι οποίοι έχουν αποκτήσει λογαριασμό χρήσης στην υπηρεσία). Εάν ο ασφαλισμένος δεν έχει ΑΜΚΑ είναι αδύνατη η καταχώριση ηλεκτρονικής συνταγής άρα και η εκτέλεση συνταγών φαρμάκων. Ποιοι είναι οι βασικοί έλεγχοι του συστήματος; Το σύστημα δεν επιτρέπει την καταχώρηση συνταγής, εάν δεν έχουν καταγραφεί από τον ιατρό σε μία συνταγή τα εξής: 1. στοιχεία ασθενή, βάσει του ΑΜΚΑ 2. διάγνωση 3. θεραπεία, δηλαδή τα φάρμακα που θα πρέπει να πάρει ο ασθενής, 4. δοσολογία φαρμάκων. Το σύστημα καταγράφει αυτόματα την ημερομηνία έναρξης μιας συνταγής και υπολογίζει την ημερομηνία λήξης της αυτόματα (5 ημέρες ή 5+3 για σταδιακή / μερική εκτέλεση) Το σύστημα ακυρώνει αυτόματα μία συνταγή, αν παρέλθει ο χρόνος λήξης της Το σύστημα θα καταχωρήσει την ανώτατη συμμετοχή 25%, εάν ο ιατρός δεν επιλέξει συμμετοχή (βάσει του ΠΔ 121/2008) Το σύστημα δεν επιτρέπει στον φαρμακοποιό να δώσει οποιοδήποτε άλλο φάρμακο, πλην αυτό/ών που καταχώρησε ο ιατρός. Αλλάζουν οι κανόνες που διέπουν τη συγγραφή συνταγής και την εκτέλεσή της; Ακολουθούνται οι κανόνες που αναφέρονται στο Π.Δ. 121/2008. Καταργούνται τα συνταγολόγια; Όχι δεν καταργούνται, ισχύουν για τις περιπτώσεις που ο ιατρός χρειαστεί να συνταγογραφήσει χειρόγραφα. Γιατί διατηρούμε τις εκτυπώσεις και τις ταινίες γνησιότητας (κουπόνια); Στόχος είναι η σταδιακή, και ανά περίπτωση, κατάργηση των εκτυπώσεων συνταγών, καθώς και της επικόλλησης και αποστολής των κουπονιών στα ασφαλιστικά ταμεία. Στην καθολική εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, δηλαδή στην εφαρμογή της σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία, δεν χρειάζεται να κρατούνται και να αποστέλλονται οι ταινίες γνησιότητας στα Ασφαλιστικά Ταμεία (διότι θα υπάρχει συνολικός έλεγχος των bar codes που καταχωρούνται στο σύστημα και έτσι τα κουπόνια με την καταχώριση τους θα ακυρώνονται αυτόματα). Συνήθεις Ερωτήσεις Φαρμακοποιών Είμαι φαρμακοποιός, τι θα κάνω στην περίπτωση που διακοπεί προσωρινά η σύνδεσή μου στο διαδίκτυο και δεν έχω πρόσβαση στην εφαρμογή; Μπορείτε να εκτελέσετε κανονικά μία χειρόγραφη συνταγή, όπως θα κάνατε και σήμερα και έχετε το περιθώριο να την καταχωρίσετε στο σύστημα έως τη λήξη της. Μπορείτε, επίσης, να εκτελέσετε και μία ηλεκτρονική συνταγή σε μία έκτακτη περίπτωση χωρίς να την καταχωρίσετε εκείνη την ώρα στο σύστημα, αλλά αργότερα έως την ημερομηνία λήξης της. Σε κάθε περίπτωση για να γίνει αυτό θα πρέπει να είστε σίγουροι για τα στοιχεία του ασθενή που έχετε μπροστά σας. Δηλαδή να έχετε πιστοποιήσει ότι η χειρόγραφή ή η ηλεκτρονική συνταγή που σας έδωσε ο ασθενής αναφέρετε στο πρόσωπο που αναγράφεται στο βιβλιάριο υγείας, το οποίο πρέπει να ελέγξετε. Να κρατάτε σε κάθε περίπτωση την χειρόγραφη ή ηλεκτρονική συνταγή που φέρει τη σφραγίδα και την υπογραφή του ιατρού και την υπογραφή του ασφαλισμένου. Είμαι φαρμακοποιός και εκτέλεσα μία ηλεκτρονική συνταγή άμεσα πριν την αναζητήσω στο σύστημα (λόγω έκτακτης ανάγκης) και όταν μπήκα να την καταχωρήσω, το σύστημα μου είπε ότι είναι εκτελεσμένη, τι κάνω; Το σύστημα γνωρίζει ποιος την εκτέλεσε, μόνον εξουσιοδοτημένος χρήστης μπορεί να το κάνει. Άρα, θα επικοινωνήσουμε με το φαρμακείο που την εκτέλεσε και θα διερευνήσουμε το συμβάν. Σε καμία περίπτωση, εφόσον εσείς έχετε κρατήσει τα στοιχεία του ασθενούς, και τη συνταγή του ιατρού (η οποία φέρει υπογραφή και σφραγίδα) το λάθος δεν θα καταλογιστεί σε εσάς. Τι προβλέπεται για τη μερική εκτέλεση συνταγών; Το σύστημα αντιλαμβάνεται τη μερική εκτέλεση (των ποσοτήτων των φαρμάκων) των συνταγών αυτόματα. Ο φαρμακοποιός δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα άλλο, πλην του να καταχωρίσει στο σύστημα τις ταινίες γνησιότητας (κουπόνια) των σκευασμάτων (κουτιών) που δίνει στον ασθενή κάθε φορά. Υπάρχουν τρεις περιπτώσεις όπου μπορούν να θέσουν τη συνταγή σε κατάσταση «Μερικής εκτέλεσης» στο σύστημα. Περίπτωση 1: Η εκτέλεση να γίνει σταδιακά λόγω έλλειψης ενός ή περισσότερων φαρμάκων στο ράφι του φαρμακείου. Εάν το φαρμακείο έχει έλλειψη φαρμάκου εκείνη τη χρονική στιγμή εκτελεί τα φάρμακα που έχει και πατώντας «εκτέλεση» το σύστημα θέτει τη συνταγή σε κατάσταση «Μερικής Εκτέλεσης». Το ίδιο φαρμακείο και μόνον το ίδιο μπορεί όταν θα έχει τα υπόλοιπα φάρμακα να αναζητήσει (έως τη λήξη της η οποία παρατάθηκε +3 ημέρες) πάλι τη συνταγή, με PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197 17

ΣΥΝΤΑΓΟΓΡΑΦΗΣΗ τον κωδικό της και να εκτελέσει και τα υπόλοιπα. Περίπτωση 2: Η άρνηση του ασθενούς να παραλάβει κάποιο από τα φάρμακα της συνταγής. Ο φαρμακοποιός δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα άλλο, πλην του να καταχωρίσει στο σύστημα τις ταινίες γνησιότητας (κουπόνια) των σκευασμάτων (κουτιών) που δίνει στον ασθενή. Το σύστημα αναγνωρίζει ότι οι ποσότητες είναι μικρότερες από αυτές που έδωσε ο ιατρός και θέτει την συνταγή σε κατάσταση «Μερικής Εκτέλεσης». Περίπτωση 3: Η εκτέλεση από τον φαρμακοποιό λιγότερων σκευασμάτων (κουτιών) στην περίπτωση όπου η δοσολογία δεν συμφωνεί με την ποσότητα στην θεραπεία μηνός. Εάν ο ιατρός αναγράψει σε θεραπεία μηνός π.χ. 4 κουτιά ενός φαρμάκου και η δοσολογία που έχει αναγράψει δείχνει ότι ο ασθενής χρειάζεται τα 3 για τη θεραπεία μηνός, το φαρμακείο οφείλει να ελέγξει και να δώσει τα 3. Ο φαρμακοποιός δεν χρειάζεται να κάνει τίποτα άλλο πλην του να καταχωρίσει στο σύστημα τις ταινίες γνησιότητας (κουπόνια) των 3 σκευασμάτων (κουτιών) που δίνει στον ασθενή. Το σύστημα αναγνωρίζει, ότι οι ποσότητες είναι μικρότερες από αυτές πουέδωσε ο ιατρός και θέτει την συνταγή σε κατάσταση «Μερικής Εκτέλεσης». Το σύστημα δεν ελέγχει αυτόματα εάν η δοσολογία που αναγράφει ο ιατρός είναι σύμφωνη με την ποσότητα στην περίπτωση της θεραπείας μηνός. Όμως, κάθε μήνα μέσω της στατιστικής επεξεργασίας αναζητά και ελέγχει τέτοιες περιπτώσεις με σκοπό να τις καταλογίσει. Η εκκαθάριση γίνεται αυτόματα; Ναι, αλλά το Ταμείο απολογιστικά μπορεί να σας ζητήσει την επιστροφή ποσού λόγω συνταγών που απεστάλησαν χωρίς τα απαραίτητα συνοδευτικά (όπως οι εκτυπώσεις με τα κουπόνια, συνοδευτικά έγγραφα που απαιτούνται κλπ) ή λόγω συνταγών που αφορούσαν σε θεραπεία μηνός και οι οποίες βάσει της Οδηγίες στο youtube Μια αξιόλογη προσπάθεια έκανε ο Φαρμακευτικός Σύλλογος Κιλκίς, ο οποίος ανέβασε στο δημοφιλές site www.youtube.com, ένα σύντομο στο οποίο περιγράφεται η λειτουργία της e-συνταγογράφησης στο φαρμακείο. Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί να παρακολουθήσει το εν λόγω βίντεο στο http://www.youtube.com/watch?v=zjx9bibny5u. δοσολογίας του ιατρού έπρεπε να εκτελεστούν μερικώς. Μπορεί ο φαρμακοποιός να δώσει στον ασθενή κάποια άλλη συσκευασία φαρμάκου από αυτή που επέλεξε ο ιατρός, σε περίπτωση προσωρινής έλλειψης του φαρμάκου στην αγορά; Η χορήγηση ενός φαρμάκου ανήκει αποκλειστικά στην ευθύνη του ιατρού. Ο φαρμακοποιός βάσει νόμου δεν μπορεί να αλλάξει την επιλογή του ιατρού για τη χορήγηση ενός φαρμάκου. Ο φαρμακοποιός μπορεί να δώσει μόνο λιγότερες ποσότητες φαρμάκων. Φάρμακα που δεν κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά (ενώ μπορεί να έχουν έγκριση από ΕΟΦ και τιμή από την ΓΓΕ) δεν θα είναι δυνατόν να τα επιλέξει ο ιατρός. Στην περίπτωση όπου υπάρχει έλλειψη ενός φαρμάκου στην αγορά και ο ασθενής δεν μπόρεσε να το προμηθευτεί, τότε θα χρειαστεί να πάει στον ιατρό του να του ακυρώσει τη συνταγή και να δημιουργήσει νέα ή να γράψει άλλη στην περίπτωση όπου η προηγούμενη εκτελέστηκε μερικώς (διότι είχε και αλλά φάρμακα τα οποία ο ασθενής μπορεί να χρειαζόταν άμεσα). Μπορώ να συνταγογραφήσω ηλεκτρονικά στην περίπτωση γαληνικών; Μέχρι να ενσωματωθεί στο σύστημα η διαδικασία της χορήγησης γαληνικού φαρμάκου, για τα γαληνικά φάρμακα ο ιατρός θα εκδίδει χειρόγραφη συνταγή η οποία θα εκτελείται, επίσης, χειρόγραφα από το φαρμακείο. Κατά πόσον τα διάφορα προγράμματα φαρμακείου μπορούν να συνεργαστούν άμεσα και αρμονικά με το σύστημα Η/Σ; Θα δώσουμε άμεσα προς τις εταιρείες που υλοποιούν και συντηρούν τα προγράμματα αυτά, τις τεχνικές προδιαγραφές που απαιτούνται προκειμένου τα εν λόγω προγράμματα να συνδεθούν με την εφαρμογή ηλεκτρονικής συνταγογράφησης. ΠΡΟ- ΣΟΧΗ: Το σύστημα δεν έχει καμία σχέση και ούτε αντικαθιστά ή υποκαθιστά οποιαδήποτε υπηρεσία σας παρέχουν τα μηχανογραφικά πακέτα λογισμικού που έχετε για την αποθήκη σας και την έκδοση αποδείξεων λιανικής πώλησης. Είμαι φαρμακοποιός και εκτέλεσα μια συνταγή ιατρού, την επιστρέφω στον ασθενή; Για την ομαλή μετάβαση από το χειρόγραφο στον ηλεκτρονικό τρόπο συνταγογράφησης, προσωρινά ο φαρμακοποιός εκτυπώνει τη συνταγή, επικολλά τα κουπόνια των φαρμάκων και φυλάσσει και επισυνάπτει την υπογεγραμμένη συνταγή του γιατρού στη δική του εκτύπωση. Πώς αποφεύγουμε ο ιατρός να συνταγογραφεί ερήμην του ασθενή; Το σύστημα έχει όλες τις πληροφορίες που απαιτούνται, για να ενημερώσει τον ασθενή για κάθε κίνηση που έχει γίνει για αυτόν από έναν ιατρό ή φαρμακοποιό. Άμεσα, ο ασθενής θα μπορεί να ενημερωθεί μέσω Ίντερνετ, δίνοντας τον ΑΜΚΑ του, ότι για τον μήνα Χ δημιουργήθηκαν στο σύστημα Υ συνταγές για αυτόν. Αν το επιθυμεί, με αίτησή του στο Ταμείο θα μπορεί να παραλάβει και αναλυτική κατάσταση με τις συνταγές του. Παράλληλα, σχεδιάζετε η διαδικασία παροχής κωδικών στους ασθενείς προκειμένου να έχουν ηλεκτρονική πρόσβαση στα δεδομένα αυτά. 18 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

ΔΙΑΛΟΓΟΣ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ ΜΑΓΙΣΣΩΝ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ Όλος ο διάλογος για τα φαρμακεία Του Μιχάλη Πιτσιλίδη Προτείνεις να μην ανοίξει το επάγγελμα, προτείνεις να δοθεί σημαντική αμοιβή στο φαρμακοποιό για την εκτέλεση της συνταγής και μετά να γίνει ανατιμολόγηση, ώστε να μειωθούν σημαντικά οι τιμές των ακριβών φαρμάκων, με ελάχιστη ή καθόλου επιβάρυνση του φαρμακοποιού και κατηγορείσαι, γιατί έκανες υπολογισμούς του εισοδήματος των φαρμακοποιών, με βάση τις επίσημες ανακοινώσεις του ΠΦΣ! Είναι τυπικό σύμπτωμα αρρωστημένης συνωμοσιολογίας να θεωρείς ότι όλα είναι εναντίον σου και, ακόμα περισσότερο, να υποψιάζεσαι ως υπηρέτες συμφερόντων (όπως π.χ. ανέφερε ο κ. Δ. Καραγεωργίου για τον κ. Πάσχο Μανδραβέλη, δημοσιογράφο της Καθημερινής) όλους όσοι δεν συμφωνούν μαζί σου και το κάνουν ανοιχτά, μέσα από δημόσιο βήμα. Είναι τραγικές οι φασιστικές αντιδράσεις, οι τηλεφωνικές απειλές και οι άναρθρες κραυγές των Μαμελούκων, εναντίον όσων διαφωνούν μαζί τους. Γράφει κάτι η Καθημερινή; Σαμποτάρετε την Καθημερινή. Μην την αγοράζετε. Στο κάτω κάτω, αν δεν διαβάσω ένα δημοσίευμα, μπορώ κάλλιστα να επαναπαύομαι, προσποιούμενος ότι δεν υπάρχει. Λέει κάτι «εναντίον των φαρμακοποιών» το MEGA; Κάντε ζάπινγκ. Δείτε STAR. Εκδίδει κλαδικό έντυπο ο εχθρός σου; Ζήτησε το θάνατό του! Αρμενίζουμε στραβά; Εμείς ποτέ! Ο γιαλός είναι στραβός και τόσο το χειρότερο γι αυτόν. Ο δημόσιος φαρμακευτικός λόγος εκφέρεται πλέον και στα άθλια, ανώνυμα sites όπου συμπλεγματικοί ανωνυμογράφοι προσφέρον τη δική τους δυσώδη συνεισφορά στο «διάλογο». Χάρη στο ιντερνέτ, τα σκατά της κοινωνίας πλέον αγέρωχα στην επιφάνεια. Περιθωριακοί φαρμακοποιοί και «Nα από τι κινδυνεύει πραγματικά το επάγγελμα του φαρμακοποιού» Με τον τίτλο αυτό δημοσιεύτηκε στις 12 Οκτωβρίου 2010, ένα ανώνυμο, ως συνήθως, σχόλιο στο www.mypharm.gr. Έχουν σημασία όχι μόνο το κείμενο που αναδημοσιεύεται προς σχολιασμό, αλλά και ο σχολιασμός από το mypharm. Πάλι καλά, πάντως, που δεν ζητείται η απαγόρευση των σχετικών ερευνών, ώστε να μην κινδυνεύει το επάγγελμα του φαρμακοποιού! Έναν αιώνα περίπου πριν οι αμαξάδες ανησυχούσαν για την επέκταση των κινητήρων εσωτερικής καύσης και των αυτοκινήτων «Αμερικανική εταιρεία βιοτεχνολογίας έλαβε το πράσινο φως για την πρώτη θεραπευτική χρήση βλαστικών κυττάρων που προέρχονται από έμβρυα. Ο πρώτος από τους ασθενείς με τραύματα στη σπονδυλικής στήλη ήδη υποβάλλεται μυστικά στη θεραπεία στην Ατλάντα. «Όταν αρχίσαμε να εργαζόμαστε με ανθρώπινα εμβρυακά βλαστοκύτταρα το 1999, πολλοί προέβλεπαν ότι θα περνούσαν αρκετές δεκαετίες πριν μια τέτοια κυτταρική θεραπεία εγκριθεί για κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους» δήλωσε ο Τόμας Οκάρμα, πρόεδρος της εταιρείας Geron. Όπως αναφέρει το Reuters, η Geron έλαβε άδεια από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για δοκιμές της μεθόδου έως και σε επτά αμερικανικά νοσοκομεία. Πάντως η Φάση Ι των κλινικών μελετών θα εξετάσει μόνο την ασφάλεια της θεραπείας και όχι την αποτελεσματικότητά της. Επίσης, στη μελέτη θα συμμετάσχουν μόνο ασθενείς με πολύ πρόσφατα τραύματα. Κανείς δεν μπορεί βέβαια να προβλέψει τα αποτελέσματα, η ελπίδα όμως υπάρχει: Προηγούμενες δοκιμές σε παράλυτα πειραματόζωα είχαν δείξει ότι η μέθοδος βελτιώνει αισθητά την κινητικότητα. Βλαστικά κύτταρα από τον μυελό των οστών ή άλλους ιστούς έχουν δοκιμαστεί και παλαιότερα σε ανθρώπους. Αυτή, όμως, είναι η πρώτη φορά που θα χορηγηθούν σε ασθενείς κύτταρα από έμβρυα, τα οποία θεωρούνται πιο «ευέλικτα» από τα βλαστικά κύτταρα των ενηλίκων, και μπορούν να δώσουν οποιονδήποτε ιστό του ανθρώπινου σώματος. Πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι τα βλαστικά κύτταρα θα φέρουν επανάσταση στην Ιατρική. Τα βλαστοκύτταρα της Geron προήλθαν από έμβρυα που περίσσεψαν από κλινικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Τα κύτταρα αρχικά καλλιεργήθηκαν στο εργαστήριο και υποβλήθηκαν σε μοριακούς χειρισμούς ώστε να μετατραπούν σε πρόδρομα κύτταρα του νευρικού συστήματος. Η ελπίδα είναι ότι τα κύτταρα αυτά θα μεταναστεύσουν στο σημείο του τραύματος στη σπονδυλική στήλη και θα 20 PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197

ΔΙΑΛΟΓΟΣ φαρμακο-σύζυγοι που βιώνουν λάθρα, γεμάτοι μίσος για όλους και όλα γύρω τους, όσους και όσα έχουν πετύχει κάτι περισσότερο από το να σέρνονται στη λάσπη. Είναι φαρμακοποιοί αυτοί που ανωνύμως λερώνουν; Είναι άνθρωποι με πανεπιστημιακή μόρφωση, στους οποίους έχει ανατεθεί σημαντικό μέρος της φροντίδας του πληθυσμού; Το αφήνω στην κρίση σας Προσωπικά, πάντως, προτιμούσα πάντα να είμαι χρήσιμος παρά ευχάριστος. Το κείμενο που δημοσίευσα στην Καθημερινή και αποτέλεσε την πέτρα του σκανδάλου για όλα τα παραπάνω, είναι το ακόλουθο. ΚΕΙΜΕΝΟ Μ.ΠΙΤΣΙΛΙΔΗ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ (5-10-2010) «Η Καθημερινή έχει συμβάλλει, όσο κανένα άλλο μέσο ενημέρωσης, στον υψηλού επιπέδου διάλογο για το πρακτέον, στο χώρο των φαρμακείων. Ο υπογράφων έχει θέσει πολλές φορές το θέμα (π.χ. 3/8/2010 στην Καθημερινή). Την Κυριακή 26/9 ο κ. Στέφανος Μάνος, με τη γνωστή του παρρησία, επισήμανε το ζήτημα του σταθερού κέρδους που οδηγεί σε ακραίες καταστάσεις για τα ακριβά φάρμακα. Π.χ. από ένα φάρμακο λιανικής τιμής 200 ευρώ, ο φαρμακοποιός κερδίζει 50 ευρώ (!), μακράν το υψηλότερο ποσό και ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό συμβαίνει γιατί το ποσοστό κέρδους παραμένει σταθερό (25% επί της λιανικής ή 33% επί της χονδρικής) ανεξαρτήτως τιμής. Το ποσοστό αυτό προσαυξάνεται κατά 3-4 % από τις εκπτώσεις που προσφέρουν οι συνεταιριστικές κυρίως φαρμακαποθήκες, οι οποίες ανήκουν στους φαρμακοποιούς και κυριαρχούν στην αγορά. Ακολούθησαν πληρωμένη καταχώριση-απάντηση του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλόγου (ΠΦΣ), επιστολή του κ. Κυριάκου Θεοδοσιάδη, αντιπροέδρου του ΠΦΣ, άρθρο-παρέμβαση του κ. Πάσχου Μανδραβέλη και απάντηση του κ. Μάνου στην επιστολή Θεοδοσιάδη. Οι συνεργάτες της Καθημερινής περιγράφουν, με ενάργεια και επάρκεια, το αυτονόητο. Από την πλευρά τους, οι εκπρόσωποι των φαρμακοποιών είναι αυτονόητο ότι υπερασπίζονται τα συμφέροντα του κλάδου και πολύ καλά κάνουν. Αλλά η ανάγκη για σημαντικά μέτρα είναι πλέον αδήριτη, καθώς στα φαρμακεία καταλήγει το 25% της φαρμακευτικής δαπάνης, το επάγγελμα λειτουργεί υπό καθεστώς ευρείας κρατικής προστασίας (απαγορεύονται οι εκπτώσεις!) και είναι κλειστό, με την έννοια ότι υφίστανται ανυπέρβλητοι γεωγραφικοί και πληθυσμιακοί περιορισμοί, στη λειτουργία νέων φαρμακείων. Στη χώρα μας αναλογεί ο μεγαλύτερος, αναλογικά, αριθμός φαρμακείων (1 ανά 900 κατοίκους!) μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Αυτό συνηγορεί υπέρ του σταδιακού, ελεγχόμενου ανοίγματος του επαγγέλματος, με τη θέσπιση ουσιαστικών κριτηρίων, όπως ισχύουν σε πολλές χώρες της ΕΕ. Άλλωστε, από γεωγραφικής ή/και πληθυσμιακής απόψεως, το φαρμακευτικό επάγγελμα αναλάβουν την αναγέννηση του κατεστραμμένου τμήματος του νωτιαίου μυελού και των νεύρων. Ο πρώτος στον κόσμο ασθενής στον οποίο θα δοκιμαστεί θεραπεία με εμβρυακά βλαστοκύτταρα έχει ήδη εισαχθεί στο Κέντρο Σέπερντ της Ατλάντα, το οποίο ειδικεύεται στην αποκατάσταση τραυματισμών στη σπονδυλική στήλη. Τα στοιχεία του θα κρατηθούν μυστικά. Έγκριση από την FDA περιμένει στο μεταξύ μια ανάλογη θεραπεία της Advanced Cell Technology, η οποία σχεδιάστηκε για την καταπολέμηση μιας σπάνιας μορφής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας του ματιού» Μypharm: Oυδέν σχόλιο. Εδώ να δω το συνδικαλισμό μας που το μόνο που κοιτάει τα τελευταία 20 χρόνια είναι τα λεφτά και μόνο τα λεφτά. Όπως βλέπετε το θέμα εμβρυϊκά κύτταρα ήδη άρχισε να εταιρικοποιείται και ξεκινούν για την παραγωγή θεραπείες, στις οποίες είναι αυτονόητο ότι απουσιάζουμε. Επιβάλλεται να διεκδικήσουμε ρόλο, αλλάζοντας τελείως τον τρόπο σκέψης μας και αρχίζοντας από χθες κιόλας διασύνδεση με το πανεπιστήμιο και θεσμοθέτηση του ρόλου μας σε τέτοιες θεραπείες. Ήδη από το 2007 εταιρίες παραδοσιακές όπως Roche, GSK, Astra αρχίζουν να δραστηριοποιούνται στο πεδίο. Εμείς ούτε καν θεατές και ακόμα κυνηγάμε τα 89, αν είναι με 18% ή 35%, τη δραστική,τα φάρμακα του ΙΚΑ κτλ Να είμαστε καλά, σε καμιά 15 χρόνια, να τα λέμε που μας βλέπω όλους να πουλάμε ομοιοπαθητικά... Κρατήστε αυτό το άρθρο και εδώ θα είμαστε, έστω και χωρίς φαρμακείο». Είναι φαιδρό να ζητάει κανείς «θεσμοθέτηση» του ρόλου (;) του φαρμακοποιού εκεί που, προφανώς, δεν...ποιούνται φάρμακα. Δείχνει νοοτροπία δημοσίου υπαλλήλου και αρχαιοσυνδικαλιστή. Είναι προφανές, άλλωστε, ότι απαιτείται πλήρης αναδιάρθρωση του προγράμματος σπουδών. Με τη λογική αυτή, θα μπορούσε να διεκδικεί ρόλο και ο φιλόλογος Κανένας δεν εμποδίζει το φαρμακοποιό ή το βιολόγο ή το γιατρό ή το χημικό, να διεκδικήσει ουσιαστικό ρόλο στα επερχόμενα, με τις κατάλληλες μεταπτυχιακές σπουδές φυσικά. Αυτό άλλωστε συμβαίνει και σήμερα. Θα θυμάστε, ασφαλώς, όσοι διαβάζετε Pharmanews ότι είχα προτείνει ο ΠΦΣ να φέρει από την Αγγλία και να υλοποιεί στην Ελλάδα ένα πανεπιστημιακό πρόγραμμα βοτανοθεραπευτικής (ειδικότητα: herbalist), έτσι ώστε, όταν τα διάφορα βότανα λάβουν επισήμως θεραπευτικές ενδείξεις, να μπορεί, δικαίως, να θεωρηθεί ότι η χορήγησή τους πρέπει να αποτελεί αντικείμενο των φαρμακοποιών. Φυσικά δεν έγινε τίποτα. Μόνο κινητοποιήσεις γιατί δεν πληρώνει το δημόσιο, και τίποτα άλλο. Η διαδικασία ορισμού ενδείξεων για τα βότανα ολοκληρώθηκε πλέον, σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης. Σε λίγο λοιπόν θα βρεθούμε και πάλι να φωνάζουμε για ένα ακόμα τραίνο που χάθηκε PHARMANEWS > ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2010 > ΤΕΥΧΟΣ 197 21