3NƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏƏº



Σχετικά έγγραφα
Σοφία Παυλίδου. 13 ο Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Έδεσσα, Κυριακή, 12 Φεβρουαρίου 2012

Γράφει: Θάνος Παπαθανασίου, Μαιευτήρας - Γυναικολόγος. Νεότερες απόψεις και θεραπείες

Σακχαρώδης Διαβήτης. Ένας σύγχρονος ύπουλος εχθρός

«Τρώτε μήλα για δέκα λόγους υγείας!», από την Χριστίνα Ι. Μπουντούρη, Γενικό Οικογενειακό Ιατρό και τo iatropedia.gr!

Αρχικά θα πρέπει να προσδιορίσουμε τι είναι η παχυσαρκία.

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΟΛΗ ΑΠ ΑΥΤΟΝ ΑΤΟΜΩΝ ΝΕΑΡΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ

Είναι σχεδόν βέβαιο, είτε να γνωρίζετε κάποιον που πάσχει από μια τέτοια ασθένεια είτε να έχετε μια εσείς οι ίδιοι.

Υπέρταση. Τι Είναι η Υπέρταση; Από Τι Προκαλείται η Υπέρταση; Ποιοι Είναι Οι Παράγοντες Κινδύνου Για Την Υπέρταση;

Κατανοώντας τη Σχέση Στόματος & Σώματος

Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος: το πρότυπο των αυτόάνοσων ρευματικών νοσημάτων

Γράφει: Ελένη Αναστασίου, Υπεύθυνη Διαβητολογικού Κέντρου Κύησης του Α' Ενδοκρινολογικού Τμήματος» του Νοσοκομείου «Αλεξάνδρα»

Οι ενδείξεις ουλίτιδας περιλαµβάνουν :

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ. για την έρευνα. «Πανελλήνια Επιδημιολογική Μελέτη Καταγραφής Στοματικής Υγείας»

Ένας οδηγός για τους γονείς, ώστε τα παιδιά με διαβήτη τύπου 1 να επιστρέψουν στην καθημερινότητά τους

7 ο Λύκειο ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ ΤΑΞΗ ΤΜΗΜΑ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΠΑΥΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Ελαιόλαδο: Το πολύτιμο όπλο έναντι πολλών ασθενειών. Το ελαιόλαδο, "υγρό χρυσάφι" κατά τον Όμηρο αποτελεί θαυματουργή πηγή

Τελικό κείμενο της Μελέτης. Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών: Διατροφή και Υγεία

Π Α Π Α Γ Ι Α Ν Ν Η Ο.

Από τον Κώστα κουραβανα

Γράφει: Ματκάρης Τ. Μιλτιάδης, Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Μήπως έχω µεγαλακρία; Πώς θα το καταλάβω;

Παγκόσμιος Μήνας Νόσου Alzheimer 2017

«Τι είναι ο μεταγευματικός διαβήτης;», από τον Ειδικό Παθολόγο Διαβητολόγο Άγγελο Κλείτσα και το yourdoc.gr!

Στέργιος Ι. Τραπότσης Χειρουργός Ορθοπαιδικός Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΑΠΘ Διδάσκων ΤΕΦAΑ-ΠΘ

διαβήτης & υγεία στα πόδια Aκολουθήστε τα σωστά βήματα!

«Οι Top Τροφές για απώλεια βάρους!», από την Μαργαρίτα Μυρισκλάβου Τελειοφ. Διαιτολόγο Διατροφολόγο και το logodiatrofis.gr!

ΤΑ 10 ΜΥΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡ ΙΑΣ. Κέντρο Πρόληψης Γυναικείων Καρδιολογικών Νοσηµάτων Β Καρδιολογική Κλινική. Ενηµερωτικό Έντυπο

Μεσογειακή Διατροφή Τι γνωρίζουμε για αυτή;

Η σημασία της υγείας του μαστού

ΕΡΓΑΣΙΑ ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ

«Ενημερωθείτε για την Υγεία σας, Ζήστε καλύτερα! Άνοια Νευροπαθητικός Πόνος λόγω Σακχαρώδη Διαβήτη Σεξουαλική Ζωή στην Τρίτη Ηλικία - Ακράτεια»

Άσε τους άλλους να μασάνε goji berry και βάλε τα ελληνικά super foods στη διατροφή σου

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

ΚΕΝΤΡΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΚΑΡΔΙΑΣ

πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για τη μέση σας

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Σ Ο Υ. νεφρά


ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΙΑ ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ. Πρόληψη: Το κλειδί για την στοματική υγεία

Μειώστε τον κίνδυνο για πρόωρο θάνατο µε τα Ωµέγα-3

Διατροφή και Υγεία. Τμήμα Project 3 Α Τετραμήνου 1 ο ΕΠΑ.Λ. Άνω Λιοσίων

Ο Διαβήτης στα παιδιά και στους εφήβους

ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΟΥΜΠΟΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ. Συνεργάτης ΤΕΙ ΛΑΡΙΣΑΣ. Τμήμα Νοσηλευτικής

Νοσος Cushing Μάθετε περισσότερα

ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΝΕΦΡΟΥ. Λειτουργία των νεφρών. Συμπτώματα της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας

ΠΩΣ ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΩ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΜΟΥ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΕΙ ΤΟ ΛΕΜΦΩΜΑ;

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ

Κεφάλαιο 6 Το τέλος της εποχής της Γενετικής

Για την υγεία της καρδιάς μας

Μεταξία Κράλλη! Ένα όνομα που γνωρίζουν όλοι οι αναγνώστες της ελληνικής λογοτεχνίας, ωστόσο, κανείς δεν ξέρει ποια

ξεχάστε αυτά που ξέρατε παλιά για τα δόντια. οδοντιατρείο αισθητικής αποκατάστασης dental art institute

Άσκηση, υγεία και χρόνιες παθήσεις

Ρίξτε την αρτηριακή πίεση χωρίς φάρμακα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΗ ΙΑΓΝΩΣΗ & ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΩΝ ΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ. 25 ης ΜΑΡΤΊΟΥ ΚΑΤΕΡΙΝΗ ΤΗΛ.: FAX: 23510/

Γράφει: Αντώνιος Π. Λέπουρας, Ιατρός Παθολόγος, Εξειδικευμένος στον Σακχ. Διαβήτη, Δ/ντής Β Παθολογικής & Διαβητολογικού Ιατρείου, Ιατρικού Ψυχικού

ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ - ΚΑΛΑΜΠΑΚΑ CITY KALAMPAKA METEORA NEWS ΕΙΔΗΣΕΙΣ ΝΕΑ GREECE

Απόσπασμα από το βιβλίο «Πως να ζήσετε 150 χρόνια» του Dr. Δημήτρη Τσουκαλά

Οφέλη του πράσινου τσαγιού για την υγεία

Οι αριθμοί σελίδων με έντονη γραφή δείχνουν τα κύρια κεφάλαια που σχετίζονται με το θέμα. ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΜΑΘΗΜΑ

ΕΡΓΑΣΙΕΣ. Α ομάδα. Αφού επιλέξεις τρία από τα παραπάνω αποσπάσματα που σε άγγιξαν περισσότερο, να καταγράψεις τις δικές σου σκέψεις.

Ιδέες για ένα σωστό πρωινό

histogenesis Dr.Stefanos Goudelas, Dermatologist

ΘΕΜΑ: ΟΣΤΕΟΠΟΡΩΣΗ. Τσολάκης Κωνσταντίνος Φοιτητής νοσηλευτικής ΑΜ. ΝΣ. 7194

ρ Ελενα Κουλλαπή 2014

PROJECT. Ελαιόλαδο το χρυσάφι στο πιάτο μας. Ελαιόλαδο και υγεία

«Tα 14 Πράγματα που Κάνουν οι Καταπληκτικοί Γονείς», από την ψυχολόγο-συγγραφέα Dr. Λίζα Βάρβογλη!

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΔΙΑΓΓΕΙΑΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΣΤΗ ΝΕΑΡΗ ΗΛΙΚΙΑ

Ημερίδα με Θέμα Η ΠΡΟΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΣΩΜΑΤΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΩΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΑΙΤΗΜΑ:

Πως μπορώ να υποστηρίξω τον άνθρωπό μου. να αντιμετωπίσει το λέμφωμα;

Αποδεδειγμένα από ειδικούς και έρευνες, η καλύτερη προστασία απέναντι στο άγχος και την πίεση της καθημερινότητας είναι η άσκηση. Η προσωπική άσκηση

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ ΜΕ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ

Σύμμαχος για όλη την οικογένεια!

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ Η ΑΞΙΑ ΤΗΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ ΚΑΤΑΝΟΩΝΤΑΣ ΚΑΙ ΦΡΟΝΤΙΖΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΙΑΓΙΑ

ΙΑΒΗΤΙΚΟ ΠΟ Ι. ιάγνωση και Θεραπεία. Ενηµερωτικό Έντυπο

29 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΚΑΡΔΙΑΣ ΑΣΚΗΣΗ & ΚΑΡΔΙΑ

«Σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2 : Ένα χρήσιμο ΤΕΣΤ για την διάγνωση του», από την Διαιτολόγο Διατροφολόγο Βασιλική Νεστορή και το diaitologia.gr!

Αποτελέσματα έρευνας αγοράς σε Γιατρούς, Φαρμακοποιούς & Κοινό σχετικά με την. Επικοινωνία. των ΦΕ. the value of experience

ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ Ενδοκρινολογικό Ιατρείο Γεωργίου Μαστοράκου. Κανατά Μαρία-Χριστίνα (Α.Μ ) Εαρινό εξάμηνο 2017

Από την σκοπιά του κλινικού γιατρού : Κανόνες ινσουλινοθεραπείας σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2.

Οφέλη από την σταφυλοθεραπεία

ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΩΝ & ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

"Να είσαι ΕΣΥ! Όλοι οι άλλοι ρόλοι είναι πιασμένοι." Oscar Wilde

η μεταβολική προσέγγιση Πάνος Τσίτσιος Φαρμακοποιός, MSc Δντης Ιατρικού Τμήματος

Addressing overtraining through nutrition

ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ. Επιμέλεια: Φρίντα Εγγλεζάκη (Χημικός)

«Φυσικές» συμβουλές για εύκολο & υγιεινό αδυνάτισμα

Η ιδανική κατάσταση του ανθρώπινου σώματος αλλάζει, καθώς περνάει από διαφορετικές. φάσεις. Σκεφτείτε πως λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα μια μέρα.

η λύση στο πρόβληµα της κυτταρίτιδας Συµπλήρωµα διατροφής µε ω3 - ω6, βιταµίνες Β6 & Ε και φυτικά εκχυλίσµατα

Σακχαρώδης διαβήτης και οστεοπόρωση - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Τρίτη, 23 Νοέμβριος :22

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΦΡΟΝΤΙΣΤΕΣ ΑΤΟΜΩΝ ΜΕ ΑΝΟΙΑ. Ευγενία Β. Γκιντώνη Ψυχολόγος, MSc Επιστημονική Συνεργάτης Ψ.Ν.Τ ΚΕΔΔΥ Αρκαδίας

ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ

Ηπειρος Προτάσεις για πιλοτικό πρόγραµµα πρόληψης και αντιµετώπισης των καρδιαγγειακών νοσηµάτων

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ (NALTREXONE) ΚΑΙ ΤΗΝ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΟ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ Η Ναλτρεξόνη

Εάν απαντήσατε "ναι" σε 3 ή περισσότερες ερωτήσεις, συμβουλευτείτε το έντυπο αυτό, το οποίο περιέχει πληροφορίες που μπορούν να σας βοηθήσουν.

Πρόληψη στα καρδιαγγειακά νοσήματα

Μάνος Κοντολέων : «Ζω γράφοντας και γράφω ζώντας» Πέμπτη, 23 Μάρτιος :11

Εφαρμοσμένη Διατροφική Ιατρική

Ποια είναι τα είδη της κατάθλιψης;

Διατροφή και ηλικιωμένοι

ΔΩΣΤΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΗΝ ΤΑΛΑΙΠΩΡΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΕΡΓΙΑ

Transcript:

2,90

1 : 1 : 2 2 2 1, 1, 2 2 2 + 1 : + ( 1, 1, 2 2 2 + 1 : + : 2.

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ ΤΕΥΧΟΣ ΘΑ ΚΥΚΛΟΦΟΡΗΣΕΙ ΣΤΙΣ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 30 > Life > Positive < 34 6 8 12 20 24 30 34 LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE EDITORIAL 10+1 ΑΠΟΡΙΕΣ για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Σπύρος Κονιτσιώτης: «Πιο ευάλωτος ο εγκέφαλος στο οξειδωτικό στρες» ΟΝΥΧΟΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΤΕΛΟΣ! Δείξτε τα πόδια σας, χωρίς ντροπή! ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Γιώργος Κοντακιώτης: «Η επίσκεψη στον οδοντίατρο δεν είναι πολυτέλεια» POSITIVE PEOPLE Pαλλία Χρηστίδου: «Η μουσική σε μαθαίνει να αγωνίζεσαι, να διεκδικείς» ΟΜΟΡΦΙΑ Μακιγιάζ & μαλλιά: Οι τάσεις της σεζόν www.lifepositive.gr

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ-ΕΚΔΟΣΗ > Μ. ΠΙΤΣΙΛΙΔΗΣ Α.Ε. Αγ. Νικολάου 102, 16674 Γλυφάδα Τηλ: 210 8947002, Fax: 210 8941551 e-mail: info@lifepositive.gr www.pitsilidis.gr ΕΚΔΟΤΗΣ > Μιχάλης Πιτσιλίδης 50 ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ > Νινέττα Βατικιώτη ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ > Νεκταρία Καρακώστα ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ > Βασιλική Κούτσικου ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ > Γιώργος Παναγόπουλος SENIOR ART DIRECTOR > Γρηγορία Μαυροειδάκου ART DIRECTOR > Μάτα Παρασύρη 38 42 46 50 54 57 58 60 62 ΔΗΜΟΣΙOΓΡΑΦΙΚΗ ΟΜΑΔΑ > Βιβέττα Λαϊνιώτη > Λυδία Παπαευαγγέλου > Ειρήνη Πιτσιλίδη ΕΙΔIΚΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > LIFE POSITIVE > > Ορέστης Γιωτάκος, ψυχίατρος > Γρηγόρης Λάσκαρης, φαρμακοποιός > Θεόδωρος Ροκκάς, γαστρεντερολόγος > Χρήστος Ντέλλος, καρδιολόγος > Κώστας Σπίγγος, νευρολόγος ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Γιατί βλέπουμε εφιάλτες; ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Cyber-bullying: Βία πίσω από την οθόνη ΔΙΑΤΡΟΦΗ Έτοιμη να αποσύρει τις προειδοποιήσεις για τη χοληστερίνη η κυβέρνηση των ΗΠΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ Εμπλουτισμένα τρόφιμα: Πόσο χρήσιμα είναι; ΑΚΤΙΒΙΣΜΟΣ Fair Trade: Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο κατά της φτώχειας NEA Μικρά και πρακτικά PET LOVE Αντίδραση στο λουρί; Ο σκύλος κάτι θέλει να σας πει... VENI, VIDI Vintage, Retro & Second Hand στην Αθήνα ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΑΓΟΡΑΣ ΥΠΟΔΟΧΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΗΣ > Σοφία Κολοβού ΛΟΓΙΣΤΗΡΙΟ > Σταμάτης Κωνσταντάτος ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ > Όλγα Κοσσυβάκη ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ > istockphoto > shutterstock images ΕΚΤΥΠΩΣΗ -ΒΙΒΛΙΟΔΕΣΙΑ: > ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ IRIS A.E.Β.Ε. www.lifepositive.gr Το LifePositive> είναι μηνιαίο περιοδικό και διανέμεται δωρεάν, τo τελευταίo Σάββατο κάθε μήνα, με τον «Ελεύθερο Τύπο». Τον υπόλοιπο μήνα, θα το βρείτε στα περίπτερα με 2,90.

(τσούι βάιτς) Τώρα κάθε παιδί θα χαίρεται να τρώει τις βιταμίνες του. Oι νέες μασώμενες βιταμίνες, σε μορφή ζελεδάκια-αρκουδάκια που έχουν υπέροχη γεύση! Τα Chewy Vites είναι η ιδανική λύση για να παίρνουν τα παιδιά καθημερινά, όλες τις βιταμίνες που χρειάζονται για την καλή υγεία και την ανάπτυξή τους! A Αρ. Γνωστ. Εοφ: 73297 1/8/14, 73298 1/8/14, 73299 1/8/14, 107025 15/12/14 flyingcolours

> editοrial τoυ Γρηγόρη Λάσκαρη 6 Το τέλος της διατροφικής τύφλωσης Η θεωρία των κακών λιπαρών είναι απλή και εύληπτη, επειδή παραπέμπει στη θεωρία των βουλωμένων λουκιών: τα λιπαρά τρόφιμα περιέχουν μεγάλες ποσότητες κορεσμένων λιπών και χοληστερίνης, τα οποία κολλούν στις αρτηρίες, αυτές στενεύουν, αποφράσσονται και έτσι παθαίνουμε εμφράγματα και εγκεφαλικά. Η υπόθεση αυτή ονομάστηκε «υπόθεση δίαιτας-καρδιάς, diet-heart hypothesis» και το επαγωγικό της μεγαλείο κάλυψε σαν σάβανο όλους τους μηχανισμούς παραγωγής και εμπέδωσης της γνώσης: γιατρούς, διατροφολόγους, πολιτικούς, ΜΜΕ, παραγωγούς τροφίμων. Και όμως, οι κατασκευαστές της θεωρίας γνώριζαν από την πρώτη στιγμή ότι η diet-heart hypothesis έμπαζε από παντού. Παρ όλα αυτά όμως επέμεναν να την πλασάρουν και να την προπαγανδίζουν με τέτοια επιμονή, που πλέον η εξίσωση χοληστερίνη= θάνατος έχει εντυπωθεί στο ανθρώπινο DNA, δίκην επιγενετικής τροποποίησης. Γιατί γνώριζαν; Επειδή τα αποτελέσματα της μεγάλης κλινικής δοκιμής MRFIT ήταν γνωστά ήδη από το 1982. Ο επιστημονικός σχεδιασμός της μελέτης ήταν τέτοιος, ώστε να παράξει αδιάσειστα στοιχεία. Στη δοκιμή αυτή συμμετείχαν 12.864 υγιείς άνδρες. Οι μισοί από αυτούς εντάχθηκαν σε ομάδα διατροφικής παρέμβασης χαμηλών λιπαρών και χοληστερίνης, ενώ στους άλλους μισούς δεν προσφέρθηκε κάποια ιδιαίτερη διατροφική ή άλλη αγωγή. Μετά από 7 χρόνια, το 46% των ατόμων της ομάδας παρέμβασης είχε «πετύχει» μείωση της κατανάλωσης χοληστερίνης κατά 40% και των κορεσμένων λιπαρών κατά 25%, σε σχέση με την ομάδα αναφοράς. Τι κέρδισε; Τίποτα! Μετά από όλα αυτά τα χρόνια διατροφικής στέρησης, η θνησιμότητα της ομάδας παρέμβασης ήταν ίδια με την ομάδα αναφοράς. Όμως το ιατροβιομηχανικό σύμπλεγμα ήθελε με το στανιό έναν ένοχο για να του φορτώσει το κύμα εμφραγμάτων που έπληττε τον δυτικό κόσμο. Έτσι, το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ ξόδεψε το πρωτοφανές ποσό των 415 εκατομμυρίων δολαρίων για να διεξάγει και άλλη κλινική μελέτη, την WHI (Women s Health Initiative), η οποία θα έδινε την τελική απάντηση στο ερώτημα της σχέσης διατροφής και υγείας. Για χρόνια, οι γυναίκες της ομάδας παρέμβασης κατανάλωναν 23% λιγότερα κορεσμένα λίπη, 20% λιγότερη χοληστερίνη, 15% περισσότερους υδατάνθρακες και 25% περισσότερα φρούτα και λαχανικά. Τα αποτελέσματα; 8 χρόνια στέρησης και χορτοφαγίας δεν προσέφεραν ουδέν όφελος. Σύμφωνα με τους υπεύθυνους της μελέτης «μία [οκταετής] διατροφική παρέμβαση που ελάττωσε τη συνολική κατανάλωση λίπους και αύξησε την πρόσληψη φρούτων, λαχανικών και δημητριακών, δεν μείωσε τον κίνδυνο εμφάνισης στεφανιαίων επεισοδίων, εγκεφαλικού ή καρδιαγγειακής νόσου». Το επιστημονικό ιερατείο επέλεξε να αγνοήσει και αυτήν την έρευνα και συνέχισε να αντλεί κύρος, να χτίζει καριέρες και να καταλαμβάνει πανεπιστημιακές έδρες. Το ψέμα όμως έχει κοντά ποδάρια. Σύμφωνα με την έγκυρη Washington Post, υπό το βάρος των επιστημονικών αποδείξεων ή μάλλον από την έλλειψή τους!-, το Υπουργείο Υγείας των ΗΠΑ αποφάσισε να εξέλθει από τη νιρβάνα της ευγενούς τύφλωσης και μέσα στις επόμενες ημέρες ετοιμάζεται να αποσύρει τις διατροφικές οδηγίες περί αποφυγής κατανάλωσης τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε χοληστερίνη (Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο της Washington Post στη σελ. 46). Αναμένουμε όλοι οι επιστημονικοί υπεύθυνοι και οι μιντιακοί κλακαδόροι τους που για χρόνια μετέτρεψαν την Ιατρική σε εργαλείο ηθικού εκφοβισμού να βγουν και να μας εξηγήσουν πού βάσιζαν επί τόσα χρόνια τις ασκητικές προτροπές τους. < > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> υγεία 10+1 Απορίες για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών 8 Ταλαιπωρεί σχεδόν μία στις δέκα γυναίκες και αποτελεί σημαντική αιτία υπογονιμότητας στον σύγχρονο κόσμο. Ο λόγος για το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών, που παρατηρείται στο 5-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας (12-45 ετών). Τι ακριβώς είναι αυτό το σύνδρομο, πού οφείλεται και τι μπορεί να προκαλέσει; Ο Μαιευτήρας χειρουργός- γυναικολόγος κ. Αγαμέμνων Δρακονταειδής λύνει όλες μας τις απορίες. τι εννοούμε όταν λέμε σύνδρομο 1 πολυκυστικών ωοθηκών; Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών (P.C.O.S) ή αλλιώς Σύνδρομο Stein Leventhal (οι Irvin Stein και Michael Leventhal ήταν οι δύο Αμερικάνοι γυναικολόγοι που πρώτοι συσχέτισαν την αμηνόρροια με αμφοτερόπλευρες πολυκυστικές ωοθήκες), χαρακτηρίζεται από συνδυασμό τουλάχιστον δύο από τα παρακάτω συμπτώματα: διαταραχές εμμήνου ρύσεως (ολιγομηνόρροια έως αμηνόρροια), παχυσαρκία, υπερτρίχωση, υπογονιμότητα. Επιπλέον, στα διαγνωστικά κριτήρια περιλαμβάνονται η ανωοθυλακιορρηξία και η υπερανδρογοναιμία. Η παρουσία κυστών στις ωοθήκες είναι συνήθης, αλλά όχι απαραίτητη για τη διάγνωση. πού οφείλεται; 2 Το πιο συνηθισμένο χαρακτηριστικό του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών είναι η υπερπαραγωγή ανδρογόνων από τις ωοθήκες και πιθανόν και από τα επινεφρίδια, το οποίο εκδηλώνεται με διαταραχές του κύκλου και σε αρκετές περιπτώσεις με ανικανότητα ωορρηξίας. Επίσης, συνήθως παρατηρείται αυξημένη αρωματοποίηση των ανδρογόνων και μεγάλη παραγωγή οιστρογόνων, ενώ το δέρμα και ο λιπώδης ιστός παίζουν ρόλο με μια σειρά μεταβολών, όπως η παρουσία της 5α αναγωγάσης στο δέρμα, που καθορίζει την τριχοφυΐα. Το σύστημα υποθάλαμος υπόφυση παίζει σημαντικό ρόλο, μέσα από την αύξηση των επιπέδων της GnRH, που οδηγεί σε δυσανάλογη έκκριση των γοναδοτροπινών. Φυσιολογικά, τα επίπεδα της FSH είναι μεγαλύτερα από την LH. Στο σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών όμως, η LH γίνεται σχεδόν διπλάσια από την FSH. Όταν οι ορμόνες αυτές δεν βρίσκονται στα σωστά επίπεδα, προκαλούνται προβλήματα στην παραγωγή των ωαρίων, στην ωορρηξία και στην περίοδο της γυναίκας. Το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών μπορεί να είναι ωστόσο και κληρονομικής αιτιολογίας -συχνά παρουσιάζεται σε γυναίκες της ίδιας οικογένειας. πώς εκδηλώνεται; ποια είναι τα συνηθέστερα 3 συμπτώματα; Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, τα συνηθέστερα συμπτώματα είναι οι διαταραχές στην έμμηνο ρύση (ολιγομηνόρροια έως αμηνόρροια), η παχυσαρκία, η υπερτρίχωση, η υπογονιμότητα. πώς τίθεται η διάγνωση; 4 Για να τεθεί η διάγνωση, είναι σημαντική η λήψη ενός πλήρους ιατρικού ιστορικού. Πρέπει να γίνουν επίσης > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> υγεία 10+1 απορίες για το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών 10 αιματολογικές εξετάσεις, που περιλαμβάνουν ορμονολογικό έλεγχο, με ιδιαίτερη έμφαση στον λόγο FSH/ LH (παρουσία του συνδρόμου, παρατηρούνται αυξημένα επίπεδα LH και φυσιολογικά ή ελαττωμένα επίπεδα FSH στο πλάσμα), στην ορμόνη SHBG (αν υπάρχουν πολυκυστικές ωοθήκες θα βρίσκεται σε χαμηλά επίπεδα, λόγω των αυξημένων επιπέδων ανδρογόνων) και στην ορμόνη DHEA-S (αν υπάρχει σύνδρομο, θα βρίσκεται επίσης σε αυξημένα επίπεδα). Στις αιματολογικές εξετάσεις θα πρέπει να συμπεριληφθεί και καμπύλη ανοχής στη γλυκόζη με παράλληλη μέτρηση ινσουλίνης - η αυξημένη αντίσταση στην ινσουλίνη αποτελεί ένδειξη Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αποτελεί επίσης χρήσιμη διαγνωστική μέθοδο. Στις γυναίκες με το σύνδρομο, εντοπίζεται αυξημένο μέγεθος ωοθηκών με 7-8 μικροκύστεις ανά ωοθήκη, σε τοξοειδή διάταξη. τι μπορεί να προκάλεσει 5 το σπω; Μπορεί να προκαλέσει υπογονιμότητα, εξαιτίας των διαταραχών εμμήνου ρύσεως (ολιγομηνόρροια ή και αμηνόρροια), ενώ λόγω των ορμονικών διαταραχών μπορεί να οδηγήσει σε παχυσαρκία, αυξημένη τριχοφυΐα ή/και ακμή. γιατί οι γυναίκες με 6 σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν προβλήματα με την περίοδό τους; Οι διαταραχές της εμμήνου ρύσεως προκαλούνται από τις ορμονικές διαταραχές. Τα επίπεδα των οιστρογόνων και προγεστερόνης παραμένουν υψηλά, τα επίπεδα της FSH δεν αυξάνονται, ώστε να οδηγήσουν στην ωρίμανση των ωοθυλακίων και μέσα από μια σειρά άλλων ορμονικών διαταραχών, κανένα από τα ωοθυλάκια δεν οδηγείται σε ωοθυλακιορρηξία. ποια είναι η σχέση του συνδρόμου πολυκυστικών ωο- 7 θηκών με την παχυσαρκία; Τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων, ασκούν τη δράση τους στα λιπώδη κύτταρα του υποδόριου ιστού, προκαλώντας αύξηση του βάρους και παχυσαρκία. μπορεί να βελτιωθεί με 8 αλλαγές στον τρόπο ζωής; Μπορεί να υπάρξει βελτίωση του συνδρόμου, με αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες, με ένταξη της σωματικής άσκησης στην καθημερινότητα της ασθενούς, με ψυχολογική υποστήριξη μέσα σε ομάδες ατόμων που βιώνουν την ίδια κατάσταση (group therapy), μέθοδος που εφαρμόζεται ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια στην Αμερική. τι λύσεις υπάρχουν για το 9 πρόβλημα; Σε γυναίκες που δεν επιθυμούν κύηση, η θεραπευτική επιλογή είναι η χορήγηση χαμηλής δόσης αντισυλληπτικών δισκίων. Η χορήγηση προγεστερινοειδούς για 10-14 ημέρες/μήνα μπορεί να εξασφαλίσει κυκλική εμφάνιση εμμήνου ρύσεως και αποτελεί φραγμό στη συνεχή δράση των οιστρογόνων στο ενδομήτριο. Η χορήγηση αγωνιστών GnRH επιτρέπει τη διαφοροποίηση των ανδρογόνων και μειώνει την υπερτρίχωση. Η χορήγηση γλυκοκορτικοστεροειδών βοηθά αποτελεσματικά στη μείωση της υπερανδογοναιμίας και στη βελτίωση της ακμής. Η ινοσιτόλη, ένα βιταμινούχο συμπλήρωμα διατροφής που εντάσσεται στο σύμπλεγμα των βιταμινών Β, βελτιώνει την κλινική εικόνα και τη γονιμότητα των γυναικών, διορθώνοντας τις μεταβολικές και αναπαραγωγικές αλλαγές που σχετίζονται με το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών. Η μετφορμίνη χορηγείται όταν η ασθενής εμφανίζει υπερινσουλιναιμία. Υπάρχουν, τέλος, επεμβατικές μέθοδοι, που εφαρμόζονται σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις. Αυτές είναι η σφηνοειδής εκτομή των ωοθηκών και η λαπαροσκοπική ηλεκτροκαυτηρίαση. πόσο σημαντική είναι 10 η εξατομίκευση στη θεραπεία; Είναι εξαιρετικά σημαντική, διότι κάθε ασθενής παρουσιάζει διαφορετικό συνδυασμό συμπτωμάτων. Συνεπώς, κάθε ασθενής αντιμετωπίζεται ανάλογα με τα συμπτώματα που εμφανίζει και ανάλογα με τις προσωπικές της ανάγκες, όπως π.χ. την ανάγκη για τεκνοποίηση ή την ανάγκη για βελτίωση της εικόνας της, μέσω της μείωσης της τριχοφυΐας, της απώλειας σωματικού βάρους ή της αντιμετώπισης της ακμής. Πώς αντιμετωπίζονται τα 11 προβλήματα γονιμότητας στις γυναίκες με Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών; Σε γυναίκες που επιθυμούν να τεκνοποιήσουν, πρέπει να επιτευχθεί πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας με φάρμακο εκλογής την κιτρική κλομιφαίνη. Κατά τη λήψη κλομιφαίνης, τα επίπεδα της FSH και της LH αυξάνονται, προκαλώντας την ωρίμανση ωοθυλακίων, όπως συμβαίνει και στον φυσιολογικό κύκλο. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, μπορεί επίσης να χορηγηθεί βρωμοκρυπτίνη δεξαμεθαζόνη, κεκαθερμένη FSH, σε συνδυασμό με HCG. < i Δρακονταειδής Αγαμέμνων Μαιευτήρας χειρουργός-γυναικολόγος Λεωφ. Αλεξάνδρας 100, Αμπελόκηποι τηλ. για ραντεβού 6934039806 www.drdrakontaidis.gr > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

0 0 www.winmedica.gr

> συνέντευξη > Επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα

ΣΠΥΡΟΣ ΚΟΝΙΤΣΙΩΤΗΣ ΠΙΟ ΕΥΑΛΩΤΟΣ Ο ΕΓΚΕΦΑΛΟΣ ΣΤΟ ΟΞΕΙΔΩΤΙΚΟ ΣΤΡΕΣ Συχνά ακούμε για τις ελεύθερες ρίζες που δημιουργούνται στον οργανισμό μας και απειλούν την υγεία και την ομορφιά μας. Μέχρι πρότινος, το οξειδωτικό στρες είχε συχετιστεί με την εμφάνιση των λεγόμενων «νοσημάτων φθοράς», όπως τα καρδιαγγειακά νοσήματα, ο καρκίνος και ο σακχαρώδης διαβήτης. Ολοένα και περισσότερες έρευνες σήμερα επιβεβαιώνουν τη σχέση του οξειδωτικού στρες με την εμφάνιση νευροεκφυλιστικών νοσμάτων, όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος του Πάρκινσον. Ο Αν. Καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Σπύρος Κονιτσιώτης μάς εξηγεί το πώς και το γιατί συμβαίνει αυτό και μας προτείνει τρόπους για να διατηρήσουμε τον εγκέφαλό μας απρόσβλητο από τις φθορές. Το λιποϊκό οξύ φαίνεται να κερδίζει συνεχώς έδαφος στην πρόληψη και στη θεραπεία πληθώρας νευρολογικών νοσημάτων. Τι είναι το οξειδωτικό στρες και γιατί μας κάνει κακό; Μία σειρά ελευθέρων ριζών οξυγόνου (ROS) παράγονται στον ανθρώπινο οργανισμό ως αποτέλεσμα του φυσιολογικού μεταβολισμού. Ωστόσο, η συσσώρευση ελευθέρων ριζών πέραν από τις ανάγκες του κυττάρου, μπορεί να προκαλέσει βλάβες σε διάφορα βιομόρια (λιπίδια, πρωτεΐνες και νουκλεϊκά οξέα). Τα κύτταρα διαθέτουν μηχανισμούς άμυνας για την αντιμετώπιση της περίσσειας των ελευθέρων ριζών, όμως οι αντιοξειδωτικοί μηχανισμοί των κυττάρων δεν επαρκούν πάντα, ώστε να κρατήσουν τα επίπεδα των ελευθέρων ριζών κάτω από τα τοξικά επίπεδα. Τότε μιλάμε για οξειδωτικό στρες. Ορισμένοι ιστοί, ιδιαίτερα ο νευρικός ιστός, είναι πολύ ευαί- 13 > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> συνέντευξη Σπύρος Κονιτσιώτης 14 «Η χορήγηση αντιοξειδωτικών ουσιών σαν συμπλήρωμα διατροφής μπορεί να ωφελήσει στην αναστολή της εξέλιξης ή ακόμη και στην πρόληψη των διαφόρων νευροεκφυλιστικών νόσων» Σπύρος Κονιτσιώτης Αν. Καθηγητής Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων σθητοι στο οξειδωτικό στρες, λόγω των αυξημένων αναγκών τους σε οξυγόνο για την παραγωγή της απαιτούμενης ενέργειας. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα μεγαλύτερη παραγωγή ελευθέρων ριζών. Επιπλέον, ο εγκέφαλος διαθέτει μικρότερης δραστικότητας αντιοξειδωτικά ένζυμα σε σχέση με άλλους ιστούς, ενώ περιέχει αυξημένη συγκέντρωση πολυακόρεστων λιπαρών οξέων, που είναι πιο ευάλωτα στην οξείδωση. Ετσι, το οξειδωτικό στρες μπορεί να οδηγήσει στον κυτταρικό θάνατο νευρώνων και στην εμφάνιση νευροεκφυλιστικών νοσημάτων. Άρα το οξειδωτικό στρες θα μπορούσαμε να πούμε ότι συνδέεται με τη νόσο Alzheimer, το Πάρκινσον ή' την Πολλαπλή Σκλήρυνση; Πρόδρομα στοιχεία δείχνουν ότι στα αρχικά στάδια εξέλιξης της νόσου Alzheimer, η εναπόθεση αμυλοειδούς και η δημιουργία νευρινώδων σωματιδίων είναι αποτέλεσμα του οξειδωτικού στρες που δημιουργείται σε μια προσπάθεια να προστατεύσει τους νευρώνες από την οξείδωση. Ωστόσο, κατά την εξέλιξη της νόσου, τόσο το αμυλοειδές, όσο και τα νευροϊνώδη σωμάτια μπορούν να λειτουργήσουν σαν τοξικά μόρια που επάγουν το οξειδωτικό στρες. Συγκεκριμένα, τα ανωτέρω μόρια μπορεί να εισέλθουν στα μιτοχόνδρια και να επάγουν τη δημιουργία ελευθέρων ριζών, με αποτέλεσμα την καταστροφή των μιτοχονδρίων και τον κυτταρικό τους θάνατο. Με το οξειδωτικό στρες φαίνεται να σχετίζεται και η νόσος του Πάρκινσον, έπειτα από την παρατήρηση ότι ο μεταβολισμός της ντοπαμίνης μπορεί να οδηγήσει στον σχηματισμό ελευθέρων ριζών. Η απώλεια νευρώνων στη νόσο του Πάρκινσον έχει αποδοθεί στο ενδοκυττάρια οξείδωση των ντοπαμινεργικών νευρώνων. Στους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον έχει βρεθεί μειωμένη συγκέντρωση ενδοκυττάριας γλουταθειόνης (GSH) στα κύτταρα της μέλαινας ουσίας, καθώς και μειωμένη δραστηριότητα συμπλέγματος Ι της αναπνευστικής αλυσίδας. Στοιχεία από νεότερες μελέτες έχουν αποδείξει τέλος τη συμμετοχή νευροεκφυλιστικών μηχανισμών στην εξέλιξη της Σκλήρυνσης κατά Πλάκας. Και εδώ το οξειδωτικό στρες προτείνεται ως βασικός μηχανισμός της «νευροεκφυλιστικής» φάσης της ΣΚΠ! Εξάλλου, δύο τουλάχιστον νέα φάρμακα για τη ΣΚΠ, όπως η λακινιμόδη και το διμεθυλφουμαρικο, δρουν με σαφή αντιοξειδωτικό μηχανισμό δράσης. Η λήψη αντιοξειδωτικών μπορεί να προλάβει αυτή τη φθορά; Πληθώρα μελετών έχουν αναδείξει την ευεργετική δράση των αντιοξειδωτικών ουσιών στις διάφορες νευροεκφυλιστικές νόσους, κυρίως μέσω της αναστολής της οξείδωσης των λιπιδίων, των πρωτεϊνών και των νουκλεϊκών οξέων του νευρικού συστήματος από τις ελεύθερες ρίζες. Η χορήγηση αντιοξειδωτικών ουσιών σαν συμπλήρωμα διατροφής μπορεί επίσης να ωφελήσει στην > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> συνέντευξη Σπύρος Κονιτσιώτης αναστολή της εξέλιξης ή ακόμη και στην πρόληψη των διαφόρων νευροεκφυλιστικών νόσων. Δύο από τα πιο γνωστά αντιοξειδωτικά είναι η α-τοκοφερόλη (βιταμίνη Ε), και η βιταμίνη C. Δυστυχώς όμως, η κλινική τους χρήση σε ασθενείς με νευροεκφυλιστικά νοσήματα δεν απέδειξε κλινικό όφελος, πιθανώς λόγω ανεπαρκούς βιοδιαθεσιμότητας και ανεπαρκούς in vivo δράσης των χορηγούμενων σκευασμάτων. Σε αυτό το σημείο, αξίζει να αναφερθούμε στο λιποϊκό οξύ, μια αντιοξειδωτική ουσία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην πρόληψη και στη θεραπεία πληθώρας νευρολογικών νοσημάτων. «Το λιποϊκό οξύ είναι μια αντιοξειδωτική ουσία με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα στην πρόληψη και στη θεραπεία πληθώρας νευρολογικών νοσημάτων» Τι παραπάνω μπορεί να προσφέρει το λιποϊκό οξύ; Το α-λιποϊκό οξύ (ALA) είναι ένας από τους ισχυρότερους, in vivo αντιοξειδωτικούς παράγοντες. Η αντιοξειδωτική δράση του λιποϊκού οξέος εξασκείται με πολλούς τρόπους: εκτός από το ότι δεσμεύει τις ελεύθερες ρίζες και τα βαρέα μέταλλα, συμμετέχει στην ανακύκλιση/ αναγέννηση της γλουταθειόνης, καθώς και του συνενζύμου Q10. Επίσης, αυξάνει την αναγέννηση των βιταμινών C και E, αυξάνοντας έτσι την απόδοση όλων των αντιοξειδωτικών μηχανισμών του κυττάρου. Επιπλέον, το λιποϊκό οξύ διαθέτει αντιφλεγμονώδη δράση, ενώ προστατεύει και βελτιώνει τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου. Το λιποϊκό οξύ έχει τέλος την ικανότητα να διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, προστατεύοντας με αυτόν τον τρόπο άμεσα το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ). Η ισχυρή αντιοξειδωτική δράση του λιποϊκού έχει επιβεβαιωθεί σε πληθώρα πειραματικών μοντέλων οξειδωτικού στρες: από κυτταροκαλλιέργειες μέχρι πειραματόζωα, και από στην ισχαιμία, μέχρι τις βλάβες από ακτινοβολία. Ταυτόχρονα, κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν την παραπάνω ευεργετική δράση του λιποϊκού οξέος σε ασθενείς με διάφορα νευρολογικά νοσήματα και σε ασθενείς με επώδυνη διαβητική πολυνευροπάθεια. > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

Μην το ξεγράφεις. Tώρα γίνεται. D.K.P.Cac 11_2013 Αναγεννητικός παράγοντας που επουλώνει τα έλκη διαβητικού ποδιού αποτελεσματικά 1 Σε σύντομο χρονικό διάστημα Με εύκολη εφαρμογή Μειώνοντας δραστικά τον πόνο 1. I.Slim et al, Journal of Wound Technology 2012;17 ΦΑΡΜΑΣΕΡΒ - ΛΙΛΛΥ Α.Ε.Β.Ε. 15o χλμ. Εθνικής Οδού Αθηνών-Λαμίας, 14564 Κηφισιά, τηλ.: 210 6294600 fax: 210 6294610, T.Θ. 51288 Γραφείο Θεσσαλονίκης: Αδριανουπόλεως 24, 551 33 Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη τηλ.: 2310 480160 Για παραγγελίες: τηλ.: 210 6294629 fax: 210 6294630 e-mail: orders@lilly.gr www.lilly.gr

> συνέντευξη Σπύρος Κονιτσιώτης Πώς βοηθά το λιποϊκό οξύ τους ασθενείς με Alzheimer, Πάρκινσον και ΣκΠ; Έχουν δημοσιευθεί πολλές μελέτες με χρήση λιποϊκού οξέος, που έδειξαν ότι η χορήγηση ALA σε ηλικιωμένα πειραματόζωα, επαναφέρει τα μειωμένα επίπεδα χολινεστεράσης στον εγκέφαλο και προστατεύει τους νευρώνες στον φλοιό από την τοξική δράση του β-αμυλοειδούς. Σε μια μικρή σχετικά μελέτη, ασθενείς με νόσο Alzheimer, που έλαβαν ΑLA 600 mg / ημέρα για ένα έτος, εμφάνισαν σταθεροποίηση της νόσου. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν σε μια μεγαλύτερη πρόσφατη μελέτη σε 128 ασθενείς με νόσο Alzheimer, στους οποίους η χορήγηση 600 mg λιποϊκού οξέος για 16 μήνες βελτίωσε σημαντικά τη νοητική τους κατάσταση. Όπως και στο Alzheimer, έτσι και στο Πάρκινσον, το ΑLA αναστέλλει την τοξική δράση της νευροτοξίνης MPTP, η οποία προκαλεί νόσο Πάρκινσον σε πειραματόζωα και ανθρώπους και προστατεύει τη λειτουργία του μιτοχονδρίου. Τέλος, στη ΣκΠ, το λιποϊκό οξύ αποδείχθηκε αποτελεσματικότερο στην πρόληψη της ανάπτυξης βλαβών, πιθανά σταθεροποιώντας τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και αναστέλλοντας τη μετανάστευση λεμφοκυττάρων και μακροφάγων στο ΚΝΣ. 18 > ΜΠΟΡΟΥΜΕ ΝΑ ΛΑΒΟΥΜΕ ΤΙΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΛΙΠΟΪΚΟΥ ΟΞΕΟΣ ΠΟΥ ΕΧΟΥΜΕ ΑΝΑΓΚΗ ΜΕΣΩ ΤΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ; Παρόλο που το λιποϊκό οξύ υπάρχει σε μυϊκά, εγκεφαλικά και ηπατικά κύτταρα, η πρόσληψή του σε επαρκείς ποσότητες καθημερινά μέσω της κατανάλωσης τέτοιων τροφών είναι πρακτικά ανέφικτη και θα μπορούσε να εγκυμονεί παράπλευρους κινδύνους από την πρόσληψη χοληστερόλης, κ.ά. Λιποϊκό οξύ ανευρίσκεται και σε λαχανικά όπως το σπανάκι, αλλά σε πολύ μικρές ποσότητες. Έτσι, για τη λήψη επαρκών ποσοτήτων του αντιοξειδωτικού κρίνεται απαραίτητη η λήψη του από συμπληρώματα διατροφής. Η απορρόφησή του από το έντερο είναι ελλιπής όταν καταναλωθεί με τροφές πλούσιες σε λιπαρά, ενώ όταν βρεθεί στην κυκλοφορία, πολύ γρήγορα κατανέμεται στους ιστούς που το χρησιμοποιούν, και το υπόλοιπο ταχύτατα αποβάλλεται από τους νεφρούς. Λόγω της ταχύτατης αποβολής του από τους νεφρούς, απαιτείται επομένως συνεχής τροφοδότηση των ιστών με τις απαραίτητες δόσεις λιποϊκού καθ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Τα ανωτέρω καθιστούν αναγκαία τη χορήγησή του σε μορφή βραδείας αποδέσμευσης, ώστε να διασφαλίζεται η συνεχής παροχή του στους ιστούς καθ όλη τη διάρκεια του 24ώρου. Από τις κλινικές μελέτες, προκύπτει ότι η συνιστώμενη ημερησία δοσολογία λιποϊκού οξέος είναι 600 mg, σε μορφή βραδείας αποδέσμευσης. > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

Σε μια μικρή σχετικά μελέτη, ασθενείς με νόσο Alzheimer, που έλαβαν ΑLA 600 mg / ημέρα για ένα έτος, εμφάνισαν σταθεροποίηση της νόσου. Τα ευρήματα αυτά επιβεβαιώθηκαν σε μια μεγαλύτερη πρόσφατη μελέτη σε 128 ασθενείς με νόσο Alzheimer, στους οποίους η χορήγηση 600 mg λιποϊκού οξέος για 16 μήνες βελτίωσε σημαντικά τη νοητική τους κατάσταση. Το λιποϊκό οξύ είναι ωστόσο πιο γνωστό για τη δράση του στον διαβήτη. Μιλήστε μας και για αυτό. Υπάρχει πληθώρα προκλινικών δεδομένων, που τεκμηριώνει την ωφέλιμη δράση του λιποϊκού οξέος στην πρόληψη των επιπλοκών του σακχαρώδη διαβήτη, από τη ρύθμιση της γλυκόζης ορού και τον καταρράκτη, μέχρι τη λειτουργία του ενδοθηλίου και τα επίπεδα των λιπιδίων στον ορό. Η καλύτερα τεκμηριωμένη δράση του ωστόσο, αφορά στην αποτελεσματικότητά του στη βελτίωση των συμπτωμάτων και στην αναστολή της εξέλιξης της διαβητικής πολυνευροπάθειας, όπου υπάρχει πια σημαντική συγκέντρωση κλινικών δεδομένων υψηλού επιπέδου. Έχουν δημοσιευθεί τουλάχιστον δύο μετα-αναλύσεις με συγκεντρωτικά αποτελέσματα από εκατοντάδες ασθενείς, καθώς και σημαντικός αριθμός μικρότερων, ανοικτών, μελετών. Οι περισσότερες μελέτες αφορούν στην επώδυνη περιφερική διαβητική πολυνευροπάθεια, υπάρχουν όμως και μελέτες αποκλειστικά σε ασθενείς με διαβητική νευροπάθεια του αυτόνομου, όπως η μελέτη DEKAN (Deutsche Kardiale Autonome Neuropathie). Πρόκειται για μια τυχαιοποιημένη, πολυκεντρική μελέτη, στην οποία χορηγήθηκε ΑLA ή placebo για 4 μήνες, που έδειξε βελτίωση των συμπτωμάτων, των διαταραχών του διαστήματος QT και των καρδιακών αρρυθμιών. Στην πιο πρόσφατη και μεγαλύτερη σε διάρκεια από τις μελέτες, τη μελέτη ΝΑΤΗΑΝ, συμμετείχαν 477 διαβητικοί ασθενείς με επώδυνη διαβητική περιφερική νευροπάθεια, από 46 κέντρα σε ΗΠΑ, Καναδά και Ευρώπη. Έλαβαν 600 mg α-λιποϊκού οξέος ή placebo, και παρακολουθήθηκαν για 4 χρόνια. Οι ασθενείς που έλαβαν λιποϊκό οξύ εμφάνισαν βελτίωση στα νευροπαθητικά συμπτώματα, τη μυϊκή αδυναμία και στις διαταραχές του αυτόνομου, ενώ η εξέλιξη της νευροπάθειας ανεστάλη, σε σχέση με τους ασθενείς που έλαβαν placebo. Η συνηθέστερη δόση που χρησιμοποιήθηκε ήταν τα 600 mg λιποϊκού οξέος, μία φορά την εβδομάδα, για διάστημα έως 4 έτη. Σε όλες τις μελέτες, το λιποϊκό οξύ προκάλεσε σημαντική βελτίωση στις παραμέτρους του νευροπαθητικού πόνου και μάλιστα στα περισσότερο επώδυνα από τα συμπτώματα (αλλοδυνία, καυσαλγία, διαξιφιστικά άλγη), σε μετρήσεις λειτουργικότητας της μυϊκής ισχύος, σε νευροφυσιολογικές παραμέτρους, σε μετρήσεις λειτουργιών του αυτόνομου (κυρίως καρδιακός ρυθμός, αρρυθμίες) και σε δείκτες ποιότητας ζωής. Όσον αφορά στην ασφάλεια, η μακροχρόνια θεραπεία με λιποϊκό οξύ αποδείχθηκε ασφαλής και καλά ανεκτή. Υπάρχουν άλλες ενδείξεις για το λιποϊκό οξύ; Μια ακόμη, πολύ ενδιαφέρουσα δράση του λιποϊκού είναι αυτή ενάντια στην παχυσαρκία. Προκαταρκτικά αποτελέσματα σε προκλινικά μοντέλα σε πειραματόζωα, έδειξαν ότι προκαλεί καταστολή της όρεξης. Επίσης, σε μικρές ομάδες ασθενών, επιβεβαιώθηκαν σε μια μεγάλη τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή μελέτη σε 539 παχύσαρκους ασθενείς, οι οποίοι έλαβαν είτε 1200-1800 mg λιποϊκού είτε placebo επί 20 εβδομάδες. Στο τέλος της μελέτης, οι ασθενείς που έλαβαν λιποϊκό έχασαν σημαντικά περισσότερο βάρος, σε σχέση με τους ασθενείς που έπαιρναν το placebo. < 19 > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> υγεία ΟΝΥΧΟΜΥΚΗΤΙΑΣΗ ΤΕΛΟΣ! Δείξτε τα πόδια σας, χωρίς ντροπή! Μήπως η εμφάνιση των νυχιών των χεριών σας σάς δημιουργεί αμηχανία; Μήπως φοβάστε να φορέσετε σανδάλια ή πέδιλα, λόγω της εμφάνισης των νυχιών των ποδιών σας; Αν ναι, πιθανόν να ανήκετε στα άτομα που έχουν προσβληθεί από μύκητες στα νύχια. Πολλές γυναίκες διστάζουν να φορέσουν peep toes, πέδιλα ή σανδάλια, λόγω της εμφάνισης των νυχιών τους. «Κατάλαβα ότι είχα μύκητες στα νύχια των ποδιών, όταν έπειτα από δύο διαδοχικές επισκέψεις σε ένα κομμωτήριο για πεντικιούρ το περασμένο καλοκαίρι ξέβαψα τα νύχια μου και διαπίστωσα ότι ήταν εμφανώς κιτρινισμένα, ενώ οι άκρες των μεγάλων νυχιών μου έμοιαζαν σαν να είχαν ξεκολλήσει από το δέρμα. Από τότε, ντρέπομαι ακόμη και να δοκιμάσω παπούτσια...», εξομολογείται η 30χρονη Κατερίνα. Ολοένα και πιο συχνό φαίνεται να είναι τα τελευταία χρόνια το φαινόμενο των ονυχομυκητιάσεων, ιδίως μεταξύ των γυναικών, τόσο λόγω της «φυλάκισης» των ποδιών τους μέσα σε στενά παπούτσια για πολλές ώρες την ημέρα, όσο και γιατί οι ανεπαρκείς συνθήκες υγιεινής σε χώρους πεντικιούρ ευνοούν την μετάδοση των μυκήτων από άτομο σε άτομο. Όμως οι γυναίκες είναι εκείνες που χειμώνα-καλοκαίρι εκθέτουν τα πόδια τους σε κοινή θέα, άρα μια λύση σε αυτό το σοβαρό πρόβλημα τις αφορά, τόσο από πλευράς υγείας, όσο και από πλευράς εμφάνισης. Πώς θα καταλάβετε αν έχετε ονυχομυκητίαση; Oι κυριότερες ενδείξεις της ονυχομυκητίασης είναι οι εξής: το νύχι χρωματίζεται, λευκό, μαύρο ή πράσινο το σώμα του νυχιού (όχι δηλαδή το κομμάτι που κόβουμε), αντί να είναι ροζ και κολλημένο στο δέρμα, μοιάζει σαν να έχει ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

ξεκολλήσει και αποκτά όψη αδιαφανή και κιτρινωπή. τα νύχια χάνουν τη στιλπνότητά τους και είναι εύθραυστα ή ημιτελή. πόνος στα νύχια με το πέρασμα του χρόνου, τα νύχια παραμορφώνονται και θρυμματίζονται, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις στις οποίες τα νύχια ξεκολλάνε εντελώς από το δέρμα. Μετάδοση Οι μύκητες των νυχιών μεταδίδονται εκπληκτικά εύκολα. Μπορoύν να μεταδοθούν είτε μέσω άμεσης επαφής, είτε από αντικείμενα που χρησιμοποιούνται από κοινού με άλλους, όπως οι λίμες και οι νυχοκόπτες. Μπορούν επίσης να μεταδοθούν από άνθρωπο σε άνθρωπο, μέσω των χαλιών ξενοδοχείων, των κοινόχρηστων ντους και των πατωμάτων αποδυτηρίων. Τα νύχια των ποδιών προσβάλλονται συχνότερα από ό,τι τα νύχια των χεριών, επειδή μεγαλώνουν πιο αργά, με αποτέλεσμα να έχει περισσότερο χρόνο να αναπτυχθεί ο μύκητας. Τα νύχια των ποδιών, όχι μόνο είναι πιο επιρρεπή στις ονυχομυκητιάσεις, αλλά και αργούν περισσότερο να ανταποκριθούν στη θεραπεία. Αν λοιπόν διαπιστώσετε ότι η εικόνα των νυχιών σας είναι διαφορετική από τη συνηθισμένη, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε άμεσα στο γιατρό ή στο φαρμακοποιό σας. Η παραμονή των μυκήτων στα νύχια για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς αντιμετώπιση, μπορεί να οδηγήσει σε πλήρη αποκόλληση του νυχιού από το δάκτυλο ή στη συσσώρευση και στρωματοποίηση μεγάλης ποσότητας κερατίνης στο νύχι, η οποία εξέχει στην επιφάνεια του νυχιού, δυσκολεύοντας την καθημερινή δραστηριότητα. Οι σοβαρές εκτεταμένες λοιμώξεις, ιδιαίτερα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας που πάσχουν για πολλά χρόνια, μπορεί να προκαλέσουν πάχυνση των νυχιών σε βαθμό που να μην μπορούν να κοπούν τα νύχια και είναι δυνατό να προκαλέσουν πόνο ή ενόχληση στο περπάτημα. 21 > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46

> υγεία ονυχομυκητίαση τέλος! > ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΕΠΙΔΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΥΚΗΤΩΝ Η υγρασία και η θερμότητα είναι δύο παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη μυκήτων. Η πολύ συχνή χρήση νερού και απορρυπαντικών είναι επίσης ένας παράγοντας που ευνοεί τους μύκητες. Ο τραυματισμός ενός νυχιού μπορεί να οδηγήσει σε ονυχομυκητίαση. Η πολύωρη χρήση στενών παπουτσιών τραυματίζει πολλές φορές κάποια από τα δάκτυλα και μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη μυκήτων. Η ύπαρξη μυκητιασικής λοίμωξης στο δέρμα γύρω και κοντά στα νύχια, μπορεί, αν δεν αντιμετωπιστεί, να επεκταθεί, προκαλώντας ονυχομυκητίαση. Η χρήση εργαλείων περιποίησης νυχιών, τα οποία δεν έχουν καθαριστεί/ απολυμανθεί σωστά, όταν εφαρμόζονται σε περισσότερους από έναν ανθρώπους. Οι λανθασμένες πρακτικές αυτοπεριποίησης, όπως η συνήθεια να κόβουμε υπερβολικά συχνά ή υπερβολικά κοντά τα νύχια μας, αυξάνουν τις πιθανότητες προσβολής των νυχιών από μύκητες. Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια πάθηση που πιθανόν να σχετίζεται με την εμφάνιση ονυχομυκητίασης. Η έγκαιρη θεραπεία είναι απαραίτητη για τα άτομα που πάσχουν από διαβήτη και ονυχομυκητίαση. Τα άτομα αυτά πρέπει να έρχονται σε επικοινωνία με το γιατρό τους αμέσως μόλις υποπτευθούν ότι μπορεί να έχουν προσβληθεί από μύκητες. 22 Αντιμετώπιση Για να μην επιτρέψετε στους μύκητες να κάνουν... πάρτι στα νύχια σας, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την αντιμυκητιασική λάκα νυχιών Lakafin που είναι διαθέσιμη στα φαρμακεία. Περιέχει το δραστικό συστατικό τιοκοναζόλη, ένα αντιμυκητισιακό φάρμακο ικανό να αντιμετωπίζει το σύνολο σχεδόν των μυκήτων που προκαλούν ονυχομυκητίαση, και το οποίο, σε συνδυασμό με το ενδεκυλενικό οξύ, διεισδύει σε όλες τις στιβάδες του νυχιού, καταπολεμώντας τους μύκητες εύκολα και με ασφάλεια. Το Lakafin μπορεί να χρησιμοποιηθεί μόνο του ή/και σε συνδυασμό με την από του στόματος φαρμακευτική αγωγή που θα σας χορηγήσει ο θεράπων ιατρός σας. Το βέβαιο είναι πως η καταπολέμηση των μυκήτων παίρνει χρόνο- πολλές φορές η θεραπεία διαρκεί 6-12 μήνες. Πρόληψη Ας δούμε κάποιες συμβουλές για να προλάβετε τους μύκητες, πριν εγκατασταθούν στα νύχια σας: -Μην αφήνετε τα πόδια σας ιδρωμένα μετά την άσκηση και φροντίστε να φοράτε απορροφητικές κάλτσες από βαμβάκι, που απορροφούν και δεν εγκλωβίζουν την υγρασία, επιτρέποντας στα πόδια να αναπνέουν. Μην περπατάτε με γυμνά πόδια σε κοινόχρηστα ντους, πισίνες κ.λπ. Αποφεύγετε τα πολύ στενά παπούτσια, που μπορούν να τραυματίσουν τα δάκτυλα και τα νύχια των ποδιών σας. Μετά το πλύσιμο των χεριών και των ποδιών σας, να τα στεγνώνετε καλά. Αποφεύγετε την πολύ συχνή χρήση νερού/απορρυπαντικών. Αν αυτό δεν είναι εφικτό, φροντίστε να φοράτε γάντια. -Μην αφήνετε χωρίς αντιμετώπιση οποιαδήποτε μυκητιασική λοίμωξη στα χέρια και στα πόδια, γιατί μπορεί να επεκταθεί. Είναι σημαντικό να επισκεφθείτε δερματολόγο αμέσως μόλις παρατηρήσετε οποιαδήποτε από τα παραπάνω συμπτώματα ή οποιαδήποτε αλλαγή ή ανωμαλία στα νύχια σας. Δυστυχώς, πολλοί ασθενείς καταλήγουν στον γιατρό όταν πια έχουν εμφανιστεί προχωρημένες αλλοιώσεις. < > Life > Positive < ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015 # 46