Τακηικέρ ανηιμεηώπιζηρ ηων ζςγκπούζεων μεηαξύ ηων ζςνηπόθων ζηο γάμο: Ο πόλορ ηυν αξιών, ηηρ αςηο-αποκάλςτηρ και ηηρ ικανοποίηζηρ από ηη ζσέζη Aπγςποπούλος Μαπία- Ιωάννα ¹ Quek, Karen² 1.TομέαρΨςσολογίαρ, Eθνικό και Καποδιζηπιακό Πανεπιζηήμιο Αθηνών 2.Τομέαρ Γάμος και Οικογενειακήρ Θεπαπείαρ, Seattle Pacific University margirop@ppp.uoa.gr 6 ο Πανελλήνιο Σςνέδπιο Κοινωνικήρ Ψςσολογίαρ 15-18 Νοεμβπίος 2007 Δελθοί
Αξίερ Οη αμίεο είλαη έλλνηεο ή πεπνηζήζεηο αλαθνξηθά κε επηζπκεηέο θαηαζηάζεηο ή ζπκπεξηθνξέο νη νπνίεο δηαπεξλνύλ ζπγθεθξηκέλεο θαηαζηάζεηο θαη νδεγνύλ ζηελ επηινγή ή ηελ αμηνιόγεζε ηεο ζπκπεξηθνξάο θαη ησλ γεγνλόησλ (Hofstede, 1980; Schwartz, 1992). Οη πξνηεξαηόηεηεο ησλ αηόκσλ κε βάζε ηηο αμίεο αληηπξνζσπεύνπλ θεληξηθνύο ζηόρνπο νη νπνίνη ζρεηίδνληαη κε όινπο ηνπο ηνκείο ηεο ζπκπεξηθνξάο ηνπο. Ο Schwartz (1992) εληόπηζε 10 παγθόζκηεο δηαζηάζεηο αμηώλ (απην-πξνζδηνξηζκόο, δηέγεξζε, εδνληζκόο, επηηεύγκαηα, δύλακε, αζθάιεηα, παξάδνζε, ζπκκόξθσζε, θαινζύλε θαη παγθνζκηόηεηα) νη νπνίεο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζηελ θαηάηαμε ησλ ππνθεηκέλσλ αλαθνξηθά κε ην βαζκό αηνκηθηζκνύ θαη ζπιινγηθόηεηάο ηνπο.
Αξίερ Όηαλ έλα άηνκν βξίζθεηαη ζην άθξν ηνπ αηνκηθηζκνύ ηείλεη λα ζηεξίδεηαη θπξίσο ζηνλ εαπηό ηνπ θαη λα επηθεληξώλεηαη ζηελ εθπιήξσζε ησλ πξνζσπηθώλ ηνπ αλαγθώλ. Αληηζέησο, έλα ππνθείκελν πνπ θαηαηάζζεηαη ζην άθξν ηεο ζπιινγηθόηεηαο έρεη πξνζαλαηνιηζκό πξνο ηνπο άιινπο, ηδίσο πξνο άηνκα ηεο εζσ-νκάδαο θαη ηείλεη λα ζπκπεξηθέξεηαη κε ηξόπνπο πνπ ππνηάζζνπλ ηνπο πξνζσπηθνύο ζηόρνπο ζηνπο ζηόρνπο ηεο εζσνκάδαο ηνπ. Επεηδή ν αηνκηθηζκόο θαη ε ζπιινγηθόηεηα ελππάξρνπλ ζε όινπο ηνπο πνιηηηζκνύο, oη γεληθέο ηάζεηο ελόο πνιηηηζκνύ δελ κπνξνύλ λα απνηειέζνπλ ηνλ κνλαδηθό πξνβιεπηηθό παξάγνληα ηεο ζπκπεξηθνξάο ησλ ππνθεηκέλσλ. Οη παξάγνληεο πνπ βξίζθνληαη ζην αηνκηθό επίπεδν δηακεζνιαβνύλ ηελ επίδξαζε ησλ πνιηηηζηηθώλ παξαγόλησλ θαη ζα πξέπεη επίζεο λα ιακβάλνληαη ππόςε
Αςηό -αποκάλςτη ε απηό-απνθάιπςε είλαη «ε δηαδηθαζία ηνπ λα θάλεη θάπνηνλ ηνλ εαπηό ηνπ γλσζηό ζηνπο άιινπο (Jourard,1968) ε επθνιία κε ηελ νπνία θάπνηνο απηόαπνθαιύπηεη θνκκάηηα ηνπ εαπηνύ ηνπ ζηνπο άιινπο απνηειεί ζεκαληηθό παξάγνληα ζηελ αλάπηπμε ηεο πγηνύο πξνζσπηθόηεηαο. Ο Jourard (1971) & άιινη εξεπλεηέο έρνπλ εξεπλήζεη ηα πξόηππα ηεο απηό-απνθάιπςεο & θπξίσο ηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίνλ ζρεηίδνληαη κε θαηλόκελα όπσο νη πνιηηηζκηθέο δηαθνξέο (Melikian, 1962) & ν γάκνο (Shapiro and Swensen,1969)
Ικανοποίηζη από ηον γάμο «Η επραξίζηεζε πνπ πεγάδεη από ην αίζζεκα ηεο επαξθνύο θάιπςεο ησλ αλαγθώλ ελόο αηόκνπ ζε δηάθνξνπο ηνκείο αιιειεπίδξαζεο κέζα ζε κηα ζπδπγηθή ζρέζε».
Θεηικέρ ηακηικέρ ανηιμεηώπιζηρ ηυν ζςγκπούζευν ομιλία: έθθξαζε ησλ αλεζπρηώλ Όηαλ ο/ε ζύληροθός κοσ ιέεη ή θάλεη πράγκαηα ποσ δελ κοσ αρέζοσλ, ηοσ/ηες κηιάω γηα ηο ηη κε ελοτιεί αθοζίωζη: αλακνλή κε αθνζίσζε κέρξη λα πεξάζεη ην πξόβιεκα Όηαλ ο/ ε ζύληροθός κοσ είλαη αδηάθορος, -ε, ηοσ/ ηες δίλω ηο πιεολέθηεκα ηες ακθηβοιίας θαη ερκελεύω ασηή ηε ζσκπερηθορά πηο ζεηηθά
Απνηηικέρ ηακηικέρ ανηιμεηώπιζηρ ηυν ζςγκπούζευν άπνηζη: παζεηηθνεπηζεηηθέο ή απνθεπθηηθέο ηαθηηθέο Όηαλ είκαη ζηελοτωρεκέλος, -ε κε ηολ/ ηελ ζύληροθό κοσ, περηζζόηερο κοσηρώλω, παρά αληηκεηωπίδω ηο ζέκα έξοδορ :θπγή από ηελ θαηάζηαζε Όηαλ δελ είκαη εσηστηζκέλος κε ηολ/ ηελ ζύληροθό κοσ ζθέθηοκαη λα τωρίζω
1. Υπάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηα δύν θύια σο πξνο ηηο αμίεο, ηνλ βαζκό απηό-απνθάιπςεο, ηνλ βαζκό ηθαλνπνίεζεο θαη ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ; 2. Απνηεινύλ ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά, νη αμίεο, ν βαζκόο-απηό-απνθάιπςεο θαη ν βαζκόο ηθαλνπνίεζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ αηόκνπ από ην γάκν πξνβιεπηηθνύο παξάγνληεο ηνπ είδνπο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζεη κέζα ζην γάκν;
3. Υπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμύ ησλ δύν θύισλ σο πξνο ηνπ παξάγνληεο πνπ πξνβιέπνπλ ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζνπλ; 4. Πξνβιέπνπλ νη αληίζηνηρεο κεηαβιεηέο ηνπ/ ηεο ζπδύγνπ ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζεη ην άηνκν ζηε ζπδπγηθή ζρέζε;
Φύλο Ηλικία Μ.Ο. Επίπεδο εκπαίδεςζηρ Απιθμόρ παιδιών Διάπκεια γάμος ζε έηη Μ.Ο. άληξεο 48,53 γπλαίθεο 44,32 δεκ. : 9,2% γπκλ.: 15,3 ιύθ. : 23,7% ΙΕΚ/ΤΕΙ/ΑΕΙ:45%. Μaster/Phd: 6,9% Δεκ. 6% γπκλ.: 7,5% ιύθ.: 37,6% ΙΕΚ/ΤΕΙ/ΑΕΙ:42,8% Μaster/Phd: 4,6% θνηη.: 1,5% 1: 18% 2: 60,2% 3&άλσ:11,3% θαλέλα: 9,8% Άιιν: 0,8% 19,5 (Τ.Α.: 11, 4)
Mέζα ζςλλογήρ δεδομένυν Η Κιίκαθα Αμηώλ ηνπ Schwartz (Schwartz Values Scale, 1992) [άνηπερ: α=0,87(α), 0.88 (Σ) / γςναίκερ: 0,86 (Α), 0.87(Σ) ]. Kιίκαθα Αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ (Rusbult, Johnson, & Morrow, 1986), (α = 0.81 ανη., α = 0.76 γςν. ) Κιίκαθα απην-απνθάιπςεο (Jourard & Lasakow, 1958) (α = 0,91 ανη, α = 0,91γςν) Κιίκαθα Ιθαλνπνίεζεο από ηνλ Γάκν ηνπ Κansas (Kansas Marital Satisfaction Scale-KMMS, Schumm, Paff-Bergen, Hatch, Obiorah, Copeland, Meens & Bugaighis,(1986). (α = 0,92ανη, α = 0, 91γςν.)
1. Υπάξρνπλ δηαθνξέο αλάκεζα ζηα δύν θύια σο πξνο ηηο αμίεο, ηνλ βαζκό απηό-απνθάιπςεο, ηνλ βαζκό ηθαλνπνίεζεο θαη ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ρξεζηκνπνηνύλ;
Μ.Ο. 6 Άντρας Γσναίκα 5 4 3 2 σγκρ. ΘΕΣ σγκρ. ΑΡΝ ΑΤΣΟ-ΑΠΟΚ Αξίες ΑΣΟΜ Αξίες ΤΛ ΙΚΑΝ p<0,001 p<0,016 p<0,002
2. Απνηεινύλ ηα δεκνγξαθηθά ραξαθηεξηζηηθά, νη αμίεο, ν βαζκόο-απηό-απνθάιπςεο θαη ν βαζκόο ηθαλνπνίεζεο ηνπ ίδηνπ ηνπ αηόκνπ από ην γάκν πξνβιεπηηθνύο παξάγνληεο ηνπ είδνπο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζνπλ; 3.Υπάξρνπλ δηαθνξέο κεηαμύ ησλ δύν θύισλ σο πξνο ηνπ παξάγνληεο πνπ πξνβιέπνπλ ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζνπλ;
Μεταβλητές πρόβλεψης Γημογπαθικά Άντρες Γσναίκες β in β final Β in β final Ηλικία -.44* -.32 -.27.02 Γιάπκεια γάμος.40*.22.48*.02 Δκπαίδεςζη -.28*** -.21**.15.11 Αςηό-αποκάλςψη.44*** 0.31***.32***.22* Αξίερ Αηομικιζμόρ -.00.02 -.05 -.05 Σςλλογικόηηηα.22*.15.40***.41*** Ικανοποίηζη.19*.19*.14.15 Σςνολικό R².38.31 Note. * p<.05; ** p<.01; *** p<.001.
Μεταβλητές πρόβλεψης Γημογπαθικά Άντρες Γσναίκες β in β final Β in β final Ηλικία.38.10.34.14 Γιάπκεια γάμος -.38 -.00 -.29 -.00 Δκπαίδεςζη.01 -.05 -.15 -.09 Αςηό-αποκάλςψη -.12 -.04 -.12 -.08 Αξίερ Αηομικιζμόρ.32***.26**.34***.34*** Σςλλογικόηηηα -.22* -.06 -.24* -.19* Ικανοποίηζη -.44*** -.44*** -.30*** -.30*** Σςνολικό R².26.24 Note. * p<.05; ** p<.01; *** p<.001.
4. Πξνβιέπνπλ νη αληίζηνηρεο κεηαβιεηέο ηνπ/ ηεο ζπδύγνπ ην είδνο ησλ ηαθηηθώλ αληηκεηώπηζεο ησλ ζπγθξνύζεσλ πνπ ζα πηνζεηήζεη ην άηνκν ζηε ζπδπγηθή ζρέζε;
Μεταβλητές πρόβλεψης Γημογπαθικά Άντρες Γσναίκες β in β final Β in β final Ηλικία -.42 -.17 -.29 -.40* Γιάπκεια γάμος.46*.13.40*.39 Δκπαίδεςζη.01.00 -.06 -.01 Αςηό-αποκάλςψη.10 -.01.15.06 Αξίερ Αηομικιζμόρ -.01 -.01 -.19* -.21* Σςλλογικόηηηα.33***.30** -.39***.45*** Ικανοποίηζη.18.18 -.14 -.14 Σςνολικό R².16.18 Note. * p<.05; ** p<.01; *** p<.001.
Μεταβλητές πρόβλεψης Γημογπαθικά Άντρες Γσναίκες β in β final Β in β final Ηλικία.58**.42.18.12 Γιάπκεια γάμος -.61** -.40 -.10.04 Δκπαίδεςζη -.06 -.02 -.02 -.06 Αςηό-αποκάλςψη -.08.01 -.09 -.03 Αξίερ Αηομικιζμόρ.09.08.15.13 Σςλλογικόηηηα -.10 -.06 -.20 -.16 Ικανοποίηζη -.30** -.30** -.11 -.11 Σςνολικό R².15.06 Note. * p<.05; ** p<.01; *** p<.001.
Μεγάινο αξηζκόο δεπγαξηώλ δελ επέζηξεςε ηα εξσηεκαηνιόγηα Τν δείγκα πεξηειάκβαλε κόλν παληξεκέλα δεπγάξηα. Τα απνηειέζκαηα κπνξεί λα δηαθνξνπνηνύληαη ζε δεπγάξηα πνπ δηαηεξνύλ δηαθνξεηηθήο κνξθήο ζρέζε Επαλάιεςε ηεο έξεπλαο ζε κηθξόηεξεο ειηθίεο Δηαπνιηηηζκηθή ζύγθξηζε ησλ επξεκάησλ κε άιιεο ρώξεο