ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΣΤΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ

ΔΙΚΤΥΑ ΔΙΑΝΟΜΗΣ ΤΡΟΦΙΜΩΝ-ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΑΓΑΘΩΝ ΣΤΗ ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΑΓΟΡΑ Χαρακτηριστικά κυπριακής αγοράς Η κυπριακή αγορά είναι μία σχετικά μικρή σε μέγεθος αγορά, καθώς ο αριθμός των κατοίκων της, σύμφωνα με την τελευταία δημογραφική έκθεση (Αύγουστος 2005), ανέρχεται στις 766,4 χιλιάδες και υπολογίζεται ότι το 2006 ανήλθε στις 770 χιλιάδες κατοίκους. Ο πληθυσμός της Κύπρου αποτελεί ποσοστό 0,2% του συνολικού πληθυσμού της Ευρώπης των 25 και είναι πιο μικρή σε πληθυσμό χώρα πριν την Μάλτα και το Λουξεμβούργο. Σημειώνεται ότι, το 9,4% του πληθυσμού είναι αλλοδαποί, ενώ από αυτούς το 18,3% είναι Βρετανοί οι οποίοι διαμένουν μονίμως στην Κύπρο. Ωστόσο, επειδή η Κύπρος διαθέτει ένα από τα υψηλότερα εισοδήματα μεταξύ των χωρών της ΕΕ, το οποίο σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία αντιστοιχεί στο 88,3% περίπου του μέσου κοινοτικού όρου, αποτελεί ταυτόχρονα και μία αγορά υψηλής κατανάλωσης. Επιπλέον, πρόκειται για μια αγορά ιδιαίτερα αναπτυγμένη τουριστικά, καθώς ο αριθμός των τουριστών που επισκέφθηκε την Κύπρο το 2006 ανήλθε στους 2.400.903. Η τουριστική βιομηχανία στο σύνολό της συνεισφέρει πέραν του 20% του ΑΕΠ, ο δε τομέας των εστιατορίων και ξενοδοχείων στο 7, 38% του ΑΕΠ. H κυπριακή αγορά είναι μια ελεύθερη αγορά, η οποία πρόσφατα προσανατολίσθηκε στους κανόνες των μεγάλων διανομέων αγαθών και υπηρεσιών. Ο μόνος τομέας της αγοράς που καθοδηγείται από την κεντρική διοίκηση είναι ο φαρμακευτικός. Το λιανικό εμπόριο διενεργείται κυρίως από μικρά παντοπωλεία και περίπτερα, τα οποία αντίθετα με τις μεγάλες υπεραγορές, παραμένουν ανοικτά από τις 8 το πρωί έως τα μεσάνυκτα. Ωστόσο, η εγχώρια παραγωγή δεν καλύπτει τις ανάγκες του πληθυσμού, με αποτέλεσμα να πραγματοποιούνται τεράστιες ποσότητες εισαγωγών από τοπικούς εισαγωγείς, παραχωρώντας τη δυνατότητα στις μεγάλες υπεραγορές που έχουν εισέλθει στην αγορά να πωλούν τα προϊόντα τους σε ανταγωνιστικότερες τιμές. Η αγορά των μεγάλων διανομέων στην Κύπρο βρίσκεται σε πλήρη μετεξέλιξη και αναδιάρθρωση, καθώς μέχρι πρόσφατα ήταν διαχωρισμένη ανάμεσα στους εγχώριους διανομείς και στους ενδιάμεσους- προμηθευτές. Ειδικότερα, στον τομέα της διατροφής, οι πρώτες αλυσίδες παρουσιάζονται στις αρχές της δεκαετίας του 90, τόσο από τις ξένες αλυσίδες (Metro, Mark s & Spencer, Carrefour) όσο και από την εξάπλωση των εγχώριων αλυσίδων (Χαραλαμπίδης που μετονομάστηκε σε Άλφα-Μέγα, Ορφανίδης, Αθηενίτης, Πιλαβάκης), οι οποίες αφενός ακολούθησαν την εξέλιξη του επιπέδου ζωής των Κυπρίων καταναλωτών, αφετέρου επέτυχαν καλύτερες τιμές στην διάθεση των προϊόντων τους. Σημειώνεται ότι, ο τομέας της διατροφής κυριαρχείται από 4 μεγάλες εγχώριες αλυσίδες, οι οποίες καταλαμβάνουν το 55% της κυπριακής αγοράς, σε αντίθεση με τον τομέα των ενδυμάτων και καλλυντικών όπου η αγορά κυριαρχείται από τις ξένες αλυσίδες. Κατανάλωση Σύμφωνα με τα πρόσφατα στατιστικά στοιχεία η καταναλωτική ζήτηση το 2006 παρέμεινε ισχυρή, συνιστώντας ένα σημαντικό τροφοδότη του ρυθμού ανάπτυξης της κυπριακής οικονομίας. Παράλληλα, ο Δείκτης Όγκου Κύκλου Εργασιών Λιανικού Εμπορίου σημείωσε αύξηση 7,2% σε σχέση με το 2005. Συγκεκριμένα στην κυπριακή αγορά, όταν αναφερόμαστε στην κατανάλωση πρέπει να λαμβάνουμε υπόψη το μεγάλο τουριστικό ρεύμα (το 2006 ο αριθμός των τουριστών που επισκέφθηκε την Κύπρο ανήλθε στους 2.400.903) καθώς και τη δημιουργία μεγάλων 1

οικιστικών συγκροτημάτων στην επαρχία, τα οποία στην πλειοψηφία τους κατοικούνται από αλλοδαπούς. Επιπλέον, οι Κύπριοι καταναλωτές είναι προσανατολισμένοι σε μεγάλο βαθμό στις τάσεις της μόδας και των επώνυμων προϊόντων, τάση που αναπτύχθηκε σημαντικά τα τελευταία 20 χρόνια και δίνει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης των προϊόντων πολυτελείας, συμπεριλαμβανομένων και των τροφίμων. Σύμφωνα με τα πρόσφατα στοιχεία της EUROSTAT, η Κύπρος καταλαμβάνει την 14 η θέση ανάμεσα στα 25 κράτη μέλη της ΕΕ, όσον αφορά το κατά κεφαλή Ακαθάριστο Εγχώριο προϊόν, το οποίο, όπως αναφέραμε και παραπάνω, έφτασε τις 89 μονάδες τo 2006 (88 το 2005 και 85 το 2003) και εκφράζει την αγοραστική δύναμη. Σημειώνεται ότι, είναι υψηλότερο αυτού της Ελλάδας και της Πορτογαλίας, ενώ θα μπορούσε να συγκριθεί αντίστοιχα με αυτό της Ισπανίας. Ο τομέας των τροφίμων καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση στον οικογενειακό προϋπολογισμό ενώ ο τομέας των μεταφορών που είναι συνδεδεμένος με την αγορά του αυτοκινήτου καταλαμβάνει την πρώτη θέση. Ως σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη της κατανάλωσης αναφέρεται η αύξηση του ποσοστού απασχόλησης των γυναικών η οποία σήμερα καλύπτει το 43,3% του εργατικού δυναμικού. Οι παραπάνω παράγοντες έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην διαφοροποίηση της ζήτησης και της κατανάλωσης στα τρόφιμα, καθώς σημειώθηκε στροφή αφενός στην ποιότητα και στην κατανάλωση τροφών που χαρακτηρίζονται από ευκολία κατά την παρασκευή τους και παράλληλα δεν απαιτούν μεγάλο χρόνο προετοιμασίας. Αναφορικά δε με την κατανάλωση των εγχωρίων παραγομένων προϊόντων, την περίοδο 1976-2003, η κατανάλωση του κρέατος τριπλασιάστηκε, του γάλακτος πενταπλασιάστηκε και των τυριών και ζυμαρικών διπλασιάστηκε. Σε πρόσφατη παγκύπρια έρευνα, που διενεργήθηκε από ιδιωτική εταιρεία για λογαριασμό του ΟΠΕ, σχετικά με την καταγραφή των καταναλωτικών συνηθειών και προτιμήσεων των Κυπρίων, τα τρόφιμα ελληνικής προέλευσης, σε μία κλίμακα αξιολόγησης όπου το 5 βαθμολογείται πολύ θετικά, οι εκτιμήσεις των Κυπρίων ήταν θετικές με διακύμανση από 3,6 μέχρι 4,1. Από την ανάλυση επίσης των στοιχείων ανά επαρχία, συγκριτικά θετικότερη γνώμη φαίνεται να έχουν διαμορφώσει οι κάτοικοι της επαρχίας Λευκωσίας, Λάρνακας και Πάφου (58%, 57% και 59% αντίστοιχα) ενώ οι κάτοικοι της επαρχίας Λεμεσού και Αμμοχώστου (11% και 10% αντίστοιχα) έχουν διαμορφώσει λιγότερο θετική άποψη. Δομή αγοράς - τρόφιμα Στον τομέα της διατροφής η αγορά κυριαρχείται από 4 μεγάλες εγχώριες αλυσίδες, οι οποίες κατέχουν το 55% αυτής και αντιπροσωπεύονται από 30 μεγάλες υπεραγορές και 64 super-markets, σε ένα σύνολο 289 καταστημάτων. Όπως φαίνεται και από τον παρακάτω πίνακα και διάγραμμα 1, οι υπεραγορές κατέχουν το 42% της αγοράς, τα supermarkets το 13%, τα συνοικιακά παντοπωλεία 23%, τα περίπτερα 4%, οι χονδρέμποροι 5%, τα φαρμακεία 5% και τα υπόλοιπα 8%. Πίνακας 1 ΤΥΠΟΣ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ 1 ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ 42% 2 SUPERMARKETS 13% 3 MΕΓΑΛΑ 23% 2

ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ 4 ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ 4% 5 ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΙ 5% 7 ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 5% 8 ΑΛΛΑ 8% Διάγραμμα 1 ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ 4% 5% 23% 5% 8% 0% 42% ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ SUPERMARKETS ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΑ ΠΕΡΙΠΤΕΡΑ ΧΟΝΔΡΕΜΠΟΡΟΙ ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ ΑΛΛΑ 13% Ο παρακάτω πίνακας μας δείχνει τον αριθμό των καταστημάτων λιανικής πώλησης ανά περιοχή. Ο μεγαλύτερος αριθμός καταστημάτων βρίσκεται στην περιοχή της Λευκωσίας με 973 καταστήματα, η περιοχή της Λεμεσού βρίσκεται στη δεύτερη θέση με 766, ακολουθεί η περιοχή της Λάρνακας με 478, η περιοχή της Πάφου με 325 και τέλος της Αμμοχώστου με 348. Η περιοχή της Λευκωσίας αποτελεί το 38,5% της συνολικής αγοράς της Κύπρου και η αξία της, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, ανέρχεται στα 425 εκατ. ευρώ (μόνο στα αναλώσιμα). Πίνακας 2 ΠΕΡΙΟΧΗ Η/Μ S/Μ Παντοπωλεία Περίπτερα Φαρμακεία ΣΥΝΟΛΟ ΛΕΥΚΩΣΙΑ 8 25 464 318 177 973 ΛΕΜΕΣΟΣ 11 20 462 161 119 766 ΛΑΡΝΑΚΑ 4 4 326 88 68 478 ΠΑΦΟΣ 5 9 230 35 48 325 ΑΜ/ΣΤΟΣ 2 6 262 47 34 348 ΣΥΝΟΛΟ 30 64 1745 649 446 2890 3

Ο χάρτης του λιανικού εμπορίου έχει σταδιακά αλλάξει με την κάθοδο της Carrefour- Μαρινόπουλος και στη Λευκωσία (Σεπτέμβριος 2007), σε δύο σημαντικά στρατηγικά σημεία, στο εμπορικό πάρκο Σιακόλα, (το οποίο ανήκει στη θυγατρική εταιρεία της Woolworth (Cyprus) Properties Public Ltd), καθώς και στο εμπορικό κέντρο της Έγκωμης (Λευκωσία). Σημειώνεται ότι, η συνολική αγορά της Κύπρου στα αναλώσιμα ανέρχεται σε αξία στα 1.105 εκατ. ευρώ. Στον παρακάτω πίνακα, παρατηρούμε ότι το 2005, το μεγαλύτερο μερίδιο της αγοράς κατείχε η υπεραγορά Ορφανίδης με ποσοστό 32%, η Carrefour-Μαρινόπουλος (εξαγόρασε το 2005 την Cash & Carry δραστηριοποιείται με 9 καταστήματα, 5 υπεραγορές και 4 σούπερμαρκετ) με 14,5%, η οποία όμως μετά τη συμφωνία με τα 7 Hermes στις αρχές του 2006, που αφορά μόνα στα τμήματα τροφίμων, αλλάζει το ποσοστό στο 18,3%, η Hermes στο 14%, το Άλφα-Μέγα στο 13% και τα υπόλοιπα στο 22%. Πίνακας 3 ΥΠΕΡΑΓΟΡΕΣ ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ 32% CARREFOUR-MAΡΙΝΟΠΟΥΛΟΣ 18,3% ΗΕRMES 14% ΑΛΦΑ-ΜΕΓΑ 13% ΑΛΛΑ 22% ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ % 35 30 25 20 15 ΜΕΡΙΔΙΑ ΑΓΟΡΑΣ 10 5 0 ΟΡΦΑΝΙΔΗΣ CARREFOUR M. HERMES ΑΛΦΑ ΜΕΓΑ ΑΛΛΑ Σημειώνεται ότι, ο όμιλος Άλφα-Μέγα υιοθέτησε την στρατηγική εκείνη που ειδικεύεται στην προώθηση υψηλής ποιότητας προϊόντων διατροφής και απευθύνεται κύρια στο προσωπικό των πρεσβειών, των ξένων αποστολών και της υψηλής εισοδηματικής τάξης της κυπριακής κοινωνίας. Ειδικότερα, μετά τη συμφωνία που υπέγραψε με τον ελληνικό όμιλο Άλφα-Βήτα Βασιλόπουλος, θυγατρική της γαλλικής εταιρείας Delhaize group, προωθεί προϊόντα με την επωνυμία του, αναγκάζοντας ταυτόχρονα τους προμηθευτές να μειώσουν τις τιμές. 4

Δίκτυα εισαγωγής διανομής του τομέα τροφίμων - ποτών Η Κύπρος ιδιαίτερα στον τομέα των μεταποιημένων τροφίμων είναι χώρα καθαρά εισαγωγική. Συγκεκριμένα, στον τομέα των αγροτικών μεταποιημένων τροφίμων εξάγει: τυρί (κύρια χαλούμι), κρασιά και παραδοσιακά αλκοολούχα ποτά (κουμανταρία, ζηβανία), χυμούς φρούτων και κρέας. Πολλά προϊόντα βασικής διατροφής δεν παράγονται στην κυπριακή αγορά, όπως ζάχαρη, γάλα σε σκόνη, βούτυρο, κονσέρβες τροφίμων (εκτός από μικρές ποσότητες που παρασκευάζονται τοπικά), κακάο σε σκόνη, ενώ άλλα προϊόντα δεν επαρκούν να καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών όπως αλεύρι και μακαρόνια καθώς επίσης και κατεψυγμένα τρόφιμα. Η διανομή των προϊόντων πραγματοποιείται λιγότερο μέσω των χονδρεμπόρων και περισσότερο από τους ενδιάμεσους προμηθευτές και διανομείς. Ο διαχωρισμός ανάμεσα στο χονδρικό εμπόριο και στο λιανικό είναι τόσο μεγάλος ώστε οι υπεραγορές και τα supermarkets, αναγκάζονται πολλές φορές να απευθύνονται σε εταιρείες εξειδικευμένες στον τομέα των εισαγωγών-εξαγωγών. Πρόκειται δε, για περίπου έντεκα εταιρείες, με μεγάλη και πολύχρονη εμπειρία στον τομέα του εμπορίου και οι οποίες συμμετέχουν πολλαπλά σε διάφορους τομείς της εγχώριας επιχειρηματικότητας. 1. CTC ARGOSY OPERATIONS (Λευκωσία, τηλ. 00357 22 741000, φαξ 741100, e- mail : argosy@ctcgroup.com, www.ctcgroup.com ). 2. C.A. PAPAELLINA & CO LTD (Λατσιά Λευκωσία, τηλ. 00357 22 741741, φαξ 482155, e-mail : info@papaellinas.com.cy, www.cap.com.cy ). 3. ORPHANIDES PUBLIC COMPANY LTD (Λάρνακα, τηλ. 00357 24 846000, φαξ 638449, e-mail : contact_us@orphanides.com.cy, www.orphanides.com.cy ). 4. ROLOGIS GROUP OF COMPANIES LTD (Λευκωσία, τηλ. 00357 22 755333, φαξ 759888, www.rologis.com ). 5. OMILOS LAIKO (Λευκωσία, τηλ. 00357 22 717100, φαξ 347976, e-mail : pcg@laiko.com.cy, www.laikogroup.com ). 6. KEO PUBLIC LTD (παραγωγή και διανομή ποτών, Λεμεσός, τηλ. 00357 25 853100, φαξ 560936, e-mail : keo@keogroup.com, www.keogroup.com ). 7. P.M. TSERIOTIS LTD (εισαγωγή και διανομή τροφίμων και ποτών, Λατσιά Λευκωσία, τηλ. 00357 22 467110, φαξ 480379, e-mail : info@tseriotis-fmcg.com, www.tseriotis-fmcg.com ). 8. COSMOS TRADING LTD (εισαγωγή και διανομή τροφίμων και ποτών, Λατσιά Λευκωσία, 00357 22 715715, φαξ 715720, e-mail : cosmos@cosmostrading.com.cy, www.cosmostrading.com.cy ). 9. CHRISTODOULIDES BROS LTD (εισαγωγή και διανομή τροφίμων, Λατσιά Λευκωσία 00357 22 715000, φαξ 715100, e-mail : info@cbros.com.cy, www.cbros.com.cy ). 10. FROU - FROU GROUP LTD (εισαγωγή και διανομή τροφίμων, Λευκωσία, 00357 22 835090, φαξ 835950, e-mail : info@froufrou.com.cy, www.froufrou.com.cy ). 11. IAKOVOS PHOTIADES LTD (εισαγωγή και διανομή τροφίμων, Λευκωσία, τηλ. 00357 22 488400, φαξ 488442, e-mail : iph@iph.com.cy ). H δομή της κυπριακής αγοράς βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο λόγω των παρακάτω παραγόντων : -η δυνατότητα των διανομέων να εισάγουν απευθείας από τους ευρωπαίους προμηθευτές μετά την ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ τον Μάϊο του 2004 -η προώθηση προϊόντων με την επωνυμία (private label) των μεγάλων εγχώριων αλυσίδων (Ορφανίδης,Carrefour, Hermes, Άλφα Μέγα κ.α) 5

-η εμφάνιση νέων αλυσίδων σε μια προοπτική επίλυσης του εθνικού θέματος. Δίκτυα εισαγωγής διανομής του τομέα ένδυσης Η αγορά ενδυμάτων κυριαρχείται από τις μεγάλες αλυσίδες (Zara, Next, Mango, Morgan, Benetton) καθώς επίσης και από τα πολυκαταστήματα (Hermes, Debenhams, M&S). H αγορά αν και κορεσμένη συνεχίζει να προσφεύγει σε περαιτέρω εισαγωγές προκειμένου να καλύψει τις ανάγκες της. Τα γυναικεία ενδύματα αντιπροσωπεύουν το 55% της αγοράς, ενώ τα ανδρικά μόνο το 18%. Τα επώνυμα ενδύματα έχουν μεγάλη απήχηση στο καταναλωτικό κοινό και ιδιαίτερα στην μεσαία και υψηλή εισοδηματική τάξη της Κύπρου. Το 2006, τα περισσότερα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και είδη ένδυσης εισήχθησαν από την Ελλάδα, που κατέχει ποσοστό 41% της κυπριακής αγοράς, την Κίνα με μερίδιο αγοράς 21% και την Ιταλία με 20%. Δίκτυα εισαγωγής διανομής του τομέα ειδών οικιακού εξοπλισμού Λαμβάνοντας υπόψη ότι στην Κύπρο το 70% του πληθυσμού έχει αποκτήσει ιδιόκτητη κατοικία, ο τομέας των δομικών υλικών αλλά και του οικιακού εξοπλισμού είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένος και για ακόμη μια φορά στηρίζεται σε πολύ μεγάλο βαθμό στις εισαγωγές. Σημειώνεται ότι το 2006, οι άδειες οικοδομής σημείωσαν ετήσια αύξηση 7,7% (2,6% σε ότι αφορά το εμβαδόν και 8,1% όσον αφορά την αξία των οικοδομών). Η διάθεση των εν λόγω προϊόντων πραγματοποιείται μέσα από 4 μεγάλες εγχώριες αλυσίδες: Super Home Center, Ellinas, Do it Yourself, Leptos Megamart. Παράλληλα, οι ανωτέρω αλυσίδες ανταγωνίζονται από ένα μεγάλο αριθμό μικρών καταστημάτων που διαθέτουν μεγάλη ποικιλία προϊόντων που περιλαμβάνει ηλεκτρικές συσκευές, είδη κουζίνας, παιχνίδια, μικρές συσκευές. Η δομή της αγοράς του εν λόγω τομέα αναμένεται να ανατραπεί σύντομα, λόγω της εισόδου, τον Σεπτέμβριο του 2007, της αλυσίδας ΙΚΕΑ, της οποίας το franchise έχει παραχωρηθεί στον όμιλο Φουρλή και έχει εγκατασταθεί στο εμπορικό πάρκο Σιακόλα στη Λευκωσία. Προβλέπεται δε, το άνοιγμα τριών ακόμη καταστημάτων σε όλη την επικράτεια της νήσου. Δίκτυα εισαγωγής διανομής παιχνιδιών Η αγορά του παιχνιδιού είναι ιδιαίτερα αναπτυγμένη καθώς η εγχώρια κατανάλωση αντανακλά σε μεγάλο βαθμό, το δόγμα που κυριαρχεί στην κυπριακή κοινωνία-οικογένεια για τα παιδιά, όπου το παιδί ασκεί κυρίαρχο ρόλο ως «παιδί-βασιλιάς». Όλα τα επώνυμα παιχνίδια βρίσκονται στην Κύπρο με σημαντικότερα μερίδια στην αγορά να κατέχουν τα παιχνίδια της Mattel, Ravesburger, Smoby, Superjouet, Ficher-Price, Lego, Playmobil. Η αγορά κυριαρχείται από τα μεγάλα καταστήματα που συχνά λειτουργούν και ως προμηθευτές. Το 2005 η ελληνικών συμφερόντων αλυσίδα JUMBO, εγκαταστάθηκε στην Κύπρο με δύο μεγάλα καταστήματα στη Λεμεσό και Λευκωσία αντίστοιχα. 6

Προτάσεις - συμπεράσματα Η Κύπρος παρά το μικρό της μέγεθος αποτελεί μια πολύ σημαντική αγορά για τα ελληνικά προϊόντα (πέμπτος πελάτης των ελληνικών εξαγωγών το 2006). Η τάση της κατανάλωσης και κατά συνέπεια των εξαγωγών μας παρουσιάζεται ανοδική και αναμένεται τα επόμενα χρόνια, ιδιαίτερα μετά την είσοδο του ευρώ στην κυπριακή οικονομία, περαιτέρω ενδυνάμωση των διμερών επιχειρηματικών σχέσεων. Στην προώθηση των εξαγωγών μας θα πρέπει να ληφθεί επίσης υπόψη το μεγάλο τουριστικό ρεύμα, κυρίως Βρετανών και Ρώσων (1.360.129 Βρετανοί και 114.777 Ρώσοι επισκέφθηκαν την Κύπρο το 2006) καθώς και ο μεγάλος αριθμός μονίμων αλλοδαπών κατοίκων της Κύπρου. Σε πρώτο στάδιο, η προβολή με σκοπό τη γνωριμία τους με τα ελληνικά προϊόντα και σε δεύτερο η παρότρυνση ώστε να τα εντάξουν μελλοντικά στις καταναλωτικές τους συνήθειες, είναι στόχοι που μπορούν να πραγματοποιηθούν στο άμεσο μέλλον. Ειδικότερα μεταξύ των προϊόντων διατροφής που παρουσιάζουν ιδιαίτερες προοπτικές στην κυπριακή αγορά είναι: -γεύματα κατεψυγμένα ή προμαγειρεμένα -προϊόντα που έχουν σαν βάση τα θαλασσινά ή το ψάρι -διαιτητικά προϊόντα -βιολογικά προϊόντα -τυριά και αλλαντικά Στον τομέα των δομικών υλικών και οικιακού εξοπλισμού, τα περιθώρια ανάπτυξης των ελληνικών εξαγωγών είναι ιδιαίτερα μεγάλα καθώς ο κατασκευαστικός τομέας προβλέπεται να συνεχίσει να εξελίσσεται σημαντικά την επόμενη περίοδο. Επίσης, θα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και οι δυνατότητες που παρουσιάζει η κυπριακή αγορά, όχι μόνο από μία ενδεχόμενη λύση του εθνικού της θέματος, αλλά και από το γεγονός ότι οι κάτοικοι της κατεχόμενης Κύπρου (245.000 περίπου), πραγματοποιούν μέρος των αγορών τους στα καταστήματα της ελεύθερης Κύπρου. Σύμφωνα με στοιχεία της JCC Payments που επικαλείται το EIU, από τον Απρίλιο του 2004 έως σήμερα οι Τ/κ ξόδεψαν 14,5 εκατ. ΚΛ (24,6 εκατ.ευρώ περίπου) στην ελεύθερη Κύπρο. Τέλος, είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι λόγω της γεωγραφικής θέσης της νήσου και ιδιαίτερα της εγγύτητάς της με τη Μ. Ανατολή, σε συνδυασμό με το εμπάργκο στα λιμάνια της Τουρκίας στα υπό κυπριακή σημαία πλοία, τα μεταφορικά έξοδα είναι ιδιαίτερα ακριβά. 18.12.2007 7

8