ΠΡΩTΗ ΟΜΑΔΑ ΕΡΩΣΗΕΩΝ ( ΠΡΩΣΟ & ΔΕΤΣΕΡΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ) 1. Ποιες είναι οι μηχανικές ιδιότητες των μετάλλων; Να δώσετε τον ορισμό της κάθε μηχανικής ιδιότητας. Οι μηχανικές ιδιότητες ενός μετάλλου, πειραματικά προσδιοριζόμενες, παρέχουν στοιχεία σχετικά με την αντοχή του σε διάφορες καταπονήσεις, όπως και με τη συμπεριφορά του σε μόνιμες αλλαγές στη μορφή του ( διαμορφώσεις ). Ψς βασικές μηχανικές ιδιότητες έχουμε τις εξής: α. Αντοχή στη θραύση, κατά την οποία ελέγχεται η αντοχή του μετάλλου στην επίδραση εξωτερικών παραγόντων που τείνουν να προκαλέσουν τη θραύση του ( σπάσιμο ), β. Ελαστικότητα, κατά την οποία τα μέταλλα κάτω από την επίδραση εξωτερικών δυνάμεων παραμορφώνονται, άλλοτε μόνιμα και άλλοτε προσωρινά, γ. κληρότητα, όπου εννοούμε την αντίσταση που προβάλλει ένα μέταλλο όταν ένα άλλο σκληρότερο προσπαθεί να διεισδύσει μέσα σε αυτό, δ. Κόπωση, που είναι η ιδιότητα που παρουσιάζουν τα μέταλλα να αντέχουν σε μεταβλητά φορτία τα οποία μπορεί να είναι δυναμικά ή κρουστικά ή στατικά και ε. Ερπυσμός, που είναι η ιδιότητα των μετάλλων όταν σε αυτά ενεργούν φορτία με αποτέλεσμα να παραμορφώνονται και στη συνέχεια, με την αύξηση της θερμοκρασίας πάνω από ένα ορισμένο όριο, θα διαπιστώσουμε ότι χωρίς να αυξάνει το φορτίο, αυξάνει όσο περνά ο χρόνος η παραμόρφωση. 2. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα του χαλκού και ποια τα κράματά του; Πλεονεκτήματα: α. Έχει υψηλή ηλεκτρική αγωγιμότητα και συνεπώς είναι κατάλληλος για ηλεκτρικούς αγωγούς και άλλες κατασκευές της βιομηχανίας του ηλεκτρισμού, β. Έχει εξαίρετη πλαστικότητα και διαμορφώνεται εύκολα τόσο εν ψυχρώ όσο και εν θερμώ, γ. Έχει καλή αντοχή στη διάβρωση, δ. Παρουσιάζει καλή σχετικά μηχανική αντοχή και ε. Έχει καλή συγκολλητότητα και επιδέχεται επιμετάλλωση ( επινικέλωση ή επιχρωμίωση ). Σα κράματα του χαλκού που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι : α. Οι ορείχαλκοι, β. Οι μπρούντζοι και γ. Άλλα κράματα όπως το χαλκοαργίλιο και το χαλκονικέλιο. Επίσης, τα κράματα του χαλκού που διαμορφώνονται ονομάζονται μαλακτά, ενώ εκείνα που χυτεύονται λέγονται χυτευτικά. 3. Πώς διακρίνονται οι χάλυβες ανάλογα με τη χρήση τους; Οι χάλυβες χρησιμοποιούνται βιομηχανικά ως : α. Φάλυβες κατασκευών, δηλαδή για πάσης φύσεως μεταλλικές κατασκευές ( υπόστεγα, γέφυρες, δοχεία, λέβητες κτλ ), καθώς επίσης στην κατασκευή στοιχείων μηχανών ( άξονες, ατράκτους, ελατήρια, κοχλίες κτλ ), β. Φάλυβες εργαλείων, για την κατασκευή εργαλείων κοπής ( τρυπάνια, πριόνια, λίμες κτλ ) και εργαλεία διαμόρφωσης ( πχ καλούπια με μήτρα και επιβολέα ), και γ. Ειδικά χαλυβοκράματα, για την κάλυψη ειδικών απαιτήσεων τις οποίες αδυνατούν να καλύψουν οι συνηθισμένοι χάλυβες ( ανοξείδωτοι χάλυβες, πυρίμαχοι χάλυβες κτλ. Σους χάλυβες γενικά τους διακρίνουμε σε: α. Ανθρακούχους χάλυβες, οι οποίοι εκτός από τον άνθρακα, δεν έχουν καμία άλλη προσθήκη και β. Φαλυβοκράματα, που είναι κράματα σιδήρου άνθρακα με μία ή περισσότερες προσθήκες. 4. Ποιος είναι ο ρόλος των μονωτικών υλικών θερμότητας; Είναι υλικά που χρησιμοποιούμε για να εμποδίσουμε τη μετάδοση της θερμότητας π.χ. από μία μηχανή, έναν ατμολέβητα στο περιβάλλον ή από το περιβάλλον σε ένα ψυγείο συντήρησης τροφίμων. Οι καλές μονωτικές ιδιότητες ενός υλικού εξαρτώνται από τη χαμηλή θερμική αγωγιμότητά του και όσο πιο πορώδες είναι το υλικό αυτό τόσο το καλύτερο. Μερικά από τα πιο γνωστά μονωτικά υλικά είναι τα εξής: Ταλοβάμβακας, γυαλί, μαλλί, φελλός κτλ.
5. Να δώσετε τον ορισμό των θερμοπλαστικών θερμοσκληρυνόμενων και ελαστομερών υλικών. ύμφωνα με την εσωτερική τους δομή και τη συμπεριφορά τους στη θερμότητα τα πλαστικά διακρίνονται σε: α. Θερμοπλαστικά, τα οποία έχουν την ιδιότητα με θέρμανση να γίνονται μαλακά και εύπλαστα ( διαμόρφωση εν θερμώ ), ενώ όταν ψυχθούν να γίνονται πάλι σκληρά. Αυτή η ιδιότητά τους μπορεί να επαναληφθεί απεριόριστες φορές. Ακόμα, τα θερμοπλαστικά, μπορούν να συγκολληθούν μεταξύ τους. Σο πολυαιθυλένιο, το πολυπροπυλένιο και το πολυβινυλοχλωρίδιο ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία, β. Θερμοσκληρυνόμενα, τα οποία, με τη θέρμανση, μορφοποιούνται με άσκηση πίεσης ή και χωρίς πίεση. Μέχρι κάποια θερμοκρασία μπορούν να αποκτήσουν την επιθυμητή μορφή, ενώ με περαιτέρω θέρμανση αρχίζουν να σκληραίνουν. ταν όμως σκληρύνουν είναι αδύνατον πλέον με νέα θέρμανση να γίνουν πάλι μαλακά και εύπλαστα. Σα θερμοσκληρυνόμενα δε συγκολλούνται μεταξύ τους. Σα φαινοπλαστικά και τα αμινοπλαστικά ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία και γ. Ελαστομερή, τα οποία διατηρούνται με την αύξηση της θερμοκρασίας ελαστικά. Δε διαμορφώνονται εν θερμώ και δε συγκολλούνται. Διάφορα είδη καουτσούκ ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία. 6. Σι γνωρίζετε για τη σκλήρυνση ( βαφή ) των μετάλλων; Πώς επιτυγχάνεται; Να δώσετε τουλάχιστον δύο παραδείγματα μεταλλικών εξαρτημάτων που έχουν υποστεί βαφή. Η βαφή του χάλυβα είναι μια θερμική κατεργασία κατά την οποία ένας χάλυβας, αφού θερμανθεί σε υψηλή θερμοκρασία, κατόπιν ψύχεται απότομα έτσι το κράμα να αποκτήσει μεγάλη σκληρότητα. Η σκλήρυνση ( βαφή ) γίνεται σε νερό, ορυκτέλαιο, στον αέρα, σε υδρατμούς ή σε ατμόσφαιρα άλλων αερίων. Παραδείγματα μεταλλικών εξαρτημάτων που έχουν υποστεί βαφή είναι τα σφυριά, οι λάμες των πριονιών, οι λεπίδες των ψαλιδιών, οι σιαγόνες της μέγγενης, τα κλειδιά, οι ζουμπάδες, τα τρυπάνια, τα γλύφανα, λίμες, φιλιέρες και κολαούζα. 7. Σι γνωρίζετε για το χυτοσίδηρο; Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά του. Η κύρια πρώτη ύλη για την παρασκευή των σιδηρούχων κραμάτων ( χυτοσιδήρων και χαλύβων ) για βιομηχανική χρήση είναι ο πρωτογενής χυτοσίδηρος. Ο πρωτογενής χυτοσίδηρος είναι ακατάλληλος για οποιαδήποτε βιομηχανική χρήση. Ανατηκόμενος όμως σε ειδικές καμίνους ( όπως στην κάμινο χυτηρίου ) με την προσθήκη και συλλιπάσματος ( μάρμαρο ), αποκτά βελτιωμένες ιδιότητες. Έτσι, είναι δυνατή η απόχυσή του σε καλούπια ( τύπους ) και η παραγωγή χυτών κομματιών σε μεγάλη ποικιλία από μορφές και μεγέθη. Ο χυτοσίδηρος παρουσιάζεται ως λευκός χυτοσίδηρος ή ως φαιός ( ή τεφρός ) χυτοσίδηρος, ανάλογα με το χρωματισμό που παίρνει η επιφάνεια θραύσης του. Ο λευκός χυτοσίδηρος είναι σκληρός, εύθραυστος και δυσκατέργαστος και χρησιμοποιείται σε μεγάλες ποσότητες ως πρώτη ύλη για την παρασκευή του χάλυβα. Αντίθετα, ο φαιός χυτοσίδηρος είναι μαλακότερος και κατεργάσιμος και χρησιμοποιείται ευρύτατα στην παρασκευή σωλήνων νερού, χυτών για διακόσμηση και εδράνων ολίσθησης. 8. Σι είναι η δύναμη και ποια τα χαρακτηριστικά της; Η δύναμη είναι το αίτιο που προκαλεί τη μεταβολή της κινητικής κατάστασης των σωμάτων. Είναι μέγεθος διανυσματικό και έχει τα χαρακτηριστικά του διανύσματος, δηλαδή: α. Σο σημείο εφαρμογής που είναι το σημείο στο οποίο η δύναμη ενεργεί, β. Ση διεύθυνση που διέρχεται από το σημείο εφαρμογής της δύναμης και συμπίπτει με την ευθεία κατά την οποία τείνει να κινηθεί το σώμα, γ. Ση φορά που προσδιορίζει προς τα που τείνει να κινήσει η δύναμη, το σώμα στο οποίο ενεργεί και δ. Σο μέτρο που είναι η μονάδα μέτρησης της δύναμης.
9. Σι ονομάζουμε συνισταμένη δυνάμεων και τι συνιστώσες; Να καθοριστεί γραφικά. υνισταμένη ενός συστήματος δυνάμεων που ενεργούν σε ένα σώμα είναι η δύναμη που μπορεί να αντικαταστήσει το σύστημα του οποίου οι δυνάμεις που το αποτελούν ονομάζονται στην περίπτωση αυτή συνιστώσες. 10. Σι ονομάζουμε ροπή δύναμης; Με ποιες μονάδες εκφράζεται; Ονομάζουμε ροπή δύναμης F ως προς σημείο Α και τη συμβολίζουμε με Μ, το διάνυσμα που έχει διεύθυνση την κάθετο στο επίπεδο που ορίζεται από το φορέα της δύναμης F και το σημείο Α, με φορά που καθορίζεται από τον κανόνα του δεξιόστροφου κοχλία και μέτρο το γινόμενο του μέτρου της δύναμης F επί την απόσταση του σημείου Α από το φορέα της, δηλαδή: Μ = F α. Μονάδα μέτρησης της ροπής δύναμης είναι το N m. Επίσης, η ροπή είναι η αιτία περιστροφής των σωμάτων, η αιτία ακινητοποίησης στρεφόμενων σωμάτων και η αιτία στρεπτικής παραμόρφωσης των σωμάτων. 11. Σι ονομάζουμε μηχανικό έργο και τι μηχανική ισχύ; Με ποιες μονάδες εκφράζονται; Έργο σταθερής δύναμης F που μετακινεί το σημείο εφαρμογής της πάνω στη διεύθυνσή της, λέμε το γινόμενο της δύναμης αυτής επί την απόσταση που μετακινείται το σημείο εφαρμογής της και έχει μονάδα μέτρησης το J ( Joule ). Ισχύς μίας δύναμης F λέγεται το έργο που παράγεται η καταναλώνεται σε χρόνο ενός δευτερολέπτου και μετράται σε W ( Watt ). 12. Να περιγράψετε όλα τα είδη απλών καταπονήσεων μιας ράβδου και να δώσετε σκαριφήματα. α. Εφελκυσμός: Ένα σώμα καταπονείται σ εφελκυσμό όταν εφαρμόζονται σ αυτό δυο δυνάμεις ίσες και αντίθετης φοράς που ενεργούν πάνω στην ίδια ευθεία και οι οποίες προσπαθούν να το επιμηκύνουν ( αύξηση μήκους ). β. Θλίψη: Ένα σώμα καταπονείται σε θλίψη όταν εφαρμόζονται σ αυτό δυο δυνάμεις ίσες και αντίθετης φοράς που ενεργούν πάνω στην ίδια ευθεία και οι οποίες προσπαθούν να το επιβραχύνουν ( ελάττωση μήκους ).
γ. Κάμψη: ταν σε μια δοκό ενεργούν δυνάμεις κάθετα στον άξονά της και προκαλούν αλλαγή του σχήματος αυτής, τότε η δοκός αυτή καταπονείται σε κάμψη. δ. Σμήση: Ένα σώμα καταπονείται σε τμήση όταν οι δυνάμεις που εφαρμόζονται σ αυτό είναι κάθετες στον άξονα, είναι αντίρροπες και οι ευθείες ενέργειας αυτών είναι παράλληλες και πολύ κοντά η μια στην άλλην ( σχεδόν πάνω στην ίδια ευθεία ενέργειας ). ε. Διάτμηση: Ένα σώμα καταπονείται σε διάτμηση όταν οι δυνάμεις εφαρμόζονται όπως και στην τμήση, αλλά δε βρίσκονται σχεδόν πάνω στην ίδια ευθεία και έχουν μεταξύ τους κάποια απόσταση, προκαλώντας ολίσθηση των διαδοχικών διατομών όπως τα φύλλα ενός βιβλίου. στ. τρέψη: Μια δοκός καταπονείται σε στρέψη όταν ενεργούν σ αυτή δυο ροπές ίσες και αντίθετης φοράς, αλλά σε διαφορετικό επίπεδο. ζ. Λυγισμός: Μια δοκός καταπονείται σε λυγισμό όταν εφαρμόζονται σ αυτή δυνάμεις όπως η θλίψη, αλλά το μήκος της είναι πολύ μεγάλο σε σχέση με το μέγεθος της διατομής της.
13. Σα περιγράψετε τα είδη στηρίξεων των δοκών που υπάρχουν. α. Πάκτωση: Έχουμε όταν σε ένα τοίχο ανοιχτεί μια τρύπα και στερεωθεί με τσιμέντο μια δοκός. Κάθε πάκτωση εμφανίζει τρεις δεσμεύσεις, δηλαδή δεν επιτρέπει στροφή, μετακίνηση πάνω - κάτω και μετακίνηση δεξιά - αριστερά της δοκού, β. Άρθρωση: Έχουμε όταν καταργηθεί η παραπάνω πρώτη δέσμευση, δηλαδή όταν δεν επιτρέπεται καμία μετακίνηση της δοκού εκτός από τη στροφή της και γ. Κύλιση: Έχουμε όταν καταργηθεί μια ακόμη δεύτερη δέσμευση, δηλαδή όταν επιτρέπεται μια αξονική μετατόπιση της δοκού μαζί επίσης και με τη στροφή της. 14. ε μία μεταλλική δεξαμενή πετρελαίου, κατασκευασμένη από χαλυβδόφυλλο, ποιο πρέπει να είναι το πάχος ελάσματος αντίστοιχα για ύψος δεξαμενής: 1m 2m 2,5m; Σο ελάχιστο πάχος των ελασμάτων για μικρές δεξαμενές ορθογωνικής διατομής είναι: Όψος δεξαμενής h 1m, τότε πάχος ελάσματος s 2mm Όψος δεξαμενής 1m h 2m, τότε πάχος ελάσματος s 3mm Όψος δεξαμενής 2m h 2,5m, τότε πάχος ελάσματος s 4mm 15. Σι ονομάζουμε κέντρο βάρους ενός σώματος; Η συνισταμένη όλων των παράλληλων δυνάμεων που ασκούνται σε κάθε σημείο ενός σώματος, λόγω της βαρύτητας, λέγεται βάρος. Σο σημείο εφαρμογής αυτής της συνισταμένης ονομάζεται κέντρο βάρους. 16. Σι ονομάζουμε μέτρηση ενός αντικειμένου; Λέγοντας μέτρηση εννοούμε τη σύγκριση ενός μεγέθους προς ένα άλλο μέγεθος ομοειδές, το οποίο παίρνουμε ως μονάδα. Έτσι, για παράδειγμα, στη μέτρηση μήκους θεωρούμε ως μονάδα το μέτρο. 17. Σι ονομάζουμε σφάλμα μιας μέτρησης; Ποιες είναι οι αιτίες που προκαλούν σφάλμα σε μία μέτρηση; ( Να αναφέρετε τέσσερις αιτίες ) φάλμα ονομάζουμε τη διαφορά κάποιας μετρούμενης τιμής ενός φυσικού μεγέθους, όπως για παράδειγμα του μήκους. Ψς αιτίες σφαλμάτων κατά τις μετρήσεις μπορούμε να αναφέρουμε : το χειριστή του οργάνου, το περιβάλλον όπου γίνεται η μέτρηση ( θερμοκρασία, υγρασία, πίεση κ.α. ), το ίδιο το όργανο, τη μέθοδο μέτρησης και άλλες πηγές που δεν μπορούμε πάντα να τις προσδιορίσουμε επακριβώς. 18. Να αναφέρετε τα δύο συστήματα μονάδων μέτρησης που υπάρχουν και τις βασικές μονάδες τους. Ποια σχέση συνδέει τα δύο συστήματα; Σο μετρικό, που λέγεται και δεκαδικό και που βασίζεται στο μέτρο ( m ) και στις υποδιαιρέσεις ( dm, cm, mm ) και το αγγλοσαξονικό, που βασίζεται στη υάρδα ( Τ ) και στις υποδιαιρέσεις της ( ft, και in ). Μία υάρδα ισούται με 0,9144 του μέτρου, ένα πόδι ισούται με 0,3048 του μέτρου και μία ίντσα ισούται με 0,0254 του μέτρου. 19. Να αναφέρετε τα όργανα μέτρησης μηκών και τα όργανα μέτρησης γωνιών που υπάρχουν. Ψς όργανα μέτρησης μηκών χρησιμοποιούμε: α. Σις μετρητικές ταινίες, β. Σους μεταλλικούς κανόνες ( ή ρίγες ), γ. τα παχύμετρα και δ. Σα μικρόμετρα. σον αφορά τα όργανα μέτρησης γωνιών, έχουμε: α. Σα μοιρογνωμόνια ( με ή χωρίς βερνιέρο ), β. Σα πρότυπα γωνιακά πλακίδια, γ. Σις πρότυπες ελεγκτικές ορθές γωνίες και δ. Σις φαλτσογωνίες (σταθερές ή ρυθμιζόμενες ).
20. Σι είναι υψομετρικοί χαράκτες και που χρησιμοποιούνται; Ο υψομετρικός χαράκτης είναι ένα όργανο με το οποίο μπορούμε να μεταφέρουμε διαστάσεις σε κομμάτια ( ακατέργαστα ή προκατεργασμένα ) χαράζοντας ευθείες παράλληλες προς την πλάκα εφαρμογής, με την οποία συνήθως συνδυάζεται η χρήση του. Σον υψομετρικό χαράκτη τον χρησιμοποιούμε επίσης για το κεντράρισμα κομματιών που είναι προσαρμοσμένα σε εργαλειομηχανές, όπως και για χονδρικό κάπως έλεγχο της παραλληλότητας επιφανειών. 21. Σι είναι μέγγενη, ποια είναι τα κύρια μέρη της και πόσους τύπους έχουμε; Η μέγγενη αποτελεί τη βασική συσκευή συγκράτησης. Φρησιμοποιείται για την ασφαλή συγκράτηση μεταλλικών συνήθως κομματιών, τα οποία πρόκειται να υποστούν κάποια κατεργασία, όπως πχ λιμάρισμα, κοπίδιασμα, πριόνισμα, τρυπάνισμα, σπειροτόμηση κτλ. τηρίζεται σταθερά πάνω στο τραπέζι εργασίας. Τπάρχουν πολλοί τύποι μέγγενης ανάλογα με τη χρήση της. Οι πιο συνηθισμένοι είναι οι εξής: α. Η μέγγενη του εφαρμοστή, β. Η μέγγενη του σιδηρουργού, γ. Οι μέγγενες εργαλειομηχανών, δ. Οι φορητές μέγγενες ( μεγγενόπουλα ) και ε. Η μέγγενη σωλήνων ( σωληνομέγγενη ). Σα κύρια μέρη της μέγγενης είναι: α. Οι δύο σιαγόνες ( κινητή και σταθερή ), β. Οι παρειές συγκράτησης, γ. Ο ολισθητήρας, δ. Η χειρολαβή περιστροφής και ε. Η βάση τοποθέτησης. 22. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά στοιχεία του σπειρώματος ενός κοχλία; Να κάνετε το σχετικό σκαρίφημα. Σα κύρια χαρακτηριστικά του σπειρώματος ενός κοχλία είναι τα εξής : α. Η μεγάλη ή εξωτερική διάμετρος d που είναι η διάμετρος ενός φανταστικού κυλίνδρου, που έχει τον ίδιο με το σπείρωμα άξονα και που εφάπτεται στις εξωτερικές ακμές ενός εξωτερικού ή στις εσωτερικές ακμές ενός εσωτερικού σπειρώματος, β. Η μικρή ή εσωτερική διάμετρος ( ή διάμετρος πυρήνα ) d1 που είναι η διάμετρος ενός φανταστικού κυλίνδρου, που έχει τον ίδιο με το σπείρωμα άξονα και που εφάπτεται στις εσωτερικές ακμές ενός εξωτερικού ή στις εξωτερικές γραμμές ενός εσωτερικού σπειρώματος, γ. Σο βήμα του σπειρώματος h που είναι η απόσταση δύο διαδοχικών σπειρών, δ. Η μέση διάμετρος ή διάμετρος πλευρών d2 που είναι η διάμετρος ενός φανταστικού κυλίνδρου, που έχει τον ίδιο άξονα με το σπείρωμα και που τέμνει τις πλευρές του σπειρώματος έτσι, ώστε το πλάτος των δοντιών του σπειρώματος να είναι ίσο με το πλάτος του διάκενου που υπάρχει μεταξύ τους και ε. Η γωνία των πλευρών α που είναι η περιεχόμενη μεταξύ των πλευρών του σπειρώματος γωνία και μετριέται σε επίπεδο που περνά από τον άξονά του. 23. Πώς διακρίνονται τα σπειρώματα ανάλογα με τη χρήση τους και ανάλογα με τη μορφή τους; Ανάλογα με το λειτουργικό τους σκοπό τα σπειρώματα διακρίνονται σε: α. σπειρώματα στερέωσης ή σύσφιξης και β. σπειρώματα κίνησης. Ανάλογα με τη μορφή τους έχουμε: α. Σριγωνικά, β. Σετραγωνικά, γ. Σραπεζοειδή, δ. Κυκλικά και ε. Πριονωτά.
24. Να αναφέρετε τα συστήματα τυποποίησης των τριγωνικών σπειρωμάτων που υπάρχουν. Σα τέσσερα πιο συνηθισμένα συστήματα τυποποίησης των τριγωνικών σπειρωμάτων είναι τα εξής: α. Σα τέσσερα αγγλικά συστήματα i. Whitworth ή αγγλικό χοντρόδοντο σπείρωμα, ii. B.S.F. ή αγγλικό λεπτόδοντο σπείρωμα, iii. B.S.P. ή αγγλικό σύστημα σπειρωμάτων σωλήνων και iv. B.A. ή αγγλικό λεπτουργικό σπείρωμα, β. Σο γαλλικό ή μετρικό σύστημα ή διεθνές, γ. Σα δύο αμερικανικά συστήματα i. N.C. ή εθνικό χοντρόδοντο και το ii. N.F. ή εθνικό λεπτόδοντο και δ. Σο ενοποιημένο σύστημα. 25. Σι σημαίνουν για μία βίδα οι συμβολισμοί : Μ12, Μ20 1,5; Μ12: Μετρικό κανονικό σπείρωμα, κατά ISO, με 12 mm ονομαστική διάμετρο Μ20 1,5: Μετρικό λεπτόδοντο σπείρωμα, κατά ISO, με 20 mm ονομαστική διάμετρο και 1,5 mm βήμα 26. Σι είναι οι σπειροτόμοι εσωτερικών σπειρωμάτων; Ποιος ο λόγος ύπαρξης των αυλακιών στο σώμα του σπειροτόμου και γιατί διατίθενται σε σειρές των τριών κομματιών; Οι σπειροτόμοι εσωτερικών σπειρωμάτων ή κολαούζα, είναι κοπτικά εργαλεία με πολλές κόψεις, με τα οποία κόβουμε εσωτερικά σπειρώματα και κυρίως, σπειρώματα περικοχλίων. Σο σώμα τους, κατά μήκος, έχει τρία ή τέσσερα αυλάκια που χρειάζονται: α. Για να διαμορφώνονται τα δόντια του σπειροτόμου κανονικά, δηλαδή να λαμβάνουν τη γνωστή γεωμετρία του κοπτικού εργαλείου, β. Για να απορρίπτονται τα απόβλητα που δημιουργούνται κατά την κοπή και γ. Για να διέρχεται και να φτάνει ως τα δόντια το υγρό κοπής. Για να κόψουμε ένα εσωτερικό σπείρωμα με το σπειροτόμο, χρειάζεται να αφαιρέσουμε υλικό από το τοίχωμα της τρύπας. Για να πραγματοποιηθεί αυτό, θα πρέπει θεωρητικά να χρησιμοποιήσουμε ένα σπειροτόμο με εσωτερική διάμετρο ( διάμετρο πυρήνα ) ίση προς τη διάμετρο της τρύπας, μέσα στην οποία ο σπειροτόμος θα εισχωρήσει για να κόψει το σπείρωμα. Πρακτικά όμως είναι αδύνατο να κόψουμε σπείρωμα με τον τρόπο αυτό, γιατί στην περίπτωση αυτήν ο σπειροτόμος θα σπάσει. Γι αυτό μεταχειριζόμαστε συνήθως διαδοχικά τρεις σπειροτόμους, που ο καθένας τους έχει διαφορετική διάμετρο και μορφή. Και οι τρεις σπειροτόμοι μαζί αποτελούν μία σειρά. 27. Ποιες γενικές προδιαγραφές πρέπει να έχει μία σωλήνωση για να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις μίας εγκατάστασης; α. Να έχει κατάλληλες διαμέτρους και κατάλληλο πάχος, β. Να έχει στεγανές ενώσεις, γ. Να μη διαβρώνεται, δ. Να μην καταστρέφει το μεταφερόμενο ρευστό, ε. Να έχει, όπου απαιτείται, όσο το δυνατό μικρότερες απώλειες θερμότητας, στ. Να μπορεί όταν θερμανθεί από το διερχόμενο ρευστό, να διασταλεί και ζ. Να βρίσκεται σε προσιτές θέσεις. 28. Να αναφέρετε τα χαρακτηριστικά στοιχεία των σωλήνων. α. Διαστάσεις: i. εξωτερική διάμετρος σε mm, ii. εσωτερική διάμετρος σε mm, iii. το πάχος του τοιχώματος σε mm και iv. το μήκος σε m, β. Σο υλικό κατασκευής: i. το είδος ( χάλυβας, χαλκός κλπ ), ii. την ποιότητά του και iii. το συμβολισμό και τον αριθμό τυποποίησης, γ. Σον τρόπο κατασκευής, δ. Σην ονομαστική πίεση και την πίεση δοκιμής και ε. Σην ύπαρξη σπειρώματος στις άκρες. 29. Πού χρησιμοποιούνται οι χαλύβδινοι σωλήνες και σε ποιες κατηγορίες διακρίνονται; Να αναφέρετε τα διακριτικά χρώματά τους. Οι χαλύβδινοι σωλήνες χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά ρευστών, δηλαδή υγρών ( πχ νερό ), ατμών, υγρών καυσίμων ( πχ φωταέριο ) ή ακόμα και του αέρα ( πχ πεπιεσμένος αέρας ). Οι κατηγορίες στις οποίες διακρίνονται είναι:
α. Οι σωλήνες ραφής, οι οποίοι κατασκευάζονται από ελάσματα τα οποία αφού αποκτήσουν κυλινδρική μορφή, συγκολλούνται με ηλεκτρική μέθοδο και β. Οι σωλήνες χωρίς ραφή ( τούμπα ), οι οποίοι έχουν ενιαία διατομή χωρίς συγκόλληση και οπωσδήποτε είναι ανθεκτικότεροι απ τους σωλήνες με ραφή. Οι χαλυβδοσωλήνες με ραφή και χωρίς ραφή, μαύροι και γαλβανισμένοι κυκλοφορούν στο ελληνικό εμπόριο σε κατηγορίες ( ποιότητες ) ανάλογα με το πάχος του τοιχώματος. Έτσι, κάθε κατηγορία διακρίνεται με ένα συνθηματικό χρώμα, ως εξής: α. Πράσινο για τους σωλήνες βαρέου τύπου, β. Κόκκινο για τους σωλήνες μεσαίου τύπου, γ. Πορτοκαλί για τους σωλήνες ελαφρού τύπου I και δ. Κίτρινο για τους σωλήνες ελαφρού τύπου II. 30. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των χαλκοσωλήνων σε σχέση με τους χαλυβδοσωλήνες. Οι χάλκινοι σωλήνες έχουν μικρό βάρος, αντέχουν στις οξειδώσεις, παρουσιάζουν μικρές αντιστάσεις στη ροή, έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής και είναι εύκαμπτοι. Επίσης, συγκολλούνται πολύ εύκολα με μαλακή συγκόλληση. Από την άλλη, οι χαλυβδοσωλήνες, επειδή ο χάλυβας είναι ανθεκτικό υλικό, παρουσιάζουν υψηλή αντοχή, πολύ πιο μεγάλη από αυτή των χαλκοσωλήνων. Έτσι, αυτοί είναι κατάλληλοι για δίκτυα με μεγάλες πιέσεις και θερμοκρασίες ( όπως πχ για δίκτυα ατμού υψηλής πίεσης ). 31. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα των πλαστικών σωλήνων ( P.V.C. ). Πλεονεκτήματα : α. Σα πλαστικά είναι εύκολα διαμορφώσιμα, β. Δεν είναι αγωγοί ηλεκτρισμού, γ. Είναι θερμομονωτικά, δ. Είναι ανακυκλούμενα, ε. Έχουν αντοχή στη διάβρωση, στ. Παρουσιάζουν ελάχιστο θόρυβο από τη ροη, λόγω της λείας επιφάνειάς τους και ζ. Είναι εύκολοι στη συναρμολόγηση, λόγω του μικρού βάρους και της ευκαμψίας τους. Μειονεκτήματα : α. Έχουν μικρή αντοχή στη θερμότητα, β. υνήθως μικρή μηχανική αντοχή, γ. υχνά το κόστος τους είναι υψηλό, δ. Είναι ευπαθείς έναντι των ζημιών και ε. Παρουσιάζουν μικρή ηχομόνωση. 32. Με ποιους τρόπους επιτυγχάνεται η σύνδεση των σωλήνων σε ένα δίκτυο σωληνώσεων; α. Με βιδωτά εξαρτήματα, β. Με φλάντζες, γ. Με συγκόλληση, δ. Με μούφες και ε. Με διαφόρους συνδέσμους. 33. Να περιγράψετε τις συνθήκες κοπής σε μία κατεργασία κοπής μετάλλου. Σι εκφράζει η κάθε μία συνθήκη; Η ταχύτητα κοπής και η ταχύτητα πρόωσης μαζί με το βάθος κοπής αποτελούν ό,τι ονομάζουμε συνθήκες κατεργασίας ή συνθήκες κοπής. Λέγοντας βάθος κοπής εννοούμε την απόσταση ανάμεσα στην ακατέργαστη και την κατεργασμένη επιφάνεια του κομματιού ή το βάθος, στο οποίο θέλουμε να εισχωρήσει το εργαλείο μέσα στο υλικό του κομματιού. Σαχύτητα κοπής ονομάζουμε τη στιγμιαία ταχύτητα της πρωτεύουσας κίνησης κάποιου σημείου της κόψης του εργαλείου, που επιλέγουμε, ως προς το κατεργαζόμενο κομμάτι. Πρωτεύουσα κίνηση είναι η κύρια κίνηση, που παρέχεται από την εργαλειομηχανή, με σκοπό τη δημιουργία σχετικής κίνησης ανάμεσα στο κοπτικό εργαλείο και στο κομμάτι, έτσι ώστε η κόψη του εργαλείου να προσεγγίζει το υλικό του κομματιού. υνήθως η πρωτεύουσα κίνηση απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό της ισχύος, που απαιτείται για την κατεργασία. Από την άλλη, ταχύτητα πρόωσης είναι η στιγμιαία ταχύτητα συνεχούς κίνησης πρόωσης ενός σημείου της κόψης του εργαλείου ως προς το κομμάτι. Η κίνηση πρόωσης είναι μια κίνηση που μπορεί να δοθεί από την εργαλειομηχανή είτε στο κοπτικό εργαλείο είτε στο κατεργαζόμενο κομμάτι.
Η κίνηση αυτή συνδυαζόμενη με την πρωτεύουσα κίνηση έχει ως αποτέλεσμα συνεχή ή διακοπτόμενη αφαίρεση αποβλίττου, άρα και τη γένεση της κατεργασμένης επιφάνειας του κομματιού με τα επιθυμητά γεωμετρικά χαρακτηριστικά. 34. Ποιες είναι οι γωνίες κοπής ενός κοπτικού εργαλείου και πώς μεταβάλλονται ανάλογα με το υλικό του κατεργαζόμενου τεμαχίου; Ποια σχέση ισχύει μεταξύ των γωνιών κοπής; Να δώσετε σχετικό σκαρίφημα. την ορθογωνική κοπή το εργαλείο κοπής έχει τις εξής γωνίες: α. Ση γωνία αποβλίττου γ, η οποία σχηματίζεται ανάμεσα στην επιφάνεια αποβλίττου του εργαλείου και στην κάθετη προς την κατεύθυνση της κοπής. Η γωνία αυτή μπορεί να είναι θετική, αρνητική ή μηδενική, β. Σην ελεύθερη γωνία α, η οποία σχηματίζεται ανάμεσα στην ελεύθερη επιφάνεια του εργαλείου και στη διεύθυνση της κοπής και γ. Ση γωνία σφήνας β, την οποία σχηματίζουν η επιφάνεια αποβλίττου και η επιφάνεια ελευθερίας του εργαλείου. Μεταξύ όλων αυτών των γωνιών, τις οποίες ονομάζουμε γωνίες κοπής του εργαλείου, ισχύει η παρακάτω σχέση: α + β + γ = 90 0
35. Να περιγράψετε τα είδη μηχανικών ψαλιδιών που υπάρχουν. Να αναφέρετε τις χρήσεις του κάθε είδους. Σα μηχανοψάλιδα διακρίνονται σε: α. Φειροκίνητα, β. Ποδοκίνητα και γ. Μηχανοκίνητα. Σα χειροκίνητα μηχανοψάλιδα χρησιμοποιούνται στα μικρά σιδηρουργεία και για πολλών ειδών κοπές. Μ αυτά κόβουμε ράβδους διαφόρων σχημάτων, καθώς επίσης, λάμες και λαμαρίνες. Με τα ποδοκίνητα μηχανοψάλιδα κόβουμε λαμαρίνες σε ίσια κομμάτια. Επίσης, καταφέρνουμε να κόψουμε, πολύ γρήγορα και σωστά, ταινίες ( λωρίδες ) από φύλλα, που έχουν σχετικά μικρό πάχος. Σέλος, τα μηχανοκίνητα μηχανοψάλιδα είναι προγραμματισμένα για κοπές υψηλότερων απαιτήσεων ( μεγαλύτερα πάχη μεταλλικών αντικειμένων. 36. Ποια είναι τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα μίας κατεργασίας διαμόρφωσης εν ψυχρώ; Σις κατεργασίες διαμόρφωσης εν ψυχρώ τις εκτελούμε συνήθως στη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, χωρίς δηλαδή να πυρώνουμε το κομμάτι που πρόκειται να διαμορφώσουμε. Σα φορτία που επιβάλλουμε για να επιτύχουμε διαμόρφωση εν ψυχρώ είναι πολύ μεγάλα και αυτό οφείλεται στο ότι το μέταλλο στη θερμοκρασία του δωματίου παρουσιάζει ψηλό όριο διαρροής που σημαίνει πως χρειαζόμαστε μεγαλύτερη δύναμη για τη διαμόρφωσή του, σε σχέση με την εν θερμώ διαμόρφωση. Ακόμα, το μέταλλο κατά την εν ψυχρώ διαμόρφωση μεταβάλλει τις μηχανικές του ιδιότητες ( υφίσταται σκλήρωση ), κάτι που δε συμβαίνει αν πρώτα αυτό το θερμάνουμε. Επίσης, στην εν θερμώ διαμόρφωση, το μέταλλο μπορεί να παραμορφωθεί σε μεγάλο βαθμό, χωρίς να δημιουργηθούν ρωγμές ή θραύσεις ( σπασίματα ). Σέλος, οι κατεργασίες διαμόρφωσης εν θερμώ, έχουν το μειονέκτημα ότι στις αρκετά ψηλές θερμοκρασίες που εκτελούνται, διευκολύνεται η οξείδωση του μετάλλου, με συνέπεια από το ένα μέρος να έχουμε απώλεια υλικού ( φύρα ) και από το άλλο, μικρή διαστατική ακρίβεια και κακή τραχύτητα επιφάνειας. ε αντίθεση, οι κατεργασίες διαμόρφωσης εν ψυχρώ, δίνουν μεγαλύτερη ακρίβεια διαστάσεων και μορφής και βελτιωμένη τραχύτητα επιφάνειας. 37. Σι γνωρίζετε για τις πρέσες διαμόρφωσης ελασμάτων; ε ποιες κατηγορίες διακρίνονται; Οι εργασίες κάμψης με απλά εργαλεία δεν μας δίνουν μεγάλη ακρίβεια ούτε μεγάλο ρυθμό παραγωγής. Ακόμα, δεν μπορούν να καλύψουν και τις απαιτούμενες ανάγκες σε μορφή κομματιών και σε μεγέθη. Έτσι, για καλή ποιοτική και ποσοτική απόδοση, μεταχειριζόμαστε ειδικά μηχανήματα και συσκευές, όπως είναι η καμπτική μηχανή ( στράντζα ), η πρέσα κάμψης ( στραντζόπρεσα ) και οι κύλινδροι κάμψης ( ρόλους ). Μπορούμε λοιπόν να διαμορφώσουμε πολύ μεγάλη ποικιλία διατομών. Οι πρέσες διακρίνονται σε δυο μεγάλες κατηγορίες, αναλόγως προς τον τρόπο κίνησης: α. τις υδραυλικές και β. τις μηχανικές. Επίσης, χαρακτηρίζονται αναλόγως προς τη δύναμη πίεσης, τη διαδρομή ( που είναι ρυθμιζόμενη ) και τις οριακές αποστάσεις της κινητής κεφαλής από την πλάκα του τραπεζιού της πρέσας. 38. Σι είναι η κάμψη ενός μεταλλικού αντικειμένου; Με ποιους τρόπους μπορούμε να κάμψουμε ένα έλασμα; Με τον όρο κάμψη εννοούμε την οποιαδήποτε μορφοποίηση που προκαλούμε στο αρχικό σχήμα ενός μεταλλικού αντικειμένου, με τη βοήθεια κάποιων εργαλείων ή μηχανών. Οι διάφορες κάμψεις εν ψυχρώ γίνονται είτε με απλά εργαλεία ( συνήθως στη μέγγενη με σφυρί ) είτε με μηχανικά μέσα ( μηχανές κάμψης ή στράντζες και πρέσες κάμψης ή στραντζοπρέσες ).
39. Σι ονομάζουμε χύτευση και ποιες μεθόδους χύτευσης γνωρίζετε; Η χύτευση είναι μία μέθοδος μορφοποίησης μεταλλικών προϊόντων. Κατά τη χύτευση, το μέταλλο ή κράμα πυρώνεται μέχρι να λιώσει. Σο λιωμένο μέταλλο ( τήγμα ) αποχύνεται κατόπιν μέσα σε κατάλληλα προετοιμασμένο αποτύπωμα ή καλούπι ( ανάλογα με τη μορφή του κομματιού, που θα χυτεύσουμε ), όπου αφήνεται να στερεοποιηθεί και να αποψυχθεί εντελώς. Σα βασικά είδη χύτευσης είναι: α. Η χύτευση με βαρύτητα, που περιλαμβάνει τη χύτευση στο χώμα και τη χύτευση σε μόνιμο καλούπι ( συνήθως μεταλλικό ), β. Η χύτευση υπό πίεση ή χύτευση σε μήτρα, γ. Η φυγόκεντρη χύτευση και δ. Η χύτευση ακριβείας. 40. Ποια είναι τα ελαττώματα που δημιουργούνται στα χυτά αντικείμενα και πού οφείλονται; Με ποιες μεθόδους ελέγχουμε ένα χυτό αντικείμενο; Σα προβλήματα που εμφανίζονται συχνά στη χύτευση σχετίζονται κυρίως με σφάλματα στη δημιουργία του καλουπιού, στη σχεδίαση του μοντέλου και των καρδιών, στην τοποθέτηση των οχετών εισόδου ή των ενδιάμεσων αποθηκών λιωμένου υλικού, στη διαδικασία της χύτευσης κ.λπ. Σα σφάλματα αυτά δημιουργούν ελαττώματα στα χυτά αντικείμενα, που συνήθως είναι: α. Ρωγμές που προέρχονται από τη συρρίκνωση του υλικού του χυτού λόγω συστολής κατά την απόψυξη, β. Εγκλείσματα από οξείδια που παραμένουν στο χυτό, γ. πηλαιώσεις που οφείλονται στη παρουσία αερίων στο μέταλλο κατά τη στερεοποίηση και δ. Ασυνέχειες στο χυτό. Ο έλεγχος των χυτών γίνεται χρησιμοποιώντας μη καταστροφικές μεθόδους. Οι πιο διαδεδομένες μέθοδοι ελέγχου είναι οι εξής: α. Η ραδιογραφία, β. Η δοκιμή με τη χρήση μαγνητικών σωματιδίων και γ. Η ποιοτική δοκιμή με τη χρήση υπερήχων. 41. Σι γνωρίζετε για τις συμβατικές μηχανές ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου συνεχούς και εναλλασσόμενου ρεύματος; Πόσα είδη ηλεκτροδίων υπάρχουν και ποιος είναι ο σκοπός της επένδυσής τους; Να αναφέρετε τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουμε κατά την εκτέλεση μίας ηλεκτροσυγκόλλησης. Οι μηχανές ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου είναι ηλεκτρικές πηγές που παρέχουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλή τάση ( μερικών δεκάδων βολτ ) και με μεγάλες εντάσεις ( πολλές δεκάδες οι εκατοντάδες αμπέρ ). Σις συναντούμε ως μηχανές συνεχούς ρεύματος ή εναλλασσόμενου. Οι πρώτες χρησιμοποιούνται ευρύτερα. Αποτελούν ένα ηλεκτροπαραγωγό ζεύγος. Σο ζεύγος αυτό αποτελείται από μία γεννήτρια συνεχούς ρεύματος και από μία κινητήρια μηχανή. Μπορεί όμως η κινητήρια μηχανή να είναι και μία μηχανή εσωτερικής καύσης και συνηθέστερα μία πετρελαιομηχανή, σε εργοτάξια, όπου δεν υπάρχει κατάλληλο ηλεκτρικό δίκτυο. Από την άλλη, οι ηλεκτροσυγκολλήσεις εναλλασσόμενου ρεύματος είναι μετασχηματιστές, των οποίων το πρωτεύον τύλιγμα έχει πολλές σπείρες, ενώ το δευτερεύον λιγότερες. Έτσι επιτυγχάνεται μείωση της τάσης στο δευτερεύον, στα άκρα του οποίου συνδέονται το ηλεκτρόδιο και το κομμάτι. Οι ηλεκτροσυγκολλήσεις τόξου είναι αυτογενείς συγκολλήσεις. Κατ αυτές, πηγή θερμότητας για το πύρωμα και το λιώσιμο του μετάλλου των κομματιών που συγκολληθούν και της κόλλησης ( η κόλληση είναι από το ίδιο ή παρόμοιο υλικό με τα κομμάτια ), είναι το ηλεκτρικό ή βολταϊκό τόξο. Σο ηλεκτρικό τόξο δημιουργείται ανάμεσα στο ηλεκτρόδιο και στο κομμάτι. ταν φέρουμε σε επαφή το ηλεκτρόδιο με το κομμάτι, κλείνει το ηλεκτρικό κύκλωμα που διαρρέεται από ισχυρό ηλεκτρικό ρεύμα. Σο ηλεκτρόδιο μπορεί να είναι από άνθρακα ή μεταλλικό. Σα μεταλλικά ηλεκτρόδια διακρίνονται σε γυμνά ή επενδυμένα. Έχουμε επίσης και τα διάτρητα ηλεκτρόδια. Σα ηλεκτρόδια κατασκευάζονται σε διάφορες διαμέτρους και από διάφορα υλικά. Σα επενδυμένα ηλεκτρόδια, ανάλογα με την εφαρμογή, φέρουν διάφορα είδη επένδυσης. Η επένδυση επίσης μπορεί να έχει διάφορα πάχη ( λεπτή, μέση, χονδρή ).
Ακόμα, τα επενδυμένα ηλεκτρόδια φέρουν μία εύτηκτη επένδυση. Η οποία περιέχει κατάλληλες ουσίες έτσι, ώστε να μπορεί να επιτύχει: α. χηματισμό προστατευτικής στρώσης ( κρούστα ) που επιπλέει, β. Δημιουργία προστατευτικού μανδύα από αέρια, γ. Διάλυση οξειδίων ή άλλων ακαθαρσιών, που τυχόν υπάρχουν στο τήγμα, δ. Ιονισμό, της ανάμεσα στο ηλεκτρόδιο και στο κομμάτι ατμόσφαιρας, ώστε να διευκολύνεται το άναμμα και η συντήρηση σταθερού ηλεκτρικού τόξου και ε. Μη σχηματισμό φυσαλίδων μέσα στο συγκόλλημα. χηματισμός φυσαλίδας έχει σαν επακόλουθο μείωση της μηχανικής αντοχής της συγκόλλησης. Ο μανδύας από αέρια και η κρούστα προφυλάσσουν τις επιφάνειες από οξείδωση. Ακόμα, η κρούστα παρέχει στο τήγμα θερμική μόνωση. Η στερεοποίηση του τήγματος γίνεται αργότερα και έτσι δίνεται χρόνος σε τυχόν διαλυμένα μέσα σ αυτό αέρια ή ακαθαρσίες να απομακρυνθούν. Σα μέτρα για την πρόληψη ατυχήματος που παίρνουμε είναι τα εξής: α. Η γραμμή τροφοδότηση της μηχανής ηλεκτροσυγκόλλησης πρέπει να είναι καλά μονωμένη και η σύνδεση των ακροδεκτών η ορθή, γιατί βρίσκεται υπό επικίνδυνη για τον άνθρωπο τάση, β. Ο ηλεκτροσυγκολλητής, όταν εργάζεται, πρέπει να φορά τη μάσκα, τα γάντια και την ποδιά του, για να προφυλάσσεται έτσι από τις εκτοξεύσεις ερυθροπυρωμένου μετάλλου ή από δυσμενείς επιδράσεις της ακτινοβολίας του τόξου. Κατά τον ίδιο τρόπο πρέπει να προφυλάσσεται και ο βοηθός, γ. τη θέση εργασίας πρέπει να υπάρχει καλός αερισμός. Προφυλάσσεται έτσι ο ηλεκτροσυγκολλητής ( και ο βοηθός του ) από δηλητηριώδη αέρια, που σχηματίζονται κατά τη συγκόλληση και ιδιαίτερα των μη σιδηρούχων μετάλλων ή κραμάτων και δ. Δεν τοποθετούμε εύφλεκτα υλικά πλησίον των θέσεων ηλεκτροσυγκόλλησης τόξου. Σο ηλεκτρικό τόξο παράγει σπινθήρες, που μπορούν να προκαλέσουν πυρκαγιά. Απομακρύνουμε επίσης και τα λαδωμένα στουπιά. 42. Να αναφέρετε τα κύρια μέρη μίας συσκευής οξυγονοσυγκόλλησης. ε τι πιέσεις αποθηκεύονται τα αέρια στις φιάλες; Να αναφέρετε τα μέτρα ασφαλείας που λαμβάνουμε κατά την εκτέλεση μίας οξυγονοσυγκόλλησης. το κλείστρο κάθε φιάλης ( οξυγόνου ή ασετιλίνης ) συνδέεται ο μανομετρικός εκτονωτής. Για να οδηγηθούν τα αέρια ( οξυγόνο ή ασετιλίνη ) στη συσκευή ανάμιξης και καύσης, δηλαδή στον καυστήρα και τελικά να εξέλθουν από το ακροφύσιο ( μπεκ ) με τη μορφή φλόγας, παρεμβάλλονται ανάμεσα στους εκτονωτές και στον καυστήρα κατάλληλοι ελαστικοί συνδετικοί σωλήνες. Σα μέτρα ασφαλείας που πρέπει να λαμβάνουμε κατά την εκτέλεση μίας οξυγονοσυγκόλλησης είναι τα παρακάτω: α. Η ασετιλίνη όταν αναμιγνύεται με οξυγόνο ή με τον αέρα σε ορισμένη όμως αναλογία, σχηματίζει εκρηκτικό μίγμα. Τπάρχει κίνδυνος έκρηξης στις ακόλουθες αναλογίες : i. Μίγμα οξυγόνου ασετιλίνης : 2,8 έως 93% ασετιλίνη και ii. Μίγμα αέρα ασετιλίνης : 3 έως 65% ασετιλίνη, β. Αύξηση της πίεσης στο εσωτερικό των φιαλών από θέρμανση ή απότομη μετακίνησή τους μπορεί να προξενήσει έκρηξη. Γι αυτό πρέπει οι φιάλες να τοποθετούνται μακριά από κλιβάνους και γενικά από πηγές θερμότητας. Επίσης, πρέπει να μεταφέρονται είτε πάνω σε ειδικά καροτσάκια είτε από δύο άτομα, γ. Παίρνουμε όλα τα απαραίτητα μέτρα, ώστε να αποφεύγετε οποιαδήποτε ανάμειξη των αερίων και μετάδοση της φλόγας στους σωλήνες προσαγωγής, στον εκτονωτή και στις φιάλες. Απαιτείται σχολαστική τήρηση των οδηγιών σχετικά με την έναυση και διατήρηση της φλόγας, δ. Ο οξυγονοκολλητής φορά τα ειδικά σκούρα γυαλιά και την ποδιά του και ε. Πρέπει να δείχνουμε ιδιαίτερη φροντίδα για την απομάκρυνση των αερίων, με σωστό αερισμό του χώρου, που παράγονται κατά την οξυγονοκόλληση. Πολλές φορές είναι δηλητηριώδη, οπότε πρέπει ο τεχνίτης να φορά μάσκα.
43. Σι είναι συγκόλληση; Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της συγκόλλησης σε σχέση με τις άλλες μεθόδους σύνδεσης που υπάρχουν. Λέγοντας συγκόλληση εννοούμε την ένωση δύο ( ή και περισσότερων ) κομματιών από πολυκρυσταλλικά μέταλλα ή κράματα με θέρμανση ή με συμπίεση ή και με τα δύο έτσι, ώστε να δημιουργείται ανάμεσά τους κρυσταλλική σύνδεση. ύγκριση συγκολλήσεων ηλώσεων: α. Οι ηλεκτροσυγκολλητές ( και οξυγονοσυγκολλητές ) κατασκευές είναι ελαφρότερες από τις ηλωτές. Αυτό οφείλεται στο ότι στις συγκολλητές κατασκευές μεταχειριζόμαστε ως πρόσθετο υλικό μόνο την κόλληση, ενώ στις ηλωτές είναι απαραίτητες επικαλύψεις των ελασμάτων ή αρμοκαλύπτρες, που προσθέτουν στην κατασκευή σημαντικό βάρος. Σην ηλωτή κατασκευή επιβαρύνουν επίσης και τα κεφάλια των ήλων, β. Οι συγκολλήσεις έχουν σήμερα αναπτυχθεί τόσο, ώστε να μπορούν να εφαρμοστούν ικανοποιητικά και αξιόπιστα σε κατασκευές που δέχονται μεγάλα φορτία ( γέφυρες, πλοία, λέβητες, γερανοί κτλ ), γ. Με τις συγκολλήσεις, όταν η ραφή είναι συνεχής, εξασφαλίζεται πολύ καλή στεγανότητα, γιατί έτσι είναι αδύνατο το «παίξιμο» των κομματιών, δ. Γενικά μπορούμε να πούμε ότι με τις συγκολλήσεις παίρνουμε ελαφρές συνδέσεις με καλή μηχανική αντοχή, με καλή εμφάνιση και με χαμηλό σχετικά κόστος, ε. Οι συγκολλήσεις δεν είναι δυνατό να καλύψουν όλες τις σχετικές ανάγκες της πράξης για δύο λόγους: i. Ο πρώτος είναι ότι οι συγκολλήσεις είναι μόνιμες συνδέσεις και δεν μπορούν πχ να αντικαταστήσουν τις κοχλιοσυνδέσεις, και ii. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι όλα τα μέταλλα και κράματα δεν έχουν καλή συγκολλητότητα, στ. Σα συγκολλούμενα κομμάτια πρέπει να είναι από το ίδιο ή παρόμοιο υλικό που να επιδέχεται βέβαια συγκόλληση. Άρα, για τη σύνδεση ανόμοιων υλικών ( πχ χάλυβα και ορείχαλκου ), χρησιμοποιούμε άλλη μέθοδο σύνδεσης, όπως λχ ήλωση ή κοχλιοσύνδεση ανάλογα με την περίπτωση, ζ. Οι συγκολλήσεις απαιτούν προσεκτικό έλεγχο για τυχόν ελαττώματα που μπορούν να έχουν στο εσωτερικό τους. Ο έλεγχος των συγκολλήσεων, ο οποίος απαιτεί ειδικό και ακριβό εξοπλισμό και εξειδικευμένο προσωπικό, επιβαρύνει το κόστος της σύνδεσης πολύ περισσότερο απ ότι ο έλεγχος των ηλώσεων και η. Η ικανοποιητική εκτέλεση μίας συγκόλλησης είναι στενά εξαρτημένη από τη δεξιότητα του τεχνίτη. ύγκριση συγκολλήσεων χύτευσης: α. υγκολλητά κομμάτια μπορούν να αντικαταστήσουν χυτά ( και καμινευτά ) κατά τρόπο οικονομικό, σε μικρές όμως σειρές παραγωγής, όπου οι αρχικές δαπάνες για μοντέλα κτλ επιβαρύνουν πολύ το κόστος των χυτών. Σα συγκολλητά κομμάτια γενικά είναι πιο ελαφρά από αντίστοιχα χυτά, β. ε βαριές κατασκευές, με συγκόλληση επιτυγχάνουμε σημαντική μείωση του βάρους τους και χαμηλό σχετικά κόστος. Για ελαφρές όμως κατασκευές, οι συγκολλήσεις πρέπει, εφόσον μπορούν να γίνουν, να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά, γιατί η μείωση του βάρους μπορεί να φτάσει και το 50% και γ. Οι συγκολλήσεις μας παρέχουν δυνατότητα κατασκευής κομματιών με περίπλοκη μορφή όπου η χύτευση είναι πολύ δαπανηρή και πολλές φορές αδύνατη. Επίσης, οι συγκολλήσεις χρησιμοποιούνται ευρύτατα και στις επισκευές μεταλλικών κομματιών. Σέτοιες εργασίες είναι γεμίσματα που κάνουμε σε φθαρμένα κομμάτια ( πχ τροχαλίες, άξονες οδοντοτροχούς κτλ ), όπως και διάφορες συνδέσεις σε σπασμένα κομμάτια. 44. Με ποιους τρόπους γίνεται η συγκόλληση χαλυβδοσωλήνων; Καταρχήν έχουμε την κατεβατή συγκόλληση η οποία χρησιμοποιείται στις σωληνώσεις που μεταφέρουν πετρέλαιο ή αέριο σε μεγάλες αποστάσεις, διερχόμενες μέσα από την ύπαιθρο. Επίσης, χρησιμοποιείται για τη συγκόλληση σωλήνων με λεπτά τοιχώματα. Η ανεβατή συγκόλληση των σωλήνων χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες επειδή είναι μία διαδικασία συγκόλλησης η οποία έχει μεγαλύτερες απαιτήσεις.
Για τη συγκόλληση δύο χαλυβδοσωλήνων μεταξύ τους υπάρχουν διάφοροι τρόποι: α. Η συγκόλληση με φλόγα οξυγονοασετιλίνης η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί για συγκόλληση σωλήνων μικρής διαμέτρου, β. Η συγκόλληση με τόξο βολφραμίου χρησιμοποιείται στις κρίσιμες εφαρμογές και για τη σύνδεση ειδικών μετάλλων τα οποία δε συγκολλούνται αμέσως με άλλους τρόπους συγκόλλησης, γ. Η ηλεκτροσυγκόλληση τόξου, δ. Η συγκόλληση με τόξο αερίου και ε. Η συγκόλληση με τήξη πυρήνα ( διάτρητο ηλεκτρόδιο ). 45. Να αναφέρετε όλα τα στάδια εργασίας μίας μαλακής συγκόλλησης δύο χαλκοσωλήνων με χρήση εξαρτήματος. α. Κάθετη κοπή των σωλήνων και ξεγρεζάρισμα προς αποφυγή αποκόλλησης, β. Εκτόνωση σωλήνων για δημιουργία τριχοειδικού αρμού, γ. Καθαρισμός μεταλλικών επιφανειών, δ. Επίχριση των άκρων των σωλήνων με αντιοξειδωτικό, ε. Προθέρμανση σωλήνων και εξαρτήματος ομοιόμορφα με μαλακή φλόγα, στ. Σήξη μαλακής κόλλησης χωρίς επίδραση φλόγας, ζ. Απομάκρυνση καταλοίπων αντιοξειδωτικού και η. υμπλήρωση θερμομόνωσης εάν είναι απαραίτητο. 46. Με ποιους τρόπους γίνεται η συγκόλληση πλαστικών σωλήνων ( P.V.C. ); Οι πλαστικοί σωλήνες μπορούν να συνδεθούν με τους εξής τρόπους: α. Με κόλλημα, χρησιμοποιώντας ένα διαλυτικό μέσο ( ειδική κόλλα για πλαστικά ). Η κόλλα βρίσκει εφαρμογή στα πολυβινυχλωρίδια ( PVC ), β. Με θερμοκόλλημα σε μία μη λυόμενη σύνδεση. Φρησιμοποιούμε αυτού του είδους την κόλληση στα πολυπροπυλένια ( PP ), στα πολυαιθυλένια ( PE ) και στα πολυβουτένια ( PB ), γ. Με σύσφιξη από ένα ενδιάμεσο αντικείμενο, σε πολυαιθυλένια ( PE ) και πολυβινυχλωρίδια ( PVC ) και δ. Με εισαγωγή σε λυόμενη σύνδεση ( μούφα ), χρησιμοποιώντας κατάλληλο λιπαντικό. Σέτοιου είδους συνδέσεις συναντούμε σε πολυβινυχλωρίδια ( PVC ). 47. Σι γνωρίζετε για το τριχοειδές φαινόμενο και ποιες προϋποθέσεις απαιτούνται για την επίτευξή του; Σο τριχοειδικό φαινόμενο και ο σχηματισμός κράματος μεταξύ υλικού κόλλησης και υλικού αντικειμένων είναι οι δύο προϋποθέσεις για την επίτευξη του κολλήματος των χαλκοσωλήνων. Σο τριχοειδικό φαινόμενο βασίζεται στη συνάφεια μεταξύ υγρών και στερεών επιφανειών ( τοιχώματα αρμών ). Λόγω της συνάφειας ανέρχεται το υγρό στα τοιχώματα του αρμού. ε στενούς αρμούς η συνοχή είναι αρκετά ισχυρή, ώστε να ανυψώσει και το υπόλοιπο υγρό. σο στενότερος είναι ο αρμός, τόσο ισχυρότερο είναι το τριχοειδικό φαινόμενο. Για μικρά πλάτη αρμών, η τριχοειδική πίεση και συνεπώς το ύψος ανύψωσης της ρευστής κόλλησης είναι τόσο μεγάλο, ώστε οι αρμοί γεμίζουν από μόνοι τους. Αν υπάρχει σωστή εκλογή πλάτους αρμού, θερμοκρασίας εργασίας, υλικού κόλλησης και αντιοξειδωτικού, τότε θα δημιουργηθεί το αναγκαίο κράμα στην επιφάνεια μεταξύ κόλλησης και υλικού αντικειμένου. 48. Πώς διακρίνονται οι λαμαρίνες ανάλογα με το πάχος τους και ανάλογα με την ποιότητά τους; Ανάλογα με το πάχος τους οι λαμαρίνες διακρίνονται σε: α. Λεπτές λαμαρίνες, όταν έχουν πάχος μικρότερο από 3 mm, β. Μέσες λαμαρίνες, όταν το πάχος τους είναι ίσο ή μεγαλύτερο από 3 mm και μικρότερο από 5 mm και γ. Φονδρές λαμαρίνες, στις περιπτώσεις που το πάχος τους είναι ίσο προς 5 mm ή τα υπερβαίνει. Ανάλογα με την ποιότητά τους, συναντούμε τις λαμαρίνες ως: α. Μαύρες λαμαρίνες, β. Γυαλισμένες λαμαρίνες, γ. Γαλβανισμένες ( ή επιψευδαργυρωμένες ) λαμαρίνες, δ. Επικασσιτερωμένες λαμαρίνες ( λευκοσίδηρος ή τενεκές ) και ε. Επιμολυβδωμένες λαμαρίνες.
49. Σι είναι η λίμα και ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματά της; Η λίμα είναι ένα από τα πιο συνηθισμένα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στην τέχνη του μηχανουργού. Η κατεργασία που εκτελείται με τη λίμα ονομάζεται λιμάρισμα. Κατά το λιμάρισμα, αφαιρούμε υλικό από το κομμάτι που κατεργαζόμαστε σε περιορισμένη όμως ποσότητα. Διακρίνουμε το λιμάρισμα ξεχονδρίσματος και το λιμάρισμα αποπεράτωσης ( τελικής κατεργασίας ). Σα βασικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα της λίμας είναι τέσσερα : Σο μέγεθος, η μορφή, η πυκνότητα των δοντιών και το είδος της οδοντώσεως. Σο μέγεθος της λίμας προσδιορίζεται από το λεγόμενο ονομαστικό μήκος της. Μορφή της λίμας είναι το γεωμετρικό σχήμα που έχει η διατομή της. Έτσι, έχουμε τις παρακάτω λίμες: α. Λίμα πλατιά παράλληλη, β. Λίμα πλατιά συγκλίνουσα, γ. Λίμα τετραγωνική, δ. Λίμα στρογγυλή, ε. Λίμα ημιελλειπτική, στ. Λίμα τριγωνική, ζ. Λίμα μαχαιρωτή, η. Λίμα ημιστρογγυλή και θ. Λίμα φραιζαριστή. Σο τρίτο χαρακτηριστικό στοιχείο της λίμας είναι η πυκνότητα των δοντιών. Εδώ συναντούμε τις εξής κατηγορίες: α. Λίμες ξεχονδρίσματος, β. Λίμες μέσης κατεργασίας και γ. Λίμες αποπερατώσεως. Οι λίμες, βάση της οδοντώσεώς τους, διακρίνονται σε λίμες με διπλή οδόντωση και σε λίμες με απλή οδόντωση. 50. Ποια είναι τα κύρια χαρακτηριστικά γνωρίσματα της πριονολεπίδας ενός μεταλλοπρίονου; Με ποιους παράγοντες επιλέγουμε την πριονολεπίδα για την κοπή ενός μεταλλικού κομματιού; Τπάρχουν δυο ειδών πριονολεπίδες: Οι μονόπλευρες, με δόντια μόνο στη μια πλευρά και οι αμφίπλευρες, που φέρουν δόντια και στις δυο πλευρές. Ση διάταξη αυτή των δοντιών ονομάζουμε αμφοδόντωση (τσαπράζωμα). Για το πριόνισμα χάλυβα ή χυτοσίδηρου χρησιμοποιείται η κυματοειδής αμφοδόντωση. Για την κοπή ελαφρών μετάλλων και κραμάτων, όπως και ξύλου, χρησιμοποιείται η εναλλασσόμενη αμφοδόντωση. Σέλος, η λεγόμενη σύνθετη αμφοδόντωση εφαρμόζεται κυρίως σε πριονολεπίδες μηχανικών πριονιών. Για το πριόνισμα μαλακών υλικών χρησιμοποιούμε πριονολεπίδα με μικρή πυκνότητα δοντιών, δηλαδή με χονδρή οδόντωση. Για το πριόνισμα σκληρών υλικών μεταχειριζόμαστε πριονολεπίδα με μεγάλη πυκνότητα, δηλαδή λεπτή οδόντωση. Έχουμε ακόμη και τις πριονολεπίδες μέσης οδόντωσης, οι οποίες χρησιμοποιούνται στο πριόνισμα χάλυβα και σε άλλα μεταλλικά υλικά μέσης σκληρότητας, όπως ο ορείχαλκος. 51. Σι γνωρίζετε για τις ηλεκτροσυγκολλήσεις σε αδρανή ατμόσφαιρα και ποια είναι τα πλεονεκτήματά τους σε σχέση με την απλή ηλεκτροσυγκόλληση; Να αναφέρετε τις μεθόδους ηλεκτροσυγκόλλησης σε αδρανή ατμόσφαιρα και τα αέρια που χρησιμοποιούμε. Οι συγκολλήσεις με αδρανή ατμόσφαιρα εξασφαλίζουν τη μόνωση της θέσης συγκόλλησης από τον αέρα, δηλαδή ουσιαστικά από το οξυγόνο και το άζωτο που επηρεάζουν τη συγκόλληση. Για τη μόνωση αυτή χρησιμοποιούνται τα αέρια Αργό ( Ar ) και Ήλιο ( He ). Από τα δύο αυτά αέρια χρησιμοποιείται περισσότερο το αργό, γιατί η παραγωγή του έχει μικρότερο κόστος. Σα πλεονεκτήματα της μεθόδου ηλεκτροσυγκόλλησης σε αδρανή ατμόσφαιρα σε σχέση με την απλή ηλεκτροσυγκόλληση είναι: α. ταθερό ηλεκτρικό τόξο και εύκολη συγκόλληση, β. Ραφές συγκόλλησης με υψηλή μηχανική αντοχή, γ. Μικρές παραμορφώσεις λόγω θέρμανσης και δ. Απουσία επιβλαβών αναθυμιάσεων. Η ηλεκτροσυγκόλληση σε αδρανή ατμόσφαιρα γίνεται με τρεις μεθόδους, τη μέθοδο T.I.G. ( δύστηκτο ηλεκτρόδιο και αέριο αργό ), τη μέθοδο M.I.G. ( καταναλισκόμενο ηλεκτρόδιο και αέριο αργό ) και τη μέθοδο M.A.G. ( καταναλισκόμενο ηλεκτρόδιο και ανθρακικά αέρια ).
την ηλεκτροσυγκόλληση T.I.G. ( Tungsten Inert Gas ) το ηλεκτρόδιο είναι από Βολφράμιο ( W ) και προκειμένου να αυξηθούν οι ηλεκτρικές του ιδιότητες προστίθενται Θόριο ( Th ) και Ζιρκόνιο ( Zr ). Σο ηλεκτρόδιο δεν καταναλίσκεται, δηλαδή συμμετέχει στη συγκόλληση μόνο για να διατηρεί το ηλεκτρικό τόξο. τη μέθοδο αυτή χρησιμοποιείται ως αδρανές αέριο το Αργό ή το Ήλιο ή μείγμα των δύο αερίων. Προκειμένου η συγκόλληση με τη μέθοδο T.I.G. να είναι επιτυχής, πρέπει τα κομμάτια που θα συγκολληθούν να είναι καθαρά και απαλλαγμένα από ακαθαρσίες. Η κόλληση επιλέγεται από ενώσεις των υλικών που πρόκειται να συγκολληθούν. ε πολλές περιπτώσεις όμως η συγκόλληση πραγματοποιείται χωρίς κόλληση και μόνο με την τήξη των υλικών που πρόκειται να συγκολληθούν. Η μέθοδος T.I.G. χρησιμοποιείται για συγκόλληση των περισσοτέρων μετάλλων. Ιδιαίτερη εφαρμογή είναι η συγκόλληση λεπτών αντικειμένων λόγω της εξαιρετικής ποιότητας συγκόλλησης και της ποιότητας της τελικής επιφάνειας. την ηλεκτροσυγκόλληση M.I.G. ( Metal Inert Gas ) το ηλεκτρόδιο αποτελεί και το συγκολλητικό υλικό. Σο ηλεκτρόδιο δηλαδή καταναλίσκεται και τροφοδοτείται στη συγκόλληση από μία κουλούρα σύρματος. Σο αέριο που χρησιμοποιείται είναι αργό ή μείγμα αργού με άλλα αδρανή αέρια. Σο ηλεκτρόδιο στη συγκόλληση M.I.G. συνδέεται στο θετικό πόλο, σε αντίθεση με το ηλεκτρόδιο στη μέθοδο T.I.G., που συνδέεται στον αρνητικό πόλο και έτσι λιώνει ευκολότερα. την ηλεκτροσυγκόλληση M.A.G. ( Metal Actif Gas ) χρησιμοποιούνται ανθρακικά αέρια ( διοξείδιο του άνθρακα CO2 ) ή μείγμα ανθρακικών αερίων και αργού. Σο συγκολλητικό υλικό είναι σύρμα κυρίως από μαγγάνιο και πυρίτιο, ενώ περιέχει και πρόσθετα άλλων μετάλλων. 52. Να αναφέρετε τις συνέπειες των εργατικών ατυχημάτων και τις αιτίες που τα προκαλούν. Η πρόληψη των ατυχημάτων είναι επιβεβλημένη πρώτα από καθαρά ανθρωπιστικό καθήκον ( δεν επιτρέπεται σε μια οργανωμένη και πολιτισμένη κοινωνία να αδιαφορούμε και να μην καταπολεμούμε τις αιτίες που προκαλούν θανάτους, αναπηρίες, σοβαρούς ή λιγότερο σοβαρούς τραυματισμούς, δηλητηριάσεις κτλ ) και κατόπιν για οικονομικούς λόγους ( προξενούνται οικονομικές ζημιές και στον εργαζόμενο και στον εργοδότη, όπως το χάσιμο ημερομισθίων, τα έξοδα φαρμάκων και νοσοκομείων, οι ζημιές στις εγκαταστάσεις, οι φθορές στα μηχανήματα, η καθυστέρηση της παραγωγής κτλ ). Οι αιτίες που προκαλούν τα ατυχήματα στην εργασία είναι βασικά οι ακόλουθες: α. Οι επικίνδυνες ή άστοχες πράξεις, ενέργειες ή και σφάλματα των εργαζομένων ( 80% ), β. Οι επικίνδυνες καταστάσεις των μηχανημάτων, εργαλείων, κτιρίων και γενικά το επικίνδυνο περιβάλλον της εργασίας ( 15% ) και γ. Σα απρόβλεπτα γεγονότα ( 5% ). 53. Να περιγράψετε τα συλλογικά μέτρα προστασίας και τα ατομικά μέσα προστασίας που λαμβάνουμε για την αποφυγή των εργατικών ατυχημάτων. Για τη συλλογική προστασία των εργαζομένων: α. Έλεγχος και εκτίμηση των φυσικών ρύπων ( θόρυβος, φωτισμός, δονήσεις, ακτινοβολίες ), β. Έλεγχος λειτουργίας και συντήρηση των μηχανών, γ. Αντικατάσταση των επικίνδυνων παραγωγικών διαδικασιών και μηχανών, από μη επικίνδυνες, δ. Έλεγχος λειτουργίας και συντήρηση των εγκαταστάσεων, ε. διαδικασίες διάθεσης στερεών, υγρών και αερίων αποβλήτων και στ. Σήρηση της κείμενης νομοθεσίας για τους φυσικούς παράγοντες. Για την ατομική προστασία των εργαζομένων : α. Παροχή ατομικών μέσων προστασίας ( γάντια, μάσκες, γυαλιά, φόρμες, ωτοασπίδες, κράνη ), β. Ιατρικός έλεγχος των εργαζομένων και γ. Ενημέρωση και πληροφόρηση για τους εργασιακούς κινδύνους.
54. Γιατί γειώνουμε τις ηλεκτρικές συσκευές και μηχανές; Ποια είναι τα όρια επικινδυνότητας τάσης έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος για τον άνθρωπο; Σα εξωτερικά μέρη πολλών συσκευών και μηχανών είναι μεταλλικά, τα οποία σε κανονικές συνθήκες λειτουργίας δεν έχουν καμία αγώγιμη σύνδεση με τα ηλεκτρικά τμήματα της συσκευής ή μηχανής λόγω της μόνωσης που τα περιβάλλει. Αν σε μια τέτοια συσκευή ή μηχανή καταστραφεί η μόνωση ή αποσυνδεθεί ο αγωγός της φάσης και έρθει σε επαφή με το εξωτερικό μεταλλικό μέρος, τότε αυτό βρίσκεται υπό τάση, γεγονός που εγκυμονεί κινδύνους. σον αφορά τα όρια επικινδυνότητας τάσης έντασης του ηλεκτρικού ρεύματος για τον άνθρωπο, η ένταση του ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται επικίνδυνη, όταν ξεπεράσει τα 30 ma και η τάση του ηλεκτρικού ρεύματος γίνεται επικίνδυνη, όταν ξεπεράσει τα 50 V. 55. Ποια είναι τα γενικά μέτρα πυρασφάλειας κατά τις οξυγονοσυγκολλήσεις και ποια μέτρα προστασίας λαμβάνουμε στις ηλεκτροσυγκολλήσεις; 1) Να μην υπάρχουν στο χώρο εργασίας εκρηκτικές και πτητικές ύλες 2) Να μην υπάρχουν λάδι, γράσο ή οποιαδήποτε πετρελαιοπαραγωγά προϊόντα κοντά 3) Να υπάρχει καλός αερισμός, ώστε να απομακρύνονται τα παραγόμενα αέρια 4) Να φοράτε βαμβακερά ρούχα και όχι συνθετικά, που είναι ιδιαιτέρως εύφλεκτα 5) Να χρησιμοποιείτε πάντα γυαλιά ασφαλείας και δερμάτινα γάντια 6) Να μη χρησιμοποιείτε αναπτήρες 7) Να φοράτε πάντα τη μάσκα με τους σκούρους φακούς, για την υπέρυθρη ακτινοβολία 8) Ποτέ μην αφήνετε κάτω ένα αναμμένο φλόγιστρο 9) Να χρησιμοποιείται το οξυγόνο μόνο για τις συγκολλήσεις και όχι ως πεπιεσμένο αέρα 10) Πρέπει πάντα να γνωρίζετε που είναι τοποθετημένη η πυροσβεστική φωλιά 11) Πρέπει να μάθετε πως να αντιδράτε σε περίπτωση ατυχήματος και τραυματισμού 12) Να είστε συγκεντρωμένος σε αυτό που κάνετε 13) Να φοράτε μπότες με χαλύβδινη ενίσχυση, για προστασία από τους τραυματισμούς 14) Να προτιμάτε να φοράτε σκούρα ρούχα, τα οποία απορροφούν τις φωτεινές ακτίνες 15) Να προσέχετε τα καλώδια της συσκευής, να μην είναι μπερδεμένα 16) Να προειδοποιείτε τους γύρω σας, να απομακρυνθούν, πριν ξεκινήσετε τη συγκόλληση 17) Να αφαιρείται πάντα το ηλεκτρόδιο πριν φτάσει στο τέλος του επενδυμένου στελέχους 18) Να απενεργοποιείς πάντα τη συσκευή όταν πρόκειται να απομακρυνθείς από αυτή 19) Να αντικαθίσταται η μόνωση της λαβίδας συγκράτησης του ηλεκτροδίου όταν φθαρεί 20) Να ελέγχετε τις ηλεκτρικές συνδέσεις της συσκευής, για την καλή ηλεκτρική επαφή
56. Να περιγράψετε τα κατασβεστικά μέσα ( ουσίες ) που χρησιμοποιούμε για την κατάσβεση μίας φωτιάς. Να αναφέρετε τη χρήση του κάθε μέσου. α. Νερό: Σο νερό είναι το πλέον σύνηθες μέσον ( παράγων ) σβησίματος που χρησιμοποιείται σήμερα. Επειδή είναι φυσικό προϊόν, το νερό είναι άμεσα απορροφήσιμο και δεν προκαλεί περιβαλλοντολογικά προβλήματα όταν χρησιμοποιείται σε ακίνδυνα υλικά. Σο νερό έχει τη δυνατότητα να σβήνει φωτιές μέσω της ψύξης και της ασφυξίας, β. Αφρός: Αν και το νερό είναι το παραδοσιακό μέσο σβησίματος, η εξέλιξη των παραγώγων αφρού που αυξάνουν τη δραστικότητα του έναντι του απλού νερού, γίνονται περισσότερο δημοφιλή. Ο αφρός έχει τρεις ιδιότητες που τον κάνουν ικανό για το σβήσιμο ή την πρόληψη πυρκαγιών: i. Μόνωση, ii. Χύξη και iii. Δημιουργία ενός φράγματος ατμού. Μπορεί να καλύψει την επιφάνεια του καυσίμου, δημιουργώντας ένα στρώμα μόνωσης μεταξύ της πηγής θερμότητας και της παροχής καυσίμου. Μπορεί να ψύξει την επιφάνεια του καυσίμου κάτω από τη θερμοκρασία ανάφλεξης του. Ο αφρός μπορεί επίσης να δημιουργήσει ένα φράγμα μεταξύ των παραγομένων ατμών και της πηγής έναυσης. Οι χημικοί αφροί δεν χρησιμοποιούνται συχνά σήμερα, γ. Διοξείδιο του άνθρακα: Σο διοξείδιο του άνθρακα ( CO2 ) σβήνει τις φωτιές με τον καταπνιγμό ( ασφυξία ). Σο διοξείδιο του άνθρακα είναι ένα αδρανές αέριο με την ικανότητα να αραιώνει το οξυγόνο στην περιοχή της πυρκαγιάς μέχρι στο επίπεδο που να σβήνεται ( η φωτιά ). Σα συστήματα CO2 λειτουργούν καλύτερα σε εγκαταστάσεις όπου η ροή του αέρα μπορεί να ελεγχθεί, προλαμβάνοντας πρόωρη αραίωση του προϊόντος και δ. Ξηρή κόνη: Η ξηρή σκόνη, ως κατασβεστικό υλικό έχει ευρύτατη χρήση. Η κατασβεστική ικανότητα της ξηρής σκόνης είναι πολλαπλή και επιδρά στην πυρκαγιά: i. Μηχανικά, διότι λόγω της ορμής με την οποία εκτοξεύεται παρασύρει τις φλόγες και τις αποκόπτει. Έτσι τα αέρια που αναδύονται στην συνέχεια δεν βρίσκουν κατάλληλη θερμοκρασία και δεν αναφλέγονται, ii. Μονωτικά, διότι διώχνει τον ατμοσφαιρικό αέρα, αποστερεί την πυρκαγιά από την παροχή οξυγόνου και επίσης, διότι σχηματίζει κρούστα πάνω στην καιγόμενη επιφάνεια η οποία αφενός απομονώνει την επιφάνεια της πυρκαγιάς από τον ατμοσφαιρικό αέρα, αφετέρου εμποδίζει την παραγωγή ατμών και iii. Αντιδρώντας αρνητικά στο φαινόμενο της καύσης διότι έχει την ικανότητα απορρόφησης των ενεργών στοιχείων δράσης των φλογών και επιβραδύνει την καύση μέχρι και της τελικής κατάσβεσης της πυρκαγιάς. Δηλαδή μπορεί να θεωρηθεί ότι λειτουργεί ως αρνητικός καταλύτης στο φαινόμενο της καύσης. 57. Να αναφέρετε τις κατηγορίες των πυροσβεστήρων, που υπάρχουν και τις αντίστοιχες κατηγορίες καυσίμων που μπορούν να κατασβήσουν. Ανάλυση των κατηγοριών των φορητών πυροσβεστήρων : α. Διοξειδίου του άνθρακα: Σο διοξείδιο του άνθρακα μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια σ' ένα ευρύ πεδίο καυσίμων υγρών και στερεών συμπεριλαμβανομένων και συσκευών υπό ηλεκτρική τάση. Η χρήση του CO2 επιτρέπεται σε χώρους Η/Τ και τηλεπικοινωνιών, ως καθαρού μέσου, να αποφεύγεται όμως η κατ' ευθείαν βολή επί ηλεκτρονικού υλικού υπό λειτουργία, β. Πυροσβεστήρες νερού: Οι πυροσβεστήρες νερού χρησιμοποιούνται για ανθρακούχα υλικά όπως ξύλα και υφάσματα που μπορεί να έχουν συγκολλητικές ουσίες. Σο νερό είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό ως ψυκτικό μέσο και η επανάφλεξη είναι επομένως δύσκολη. Οι πυροσβεστήρες νερού δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε υγρά καύσιμα υλικά όπως βενζίνη ή έλαια, γ. Ξηρή σκόνη: Η ξηρή σκόνη γενικής χρήσης είναι ένα εξαιρετικά αποτελεσματικό κατασβεστικό υλικό που κάνει ταχύτατη καταπολέμηση πυρκαγιάς σε καύσιμα υγρά και επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ανθρακούχα υλικά. Ιδανικοί για πυρκαγιές μετάλλων και δ. πρέι αφρού: Είναι ένα γενικής χρήσης κατασβεστικό που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σ' ένα ευρύ πεδίο εύφλεκτων υγρών και υλικών. Επίσης είναι κατάλληλοι για την σωστή πυροπροστασία οχημάτων δημοσίων μεταφορών.
58. Να αναφέρετε τις αιτίες πυρκαγιάς που γνωρίζετε κατά τη διάρκεια εργασιών υδραυλικού. α. Βραχυκύκλωμα στην ηλεκτρική εγκατάσταση, β. Σσιγάρα, γ. Βλάβη στην εγκατάσταση θέρμανσης, δ. Βλάβη στις ηλεκτρικές συσκευές, ε. Διαρροή από το γκάζι ή το φυσικό αέριο, στ. Οξυγονοσυγκόλληση ή ηλεκτροσυγκόλληση και ζ. Εμπρησμοί 59. Να αναφέρετε τις χρήσεις του κοχλία. Οι κοχλίες, ανάλογα με τον τρόπο που συνδέουν τα κομμάτια, έχουν τις παρακάτω χρήσεις: α. Κοχλίας περαστός: Αυτός περνά και στα δύο κομμάτια. Αν ένα από τα δύο κομμάτια έχει μεγάλο πάχος, τότε η σύνδεση με περαστό κοχλία είναι, αν όχι αδύνατη, τουλάχιστον προβληματική, β. Κοχλίας κεφαλής: Έτσι λέμε τον κοχλία που χρησιμοποιείται χωρίς περικόχλιο. Ο κοχλίας αυτός περνά ελεύθερα από το ένα κομμάτι και βιδώνει στο άλλο. πείρωμα γίνεται μόνον στο ένα κομμάτι, γ. Κοχλίες φυτευτοί: Έτσι λέμε τους κοχλίες που δεν έχουν κεφαλή και τον αυχένα τον έχουν στη μέση του κορμού. Η μία άκρη τους περνά ελεύθερα από το ένα κομμάτι και βιδώνει στο άλλο. την άλλη άκρη τοποθετείται ένα περικόχλιο. Η πιο γνωστή ονομασία τους είναι μπουζόνια. Σους φυτευτούς κοχλίες τους χρησιμοποιούμε σε περιπτώσεις που θέλουμε να λύνεται η σύνδεση, ν απομακρύνουμε τα κομμάτια, αλλά να παραμένουν βιδωμένοι στο ένα κομμάτι. Αυτό το κάνουμε για ν αποφεύγουμε την καταστροφή του σπειρώματος σ ένα κομμάτι που δεν μπορεί ν αντικατασταθεί ή σ ένα κομμάτι στο οποίο δεν μπορούμε ν ανοίξουμε νέο σπείρωμα, δ. Κοχλίες αγκύρωσης: Έτσι λέμε τους κοχλίες που χρησιμοποιούνται για τη στερέωση κομματιών σε δάπεδα, τοίχους και οροφές. Σους διακρίνουμε στα εξής είδη : i. Κοινοί κοχλίες αγκύρωσης: Είναι φυτευτοί κοχλίες με μπετόν. Ανοίγουμε μία τρύπα, τους τοποθετούμε στη θέση τους και τους ακινητοποιούμε με μπετόν και ii. Κοχλίες αγκύρωσης διαστολής: Αυτοί συνοδεύονται από ένα κοίλο κυλινδρικό σώμα χωρισμένο σε κατά μήκος σε τρία τμήματα. Σο περικόχλιο έχει κωνική μορφή και καθώς ανεβαίνει αναγκάζει το κοίλο κυλινδρικό κομμάτι, που βρίσκεται μέσα στην τρύπα του δαπέδου ή της οροφής, να διασταλεί. Μ αυτό τον τρόπο εφαρμόζει στα τοιχώματα της τρύπας και δεν μπορεί να ξεφύγει και ε. Κοχλίες για ξύλα και λαμαρίνες : Είναι οι λεγόμενες ξυλόβιδες και οι λαμαρινόβιδες. Για τις πρώτες δεν ανοίγουμε καθόλου τρύπα. Σις χτυπάμε λίγο μέσα στο ξύλο και μετά τις περιστρέφουμε με ένα κατσαβίδι για να βιδώσουν. Για τις δεύτερες ανοίγουμε μία τρύπα στις λαμαρίνες μικρότερη από τη διάμετρό τους και δεν ανοίγουμε σπείρωμα. 60. Ποιους σκοπούς εξυπηρετούν τα έδρανα σε μία μηχανολογική κατασκευή; Ποιες κατηγορίες εδράνων υπάρχουν ανάλογα με το είδος της τριβής που αναπτύσσεται στα έδρανα; Από τα πιο συνηθισμένα στοιχεία των μηχανολογικών κατασκευών είναι οι άτρακτοι και τα στηρίγματα αυτών. Σα στηρίγματα των ατράκτων αλλά και των περιστρεφόμενων αξόνων είναι γνωστά ως έδρανα στήριξης. Σα έδρανα είναι πιο γνωστά ως έδρανα ολίσθησης ( κουζινέτα ) και ως έδρανα κύλισης ( ρουλεμάν ). Σα έδρανα δέχονται από τις ατράκτους φορτία, τα οποία και μεταβιβάζουν στη βάση τους. τα έδρανα ολίσθησης μεταξύ του κινητού και του ακίνητου στοιχείου αναπτύσσεται τριβή ολίσθησης. τα έδρανα κύλισης η τριβή ολίσθησης έχει αντικατασταθεί με την τριβή κύλισης. Αυτό επιτυγχάνεται με την τοποθέτηση, μεταξύ κινητού και ακίνητου μέρους, ορισμένων στοιχείων που εξαναγκάζονται σε κύλιση. Σο πιο γνωστό κυλιόμενο στοιχείο είναι η σφαίρα ( μπίλια ).
61. Να αναφέρετε όλες τις βασικές διαστάσεις ενός παράλληλου οδοντωτού τροχού με ίσια δόντια. Να δώσετε σχετικό σκαρίφημα. Οι βασικές διαστάσεις ενός παράλληλου οδοντωτού τροχού είναι οι παρακάτω: α. Σο βήμα των δοντιών Ρ που είναι η απόσταση μεταξύ δύο δοντιών που μετριέται πάνω στη λεγόμενη αρχική περιφέρεια. Αυτή είναι μία θεωρητική περιφέρεια που δεν φαίνεται και δεν μπορεί να μετρηθεί, β. Η αρχική διάμετρος do της αρχικής περιφέρειας, γ. Η διάμετρος κεφαλής dκ που είναι η διάμετρος της περιφέρειας που περνά από τις κορυφές των δοντιών, δ. Η διάμετρος ποδιού df που είναι η διάμετρος της περιφέρειας που περνά στο βάθος των αυλακιών, ε. Σο ύψος του δοντιού hz, στ. Σο ύψος κεφαλής hκ που είναι το ύψος του τμήματος του δοντιού πάνω από την αρχική περιφέρεια, ζ. Σο ύψος ποδιού hf που είναι το ύψος του υπόλοιπου δοντιού, από την αρχική περιφέρεια και κάτω, η. Σο μήκος του δοντιού b και θ. Σο πάχος του δοντιού S. 62. Να αναφέρετε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα μίας ιμαντοκίνησης σε σχέση με τους άλλους τρόπους μετάδοσης κίνησης που υπάρχουν. Πλεονεκτήματα ιμαντοκινήσεων: α. Έχουνε τη δυνατότητα να μεταφέρουν κίνηση σε μεγάλες αποστάσεις, β. Λειτουργούν στις πιο πολλές περιπτώσεις χωρίς θόρυβο, γ. Μεταδίδουν την κίνηση ελαστικά και απορροφούν κρουστικά φορτία, δ. Δεν χρειάζονται συντήρηση, ε. Κοστίζουν λίγο, στ. Έχουν δυνατότητα να μεταφέρουν την κίνηση στην κινούμενη άτρακτο με την ίδια ή με την αντίθετη φορά περιστροφής απ ότι περιστρέφεται η κινητήρια άτρακτος, ζ. Παρουσιάζουν μεγαλύτερη ασφάλεια από τις οδοντοκινήσεις, όταν συμβεί κάποια εμπλοκή ( φρακάρισμα ), γιατί δημιουργείται ολίσθηση μεταξύ τροχαλιών και ιμάντα και αποφεύγονται οι θραύσεις και η. Έχουν δυνατότητα μεταβολής της σχέσης μετάδοσης είτε κατά βαθμίδες ( με κλιμακωτές τροχαλίες ) είτε κατά συνεχή τρόπο ( με τροχαλίες μεταβλητής διαμέτρου ). Μειονεκτήματα ιμαντοκινήσεων : α. Παρουσιάζουν ολίσθηση του ιμάντα και απώλεια των στροφών, που σε κανονικές περιπτώσεις είναι περίπου 1 έως 3%, β. Εμφανίζουν φθορά στον ιμάντα, γ. Παρουσιάζουν με το χρόνο μόνιμη επιμήκυνση στον ιμάντα, που οδηγεί στη χαλάρωση και στην ολίσθηση, δ. Έχουν ανάγκη συστημάτων τάνυσης ( τεντώματος ) του ιμάντα, όταν χαλαρωθεί από μόνιμη επιμήκυνση ή από φθορά, ε. Παρουσιάζουν μεταβλητή πρόσφυση μεταξύ τροχαλίας και ιμάντα. Αυτή μπορεί να μεταβληθεί από σκόνες, υγρασία, σταγόνες λαδιού, θερμοκρασία κ.λπ. και στ, Δημιουργούν με το τέντωμα του ιμάντα σημαντική καταπόνηση στις ατράκτους και στα έδρανα.