ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Περὶ νεύρωσης, ψύχωσης καὶ διαστροφῆς 15 ΝΕΥΡΩΣΕΙΣ Πρόλογος 23 Α. Συμπτωματολογία καὶ ψυχοπαθολογικὰ χαρακτηριστικά 33 Ι. Σημειολογία τῶν νευρώσεων 33 Τὸ ἄγχος καὶ οἱ μορφές του 34 Σωματικὲς ἐκδηλώσεις 39 Διαταραχὲς τῆς σκέψης 42 Χαρακτηριστικὰ τῆς προσωπικότητας 46 ΙΙ. Ψυχοπαθολογία τῶν νευρώσεων 48 Ἡ φροϋδικὴ θεωρία τῶν νευρώσεων 49 Εἴδη νευρώσεων 55 Ἡ νευρωτικὴ δομή 57 Β. Ὑστερία 59 Ι. Ἱστορία τῆς ὑστερίας 60 ΙΙ. Σημειολογία 68 Σωματικὰ συμπτώματα 68 Συμπτωματολογία στὸν ψυχικὸ τομέα 71 Διυποκειμενικὴ διάσταση τοῦ συμπτώματος 72 Χαρακτηριστικὰ τῆς ὑστερικῆς προσωπικότητας 73 ΙΙΙ. Κλινικὲς μορφὲς καὶ ζητήματα ταξινόμησης 75 Μονο ἢ ὀλιγοσυμπτωμικὴ μορφή 75 Πολυσυμπτωμικὴ μορφή: σύνδρομο (ἢ ἀσθένεια) Μπρικέ 76 7
Κλινικὲς μορφὲς στὸ DSM IV TR καὶ τὸ ICD 10 77 Διαφορικὴ διάγνωση 81 IV. Ψυχοπαθολογικὲς ἑρμηνεῖες 82 Στοιχεῖα τοῦ ψυχαναλυτικοῦ μοντέλου 82 Μετατρεπτικὴ ὑστερία 85 Ἀγχώδης ὑστερία 89 Ἡ «ὑστερικὴ ἐπιθυμία» 91 Γ. Ἰδεοψυχαναγκαστικὴ νεύρωση καὶ ἰδεοληπτικὲς ψυχαναγκαστικὲς διαταραχές 97 Ι. Ἱστορία τῆς ἔννοιας 99 ΙΙ. Σημειολογία τῆς ἰδεοψυχαναγκαστικῆς νεύρωσης 103 Ἰδεοληψίες 104 Ψυχαναγκασμοί 104 Τελετουργικὲς πράξεις, ἀμφιβολία, πράξεις ἐπιβεβαίωσης 105 Περιεχόμενο 107 ΙΙΙ. Σημειολογία τῆς προσωπικότητας 108 Ψυχασθένεια 109 Ψυχαναγκαστικὸς ἢ πρωκτικὸς χαρακτήρας 110 Ἰδεοληπτικὴ ψυχαναγκαστικὴ (ἢ ἰδεοψυχαναγκαστικὴ) προσωπικότητα 113 ΙV. Ταξινομήσεις 114 Ἰδεοψυχαναγκαστικὴ νεύρωση 114 Τὸ DSM IV TR καὶ ἡ ἰδεοληπτικὴ ψυχαναγκαστικὴ (ἢ ἰδεοψυχαναγκαστικὴ) διαταραχή 115 Τὸ ICD 10 116 Κίνδυνοι σφάλματος (διαφορικὴ διάγνωση) 116 V. Ψυχοπαθολογικὲς ἑρμηνεῖες 117 Τὸ γνωστικὸ συμπεριφοριστικὸ μοντέλο 119 Τὸ φαινομενολογικὸ μοντέλο 122 Ὁ Ἄνθρωπος μὲ τὰ ποντίκια 122 Ἡ θεωρία τοῦ Φρόυντ 131 Οἱ μεταφροϋδικοί 142 VI. Ζητήματα θεραπείας 146 Δ. Ἀγχώδεις καταστάσεις καὶ ἄλλες νευρώσεις 151 Ι. Ἀγχώδεις διαταραχές 151 Ἀγχώδης νεύρωση καὶ συναφεῖς διαταραχές 153 Φοβίες 157 Διαταραχὲς ὕστερα ἀπὸ τραυματικὸ ἄγχος 162 ΙΙ. «Νευρωτικὲς» διαταραχὲς καὶ μὴ συνήθεις μορφές 165 «Νευρωτικὴ» ὑποχονδρία 165 Νευρασθένεια 168 Ἐπίλογος 169 ΨΥΧΩΣΕΙΣ Πρόλογος 173 Α. Κριτήρια τῶν ψυχώσεων 179 Ι. Βασικὰ κλινικὰ σημεῖα 179 ΙΙ. Ἄλλα κλινικὰ σημεῖα 180 ΙΙΙ. Περιγραφὴ τῆς ἀλλοίωσης τῆς πραγματικότητας 182 Τὸ παραλήρημα 182 Δομὴ τοῦ παραληρήματος 183 Χρήση τῶν ὅρων «ψύχωση» καὶ «ψυχωτικός» 189 Β. Ψυχαναλυτικὴ ψυχοπαθολογία τῶν ψυχώσεων 191 Ι. Ψυχωτικὴ δομὴ τὸ ψυχωτικὸ ὑποκείμενο 193 Ἡ σχιζοειδὴς παρανοειδὴς θέση 193 Ψυχωτικὸ μέρος τῆς προσωπικότητας 195 Ἡ ἔννοια τῆς δομῆς 198 ΙΙ. Διαχείριση τῆς σύγκρουσης ἀνάμεσα στὸ ἐγὼ καὶ τὸν ἔξω κόσμο 201 8 9
Σύγκρουση ἀνάμεσα στὸ ἐγὼ καὶ τὸν ἔξω κόσμο 201 Ἄμυνα ἐνάντια στὴν μὴ ὑποφερτὴ πραγματικότητα 202 Ἀνακατασκευὴ μιᾶς καινούργιας, πιὸ ἀποδεκτῆς πραγματικότητας 203 Ἐπιστροφὴ τῆς λίμπιντο στὸ ἐγὼ (παλινδρόμηση) καὶ ἀποκατάσταση 204 ΙΙΙ. Ἡ ἀπόρριψη 206 Ψυχωτικὰ συμπτώματα καὶ ἐπιστροφὴ τῆς ἀπορριφθείσας ἀναπαράστασης 210 ΙV. Διεργασία τοῦ παραληρήματος καὶ διεργασία τῆς ψευδαίσθησης 212 Διεργασία τοῦ παραληρήματος, τῆς ψευδαίσθησης καὶ τοῦ ὀνείρου 212 Μηχανισμοὶ τῆς διεργασίας τῆς ψευδαίσθησης 213 V. Ψυχαναλυτικὴ ψυχοθεραπεία τῶν ψυχώσεων 216 Δυσκολίες μεταβίβασης στὴν ψύχωση 216 Ψυχωτικὴ μεταβίβαση, ψύχωση μεταβίβασης καὶ παραλήρημα μεταβίβασης 219 Γ. Παράνοια καὶ χρόνια παραληρήματα 223 Ι. Ταξινόμηση καὶ περιγραφὴ τῶν χρονίων παραληρημάτων 224 Περιγραφὴ τῶν χρονίων παραληρημάτων 225 Συστηματοποιημένα παρανοϊκὰ παραληρήματα 225 Χρόνιες ψευδαισθητικὲς ψυχώσεις 232 Παραφρένειες 234 Οἱ διεθνεῖς ταξινομήσεις 236 ΙΙ. Ψυχοπαθολογία τῆς παράνοιας 238 Τὸ παραλήρημα τοῦ προέδρου Σρέμπερ 238 Καθήλωση καὶ παράνοια 244 Ἀντικειμενοτρόπος σχέση καὶ ἄγχος στὴν παράνοια 245 Μηχανισμοὶ ἄμυνας 248 Ἡ ἀνάγνωση τοῦ Λακάν 252 Δ. Σχιζοφρένεια 255 Ι. Περιγραφικὴ προσέγγιση 256 Ἱστορία τῆς ἔννοιας 256 Περιγραφὴ τῶν βασικῶν συμπτωμάτων 259 Κλινικὲς μορφές 264 ΙΙ. Ψυχαναλυτικὴ ψυχοπαθολογικὴ προσέγγιση 272 Σημεῖο στοματικῆς καθήλωσης καὶ συγχωνευτικὴ ἀνικειμενοτρόπος σχέση 273 Μηχανισμοὶ ἄμυνας καὶ διαμόρφωση τοῦ ἐγώ 276 Ἀσυνέπεια τῶν ὁρίων τοῦ ἐγὼ σώματος 280 Μορφὲς σχιζοφρενικοῦ ἄγχους 282 Ἡ σχέση τοῦ σχιζοφρενοῦς μὲ τὴν γλῶσσα 285 ΙΙΙ. Ἄλλες ψυχοπαθολογικὲς προσεγγίσεις 287 Γνωστικὴ ψυχολογία καὶ νευροψυχολογία 287 Ἡ φαινομενολογικὴ προσέγγιση 291 Ἡ συστημικὴ θεωρία 292 Ε. Ὀξεῖα ψυχωτικὴ διαταραχή 297 Ι. Περιγραφικὴ προσέγγιση 298 Κλινικὲς μορφές 299 Διεθνεῖς ταξινομήσεις 301 ΙΙ. Ψυχοπαθολογία 303 Ἡ παραληρηματικὴ ἐμπειρία: ὁ Φρόυντ καὶ ἡ Amentia τοῦ Μεϊνέρ 304 Τὸ ζήτημα τῶν ὁριακῶν καταστάσεων 305 «Φόβος κατάρρευσης» 308 Προβολὴ ἔναντι διάκλεισης 309 ΣΤ. Μορφές θυμικῶν διαταραχῶν 313 Ι. Περιγραφὴ τῶν διαταραχῶν 314 Μελαγχολία 314 Μανία 317 Μανιοκαταθλιπτικὴ ψύχωση (folia) 322 10 11
ΙΙ. Ψυχοπαθολογικὲς ἔννοιες 324 «Πένθος καὶ μελαγχολία» 324 Οἱ μεταφροϋδικὲς θεωρήσεις 329 Ἄλλες θεωρήσεις 331 Ἐπίλογος 333 ΔΙΑΣΤΡΟΦΕΣ Πρόλογος 337 Α. Ἱστορία τῶν διαστροφῶν 345 Ι. Πρὶν ἀπὸ τὴν ψυχιατρική 346 ΙΙ. Ἡ εἰσβολὴ τῶν «διαστροφῶν» στὴν ψυχιατρική 348 Ὁ Ναπολεόντειος κώδικας 349 Ἡ ἐμφάνιση τῶν δικαστικῶν εἰδικῶν 350 Ἀπαρχὲς τῆς ἰατρικῆς ταξινόμησης τῶν διαστροφῶν 351 ΙΙΙ. Κλασσικὲς περιγραφὲς τῶν διαστροφῶν 356 Ὁ Κρὰφτ-Ἔμπινγκ καὶ ἡ Psychopathia Sexualis 356 Ἡ θεωρία τοῦ Μὸλ καὶ τοῦ Ἔλλις 358 Ἡ «διαστροφικὴ ἰδιοσυγκρασία» τοῦ Ντυπρέ 359 ΙV. Ἡ φροϋδικὴ τομή 361 Ἡ ψυχογενετικὴ θεώρηση 361 Ἡ «δομικὴ» περίοδος 363 V. Μεταβολὴ τοῦ λόγου τῆς ψυχιατρικῆς καὶ τῆς ψυχοπαθολογίας 364 Ἡ ἐξέλιξη τῶν ψυχιατρικῶν ταξινομήσεων 364 Ἡ ψυχοπαθολογία 365 Β. Χαρακτηριστικὰ τῶν διαστροφῶν 367 Ι. Κλινικὰ κριτήρια τῶν διαστροφῶν 368 Συνήθη ψυχιατρικὰ κριτήρια 369 Τὰ κριτήρια τῶν συνδρομικῶν ταξινομήσεων 370 ΙΙ. Ψυχοπαθολογικὰ κριτήρια 377 Ἡ φροϋδικὴ θεωρία 378 Μεταφροϋδικὲς ἔννοιες 388 ΙΙΙ. Ψυχοπαθολογικὲς σταθερές 393 Τὸ οἰδιπόδειο καὶ ὁ εὐνουχισμός 394 Ἐπὶ μέρους πράξη καὶ ἐνόρμηση κατακυρίευσης 398 Ὁ ἄλλος ὡς ὄργανο 400 Ἡ ἐπὶ μέρους ἀπόλαυση 405 Τὸ σενάριο 406 Ἐξευτελισμὸς τοῦ ἀντικειμένου 408 Γ. Περιγραφὴ τῶν διαστροφῶν 413 Ι. Σαδισμός 413 Κλινικὴ περιγραφή 413 Ψυχαναλυτικὴ ψυχοπαθολογία 416 ΙΙ. Μαζοχισμός 418 Κλινικὴ τοῦ μαζοχισμοῦ 418 Ψυχαναλυτικὴ ψυχοπαθολογία 422 ΙΙΙ. Φετιχισμός 424 Κλινικὴ περιγραφή 424 Ψυχοπαθολογία 427 ΙV. Ἡδονοβλεψία 430 Κλινικὴ τοῦ «διαστροφικοῦ βλέμματος» 430 Ψυχοπαθολογικὲς ἑρμηνεῖες 432 V. Ἐπιδειξιομανία 435 Κλινικὴ περιγραφή 435 Ψυχοπαθολογία 439 VI. Παιδοφιλία 441 Κλινικὴ περιγραφή 441 Ταξινομήσεις 443 Διαφοροποίηση τῶν παιδοφιλικῶν συμπεριφορῶν 448 12 13
VII. Παρενδυσία 451 Κλινικὴ περιγραφή 451 Ψυχοπαθολογία 453 VIII. Βίαιες σεξουαλικὲς ἐπιθέσεις 456 Βία καὶ ἀποτυχία τῆς πατρικῆς λειτουργίας 456 Κλινική 457 Ψυχοπαθολογία 460 Δ. Ναρκισσιστικὲς διαστροφές 465 Ι. Ἡ διεύρυνση τοῦ ὅρου 465 «Μεταβατικὴ» διαστροφή 466 Διαστροφὴ διαστροφικότητα, σεξουαλικὴ ναρκισσιστικὴ ἀποπλάνηση 467 Διαστροφὴ τοῦ χαρακτήρα 469 Ναρκισσιστικὴ διαστροφή 470 Συναισθηματικὴ διαστροφή 477 ΙΙ. Ἠθικὴ παρενόχληση 478 Ἀποχωρισμός, κατακυρίευση καὶ παρενόχληση στὴν οἰκογένεια 480 Στὴν ἐπιχείρηση 483 Ἐπίλογος 487 Βιβλιογραφία 493 14