Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α

Τεύχος 5, Ιανουάριος - Φεβρουάριος 2008 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α 6 ΓΡΑΜΜΑ ΠΡΟΕΔΡΟΥ 13 ΑΡΘΡΟ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19 Ο ΚΑΙ 20 Ο ΑΙΩΝΑ 32 ΑΡΘΡΟ ΣΥΧΝΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ 44 ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ Διμηνιαίο Ενημερωτικό Δελτίο του Ιατρικού Συλλόγου Εύβοιας Ι Δ Ι Ο Κ Τ Η Σ Ι Α : ΙΑΤΡΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΥΒΟΙΑΣ Μιαούλη 2 34100 Χαλκίδα Τηλ: 22210-23125 Παραγωγή Έκδοσης: Ionian Εκδοτική Ε.Π.Ε. Ιατρικές Εκδόσεις

γράμμα Προέδρου τ ο Γ ρ ά μ μ α τ ο υ Π ρ ο έ δ ρ ο υ Αγαπητοί Συνάδελφοι, Σας γράφω σήμερα, χωρίς να γνωρίζω πότε θα κυκλοφορήσει το περιοδικό μας, με τον κίνδυνο τα νέα που θα σας μεταφέρω να ακούγονται σαν περσινά ξινά σταφύλια, αλλά πρέπει να φύγει το γράμμα στους εκδότες για να αρχίσει η εκτύπωση. Η τοπική και πανελλαδική κινητοποίησή μας είχε σαν αποτέλεσμα να γίνει μία πρώτη συνάντηση, στις 20.1.2009, του Διοικητή του ΟΠΑΔ, κ. Χιόνη, με τους Προέδρους των τριών μεγάλων Συλλόγων (Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη) για την Εθνική Συλλογική Σύμβαση. Αυτή είναι συζήτηση που θα τραβήξει μεγάλο διάστημα, όπως καταλαβαίνετε, αλλά εγώ θα είμαι ικανοποιημένος αν ξεκινήσει από το 2010. Είναι αίτημα που εγώ, αλλά και πολλοί άλλοι συνάδελφοι, το παλεύουμε 25 χρόνια τώρα. Αυτό, αλλά και το δικαίωμα η άδεια εξασκήσεως επαγγέλματος να δίνεται από τους Ιατρικούς Συλλόγους και όχι από τις Νομαρχίες θα αλλάξει, πιστεύω, τον χάρτη των εργασιακών σχέσεων των γιατρών. Συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη, και όχι μόνο, και κάποτε θα πρέπει και εμείς να εκσυγχρονιστούμε. 6 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

γράμμα Προέδρου Η ροή των εμβασμάτων άρχισε ήδη και χθες με ειδοποίησαν από τον ΟΠΑΔ ότι αρχίζουν να εξοφλούν Μάιο, Ιούνιο και Ιούλιο. Αυτό απέχει βέβαια από την υπόσχεση του Υπουργού ότι θα εξοφληθεί ο Σεπτέμβριος 2008 τον Ιανουάριο 2009, αλλά είναι μια αρχή. Από τα βασικά μας αιτήματα ακόμα δεν έχουμε νέα για την αύξηση των παρακλινικών και εργαστηριακών εξετάσεων. Αν θελήσουμε να κάνουμε έναν απολογισμό, η αναστολή κράτησε 16 ημέρες που, ουσιαστικά, λόγω των εορτών, ήταν 9 εργάσιμες. Η συμμετοχή στην περιφέρεια ήταν ικανοποιητική, αλλά στην Χαλκίδα, και ειδικά στις εργαστηριακές ειδικότητες, απογοητευτική. Οι συνάδελφοι, δηλαδή εκείνοι που κυρίως υποφέρουν από την καθήλωση επί 17 χρόνια των τιμών, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων (τρεις μικροβιολόγοι για 3 μέρες), δε συμμετείχαν. Η νοοτροπία «αν δεν συμμετέχουν όλοι ανεξαιρέτως, δεν συμμετέχω και εγώ, γιατί θα φύγουν από μένα και θα πάνε στους άλλους» είναι λάθος. Είναι πολύ εύκολο για τον ΟΠΑΔ και το Υπουργείο, μετά την υποβολή των αιτήσεων του Ιανουαρίου, να δουν πόσοι συμμετείχαν και πόσοι όχι. Αν, λοιπόν, το Υπουργείο δει ότι δεν υπάρχει μαζικότητα, πέστε μου πώς θα απαιτήσουμε την αύξηση των παρακλινικών εξετάσεων αν το Υπουργείο καθυστερήσει ή δεν την κάνει και καθόλου. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι οι πιστώσεις του 2008 έχουν εξαντληθεί. Τα χρήματα που παίρνουμε τώρα είναι από τις πιστώσεις του 2009 και, όπως καταλαβαίνετε, το πρόβλημα που συναντήσαμε τώρα θα το βρούμε μπροστά μας και με το νέο έτος. Πρέπει, λοιπόν, να είμαστε όλοι έτοιμοι και σε εγρήγορση. Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

γράμμα Προέδρου Οι εκλογές για την ανάδειξη νέου Διοικητικού Συμβουλίου για τον Πανελλήνιο Ιατρικό Σύλλογο είναι στις 8 Φεβρουαρίου. Ελπίζω ότι το νέο Διοικητικό Συμβούλιο θα είναι πιο μαχητικό και διεκδικητικό από το παλιό. Μετά από συνεννόηση με τον ΟΠΑΔ Χαλκίδας, σας παρακαλώ να υποβάλετε αποδείξεις παροχής υπηρεσιών όταν καταθέτετε τα δικαιολογητικά και όχι μεταγενέστερα. Στην αρχή του χρόνου παίρνουμε όλοι εκκαθαριστικό από το Γενικό Λογιστήριο μέσω του Γραφείου Εντελλομένων Εξόδων Ευβοίας και, σε συνδυασμό με έγγραφο από τον ΥΠΑΔ Ευβοίας σχετικά με το ποιες αποδείξεις αντιστοιχούν σε ποιους μήνες και πότε εξοφλήθηκαν, δεν υπάρχει περίπτωση να φορολογηθούμε για ποσά που δεν εισπράξαμε. Η μη ταυτόχρονη υποβολή των αποδείξεων αποτελεί σοβαρό λόγο καθυστερήσεως των πληρωμών γιατί έστω και μία απόδειξη να λείπει από ένα φάκελο είκοσι συναδέλφων δεν μπορεί να πληρωθεί κανείς. Η ιστοσελίδα του Συλλόγου μας ετοιμάζεται. Όσοι από εσάς έχετε τη δυνατότητα να μπαίνετε στο διαδίκτυο, πηγαίνετε στη διεύθυνση www.isevias.gr. Αυτό είναι το πρώτο τεύχος του περιοδικού μας για το έτος 2009 και δράττομαι της ευκαιρίας να σας ευχηθώ Καλή Χρονιά. Σας καλώ σε εγρήγορση γιατί τα προβλήματά μας είναι πολλά και ο αγώνας πρέπει να είναι συνεχής. Δεν εφησυχάζουμε. Κανείς δεν θα μας χαρίσει τίποτα αν δεν καταλάβει ότι είμαστε αποφασισμένοι να το διεκδικήσουμε μαζικά και δυναμικά. Με Συναδελφικούς Χαιρετισμούς Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ Γεώρ. Β. ΚΟΝΤΟΥΛΗΣ Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 13

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΥΒΟΙΑ ΚΑΤΑ ΤΟΝ 19 ο ΚΑΙ 20 ό ΑΙΩΝΑ του Κωνσταντίνου Π. Σγούρου Ιατρού Δερματολόγου Οι γιατροί της Χαλκίδας εν έτει 1874 Το Νοέμβριο του 1874, νομοσχέδιο που κατατέθηκε στη Βουλή, με πρόταση κατάργησης των τριών Ιερατικών Σχολείων, ένα εκ των οποίων ήταν της Χαλκίδας και λειτουργούσε από το 1853, έφερε μεγάλη αναταραχή στην πόλη. Εκτός των άλλων ενεργειών, οι ιερείς, οι δικηγόροι, οι ιατροί και οι συμβολαιογράφοι της Χαλκίδας έστειλαν στις 15 Νοεμβρίου 1874 επιστολή διαμαρτυρίας προς τη Βουλή των Ελλήνων, την οποία δημοσίευσε η εφημερίδα «ΑΒΑ- ΝΤΙΣ» 1. Οι γιατροί που υπέγραφαν την επιστολή ήσαν οι Γεώργιος Βελισσάριος, Αχιλλέας Ηλιάδης, Σπυρίδων Καφετζόγλου, Νικόλαος Τρεπεκλής, Κωνσταντίνος Βαρατάσης και Αριστείδης Διοσκορίδης. Είναι οι γιατροί της Χαλκίδας το 1874 και το θέμα της κατάργησης των Ιερατικών Σχολείων μας δίνει την ευκαιρία ν ασχοληθούμε μ αυτούς. Ένας άλλος σπουδαίος γιατρός, ο Ζήσης Ιατρός, δήμαρχος Χαλκιδέων την τετραετία 1866-1870 και βουλευτής Χαλκίδος από 30 Ιανουαρίου 1873, είχε φύγει από τη ζωή στις 15 Ιανουαρίου 1874. 14 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Γ Ε Ω Ρ Γ Ι Ο Σ Ι. Β Ε Λ Ι Σ Σ Α Ρ Ι Ο Σ Καταγόταν από τα Ψαρά. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Πίζας. Το πτυχίο του το πήρε στις 5 Ιουνίου 1830 (2). Στην Πίζα σπούδασε Ιατρική και ο αδελφός του Νικόλαος Βελισσάριος. Πήρε το πτυχίο του στις 24 Δεκεμβρίου 1823 (3). Βιβλίο από τα φοιτητικά χρόνια των αδελφών Βελισσάριου στην Ιταλία βρίσκεται στη βιβλιοθήκη του Ιατρικού Συλλόγου Ευβοίας. Ελεγχόμενη η γνώμη ότι ο Γεώργιος Βελισσάριος «ήρθε στη Χαλκίδα από τα Ψαρά το 1824 για να πάρει μέρος στον απελευθερωτικό αγώνα των Ευβοέων. Μετά την απελευθέρωση της Εύβοιας έμεινε και εγκαταστάθηκε στη Χαλκίδα» (4). Λογικά, τα χρόνια του αγώνα, ο Γ. Βελισσάριος σπούδαζε Ιατρική στην Πίζα. Με βασιλικό διάταγμα της 24 Ιανουαρίου/5 Φεβρουαρίου 1834 διορίστηκε Νομίατρος στην Εύβοια. Να σημειώσομε εδώ ότι ο Γ. Βελισσάριος είχε εξετάσει το 1840 τον φυλακισμένο στην Σκιάθο Θεόφιλο Καΐρη (5). Σε ανταπόκριση από τη Χαλκίδα τον Αύγουστο του 1842 (6), με τίτλο «τα κατά την πόλιν Χαλκίδος», αναφέρεται ότι «Διακαή ζήλον και σύντονον επιμέλειαν περί την των καθηκόντων αυτού εκπλήρωσιν καταβάλλει και ο Διοικητικός ιατρός αξιέπαινος κ. Βελισσάριος». Τον Ιούνιο του 1849 γίνεται θέμα επιθέσεως (7): ΤΑΧΥΠΤΕΡΟΣ ΦΗΜΗ-Αθήναι αριθμ. 799-9 Ιουνίου 1849 Στις 18 Σεπτεμβρίου 1849 του απονέμεται το παράσημο του Σωτήρος (8). Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 15

ΤΑΧΥΠΤΕΡΟΣ ΦΗΜΗ- Αθήναι αριθμ. 820-30 Σεπτεμβρίου 1849 Στα 1857, ο Γ. Βελισσάριος έχει στεριώσει στη Χαλκίδα. Μόνιμος κάτοικος και γιατρός της πόλης, γίνεται και δήμαρχος Χαλκιδέων στις 30 Νοεμβρίου 1857. Κοντά μία δεκαετία, αφού η θητεία του παρατάθηκε, ένας νησιώτης, Ψαριανός, μετά τον πρώτο μας δήμαρχο του 1835 Αντώνιο Νίκα, που ταν Υδραίος, θα κυβερνήσει το δήμο της Χαλκίδας. Επί της δημαρχίας του Γ. Βελισσάριου (6 Ιανουαρίου 1858) έγιναν τα εγκαίνια της διάνοιξης του πορθμού και της κατασκευής κινητής γέφυρας της Χαλκίδας, σε αντικατάσταση της παλαιάς Τουρκικής. Σα γιατρός, ο Γ. Βελισσάριος βοήθησε στη βελτίωση του Δημοτικού Νοσοκομείου, που ταν εγκατεστημένο σ ένα διώροφο σπίτι, χωρίς τον απαραίτητο εξοπλισμό. Ικανή η βοήθειά του στη διάνοιξη των δρόμων και στο φωτισμό τους. Το 1861 βρίσκομε επαινετικό δημοσίευμα στην εφημερίδα των Αθηνών «ΕΣΠΕΡΑ» (9) για το δήμαρχο, γιατρό Γ. Βελισσάριο. ΕΣΠΕΡΑ αριθμ. 43, Αθήναι 16 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Η υπογραφή του Γ. Βελισσάριου στην «FARMACOPEA GENERALE» του GIOACCHINO TADDEI, που εκδόθηκε στη Φλωρεντία το 1826. Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 17

Διαρκούσης της δημαρχιακής του θητείας, ο Γ. Βελισσάριος πήρε μέρος, σαν πληρεξούσιος Χαλκίδος, και στη Β Εθνοσυνέλευση (10 Δεκεμβρίου 1862-16 Νοεμβρίου 1864), που είχε αντικείμενο τη σύνταξη του Συντάγματος 1864, νέου εκλογικού νόμου και την εκλογή νέου ανωτάτου άρχοντα (10). Με την ολοκλήρωση της Β Εθνοσυνέλευσης, ο Γ. Βελισσάριος παραιτείται από τη δημαρχία Χαλκίδας στις 4 Δεκεμβρίου 1864. Τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του θα αφοσιωθεί με επιτυχία, ως γιατρός, στην υπηρεσία του λαού της Χαλκίδας. Όμως, ένα εγκεφαλικό επεισόδιο το 1872 θα τον καθηλώσει στο κρεβάτι. Ένα νέο εγκεφαλικό επεισόδιο θα γίνει αιτία να φύγει από τη ζωή, το Σάββατο 6 Νοέμβρη 1882, ο σπουδαίος γιατρός και πολιτικός της Χαλκίδας Γ. Βελισσάριος. Ενδεικτικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΕΥΡΙΠΟΣ» (11): 18 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Ν Ι Κ Ο Λ Α Ο Σ Τ Ρ Ε Π Ε Κ Λ Η Σ Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πήρε το πτυχίο του στις 15 Ιουνίου 1872 (12). Το Νοέμβριο του 1874, νεαρός γιατρός στη Χαλκίδα, υπογράφει μαζί με τους άλλους γιατρούς της πόλης τη διαμαρτυρία για την κατάργηση του Ιερατικού Σχολείου. Το Φεβρουάριο του 1876 τελεί αρραβώνα με την Αγλαΐα Κατσαβέλη (13) και τον Απρίλιο του ίδιου χρόνου φεύγει στο Παρίσι για τελειοποίηση των σπουδών του (14). Ο γιατρός Νικόλαος Τρεπεκλής το 1892 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 19

ΕΥΡΙΠΟΣ 362, 17 Ιουνίου 1872 ΕΥΒΟΙΑ 7/12 Φεβρουαρίου 1876 ΕΥΒΟΙΑ 17/22 Φεβρουαρίου 1876 Στις 24 Μαρτίου 1877 η «ΕΥΒΟΙΑ» (15) αναφέρεται στις σπουδές του γιατρού Νικόλαου Τρεπεκλή στη Γαλλία. ΕΥΒΟΙΑ 65-24.3.1877 20 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Τέλος Μαΐου του 1878, μετά από δύο χρόνια σπουδών στο Παρίσι, ο Νικόλαος Τρεπεκλής γυρίζει στη Χαλκίδα (16). ΕΥΒΟΙΑ 127/2 Ιουνίου 1878 Τους πρώτους μήνες του 1879 επιδημική νόσος, την οποία οι γιατροί της Χαλκίδας θεωρούν διφθερίτιδα, στέλνει στον τάφο δεκάδες παιδιά. Μόνος εξ όλων, ο Νικόλαος Τρεπεκλής φρονεί ότι η νόσος δεν είναι η κακοήθης επιδημική διφθερίτις, αλλά διφθεριτική κυνάγχη, που θεραπεύεται δι εγκαίρου καυτηριάσεως με διάλυμα νιτρικού αργύρου. Δημοσιεύματα των γιατρών της Χαλκίδας στις εφημερίδες «ΕΥΡΙΠΟΣ» και «ΕΥΒΟΙΑ» δημιουργούν σύγχυση και μεγάλη αναταραχή. Επειδή η θεώρηση των γεγονότων δεν είναι μόνον ιατρική και ιστορική, αλλά και κοινωνική, θ ανατρέξομε σε τέσσερα δημοσιεύματα. Ένα του Νικολάου Τρεπεκλή στην εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ» (17), ένα του Μιλτιάδη Παπαϊωάννου στην εφημερίδα «ΕΥΒΟΙΑ» (18), ο οποίος ήταν στρατιωτικός γιατρός, Χαλκιδέος στην καταγωγή, που προσέφερε το 1879 τις υπηρεσίες του ως γιατρός στους αρρώστους της περιοχής Χαλκίδος, και δύο του Αχιλλέα Ηλιάδη στην εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ» (19-20). Το θέμα είχε πάρει ακραίες διαστάσεις. Ο Ν. Τρεπεκλής, σε δημοσίευμά του στην εφημερίδα «ΕΥΡΙΠΟΣ», αναφέρεται με κομπασμό στις «εν Παρισίοις» δικές του σπουδές και ερωτά πού σπούδασε ο πενηντάρης τότε Αχ. Ηλιάδης. Θιγμένος αυτός, απαντά με αιχμηρό τρόπο ότι «τα Παρίσια μόνον, δεν κάμνουν ιατρούς, καθώς δεν κάμνουν και ανθρώπους» και ότι γνώρισε κάποιον «όστις μετέβη γαϊδούρι εις Παρισίους και γαϊδούρι επέστρεψε». Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 21

Ιδιαζόντως άγρια και εκρηκτική ατμόσφαιρα στον ιατρικό κόσμο της Χαλκίδας εν έτει 1879. Βέβαια, η «περί διφθερίτιδος πάλη» βοήθησε τον Ν. Τρεπεκλή και τον Αχ. Ηλιάδη να εκλεγούν δημοτικοί σύμβουλοι στις δημοτικές εκλογές της 8 Απριλίου 1879. Αντιθέτως, απέτυχαν άλλοι σπουδαίοι γιατροί και δικηγόροι της Χαλκίδος (21). Διαχρονική η συμβολή της δημοσιότητας για την προβολή των υποψηφίων. Η θητεία μάλιστα του Ν. Τρεπεκλή στο δήμο Χαλκιδέων θα είναι μακροχρόνια. Θα είναι τρεις τετραετίες, από το 1879 μέχρι το 1891, δημοτικός σύμβουλος με δήμαρχο τον Ηρακλή Γαζέπη, δημαρχιακός πάρεδρος την τετραετία 1891-1895 με δήμαρχο το γιατρό Νικόλαο Φαρμακίδη και δημοτικός σύμβουλος από το 1903 μέχρι τις 23 Μαρτίου 1909, ημέρα του θανάτου του, με δήμαρχο τον ιατρό Μιχαήλ Κακαρά. Ο γιατρός Νικόλαος Τρεπεκλής θα φύγει από τη ζωή στις 23 Μαρτίου 1909. Σχετικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΠΑ- ΛΙΡΡΟΙΑ» (22). ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ 1097, 25 Μαρτίου 1909 «ΕΥΡΙΠΟΣ» 715, 14 Απριλίου 1879 22 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 23

ΕΥΡΙΠΟΣ 712, 24 Μαρτίου 1879 Διαφημιστική καταχώρηση του φαρμακείου Θ. Γεωργιάδη «ΑΒΑΝΤΙΣ»-58, 1 Νοεμβρίου 1875 24 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

ΕΥΡΙΠΟΣ 710, 10 Μαρτίου 1879 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 25

Α Ρ Ι Σ Τ Ε Ι Δ Η Σ Ι. Δ Ι Ο Σ Κ Ο Ρ Ι Δ Η Σ Γόνος μεγάλης οικογένειας της Χαλκίδας, που έδωσε στην πόλη σπουδαίους γιατρούς. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας μεταξύ 1855 και 1860. Από το 1864 μέχρι το 1867 εξειδικεύθηκε στο Παρίσι. Γύρισε στη Χαλκίδα τον Ιούλιο το 1867 (23) και πρόσφερε τις ιατρικές του υπηρεσίες μέχρι τον Ιούλιο του 1901 που έφυγε από τη ζωή. ΕΥΡΙΠΟΣ 104, 15 Ιουλίου 1867 Ο αδερφός του, Μιλτιάδης Διοσκορίδης, άσκησε την Ιατρική στην Κωνσταντινούπολη. Πέθανε νέος τον Μάιο του 1879. Σχετικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΕΥΡΙΠΟΣ» (24). ΕΥΡΙΠΟΣ 721, 26 Μαΐου 1879 26 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Ο Αριστείδης Διοσκορίδης ατύχησε στο γάμο του με τη Θεανώ Αντωνίου τον Ιανουάριο του 1872. Η γυναίκα του πέθανε έξι μήνες μετά, τον Μάιο του ίδιου χρόνου. ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΚΗΡΥΞ 2, 21 Ιανουαρίου 1872 ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΚΗΡΥΞ 21, 1 Ιουνίου 1872 Ο θάνατος ενός αρρώστου του Αρ. Διοσκορίδη, του δικηγόρου Θεμιστοκλή Ελευθεριάδη, που πέθανε τον Ιούλιο του 1872 από πνευμονικό οίδημα, μας δίνει, μέσα από τα δημοσιεύματα δύο εφημερίδων, την κοινωνική και ιατρική σημειολογία απέναντι στην αρρώστια και στο θάνατο το έτος 1872. Η θέση της οικογένειας και της φιλικής εφημερίδας, ίδια όπως θα ταν και σήμερα. «Ελαφρώς πάσχων» απέθανε υπαιτιότητι του γιατρού και εν προκειμένω του Αρ. Διοσκορίδη (25). Δυστυχώς, αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Κανείς δεν αποδέχεται τον θάνατο. Κι ο τελικός αποδέκτης της ευθύνης θα είναι πάντοτε ο γιατρός. ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΚΗΡΥΞ 29, 27 Ιουλίου 1872 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 27

Η ιατρική αντιμετώπιση της βαριάς καρδιακής ανεπάρκειας και του επερχόμενου πνευμονικού οιδήματος το 1872 έχει, σήμερα, καθαρά ιστορική σημασία. Η χορήγηση κινίνης, από του στόματος και δι υποκλυσμών, εκτός της θετικής επίδρασης στον πυρετό, είναι ενδεικτική των θεραπευτικών μέσων που διέθετε ο γιατρός σε εκείνη τη μακρινή εποχή (26). Ο Αρ. Διοσκουρίδης ήταν και δημοτικός σύμβουλος του δήμου Χαλκιδέων την τετραετία 1874-1879, με δήμαρχο τον Ηρακλή Γαζέπη. Να σημειώσω εδώ ότι ο Α. Διοσκουρίδης είχε έρθει σε δεύτερο γάμο με την αδερφή της Πηνελόπης Καφετζόγλου. Η Πηνελόπη, το Φεβρουάριο του 1868, είχε παντρευτεί τον μεγάλο Κεφαλλονίτη νομικό και πολιτικό, τον πρωτοπόρο και ακέραιο σοσιαλιστή Ρόκκο Χοϊδά. Η άτυχη Πηνελόπη χάθηκε λίγες μέρες μετά τον ερχομό της κόρης της, «της κόρης των Αθηνών», που πήρε το όνομα της μάνας της, Πηνελόπη Ρόκκου Χοϊδά. Ενδεικτική η είδηση της εφημερίδας «ΕΥΡΙΠΟΣ» (27): ΕΥΡΙΠΟΣ 1241, 11 Νοεμβρίου 1889 Ύστερα από προσφορά τεσσάρων δεκαετιών στην υγεία των πολιτών της Χαλκίδας, ο Αριστείδης Διοσκορίδης θα φύγει από τη ζωή τον Ιούλιο του 1901. Τελευταία του προσφορά στην πόλη οι 40.000 δραχμές που άφησε για την ανακαίνιση του ναού του Αγίου Δημητρίου. Σχετικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ» (28): ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ 833, 20 Ιουλίου 1901 28 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

ΕΥΒΟΙΑ 168, 22 Μαρτίου 1879 «ΕΥΡΙΠΟΣ» αριθμ. 368, 5 Αυγούστου 1872 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 29

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1) Εφημερίδα «ΑΒΑΝΤΙΣ» αριθμ. 9-23 Νοεμβρίου 1874 2) Αλόης Σιδέρη: Έλληνες φοιτητές στο Πανεπιστήμιο της Πίζας (1806-1861) Αθήνα 1994 -τόμος Β - και Γεράσιμου Ρηγάτου, Η ιστορία της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών-Αθήνα 1995, σ. 36 3) Αλόης Σιδέρη: Έλληνες φοιτητές ό.π. σ. 427 και Ιατρική έκθεση του 1833 για μία επιδημία τύφου: Δημήτριος Καραμπελόπουλος-ΑΓΚΥΡΑ-Δελτίο της Καϊρείου Βιβλιοθήκης-τεύχος 1-Άνδρος 2001-σ. 68 4) Ελένης Γούτου-Φωτοπούλου: Σύσταση και εξέλιξη του Δήμου Χαλκιδέων-1986-σ. 35 5) Εφημερίδα ΦΩΝΗ ΤΟΥ ΛΑΟΥ 15 Ιανουαρίου 1850 6) Εφημερίδα ΤΑΧΥΠΤΕΡΟΣ ΦΗΜΗ-αριθμ. 227-13 Αυγούστου 1842 7) Εφημερίδα ΤΑΧΥΠΤΕΡΟΣ ΦΗΜΗ Αθήνα-αριθμ. 799-9 Ιουνίου 1849 8) Εφημερίδα ΤΑΧΥΠΤΕΡΟΣ ΦΗΜΗ-αριθμ. 820-30 Σεπτεμβρίου 1849 9) Εφημερίδα ΕΣΠΕΡΑ-Αθήναι-αριθμ. 43-1861 10) ΕΠΙΣΗΜΟΣ ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΕΛΕΥΣΕΩΣ τόμος Α - 1863-σ. 138 11) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 893-13 Νοεμβρίου 1882 12) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 362-17 Ιουνίου 1872 13) Εφημερίδα ΕΥΒΟΙΑ-αριθμ. 7-12 Φεβρουαρίου 1876 14) Εφημερίδα ΕΥΒΟΙΑ-αριθμ. 17-22 Απριλίου 1876 15) Εφημερίδα ΕΥΒΟΙΑ-αριθμ. 65-24 Μαρτίου 1877 16) Εφημερίδα ΕΥΒΟΙΑ-αριθμ. 127-2 Ιουνίου 1878 17) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 708-24 Φεβρουαρίου 1879 18) Εφημερίδα ΕΥΒΟΙΑ-αριθμ. 168-22 Μαρτίου 1869 19) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 710-10 Μαρτίου 1879 20) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 712-24 Μαρτίου 1879 21) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 715-14 Απριλίου 1879 22) Εφημερίδα ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ-αριθμ. 1097-25 Μαρτίου 1909 23) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 104-15 Ιουλίου 1867 24) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 721-26 Μαΐου 1879 25) Εφημερίδα ΕΥΒΟΪΚΟΣ ΚΗΡΥΞ-αριθμ. 29-27 Ιουλίου 1872 26) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 368-5 Αυγούστου 1872 27) Εφημερίδα ΕΥΡΙΠΟΣ-αριθμ. 1241-11 Νοεμβρίου 1889 28) Εφημερίδα ΠΑΛΙΡΡΟΙΑ-αριθμ. 833-20 Ιουλίου 1901 30 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

ΣΥΧΝΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΟΝΕΟΣ Παθολόγος Οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος είναι οι συνηθέστερες λοιμώξεις παγκοσμίως, είναι κυρίως ιογενείς και από τις κυριότερες αιτίες κατάχρησης αντιβιοτικών. Το ιστορικό, η κλινική εξέταση και οι διάφορες εργαστηριακές εξετάσεις είναι η «Λυδία λίθος» για τη σωστή διάγνωση. Η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα είναι η συχνότερη λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Στους ενήλικες οφείλεται το 80% σε ιούς και μόνο το 15% στον β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α, για τον οποίο και πρέπει να χορηγούμε αντιβιοτικά. Η διαφορική διάγνωση της οξείας στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας, σε σχέση με την ιογενή θα στηριχθεί στην κλινική εικόνα (κριτήρια Centor), το stept test και την καλλιέργεια του φαρυγγικού επιχρίσματος, ο τίτλος ASTO δεν έχει διαγνωστική αξία. Θεραπευτικά χορηγούμε για 10 ημέρες Penicillin V ή μακρολίδες, κυρίως Κλαριθρομυκίνη για 10 ημέρες ή Αζιθρομυκίνη για 3-4 μέρες. 32 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Α ΜΕΡΟΣ Ι. ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Πριν από εκατό περίπου χρόνια, ο William Osler έγραφε: «Η λαχτάρα του να λάβει κάποιος φάρμακο είναι, ίσως, ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά που διακρίνει το ανθρώπινο είδος από τα ζώα». Σήμερα οι λοιμώξεις της ανώτερης αναπνευστικής οδού, παρόλο που είναι κυρίως ήπιες ιογενείς και αυτοπεριοριζόμενες, αποτελούν κλασικό παράδειγμα κατάχρησης αντιμικροβιακών φαρμάκων. Στις Η.Π.Α. έχει βρεθεί ότι το 50% έως 70% των εξωνοσοκομειακών ασθενών λαμβάνει αντιβιοτικά για αυτά τα νοσήματα, με συνέπεια τα κοινά παθογόνα της κοινότητας να αναπτύσσουν μικροβιακή αντοχή, όπως ο στρεπτόκοκκος pneumoniae, Haemophilus, ο influenzae, Moraxella cataralis κ.ά. Στις λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος περιλαμβάνονται η παραρρινοκολπίτιδα, η μέση ωτίτιδα, η οξεία ρινίτιδα, η φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (κυνάγχη), η επιγλωττίτιδα και η λαρυγγίτιδα. Η συχνότερη είναι η οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα. Η ΟΞΕΙΑ ΦΑΡΥΓΓΟΑΜΥΓΔΑΛΙΤΙΔΑ (ΟΦ) ΣΤΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ Είναι φλεγμονή του στοματοφάρυγγα η οποία οφείλεται σε ποικίλα αίτια, κύριως ιογενή, αλλά και βακτηριακά. Στις Η.Π.Α., κάθε χρόνο, περισσότερα από 10 εκατομμύρια ασθενείς διαγιγνώσκονται με οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (ΟΦ) και, παρόλο που πρόκειται συνήθως για ιογενείς λοιμώξεις, στο 40% έως 60% συνταγογραφούνται αντιβιοτικά. Λόγω της έκτασης του προβλήματος προκύπτουν διάφορα ερωτήματα, όπως: - Υπάρχει ρόλος για την καλλιέργεια του φαρυγγικού επιχρίσμα- Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 33

τος ή το strept test μας καλύπτει σε όλες τις περιπτώσεις; - Πρέπει ο ασθενής να λαμβάνει άλλα αντιβιοτικά εκτός της πενικιλίνης ή της ερυθρομυκίνης αν είναι αλλεργικός; - Πόση είναι η διάρκεια θεραπείας; Τα τελευταία χρόνια ένας αριθμός καλά σχεδιασμένων μελετών αύξησαν την εμπειρία μας στο strept test και έκαναν την εκπόνηση κατευθυντηρίων οδηγιών ευκολότερη. Η οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα εμφανίζεται κυρίως τους χειμερινούς μήνες και στην αρχή της Άνοιξης. Η μετάδοση γίνεται κυρίως με την επαφή των χεριών, με τις ρινικές εκκρίσεις και όχι τόσο με τη στοματική επαφή. Ο χρόνος επώασης είναι 24 έως 72 ώρες περίπου. Αιτιολογία: Στους ενήλικες, όπως αναφέρθηκε, η ΟΦ είναι κυρίως λοιμώδους αιτιολογίας, με τους ιούς να περιλαμβάνουν το 80% των περιπτώσεων, κυρίως ρινοϊοί, αδενοϊοί, coxcackie, EBV, CMV, HIV κ.ά. Ενώ μόνο το 15% οφείλεται στο β-αιμολυτικό στρεπτόκοκκο της ομάδας Α (πυογόνος στρεπτόκοκκος), για τον οποίο και πρέπει να χορηγείται αντιμικροβιακή αγωγή, εξαιτίας των μεταστρεπτοκοκκικών επιπλοκών (οξεία σπειραματονεφρίτιδα και ρευματικός πυρετός). Πολλά άλλα παθογόνα προκαλούν οξεία φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (ΟΦ), όπως οι στρεπτόκοκκοι (ομάδα A, C, G), και σπανίως το μυκόπλασμα, τα χλαμύδια, ο γονόκοκκος, η διφθερίτιδα, τα αναερόβια (fusobacterium: κυνάγχη vincet) κ.ά. (Πίνακας 1). Στο 30% δεν ανευρίσκεται αιτιολογικός παράγων. Τέλος, υπάρχουν και μη λοιμώδη αίτια, όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, το κάπνισμα, η αλλεργία, η θυρεοειδίτιδα, τα ξένα σώματα κ.ά. Κλινική εικόνα: Το 1962 ο Feinstein έγραφε: «Η μόνη τυπική κλινική εικόνα της οξείας στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας είναι η απουσία τυπικής κλινικής εικόνας». Η εμφάνιση βήχα, ρινίτιδας, 34 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

ΠΙΝΑΚΑΣ 1 Μικροβιακά αίτια οξείας φαρυγγοαμυγδαλίτιδας Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 35

επιπεφυκίτιδας, χαμηλού πυρετού παραπέμπει σε φαρυγγίτιδα ιογενούς αιτιολογίας. Η οξεία στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (εικόνα 2) έχει οξεία έναρξη και εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, κεφαλαλγία, εξίδρωμα των αμυγδαλών και του φάρυγγα, πρόσθια τραχηλική λεμφαδενοπάθεια, απουσία βήχα, ρινίτιδας, επιπεφυκίτιδας και βράγχους φωνής. Επειδή η διαγνωστική σύγχυση με την ιογενή φαρυγγοαμυγδαλίτιδα (εικόνα 1) είναι συχνή, χρησιμοποιούμε τα κριτήρια του Centor στην κλινική πράξη. Το Αμερικανικό Κολέγιο χειρουργών και η Αμερικανική Εταιρεία Παθολογίας το 1981 καθόρισαν τα κριτήρια του Centor, που είναι: 1. Υψηλός πυρετός (>38 C). 2. Παρουσία λευκωπού εξιδρώματος των αμυγδαλών. 3. Διόγκωση προσθίων τραχηλικών λεμφαδένων. 4. Απουσία βήχα. Σε όσους συμπλήρωσαν 3 ή 4 κριτήρια, η θετική προγνωστική αξία κυμαίνεται σε 40% έως 60%, και σε όσους δεν συμπλήρωναν κανένα κριτήριο σε 2,5%. Δύο αίτια ιογενούς φαρυγγοαμυγδαλίτιδος δεν πρέπει να μας διαφύγουν στην κλινική πράξη είναι η λοίμωξη από ιό EBV και η πρωτολοίμωξη από ιό ΗIV. Χαρακτηριστικά της λοιμώδους μονοπυρήνωσης είναι η νεαρά ηλικία (15 έως 30 ετών), τα άτυπα λεμφοκύτταρα στη γενική αίματος άνω του 10% (ειδικότητα 92%), η κεφαλαλγία, η επιμένουσα κόπωση, ο παρατεινόμενος πυρετός, η ηπατοσπληνομεγαλία και η γενικευμένη λεμφαδενοπάθεια (κυρίως οπίσθιοι τραχηλικοί λεμφαδένες). Το Monospot είναι αρνητικό στο 1/3 των περιπτώσεων την 1 η εβδομάδα, σε αμφιβολία πρέπει να αναζητηθούν τα αντισώματα VCA-IgM EBV. Συνήθης είναι η εμφάνιση κηλιδώδους εξανθήματος στη χορήγηση αμπι- 36 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

κιλλίνης ή αμοξικιλλίνης. Το σύνδρομο λοιμώδους μονοπυρήνωσης μπορεί να προκληθεί και από τον ιό CMV. Η εκδήλωση της πρωτολοίμωξης από ιό HIV εμφανίζεται 3-5 εβδομάδες μετά τη μόλυνση, συνήθως υπάρχει ιστορικό έκθεσης στον ιό. Κλινικά έχουμε πυρετό, κυνάγχη χωρίς εξίδρωμα, ηπατοσπληνομεγαλία, λεμφαδενοπάθεια, μεγάλη απώλεια βάρους, διάρροια και εξάνθημα. Εργαστηριακά υπάρχει λεμφοπενία και αύξηση τρανσαμινασών. Η διάγνωση θα επιβεβαιωθεί με το test HIV. Διάγνωση: Πρωταρχικός στόχος της διάγνωσης, όπως αναφέρθηκε, είναι η διάκριση μεταξύ ιογενούς και στρεπτοκοκκικής αμυγδαλίτιδας, που είναι αδύνατη μόνο με την κλινική εικόνα. Η συμπτωματολογία (πυρετός-πονόλαιμος-δυσκαταποσία), καθώς και τα ευρήματα στη φυσική εξέταση (εξιδρωματική φλεγμονή των αμυγδαλών), είναι παρόμοια και στις δύο περιπτώσεις. Συνέπεια τούτου είναι να χορηγούνται αντιβιοτικά σχεδόν σε όλους τους ασθενείς με εικόνα φαρυγγοαμυγδαλίτιδας, ενώ μόνο στο 15-20% των περιπτώσεων αυτά είναι απαραίτητα. Θα πρέπει λοιπόν να γίνεται προσπάθεια να διαπιστώνεται ποιοι από αυτούς τους ασθενείς έχουν πιθανή στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα και σε αυτούς να χορηγείται αντιμικροβιακή αγωγή για τους λόγους που θα αναφερθούν πιο κάτω. Η καταλληλότερη εξέταση για τη διάγνωση της οξείας στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας δεν έχει καθοριστεί οριστικά. Η καλλιέργεια του φαρυγγικού επιχρίσματος γενικά θεωρείται τέτοια. Τα διαγνωστικά τεστ τα οποία χρησιμοποιούνται στην κλινική πράξη σήμερα είναι το strept test, η καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και ο τίτλος ASTO. - Το Strept test: Είναι μέθοδος ταχείας ανίχνευσης ειδικών αντι- Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 37

γόνων του β-αιμολυτικού στρεπτόκοκκου κατευθείαν από το φαρυγγικό επίχρισμα. Λαμβάνεται φαρυγγικό επίχρισμα με βαμβακοφόρο στειλεό, το οποίο τοποθετείται σε ειδικό kit και έχουμε άμεσο αποτέλεσμα σε 30 λεπτά. Είναι εξέταση απλή, γίνεται στο ιατρείο και έχει ευαισθησία 80-90%, ενώ η ειδικότητά της υπερβαίνει το 95%. - Η Καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος: Θεωρείται το «gold standard» για τη διάγνωση της στρεπτοκοκκικής φαρυγγοαμυγδαλίτιδας. Εν τούτοις, η μέθοδος δεν μπορεί να διακρίνει μεταξύ λοίμωξης και αποικισμού, απαιτεί 24 έως 48 ώρες για τη λήψη αποτελεσμάτων, τα οποία ποικίλουν ανάλογα με το εργαστήριο και τις συνθήκες καλλιέργειας. Λαμβάνεται υλικό με βαμβακοφόρο στειλεό από το φάρυγγα και τις αμυγδαλές, με προσοχή να μην έλθει σε επαφή ο στειλεός με τη γλώσσα και την στοματική κοιλότητα. - Ο Τίτλος ASTO δεν πρέπει να γίνεται σαν εξέταση ρουτίνας, διότι η άνοδός του παρατηρείται και σε απλό αποικισμό του φάρυγγα, καθώς και σε φλεγμονή από στρεπτόκοκκους της ομάδας C και G. Επιπλέον, η άνοδος του τίτλου αυτού παρατηρείται μετά τη 10η ημέρα από τη λοίμωξη. Το κυνήγι λοιπόν των τίτλων ASTO και μάλιστα από διαφορετικά εργαστήρια ουδέν προσφέρει εις ουδένα. Αντιμικροβιακή αγωγή χορηγείται όταν εκπληρώνονται και τα 4 κριτήρια Centor, ενώ δεν χορηγείται όταν εκπληρώνεται ένα ή κανένα κριτήριο. Στις περιπτώσεις με 2-3 κριτήρια θα πρέπει να γίνεται strept test και αν είναι θετικό να χορηγείται αγωγή, αν είναι αρνητικό σε παιδιά θα πρέπει να γίνεται και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος. Ο πίνακας 2 κάνει σύγκριση των κατευθυντηρίων οδηγιών. 38 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ

Οι κατευθυντήριες οδηγίες της IDSA (Infectious Disease Society of America) συνιστούν καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος εάν το strept test είναι αρνητικό, όχι, όμως, σε επίπεδο ρουτίνας σε όλους τους ενήλικες. Οι οδηγίες των ΑCP-ASIM (American College of Physicians-American Society of America) δεν συνιστούν καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος εάν το strept test είναι αρνητικό. Πίνακας 2 Σύγκριση κατευθυντηρίων οδηγιών στην οξεία φαρυγγίτιδα των ενηλίκων μεταξύ των IDSA (Infectious Disease Society of America) και ACP-ASIM (American College of Physicians-American Society of Internal Medicine). PCN-V*: Πενικιλίνη V Θεραπεία: Η οξεία στρεπτοκοκκική φαρυγγοαμυγδαλίτιδα είναι αυτοϊώμενη νόσος, υποχωρεί σε 3 έως 4 ημέρες, ακόμη και αν δεν χορηγηθεί αγωγή, παρά μόνο αντιπυρετικά και αναλγητικά. Αντιμικροβιακή αγωγή χορηγείται: Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ 39

- Κυρίως για την πρόληψη των μεταστρεπτοκοκκικών επιπλοκών, της οξείας σπειραματονεφρίτιδος και του ρευματικού πυρετού που θεωρείται και η σοβαρότερη επιπλοκή, κυρίως, όμως, στις αναπτυσσόμενες χώρες. - Για την ταχύτερη υποχώρηση των συμπτωμάτων και ελάττωση της μεταδοτικότητας της νόσου. - Για την πρόληψη τοπικών επιπλοκών (π.χ. περιαμυγδαλικό απόστημα). Η κλασσική θεραπεία της οξείας φαρυγγοαμυγδαλίτιδος περιλαμβάνει: - Πενικιλίνη V 1,5 εκατ. x 4 x 10 ημέρες. - Κλαρυθρομυκίνη 500 mg x 2/10 ημέρες. - Αζιθρομυκίνη 500 mg x 1/3-4 ημέρες. Εναλλακτικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα διαφόρων μετααναλύσεων, μπορούν να χορηγηθούν οι κεφαλοσπορίνες, κεφαδροξίλη, κεφουροξίμη, κεφπροζίλη και κεφποντοξίμη, οι οποίες φαίνεται να πλεονεκτούν της πενικιλίνης. Θα πρέπει να τονιστούν ως προς τη θεραπεία τα εξής: - Η καθυστέρηση της έναρξης της θεραπείας για λίγες ημέρες δεν δημιουργεί πρόβλημα, ενώ αντιθέτως δημιουργεί πρόβλημα η πρώιμη διακοπή της θεραπείας. Διάρκεια θεραπείας λιγότερη από 10 ημέρες δεν προστατεύει από την επιπλοκή του ρευματικού πυρετού. - Δεν θεραπεύουμε υψηλούς τίτλους ASO (ή ASTO) χωρίς ενδείξεις λοίμωξης για τους λόγους που αναφέρθησαν ανωτέρω. - Ο φόβος ότι «αν δεν χορηγήσω στον ασθενή μου αντιβιοτικά» κινδυνεύει να πάθει ρευματικό πυρετό είναι υπερβολικός. Λίγα στελέχη στρεπτόκοκκου είναι ρευματογόνα (~2,5%). Η επίπτωση του ρευματικού πυρετού στη σχολική ηλικία κυμαί- 40 Ε Ν Η Μ Ε Ρ Ω Τ Ι Κ Ο Δ Ε ΛΤ Ι Ο Τ Ο Υ Ι ΑΤ Ρ Ι Κ Ο Υ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Ο Υ Ε Υ Β Ο Ι Α Σ