Κινηµατική και Κινητική Ανάλυση της Στατικής και υναµικής Ισορροπίας Kinematic & Kinetic analysis of the Static and Dynamic Balance ρ Παναγιώτης Τσακλής Αναπληρωτής Καθηγητής Εµβιοµηχανικής Μηχανικής Ιστών Η συστηµατική ανάλυση των κινηµατικών και κινητικών παραµέτρων, χρησιµεύει στην κατανόηση µεταξύ άλλων, της φύσης των ελλειµµάτων του κινητικού συστήµατος, καθώς και του Κεντρικού Κινητικού Ελέγχου, όπως επίσης, στην αξιολόγηση του αποτελέσµατος των θεραπευτικών παρεµβάσεων 1
Η χρήση συστηµάτων για την αξιολόγηση ποικίλει και αφορά τόσο συστήµατα κινηµατικής (οπτοηλεκτρονικά), όσο και κινητικής ανάλυσης (δυναµοδάπεδα, πελµατογράφους, EMG) καθώς και δυναµοµετρικά συστήµατα (ισοκίνηση, δυναµόµετρα χειρός κ.α.).) Για τον έλεγχο των καθηµερινών δραστηριοτήτων, το ΚΝΣ συντονίζει τα στοιχεία της στάσης, τα οποία σταθεροποιούν το σώµα, µε τα πρωταρχικά συνθετικά της κίνησης που πρόκειται να γίνει, µέσω µίας εσωτερικής «αντίληψης-παρουσίασης» της στάσης του σώµατος, περιλαµβάνοντας ένα µοντέλο της γεωµετρίας του σώµατος, των κινητικών του στοιχείων και του προσανατολισµού του To manage activities of daily life the CNS coordinates postural components which stabilize the body and the prime mover components which relate to the particular motor task on basis of an internal representation of body posture including a model of body geometry, body kinetics and body orientation with respect to gravity (Massion J and Woollacott MH,2004) 2
Για να λειτουργήσει στην καθηµερινότητα, ένα άτοµο θα πρέπει να είναι ικανό να διατηρεί πολλαπλές στάσεις-θέσεις και να χρησιµοποιεί αυτόµατες προσαρµογές στη στάση, ώστε να προηγείται των εκούσιων κινήσεων To function in daily life, an individual must be able to maintain and adopt various postures, react to external disturbances, and use automatic postural responses that precede voluntary movements Μία µεγάλη επικέντρωση των προγραµµάτων αποκατάστασης, είναι στο να βελτιώσουν την ισορροπία και να βελτιστοποιήσουν τη λειτουργικότητα και κίνηση, χρησιµοποιώντας διάφορα εργαλεία. Πολλές µελέτες έχουν δείξει ότι είναι δυνατόν να βελτιώσουµε αυτές τις παραµέτρους µε διάφορους τύπους άσκησης, όπως άσκησης µε χρήση δυναµοδάπεδων, ασκήσεις ισορροπίας, ασκήσεις βάδισης και διάφορους τύπους άσκησης µε ανατροφοδότηση A major focus of rehabilitation programs, is to improve balance and optimize function and mobility by using several tools. Many studies have shown that it is possible to improve these parameters by various types of training, such as training by using force plates,, balance training,, walking training and various types of feedback training 3
Ισορροπία.είναι η ικανότητα να παραµένουµε ή να µετακινούµαστε στα όρια µίας στάσης φόρτισης του βάρους µας, δίχως να πέσουµε Η στατική ισορροπία (σταθερότητα) και η δυναµική ισορροπία, αναφέρονται στην ικανότητα της διατήρησης µίας δεδοµένης στάσης, µε την ελάχιστη µετατόπιση του Κέντρού Πίεσης του Σώµατος (ΚΠΣ) και την ικανότητα να κινούµαστε στα όρια µίας δεδοµένης στάσης, δίχως να χαθεί η ισορροπία, αντίστοιχα Balance is the ability to maintain or move within a weigh-bearing posture without falling (Nichols DS, 1997). Steadiness and dynamic stability, refer to the ability to maintain a given posture with minimal sway of COP and to move within a given posture without loss of balance, respectively Το κάθε άτοµο, εµφανίζει ένα «προσωπικό» µονοπάτι µετακίνησης του ΚΠΣ, λόγω των διαφορετικών επιπέδων των παθητικών στοιχείων (σύνδεσµοι, ελαστικά στοιχεία) και των ενεργητικών (αντανακλαστική δραστηριότητα), δυσκαµψία κ.α. Οι De Haart M, et.al,, 2005, βρήκαν επίσης συσχέτιση µεταξύ της ικανότητας κατανοµής του βάρους και της διποδικής ήρεµης στάσης, διερευνώντας την ανάκτηση της ικανότητας ισορροπίας µετά από εγκεφαλικό Εach person appears a personal COF trajectory path length, due to different levels of passive (ligaments, elastic properties) and active (reflex activity) stiffness (Caron O, et.al,, 2000) De Haart M, et.al,, 2005, also found correlations between the weigh swift capacity and the quite standing, appointing the balance recovery after stroke 4
Biomechanics lab Κινηµατική & Κινητική Ανάλυση X Y Z 5
velocity X y Το Κέντρο Πίεσης (COP) Καθορίζεται από την µετατόπιση Του Fz κατά τον Fx & Fy copy cop COP (mm)( mm)= = SQRT copx²+ + copy² or COF copx Στατική ισορροπία χρήση δυναµοδάπεδων Static balance evaluation Forceplates Ζ Υ Χ ζητούµενα.cop sway Velocity & κατανοµή %ΣΒ 6
COPsway velocity = Cop sway s/ s/ t mm/sec Χιλιάδες 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0-500 COPsway 1 108 215 322 429 536 643 750 857 964 1071 1178 1285 1392 1499 1606 1713 1820 1927 2034-1.000-1.500-2.000 χ y z Παράδειγµα....Κινηµατικά δεδοµένα Ανάλυση της στατικής ισορροπίας µε χρήση ψηφιακής πλατφόρµας κατανοµής πιέσεων. Static Balance evaluation with a digital pressure distribution platform 7
Μεθοδολογία ανάλυσης της στατικής ισορροπίας.. %κατανοµή% ΣΒ Body Weight distribution % %Βάρος Αριστερό= ( FZ1/ t)*100*σβ ¹ %Βάρος εξιό= 100-%Βάρος Αρ υναµική ισορροπία Dynamic balance Ζητούµενα δυνατότητα ελεγχόµενης µετατόπισης του COP & ανάκτηση της στατικής ισορροπίας 8
A Target Reach Task Χ Υ Ζ Ζ Χ Υ Target Reach Task Optoelectronic & force plates 9
ratio= a/p COP amplitude / Reach phase time P.Tsaklis et.al 2006 Επίσης!!! Η Έναρξη της βάδισης (Gait initiation) συνθήκη ικανότητας Ελέγχου της ισορροπίας Gait initiation potentialy ability of balance control Fzpk : peak Fz (ms) Fzend : end Fz (ms) Iniend : total initiation time Pkend : Fzpeak to initiation end (ms) fzpkini : fzpk% of the total initiation time (ms) fzendin : fzend% of the total initiation time (ms) pkendin : pkend% of the total initiation time (ms) 10
Z Y X και άλλα 11
BERG BALANCE SCALE SCORES ADL Balance ability after weight shift and visual feedback training program 60 50 40 SCORE 30 20 10 0 13 13 7 8 5 3 3 3 4 1 2 3 4 5 6 7 8 9 SUBJECTS score1 score2 years PostStroke Thank U!! ΣΑΣ ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ 12