Καθηγητής Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών

Οδηγός Εκπαιδευτικού Πληροφορική και Επιστήμη Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Α Γυμνασίου Συγγραφή Ηλεκτρονική σελίδωση: Εποπτεία: Σωκράτης Μυλωνάς Νίκος Ζάγγουλος Καθηγητές Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Σωκράτης Μυλωνάς Καθηγητής Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Μάριος Μιλτιάδου Μιχάλης Τορτούρης Επιθεωρητές Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Εξώφυλλο: Χρύσης Σιαμμάς Λειτουργός Υ.Α.Π Α Έκδοση 2011 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 5 ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2011-2012... 7 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ... 16 Προγραμματισμός Έτους/Ενότητας... 16 Σχεδιασμός (Σχέδιο) Μαθήματος... 19 ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ... 20 Υλικό σε ηλεκτρονική μορφη που θα είναι διαθέσιμο από τον ιστότοπο για τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα... 20 Έντυπο υλικό... 20 Νέο μαθησιακό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή (YlikoA)... 20 Παλαιότερο μαθησιακό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή (CSMaterials)... 21 ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΥΛΙΚΟΥ... 22 Οι σημειώσεις μαθητή... 22 Τα φύλλα εργασίας... 23 Η τελική αξιολόγηση και μικρές εργασίες (project)... 23 ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΩΝ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗΣ... 24 Υποστήριξη... 24 Αξιολόγηση-Ανατροφοδότηση... 24 3

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Όταν τον Μάρτιο του 2009 ξεκίνησε η προσπάθεια για μεταρρύθμιση του αναλυτικού προγράμματος του μαθήματος της Πληροφορικής και Επιστήμης των Ηλεκτρονικών Υπολογιστών, τέθηκε ως προτεραιότητα η θεώρηση του μαθήματος μέσα από το πρίσμα των τριών πυλώνων της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης, δηλαδή της απόκτησης ενός επαρκούς σώματος γνώσεων από τους μαθητές και τις μαθήτριες, την καλλιέργεια αξιών και την εκδήλωση συμπεριφορών που να συνάδουν με τη σύγχρονη έννοια της δημοκρατικής πολιτότητας και την καλλιέργεια κομβικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων από τους μαθητές και τις μαθήτριες, ώστε να μπορούν να λειτουργούν στην διαμορφούμενη κοινωνία του 21 ου αιώνα. Στην επιτροπή για τη μεταρρύθμιση του Αναλυτικού Προγράμματος συμμετείχαν ο ακαδημαϊκός Ανδρέας Ανδρέου (Αναπληρωτής Καθηγητής στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου), οι επιθεωρητές Πληροφορικής Μάριος Μιλτιάδου και Μιχάλης Τορτούρης και οι καθηγητές Πληροφορικής Νικόλαος Ζάγγουλος, Ιωάννης Ιωάννου, Μηνάς Καραολής, Θεόδουλος Κωνσταντίνου, Μαρία Μαρδά, Σωκράτης Μυλωνάς και Παναγιώτης Παπέττας. Αποτέλεσμα της προσπάθειας που έγινε είναι το αναλυτικό πρόγραμμα που ήδη έχετε στα χέρια σας. Όπως θα διαπιστώσετε μελετώντας το, ότι το νέο αναλυτικό πρόγραμμα δεν περιέχει μεγάλο αριθμό νέων θεμάτων, αλλά έγινε αναδιάρθρωση της θεματολογίας, ώστε να ενταχθεί κάτω από βασικούς θεματικούς άξονες της Πληροφορικής και Επιστήμης των ηλεκτρονικών υπολογιστών. Για σκοπούς κωδικοποίησης, οι μαθησιακοί στόχοι έχουν ενταχθεί σε επτά θεματικές ενότητες, οι οποίες αναπτύσσονται παράλληλα από τη μια τάξη στην επόμενη. Η ανάπτυξη τους βασίζεται στην γενική αρχή της σταδιακής εμβάθυνσης, που παρέχει επιπρόσθετες ευκαιρίες στους μαθητές και ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ στις μαθήτριες που δε μπόρεσαν να τους κατακτήσουν σε μία τάξη να το πράξουν σε επόμενη, παράλληλα με την εμβάθυνση. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι η κάθε ενότητα αναπτύσσεται σε διαφορετικό βαθμό στην κάθε τάξη, με γνώμονα το γενικό επίπεδο ετοιμότητας των μαθητών στη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Θα παρατηρήσετε ότι στην Α Τάξη οι έννοιες που χρειάζεται να αντιληφθούν οι μαθητές είναι περιορισμένες, με έμφαση την απόκτηση δεξιοτήτων. Σταδιακά το βάθος των εννοιών αυξάνεται στη Β Τάξη, ενώ παράλληλα και ο βαθμός ελευθερίας των μαθητών για διερεύνηση, προβληματισμό και συνεργασία εντείνονται. Κατά το σχεδιασμό του νέου Α.Π. καταβλήθηκε προσπάθεια συγκεκριμενοποίησης των απαραίτητων γνώσεων και δεξιοτήτων καθώς και του τρόπου διδασκαλίας τους, που τώρα απαιτεί την 5

εφαρμογή τους σε παραδείγματα, ώστε να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη. Η επάρκεια του σώματος γνώσεων που χρειάζονται οι μαθητές μας επιτεύχθηκε με την αποφόρτιση μη αναγκαίων στοιχείων από το υφιστάμενο αναλυτικό πρόγραμμα και στην προσθήκη νέων που κρίθηκαν απαραίτητα λόγω και των εξελίξεων στην Τεχνολογία της Πληροφορικής, και του τρόπου χρήσης του από το σύγχρονο άνθρωπο. Η συνεκτικότητα του πηγάζει από τη συνέχεια της κάθε θεματικής ενότητας, αλλά και μέσα από τη συνύφανση των επτά θεματικών ενοτήτων, ώστε στο μυαλό του μαθητή να καλλιεργούνται ως ένα. Η καλλιέργεια των κατάλληλων συμπεριφορών και των κομβικών ικανοτήτων επιτυγχάνεται μέσα από τις προτεινόμενες διδακτικές προσεγγίσεις ώστε οι μαθητές και οι μαθήτριες να αποκτήσουν ικανότητές για συνεργασία, έκφραση αιτιολογημένων συμπερασμάτων, επικοινωνία, δημιουργικότητα, ικανότητα επίλυσης προβλημάτων, κ.λπ. Στον οδηγό αυτό θα βρείτε μια σύντομη ανάλυση του περιεχομένου σπουδών του νέου Αναλυτικού Προγράμματος με κατάλληλες διευκρινίσεις καθώς και ενδεικτικές περιόδους που θα πρέπει να αφιερωθούν σε κάποια ενότητα για την Α Γυμνασίου μόνο. Θα βρείτε επίσης καθοδήγηση όσον αφορά στη διαδικασία προετοιμασίας του ετήσιου προγραμματισμού, και συμβουλές για πιθανή σειρά διδασκαλίας Στη συνέχεια θα δοθούν κάποιες βασικές εισηγήσεις για τη ετοιμασία μιας διδακτικής πρότασης, τη δημιουργία σχεδίου μαθήματος, φύλλου εργασίας, τη μεθοδολογία της διδασκαλίας, καθώς και οδηγίες για πρόσβαση σε μαθησιακό υλικό για αξιοποίηση και την προετοιμασία Τέλος γίνεται αναφορά στη διαδικασία αξιολόγησης της εφαρμογής του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι το αναλυτικό πρόγραμμα, ο οδηγός εκπαιδευτικού που έχετε στα χέρια σας, αλλά και το δειγματικό υλικό δεν θα πρέπει να θεωρηθούν ότι έχουν τελική μορφή, αλλά θα εξελίσσονται με βάση τις δικές σας παρατηρήσεις, ώστε να βελτιώνονται και να συμπληρώνονται για να ανταποκρίνονται στις μαθησιακές ανάγκες των μαθητών και μαθητριών, αλλά και να περιλαμβάνουν μαθησιακό υλικό και διδακτικές προτάσεις που εσείς ετοιμάσατε και κρίνατε ως αποτελεσματικές. 6

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2011-2012 Το αναλυτικό πρόγραμμα για το μάθημα της Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών θα εφαρμοστεί σε όλα τα τμήματα της Α Γυμνασίου κατά το σχολικό έτος 2011 2012. Παρακάτω παρατίθενται σε μορφή πίνακα οι ενότητες, στόχοι και δείκτες επιτυχίας του Αναλυτικού Προγράμματος για την Α Γυμνασίου, μαζί με διευκρινιστικές παρατηρήσεις. Προσέξτε τη διαφορά στο νόημα των όρων που χρησιμοποιούνται στον πιο κάτω πίνακα, αλλά και στο ίδιο το νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα, από ότι στο προηγούμενο. Ο «στόχος» αντιστοιχεί σε αυτό που στο προηγούμενο αναλυτικό πρόγραμμα ονομαζόταν «σκοπός». Ο «δείκτης επιτυχίας» μοιάζει με το «στόχο» του προηγούμενου Αναλυτικού Προγράμματος, με τη διαφορά ότι είναι γενικότερος και όχι υποχρεωτικά μετρήσιμος. Επίσης σημειώστε ότι από τις δραστηριότητες επιμόρφωσης του 2010 2011 έγιναν εισηγήσεις για μικρές αλλαγές στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα, οι οποίες έχουν συμπεριληφθεί στον πίνακα, στις σημειώσεις μαθήματος και στις μαθησιακές προτάσεις που ετοιμάστηκαν. Αυτές οι αλλαγές είναι: ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ 1. Ο δείκτης επιτυχίας «Να εξηγούν τις δύο κατηγορίες λογισμικού και να τις αναγνωρίζουν σε παραδείγματα» έχει μεταφερθεί στην Ενότητα 3 για λόγους συνοχής. Στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα που δημοσιεύτηκε εμφανιζόταν στην Ενότητα 2. 2. Έχουν μεταφερθεί οι δείκτες επιτυχίας για την ασφάλεια στο Διαδίκτυο (τον παγκόσμιο ιστό και το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο), και την επισύναψη αρχείου σε μήνυμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου στην Α Γυμνασίου, ώστε να καλλιεργείται από την αρχή κουλτούρα ασφαλούς χρήσης του Διαδικτύου. Στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα που δημοσιεύτηκε εμφανιζόταν στη Β Γυμνασίου. Μετά την εφαρμογή στην Α Γυμνασίου το 2011 2012, το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα, θα αναθεωρηθεί και οι αλλαγές αυτές θα ενσωματωθούν. Σημειώστε ότι στον πιο κάτω πίνακα κάτω από τον τίτλο της κάθε ενότητας αναφέρεται ο ενδεικτικός αριθμός διδακτικών περιόδων. Στον αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται περίοδοι για τελική αξιολόγηση (διαγωνίσματα) και μικρή εργασία (project). 7

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ 2011-2012 Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.1.Βασικές έννοιες της Πληροφορικής και της Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών (2) Α.1.1.Να κατανοήσουν τις βασικές έννοιες της Πληροφορικής και Επιστήμης Ηλεκτρονικών Υπολογιστών. Να περιγράφουν τι είναι ο υπολογιστής και να δίνουν παραδείγματα όσον αφορά τη χρήση του. Να εξηγούν τι είναι το πρόγραμμα και να δίδουν γενικά παραδείγματα προγραμμάτων. Να αντιλαμβάνονται τις έννοιες «δεδομένα» και «πληροφορίες» και να τις ξεχωρίζουν σε παραδείγματα. Να αναφέρουν και να εξηγούν τις βασικές λειτουργίες ενός υπολογιστή και να μπορούν να τις ξεχωρίζουν σε παραδείγματα. Να εξηγούν τι είναι η Πληροφορική και να αντιλαμβάνονται τη σχέση μεταξύ Ηλεκτρονικού Υπολογιστή και Πληροφορικής. Να επεξηγηθούν με απλότητα και πολλά παραδείγματα οι έννοιες του υπολογιστή, του προγράμματος, των βασικών λειτουργιών και της πληροφορικής. Η Έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην απλή περιγραφή του Υλικού και του Λογισμικού του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή. 8

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.2.Υλικό / Αρχιτεκτονική Ηλεκτρονικού Υπολογιστή (5) Α.2.1 Να γνωρίζουν τα στάδια εξέλιξης ενός υπολογιστικού συστήματος. Να αναφέρουν τις γενιές των υπολογιστών και την τεχνολογία που καθορίζει την κάθε γενιά. Να περιγράφουν τις κατηγορίες των υπολογιστών και τα χαρακτηριστικά της κάθε κατηγορίας. Να εισηγούνται ποιας κατηγορίας υπολογιστής είναι ο πιο κατάλληλος σε εργασιακά παραδείγματα. Να αναγνωρίζουν τις διάφορες μονάδες και τα περιφερειακά του υπολογιστή. Χρησιμοποιείστε φωτογραφίες για να δουν τις διάφορες τεχνολογίες που χαρακτηρίζουν τις γενιές των υπολογιστών καθώς επίσης και τις διάφορες κατηγορίες υπολογιστών Να μην απαιτείται από αυτούς να ξέρουν τον τρόπο λειτουργίας των διαφόρων μονάδων του υπολογιστή Προσπαθήστε με πρακτικό τρόπο να δουν και να χρησιμοποιήσουν όσες μονάδες εισόδου και εξόδου υπάρχουν στο εργαστήριο Προσπαθήστε να έλθουν σε οπτική επαφή με το εσωτερικό του υπολογιστή και να είναι σε θέση να αναγνωρίζουν τα διάφορα μέρη του. 9

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.3.Λειτουργικά Συστήματα (6) Α.3.1 Να αποκτήσουν γνώσεις και να αναπτύξουν δεξιότητες στις βασικές λειτουργίες του Λειτουργικού Συστήματος. Να γνωρίζουν τις βασικές λειτουργίες που παρέχονται από το Λειτουργικό Σύστημα στο χρήστη (περιβάλλον επικοινωνίας, σύστημα αρχειοθέτησης πληροφοριών, έλεγχος προγραμμάτων) Να αναπτύξουν δεξιότητες στην ενεργοποίηση προγραμμάτων και στη διαχείριση παραθύρων. Να αναφέρουν το τι μπορεί να περιέχει ένα αρχείο. Να αναγνωρίζουν τα πλεονεκτήματα της χρήσης του φακέλου/υποφακέλου. Να δημιουργούν φακέλους και υποφακέλους και να αποθηκεύουν σ αυτούς αρχεία. Να πραγματοποιούν τις πιο κάτω λειτουργίες όσον αφορά αρχεία και φακέλους: διαγραφή, αντιγραφή, μετακίνηση και αλλαγή ονόματος. Να εξηγούν τις δύο κατηγορίες λογισμικού και να τις αναγνωρίζουν σε παραδείγματα. Με μια σύγκριση με τα περιβάλλοντα γραμμής εντολών να αντιληφθούν την συνεισφορά των ΓΠΕ στη διάδοση της χρήσης των υπολογιστών Χρησιμοποιείστε τους υπολογιστές για τη καλύτερη κατανόηση των ΓΠΕ Η έμφαση θα πρέπει να δίνεται στο πως να χρησιμοποιούν τα Γραφικά Περιβάλλοντα Επικοινωνίας και όχι στην απλή αποστήθιση ορισμών. Σύντομη επεξήγηση των διαδικασιών διαχείρισης των παραθύρων. Η ανάπτυξη δεξιοτήτων να επιτευχθεί με τη βοήθεια φύλλων εργασίας. Να δημιουργήσουν φακέλους/ υποφακέλους στους οποίους να αποθηκεύσουν έτοιμα αρχεία που θα τους δοθούν. Δώστε παραδείγματα προγραμμάτων από τις δύο κατηγορίες που ήδη χρησιμοποίησαν οι μαθητές. 10

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.4.Λογισμικό Εφαρμογών (20) Α.4.1.Να γνωρίζουν τι είναι Λογισμικό Εφαρμογών και να το διαχωρίζουν από το Λειτουργικό Σύστημα. Α.4.2.Να διαχειρίζονται εφαρμογές επεξεργασίας κειμένου. Α.4.3.Να μορφοποιούν έγγραφα σε μία εφαρμογή επεξεργασίας κειμένου. Να αναφέρουν παραδείγματα Λογισμικού Εφαρμογών και να αποφασίζουν ποιο είναι κατάλληλο για να γίνει κάποια συγκεκριμένη επεξεργασία. Να ανοίγουν και να κλείνουν μια εφαρμογή επεξεργασίας κειμένου. Να ανοίγουν, κλείνουν και αποθηκεύουν ένα ή περισσότερα έγγραφα. Να μεταφέρονται μεταξύ ανοικτών εγγράφων. Να αλλάζουν τις καταστάσεις προβολών σελίδας. Να εμφανίζουν και να αποκρύπτουν γραμμές εργαλείων. Να εισάγουν, επιλέγουν και επεξεργάζονται κείμενο. Να εκτυπώνουν κείμενο. Να μορφοποιούν κείμενο Να μορφοποιούν παραγράφους. Να μορφοποιούν σελίδες. Μπορεί να αναπτυχθεί σε συνδυασμό με τις έννοιες λειτουργικών συστημάτων. Καλό είναι να γίνει το μάθημα μετά που οι μαθητές/τριες θα έχουν εξοικειωθεί με διάφορα είδη λογισμικού εφαρμογών (επεξεργαστή κειμένου, εικόνας, κ.λπ.). Να τους δίνονται πραγματικά σενάρια και να καλούνται να επιλέξουν το κατάλληλο λογισμικό για το κάθε σενάριο. Μπορεί να αναπτυχθεί και σε μορφή μικρής εργασίας (project). Να δοθούν φύλλα εργασίας για πρακτική εξάσκηση. Να δίνονται έτοιμα αρχεία για πρακτική εξάσκηση. Τα κείμενα προς πληκτρολόγηση στα φύλλα εργασίας να είναι περιορισμένης έκτασης ούτως ώστε οι μαθητές/τριες να μη χάνουν πολύτιμο χρόνο μέχρις ότου το πληκτρολογήσουν. Να δοθούν φύλλα εργασίας για πρακτική εξάσκηση. Να δίνονται έτοιμα αρχεία για πρακτική εξάσκηση. 11

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.4.4.Να διαχειρίζονται πίνακες σε ένα έγγραφο. Α.4.5.Να διαχειρίζονται γραφικά σε ένα έγγραφο. Α.4.6.Να διαχειρίζονται εφαρμογές επεξεργασίας εικόνας. Να δημιουργούν πίνακα. Να εισάγουν και να επεξεργάζονται δεδομένα σε πίνακα. Να επιλέγουν, εισάγουν και διαγράφουν γραμμές, στήλες, κελιά καθώς και ολόκληρο τον πίνακα. Να μεταβάλλουν το πλάτος στηλών και το ύψος γραμμών. Να μορφοποιούν πίνακες. Να προσθέτουν γραφικά, εικόνα και γράφημα σε ένα έγγραφο. Να μετακινούν γραφικά, εικόνες, γραφήματα στο ίδιο ή σε άλλο έγγραφο. Να αλλάζουν το μέγεθος γραφικού, εικόνας και γραφήματος. Να διαγράφουν γραφικά, εικόνες, γραφήματα. Να επεξεργάζονται υπάρχουσα εικόνα με την προσθήκη νέων σχημάτων και χαρακτήρων. Να μορφοποιούν υπάρχουσα εικόνα όπως π.χ. χρώμα. Να αποθηκεύουν εικόνα σε διάφορους τύπους αρχείου. Να δοθούν φύλλα εργασίας για πρακτική εξάσκηση. Τα κείμενα προς πληκτρολόγηση στα φύλλα εργασίας να είναι περιορισμένης έκτασης ούτως ώστε οι μαθητές/τριες να μη χάνουν πολύτιμο χρόνο μέχρις ότου το πληκτρολογήσουν. Να δοθούν φύλλα εργασίας για πρακτική εξάσκηση. Να δοθούν φύλλα εργασίας για πρακτική εξάσκηση. Να δίνονται έτοιμα αρχεία για πρακτική εξάσκηση. 12

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.5.Δίκτυα Υπολογιστών και Διαδίκτυο (17) Α.5.1Να διαχειρίζονται εφαρμογές πλοήγησης στον παγκόσμιο ιστό. Να αντιλαμβάνονται τι είναι το δίκτυο και τι το Διαδίκτυο. Να κατανοούν και να διακρίνουν τους όρους Διαδίκτυο (Internet) και Παγκόσμιος Ιστός (World Wide Web - WWW). Να χρησιμοποιούν μία εφαρμογή πλοήγησης για: (α) να μεταφέρονται σε μία συγκεκριμένη ιστοσελίδα και (β) να εντοπίζουν μια συγκεκριμένη ιστοσελίδα χρησιμοποιώντας κάποια μηχανή αναζήτησης. Να αλλάζουν την αρχική ιστοσελίδα/ιστοσελίδα έναρξης του φυλλομετρητή ιστού. Να ανανεώνουν την εμφάνιση μιας ιστοσελίδας. Να μετακινούνται προς τα πίσω και μπροστά μεταξύ των ιστοσελίδων που επισκέφθηκαν πρόσφατα. Να καταχωρούν ιστοσελίδα στ αγαπημένα. Να χρησιμοποιούν μια μηχανή αναζήτησης. Να αποθηκεύουν μια ιστοσελίδα σε συγκεκριμένη θέση σε μια μονάδα δίσκου σε μορφή αρχείου απλού κειμένου, αρχείου html. Να λαμβάνουν αρχεία κειμένου, εικόνας, ήχου, βίντεο, λογισμικού από συγκεκριμένη ιστοσελίδα και να τα αποθηκεύουν σε συγκεκριμένη θέση μονάδας δίσκου. Να κατανοούν τον κίνδυνο μόλυνσης ενός υπολογιστή από κάποιον ιό σε αρχείο που προήλθε από το διαδίκτυο. Να κατανοούν τους κινδύνους που ελλοχεύουν στον Παγκόσμιο Ιστό και να αναπτύξουν δεξιότητες αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων. Βασικός στόχος αυτής της υποενότητας είναι να αναπτυχθεί μία σωστή κουλτούρα χρήσης των δυνατοτήτων του διαδικτύου αλλά και αντιμετώπισης των πολλών και ιδιόμορφων κινδύνων που παραμονεύουν στο διαδίκτυο. Η έμφαση θα πρέπει να δίνεται στην ανάπτυξη ορθών πρακτικών και στάσεων όσο αφορά το διαδίκτυο και στην απλή χρήση των εφαρμογών. Η χρήση της εφαρμογής πλοήγησης στον παγκόσμιο ιστό και της μηχανής αναζήτησης να γίνεται στην αρχή της σχολικής χρονιάς. Να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν φυλλομετρητή ιστού για τη συλλογή πληροφοριών και στα πλαίσια εργασιών άλλων μαθημάτων. 13

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.5.2.Να διαχειρίζονται εφαρμογές ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Να κατανοούν τη συγκρότηση και δομή μιας διεύθυνσης ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Να περιγράφουν τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου. Να ανοίγουν και να αποθηκεύουν επισυναπτόμενα αρχεία σε συγκεκριμένη θέση σε μια μονάδα δίσκου. Να χρησιμοποιούν τις λειτουργίες απάντηση στον αποστολέα, απάντηση σε όλους. Να χρησιμοποιούν κοινοποίηση (cc) ή κρυφή κοινοποίηση (bcc) ενός μηνύματος σε μια ή πολλές διευθύνσεις. Να επισυνάπτουν αρχείο σε μήνυμα. Να προωθούν ένα μήνυμα. Να προσθέτουν μια ηλεκτρονική διεύθυνση σε λίστα διευθύνσεων. Να διαγράφουν μια ταχυδρομική διεύθυνση από λίστα διευθύνσεων. Να διαγράφουν ένα μήνυμα. Να κατανοούν τους κινδύνους μόλυνσης ενός υπολογιστή από κάποιον ιό, που προήλθε από άνοιγμα άγνωστης προελεύσεως μηνύματος, από επισυναπτόμενο αρχείο που συμπεριλαμβανόταν σε άγνωστης προελεύσεως μήνυμα. Να κατανοούν τους κινδύνους από τη χρήση του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και να αναπτύξουν δεξιότητες αντιμετώπισης αυτών των κινδύνων. Ο/Η κάθε μαθητής/τρια θα πρέπει να δημιουργήσει δικό του/της ηλεκτρονικό ταχυδρομείο. Η χρήση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου να γίνεται στην αρχή της σχολικής χρονιάς, ώστε οι μαθητές/τριες να το χρησιμοποιούν για επικοινωνία. Να ενθαρρύνονται να χρησιμοποιούν το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο για να ανταλλάσουν μηνύματα και αρχεία που αφορούν και τις σχολικές τους δραστηριότητες. 14

Ενότητα Στόχοι Δείκτες Επιτυχίας Παρατηρήσεις Α.6.Βάσεις Δεδομένων και Ανάπτυξη Πληροφοριακών Συστημάτων (2) Α.7.Αλγοριθμική σκέψη, Προγραμματισμός και Σύγχρονες Εφαρμογές (8) Α.6.1.Να αφομοιώσουν τη διαδικασία συγχώνευσης αλληλογραφίας. Α.7.1.Να αναπτύξουν αλγοριθμική σκέψη για να δημιουργήσουν μια απλή γραφική εφαρμογή. Να κατανοούν τον όρο συγχώνευση αλληλογραφίας και της σημασίας της συγχώνευσης μιας πηγής δεδομένων προέλευσης με ένα κύριο έγγραφο, όπως μια επιστολή ή ένα έγγραφο ετικετών. Να εκτελούν συγχώνευση αλληλογραφίας. Να ακολουθούν μια συστηματική διαδικασία για να επιλύουν απλά προβλήματα (τι πρέπει να γίνεται, πώς θα γίνεται και πώς θα ελέγξουμε ότι γίνεται). Να καθορίζουν το πρόβλημα (τι πρέπει να γίνεται) με ακρίβεια. Να προτείνουν μια σειρά από βήματα/εντολές για τη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος (πώς θα γίνεται). Να υλοποιούν τη σειρά αυτή από βήματα/εντολές («πρόγραμμα») με τη χρήση κατάλληλου περιβάλλοντος (π.χ. δημιουργός παιγνιδιών στον υπολογιστή, Game Maker) ώστε να επιλύουν το πρόβλημα. Να ελέγχουν την ορθότητα της επίλυσης του προβλήματος. Να αντιλαμβάνονται ότι η σειρά των βημάτων/εντολών είναι ουσιαστική στην επίλυση του προβλήματος και ότι οποιαδήποτε αλλαγή στη σειρά, ή αφαίρεση ή πρόσθεση βημάτων επηρεάζει την ορθότητα της λύσης. Να δοθεί έτοιμη βάση δεδομένων σε μορφή πίνακα και χρησιμοποιώντας την να εκτελέσουν συγχώνευση αλληλογραφίας. Βασικός στόχος είναι η ανάπτυξη της αλγοριθμικής σκέψης. Χρησιμοποιώντας κατάλληλες εφαρμογές (π.χ. Game Maker, Scratch, Alice κ.α.), να δημιουργούν απλά προγράμματα τα οποία μπορεί να είναι ηλεκτρονικά παιχνίδια ή διαδραστικές ιστορίες οι οποίες συμπεριλαμβάνουν γραφικά, κίνηση και ήχο. 15

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΕ ΕΠΙΠΕΔΟ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΜΟΝΑΔΑΣ Για να είναι δυνατή η εφαρμογή του αναλυτικού προγράμματος και να οδηγήσει στην κατάκτηση από τους μαθητές/τριες των γνώσεων και δεξιοτήτων και στην καλλιέργεια των ιδιοτήτων στις οποίες αναφέρεται, χρειάζεται προγραμματισμός σε διάφορα επίπεδα, μακροπρόθεσμος (έτους), μεσοπρόθεσμός (ενότητας) και βραχυπρόθεσμος (μαθήματος, π.χ. σχέδιο μαθήματος). Η διαδικασία του προγραμματισμού δεν είναι κάτι καινούργιο. Επειδή όμως το Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα αναφέρεται στην καλλιέργεια συγκεκριμένων διαθεματικών δεξιοτήτων και ικανοτήτων (π.χ. κριτική θεώρηση της γνώσης, δημιουργικότητα, επικοινωνία, συνεργασία) αλλά και διδακτικών προσεγγίσεων (π.χ. βιωματικές, συνεργατικές, διερεύνηση), ο προγραμματισμός θα πρέπει να γίνεται με τρόπο που να διευκολύνει την εφαρμογή τέτοιων προσεγγίσεων, με στόχο οι μαθητές/τριες να αποκτήσουν τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες μέσα από μια αποτελεσματική, αποδοτική αλλά και ευχάριστη διαδικασία. Προγραμματισμός Έτους/Ενότητας Πρέπει να γίνει αντιληπτό ότι η σειρά παρουσίασης των θεμάτων/ενοτήτων στο Νέο Αναλυτικό Πρόγραμμα (ΝΑΠ) δεν καθορίζει τη σειρά που θα ακολουθηθεί κατά τη διδασκαλία. Στο ΝΑΠ, οι στόχοι και δείκτες επιτυχίας ομαδοποιούνται στις 7 ενότητες. Οι ενότητες όμως είναι αλληλοεξαρτώμενες τόσο σε επίπεδο γνώσεων, όσο και σε επίπεδο δεξιοτήτων. Για παράδειγμα η έννοια του προγράμματος εμφανίζεται στην ενότητα 1 (Βασικές Έννοιες), αλλά συνδέεται με τις ενότητες 3 (Λειτουργικά Συστήματα, που είναι είδος προγράμματος), 4 και 6 (Λογισμικό Εφαρμογών, Βάσεις Δεδομένων), 5 16 (Δίκτυα και Διαδίκτυο, αφού χρησιμοποιούνται προγράμματα φυλλομετρητή ιστού και ηλεκτρονικού ταχυδρομείου) και 7 (Αλγοριθμική Σκέψη και Προγραμματισμός, όπου όλοι οι μαθητές θα δημιουργήσουν «προγράμματα»). Αντίστοιχα, οι δεξιότητες χρήσης του Γραφικού Περιβάλλοντος Επικοινωνίας και διαχείρισης αρχείων (Ενότητα 3, Λειτουργικά Συστήματα) αλλά και χρήσης του φυλλομετρητή ιστού (Ενότητα 5, Δίκτυα και Διαδίκτυο) αποτελούν τη βάση για αξιοποίηση του Ηλεκτρονικού Υπολογιστή ως εργαλείου μάθησης γενικότερα, αφού επιτρέπουν στον καθηγητή να εφαρμόσει εναλλακτικούς τρόπους μάθησης, όπως: Χρήση βίντεο, παρουσιάσεων, διαδραστικών εργαλείων, κ.ά. από τους μαθητές/τριες για να μάθουν κάποιες έννοιες. Χρήση διαδραστικών εργαλείων για αξιολόγηση Διερεύνηση με χρήση του Διαδικτύου Βιωματικές προσεγγίσεις (οι μαθητές/τριες χρησιμοποιούν τον υπολογιστή για να μάθουν για τον υπολογιστή) Επικοινωνία και διανομή υλικού μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου Οργάνωση και αποθήκευση ηλεκτρονικού μαθησιακού υλικού και συμπερασμάτων για χρήση στο σπίτι. Εργαλεία ηλεκτρονικής συνεργασίας (π.χ. Blog, Wiki, Google Docs) Ο προγραμματισμός έτους (και ενότητας) θα γίνεται ανά σχολείο, όπως δηλαδή γινόταν μέχρι τώρα. Θα πρέπει να λαμβάνονται όμως υπόψη οι πιο πάνω επισημάνσεις, ώστε η σειρά των μαθημάτων να παρέχει ευελιξία στις διδακτικές προσεγγίσεις και να ενισχύεται στους μαθητές ότι οι έννοιες, γνώσεις και δεξιότητες δεν αφορούν μόνο συγκεκριμένη ενότητα (που οι μαθητές θα αποστηθίσουν για να

αντεπεξέλθουν στο επερχόμενο διαγώνισμα) αλλά βασικά εφόδια που θα συναντήσουν και σε άλλες ενότητες ή άλλες τάξεις, πιθανό και σε διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα (π.χ. Μαθηματικά, Τεχνολογία). ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ Ένα παράδειγμα πιθανής σειράς διδασκαλίας που ανταποκρίνεται στις πιο πάνω απαιτήσεις παρατίθεται πιο κάτω, μαζί με το σκεπτικό. Σειρά Παρουσίασης στο Νέο Α.Π. Πιθανή Σειρά Διδασκαλίας Σκεπτικό Α1 Βασικές Έννοιες Α3.3 Γραφικά Περιβάλλοντα Επικοινωνίας Ο μαθητής μαθαίνει από νωρίς κάποιες βασικές Α2 Το Υλικό / Αρχιτεκτονική Η.Υ. Α3.5 Διαχείριση Αρχείων και Φάκελων δεξιότητες, χρήσης του Η.Υ., ώστε να μπορεί να χρησιμοποιεί τον Η.Υ. ως εργαλείο μάθησης και Α2.1 Γενιές Υπολογιστών Α5.2 Χρήση Φυλλομετρητή Ιστού επικοινωνίας. Α2.2 Κατηγορίες Ηλεκτρονικών Υπολογιστών Α5.5 Διαχείριση Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Α2.3 Μονάδες και Περιφερειακά του Υπολογιστή Α1 Βασικές Έννοιες Με τα εργαλεία/δεξιότητες που ήδη κατέχει ο Α3 Λειτουργικά Συστήματα Α2 Το Υλικό / Αρχιτεκτονική Η.Υ. μαθητής μπορεί να χρησιμοποιήσει διερεύνηση, διαδραστικά εργαλεία, συνεργατικές μεθόδους για να Α3.1 Τι είναι το Λειτουργικό Σύστημα Α2.1 Γενιές Υπολογιστών μάθει τις σχετικές έννοιες, αλλά και ηλεκτρονικά Α3.2 Κατηγορίες Λογισμικού Α2.2 Κατηγορίες Ηλεκτρονικών Υπολογιστών εργαλεία για αξιολόγηση. Α3.3 Γραφικά Περιβάλλοντα Επικοινωνίας Α2.3 Μονάδες και Περιφερειακά του Υπολογιστή Α3.4 Αρχεία και Φάκελοι (έννοιες) Α3 Λειτουργικά Συστήματα Έχοντας αποκτήσει τις σχετικές δεξιότητες, εδώ ο Α3.5 Διαχείριση Αρχείων και Φάκελων Α3.4 Αρχεία και Φάκελοι (έννοιες) μαθητής αναγνωρίζει, ονομάζει και κατηγοριοποιεί αυτά που ήδη έχει χρησιμοποιήσει. Α4 Λογισμικό Εφαρμογών Α3.1 Τι είναι το Λειτουργικό Σύστημα Επεξεργασία Κειμένου Α3.2 Κατηγορίες Λογισμικού Α4.1 Διαχείριση Εφαρμογών Επεξεργασίας Κειμένου Α4 Λογισμικό Εφαρμογών Α4.2 Εισαγωγή, Επιλογή, Επεξεργασία και Εκτύπωση Επεξεργασία Εικόνας Κρίνοντας ότι η επεξεργασία εικόνας είναι Α4.3 Μορφοποίηση Κειμένου Α4.14 Δημιουργία και Επεξεργασία Εικόνας ευκολότερη και πιο ευχάριστη στους μαθητές από την επεξεργασία κειμένου, παρατίθεται πρώτη.... Α4.15 Μορφοποίηση Εικόνας Παράλληλα ο μαθητής μαθαίνει τη διαδικασία της Α4.13 Διαχείριση Γραφικών Σε Έγγραφο Α4.16 Αποθήκευση Διαφόρων Τύπων Αρχείων Εικόνας αποθήκευσης και εμπεδώνει τη διαχείριση φακέλων και αρχείων που έμαθε τα πρώτα μαθήματα, την οποία θα χρησιμοποιήσει και στην επεξεργασία κειμένου. 17

Σειρά Παρουσίασης στο Νέο Α.Π. Πιθανή Σειρά Διδασκαλίας Σκεπτικό Επεξεργασία Εικόνας Επεξεργασία Κειμένου Α4.14 Δημιουργία και Επεξεργασία Εικόνας Α4.1 Διαχείριση Εφαρμογών Επεξεργασίας Κειμένου Εδώ μπορούν να αξιοποιηθούν δεξιότητες που αποκτήθηκαν από άλλες εφαρμογές για μάθηση π.χ. με ανακάλυψη. Α4.15 Μορφοποίηση Εικόνας Α4.2 Εισαγωγή, Επιλογή, Επεξεργασία και Εκτύπωση Α4.16 Αποθήκευση Διαφόρων Τύπων Αρχείων Εικόνας Α4.3 Μορφοποίηση Κειμένου Α5 Δίκτυα Υπολογιστών και Διαδίκτυο... Φυλλομετρητής Ιστού Α4.13 Διαχείριση Γραφικών Σε Έγγραφο Α5.1 Βασικές Έννοιες Δικτύων και Διαδικτύου Α6 Βάσεις Δεδομένων και Ανάλυση Συστημάτων Α5.2 Χρήση Φυλλομετρητή Ιστού Α6.1 Εισαγωγή Στη Συγχώνευση Αλληλογραφίας Α5.3 Κίνδυνοι στον π. ιστό και Αντιμετώπιση Τους Α5 Δίκτυα Υπολογιστών και Διαδίκτυο Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο Φυλλομετρητής Ιστού Έχοντας αποκτήσει τις σχετικές δεξιότητες, στο φυλλομετρητή ιστού και στο ηλ. ταχυδρομείο, εδώ ο Α5.4 Βασικές Έννοιες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Α5.1 Βασικές Έννοιες Δικτύων και Διαδικτύου μαθητής αναγνωρίζει, ονομάζει και εμβαθύνει. Α5.5 Διαχείριση Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Ηλεκτρονικό Ταχυδρομείο Α5.3 Κίνδυνοι Ηλ. Ταχ. και Αντιμετώπιση Τους Α5.4 Βασικές Έννοιες Ηλεκτρονικού Ταχυδρομείου Α6 Βάσεις Δεδομένων και Ανάλυση Συστημάτων Α6.1 Εισαγωγή Στη Συγχώνευση Αλληλογραφίας Α5.3 Κίνδυνοι Ηλ. Ταχ. και Αντιμετώπιση Τους Α.7 Αλγοριθμική Σκέψη, Προγραμματισμός Α.7 Αλγοριθμική Σκέψη, Προγραμματισμός Α5.3 Κίνδυνοι στον π. ιστό και Αντιμετώπιση Τους Οι κίνδυνοι στο Διαδίκτυο, τόσο στον παγκόσμιο ιστό όσο και στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο μπορούν να αναπτυχθούν με βιωματικούς τρόπους (πρακτικά), με παραδείγματα και μέσω συζήτησης. 18

Σχεδιασμός (Σχέδιο) Μαθήματος Έχοντας προγραμματίσει τις δράσεις για ολόκληρο το έτος, στον καθημερινό προγραμματισμό (σχεδιασμό) του μαθήματος απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για να αποφευχθούν συσχετισμοί που πιθανό να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες διδακτικές προσεγγίσεις, περιορίζοντας έτσι τις επιλογές του καθηγητή σε συγκεκριμένες, και ίσως λιγότερο αποδοτικές διδακτικές προσεγγίσεις. Για παράδειγμα: Έννοιες Θεωρία: Η μάθηση εννοιών από τους μαθητές/τριες δεν πρέπει να χαρακτηρίζεται ως «θεωρητικό μάθημα», διότι αυτό μπορεί να οδηγήσει τον καθηγητή στο σχεδιασμό του μαθήματος με βάση την παρουσίαση εννοιών και ορισμών που θα πρέπει οι μαθητές να αφομοιώσουν, αλλά και να οδηγήσει τους μαθητές στην αποστήθιση των ορισμών, χωρίς να τους κατανοούν και να τους εφαρμόζουν. Δεξιότητες Κατευθυνόμενη πρακτική: Αντίστοιχα, σε μαθήματα που στοχεύουν στην κατάκτηση συγκεκριμένων δεξιοτήτων από τους μαθητές/τριες, συχνά ο καθηγητής αυτοπεριορίζεται σε μια διαδικασία παρουσίασης των βημάτων που θα ακολουθεί ο μαθητής, μαζί με κατευθυνόμενες δραστηριότητες. Είναι σημαντικό μετά την εμπέδωση οι μαθητές/τριες να μπορούν να εφαρμόζουν τις δεξιότητες αυτές χωρίς καθοδήγηση, αλλά και να αποφασίζουν πού και πότε θα εφαρμόσουν την κάθε δεξιότητα για επιτέλεση μιας σύνθετης εργασίας. Έννοιες Ηλεκτρονική Παρουσίαση + Πίνακας: Πολλές από τις έννοιες που περιλαμβάνονται στο μάθημα αναφέρονται σε αντικείμενα (συσκευές, λογισμικό, κ.λπ.) με το οποίο ο μαθητής/τρία μπορεί να έλθει άμεσα σε επαφή μέσα στο εργαστήριο, ή και να ανακαλύψει χρησιμοποιώντας τον παγκόσμιο ιστό. Η ενεργητική εμπλοκή των μαθητών/τριών στη μάθηση ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ συχνά είναι λιγότερο εύκολη στον έλεγχο από τον καθηγητή παρά η μετωπική διδασκαλία, αλλά είναι αποδοτικότερη και οδηγεί σταδιακά στην κίνηση του ενδιαφέροντος, σε αντίθεση με την μετωπική προσέγγιση που σταδιακά αυξάνει την αδιαφορία του παθητικού μαθητή. Επιδίωξη του καθηγητή/τριας θα πρέπει να είναι να σχεδιάσει το μάθημα του/της με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε οι μαθητές/τριες να χρησιμοποιούν τον Ηλεκτρονικό Υπολογιστή στο μέγιστο δυνατό βαθμό, είτε ως εργαλείο για απόκτηση δεξιοτήτων, είτε ως εργαλείο διερεύνησης, αξιολόγησης και δημιουργίας. Στο σχέδιο μαθήματος θα πρέπει να περιλαμβάνονται: Το θέμα του μαθήματος. Οι στόχοι (συγκεκριμένοι, μετρήσιμοι) που απορρέουν από τους δείκτες επιτυχίας (που πιθανό να είναι πιο γενικοί). Ένας δείχτης επιτυχίας πιθανό να αναλύεται σε περισσότερους από ένα στόχους που να αναπτύσσονται σε διαφορετικά μαθήματα ο καθένας. Για παράδειγμα η μορφοποίηση παραγράφων περιλαμβάνει τη στοίχιση, τη ρύθμιση του διάστιχου, εσοχών, αποστάσεων μεταξύ παραγράφων κ.λπ., που πιθανό να αναπτύσσονται σε ένα μάθημα, αλλά και το θέμα της αρίθμησης που πιθανό να αναπτυχθεί σε ένα ξεχωριστό μάθημα. Η προαπαιτούμενη γνώση: Θα πρέπει να έχει τη μορφή στόχων που αναπτύχθηκαν σε προηγούμενα μαθήματα. Θα πρέπει να περιορίζεται μόνο στα απαραίτητα, διότι μέσα από το μάθημα θα πρέπει να παρέχονται μηχανισμοί ελέγχου του βαθμού που την κατέχουν οι μαθητές/μαθήτριες, αλλά και δραστηριότητες ανάπτυξης της για όσους δεν την κατέχουν, επιπρόσθετα της νέας γνώσης που θα αναπτυχθεί. 19

Οι Βασικές έννοιες: Σε συντομία οι νέες έννοιες που αναπτύσσονται στο μάθημα για εύκολη αναφορά. Τα διδακτικά μέσα: Συμπεριλαμβάνονται τα ονόματα αρχείων που θα χρησιμοποιηθούν στο μάθημα (π.χ. φύλλο εργασίας, βίντεο, εργαλεία ή εφαρμογίδια αξιολόγησης) ιστοσελίδες στις οποίες θα γίνει αναφορά, κ.λπ. Αυτά καταγράφονται ώστε εύκολα να διαπιστώνει ο καθηγητής ότι είναι διαθέσιμα πριν από το μάθημα. Η διδακτική προσέγγιση: Εδώ ο καθηγητής/τρια αναφέρεται στον τρόπο που έχει προγραμματίσει το μάθημά του και ιδιαίτερα στις δραστηριότητες που θα πραγματοποιήσουν οι μαθητές/τριες για έλεγχο/ενίσχυση της προαπαιτούμενης γνώσης, την εμπέδωση της νέας γνώσης, στους τρόπους και δραστηριότητες αξιολόγησης, κλπ. Σημειώνεται ότι γενικά σε κάθε μάθημα περιλαμβάνονται δραστηριότητες για εμπέδωση, αξιολόγηση, επιπρόσθετες δραστηριότητες και δραστηριότητες για το σπίτι. ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ Έχει συγκεντρωθεί συλλογή από διάφορα βοηθήματα και έχει ετοιμαστεί μαθησιακό υλικό που μπορεί να αξιοποιηθεί από τους καθηγητές/τριες. όλο το υλικό διατίθεται σε ηλεκτρονική μορφή και μέρος του σε έντυπη μορφή. Υλικό σε ηλεκτρονική μορφή που θα είναι διαθέσιμο από τον ιστότοπο για τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα Η Ιστοσελίδα για τα Νέα Αναλυτικά Προγράμματα http://www.nap.pi.ac.cy/ περιλαμβάνει Το Αναλυτικό Πρόγραμμα Τον Οδηγό Εκπαιδευτικού Υλικό επιμόρφωσης (υλικό που προέκυψε από τις δράσεις επιμόρφωσης 2010 2011) Σημειώσεις Μαθητή (θα διατίθενται και σε έντυπη μορφή) Ενδεικτικά Φύλλα εργασίας (θα διατίθενται και σε έντυπη μορφή) Άλλο μαθησιακό υλικό (περιλαμβάνονται σύνδεσμοι σε άλλες ιστοσελίδες, ελεύθερο λογισμικό, κ.λπ.) Έντυπο υλικό Το έντυπο υλικό θα διανεμηθεί στα σχολεία μαζί με τα σχολικά εγχειρίδια για κάθε μαθητή/τρια της Α Γυμνασίου και κάθε καθηγητή/τρια. Περιλαμβάνει Σημειώσεις Μαθητή για τις Ενότητες 1 6 Ενδεικτικά Φύλλα Εργασίας για τις Ενότητες 1 6 Σημειώσεις και ενδεικτικά φύλλα εργασίας για τη νέα Ενότητα 7 (Εισαγωγή στην Αλγοριθμική Σκέψη και τον Προγραμματισμό), που θα αποσταλεί αργότερα κατά τη διάρκεια του έτους. Νέο μαθησιακό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή (YlikoA) Έχει δημιουργηθεί μια συλλογή από μαθησιακό υλικό, που περιλαμβάνει κυρίως διδακτικές προτάσεις για όλους τους στόχους του νέου αναλυτικού προγράμματος από μάχιμους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν στην επιμόρφωση και στον εμβολιασμό το 2010 2011, με διορθωτικές παρεμβάσεις από τους υποστηρικτές/συμβούλους. Το υλικό αυτό περιλαμβάνει ολοκληρωμένες διδακτικές προτάσεις, φύλλα 20

εργασίας, βίντεο, διαδραστικό υλικό, εργαλεία για αξιολόγηση, αρχεία για μορφοποίηση και επεξεργασία, σημειώσεις, κ.ά. Το υλικό αυτό είναι Καταχωρημένο/κωδικοποιημένο σε φακέλους/υποφακέλους ανά τάξη και ενότητα (και όπου υπάρχει υποενότητα) του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος. (π.χ. Α.4.2). Εκεί περιλαμβάνονται φάκελοι Μ1, Μ2, Μ3, που αντιστοιχούν στο υλικό που συνδέεται με τις σημειώσεις και τα φύλλα εργασίας που διατίθενται σε έντυπη μορφή. Για εύκολη αναζήτηση, στην κεφαλίδα των σημειώσεων ή του φύλλου εργασίας υπάρχει σχετική κωδικοποίηση, π.χ. Α4.2.Μ3 με την οποία εύκολα εντοπίζεται το σχετικό υλικό (π.χ. Φάκελος Α.4, υποφάκελος Α.4.2, φάκελος μαθήματος Μ3). Το συνοδευτικό αυτό υλικό ταιριάζει σε μεγάλο βαθμό με τα αντίστοιχα έντυπα φύλλα εργασίας, τα οποία επίσης περιλαμβάνονται στο φάκελο σε ηλεκτρονική μορφή για τροποποίηση. Στο φάκελο που αντιστοιχεί στην κάθε ενότητα υπάρχει ο υποφάκελος Other Material που περιέχει εναλλακτικές διδακτικές προσεγγίσεις, που δημιούργησαν άλλοι καθηγητές. Αυτές δεν έτυχαν οποιασδήποτε επεξεργασίας και χρειάζεται να ελέγχονται προσεκτικά πριν χρησιμοποιηθούν στο μάθημα, αλλά περιέχουν στοιχεία που μπορούν να αξιοποιηθούν στη δημιουργία ενός μαθήματος. Θα πρέπει εδώ να τονιστεί ότι ακόμη και οι προσεγγίσεις που συνδέονται με τα έντυπα φύλλα εργασίας, καθώς και τα συγκεκριμένα φύλλα εργασίας προέρχονται από διάφορους εκπαιδευτικούς και εκφράζουν ποικίλες προσεγγίσεις. Παρέχονται ως δείγματα και οι καθηγητές ενθαρρύνονται να τα προσαρμόσουν στους δικούς τους ΟΔΗΓΟΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥ μαθητές και το δικό τους τρόπο διδασκαλίας. Ως ομάδα υποστήριξης της εφαρμογής του Νέου Αναλυτικού Προγράμματος ευελπιστούμε ότι οι καθηγητές/τριες θα βελτιώσουν τις υφιστάμενες ή θα δημιουργήσουν δικές τους μαθησιακές προτάσεις τις οποίες θα μας αποστείλουν ώστε να αξιολογηθούν και να συμπεριληφθούν στην τράπεζα υλικού. Παλαιότερο μαθησιακό υλικό σε ηλεκτρονική μορφή (CSMaterials) Έχει συγκεντρωθεί από τους συμβούλους αρκετό μαθησιακό υλικό από διάφορες πηγές, κυρίως μέσω των καθηγητών που διδάσκουν στα σχολεία της Κύπρου, αλλά και από ιστοσελίδες και διάφορες δράσεις του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου. Το υλικό αυτό είναι αρκετά εκτενές (περίπου 1.35 GB). Λόγω του μεγάλου αριθμού καταχωρημένων βοηθημάτων, δεν παρέχεται έντυπος οδηγός, αλλά ηλεκτρονικός κατάλογος σε μορφή αρχείου Microsoft Excel 2003, για αναζήτηση υλικού με βάση την τάξη, ενότητα, και όνομα συγγραφέα. Το υλικό είναι καταχωρημένο σε φακέλους με βάση την τάξη, την ενότητα και το συγγραφέα. Θα πρέπει να τονιστεί ότι το υλικό αυτό έχει ταξινομηθεί, αλλά δεν είναι προσαρμοσμένο στο Νέο Αναλυτικό πρόγραμμα και δεν είναι κατάλληλο για να χρησιμοποιηθεί από μόνο του στην τάξη. Περιέχει όμως ιδέες, στοιχεία, εργαλεία που μπορείτε να αξιοποιήσετε σε μια δική σας διδακτική προσέγγιση. 21

ΤΡΟΠΟΣ ΧΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΕΝΤΥΠΟΥ ΥΛΙΚΟΥ Οι σημειώσεις μαθητή Οι σημειώσεις μαθητή έχουν υποστηρικτικό ρόλο. Οι στόχοι για κάθε θέμα διατυπώνονται στην αρχή κάθε κεφαλαίου με απλά λόγια για να είναι κατανοητοί από τους μαθητές/τριες. Το περιεχόμενο των κεφαλαίων που αναπτύσσουν κυρίως έννοιες περιλαμβάνει επεξήγηση των εννοιών και πολλά παραδείγματα. Σκοπός δεν είναι να επεξηγούνται στους μαθητές σε λεπτομέρεια, αλλά να χρησιμοποιούνται ως σημείο αναφοράς για κατανόηση των βασικών εννοιών πέρα από την τάξη. Σε πολλές περιπτώσεις περιέχουν κάποιες επιπρόσθετες πληροφορίες για εμβάθυνση από τους μαθητές που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για το μάθημα. Ο καθηγητής θα πρέπει να επικεντρώνεται στις βασικές έννοιες, που συνοψίζονται στο κίτρινο πλαίσιο στο τέλος κάθε κεφαλαίου. Και πάλι, συστήνεται να αποφεύγεται η αποστήθιση των εννοιών, αλλά η κατανόηση τους από τους μαθητές, η διατύπωση με δικά τους λόγια, ώστε να μπορούν να τις εφαρμόσουν, (π.χ. θέλουμε να γνωρίζουν οι μαθητές τι είναι μονάδες εισόδου, εξόδου και αποθήκευσης, ώστε να μπορούν να κατηγοριοποιούν γνώριμες συσκευές). Εάν υπάρχει διαθέσιμος χρόνος, είναι προτιμότερο να εμβαθύνουν, παρά να δοθούν επιπρόσθετες έννοιες (π.χ. να διαμορφώσουν κριτήρια για να αποφασίζουν που θα εντάξουν μια άγνωστη συσκευή). Το περιεχόμενο των κεφαλαίων που αναπτύσσουν κυρίως δεξιότητες περιλαμβάνει οδηγίες για τη διενέργεια διαφόρων διαδικασιών. Σκοπός δεν είναι να επεξηγούνται λεπτομερώς στους μαθητές, αλλά να χρησιμοποιούνται από τους μαθητές ως βοήθημα εάν δε θυμούνται κάποια διαδικασία ή εάν έχουν απουσιάσει από κάποιο μάθημα. Ο καθηγητής θα πρέπει να επικεντρώνεται στο υπόμνημα (κίτρινο πλαίσιο) που υπάρχει στο τέλος κάθε κεφαλαίου, ώστε να παρέχεται ικανοποιητικός χρόνος για πρακτική εξάσκηση από τους μαθητές. 22