ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Κατάρτισης συνολικής διάρκειας 80 ωρών για Κατηγορία Ενεργειακών Ελεγκτών Α Θεωρία συνολική διάρκεια 56 ώρες, Πρακτική εξάσκηση διάρκεια 24 ώρες Ενότητα Ώρες Εκπαιδευτής Ενότητα 1: Νομοθεσία Νομοθεσία για την εξοικονόμηση ενέργειας και ενεργειακή απόδοση Ευρωπαϊκή: Οδηγίες 2002/91/ΕΚ, 2010/31/ΕΕ, 2006/32/ΕΚ, 2004/8/ΕΚ και σχετικές τροποποιήσεις- αναθεωρήσεις τους καθώς και στοιχεία από την πρόσφατη Οδηγία για την ενεργειακή απόδοση), Κανονισμοί: 626/2011/ΕΚ, 244/2012/ΕΚ, 206/2012/ΕΚ. 2,5 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Εθνική: Θα παρουσιαστεί το εθνικό δίκαιο μεταφορά των ευρωπαϊκών οδηγιώνόλοι οι νόμοι και σχετικές ΚΠΔ Νομοθεσία για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Ευρωπαϊκή: Οδηγία 2009/28/ΕΚ 0,5 Εθνική: Προσχέδιο νόμου μεταφοράς σε εθνικό δίκαιο της παραπάνω Οδηγίας Ενότητα 2: Μεθοδολογία διενέργειας ενεργειακών ελέγχων Μεθοδολογία διενέργειας ενεργειακών ελέγχων Προετοιμασία Ενεργειακής Επιθεώρησης- ο ρόλος των ενεργειακών ελέγχων, διαδικασίες που ακολουθούνται, πως γίνεται η συλλογή στοιχείων και ποια είναι τα απαιτούμενα στοιχεία, αξιολόγηση ερωτηματολογίων, καταγραφή δεδομένων, διάγνωση προβλημάτων, επεξεργασία στοιχείων/δεδομένων, υπολογισμοί, εντοπισμός δυνατοτήτων εξοικονόμησης ενέργειας και ορθολογικής χρήσης ενέργειας, εκπαίδευση τελικών χρηστών, ανάπτυξη πελατειακών σχέσεων και προσεγγίσεων και κατά την ανάθεση ενεργειακών επιθεωρήσεων, παροχή ενεργειακών υπηρεσιών βάση συμβάσεων ενεργειακής απόδοσης, πρότυπα, EMS (θα γίνουν αναφορές και στη διαδικασία και λογισμικό για τους ενεργειακούς ελέγχους που αναπτύχθηκε από ΤΕΕ-Κ.ΕΝ.Α.Κ), Οδηγός Ενεργειακών Ελέγχων 1
Ενότητα 3: Ανάλυση κελύφους κτιρίων 6 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Κέλυφος κτιρίων: Θερμική αντίσταση, συντελεστές μετάδοσης θερμότητας, μόνωση, φράγμα υδρατμών, ηλιακά θερμικά κέρδη, εσωτερικά θερμικά κέρδη, σκίαση και ηλιακή προστασία, θερμικά ελαφριές/βαριές κατασκευές, θερμικά φορτία αγωγής, ψυχρομετρικός χάρτης, μετάδοση θερμότητας αέρα, μετάδοση θερμότητας νερού, διαπίδυση αέρα (infiltration), αεροστεγανότητα, πρότυπα, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας. 6 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Ενότητα 4: Συστήματα Φωτισμού & δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας 6 Δαμιανός Κλεάνθους Συστήματα φωτισμού: Πηγές φωτισμού, λαμπτήρες, φωτιστικά σώματα, διάρκεια ζωής λαμπτήρων, αποδόσεις (efficiency, efficacy), strike-restrike, Lumen, foot-candles, μέθοδος σχεδιασμού ζώνης, νόμος αντίστροφων τετραγώνων, συντελεστής χρήσης, γήρανση λαμπτήρων, συντελεστές απωλειών, μειωτήρες φωτισμού (dimming), αυτοματισμοί, θερμοκρασία χρωμάτων, δείκτες χρωμάτων (color rendering index), συντελεστές οπτικής άνεσης, ανακλαστήρες, στραγγαλιστικά πηνία, έναυση, εκκινητές, αναβάθμιση συστήματος φωτισμού, πρότυπα φωτισμού, νέες τεχνολογίες φωτισμού, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας 6 Δαμιανός Κλεάνθους Ενότητα 5: Συστήματα Ψύξης (αντλίες θερμότητας) και υπολογισμοί ψυκτικών φορτίων Συστήματα κλιματισμού: Βασικές έννοιες HVAC, εκτίμηση ψυκτικών φορτίων, βασικοί νόμοι θερμοδυναμικής, ψυχρομετρικός χάρτης, συντελεστές απόδοσης (COP, EER, SEER), οικονομητήρες, εξοπλισμός, τύποι, ανταλλακτικά, σωληνώσεις, συστήματα διανομής αέρα, (αναθέρμανση, πολυζωνικά, μεταβλητού όγκου), ψύκτες, κεντρικές κλιματιστικές μονάδες, split, multi split, VRF, VRV, package units, αντλίες θερμότητας (λειτουργία 6 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος 4 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος 2
αποδόσεις, τύποι), βαθμοημέρες ψύξης, μετάδοση θερμότητας, εκτίμηση ενεργειακής κατανάλωσης, ψυκτικός κύκλος συμπίεσης/απορρόφησης, πύργοι ψύξης, ροή θερμότητας με βάση αέρα και νερό, πρότυπα κλιματισμού, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας. Ποιότητα αέρα κτιρίων: Εσωτερική ποιότητα αέρα, συνθήκες θερμικής άνεσης, μικρόβια/μολύνσεις, σύνδρομο του άρρωστου κτιρίου, πρότυπα Ενότητα 6: Συστήματα κλιματισμού - εξαερισμού Συστήματα εξαερισμού: Τύποι συστημάτων και νέες τεχνολογίες, χαρακτηριστικά, ανάκτηση θερμότητας, αυτοματισμοί, πρότυπα, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας Ενότητα 7: Συστήματα θέρμανσης και ατμού Συστήματα θέρμανσης και ατμού: Εκτίμηση θερμικών φορτίων, Λέβητες διαφόρων τύπων νερού-ατμού, συστήματα ατμού, θερμάστρες, φούρνοι διαφόρων τύπων, κλίβανοι, συστήματα διανομής και θερμικές μονάδες, απόδοση καύσης, λόγος αέρα καυσίμου, περίσσεια αέρα, οικονομητήρες σε λέβητες, ατμοπαγίδες, διαρροή ατμού, συμπυκνώματα, στρατώνες (blow down), ανάκτηση απορριπτόμενης θερμότητας, flash steam, συσσώρευση αλάτων (scaling, fouling), turbulators, λέβητες συμπύκνωσης, ανώτερη κατώτερη θερμογόνος δύναμη, βαθμοημέρες θέρμανσης, πρότυπα, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας Ενότητα 8: Συμπαραγωγή θερμότητας/ψύξης ηλεκτρισμού Συμπαραγωγή θερμότητας/ψύξης ηλεκτρισμού: Συνδυασμένος κύκλος, topping/bottoming cycles, βασικές μηχανές και τεχνολογίες, καύσιμα, ηλεκτρισμός συμπαραγωγής, λόγος ισχύος προς θερμότητα, συμπαραγωγή υψηλής απόδοσης, αποδόσεις, εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας, νομοθεσία και μεθοδολογίες, αποκεντρωμένη παραγωγή ηλεκτρισμού, ανώτερη/κατώτερη θερμογόνος δύναμη. 3
Ενότητα 9: Συστήματα ζεστού νερού χρήσης Συστήματα ζεστού νερού χρήσης: Τύποι και αποδόσεις, αντλίες/κυκλοφορητές, θερμαντήρες τύπου αντλίας θερμότητας (heat pump), ΑΠΕ, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας. Ενότητα 10: Ηλεκτρικά συστήματα 7 Δαμιανός Κλεάνθους Ηλεκτρικά συστήματα: Ζήτηση και ενέργεια, συντελεστής φορτίου, πραγματική ισχύς, φαινόμενη/άεργη ισχύς, συντελεστής ισχύος, τριφασικά συστήματα, διόρθωση συντελεστή ισχύος, μείωση μεγίστης ζήτησης ισχύος, διαχείριση ηλεκτρικών φορτίων, συστήματα ελέγχου ηλεκτρικής διαχείρισης, δόμηση τιμολογίων/διατιμήσεων ανάλυση και παραδείγματα, μετρητές ηλεκτρικής ενέργειας, συστήματα μεταβλητής ταχύτητας, νόμοι αντλιών και ανεμιστήρων, ποιότητα ισχύος, αρμονικές, γείωση, πρότυπα και κανονισμοί IEE. Κινητήρες και σχετικός εξοπλισμός (motor and drives), κινητήρες AC, DC, σύγχρονοι κινητήρες AC, κινητήρες υψηλής απόδοσης, συντελεστής φορτίου και ολίσθηση, συντελεστής φορτίου και απόδοση, έλεγχος ταχύτητας, συστήματα μεταβλητής συχνότητας, συστήματα μεταβλητής ροής, κριτήρια επιλογής ηλεκτρικών κινητήρων, 7 Δαμιανός Κλεάνθους νέοι κινητήρες ή επισκευασμένοι, πρότυπα, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας/ισχύος, θέματα ασφάλειας. Ενότητα 10: Αυτοματισμοί κτιρίων & συστήματα ελέγχου 2 Δαμιανός Κλεάνθους Αυτοματισμοί κτιρίων, συστήματα ελέγχου: BEMS, BMS, Συστήματα ενεργειακής διαχείρισης κτιρίων, Basic controls, Direct digital control, PID, Building control strategies, κεντρικές τερματικές μονάδες, πρωτόκολλα επικοινωνίας, διαδίκτυο 2 Δαμιανός Κλεάνθους Ενότητα 11: Εφαρμογή τεχνολογιών ΑΠΕ σε κτίρια Στοιχεία εφαρμογής ΑΠΕ σε κτίρια: Ηλιακή θερμική, φωτοβολταϊκά, βιομάζα, γεωθερμία, αιολική, βιοκαύσιμα, βιοαέρια, εξοικονόμηση ενέργειας, πρότυπα. 4
Ενότητα 12: Εξοικονόμηση νερού και ενεργειακοί έλεγχοι 1 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Εξοικονόμηση νερού και ενεργειακοί έλεγχοι: Μέθοδοι εξοικονόμησης νερού, εξεύρεση και καταγραφή διαρροών, διορθωτικές ενέργειας. 1 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Ενότητα 13: Ενεργειακή οικονομία, λογιστική, οικονομική ανάλυση Ενεργειακή οικονομία, λογιστική, οικονομική ανάλυση: Απλή περίοδος αποπληρωμής, κόστος κύκλου ζωής, αξία χρήματος, τόκοι, επιτόκια, καθαρή παρούσα αξία, διάρκεια ζωής έργου, εσωτερικός βαθμός απόδοσης IRR, κόστος/όφελος, ανάλυση χρηματοροών, μέθοδοι απόσβεσης, επίπτωση από αυξήσεις τιμών καυσίμων, καταγραφές ενέργειας κατά καύσιμο και ηλεκτρισμό, μέτρηση κατανάλωσης ενέργειας κατά ενεργειακό προϊόν και τελική χρήση, ισοζύγιο κτιρίου, βιομηχανίας, δομή διατιμήσεων/τιμολογίων ενέργειας, ηλεκτρικές διατιμήσεις, τιμές για πετρέλαια, υγραέριο, άνθρακας κ.α., παράγοντες που επηρεάζουν τις τιμές καυσίμων Ενότητα 14: Λογισμικά προγράμματα και εργαλεία 1 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Λογισμικά προγράμματα και εργαλεία: Λογισμικά προγράμματα για ενεργειακούς ελέγχους, λογισμικά για ενεργειακή εξομοίωση κτιρίων (energy audit tools, building energy simulation tools). Μεθοδολογίες για μέτρηση και επαλήθευση εξοικονόμησης ενέργειας.( bottom up κ.α.). Εκτενής παρουσίαση των προγραμμάτων ΕPA-NR, Retscreen τα οποία θα χρησιμοποιηθούν στην πρακτική εξάσκηση των καταρτιζόμενων και περιληπτική παρουσίαση των δυνατοτήτων των προγραμμάτων ενεργειακού ελέγχου που παρουσιάζονται στον επισυναπτόμενο κατάλογο. 1 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος 5
Ενότητα 15: Μετρήσεις και όργανα στους ενεργειακούς ελέγχους Μετρήσεις και όργανα στους ενεργειακούς ελέγχους: Σημασία των μετρήσεων στον ενεργειακό έλεγχο, μετρητικά όργανα, εξοπλισμός, θεωρία μετρήσεων, απαιτούμενα μεγέθη που πρέπει να μετρώνται στον ενεργειακό έλεγχο, συντελεστές φορτίου, ανάλυση καύσης, αναλυτές καυσαερίων, διόρθωση συντελεστή ισχύος, εξοπλισμός ηλεκτρικών μετρήσεων, βασική θερμοδυναμική, μέτρηση θερμοκρασίας, μέτρηση ταχύτητας αέρα, μέτρηση πίεσης, μέτρηση επιπέδου φωτισμού, μέτρηση υγρασίας, εξοπλισμός θερμογράφησης, υπέρυθρες, μέτρηση ενέργειας και ισχύος, επιλογές καυσίμων, ανώτερη και κατώτερη θερμογόνος δύναμη, data logging, δείκτες ενεργειακής κατανάλωσης (kwh/m2/year), δείκτες ενεργειακού κόστους ευρώ/μ2/χρόνο, μετρήσεις απόδοσης συστημάτων ΑΠΕ, συμπαραγωγής. Ενότητα 15: Συντήρηση & Ενεργειακοί έλεγχοι Συντήρηση και ενεργειακοί έλεγχοι. Είδη συντήρησης (προληπτική, προγραμματισμένη, διορθωτική), οικονομικά και τεχνικά οφέλη της συντήρησης, διαδικασίες συντήρησης, λειτουργική παραλαβή συστημάτων (commissioning). ΣΣτατιστική ανάλυση τυπική απόκλιση / σφάλμα από τα όργανα Ενότητα 16: Ετοιμασία εκθέσεων Τρόποι ετοιμασίας εκθέσεων ενεργειακών ελέγχων, σύνταξη έκθεσης. 6
Ενότητα 17: Πρακτική εξάσκηση Διενέργεια ενεργειακών ελέγχων στα κτίρια του Πανεπιστημίου Λευκωσίας 24 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Δαμιανός Κλεάνθους Μηχανολογικά και Κτιριακά (14 ώρες) 14 Δρ Απόστολος Μιχόπουλος Η πρακτική άσκηση περιλαμβάνει την διεξαγωγή ενεργειακών ελέγχων σε δύο κτίρια του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και πραγματοποιήστε σε τρεις φάσεις: Προετοιμασία επιτόπιας αυτοψίας, με τον έλεγχο των διαθέσιμων στοιχείων από τις μελέτες, τα σχέδια, τις ενεργειακές μετρήσεις και όποιες άλλες πληροφορίες υπάρχουν διαθέσιμες για το υπό εξέταση κτίριο. (3 ώρες) Εργασία πεδίου - επιτόπια επιθεώρηση, με επισκέψεις στα προς επιθεώρηση κτίρια για την καταγραφή, επαλήθευση και αποτύπωση των απαιτούμενων στοιχείων για τη διεξαγωγή του ενεργειακού ελέγχου. (6 ώρες) Εργασία γραφείου - υπολογισμούς, για την ολοκλήρωση του ενεργειακού ελέγχου με τη διαδικασία υπολογισμών μέσω της χρήσης του απαιτούμενου λογισμικού (πχ. ΕPA-NR, Retscreen), την ενεργειακή οικονομική και περιβαλλοντική αποτίμηση των προτάσεων ενεργειακής αναβάθμισης και τη σύνταξη της έκθεσης. (5 ώρες) Πρακτική για τον φωτισμό (3 ώρες) 3 Δαμιανός Κλεάνθους Διεξαγωγή φωτομετρήσεων in situ στον χώρο πρακτικής άσκησης. Αξιολόγηση της ποιότητας φωτισμού του χώρου σύμφωνα με το πρότυπο ΕΝ 12464. Αποτύπωση και αξιολόγηση ενεργειακής απόδοσης υφιστάμενης φωτιστικής εγκατάστασης βάσει του προτύπου ΕΝ 15193. Εκπόνηση προτάσεων εφαρμογής μέτρων βελτίωσης ενεργειακής απόδοσης του φωτισμού με παρεμβάσεις στην υφιστάμενη εγκατάσταση και με νέα εγκατάσταση. 7
Πρακτική για τα ηλεκτρολογικά (4 ώρες) 4 Δαμιανός Κλεάνθους Οι εκπαιδευόμενοι θα κάνουν πρακτική εξάσκηση στη μέτρηση της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης του κτίριο καθώς και σε επιμέρους σημεία μέσα στο κτίριο όπως σε κινητήρες και σε πάνελ φωτισμού. Θα γίνει μια περιήγηση στο κτίριο και εξάσκηση στο πως καταγράφονται τα ηλεκτρικά φορτία κατά τη διάρκεια της ενεργειακής επιθεώρησης. Πρακτική εξάσκηση για το κέλυφος των κτιρίων (3 ώρες) Μόνωση, ηλιακά θερμικά κέρδη, εσωτερικά θερμικά κέρδη, σκίαση και ηλιακή προστασία, θερμικά φορτία αγωγής, ψυχρομετρικός χάρτης, αεροστεγανότητα, πρότυπα, δυνατότητες εξοικονόμησης ενέργειας, ηλιακή ακτινοβολία ψυχρομετρικός χάρτης, φυσικός αερισμός, Φυσικός φωτισμός, Διάγραμμα διαδρομή του ήλιου, κτιριακή θερμογραφία, U-coefficient 8