Εξωτερική Εκτιμητική των Αγροτικών Ζώων Στάσεις και Κινήσεις των ζώων Αρχές Ζωικής Παραγωγής Εργαστήριο Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Γ.Π.Α.
Στάσεις: φυσική θέση του σώματος Στάσεις όρθια Κατάκλιση Ελεύθερη στάση Στάση προσοχής Έκταση Συσπείρωση Στερνοπλευρική πλευρική ραχιαία κοιλιακή
Στάσεις: η φυσική θέση του σώματος Στάσεις όρθια Ελεύθερη στάση Στάση προσοχής Συσπείρωση Έκταση Κατανομή του βάρους στα 3 άκρα και το 4 ο ξεκουράζεται εκ περιτροπής
Στάσεις: η φυσική θέση του σώματος Στάσεις όρθια Ελεύθερη στάση Στάση προσοχής Συσπείρωση Έκταση Στιγμιαία στάση, το ζώο έτοιμο για κίνηση
Στάσεις: η φυσική θέση του σώματος όρθια Στάσεις Ελεύθερη στάση Στάση προσοχής Συσπείρωση Έκταση Τα 4 άκρα γύρω από το κέντρο βάρους για να καθίσει ή να κάνει άλμα
Στάσεις: η φυσική θέση του σώματος όρθια Στάσεις Ελεύθερη στάση Στάση προσοχής Συσπείρωση Έκταση Τεντώνει τα πρόσθια άκρα (στην ούρηση τα αρσενικά, σε οίστρο ή στον τοκετό τα θηλυκά)
Στάσεις: η φυσική θέση του σώματος Στήριξη στις πλευρές & το στέρνο, η πιο συνηθισμένη στα βοοειδή Στάσεις κατάκλιση Στερνοπλευρική πλευρική ραχιαία κοιλιακή
Κινήσεις : επιτόπου σε στάση & βηματισμοί Το ζώο φέρνει τον κορμό του σε κατακόρυφη θέση Τεντώνει τα πρόσθια άκρα Σηκώνει κεφαλή και τράχηλο Στηρίζεται στα πρόσθια άκρα και σηκώνεται με τα οπίσθια κινήσεις Επιτόπου σε στάση έγερση κατάκλιση ανόρθωση λάκτισμα
Κινήσεις : επιτόπου σε στάση & βηματισμοί Όταν επιζητείται κατάκλιση του ζώου για να γίνει κάποιος χειρισμός δένονται τα κέρατα του ζώου με ένα σχοινί και στερεώνονται σε ένα σταθερό σημείο π.χ. σε ένα δοκάρι φέρεται το σχοινί οριζόντια από τον τράχηλο στο ακρώμιο στην αρχή της ράχης πραγματοποιείται μία περιστροφή γύρω από τη χώρα της ζώνης συνεχίζεται μέχρι την οσφύ και πραγματοποιείται άλλη μία περιστροφή στη χώρα της λεκάνης τέλος τεντώνεται το σχοινί μέχρι την πρόσφυση της ουράς, όπου πραγματοποιείται η τελευταία περιστροφή τεντώνοντας το σχοινί, οι θηλιές που έχουν σχηματισθεί από τις περιστροφές «πιέζουν» το ζώο να καθίσει κινήσεις Επιτόπου σε στάση έγερση κατάκλιση ανόρθωση λάκτισμα
Κινήσεις επιτόπου κινήσεις το ζώο στηρίζει το σώμα του στα οπίσθια άκρα σηκώνει την κεφαλή με τον τράχηλο, ώστε το κέντρο βάρους του σώματος να αλλάξει επιτόπου έγερση κατάκλιση ανόρθωση λάκτισμα Επιτόπια κίνηση Στα αρσενικά στην επίβαση Στα θηλυκά σε οίστρο Με εκπαίδευση σε ζώα όπως αρκούδες, άλογα, ελέφαντες
Κινήσεις επιτόπου κινήσεις Τα άλογα λακτίζουν πίσω, στεκόμαστε στο πλάι Οι αγελάδες λακτίζουν στο πλάι, στεκόμαστε πίσω επιτόπου έγερση κατάκλιση ανόρθωση λάκτισμα
βηματισμοί κρούσεις: κτυπήματα των άκρων στο έδαφος ίχνη: τα σημάδια που αφήνουν τα πόδια του ζώου στο έδαφος
Βηματισμοίιχνογράφημα Απλό :όπου τα οπίσθια άκρα «πατούν» στα ίχνη που έχουν σχηματίσει τα πρόσθια άκρα κατά το βηματισμό Διπλό: όπου τα οπίσθια άκρα σχηματίζουν άλλα ίχνη από εκείνα των πρόσθιων
Βηματισμός σε συνδυασμό με τη στάση του σώματος Ο τρόπος που βηματίζει μία αγελάδα είναι δείκτης πιθανής φλεγμονής στα άκρα της (χωλότητα, lameness) https://www.zinpro.com/lameness/dairy/locomotion-scoring
Βηματισμός και στάση του σώματος Ο τρόπος κίνησης, ο βηματισμός σε συνδυασμό με τη στάση του σώματος αποτελούν ένδειξη πιθανής φλεγμονής στα άκρα της αγελάδας (χωλότητα, lameness) και έμμεσα είναι δείκτες της ευζωίας https://projectblue.blob.core.windows.net/me dia/default/dairy/publications/dairy%20mobil ity%20scoresheet_200427_web.pdf
Βηματισμοί στα άλογα στα άλογα Α: επιτόπου κινήσεις Β: τριποδισμός (trot) Γ: βηματισμός (walk) Δ: καλπασμός (gallop) Τριποδισμός ή τροχασμός είδος βηματισμού κατά τον οποίο το άλογο κινεί σε δύο ρυθμούς τα πόδια του, για την ακρίβεια τα δύο διαγώνια πόδια του ταυτόχρονα
βηματισμοί Τριποδισμός ή τροχασμός είδος βηματισμού κατά τον οποίο το άλογο κινεί τα δύο διαγώνια πόδια του ταυτόχρονα στα άλογα. Α: επιτόπου κινήσεις Β: τριποδισμός (trot) Γ: βηματισμός (walk) Δ: καλπασμός (gallop) Πλαγιοτροχασμός με μεγάλη ταχύτητα στα Standardbred Πλαγιοτροχασμός με μεγάλη ταχύτητα στα Standardbred https://equimed.com/healthcenters/behavior/articles/horserhythms-and-movements-fromwalk-to-gallop-and-in-between Πλαγιοτροχασμός: όπως φαίνεται στην εικόνα, είναι πλευρικό βάδισμα όπου τα δύο πόδια στην ίδια πλευρά του αλόγου κινούνται προς τα εμπρός μαζί. Όπως και στον καλπασμό, τα δύο πόδια είναι πάντα μακριά από το έδαφος. Τα άλογα πλαγιοτροχαστές είναι συνήθως γρηγορότερα από τα υπόλοιπα. Τα άλογα κινούμενα με αργό ρυθμό με αυτό τον τρόπο μπορεί να είναι σχετικά άνετα για τον αναβάτη καθώς αυτός κινείται ελαφρά από πλευρά σε πλευρά. Κινούμενα με γρήγορο ρυθμό ο πλαγιοτροχασμός μπορεί να είναι κάπως δυσάρεστος για τον αναβάτη, επειδή κινείται γρήγορα από πλευρά σε πλευρά.
Standardbred
βηματισμοί Καπλασμός ασύμμετρο βάδισμα τεσσάρων κτύπων υψηλής ταχύτητας. Αυτό το βάδισμα είναι συναρπαστικό για τον αναβάτη και κατά τη διάρκεια της φάσης ανάρτησης όταν όλα τα πόδια είναι μακριά από το έδαφος, φαίνεται σαν να πετάει στα άλογα. Α: επιτόπου κινήσεις Β: τριποδισμός (trot) Γ: βηματισμός (walk) Δ: καλπασμός (gallop)
Ευστάθεια οπίσθιων άκρων Εργαστήριο Γενικής και Ειδικής Ζωοτεχνίας Γ.Π.Α. Τμήμα: Επιστήμης Ζωικής Παραγωγής & Υδατοκαλλιεργειών Διδάσκουσες: Κουτσούλη Παναγιώτα, Xαρισμιάδου Μαρία, Αγιουτάντη Αννίτα
μαθησιακά αποτελέσματα Η ευστάθεια των οπίσθιων άκρων του ζώου πρέπει να είναι σωστή γιατί έτσι διευκολύνεται στο έπακρο τόσο η στάση όσο και η κίνηση του. Εξετάζεται όταν το ζώο είναι σε ηρεμία, σε φυσική στάση, σε επίπεδο έδαφος και με τη βοήθεια νοητών γραμμών. Εξετάζεται χωριστά τόσο κατ όψη όσο και από τα πλάγια.
Μαθησιακοί στόχοι Η ευστάθεια των οπίσθιων άκρων κατ όψη σε ένα ζώο θεωρείται κανονική όταν η κατακόρυφος από τους ισχιακούς λόφους χωρίζει το άκρο σε δύο ίσα μέρη και συγχρόνως τα άκρα ισαπέχουν από την κατακόρυφη περινεϊκή γραμμή. Η ευστάθεια των οπίσθιων άκρων από τα πλάγια σε ένα ζώο θεωρείται κανονική όταν η γραμμή που διέρχεται από την κατ ισχίον άρθρωση χωρίζει τη χηλή σε δύο ίσα μέρη και αυτή που διέρχεται από τους ισχιακούς λόφους εφάπτεται του άκρου από το μετατάρσιο και κάτω.
Ευστάθεια Με τον όρο ευστάθεια εννοούμε τη διεύθυνση που πρέπει να έχουν τα άκρα ενός ζώου ώστε να διευκολύνονται στο έπακρο τόσο η στάση όσο και η κίνηση του. Εξετάζεται όταν το ζώο είναι σε ηρεμία, σε φυσική στάση, σε επίπεδο έδαφος και με τη βοήθεια νοητών γραμμών. Εξετάζεται χωριστά για κάθε ζεύγος άκρων τόσο κατ όψη όσο και από τα πλάγια.
Ευστάθεια οπισθίων άκρων 1/4 Κατ όψη (από πίσω) Φέρονται δύο νοητές κατακόρυφες γραμμές, η μία από τους ισχιακούς λόφους και η άλλη από τη μέση περινεϊκή γραμμή. 1:κατ ισχίον άρθρωση 2:κατά γόνυ (μηροκνημιαία) άρθρωση 3:ταρσός 4:μεταταρσιοφαλαγγική άρθρωση (κυνήποδας) Κανονική στάση οπισθίων άκρων κατ όψη (από πίσω) (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ευστάθεια οπισθίων άκρων 2/4 Κατ όψη (από πίσω) Η κατακόρυφος από τους ισχιακούς λόφους θα πρέπει να χωρίζει το άκρο σε δύο ίσα μέρη και συγχρόνως τα άκρα θα πρέπει να ισαπέχουν από την κατακόρυφη περινεϊκή γραμμή. Κανονική στάση οπισθίων άκρων κατ όψη (από πίσω) (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ευστάθεια οπισθίων άκρων 3/4 Από τα πλάγια φέρονται δύο νοητές κατακόρυφες γραμμές, η μία από την κατ ισχίον άρθρωση και η άλλη από τους ισχιακούς λόφους. Κανονική στάση οπισθίων άκρων από τα πλάγια (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ευστάθεια οπισθίων άκρων 4/4 Από τα πλάγια η γραμμή που διέρχεται από την κατ ισχίον άρθρωση πρέπει να χωρίζει τη χηλή σε δύο ίσα μέρη και αυτή που διέρχεται από τους ισχιακούς λόφους να εφάπτεται του άκρου από το μετατάρσιο και κάτω. Κανονική στάση οπισθίων άκρων από τα πλάγια (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ελαττώματα στην ευστάθεια των οπίσθιων άκρων κατ όψη 1/3 Παραδείγματα ελαττωματικής διάπλασης στην ευστάθεια των οπισθίων άκρων κατ όψη (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ελαττώματα στην ευστάθεια των οπισθίων άκρων κατ όψη 2/3 Παραδείγματα ελαττωματικής διάπλασης στην ευστάθεια των οπισθίων άκρων κατ όψη, (αριστερά): τα οπίσθια άκρα αποκλίνουν από την κατακόρυφο (περινεϊκή γραμμή) όσο προχωρούμε από πάνω προς τα κάτω και (δεξιά): τα άκρα συγκλίνουν προς τη κατακόρυφο όσο προχωρούμε από πάνω προς τα κάτω (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ελαττώματα στην ευστάθεια των οπίσθιων άκρων κατ όψη 3/3 Ελαττωματική διάπλαση στην ευστάθεια των οπισθίων άκρων κατ όψη (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ελαττώματα στην ευστάθεια των οπίσθιων άκρων από τα πλάγια 1/2 Παραδείγματα καλής (αριστερά) και ελαττωματικής (δεξιά) διάπλασης στην ευστάθεια των οπίσθιων άκρων από τα πλάγια (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Ελαττώματα στην ευστάθεια των οπισθίων άκρων από τα πλάγια 2/2 Ελαττωματική διάπλαση στην ευστάθεια των οπίσθιων άκρων από τα πλάγια (πηγή: Καραντούνιας, (1963)).
Λέξεις- έννοιες κλειδιά Ευστάθεια, στάση του ζώου, οπίσθια άκρα, κατ ισχίον άρθρωση, ταρσός Stability, animal standing, hindlimbs, hip joint, hock, tarsus
Bιβλιογραφία Καραντούνιας Α. (1963): Εκτιμητική Βοός, Ανωτάτη Γεωπονική Σχολή, Εργαστήριον Ζωοτεχνίας, Αθήναι. Παπαδημητρίου Τρ., Ελ. Πανοπούλου, Αντ. Κομινάκης (1998): Εξωτερικό των Ζώων, Εργαστήριο Γενικής & Ειδικής Ζωοτεχνίας, Τμήμα Ζωικής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. ΧΑΡΙΣΜΙΑΔΟΥ Μ., ΚΟΥΤΣΟΥΛΗ Π., ΚΟΜΙΝΑΚΗΣ Α., ΠΑΝΟΠΟΥΛΟΥ Ε. (2016) Εκτιμητική στα αγροτικά ζώα, Εργαστήριο Γενικής & Ειδικής Ζωοτεχνίας, Τμήμα ΕΖΠ&Υ, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών