ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ (ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ)

ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΕ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΑΣΘΕΝΩΝ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ (ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ) Συντάκτης : Χρυσούλα Κάρλου 1

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ... 2 Συντάκτης : Χρυσούλα Κάρλου... 2 ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ... 3 ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ (ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ)... 3 ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ... 3 Α. Γενικά... 3 Β. Ορολογία... 3 Γ. Προγράμματα Στήριξης στη Κοινότητα... 4 Δ. Αξιολόγηση Κοινοτικής Στήριξης... 6 Ερωτηματολόγιο κοινωνικής υποστήριξης SSQ6... 6 ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΈΣ ΠΗΓΈΣ ΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗΣ... 7 ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ... 9 A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ:... 9 ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ- INEFFECTIVE COMMUNITY THERAPEUTIC REGIMEN MANAGEMENT... 9 ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ... 9 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ... 9 Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ/ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ... 10 Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ... 11 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 1... 11 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 2... 11 ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 3... 12 ΕΝΤΥΠΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ... 13 Α. ΕΝΤΥΠΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ... 13 ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ... 14 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ... 14 Β. ΈΝΤΥΠΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ... 15 Γ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ... 16 Δ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ:... 17 ΣΧΕΔΙΑ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΠΟΥ ΑΦΟΡΟΥΝ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Συντάκτης : Χρυσούλα Κάρλου 2

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΣΘΕΝΩΝ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ (ΑΠΌ ΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ) ΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΑΣΗ Α. Γενικά Την παραμονή στο νοσοκομείο, συνήθως ακολουθεί μια περίοδος ανάρρωσης κατά τη διάρκεια της οποίας οι ανάγκες του ασθενή για φροντίδα και στήριξη είναι αυξημένες σε σχέση με την καθημερινή ζωή του. Η παραμονή στο σπίτι συνοδεύεται και από τη χορήγηση φαρμακευτικής αγωγής που συχνά θα ακολουθείται από τον ασθενή για μεγάλο χρονικό διάστημα. Μελέτες επισημαίνουν τις συχνές επανεισαγωγές των ασθενών στο νοσοκομείο λόγω έλλειψης υποστήριξης στο σπίτι προκειμένου να ακολουθήσουν συγκεκριμένη αγωγή. Σύμφωνα με τις βασικές αρχές της κοινοτικής νοσηλευτικής, ο κοινοτικός νοσηλευτής φροντίζει για τη μερική ή κατά χρονικά διαστήματα παροχή νοσηλευτικών, ιατρικών μέσων και κοινοτικών πόρων ανάλογα με τις ανάγκες των ασθενών. Σήμερα η κοινωνική υποστήριξη είναι ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο στην καθημερινή ζωή σε πολλές κοινωνίες. Οι άνθρωποι συχνά μιλούν για τις ανάγκες τους για υποστήριξη με τους στενούς φίλους και τις οικογένειες τους, αλλά όταν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν μια δύσκολη κατάσταση επιδιώκεται η κοινωνική υποστήριξη η οποία σε μεγάλο βαθμό τις περισσότερες φορές λειτουργεί αποτελεσματικά. Θα πρέπει όμως να προσφέρετε με σεβασμό στις προσωπικές πεποιθήσεις των ατόμων, τις κοινωνικές συνήθειες και τη κουλτούρα τους.. Επιπλέον στο σχεδιασμό του πλάνου στήριξης από την κοινότητα θα πρέπει να συνυπολογίζονται τόσο η δημιουργική συμμετοχή των διαφορετικών μελών της κοινότητας όσο και η δραστηριοποίηση της ίδιας της κοινότητας για τη φροντίδα των ευπαθών ομάδων.. Β. Ορολογία Η κοινότητα μπορεί να ορισθεί με διάφορους τρόπους αλλά ο πιο βασικός ορισμός είναι ότι αποτελείται από συγκεκριμένο πληθυσμό ή ομάδα ανθρώπων που ζει σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή, με κοινούς κανόνες, αξίες, ενδιαφέροντα και ανάγκες. Μέσα σε μια κοινότητα οι άνθρωποι αλληλεπιδρούν και μοιράζονται τους πόρους. Οι υπηρεσίες που προσφέρονται στο σπίτι είναι ανάλογες των ατόμων. Όσο αυξάνεται το επίπεδο ανεξαρτησίας τόσο οι προσφερόμενες υποστηρικτικές υπηρεσίες μειώνονται. Η κοινωνική υποστήριξη συνιστά μια σύνθετη έννοια που περιλαμβάνει το μέγεθος του υποστηρικτικού δικτύου (αριθμός ατόμων), τη συχνότητα και ποιότητα των διαπροσωπικών επαφών και την υποκειμενική ικανοποίηση από το βαθμό υποστήριξης Υπάρχουν διάφορες μορφές και προγράμματα υποστήριξης στο σπίτι ανάλογα με τον οικονομικό φορέα που τις συντηρεί και τη διοικητική τους οργάνωση. Κρατικοί ή Δημόσιοι, ιδιωτικοί μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι που υπάγονται και ανήκουν σε μεγάλα νοσοκομεία, υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι που υπάγονται και ανήκουν σε δήμους. 3

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται επίσης στη συνεργασία και διασύνδεση όλων των φορέων και δομών σε εθνικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο με σκοπό την επίτευξη των στόχων της βελτίωσης της υγείας του πληθυσμού, της εξοικονόμησης των πόρων και της βελτίωσης της ποιότητας ζωής (πηγή ΥΥΚΑ, 2008). Γ. Προγράμματα Στήριξης στη Κοινότητα Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης όντας εξ ορισμού εγγύτερα στον πολίτη και γνωρίζοντας τις ανάγκες του πληθυσμού ευθύνης τους, έχουν το πλεονέκτημα να αντιδρούν ταχύτερα, αποτελεσματικότερα και κυρίως στοχευμένα στα εκάστοτε προβλήματα. Το στοιχείο αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην περίπτωση της υποστήριξης των ασθενών στην ορθή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής στο σπίτι. Ένα τέτοιο ιδιαίτερα αποδοτικό πρόγραμμα είναι το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» που έχει στόχο την παροχή οργανωμένης και συστηματικής φροντίδας σε ηλικιωμένους και άτομα με αισθητικοκινητικά προβλήματα, αναπηρίες, ψυχική νόσο, νοητική υστέρηση. Εξασφαλίζει την παραμονή στο φυσικό, οικογενειακό και κοινωνικό περιβάλλον, καθώς και την αναβάθμιση της ποιότητας ζωής τους. Παρολαυτά στην Ελληνική επικράτεια υπάρχει ένα κενό γιατί οι δράσεις που υλοποιούνται βασίζονται σε αποσπασματικές πρωτοβουλίες των εκάστοτε υπευθύνων, δεν συνοδεύονται στην πλειονότητά τους από μακροπρόθεσμο σχεδιασμό και μελέτες βιωσιμότητας ενώ σε αρκετές περιπτώσεις αδυνατούν να φέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα εξαιτίας της αδυναμίας του διαθέσιμου προσωπικού να φέρει εις πέρας τα (εξειδικευμένα σε αρκετές περιπτώσεις) επιστημονικά καθήκοντα. Το πρόβλημα επιτείνει η ελλιπής χρηματοδότηση και στελέχωση των υπηρεσιών. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αδυναμίας υποστήριξης των «καλών πρακτικών», αποτελεί το πρόγραμμα «Βοήθεια στο Σπίτι» το οποίο παρόλο που αξιολογείται ιδιαίτερα θετικά τόσο ως προς τα αποτελέσματα και την καινοτομία όσο και ως προς την αποδοχή από τον πληθυσμό, δεν έχει την ανάλογη συνέχεια λόγω της ελλιπούς χρηματοδότησης. Άλλη σημαντική προσπάθεια υποστήριξης στο επίπεδο της κοινότητας προήλθε από Γ' Κ.Π.Σ. και σε συνεργασία με το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης. Τέτοιο παράδειγμα είναι τα κέντρα για ασθενείς με άνοια, που λειτουργούν σε όλη την επικράτεια παρέχοντας υποστήριξη σε ασθενείς και οικογένεια. Μέσα από ολοκληρωμένα εκπαιδευτικά προγράμματα εκπαιδεύεται ο ασθενής και η οικογένεια στη συμμόρφωση με τη θεραπευτική αγωγή και το θεραπευτικό πλάνο. Χαρακτηριστικά αναφέρονται οι www.alzheimerathens.gr - www. Alzheimer-hellas.gr, (Θεσσαλονίκη) - www. alzheimer-chania.gr,, www.gerontology.gr Οι εταιρίες κοινωνικής ψυχιατρικής και ψυχικής υγείας είναι επιστημονικά σωματεία, μη κερδοσκοπικά, μη κυβερνητικά μ ένα ευρύ δίκτυο δραστηριοτήτων σε όλους τους τομείς που σχετίζονται με την ψυχική υγεία και δουλεύουν το μοντέλο της ψυχιατρικής περίθαλψης στο σπίτι του αρρώστου (Ψ.Π.Σ.Α.). Οι δομές αυτές λειτουργούν με στόχο η εξωνοσοκομειακή περίθαλψη (πρωτοβάθμια) να σηκώνει το ουσιαστικότερο βάρος των υπηρεσιών που έχει ανάγκη ένας πληθυσμός, ώστε το άτομο να εξυπηρετείται κοντά στο οικογενειακό και κοινωνικό του περιβάλλον. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται στην ολοκληρωμένη και συστηματική παρέμβαση για την πρόληψη και αποκατάσταση, με κατεύθυνση στην εξωνοσοκομειακή περίθαλψη και αποκατάσταση. Μέσα από συνεχή αξιολόγηση ενισχύεται η συμμόρφωση του ψυχιατρικού ασθενή στη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής, καθώς και η στήριξη της οικογένειας προς αυτήν την κατεύθυνση. Οι Κινητές Μονάδες Ψυχικής Υγείας εξυπηρετούν μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες και ενεργούν προληπτικά αποτρέποντας ανάπτυξη παθολογιών που θα οδηγούσαν σε αύξηση αναγκών για πιο δαπανηρές δομές φιλοξενίας. Εκπαιδεύουν και ευαισθητοποιούν 4

ασθενείς και οικογένεια στην σωστή λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Σημαντικό κομμάτι των προγραμμάτων απασχόλησης ασθενών και οικογένειας επικεντρώνεται στην εκπαίδευση σε δεξιότητες ανεξάρτητης διαβίωσης, σε κοινωνικές δεξιότητες, καθώς και στη συμμετοχή των ασθενών στις καθημερινές δραστηριότητες του χώρου τους. Βασικό κριτήριο επίτευξης αυτών είναι η συμμόρφωση με τη φαρμακευτική αγωγή με την ανάλογη ψυχοεκπαίδευση (πηγή http://www.ekpse.gr) Επίσης πολλές φαρμακευτικές εταιρείες αναπτύσσουν προγράμματα εκπαίδευσης ασθενών στη λήψη φαρμάκων με ειδικές συσκευές μακράς χορήγησης με στόχο την καλύτερη συμμόρφωση στη φαρμακευτική αγωγή. Σε χρόνιες παθήσεις όπως είναι οι ρευματικές, που συνεπάγονται σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής του πάσχοντος αλλά και σημαντικό κοινωνικό κόστος, η συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία είναι ζωτικής σημασίας για την επιτυχή έκβασή της. Ιδιαίτερα στις τρέχουσες κοινωνικοοικονομικές συνθήκες αυτό καθίσταται συχνά δύσκολο, πολύ περισσότερο δε για ασθενείς που ζουν εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων. Ένα νέο πρόγραμμα υποστήριξης ασθενών στην Ελλάδα που πάσχουν από ρευματικές παθήσεις ανέπτυξε πρόσφατα μεγάλη φαρμακευτική εταιρία, με στόχο να τους βοηθήσει να ακολουθήσουν σωστά την αγωγή τους. Το Drug Refill όπως ονομάζεται συμβάλλει στη διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης των ασθενών στη βιολογική θεραπεία, καθώς προβλέπει τη διεκπεραίωση όλης της απαραίτητης διαδικασίας για την παράδοση του σκευάσματος στην οικία του ασθενή από εξουσιοδοτημένο και κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό. Οι ασθενείς έχουν τη δυνατότητα ενημέρωσης για το πρόγραμμα Drug Refill από τον θεράποντα ιατρό τους και η εισαγωγή τους σε αυτό προϋποθέτει την έγγραφη συναίνεσή τους. Η όλη διαδικασία ολοκληρώνεται εντός 2-4 ημερών, ενώ η ποιότητα της και η διατήρηση των κατάλληλων συνθηκών διακίνησης του φαρμάκου εξασφαλίζονται μέσω τυποποιημένων διαδικασιών, πιστοποιημένων με ISO (πηγή http://www.pmjournal.gr, http://www.imshealth.com). Για τους ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη, η Ελληνική Διαβητολογική εταιρεία με παραρτήματα τόσο στην Αθήνα όσο και στην περιφέρεια, και μέσα από το διαδίκτυο, προγραμματίζει εκπαιδευτικές συνεδρίες για τους ασθενείς και τις οικογένειες τους αναφορικά με τη λήψη της φαρμακευτικής αγωγής. Οι κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείριση του διαβητικού ασθενούς της Ελληνικής Διαβητολογικής Εταιρείας παρέχουν όλο το απαραίτητο και αναγκαίο εκπαιδευτικό πλαίσιο με στόχο την αυτοδιαχείρηση και αυτοφροντίδα των διαβητικών ασθενών (πηγή http://www.ede.gr). Τα προγράμματα αποκατάστασης στο σπίτι, ασθενών με χρόνια καρδιακή ανεπάρκεια παρουσιάζουν πολλές δυσκολίες. Ανάμεσα τους αναφέρεται συχνά το ζήτημα της συμμόρφωσης στην πολύπλοκη φαρμακευτική αγωγή. Στα μη επιβλεπόμενα προγράμματα (από κάποιο γιατρό ή άλλο συνεργαζόμενο επιστήμονα υγείας) δημιουργούνται αρκετά προβλήματα γιατί είναι κουραστικά και επίπονα για τον ασθενή. Επιπλέον υπάρχει και το ζήτημα των επιπλοκών. Αν και συμβαίνουν σπάνια δεν μπορούν να αντιμετωπισθούν άμεσα και παρά το ότι δεν είναι επικίνδυνες συμβάλλουν στο αίσθημα ανασφάλειας του ασθενούς και μειώνουν τη συμμόρφωση. Αυτά τα προβλήματα έρχεται να λύσει η τηλεϊατρική. Η τηλεϊατρική-τηλεαποκατάσταση είναι η παροχή υπηρεσιών αποκατάστασης από απόσταση χρησιμοποιώντας την τεχνολογία των τηλεπικοινωνιών ως μέσο παράδοσης. Ο όρος τηλεαποκατάσταση (telerehabilitation) παρουσιάζεται πρώτη φορά σε τίτλο άρθρου το 1998 σε ασθενείς με κινητικά προβλήματα και σηματοδοτεί την έναρξη της χρησιμοποίησης οπτικής επικοινωνίας ασθενούς-κέντρου. Οι ραγδαίες εξελίξεις της τεχνολογίας επιτρέπουν σήμερα μετάδοση βιοσημάτων (ΗΚΓ, κορεσμός οξυγόνου, αρτηριακή πίεση) σε πραγματικό χρόνο. 5

Περιβάλλοντα εικονικής πραγματικότητας που μέσω προσομοίωσης και οπτικών, ακουστικών ή απτικών ερεθισμάτων, καθοδηγούν, εκπαιδεύουν και ενημερώνουν τον ασθενή ενώ προσαρμόζουν σε τακτικά χρονικά διαστήματα την αγωγή του. Δ. Αξιολόγηση Κοινοτικής Στήριξης Η ικανότητα ορθής αξιολόγησης είναι μεγάλο προσόν για το νοσηλευτή που επισκέπτεται τον ασθενή στο σπίτι, είναι μια επαναλαμβανόμενη διαδικασία που όμως το μεγαλύτερο μέρος της γίνεται στη πρώτη επίσκεψη. Αξιολογείται το περιβάλλον του ατόμου και οι διαθέσιμοι οικονομικοί πόροι ώστε να εξασφαλιστεί η ανάλογη κοινωνική στήριξη για να μπορέσει τόσο το άτομο όσο και η οικογένεια ν ακολουθήσουν το θεραπευτικό πλάνο. Αξιολογείται η ετοιμότητα για μάθηση του ασθενούς και της οικογένειας καθώς και η φυσική και συναισθηματική κατάσταση του ασθενούς. Αναγνωρίζονται οι κυριότερες προβληματικές περιοχές στην ορθή αντίληψη για την αγωγή και συλλέγονται οι κατάλληλες πληροφορίες για την σωστή λήψη των φαρμάκων και την ασφάλεια του ασθενούς. Επισημαίνονται ως πιθανά κίνητρα για μάθηση η αποφυγή σοβαρών παρενεργειών και επανεισαγωγών στο νοσοκομείο από την ορθή εφαρμογή της θεραπευτικής αγωγής. Επιπλέον για την κοινότητα κυκλοφορούν εργαλεία αξιολόγησης των υποστηρικτικών αναγκών των ατόμων προσαρμοσμένα στις παθήσεις τους, αλλά και των γενικότερων αναγκών τους για κοινωνική στήριξη όπως το SSQ6. Ερωτηματολόγιο κοινωνικής υποστήριξης SSQ6 Τα επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης είναι δυνατό ν αξιολογηθούν με την Ελληνική έκδοση του ερωτηματολογίου Κοινωνικής υποστήριξης (σύντομη μορφή). Πρόκειται για ερωτηματολόγιο αυτοαναφοράς έξι προτάσεων, οι οποίες αφορούν σε διαφορετικές μορφές κοινωνικής υποστήριξης. Οι συμμετέχοντες δηλώνουν κάθε είδος υποστήριξης, τον αριθμό των ατόμων από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον που θεωρούν ότι είναι διαθέσιμα, και το βαθμό ικανοποίησης από την υποστήριξη που θεωρούν ότι τους παρέχεται. Υπολογίζονται δύο μεταβλητές κοινωνικής υποστήριξης: (α) ο αριθμός των διαθέσιμων ατόμων και (β) ο βαθμός ικανοποίησης. Η βαθμολόγηση γίνεται με την άθροιση των ερωτήσεων που αντιστοιχούν στην κάθε υποκλίμακα. Υψηλότερη βαθμολογία υποδηλώνει υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης. Η αξιοπιστία εσωτερικής συνέπειας των δύο υποκλιμάκων ήταν 0.89 και 0.92 αντίστοιχα. 6

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΉ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΊΑ ΚΑΙ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΈΣ ΠΗΓΈΣ ΠΛΗΡΟΦΌΡΗΣΗΣ Anagnostopoulos F., Niakas D., Pappa E. (2005) Construct validation of the Greek SF-36 Health Survey. Qual Life Res. 14(8). p.1959-65 Kim, H. S., Sherman, D. K., & Taylor, S. E. (2008). Culture and social support. American Psychologist. 63. p.518-526. Moorhead S., Johnsona M., Maas M., Swanson E. (EDs) (2013) Nursing Outcomes Classification (NOC) 5 th ed. ST Louis, MO. Elsevier Sarason, I.G., Sarason, B.R.., Shearin, E.N., & Pierce, G.R. (1987). A brief measure of social support: Practical and Theoretical implications. Journal of Social and Personal Relationships. 4. p. 497-510. University of Iowa, (2000), Nursing outcomes classification (NOC), available in: http://www.nursing.uiowa.edu/excellence/nursing_knowledge/clinical_effectiveness/noc.htm, accessed 09/04/2010. University of Iowa, (2008), Nursing Interventions Classification (NIC), available in: http://www.nursing.uiowa.edu/excellence/nursing_knowledge/clinical effectiveness/nic.htm, accessed 09/04/2010. Αθανασάκης Κ., Καρέλα Α., Καραμπλή Ε., Κυριόπουλος Ι., Λιονής Χ., Μυλωνά Κ., Σουλιώτης Κ., Τριτάκη Γ., Τσιάντου Β. (2009) Ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στη Δημόσια Υγεία. Εκδόσεις Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας Τομέας Οικονομικών της Υγείας. Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (2006) Πνευμονική αποκατάσταση σε ασθενείς με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια. Περιοδικές Εκδόσεις Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας. Απρίλιος 2006 Κυριακίδου Ε. Νοσηλεία στο Σπίτι. στο: Κοινοτική Νοσηλευτική. 3η Έκδοση, Η ΤΑΒΙΘΑ, 1998 347-361 Λεμονίδου Χ. και Πατηράκη Ε.(2010) (Επιμελητές Ελληνικής Έκδοσης) Θεμελιώδης Αρχές της Νοσηλευτικής Κεφάλαιο13: Kατ Οίκον Φροντίδα Υγείας. Αθήνα (2010) Εκδόσεις Πασχαλίδης 232-242 in Taylor C., Lillis C., LeMone P.(2002) Fundamentals in Nursing the art and science of nursing care 3ed edition Lippincott Νάνας Σ. (2010). Αποκατάσταση Ασθενών στη Κοινότητα με Τηλεϊατρική Υποστήριξη. Μεθοδολογία Αξιολόγησης Αποκατάστασης στο Τηλεαποκατάσταση. Ελληνική Εταιρεία Εργοσπιρομετρίας Αποκατάστασης. Πατηράκη Κουρμπάνη Ε. (2009). Οδηγός Ανάπτυξης Σχεδίου Νοσηλευτικής Φροντίδας Διαγνώσεις, Παρεμβάσεις και Αιτιολογήσεις, 11η Αγγλική Έκδοση 1η Ελληνική Έκδοση, 7

Εκδόσεις Π. Χ. Πασχαλίδης. Επιμέλεια του: Doenges M. E., Moorhouse M. F., Murr A., (2008), Nurse s pocket guide diagnoses, prioritized interventions and rationales, 11th edition, F. A. Davis Company Philadelphia. Τριλίβα Σ., Σταλίκας Α., και Ρούση Π. (Επιμελητές Έκδοσης) Ερωτηματολόγια και ψυχομετρικές Διαδικασίες για τον Ελληνικό πληθυσμό. Αθήνα (2002) Ελληνικά Γράμματα Translation and validation in Greek of the Short Social Support Scale, Relationships Questionnaire and the Trait Anxiety Scale. In S. Trilivas, A. Stalikas & P. Roussi (Eds.). Questionnaires and Psychometric Testing for the Greek Population. Athens Hellenic Letters. Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία http://www.hts.org.gr [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] Εταιρία Κοινωνικής Ψυχιατρικής και Ψυχικής Υγείας http://www.ekpse.gr [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] www.alzheimerathens.gr [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] www. Alzheimer-hellas.gr, (Θεσσαλονίκη) [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] www. alzheimer-chania.gr, [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] www.gerontology.gr [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] http://www.pmjournal.gr [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] http://www.imshealth.com. [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] http://www.efpia.eu. [τελευταία πρόσβαση Ιούνιος 2014] 8

ΣΧΕΔΙΟ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ A. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ: ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΉΣ ΑΓΩΓΉΣ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΌΤΗΤΑ- INEFFECTIVE COMMUNITY THERAPEUTIC REGIMEN MANAGEMENT Ορισμός: Πρότυπο ρύθμισης και ενσωμάτωσης προγραμμάτων στις διεργασίες κοινοτικών προγραμμάτων θεραπείας νόσου και των συνεπειών της ασθένειας που είναι μη ικανοποιητικά για την κάλυψη των σχετιζόμενων με την υγεία στόχων. ΣΧΕΤΙΖΟΜΕΝΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Υπό ανάπτυξη [Έλλειψη ασφάλειας για τα μέλη της κοινότητας] [Οικονομική ανασφάλεια] [Μη διαθέσιμη φροντίδα υγείας, ανθυγιεινό περιβάλλον] [Μη διαθέσιμη εκπαίδευση για όλα τα μέλη της κοινότητας] [Έλλειψη τρόπων κάλυψης ανθρώπινων αναγκών για αναγνώριση, συντροφικότητα, ασφάλεια και ομαδικότητα] ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΙΚΑ [Λεκτική έκφραση μελών / υπηρεσιών της κοινότητας για υπερφόρτωση πόρων / ανικανότητα κάλυψης των θεραπευτικών αναγκών του συνόλου των μελών] ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΑ Ελλείμματα σε συνηγορία συλλόγων Έλλειψη δραστηριοτήτων πρόληψης στην κοινότητα Συμπτώματα νόσου περισσότερα από τα αναμενόμενα για τον πληθυσμό, απροσδόκητη επιδείνωση νόσου Ανεπαρκείς πόροι φροντίδας υγείας (π.χ. άνθρωποι, προγράμματα), μη διαθέσιμοι πόροι φροντίδας υγείας για τη φροντίδα της νόσου [Ελλείμματα στην κοινότητα για συνεργασία και ανάπτυξη συνασπισμών για την κάλυψη των αναγκών] 9

Β. ΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΚΒΑΣΕΙΣ/ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΚΤΙΜΗΣΗΣ Ορισμός: Η ικανότητα μιας κοινότητας να επιλύει συλλογικά το πρόβλημα για να επιτύχει τους κοινοτικούς στόχους Αρχική Βαθμολογία.. Τελική Βαθμολογία. ΔΕΙΚΤΕΣ Βαθμός συμμετοχής στις δραστηριότητες της κοινότητας Συνεργασία μεταξύ των ομάδων της κοινότητας για την επίλυση προβλημάτων Συναίνεση σχετικά με τους στόχους και τις προτεραιότητες Συναίνεση στις ενέργειες για την επίτευξη των στόχων Επικοινωνία μεταξύ μελών και ομάδων Αποτελεσματική χρήση των στρατηγικών διαχείρισης των συγκρούσεων Χαμη λή 1 Μέτρια 2 Καλή 3 Πολύ καλή 4 Άριστη Δημόσιες συμβάσεις πόρων Χρήση εξωτερικών πόρων για την επίτευξη των στόχων Παρουσία μελών σε κοινοτικές ανοικτές συζητήσεις (forum) Επίτευξη κοινοτικών στόχων Επιθυμητές εκβάσεις/ Κριτήρια εκτίμησης- Το άτομο θα: 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ Αναγνωρίζει τόσο τις δυνάμεις όσο και τους περιορισμούς που επηρεάζουν τα θεραπευτικά προγράμματα της κοινότητας για την κάλυψη στόχων που σχετίζονται με την υγεία. 10

Συμμετέχει στην επίλυση προβληματικών παραγόντων που εμποδίζουν τη ρύθμιση και την ενσωμάτωση κοινοτικών προγραμμάτων. Αναφέρει ανεπιθύμητη επιδείνωση / συμπτώματα νόσου εντός των φυσιολογικά αναμενόμενων για την επίπτωση ή την διάδοση της (των) ασθένειας (ων). Γ. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ / ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 1 Αξιολόγηση κινδύνων / συμμετεχόντων παραγόντων. Η αξιολόγηση της Κοινοτικής Στήριξης γίνεται με το ερωτηματολόγιο κοινωνικής υποστήριξης που δίνει σημαντικές πληροφορίες για την ύπαρξη υποστηρικτικού δικτύου και την αντίληψη του ασθενούς για αυτό. Εκτίμηση κοινοτικών πόρων φροντίδας υγείας για τη νόσο/τις επιπτώσεις της νόσου. Επισήμανση αναφορών από τα μέλη της κοινότητας σχετικά με αναποτελεσματική / ανεπαρκή λειτουργία της κοινότητας. Διερεύνηση ανεπιθύμητης επιδείνωσης της νόσου μέσα στην κοινότητα. Ανίχνευση δυνάμεων / περιορισμών των κοινοτικών πόρων και τη δέσμευση της κοινότητας για αλλαγή. Επιβεβαίωση της επίδρασης των σχετιζόμενων παραγόντων στις δραστηριότητες της κοινότητας. Προσδιορισμός της γνώσης / κατανόησης της θεραπευτικής αγωγής. Επισήμανση της χρήσης των διαθέσιμων πόρων της κοινότητας για ανάπτυξη / χρηματοδότηση προγραμμάτων. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 2 Παροχή βοήθειας στη κοινότητα για την ανάπτυξη στρατηγικών βελτίωσης της κοινοτικής λειτουργίας / διαχείρισης: Η συμβολή των κοινοτικών προγραμμάτων στήριξης, των μη κερδοσκοπικών εταιρειών, των επιστημονικών εταιρειών, καθώς και των διαφόρων δομών σε επίπεδο Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτελεί το μέσο αποτελεσματικής στήριξης ατόμου και οικογένειας στο επίπεδο της κοινότητας Υιοθέτηση συνεργατικού πνεύματος στην κοινότητα χωρίς άρνηση της ατομικότητας των μελών / ομάδων. Συνεργασία με την κοινότητα στον καθορισμό και στην ιεράρχηση των στόχων της φροντίδας υγείας για τη διευκόλυνση της διαδικασίας προγραμματισμού. Σχεδιασμός μαζί με υπηρεσίες υγείας κοινότητας και κοινωνικές υπηρεσίες για την ανεύρεση λύσεων σε ανιχνευθείσες και προσδοκώμενες ανάγκες / προβλήματα. 11

Ανίχνευση συγκεκριμένων ευρισκόμενων σε κίνδυνο πληθυσμών ή υποεξυπηρετούμενων για την ενεργή συμμετοχή τους στη διαδικασία. Ανάπτυξη εκπαιδευτικού σχεδίου / συγκρότηση ομάδας ομιλητών για τη διάδοση των πληροφοριών στα μέλη της κοινότητας σχετικά με την αξία της θεραπείας. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ ΝΟ 3 - Προαγωγή της ευεξίας (Εκπαίδευση / παράγοντες σχεδιασμού εξόδου): Παροχή βοήθειας στην κοινότητα για την ανάπτυξη σχεδίου για τη συνέχιση της αξιολόγησης των αναγκών / της λειτουργίας της κοινότητας και της αποτελεσματικότητας του σχεδίου. Προάγεται η πρώιμη προσέγγιση. Ενθάρρυνση της κοινότητας να συνάψει συνεργασίες μέσα στην κοινότητα και μεταξύ της κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας για τη βοήθεια στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τις προσδοκώμενες / προβαλλόμενες ανάγκες και ανησυχίες. 12

ΕΝΤΥΠΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ ΑΣΘΕΝΟΥΣ:...... ΗΛΙΚΙΑ:...Η ΜΕΡΟΜΗΝΙΑ:... Α. ΕΝΤΥΠΟ ΕΠΙΚΕΝΤΡΩΜΕΝΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΤΩΡΙΝΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Ποιον αναγνωρίζετε ως τον κύριο φροντιστή σας Κανένα 1) 4) 2) 5)) 3) 6) Ο κύριος φροντιστή σας μένει μαζί σας στο ίδιο σπίτι ΝΑΙ ΟΧΙ ΚΑΠΟΙΕΣ ΦΟΡΕΣ Σε ποιον/ους μπορείτε πραγματικά να στηρίζεστε που να είναι αξιόπιστος όταν χρειάζεστε βοήθεια; Κανέναν 1) 4) 2) 5) 3) 6) 13

Σε ποιον/ους πραγματικά μπορείτε να βασιστείτε να σας βοηθήσει να αισθανθείτε καλύτερα όταν έχετε πρόβλημα Κανέναν 1) 4) 2) 5) 3) 6) ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ (πόσα χρόνια) KΟΙΝΩΝΙΚΟ-ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΤΑΞΗ α) Ανώτερη β) Ανώτερη μέση γ) Μέση δ) Μέση κατώτερη ε) Κατώτερη ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟΣ ΦΟΡΕΑΣ ΕΠΙΔΟΜΑΤΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1.ΔΙΑΓΝΩΣΗ 2. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ 3. ΑΡΙΘΜΟΣ ΝΟΣΗΛΕΙΩΝ 4. ΑΙΤΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ 4. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΜΕΓΙΣΤΗΣ ΝΟΣΗΛΕΙΑΣ 5. ΣΥΝΟΛΙΚΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΝΟΣΗΛΕΙΩΝ 6. ΠΑΡΟΥΣΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ α) Φαρμακευτική αγωγή (ακολουθεί ειδικό έντυπο) β) Άλλη αγωγή ή παρέμβαση ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Εκτίμηση Κοινοτικού Νοσηλευτή 14

Β. ΈΝΤΥΠΟ ΔΙΑΤΥΠΩΣΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ ΔΙΑΓΝΩΣΗΣ Σχετιζόμενοι Παράγοντες Έλλειψη ασφάλειας για τα μέλη της κοινότητας Οικονομική ανασφάλεια Μη διαθέσιμη φροντίδα υγείας, ανθυγιεινό περιβάλλον Μη διαθέσιμη εκπαίδευση για όλα τα μέλη της κοινότητας Έλλειψη τρόπων κάλυψης ανθρώπινων αναγκών για αναγνώριση, συντροφικότητα, ασφάλεια και ομαδικότητα Προσδιοριστικά Χαρακτηριστικά Λεκτική έκφραση μελών / υπηρεσιών της κοινότητας για υπερφόρτωση πόρων Λεκτική έκφραση μελών / υπηρεσιών της κοινότητας για ανικανότητα κάλυψης θεραπευτικών αναγκών του συνόλου των μελών Ελλείμματα σε συνηγορία συλλόγων Έλλειψη δραστηριοτήτων πρόληψης στην κοινότητα Συμπτώματα νόσου περισσότερα από τα αναμενόμενα για τον πληθυσμό, απροσδόκητη επιδείνωση νόσου Ανεπαρκείς πόροι φροντίδας υγείας (π.χ. άνθρωποι, προγράμματα), Μη διαθέσιμοι πόροι φροντίδας υγείας για τη φροντίδα της νόσου Ελλείμματα στην κοινότητα για συνεργασία και ανάπτυξη συνασπισμών για την κάλυψη των αναγκών 15

Γ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΕΠΙΘΥΜΗΤΩΝ ΕΚΒΑΣΕΩΝ ΔΕΙΚΤΕΣ Βαθμός συμμετοχής στις δραστηριότητες της κοινότητας Συνεργασία των ομάδων της κοινότητας για την επίλυση προβλημάτων Συναίνεση σχετικά με τους στόχους και τις προτεραιότητες Συναίνεση στις ενέργειες για την επίτευξη των στόχων Επικοινωνία μεταξύ μελών και ομάδων Αποτελεσματική χρήση των στρατηγικών διαχείρισης των συγκρούσεων Αρχική Βαθμολογία.. Χαμη λή 1 Μέτρια 2 Καλή 3 Τελική Βαθμολογία. Πολύ καλή 4 Άριστη Δημόσιες συμβάσεις πόρων Χρήση εξωτερικών πόρων για την επίτευξη των στόχων Παρουσία μελών σε κοινοτικές ανοικτές συζητήσεις (forum) Επίτευξη κοινοτικών στόχων Αναγνωρίζει τόσο τις δυνάμεις όσο και τους περιορισμούς που επηρεάζουν τα θεραπευτικά προγράμματα της κοινότητας για την κάλυψη στόχων που σχετίζονται με την υγεία. Συμμετέχει στην επίλυση προβληματικών παραγόντων που εμποδίζουν 5 Μη Εφαρμόσιμο ΜΕ 16

την ρύθμιση και την ενσωμάτωση κοινοτικών προγραμμάτων. Αναφέρει ανεπιθύμητη επιδείνωση / συμπτώματα νόσου εντός των φυσιολογικά αναμενόμενων για την επίπτωση ή την διάδοση της (των) ασθένειας (ων). Τελική βαθμολόγηση κλίμακας εκβάσεων:... Δ. ΕΝΤΥΠΟ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΩΝ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΩΝ: Ενημέρωση για πηγές πληροφόρησης: Ιστοσελίδες Έντυπα Φυλλάδια Εκτίμηση κοινοτικών πόρων φροντίδας υγείας για τη νόσο και τις επιπτώσεις της νόσου. Επισήμανση αναφορών από τα μέλη της κοινότητας σχετικά με αναποτελεσματική / ανεπαρκή λειτουργία της κοινότητας. Διερεύνηση ανεπιθύμητης επιδείνωσης της νόσου μέσα στην κοινότητα. Ανίχνευση δυνάμεων / περιορισμών των κοινοτικών πόρων και της δέσμευσης της κοινότητας για αλλαγή. Επιβεβαίωση της επίδρασης των σχετιζόμενων παραγόντων στις δραστηριότητες της κοινότητας. Προσδιορισμός της γνώσης / κατανόησης της θεραπευτικής αγωγής. Επισήμανση της χρήσης των διαθέσιμων πόρων της κοινότητας για ανάπτυξη / χρηματοδότηση προγραμμάτων. Υιοθέτηση συνεργατικού πνεύματος στην κοινότητα χωρίς άρνηση της ατομικότητας των μελών / ομάδων. Συνεργασία με την κοινότητα στον καθορισμό και στην ιεράρχηση των στόχων της φροντίδας υγείας για τη διευκόλυνση της διαδικασίας προγραμματισμού. Σχεδιασμός μαζί με τις υπηρεσίες υγείας της κοινότητας και τις κοινωνικές υπηρεσίες για την ανεύρεση λύσεων σε ανιχνευθείσες και προσδοκώμενες ανάγκες / προβλήματα. Ανίχνευση συγκεκριμένων ευρισκόμενων σε κίνδυνο πληθυσμών ή υποεξυπηρετούμενων για την ενεργή συμμετοχή τους στη διαδικασία. 17

Ανάπτυξη εκπαιδευτικού σχεδίου / συγκρότηση ομάδας ομιλητών για τη διάδοση των πληροφοριών στα μέλη της κοινότητας σχετικά με την αξία της θεραπείας Παροχή βοήθειας στην κοινότητα για την ανάπτυξη σχεδίου για τη συνέχιση της αξιολόγησης των αναγκών της Παροχή βοήθειας στην κοινότητα για την ανάπτυξη σχεδίου για τη συνέχιση της αξιολόγησης της λειτουργίας της κοινότητας και της αποτελεσματικότητας του σχεδίου. Ενθάρρυνση της κοινότητας να συνάψει συνεργασίες μέσα στην κοινότητα και μεταξύ της κοινότητας και της ευρύτερης κοινωνίας για τη βοήθεια στο μακροπρόθεσμο σχεδιασμό για τις προσδοκώμενες / προβαλλόμενες ανάγκες και ανησυχίες. Συνταγογραφημένη αγωγή: ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΟΥ ΔΟΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΡΩΙ ΜΕΣΗΜΕΡΙ ΒΡΑΔΥ 18