ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΚΙΝΔΥΝΩΝ ΚΑΙ ΚΡΙΣΕΩΝ ΚΑΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΩΝ ΑΝΑΓΚΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ Συγγραφέας Σ. Βερνίκος 1
Δραστηριότητα 1 Παρατηρώντας τις τέσσερις φωτογραφίες που παρατίθενται, εντοπίστε τι αφύσικο υπάρχει σε αυτές. Προσπαθήστε μετά να περιγράψετε μια κοινή στρεβλή αντίληψη που εκφράζουν. Διατυπώστε τον σχολιασμό σας. Δραστηριότητα 2 To 1980, μια Ινδική θυγατρική εταιρεία της Union Carbide (αμερικάνικη πολυεθνική) εγκατέστησε ένα χημικό εργοστάσιο στην Bhopal. To εργοστάσιο αυτό, παρήγαγε ένα φυτοφάρμακο με το όνομα Carbaryl, το οποίο το χρησιμοποιούσαν οι Ινδοί αγρότες και οι καλλιεργητές φρούτων. Το εργοστάσιο παρείχε τη δυνατότητα για χιλιάδες θέσεις εργασίας στην περιοχή. Ωστόσο εμφανίστηκε κάποια κριτική της τοπικής κοινότητας, λόγω της τοποθεσίας ενός τέτοιου εργοστασίου, μέσα στην Bhopal. Τα μεσάνυχτα, της 2ας Δεκεμβρίου του 1984, το εργοστάσιο περιείχε 42 τόνους μεθυλικού ισο-κυανίου σε μικρές υπόγειες δεξαμενές. Την προηγούμενη μέρα, οι μηχανικοί χρησιμοποίησαν νερό για να ξεπλύνουν τις σωληνώσεις, πάνω από τις αποθηκευτικές δεξαμενές. Μεγάλη ποσότητα του νερού όμως, δεν είχε στεγνώσει καθώς ήταν κλειστές τουλάχιστον δύο βαλβίδες και άλλες ήταν εν μέρει κλειστές. Ο υπεύθυνος μηχανικός είπε στους χειριστές να ξεπλύνουν πάλι το σύστημα. Μια διαρρέουσα βαλβίδα άφησε 2.000 τόνους νερού να μπουν στη Δεξαμενή 610, η οποία περιείχε αποθηκευμένο μεθυλικό ισοκυάνιο. Νωρίς το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου του 1984, άρχισε να 2
σχηματίζεται δηλητηριασμένο αέριο από το μεθυλικό ισοκυάνιο. Το σύννεφο προκάλεσε ασφυξία σε πολλά άτομα, που κοιμούνταν και μέχρι το πρωί ήταν νεκροί 1.200 άνθρωποι. Το τοπικό νοσοκομείο δέχθηκε άμεσα 20.000 άτομα, που είχαν επηρεαστεί από το αέριο. Πάνω από 3.000 άτομα πέθαναν και 40.000 αρρώστησαν από τη διαρροή του αερίου. Η εκτίμηση των αρχικών αναφορών μιλούσαν για 1.750 νεκρούς και 200.000 ασθενείς. Ένα σημείο που αξίζει να επισημάνουμε είναι η έλλειψη ανησυχίας των τοπικών εργατών του εργοστασίου για την τριγύρω κοινότητα. Λίγοι προσπάθησαν να προειδοποιήσουν για τον κίνδυνο. Αυτό το γεγονός φέρνει στην επιφάνεια το μεγαλύτερο θέμα που αφορά στην τοπική κυβέρνηση, η οποία επέτρεψε να χτιστεί μια τέτοια εγκατάσταση δίπλα σε μια κατοικημένη περιοχή. Επιπλέον, η διαχείριση της κρίσης μέσα στην περιοχή εμφανίστηκε υποτυπώδης και ανίκανη να προσφέρει ικανοποιητικά επίπεδα προετοιμασίας. Η τριγύρω κοινότητα φάνηκε ότι δεν είχε την βασική ειδοποίηση σχετικά με το τι να κάνουν. Πολλοί δεν θα είχαν πεθάνει ή δεν θα είχαν αρρωστήσει, αν κινούνταν αργά, αν ανέπνεαν αργά, αν κλείνονταν μέσα στα σπίτια τους και ακόμη πιο σημαντικό, αν χρησιμοποιούσαν υγρές πετσέτες που είναι αποτελεσματικά, αν και πρωτόγονα, φίλτρα, μέσα από τα οποία θα μπορούσαν να αναπνέουν. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να δημιουργήσει τέτοιες πολιτικές και να πληροφορήσει την κοινότητα για τον κίνδυνο. Πολύ μικρή προσπάθεια έγινε, ώστε να ειδοποιηθεί η κοινότητα μέσω των σειρήνων ή των δημόσιων ανακοινώσεων. Μετά το περιστατικό, μερικοί επίσημοι της Union Carbide προσπάθησαν να μειώσουν τις ευθύνες της εταιρείας τους. Ο προϊστάμενος του ιατρικού τομέα της Union Carbide υποστήριξε, ότι το αέριο δεν ήταν δηλητηριώδες. Δεκαπέντε μέρες μετά τη διαρροή, ο διευθυντής του εργοστασίου της Bhopal εξακολουθητικά υποστήριζε ότι το αέριο δεν ήταν φονικό. Το στήριζε στο ότι κανείς από το εργοστάσιο δεν είχε πεθάνει. Διατυπώστε τις απόψεις σας για τη διαχειριστική πλευρά της συγκεκριμένης καταστροφής, τόσο από τη μεριά της U.C., όσο και της τοπικής κυβέρνησης. Προτείνατε μέτρα για την πρόληψη παρόμοιων περιστατικών. Σχολιάστε την σχέση μεταξύ της ποιότητας διαχείρισης της συγκεκριμένης κρίσης και του κοινωνικοπολιτικού πλαισίου στο οποίο αυτή εξεδηλώθη. 3
Δραστηριότητα 3 Απόσπασμα από δημοσίευμα του καθημερινού τύπου: «ΘΥΡΑ 7 - Κυριακή 8 Φεβρουαρίου 1981. Στην 20η αγωνιστική του πρωταθλήματος οι ερυθρόλευκοι υποδέχονταν στο στάδιο Καραϊσκάκη την ΑΕΚ, που βρισκόταν δύο βαθμούς πίσω τους. Η ομάδα του Ολυμπιακού θριάμβευσε βάζοντας 6 γκολ. Πολλοί από τους φιλάθλους του Θρύλου που βρίσκονταν στη θύρα 7, έτρεξαν πριν από τη λήξη του αγώνα να βγουν έξω, προκειμένου να πάνε στη θύρα 1 για να υποδεχτούν τους θριαμβευτές. Η ώρα ήταν 16:58 και το παιχνίδι ήθελε δύο λεπτά για να τελειώσει. Κάποιος από τους φιλάθλους πάτησε κάποιο μαξιλαράκι και γλίστρησε στα σκαλοπάτια που οδηγούν στην έξοδο. Η μοιραία πόρτα ήταν κλειστή ή μισάνοιχτη σύμφωνα με άλλους και το κακό δεν άργησε να γίνει, καθώς δεκάδες άτομα έπεσαν το ένα πάνω στο άλλο και ποδοπατήθηκαν, αφού από πίσω έρχονταν ανυποψίαστοι φίλαθλοι κατά κύματα. Οι 21 νεκροί και οι τραυματίες μεταφέρονται με περιπολικά και 13 ασθενοφόρα του ΕΚΑΒ. Ένας από τους τραυματίες, ο Η.Λ., ανέφερε στην κατάθεσή του :Η πόρτα ήταν μισάνοιχτη. Όταν έφτασα όμως στα τελευταία σκαλοπάτια, γλίστρησα και έπεσα. Πριν καταλάβω καλά-καλά τι έγινε, άρχισαν να πέφτουν από πάνω μας ένας, δύο, τρεις, δέκα..., εκατό». Διαβάζοντας την παραπάνω περιγραφή της τραγωδίας της θύρας 7, προσπαθήστε να φανταστείτε την εξέλιξη του γεγονότος καρέ-καρέ: Ετοιμάζομαι να πάω στη θύρα 1 για να αποθεώσω την ομάδα. Ταυτόχρονα με εμένα χιλιάδες άλλοι οπαδοί της ομάδας ξεκινούν την ίδια διαδικασία. Φανταστείτε τώρα μια μισάνοικτη πύλη και ένα τεράστιο πλήθος ανθρώπων να προσπαθεί να βγει από ένα τεράστιο χώρο. Ανατρέξτε στα λόγια του φίλαθλου που γλίστρησε. Προσπαθήστε να «βιώσετε» το τι συνέβη. «Ζήστε» την τραγική αυτή εμπειρία, «νιώστε» το τι έγινε. Είναι κατά την άποψή σας η τραγωδία αυτή αποτέλεσμα συλλογικού πανικού; Αναπτύξτε σε 5-7 γραμμές την άποψή σας, αναλογιζόμενοι αν υπήρχαν οι προϋποθέσεις δημιουργίας ζωτικού χώρου για την ανάπτυξη των κινητικών παραμέτρων της διαταραχής πανικού. 4
Δραστηριότητα 4 Είστε σε μια γιορτή του νηπιαγωγείου του παιδιού σας σε ένα κεντρικό κινηματοθέατρο της Αθήνας. Η διεύθυνση του νηπιαγωγείου έχει βάλει τα παιδιά στο αριστερό τμήμα της αίθουσας και τους γονείς στο δεξί. Ανάμεσα στα δύο τμήματα παρεμβάλλεται ο κεντρικός διάδρομος της αίθουσας. Υπάρχουν δύο έξοδοι διαφυγής: μία μπροστά από το αριστερό τμήμα (παιδιά) και μία μπροστά στο δεξί (γονείς). Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης γίνεται ένας σεισμός μεσαίου μεγέθους χωρίς σοβαρές επιπτώσεις στις υποδομές της αίθουσας. Προσπαθήστε να περιγράψετε σε 7-10 γραμμές τι κατά την άποψή σας θα συμβεί και συνδυάστε το με την έννοια της «κοινωνικής αλληλεπίδρασης» που αναφέρεται στο υπογραμμισμένο τμήμα της αντίστοιχης θεωρίας. Τι συμπεράσματα βγάζετε; Διατυπώστε μια βασική αρχή διευθέτησης και κατανομής των θεατών μιας παράστασης όταν το ακροατήριο είναι μεικτό. (παιδιά και γονείς). Δραστηριότητα 5 Κατά τη διάρκεια άσκησης για τους σεισμούς στο Kobe στην Ιαπωνία, δόθηκε στους εκπαιδευόμενους το εξής κωδικοποιημένο πρωτόκολλο διαφυγής από συγκεκριμένο κτίριο που κατέληγε σε χώρο ασφαλούς καταφυγής: Δ Ε Ε Δ Δ Α, όπου Ε σημαίνει ευθεία, Δ σημαίνει δεξιά, Α σημαίνει αριστερά, στην επόμενη διασταύρωση. Βρείτε τον χώρο ασφαλούς καταφυγής και σχεδιάστε το κωδικοποιημένο πρωτόκολλο της αντίστροφης διαδρομής (επιστροφής), δεδομένου ότι αφετηρία και η φορά εκκίνησης παρίστανται από το κόκκινο διάνυσμα. 5
Η όλη διαδικασία έχει σκοπό να αναδείξει την αναγκαιότητα της συμμετοχής όλων των εκπαιδευθέντων στο σχεδιασμό μιας στρατηγικής επίλυσης του συγκεκριμένου προβλήματος. 6
Δραστηριότητα 6 Ο διάσημος μάγος David Copperfield στο site του έχει τι εξής τρικ: Στην άνω κάρτα παρουσιάζει έξι φιγούρες της τράπουλας και προτρέπει να επικεντρώσετε την προσοχή σας σε μία από αυτές. Ισχυρίζεται ότι θα βρει ποια φιγούρα έχετε επιλέξει στο μυαλό σας. Στη μεσαία κάρτα δηλώνει ότι δεν σας γνωρίζει και παρόλο που δεν μπορεί να δει την κάρτα που έχετε επιλέξει, μπορεί να μαντέψει ακριβώς ποια είναι αυτή. Τέλος, στην κάτω κάρτα, όντως η κάρτα που έχετε επιλέξει λείπει. Ο Copperfield χρησιμοποιεί τη μορφή μεροληψίας που προαναφέραμε με το όνομα επιδράσεις του πλαισίου διατύπωσης. Προσπαθήστε να περιγράψετε τι ακριβώς συμβαίνει και πως λειτουργεί το συγκεκριμένο τρικ. Η δραστηριότητα αυτή έχει σκοπό να μας προβληματίσει για το πόσο εύκολα κάποιος, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες τεχνικές, μπορεί να μας παραπλανήσει. Η ρήση, λοιπόν, τίποτε δεν είναι όπως φαίνεται αποκτά βαρύνουσα σημασία στο πεδίο της διαχείρισης κινδύνων και κρίσεων, ιδιαίτερα όταν απαιτείται λήψη άμεσων αποφάσεων. 7
Δραστηριότητα 7 Στο παραπάνω κείμενο βλέπετε μια προσπάθεια της FEMA να εμπνεύσει στα μικρά παιδιά μέσω δραστηριοτήτων, την ανάγκη δημιουργίας συμπράξεων για τη διαχείριση καταστροφών. Ζητάει να αποτυπώσουν την παλάμη τους στο χαρτί και μετά να γράψουν (ή να ζωγραφίσουν) πάνω σε κάθε δάκτυλο το όνομα (ή το πρόσωπο) κάποιου, που τους έχει δώσει χείρα βοηθείας. Μετά, ζητάει να πουν αυτό σε κάποιον άλλο. Δεδομένου ότι η ομαδικότητα και η αλληλοβοήθεια αναπτύσσονται μέσα από εκπαιδευτικές δραστηριότητες, προτείνετε αντίστοιχες παιδικές εκπαιδευτικές τεχνικές. Σημείωση: Έχετε πάντα στις προτεραιότητές σας την άμεση αναγκαιότητα της πληροφόρησης των παιδιών για τα είδη των καταστροφών και τους τρόπους αντιμετώπισής τους. 8
Δραστηριότητα 8 Επικοινωνία της κρίσης: εγκληματική ενέργεια. Μελέτη περίπτωσης: Δολοφονία 12 μαθητών και ενός καθηγητή σε γυμνάσιο των Ηνωμένων Πολιτειών. Στις 20 Απριλίου 1999, δύο μαθητές γυμνασίου δολοφονούν με περίστροφο 12 συμμαθητές τους και έναν καθηγητή σε γυμνάσιο επαρχίας των ΗΠΑ. Η είδηση κάνει το γύρο του κόσμου και προκαλεί σοκ στην αμερικανική αλλά και διεθνή κοινή γνώμη. Την επικοινωνιακή διαχείριση της κρίσης ανέλαβε η ομάδα διαχείρισης κρίσεων των τοπικών αρχών. Η ομάδα είχε να αντιμετωπίσει δημοσιότητα άνευ προηγουμένου αναφορικά με το συμβάν: πάνω από 750 ΜΜΕ κατέφτασαν επιτόπου για να καλύψουν το γεγονός. Επιπροσθέτως, με δικαστική διαταγή, επιφορτίστηκε να συντάξει ακριβή έκθεση αναφορικά με τα γεγονότα και τη διαχείριση της κρίσης. Η ομάδα διέθετε ήδη σχέδιο επικοινωνιακής διαχείρισης κρίσεων, το οποίο, ωστόσο, έπρεπε να αναπροσαρμοστεί δεδομένης της εμβέλειας της κρίσης. Η ομάδα συγκροτήθηκε από 6 βασικά μέλη, τα οποία είχαν τη βοήθεια συναδέλφων τους από το τμήμα επικοινωνίας αλλά και την εθελοντική συνδρομή ειδικών επικοινωνίας από τα τμήματα Δημοσίων Σχέσεων άλλων εκπαιδευτικών ενώσεων. Κεντρικός στόχος της επικοινωνιακής εκστρατείας ήταν να κατορθώσει το σχολείο και η τοπική κοινότητα να ξεπεράσει την κρίση: συγκεκριμένα, από τη φάση άμυνας και αντίδρασης, να περάσει στη φάση μάθησης από την τραυματική εμπειρία, με στόχο την αποφυγή παρόμοιων επεισοδίων στο μέλλον. Για να πετύχει το στόχο της, η ομάδα ακολούθησε τις εξής στρατηγικές: Ανέλαβε επιτόπου ρόλο καθοδηγητή, συμβουλεύοντας μαθητές και καθηγητές. Ανέπτυξε εργαλεία επικοινωνίας για να καθησυχάσει τους γονείς και τα μέλη της τοπικής κοινότητας. 9
Ενίσχυσε αποτελεσματικές στρατηγικές που είχαν ήδη αναπτυχθεί, αυθόρμητα, από τους εμπλεκόμενους.. Έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στην ψυχολογική αποκατάσταση των ακροατηρίων-στόχων. Παράλληλα, πρόσφερε συμβουλευτική στήριξη για τη σταδιακή επάνοδο των κανονικών ρυθμών λειτουργίας του σχολείου. Επιχείρησε να αμβλύνει τη συλλογική οδύνη, καλλιεργώντας κλίμα «δυναμισμού» και «αγωνιστικότητας» για την έξοδο από την κρίση. Ως βασικό κίνητρο και προτεραιότητα για το σχεδιασμό και την υλοποίηση των επικοινωνιακών στρατηγικών έθεσε την αποκατάσταση της τοπικής κοινότητας και δεν αποπροσανατολίστηκε από τις ισχυρές πιέσεις των ΜΜΕ. Έδωσε έμφαση στη δέσμευση των ιθυνόντων του σχολείου και των τοπικών αρχών για την έξοδο από την κρίση και για την αποκατάσταση των ακροατηρίων. Για την υλοποίηση των στρατηγικών πραγματοποιήθηκαν οι παρακάτω επιμέρους ενέργειες: Αναβάθμιση του υπάρχοντος σχεδίου αντιμετώπισης κρίσεων, το οποίο περιείχε, μεταξύ άλλων, λεπτομερή περιγραφή των ενεργειών που θα έπρεπε να γίνουν στα πρώτα δύο εικοσιτετράωρα έπειτα από μία κρίση. Επικοινωνία με τους ιθύνοντες άλλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που είχαν υπερβεί παρόμοιες κρίσεις, καθώς και με τους ειδικούς που υπήρξαν επικεφαλής στην επικοινωνιακή διαχείρισή τους. Επίσης, ζητήθηκε η συνδρομή καταξιωμένων οργανισμών και ινστιτούτων δημοσίων σχέσεων, διαχείρισης κρίσεων και ψυχολογικής στήριξης θυμάτων. Διοργάνωση συσκέψεων όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι των σχολικών αρχών, των τοπικών συνδικάτων και της τοπικής πολιτικής ηγεσίας για να διαμοιραστούν τα καθήκοντα και οι ευθύνες του σχεδίου δράσης έναντι της κρίσης. Μεταξύ άλλων, προβλέφθηκε η δημιουργία ενός κέντρου επικοινωνίας σε μικρή απόσταση από το σχολείο και ενός κέντρου γενικής διαχείρισης της κρίσης. 10
Διοργάνωση συνεντεύξεων τύπου αναφορικά με την εξέλιξη της διαχείρισης της κρίσης (εξωτερική επικοινωνία) και συσκέψεων για την καθημερινή ημερήσια διάταξη της αντιμετώπισης της κρίσης (εσωτερική επικοινωνία). Στις τελευταίες, συμμετείχαν νομικοί εκπρόσωποι, κρατικές υπηρεσίες διαχείρισης επειγόντων περιστατικών, οι αστυνομικές αρχές και άλλες κυβερνητικές ομάδες. Δημιουργία βάσης δεδομένων με τα στοιχεία όλων των ΜΜΕ και των εκπροσώπων του τύπου που ζήτησαν πληροφορίες ή συνεντεύξεις και εγκαθίδρυση συνεχούς ροής ενημέρωσης για το πώς η τοπική κοινότητα προσπαθεί να ξεπεράσει την κρίση, να αποκαταστήσει το μετα-τραυματικό σύνδρομο των μελών της και να ανακτήσει τους φυσιολογικούς ρυθμούς της. Ανάλυση του περιεχομένου των δημοσιευμάτων των ΜΜΕ αναφορικά με την κρίση με στόχο να αξιολογηθεί ο αντίκτυπος των μηνυμάτων της επικοινωνιακής εκστρατείας το κατά πόσον έγιναν αντιληπτά, εάν είχαν το επιθυμητό αποτέλεσμα ή όχι. Με αυτόν τον τρόπο, αντλήθηκαν, επίσης, σημαντικά πορίσματα για τις αλλαγές που έχουν επέλθει τόσο στο σύγχρονο τρόπο λειτουργίας των ΜΜΕ όσο και στα ίδια τα ακροατήρια, τις προσλήψεις και τις αναπαραστάσεις τους. Ως ακροατήρια-στόχοι τέθηκαν οι εξής ομάδες: γονείς, μαθητές, καθηγητές και λοιποί εργαζόμενοι του σχολείου, ΜΜΕ, κρατικοί φορείς και δικαστικές αρχές, τα μέλη της τοπικής κοινότητας και η πολιτική της ηγεσία. Σε επίπεδο επικοινωνιακών στρατηγικών, η ομάδα: Διαμόρφωσε συγκεκριμένο σχέδιο δράσης για την επικοινωνία της κρίσης, όπου καταδεικνύονταν οι προτεραιότητες στη διαχείριση της κρίσης. Επίσης, το σχέδιο περιείχε οδηγίες για την εκπόνηση των στρατηγικών εσωτερικής και εξωτερικής επικοινωνίας, την επικοινωνία με τα ΜΜΕ, τον συντονισμό των ερευνών, τη διοργάνωση συσκέψεων και συναντήσεων Δημοσίων Σχέσεων, τον συντονισμό των εθελοντών. Δημιούργησε μεθόδους εξειδικευμένης επικοινωνίας με τα ποικίλα ακροατήρια-στόχους. 11
Αντέδρασε άμεσα και με υπευθυνότητα στα αιτήματα πληροφόρησης, παραχωρώντας πληροφορίες και συνεντεύξεις, ενώ προσάρμοσε τη ροή ενημέρωσης στο χρονοδιάγραμμα και στις απαιτήσεις της ημερήσιας διάταξης των ποικίλων ΜΜΕ. Ενημέρωνε καθημερινά το σύνολο των συνεργατών στη διαχείριση της κρίσης για την εξέλιξη των ερευνών και των εργασιών αποκατάστασης. Μίλησε με «μία φωνή» και έμεινε πιστή στο κατεξοχήν «μήνυμα», όπως αυτά είχαν διαμορφωθεί αρχικά. Επιχειρησιακό επίπεδο / Δραστηριότητες Για διάστημα ενός μήνα μετά την κρίση υπήρξε ανταπόκριση σε πάνω από 1.000 αιτήματα για πληροφόρηση ανά ημέρα, τα οποία προέρχονταν από τα διάφορα ακροατήρια-στόχους. Επίσης, η βάση δεδομένων αναβαθμιζόταν ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Σύνταξη δελτίων τύπου και πραγματοποίηση συνεντεύξεων τύπου δύο φορές τη μέρα. Καθημερινή αναπροσαρμογή των μηνυμάτων που έπρεπε να απευθυνθούν στα ακροατήρια-στόχους με τη βοήθεια νομικών ειδημόνων και μάνατζερ. Εγκατάσταση ειδικής τηλεφωνικής γραμμής για δωρεές χρημάτων ή αντικειμένων και εθελοντική προσφορά υπηρεσιών. Ισχυροποίηση των δεσμών με τους εκπροσώπους των τοπικών ΜΜΕ, ειδικά μετά την αποχώρηση των μεγάλων ΜΜΕ από το πεδίο της κρίσης. Διοργάνωση και συντονισμός ειδικών εκδηλώσεων: «Πρώτη ημέρα επιστροφής στο σχολείο», ετήσιες επετειακές εκδηλώσεις προς τιμήν της μνήμης των θυμάτων, επισκέψεις επιφανών πολιτικών, περιηγήσεις στο ανακαινισμένο σχολείο κ.ά. Κατά τη φάση ανασκόπησης και μάθησης, σύνοψη των διδαγμάτων που αντλήθηκαν από την εμπειρία της διαχείρισης της κρίσης. 12
Εκπόνηση αναλυτικής παρουσίασης των πεπραγμένων, σε έντυπη και ηλεκτρονική μορφή, με ακροατήρια-στόχους εκπαιδευτικούς και ιθύνοντες εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, στελέχη οργανισμών διαχείρισης επειγόντων περιστατικών, στελέχη δημοσίων φορέων. [ Προσαρμογή από: Fearn-Banks, K., Crisis Communication A Casebook Approach, Laurence Erlbaum Associates, 2007 (γ έκδ.), σ. 221-228.] Λαμβάνοντας υπόψη τις διαδικασίες διαχείρισης της συγκεκριμένης κρίσης και ιδιαίτερα τα πρωτόκολλα τα οποία παρήχθησαν, προτείνατε συγκεκριμένες διαδικασίες για την αντιμετώπιση βίαιων επεισοδίων που προέρχονται από εξωσχολικούς παράγοντες, σε μια σχολική μονάδα. Σημείωση: Δημιουργήστε ένα δικό σας σενάριο και περιγράψτε πως θα το αντιμετωπίζατε. Δραστηριότητα 9 Να χωριστείτε σε τρεις ομάδες και να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο. Συνήθως όταν τίθενται θέματα πρόληψης κινδύνου σε δημόσιους χώρους ανακύπτουν ζητήματα αρμοδιότητας, αδιαφορίας, έλλειψης συντονισμού κ.ά. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εμπλεκόμενοι υπάλληλοι, χρήστες, διοίκηση, βοηθητικό προσωπικό-έχουν διαφορετικές απόψεις σε σχέση με τη βαρύτητα των προβλημάτων, τον τρόπο επίλυσής τους, αλλά και τις ευθύνες που καλείται να αναλάβει η κάθε ομάδα. Εάν υποθέσουμε ότι το πρόβλημα τίθεται σε ένα νοσοκομείο, οι τρεις ομάδες θα παίξουν τους εξής ρόλους: Ομάδα Α: ασθενείς /επισκέπτες Ομάδα Β: ιατρικό /νοσηλευτικό προσωπικό Ομάδα Γ: διοικητικό προσωπικό 13
Στόχος είναι μέσα από διαλογική αντιπαράθεση να αναδειχθεί η ποικιλία συμπεριφορών στα θέματα κινδύνου μέσα στο νοσοκομείο, ώστε να συνεκτιμηθούν αυτές στην προσπάθεια εξορθολογισμού της διαχείρισής του. Μελετήστε την περίπτωση της διαδικασίας μιας άσκησης εκκένωσης του Νοσοκομείου σε περίπτωση σεισμού και μελετήστε τις αντιδράσεις των συγκεκριμένων ομάδων στην ανακοίνωση της έναρξης της άσκησης και στην αναγκαιότητα υπακοής τους στις συγκεκριμένες οδηγίες. Ιδιαίτερα τονίστε την απόρριψη σειράς στερεοτυπικών αντιλήψεων οι οποίες προϋπάρχουν σαν ισχυρές πεποιθήσεις και βεβαίως δεν επαληθεύονται, π.χ. η ισχυρή αντίληψη της συμμόρφωσης των ασθενών και των συνοδών τους στις προτεινόμενες διαδικασίες. 14