ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΥΛΙΚΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ B ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-2015 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΚΥΠΡΟΥ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος αυτού του βιβλίου/διδακτικού υλικού που καλύπτεται από πνευματικά δικαιώματα (copyright), ή η χρήση του σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς τη γραπτή άδεια του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού / Υ.Α.Π. ΕΠΙΤΡΕΠΕΤΑΙ η χρήση του αποκλειστικά για εκπαιδευτικούς σκοπούς στο πλαίσιο των μαθημάτων στα σχολεία.
Ενότητα 2 (επανάληψη) Α. ΚΕΙΜΕΝΟ: Ο Όρκος των Αθηναίων Εφήβων Εισαγωγικό σημείωμα: Ο Όρκος των Αθηναίων Εφήβων ή ο της Αγραύλου εφήβων όρκος, ήταν ο όρκος που έδιναν οι Αθηναίοι όταν γίνονταν 18 ετών. Παρουσιάζονταν στην εκκλησία του δήμου στην Πνύκα, αναγράφονταν στους καταλόγους των πολιτών (ληξιαρχικόν γραμματείον) και τους χορηγούνταν ένα δόρυ και μια ασπίδα. Στη συνέχεια, ανέβαιναν στην Ακρόπολη κι έδιναν στο ιερό της Αγραύλου τον όρκο των Αθηναίων εφήβων. Ο όρκος διασώζεται από τον ρήτορα Λυκούργο και λέγεται πως γράφτηκε από τον ίδιο τον Σόλωνα, νομοθέτη των Αθηναίων. Οὐ καταισχυνῶ ὅπλα τὰ ἱερά, οὐδ' ἐγκαταλείψω τὸν παραστάτην ὅτῳ ἂν στοιχήσω ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν τὴν πατρίδα δὲ οὐκ ἐλάσσω παραδώσω, πλείω δὲ καὶ ἀρείω ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Καὶ εὐηκοήσω τῶν ἀεὶ κρινόντων, καὶ τοῖς θεσμοῖς τοῖς ἱδρυμένοις πείσομαι καὶ ὅσους ἂν ἄλλους τὸ πλῆθος ἱδρύσηται ὁμοφρόνως καὶ ἂν τις ἀναιρῇ τοὺς θεσμοὺς ἢ μὴ πείθηται οὐκ ἐπιτρέψω, ἀμυνῶ δὲ καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν. Καὶ ἱερὰ τὰ πάτρια τιμήσω. Λυκούργου, Κατά Λεωκράτους, 77 (διασκευή) Λεξιλόγιο: οὐ καταισχυνῶ τὸν παραστάτην ὅτῳ ἂν στοιχήσω πλείω δὲ καὶ ἀρείω εὐηκοέω-ῶ ὁμοφρόνως ἀναιρῇ τοὺς θεσμοὺς τῶν ἀεὶ κρινόντων (κρίνω= δικάζω) ἵστορες δε θα ντροπιάσω ο σύντροφος στη μάχη με όποιον ταχθώ στη μάχη μεγαλύτερη και κυρίαρχη υπακούω ομόφωνα καταργεί τους νόμους οι δικαστές μάρτυρες Ερωτήσεις κατανόησης: (α) Τι ορκίζονται οι έφηβοι Αθηναίοι και σε ποιο συμπέρασμα μπορείτε να οδηγηθείτε σχετικά με τα ιδανικά τους; (β) Για ποιο λόγο νομίζετε ότι αναφέρονται ως μάρτυρες οι θεοί; (γ) Πώς λειτουργεί και πώς διασφαλίζεται η δημοκρατία στη χώρα μας σήμερα; 1
Να αποδώσετε το πιο κάτω απόσπασμα από το κείμενο στα Νέα Ελληνικά. Οὐ καταισχυνῶ ὅπλα τὰ ἱερά, οὐδ' ἐγκαταλείψω τὸν παραστάτην ὅτῳ ἂν στοιχήσω ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν. Τὴν πατρίδα δὲ οὐκ ἐλάττω παραδώσω, πλείω δὲ καί ἀρείω ὅσης ἂν παραδέξωμαι. Β. ΛΕΞΕΩΝ... ΤΑΞΙΔΙ (α) κρινόντων <κρίνω, κρίνομαι (= κρίνω, αποφασίζω, σκέφτομαι) 1. Να γράψετε απλές και σύνθετες λέξεις που παράγονται από το ρ. κρίνω. Απλές λέξεις Σύνθετες λέξεις κρίσιμος, κρίμα, κριτική.............. επικρίνω, υποκρίνομαι........................ 2
2. Να υπογραμμίσετε τη σωστή σημασία που έχει η λέξη κρίση στις πιο κάτω προτάσεις. (α) Είχε πολλές γνώσεις αλλά όχι σωστή κρίση. i) κριτική ικανότητα ii) απόφαση (β) Δέχτηκε αρκετές θετικές κρίσεις για το βιβλίο του. i) κριτική ii) αμφισβήτηση (γ) Η οικονομική κρίση είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας. i) αποσταθεροποίηση ii) απόρριψη (δ) Η κρίση του δικαστηρίου ήταν καταδικαστική. i) σχολιασμός ii) απόφαση (ε) Κατά την κρίση μου, έχεις απόλυτο δίκαιο! i) γνώμη ii) κριτική (β) τιμήσω < τιμάω, ῶ (= τιμώ, εκτιμώ σέβομαι) 1. Να σχηματίσετε σύνθετες λέξεις με τις προθέσεις. εκ υπό ανά από τιμώ διά υπέρ προ εν επί 3
2. Να συμπληρώσετε τα κενά των πιο κάτω προτάσεων, χρησιμοποιώντας λέξεις από το πλαίσιο (μια λέξη περισσεύει). εκτιμώ, εκτίμηση, υποτίμηση, τιμητική, ισοτιμία, τιμή, τιμολόγιο, προτίμηση, έντιμος, επίτιμος, διατίμηση (α) Οικονομικοί αναλυτές ότι η. του νομίσματος θα έχει αρνητικές συνέπειες ως προς την.. του εθνικού νομίσματος με το δολάριο. Επίσης, θα υπάρξουν επιπτώσεις στις.. των αγαθών. (β) Τα. πρέπει να παραδίνονται έγκαιρα, κατά πριν από το τέλος του μήνα. (γ) Ο υπουργός εξέφρασε την του προς το μέλος του Συμβουλίου, επιδίδοντάς του πλακέτα. Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΘΥΜΑΜΑΙ Ουσιαστικά Β κλίσης (ΓΑΕ, σ. 52-55, 94-98) Η Β κλίση ουσιαστικών περιλαμβάνει αρσενικά και θηλυκά σε -ος, και ουδέτερα σε -ον. 1. Να συμπληρώσετε τις καταλήξεις των ουσιαστικών της Β κλίσης. Ενικός αριθμός Πτώσεις Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. ὁ ἄνθρωπ. ἡ ἄμπελ τὸ δῶρ. Γεν. τοῦ ἀνθρώπ.. τῆς ἀμπέλ τοῦ δώρ. Δοτ. τῷ ἀνθρώπ. τῇ ἀμπέλ τῷ δώρ Αιτ. τὸν ἄνθρωπ. τὴν ἄμπελ. τὸ δῶρ Κλητ. ὦ ἄνθρωπ ὦ ἄμπελ ὦ δῶρ.. Πληθυντικός αριθμός Πτώσεις Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. οἱ ἄνθρωπ αἱ ἄμπελ.. τὰ δῶρ Γεν. τῶν ἀνθρώπ.. τῶν ἀμπέλ.. τῶν δώρ Δοτ. τοῖς ἀνθρώπ. ταῖς ἀμπέλ τοῖς δώρ. Αιτ. τοὺς ἀνθρώπ.. τὰς ἀμπέλ. τὰ δῶρ.. Κλητ. ὦ ἄνθρωπ.. ὦ ἄμπελ. ὦ δῶρ 4
2. α) Στον πιο κάτω πίνακα να σημειώσετε τα ουσιαστικά της Β κλίσης του κειμένου. β) Να τα μεταφέρετε στον αντίθετο αριθμό. Ουσιαστικά Β κλίσης Αντίθετος αριθμός Παρατηρώ ότι: Τα ουσιαστικά αρσενικού και θηλυκού γένους έχουν τις ίδιες... Τα ξεχωρίζουμε μόνο από το.. τους. Η κατάληξη οι στην ονομαστική πληθυντικού αρσενικού και θηλυκού γένους, είναι βραχύχρονη. Το α στις καταλήξεις του πληθυντικού των ουδετέρων σε ον, είναι βραχύχρονο. Τα ουδέτερα και στους δύο αριθμούς έχουν τρεις πτώσεις όμοιες:..,... και.. 3. Να μεταφέρετε τα παρακάτω ουσιαστικά στον αντίθετο αριθμό, διατηρώντας την ίδια πτώση. ταῖς κιβωτοῖς. τῆς ἀτραποῦ. ἡ ἤπειρος. ὦ λαοί. τῇ καμήλῳ. τὸ λίτρον. τῶν ἀρότρων. τὴν ἄρκτον. 5
4. Nα συμπληρώσετε τα κενά, βάζοντας τις λέξεις που βρίσκονται στην παρένθεση στον κατάλληλο τύπο. (α) Oἱ Θηβαίων ἄνδρες εἰσῆλθον περὶ τὸν πρῶτον.. (ὕπνος) σὺν (τὸ ὅπλον, δοτική πληθυντικού) ἐς Πλάταιαν τῆς Βοιωτίας. (β) Σύνειμι. (ἄνθρωπος, δοτική πληθυντικού) σοφοῖς. (γ) (ὁ Δημάρατος, δοτική ενικού) δῶρον αὕτη ἡ χώρα ἐδόθη ἐκ βασιλέως ἀντὶ τῆς ἐπὶ τὴν Ἑλλάδα στρατείας. (δ) Καθέζεται ὁ θεὸς ἐν. (ὁ θρόνος, δοτική ενικού). 5. Να γράψετε τον τύπο που σας ζητείται. (α) τὸ μυστήριον (δοτική ενικού) (β) ἡ ἄμπελος (γενική ενικού) (γ) ὁ μόλυβδος (γενική πληθυντικού) (δ) ὁ καρκίνος (δοτική πληθυντικού) (ε) ἡ διάλεκτος (δοτική ενικού) (στ) ἡ βάσανος (δοτική ενικού) (ζ) ὁ κίνδυνος (αιτιατική πληθυντικού ) (η) ἡ πλίνθος (αιτιατική πληθυντικού) (θ) ὁ μῦθος (κλητική ενικού) 6
ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΡΗΜΑ Οριστική Μέλλοντα βαρύτονων ρημάτων (ΓΑΕ, σ. 164 277, σ. 149 253) 1. Να παρατηρήσετε προσεκτικά τα πιο κάτω ρήματα του κειμένου και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που ακολουθούν. ἐγκαταλείψω, ἐπιτρέψω α) Με τις μέχρι τώρα γνώσεις σας, σε ποια φωνή βρίσκονται τα ρήματα;.. β) Ποιο χρόνο σας θυμίζει η απόδοσή τους στα Νέα Ελληνικά;. γ) Να ανατρέξετε στη Γραμματική της Αρχαίας Ελληνικής, σ. 149, 253 και να σημειώσετε τι δηλώνει ο χρόνος αυτός. Ο... δηλώνει... 2. α) Να παρατηρήσετε προσεκτικά τα ρήματα που βρίσκονται στο πλαίσιο και να τα ταξινομήσετε στον πίνακα που ακολουθεί. λύσω, στρατεύω, πιστεύομεν, παιδεύσουσιν, θεραπεύεις, τοξεύσεις, πιστεύσει, ἁλιεύει, ἱκετεύουσιν, ἀναπαύσετε, ἀριστεύετε, κελεύσομεν ἐγώ σὺ οὗτος ἡμεῖς ὑμεῖς οὗτοι Ενεστώτας Μέλλοντας β) Τι παρατηρείτε ως προς τις καταλήξεις των δύο χρόνων;... 7
γ) Ποια διαφορά παρατηρείτε ως προς τον σχηματισμό του Μέλλοντα;.. δ) Σχηματισμός οριστικής Μέλλοντα ε.φ. θέμα χρονικός χαρακτήρας κατάληξη λύ- -σ- -ω Με ποιο γράμμα λήγει το θέμα του πιο πάνω ρήματος;. Επομένως, αυτά τα ρήματα λέγονται. -ληκτα και στον Μέλλοντα παίρνουν τον χρονικό χαρακτήρα -σ- πριν από την κατάληξη, π.χ. παιδεύω παιδεύσω, χορεύω χορεύσω. ε) Να γράψετε την οριστική Μέλλοντα του ρ. λύω ενεργητικής φωνής. ἐγώ σὺ οὗτος ἡμεῖς ὑμεῖς οὗτοι Ενεστώτας λύω λύεις λύει λύομεν λύετε λύουσι(ν) Μέλλοντας 3. θέμα χρονικός χαρακτήρας κατάληξη ἐγκαταλείπ- ἐπιτρέπ- -σ- -σ- -ω -ω α) Τα ρήματα, των οποίων το θέμα λήγει σε άφωνο σύμφωνο (βλ. ΓΑΕ, σ. 14 24), λέγονται.. -ληκτα. β) Αυτά τα ρήματα διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες ανάλογα με το είδος του συμφώνου, στο οποίο λήγει το θέμα τους. i) Αν το θέμα τους λήγει σε οδοντικό σύμφωνο, λέγονται -ληκτα, π.χ. πείθ-ω πείσω ii) Αν το θέμα τους λήγει σε χειλικό σύμφωνο, λέγονται..-ληκτα, π.χ. πέμπ-ω πέμψω iii) Αν το θέμα τους λήγει σε ουρανικό σύμφωνο, λέγονται..-ληκτα, π.χ. διώκ-ω διώξω. 8
Ουρανικόληκτα Χειλικόληκτα Οδοντικόληκτα ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2014-15 γ) Να διαβάσετε προσεκτικά τα πιο κάτω ρήματα στον Ενεστώτα και να προσπαθήσετε να τα μετατρέψετε στον Μέλλοντα. Κατηγορία Ενεστώτας Μέλλοντας Συμπέρασμα πείθω σῴζω κομίζω θ, ζ, δ + σ =. ψεύδω ᾄδω τρέπω βλάπτω γράφω β, π, φ + σ =... ἀμείβω διώκω λέγω τρέχω ἄγω τάττω πράττω γ, κ, χ, ττ + σ = 4. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις, τοποθετώντας το ρήμα της παρένθεσης στον κατάλληλο τύπο του Μέλλοντα της ενεργητικής φωνής. (α) Σὺ... (πέμπω) τῷ βασιλεῖ δῶρα. (β) Ἡμεῖς (φυλάττω) τὰ τῆς πόλεως τείχη. (γ) Οἱ ἀγρόται ἐν τοῖς ἀγροῖς. (διατρίβω). (δ) Ὁ στρατηγὸς. (ἄγω) τὸν στρατὸν ἐπὶ τοὺς πολεμίους. (ε) Ὑμεῖς (πείθω) τοὺς δικαστάς. (στ) Ἀγησίλαος (φροντίζω) τῶν αἰχμαλώτων. (ζ) Ἐγὼ (διδάσκω) τοὺς νεανίας τὴν ἀρετήν. 9
5. Με βάση τις καταλήξεις του Ενεστώτα μέσης φωνής, που συναντήσαμε στην προηγούμενη ενότητα, να κλίνετε την οριστική Μέλλοντα μέσης φωνής του ρ. πείθομαι. (Να θυμηθείτε τον χρονικό χαρακτήρα του Μέλλοντα). Οριστική Μέλλοντα μ.φ. ἐγώ σὺ οὗτος ἡμεῖς ὑμεῖς οὗτοι 6. Να συμπληρώσετε τις προτάσεις, τοποθετώντας το ρήμα της παρένθεσης στον κατάλληλο τύπο του Μέλλοντα της μέσης φωνής. (α) Ὁ ῥήτωρ.. (συντάσσομαι) τοῖς Ἀθηναίοις. (β) Ἡμεῖς. (πείθομαι) τοῖς νόμοις. (γ) Ἐγὼ (βουλεύομαι) περὶ τῆς τῶν τέκνων παιδείας. (δ) Σὺ. (πορεύομαι) εἰς ὁδὸν ἀληθείας. (ε) Οἱ σύμμαχοι. (τρέπομαι) κατὰ τὰς πόλεις. (στ) Ὑμεῖς.. (ἀγωνίζομαι) ὑπὲρ τῆς πατρίδος. 7. Να μεταφέρετε τα πιο κάτω ρήματα στον αντίθετο αριθμό. (α) πείσομαι (β) ἐγκαταλείψω.. (γ) ἐπιτρέψω. 10
Οριστική Μέλλοντα ρήματος εἰμί. 1. Να διαβάσετε προσεκτικά τις πιο κάτω προτάσεις και να προσπαθήσετε να καταγράψετε την κλίση του ρήματος εἰμί στην οριστική Μέλλοντα. Οριστική Μέλλοντα ρ. εἰμί Οἱ Ἀθηναῖοι ἔσονται ἡμῖν σύμμαχοι. ἐγώ Ἡμεῖς ἐσόμεθα ἐν τῇ οἰκίᾳ. σὺ Οὗτος ἔσται πολυμαθής. οὗτος Ἐγὼ ἔσομαι μεθ ὑμῶν. ἡμεῖς Σὺ ἔσῃ/ει ἀγαθὸς φίλος ἡμῖν. ὑμεῖς Ὑμεῖς ἔσεσθε σοφώτεροι ἡμῶν. οὗτοι 2. Να μεταφέρετε τα ρήματα των πιο κάτω προτάσεων στον Μέλλοντα. (α) Οἱ διδάσκαλοι σοφοί εἰσι. (β) Ὑμεῖς ἐστε τέκνα Θεοῦ.. (γ) Ἐγώ εἰμὶ στρατηγός. (δ) Σωκράτης σοφός ἐστι. (ε) Σὺ ἀγαθὸς φίλος εἶ. 3. Να υπογραμμίσετε το σωστό. (α) ἔσομαι i) α ενικού ii) β ενικού (γ) ἔσεσθε i) α πληθυντικού ii) β πληθυντικού (ε) ἔσῃ/ει i) γ ενικού ii) β ενικού (β) ἐσόμεθα i) α πληθυντικού ii) α ενικού (δ) ἔσονται i) α πληθυντικού ii) γ πληθυντικού (στ) ἔσται i) γ ενικού ii) β ενικού 11
Δ. ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ ΤΕΧΝΑΣΜΑΤΑ ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΥΡΙΟΥΣ ΟΡΟΥΣ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ (ΣΑΕΓ, σ. 18-23) 1. α) Να μελετήσετε προσεκτικά τα ρήματα του κειμένου και να σημειώσετε στον πίνακα που ακολουθεί τίς (ποιος) ή τί (τι) ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση. Ρήμα Ποιος ή τι ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση; ἐγκαταλείψω Τίς; (ποιος/α/ο;) πείσομαι ἱδρύσηται τιμήσω Τίς; Τίς; Τίς; β) Σε ποια πτώση βρίσκεται αυτό που φανερώνει ποιος ή τι ενεργεί ή δέχεται μια ενέργεια ή βρίσκεται σε μια κατάσταση;... γ) Πώς ονομάζεται;.. δ) Το ρήμα συμφωνεί με το..... στο πρόσωπο και στον αριθμό. ε) Εάν το ρήμα βρίσκεται σε α ή β πρόσωπο ενικού ή πληθυντικού, το.. μπορεί να παραλείπεται. 2. α) Να διαβάσετε τις πιο κάτω φράσεις του κειμένου. οὐδ' ἐγκαταλείψω τὸν παραστάτην i) Τίς οὐδ ἐγκαταλείψει;.(= υποκείμενο) ii) Τί οὐ ἐγκαταλείψω;. οὐ παραδώσω τὴν πατρίδα iii) Τίς οὐ παραδώσει;.(= υποκείμενο) iv) Τί οὐ παραδώσω;. 12
Το πρόσωπο, ζώο ή πράγμα, στο οποίο μεταβαίνει η ενέργεια του υποκειμένου λέγεται......, γιατί ἀντί κεῖται (βρίσκεται απέναντι). Στα Αρχαία Ελληνικά βρίσκεται σε μία από τις πλάγιες πτώσεις (γεν., δοτ., αιτ.), αλλά ποτέ σε ονομαστική και απαντά στην ερώτηση ποιον/ποια/τι. β) Να βρείτε το υποκείμενο (Υ) και το αντικείμενο (Α) στις πιο κάτω προτάσεις. i) Ἐγὼ λέγω τὴν ἀλήθειαν. ii) Ὑμεῖς λαμβάνετε τὰ ὅπλα. iii) Ὁ διδάσκαλος διδάσκει τὰ παιδία. iv) Οἱ στρατιῶται διώξουσι τοὺς πολεμίους. v) Οἱ φρουροὶ φυλάττουσιν τὴν πόλιν. vi) Ὁ Σωκράτης διδάσκει τὴν ἀρετήν. vii) Ἡμεῖς πείθομεν τοὺς δικαστάς. viii) Δαρεῖος πέμψει τριακοσίας ναῦς. ix) Σὺ γράψεις τὴν ἐπιστολήν. 13
3. α) Στις προτάσεις που ακολουθούν, να υπογραμμίσετε τις λέξεις που προσδίδουν μια ιδιότητα σε ένα πρόσωπο ή πράγμα. i) Οἱ θεοὶ δίκαιοί εἰσι. ii) Ἑλένη καλλίστη γυναικῶν ἐλέγετο. iii) Ἡρακλῆς τῆς Ἑλλάδος κατέστη εὐεργέτης. iv) Ὁ ἔπαινος ἀρχὴ φιλίας γίγνεται. v) Κῦρος ἐγένετο βασιλεύς. vi) Περικλῆς ᾑρέθη (=εκλέχτηκε) ἄρχων καὶ στρατηγὸς. β) Με βάση τις γνώσεις σας στα Νέα Ελληνικά, πώς ονομάζονται οι λέξεις που υπογραμμίσατε;.... γ) Τι παρατηρείτε ως προς το γένος, τον αριθμό και την πτώση τους, σε σχέση με το υποκείμενο; δ) Τα ρήματα που βοηθούν να συνδεθεί μια ιδιότητα με ένα πρόσωπο ή πράγμα είναι το εἰμί και συνώνυμά του (π.χ. γίγνομαι, ὑπάρχω), τα ρήματα που δηλώνουν εκλογή ή διορισμό (π.χ. αἱροῦμαι), τα ρήματα που δηλώνουν γνώμη (π.χ. νομίζομαι, ἡγοῦμαι, φαίνομαι, κρίνομαι) και κλήση (π.χ. καλοῦμαι, ὀνομάζομαι). Τα ρήματα αυτά ονομάζονται.... 4) Να βρείτε το συνδετικό ρήμα (ΣΡ) και το κατηγορούμενο (Κ) στις πιο κάτω προτάσεις. i) Ὁ ἄνθρωπος φαίνεται ἄδικος. ii) Σωκράτης δίκαιός ἐστι. iii) Αἱ Ἀθῆναί εἰσι πόλις. iv) Οἱ θεοὶ καλοῦνται Ὀλύμπιοι. v) Μιλτιάδης ᾑρέθη στρατηγός. vi) Κλέαρχος γίγνεται στρατηγός. vii) Οὗτοί εἰσι πολέμιοι. viii) Ὑμεῖς ἐστε καλοὶ κἀγαθοί. 14
Ε. ΕΝΑ ΒΡΑΒΕΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΔΥΣΚΟΛΑ 1. Να συμπληρώσετε τα κενά στον πιο κάτω πίνακα με τις λέξεις που σας ζητούνται. Στη σκιασμένη στήλη θα σχηματιστούν δύο λέξεις που σχετίζονται με το κείμενο που έχετε διδαχθεί. (α) αιτ. πληθ. ὁδός (β) δοτ. ενικ. ἰατρός β. (γ) αιτ. πληθ. τέκνον (δ) δοτ. πληθ. λόγος δ. (ε) γεν. ενικ. νῆσος α. γ. ε. (στ) ονομ. πληθ. παιδίον στ. (ζ) κλητ. ενικ. ἄνθρωπος ζ. (η) γεν. πληθ. μῆλον η. (θ) αιτ. ενικ. πόνος θ. (ι) ονομ. πληθ. ἔλαφος ι. ι. (κ) αιτ. πληθ. φίλος κ. (λ) αιτ. ενικ. δῶρον λ. (μ) δοτ. ενικ. δένδρον μ. λ. λ. λ. 2. Να γράψετε τις πιο κάτω προτάσεις στα Αρχαία Ελληνικά. (α) Οι σύμμαχοι θα φυλάξουν τους όρκους. (β) Οι στρατηγοί θα είναι γενναίοι. (γ) Εμείς θα γράψουμε τους νόμους. ΣΤ. ΟΡΘΟΓΡΑΦΩΜΕΝ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙ Να απομνημονεύσετε την πιο κάτω πρόταση και να μάθετε την ορθογραφία της. «Ἀμυνῶ δὲ καὶ ὑπὲρ ἱερῶν καὶ ὁσίων καὶ μόνος καὶ μετὰ πολλῶν». 15