Η Αξιοποίεζε ηων Web 2.0 Επγαλείων ζε Ππογπάμμαηα Πεπιβαλλονηικήρ Εκπαίδεςζερ

Η Αξιοποίεζε ηων Web 2.0 Επγαλείων ζε Ππογπάμμαηα Πεπιβαλλονηικήρ Εκπαίδεςζερ Μ. Γκοςνηούμα 1, Μ. Κοςκλαηδίδος 2 1 Κέληξν Πεξηβαιινληηθήο Δθπαίδεπζεο Μαθξηλίηζαο Πειίνπ gkountouma@yahoo.com 2 3 ν Πξφηππν Πεηξακαηηθφ Γεκνηηθφ Σρνιείν Δπφζκνπ mkouklatzidou@yahoo.gr Πεπίλεψε Η ελζσκάησζε ησλ Νέσλ Τερλνινγηψλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία κεηέβαιιε ζεκαληηθά ηηο κεζφδνπο θαη ηα κέζα δηδαζθαιίαο, ηνπο ξφινπο ησλ εκπιεθνκέλσλ θαη ηηο κεηαμχ ηνπο ζρέζεηο. Η Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε, σο πεδίν απζεληηθήο δξάζεο, επηρεηξεί λα δηαρεηξηζηεί απζεληηθά δεηήκαηα πνπ αθνξνχλ ζην άκεζν πεξηβάιινλ ησλ αλζξψπσλ. Με ηελ αμηνπνίεζε ησλ web 2.0 εξγαιείσλ ζηα πξνγξάκκαηα πεξηβαιινληηθήο εθπαίδεπζεο επηηπγράλνληαη ζεκαληηθνί καζεζηαθνί ζηφρνη, ελψ πξνάγνληαη ε νκαδνζπλεξγαηηθφηεηα θαη ε θαιιηέξγεηα ζεηηθψλ ζηάζεσλ απέλαληη ζην πεξηβάιινλ. Η παξνχζα εξγαζία επηρεηξεί λα ζθηαγξαθήζεη ην πεδίν ζχδεπμεο ησλ Νέσλ Τερλνινγηψλ θαη ηεο Πεξηβαιινληηθήο Δθπαίδεπζεο, αιιά θαη λα παξνπζηάζεη ζχληνκα έλα παξάδεηγκα ζρεδηαζκνχ θαη εθαξκνγήο ελφο ηέηνηνπ πξνγξάκκαηνο. Λέξειρ-κλειδιά: web 2.0, πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε, βηψζηκε αλάπηπμε, ζρέδην εξγαζίαο 1. Δηζαγωγή Οη ηερλνινγηθέο θαηλνηνκίεο έρνπλ αιιάμεη ξαγδαία ηελ θαζεκεξηλφηεηά καο, ηνλ ηξφπν πνπ ζθεθηφκαζηε, πνπ καζαίλνπκε θαη ελεξγνχκε σο άηνκα. Όπσο επηζεκαίλνπλ νη Rutsky (1999) θαη Davis (1999), ζηνλ 21 ν αηψλα αξρίδνπκε λα ζπλεηδεηνπνηνχκε φηη ε ηερλνινγία απνηειεί ην θέληξν ηεο θξηηηθήο ζθέςεο ζρεηηθά κε ηνλ πνιηηηζκφ θαη ηε θχζε. Η ελζσκάησζε ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζην ρψξν ηεο εθπαίδεπζεο αλαπφθεπθηα νδήγεζε ζε θαζνξηζηηθέο αιιαγέο ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Η εηζαγσγή ησλ Τερλνινγηψλ ηεο Πιεξνθνξίαο θαη ηεο Δπηθνηλσλίαο (Τ.Π.Δ.) ζηελ εθπαίδεπζε άιιαμε ξηδηθά ηε θηινζνθία ηεο κάζεζεο, θαζψο θαη ηε δηδαθηηθή πξάμε, ε νπνία ιακβάλεη ρψξα κε ηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ ζηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία. Τα ηειεπηαία ρξφληα έρνπλ εηζρσξήζεη λέα κέζα, φπσο είλαη ηα web 2.0 εξγαιεία, ηα νπνία πξνζθέξνπλ πνηθίιεο δπλαηφηεηεο ζε

2 Conferrence on Informatics in Education 2013 εθπαηδεπηέο θαη εθπαηδεπφκελνπο, αιιά θαη λέα πεξηβάιινληα κάζεζεο ηα νπνία εληζρχνπλ ηε λέα θηινζνθία κάζεζεο θαη εγθαζηδξχνπλ έλα λέν πιέγκα ζρέζεσλ κεηαμχ ησλ εκπιεθνκέλσλ. Πιένλ, ηα ηερλνινγηθά κέζα, σο δηδαθηηθά θαη καζεζηαθά εξγαιεία, ζπληζηνχλ κηα αλαγθαηφηεηα ζηηο εθπαηδεπηηθέο δξάζεηο (Kynigos, 2008). Σηα πιαίζηα ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο (Έθζεζε Brundland, WCED 1987) αλαδχεηαη ε ζχγρξνλε θνζκναληίιεςε ηεο Χεηξαθεηηθήο Δθπαίδεπζεο γηα έλα Βηψζηκν Μέιινλ, ζηελ νπνία εληάζζνληαη δπν αιιειέλδεηεο έλλνηεο (1) ν ζηνραδφκελνο εθπαηδεπηηθφο/καζεηήο/πνιίηεο θαη (2) ν ελεξγφο εθπαηδεπηηθφο/καζεηήο/πνιίηεο (Κσζηνχια-Μαθξάθε & Μαθξάθεο, 2006). Η πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε απνηειεί έλα πεδίν αλάδεημεο ζεκαληηθψλ δεηεκάησλ πνπ έρνπλ άκεζε επίπησζε ζηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ αλζξψπνπ θαη ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ. Σχκθσλα κε ηηο Κνηνπνχιε, Κνπθιαηδίδνπ θαη Φξαγθάθε (2009), φζνλ αθνξά ζην καζεηή ζα πξέπεη λα ηνπ δίλεηαη ε δπλαηφηεηα λα απηνπξνζδηνξίδεηαη ζε ζρέζε κε ηνλ θνηλσληθφ θαη θπζηθφ θφζκν θαη λα παίξλεη ελεξγφ κέξνο ζηα καζεζηαθά δξψκελα σο ζπλδηακνξθσηήο θαη φρη σο αθξναηήο. Η Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε (Π.Δ.) έρεη θαηαθηήζεη κέζα ζηελ επηθαηξφηεηα κηα ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ζέζε, θαζψο ζεσξείηαη σο κηα απφ ηηο απνηειεζκαηηθφηεξεο ιχζεηο απέλαληη ζηα πνιππνίθηια πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα, ηα πξνβιήκαηα πνπ έρνληαο ιάβεη ηεξάζηηεο δηαζηάζεηο απεηινχλ ηφζν ηελ πνηφηεηα ηεο δσήο φζν θαη ηελ ίδηα ηε βησζηκφηεηα ηνπ πιαλήηε (Φινγαΐηε, 1998). Η παξνχζα εξγαζία επηρεηξεί λα ζθηαγξαθήζεη ην πεδίν αμηνπνίεζεο ησλ web 2.0 εξγαιείσλ θαηά ηνλ ζρεδηαζκφ ησλ πξνγξακκάησλ πεξηβαιινληηθήο εθπαίδεπζεο. Ο ζρεδηαζκφο πεξηιακβάλεη φια ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ελφο ζελαξίνπ κε πεξηβαιινληηθφ πξνζαλαηνιηζκφ, απφ ηνλ εληνπηζκφ ηεο ζεκαηηθήο ελφηεηαο, γχξσ απφ ηελ νπνία ζα αλαπηπρζεί ην πξφγξακκα, κέρξη ηελ παξνπζίαζή ηνπ (δηάρπζε ησλ απνηειεζκάησλ) θαη ηελ αμηνιφγεζή ηνπ. Λακβάλνληαο ππφςε ην αλσηέξσ ζθεπηηθφ, ε ζχδεπμε ησλ λέσλ ηερλνινγηθψλ εξγαιείσλ κε ηε θηινζνθία ηεο πεξηβαιινληηθήο εθπαίδεπζεο, ζηα πιαίζηα ηνπ ζρεδηαζκνχ θαη ηεο πινπνίεζεο εθπαηδεπηηθψλ πεξηβαιινληηθψλ πξνγξακκάησλ, απνηειεί πιένλ πξαγκαηηθφηεηα. 2. Πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε θαη Νέεο Τερλνινγίεο Η αμηνπνίεζε ησλ Τ.Π.Δ. ζηελ Π.Δ. κπνξεί λα ππνζηεξίμεη ηελ εθπαηδεπηηθή δηαδηθαζία, θαζψο θαη ηελ επαηζζεηνπνίεζε ησλ καζεηψλ ζε ζέκαηα πεξηβάιινληνο (Σηακνχιεο, Γξίιιηαο & Πήιηνπξαο, 2008). Η επαηζζεηνπνίεζε ησλ εθπαηδεπνκέλσλ απέλαληη ζε πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα απνηειεί έλαλ απφ ηνπο θχξηνπο ζηφρνπο ηεο Π.Δ. Ο ζηφρνο απηφο είλαη επηηαθηηθφο ζηα ζρνιηθά πξνγξάκκαηα Π.Δ. πνπ πινπνηνχληαη, εθφζνλ ε ζπλεξγαζία ζε νκάδεο ηφζν ζην θπζηθφ πεδίν φζν θαη ζηελ ζρνιηθή αίζνπζα απνηειεί βαζηθή ζπληζηψζα απηψλ ησλ πξνγξακκάησλ, θαζψο,

Πξαθηηθά 5 th CIE2013 3 φπσο έρνπλ επηζεκάλεη νη εξεπλεηέο, ε ζπλ-εξγαζία απνηειεί κία πνιχ απνηειεζκαηηθή ζηξαηεγηθή αλεμάξηεηα απφ ην αλ νη καζεηέο εξγάδνληαη ζε ππνινγηζηή (ζρ. βι. Crook, 1994; Littleton & Light, 1999). Όπσο αλαθέξνπλ νη Φινγαΐηε θαη Βαζάια (2002) ηα ηειεπηαία είθνζη ρξφληα ε Π.Δ. βξίζθεηαη ζην πξνζθήλην ηεο επηθαηξφηεηαο, θαζψο ζεσξείηαη σο έλα απφ ηα απνηειεζκαηηθφηεξα κέζα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πξνβιεκάησλ πνπ έρνπλ ιάβεη πιαλεηηθέο δηαζηάζεηο θαη απεηινχλ ηελ πνηφηεηα δσήο θαη ηε βησζηκφηεηα ηνπ πιαλήηε. Η ζεκαληηθφηεηα ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ γηα ηελ Δπξσπατθή Έλσζε απνδεηθλχεηαη απφ ηνπο ζηφρνπο ηεο γηα νηθνινγηθφ, επηζηεκνληθφ θαη ηερλνινγηθφ αιθαβεηηζκφ νη νπνίνη είλαη ζπκβαηνί θαη αιιειέλδεηνη (Moore & Huber, 2001). Οη εκπιεθφκελνη ζε πξνγξάκκαηα Π.Δ. θαινχληαη λα δηαρεηξηζηνχλ απζεληηθά πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα, αμηνπνηψληαο ηηο λέεο εθπαηδεπηηθέο κεζφδνπο θαη πξαθηηθέο θαη αλαδεηψληαο ιχζεηο κέζα απφ ηε δηεπηζηεκνληθή θαη νιηζηηθή πξνζέγγηζε. Μέζα ζην πιαίζην απηφ νξίδνληαη δηαζεκαηηθέο έλλνηεο θαη δξαζηεξηφηεηεο πεξηβαιινληηθήο θχζεο πνπ ζηνρεχνπλ ζηε ζπζηεκηθή πξνζέγγηζε ηεο γλψζεο θαη νη νπνίεο πξέπεη λα δηαρπζνχλ ζηα ππφινηπα καζήκαηα ή λα ιεθζνχλ ζνβαξά ππφςε θαηά ηελ πινπνίεζε ζρεδίσλ εξγαζίαο κε πεξηβαιινληηθφ ζέκα ζε δηδαθηηθφ ρξφλν πνπ έρεη πξνβιεθζεί εηδηθά γηα ην ζθνπφ απηφ (Skanavis et al., 2007). Οη πξνζνκνηψζεηο, ηα παηρλίδηα κάζεζεο, ε ειεθηξνληθή ραξηνγξάθεζε, ε εηζαγσγή ςεθηαθψλ δεδνκέλσλ, νη ηζηνεμεξεπλήζεηο (WebQuest) απνηεινχλ κεξηθά παξαδείγκαηα εθαξκνγήο ησλ λέσλ ηερλνινγηψλ ζην πεξηβαιινληηθφ εθπαηδεπηηθφ ζπγθείκελν. Δπηπιένλ, ε χπαξμε εθπαηδεπηηθψλ πξνγξακκάησλ (γηα παξάδεηγκα UNEP, Explore Planet Earth), ε δεκηνπξγία δηθηχσλ Π.Δ. πνπ αμηνπνηνχλ ηηο Νέεο Τερλνινγίεο (γηα παξάδεηγκα ηα δίθηπα «Κιηκαηνθχιαθεο», «Αεηθνξηθή Τερλνινγία») θαη ε ζχζηαζε ςεθηαθψλ θνηλνηήησλ κάζεζεο ζηελ Π.Δ. (βι. Απνζηφινπ, Αλησλίνπ & Παπαζηεξγίνπ, 2010) απνηεινχλ κεξηθά παξαδείγκαηα ελζσκάησζεο ησλ Νέσλ Τερλνινγηψλ ζε πξνγξάκκαηα Π.Δ. Σην ειιεληθφ εθπαηδεπηηθφ ζχζηεκα, ε ρξήζε ησλ ςεθηαθψλ εξγαιείσλ ζην γλσζηηθφ πεδίν ηεο Π.Δ. ζπρλά εζηηάδεηαη ζηνλ ηερλνινγηθφ αιθαβεηηζκφ (Drenoyianni, 2006). Με κηα δηαθνξεηηθή πξνζέγγηζε, νη Ilias Karasavvidis θαη George Malandrakis (2003) ζεσξνχλ πσο ε Π.Δ. παξέρεηαη σο πεδίν πνπ πξνζθέξεη λφεκα θαη ζεκαληηθφηεηα ζην πιαίζην ηνπ ηερλνινγηθνχ αιθαβεηηζκνχ, εθφζνλ ην ελαξθηήξην ζεκείν απνηειεί έλα απζεληηθφ δήηεκα. 3. Η αμηνπνίεζε ηωλ web 2.0 εξγαιείωλ Έλα πξνθαλέο παξάδεηγκα αιιαγήο απνηειεί ε ρξήζε θαη ε αμηνπνίεζε ησλ web 2.0 εξγαιείσλ ζηελ εθπαίδεπζε, ε νπνία θεξδίδεη ζπλερψο έδαθνο ζηελ ειιεληθή ζρνιηθή πξαγκαηηθφηεηα. Η ηάζε απηή δηαθαίλεηαη απφ ην πιήζνο ησλ ζρεηηθψλ

4 Conferrence on Informatics in Education 2013 δνθηκίσλ πνπ παξνπζηάδνληαη ζε επηζηεκνληθά πεξηνδηθά, απφ άξζξα ζε ζπλέδξηα, θαζψο θαη απφ ηνλ αξηζκφ ησλ θαηλνηφκσλ πξνγξακκάησλ πνπ ρξεζηκνπνηνχλ web 2.0 εξγαιεία θαη εθπνλνχληαη ζε φιν θαη πεξηζζφηεξεο ζρνιηθέο κνλάδεο. Σε γεληθέο γξακκέο, web 2.0 νλνκάδνπκε ηηο εθαξκνγέο δηαδηθηχνπ 2 εο γεληάο νη νπνίεο ραξαθηεξίδνληαη απφ κηα ζπκκεηνρηθή πξνζέγγηζε ζηε δεκηνπξγία θαη ην δηακνηξαζκφ πεξηερνκέλνπ (Gray K. et al., 2010), θαζψο θαη ζηελ αιιειεπίδξαζε θαη ζπλεξγαζία κεηαμχ ησλ ρξεζηψλ (Jimoyiannis, 2010; McLoughlin & Lee, 2010). Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πεγάδνπλ απφ απηφ ην πιαίζην δελ ζπκβαδίδνπλ κε ηελ παξαδνζηαθή δηδαζθαιία, θαζψο μεπεξλνχλ ηα ζηελά φξηα ηεο ζρνιηθήο ηάμεο θαη ηνπ ηππηθνχ κνληέινπ κάζεζεο. Όπσο ππνζηεξίδεη ε Christine Redecker (2009), νη εθαξκνγέο web 2.0 νδεγνχλ ζηαζεξά ζε έλα λέν παξάδεηγκα κάζεζεο, ην νπνίν ραξαθηεξίδεηαη απφ: α) δεμηφηεηεο δηαρσξηζκνχ, επηινγήο, νξγάλσζεο θαη δηαρείξηζεο ηεο πιεξνθνξίαο β) αλάπηπμε ζπλεξγαηηθψλ δεμηνηήησλ γ) κεηαηφπηζε ηνπ ξφινπ ηνπ εθπαηδεπφκελνπ, απφ παζεηηθφ δέθηε ζε ελεξγφ ζπγγξαθέα, ζπλ-δεκηνπξγφ, αμηνινγεηή θαη θξηηηθφ ζρνιηαζηή δ) εμαηνκηθεπκέλεο καζεζηαθέο δηαδηθαζίεο νη νπνίεο πξνζαξκφδνληαη ζηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο θαη ηα πξνζσπηθά ελδηαθέξνληα ηνπ εθπαηδεπφκελνπ. Καηά ζπλέπεηα, ν ξφινο ηνπ εθπαηδεπηηθνχ απνθηά δηαθνξεηηθή δηάζηαζε. Ο εθπαηδεπηηθφο αλαιακβάλεη έλαλ επηθνπξηθφ ξφιν, ιεηηνπξγεί σο ππνζηεξηθηήο ησλ καζεηψλ, βνεζψληαο ηνπο λα αμηνπνηήζνπλ ζσζηά ηα ζχγρξνλα δίθηπα κάζεζεο (Dawley, 2009). Σχκθσλα κε ηνπο An & Williams (2010), νη εθπαηδεπηηθνί επηιέγνπλ ηα ζπγθεθξηκέλα εξγαιεία θαη ζρεδηάδνπλ λένπ ηχπνπ δξαζηεξηφηεηεο κε ζθνπφ ε κάζεζε ζην ζρνιηθφ πεξηβάιινλ λα γίλεη πην ελεξγή θαη ελδηαθέξνπζα θαη νη καζεηέο λα απνθηνχλ φρη κφλν γλψζεηο, αιιά θαη δεμηφηεηεο. Βαζηθή πξνυπφζεζε αμηνπνίεζεο ησλ web 2.0 εξγαιείσλ απνηειεί ε πηνζέηεζε ηνπ νκαδνζπλεξγαηηθνχ πλεχκαηνο, θαζψο ζην πιαίζην απηφ ζρεδηάδνληαη νη δξαζηεξηφηεηεο, νη νπνίεο βαζίδνληαη ζηε θηινζνθία ηεο ζπκκεηνρηθήο κάζεζεο θαη νη νπνίεο αμηνπνηνχλ ηα νθέιε πνπ πξνζθέξνπλ ηα web 2.0 εξγαιεία. Δμαηηίαο απηνχ, νη καζεηέο δελ ζεσξνχληαη πιένλ παζεηηθνί δέθηεο, αιιά ηθαλνί θαη απηνξπζκηδφκελνη ζπκκεηέρνληεο (Borthwick et al., 2008). Μέζα απφ ηελ ελεξγή εκπινθή ηνπο, εκπινπηίδνπλ ηηο γλψζεηο ηνπο γηα ζεκαληηθέο πηπρέο απζεληηθψλ πεξηβαιινληηθψλ δεηεκάησλ, θαηαλννχλ ηηο βαζχηεξεο ζρέζεηο πνπ δηέπνπλ ην πεξηβαιινληηθφ πξφβιεκα θαη πηνζεηνχλ κία θξηηηθή ζηάζε απέλαληη ζε αλζξψπηλεο ζπκπεξηθνξέο/ζπλήζεηεο πξνο ην πεξηβάιινλ. Σπκπεξαζκαηηθά, ε «αλνηρηή θχζε» ησλ web 2.0 εξγαιείσλ πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ζε φινπο ηνπο εκπιεθφκελνπο λα αλαπηχμνπλ δηθφ ηνπο πεξηερφκελν, λα

Πξαθηηθά 5 th CIE2013 5 αλαζηνραζηνχλ πάλσ ζηηο δξάζεηο ηνπο ή ζε δξάζεηο άιισλ θαη λα αλαπηχμνπλ δεμηφηεηεο πςεινχ επηπέδνπ, φπσο ε αλάπηπμε ηεο θξηηηθήο ηνπο ζθέςεο (Raman, Ryan & Olfam, 2005). 4. Φξήζε web 2.0 εξγαιείωλ ζε πξόγξακκα Π.Δ. Σηα πιαίζηα ηνπ παηδαγσγηθνχ ζρεδηαζκνχ γηα ηε δηεξεχλεζε ελφο απζεληηθνχ δεηήκαηνο, ζρεδηάζηεθε θαη αλαπηχρζεθε απφ ηηο εθπαηδεπηηθνχο θαη ηνπο καζεηέο ηνπο ην Γηδαθηηθφ Σελάξην «Οη αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο σο παξάγνληαο κεηαβνιψλ ζηελ επηθάλεηα ηεο Γεο». Τν δηδαθηηθφ ζελάξην αλαπηχρζεθε κέζσ ελφο ζρεδίνπ εξγαζίαο θαη αμηνπνηήζεθαλ δηάθνξα web 2.0 εξγαιεία ζε φιεο ηηο θάζεηο αλάπηπμήο ηνπ. Η δηαδηθαζία ηζρπξνπνηήζεθε ζεκαληηθά κέζσ ηεο κεζφδνπ Project, ε νπνία ζηεξίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηε ζπλεξγαηηθφηεηα, ζηε δηεπηζηεκνληθή θαη πνιπαηζζεηεξηαθή πξνζέγγηζε ηεο γλψζεο, θαζψο θαη ζηελ ελεξγφ ζπκκεηνρή φισλ ησλ εκπιεθνκέλσλ. Χξεζηκνπνηψληαο ηα web 2.0 εξγαιεία, νη καζεηέο απνθάζηζαλ λα δηεξεπλήζνπλ ηηο αλζξψπηλεο δξαζηεξηφηεηεο πνπ επηδξνχλ θαη κεηαβάιινπλ ηελ επηθάλεηα ηεο Γεο. Η αθνξκή γηα ηελ έλαξμε ηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο δφζεθε απφ ζρεηηθή ελφηεηα ζην κάζεκα ηεο Γεσγξαθίαο (Ση Γεκνηηθνχ). 4.1 Α Σηάδην: Γηεξεύλεζε πξόηεξωλ εκπεηξηώλ θαη γλώζεωλ δηακόξθωζε ηνπ ζέκαηνο. Μέζα απφ δηεξεπλεηηθέο εξσηήζεηο πνπ ζηφρεπαλ ζηελ αλάδπζε ησλ πξφηεξσλ γλψζεσλ θαη εκπεηξηψλ ησλ καζεηψλ, νη εθπαηδεπηηθνί ζπληφληζαλ ηε ζπδήηεζε πνπ αθνξνχζε ζην δήηεκα ησλ αλζξψπηλσλ παξεκβάζεσλ. Έιαβε ρψξα έλαο θαηαηγηζκφο ηδεψλ απφ ηνπο καζεηέο, νη νπνίνη ρξεζηκνπνίεζαλ ζην δηαδξαζηηθφ πίλαθα ηεο ηάμεο ην ινγηζκηθφ ελλνηνινγηθήο ραξηνγξάθεζεο ην νπνίν δηαηίζεηαη ειεχζεξα ζηελ ηζηνζειίδα bubbl.us. Με βάζε ηα απνηειέζκαηα πνπ πξνέθπςαλ δηακνξθψζεθε ην πξνο κειέηε ζέκα. 4.2 Β Σηάδην: Αλαδήηεζε θαη ζπγθέληξωζε πιηθνύ από πεγέο - επηκεξηζκόο δξαζηεξηνηήηωλ, αλάζεζε ξόιωλ Οη καζεηέο ρσξηζκέλνη ζε νκάδεο απνθάζηζαλ ηα ζέκαηα κε ηα νπνία αζρνιήζεθαλ. Χξεζηκνπνίεζαλ ειεθηξνληθέο κεραλέο αλαδήηεζεο γηα ηνλ εληνπηζκφ δηθηπαθψλ ηφπσλ πιεξνθνξηαθνχ πιηθνχ, ςεθηαθψλ βηβιηνζεθψλ, ηζηνινγίσλ, ςεθηαθψλ απνζεηεξίσλ εηθφλσλ/βίληεν θηι., ελψ παξάιιεια ζπγθέληξσζαλ ηηο επηιεγκέλεο πιεξνθνξίεο ζε Google έγγξαθν, ην νπνίν επεμεξγαδφηαλ ηαπηφρξνλα απφ φιεο ηηο νκάδεο.

6 Conferrence on Informatics in Education 2013 4.3 Γ Σηάδην: Υινπνίεζε πξνγξακκαηηζκέλωλ δξαζηεξηνηήηωλελεκέξωζε, αλαηξνθνδόηεζε - παξνπζίαζε ηωλ ζεκαηηθώλ ελνηήηωλ από ηηο νκάδεο. Οη δξαζηεξηφηεηεο ζρεδηάζηεθαλ απφ ηα κέιε ησλ νκάδσλ κε ηε βνήζεηα ησλ εθπαηδεπηηθψλ, φπνπ απηή θξίζεθε απαξαίηεηε. Αξρηθά, νη καζεηέο επεμεξγάζηεθαλ ηηο πιεξνθνξίεο πνπ ζπγθεληξψζεθαλ ζην Google έγγξαθν (πξνβνιή ηνπ εγγξάθνπ ζην δηαδξαζηηθφ πίλαθα) θαη ζπδεηήζεθε ε κεηέπεηηα πνξεία πνπ ζα αθνινπζήζνπλ. Οη δξαζηεξηφηεηεο πνπ πινπνίεζαλ πνηθίινπλ. Η δεκηνπξγία ελφο πνιπκεζηθνχ ιεμηθνχ θχξησλ φξσλ ηεο Π.Δ. έγηλε εθηθηή κε ηελ ρξήζε ηνπ wiki (ζρ. βι. www.wikispaces.com), φπσο επίζεο θαη ε δεκηνπξγία ιίζηαο κε ηα απαξαίηεηα εθφδηα πνπ ρξεηάδνληαη νη καζεηέο θαηά ηελ επίζθεςή ηνπο ζην πεδίν. Ψεθηαθέο θσηνγξαθηθέο κεραλέο, καγλεηνθσλάθηα ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηε θχζε πξνθεηκέλνπ λα απνηππψζνπλ ηα ηνπία, θαζψο θαη ηηο απφςεηο ησλ ζπλεληεπμηαδφκελσλ θαηνίθσλ ηεο πεξηνρήο. Αθφκα, ζχληνκεο ηζηνξίεο θφκημ κε ζέκα ηηο αλζξψπηλεο παξεκβάζεηο (ζεηηθέο θαη αξλεηηθέο) δεκηνπξγήζεθαλ απφ ηνπο καζεηέο ζηελ ηζηνζειίδα www.readwritethink.org/files/resources/interactives/comic/, ελψ ε ρξήζε ησλ ινγηζηηθψλ θχιισλ ζην Google Drive επέηξεςε ηε δηεμαγσγή έξεπλαο ζρεηηθά κε ηνπο επξσπατθνχο δξπκνχο θαη ηε δεκηνπξγία ζρεηηθψλ γξαθεκάησλ. 4.4 Γ Σηάδην: Δλδννκαδηθή θαη δηνκαδηθή παξνπζίαζε θαη αμηνιόγεζε ηνπ έξγνπ θαη ηωλ δηαδηθαζηώλ. Σην ηειεπηαίν ζηάδην φιεο νη νκάδεο παξνπζίαζαλ ηα επξήκαηα ηνπ ζρεδίνπ εξγαζίαο ηνπο ζηνπο ππφινηπνπο καζεηέο θαη εθπαηδεπηηθνχο ηεο ζρνιηθήο κνλάδαο κε απψηεξν ζηφρν ηελ επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλσληθνχ πεξίγπξνπ ζε ζνβαξά πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα. Γηα λα ην επηηχρνπλ απηφ πξφβαιαλ ην Ιζηνιφγην πνπ δεκηνχξγεζαλ, ζην νπνίν αλαξηήζεθαλ φια ηα ςεθηαθά πξντφληα απφ ηηο δξάζεηο ησλ καζεηψλ. Απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ πεξηβαιινληηθνχ ζρεδίνπ εξγαζίαο πξνέθπςαλ ρξήζηκα εθπαηδεπηηθά απνηειέζκαηα. Οη εθπαηδεπφκελνη εξγάζηεθαλ ζε έλα ζπλεξγαηηθφ πιαίζην κε ζθνπφ ηε δηαρείξηζε ελφο απζεληηθνχ πεξηβαιινληηθνχ δεηήκαηνο. Δπηπιένλ, ε ελζσκάησζε ησλ web 2.0 εξγαιείσλ πξνζέθεξε ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ζηε δηαδηθαζία πινπνίεζεο ηνπ πξνγξάκκαηνο. Μέζα απφ αλαζηνραζηηθέο δηαδηθαζίεο φινη νη εκπιεθφκελνη θαηέζεζαλ ηηο εκπεηξίεο ηνπο θαη αμηνιφγεζαλ ηελ πνξεία πνπ αθνινχζεζαλ απφ ηελ αξρή σο ην ηέινο ηνπ πξνγξάκκαηνο. 5. Σπδήηεζε - Σπκπεξάζκαηα Οη καζεηέο είλαη ζε ζέζε λα ρξεζηκνπνηήζνπλ λέα ηερλνινγηθά εξγαιεία ηα νπνία επηηξέπνπλ ηε ζπλεξγαζία ζε νκάδεο ζε φια ηα ζηάδηα αλάπηπμεο ηνπ θνηλνχ

Πξαθηηθά 5 th CIE2013 7 ζρεδίνπ εξγαζίαο ηνπο. Μέζα απφ ηελ αμηνπνίεζε ησλ web 2.0 εξγαιείσλ εληζρχεηαη ε δηαδηθαζία ηεο κάζεζεο θαη θαιιηεξγνχληαη ζεκαληηθά νη ζηάζεηο ησλ καζεηψλ απέλαληη ζε πεξηβαιινληηθά δεηήκαηα. Η εθαξκνγή ελφο πεξηβαιινληηθνχ πξνγξάκκαηνο πνπ αμηνπνίεζε web 2.0 εξγαιεία πξνψζεζε ζεκαληηθά ηνπο καζεζηαθνχο ζηφρνπο, νη νπνίνη αθνξνχζαλ ηφζν ζηελ πεξηβαιινληηθή επαηζζεηνπνίεζε θαη ζηε αλάπηπμε ηεο ηδέα ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο φζν θαη ζηελ εξγαζία ζε νκάδεο γηα ηελ δηαρείξηζε ελφο ζεκαληηθνχ απζεληηθνχ πξνβιήκαηνο. Καη επέθηαζε, ε πινπνίεζε εθπαηδεπηηθψλ πεξηβαιινληηθψλ πξνγξακκάησλ, κε ηελ παξάιιειε έληαμε web 2.0 εξγαιείσλ ζηηο θάζεηο αλάπηπμήο ηνπο, κπνξεί λα απνηειέζεη έλα γφληκν πεδίν αλάδεημεο ησλ καζεζηαθψλ ζηφρσλ-απνηειεζκάησλ κε πεξηβαιινληηθφ πξνζαλαηνιηζκφ. Αλαθνξέο An, Y. & Williams, K. (2010). Teaching with web 2.0 technologies: Benefits, barriers and lessons learned. International Journal of Instructional Technology & Distance Learning, 7: 3. Borthwick, A., Hansen, R., Gray, L., & Ziemann, I (2008). Exploring essential conditions: A commentary, in Bull et al. (2008), Contemporary Issues in Technology and Teacher Education, 8: 3. Crook, C. (1994). Computers and the collaborative experience of learning. London: Routledge. Davis, E. (1999). Techgnosis. Serpent s Tail: London. Dawley, L. (2009). Social network knowledge construction: Emerging virtual world pedadogy. On The Horizon 17(2), 109-121. Drenoyianni, H. (2006). Reconsidering change and ICT: Perspectives of a human and democratic education. Springer Science & Business Media, LLC. Gray, K., Thompson, C., Sheard, J., Clerehan, R. & Hamilton, M. (2010). Students as Web 2.0 authors: Implications for assessment design and conduct, Australasian Journal of Educational Technology, 26(1), 105-122. Jimoyiannis, A. (2010). Integrating Web 2.0 in education: Towards a framework for Pedagogy 2.0. In R. Hackney & C. Evans (eds.). Web 2.0 Conference Abstracts (p.5), 8-9 April 2010, Brunel University, London.

8 Conferrence on Informatics in Education 2013 Karasavvidis, I. &Malandrakis, G. (2003). The impact of an environmental education based informatics module on the attitudes of students in grades 5 and 6 towards the environment. Αλαθηήζεθε απφ ηελ ηζηνζειίδα http://cblis.uniza.sk/cblis-cdold/2003/3.partb/papers/science_ed/learning_teaching/karasavvidis.pdf. Kynigos C. (2008). Theories, context and values to understand learning with digital media: book review of humans-with-media and the reorganization of mathematical thinking, by M. Borba & M. Villareal. ZDM Mathematics Education (2008) 40, 909 911.Springer Berlin /Heidelberg. Littleton, K. & Light, P. (1999). Learning with computers. Analysing productive interaction. London: Routledge. McLoughlin, C., & Lee, M. J. W. (2010). Personalised and self-regulated learning in the Web 2.0 era: International exemplars of innovative pedagogy using social software. Australasian Journal of Educational Technology, 26(1), 28-43. Moore, C. J. & Huber, R. A. (2001). Support for EE from the National Science Education Standards and the Internet. The Journal of Environmental Education, 32(3), 21-25. Raman, M., Ryan, T., & Olfman, L. (2005). Designing knowledge management systems for teaching and learning with wild technology. Journal of Information Systems Education, 16(3), 311-320. Redecker, C., (2009). Review of Learning 2.0 Practices: Study on the Impact of Web 2.0 Innovations on Education and Training in Europe. Retrieved from http://ftp.jrc.es/eurdoc/jrc49108.pdf Rutsky, R. L. (1999). High Techne: Art and Technology from the Machine Aesthetic to the Posthuman Minneapolis. MN: University of Minnesota Press. Skanavis, C., Loukeris, D. & Giannoulas, A. (2007). Evaluation of the new cross thematic curriculum framework of environmental education in Greek compulsory education. International Conference on "Higher Education and the Challenge of Sustainability: Problems, Promises and Good Practice, Orestiada - Soufli, Prefecture of Evros, Greece, International Journal of Sustainability in Higher Education, 125 142.

Πξαθηηθά 5 th CIE2013 9 WCED (1987). Our Common Future (The Brundland Report). Oxford: World Comission on Environment and Development/Oxford University Press. Απνζηφινπ, Μ., Αλησλίνπ, Π. & Παπαζηεξγίνπ, Μ. (2010). «Ψεθηαθέο θνηλφηεηεο κάζεζεο ζηελ πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε: Δπηδξάζεηο ζηηο ζηάζεηο θαη ηηο δεμηφηεηεο ησλ καζεηψλ σο πξνο ηηο ηερλνινγίεο ηεο πιεξνθνξίαο θαη ηεο επηθνηλσλίαο». Αλαθηήζεθε απφ ηελ ηζηνζειίδα ηεο ΔΤΠΔ http://www.etpe.gr/extras/download.php?type=proceed&id=1617. Κνηνπνχιε, Γ., Κνπθιαηδίδνπ, Μ. & Φξαγθάθε, Μ. (2009). «Γηδαθηηθφ ζελάξην παηδαγσγηθήο αμηνπνίεζεο ησλ ΤΠΔ: απφ ηελ θαηαλφεζε ζηε ζπλεηδεηνπνίεζε θαη ηε δξάζε», 1 ο Πανελλήνιο Εκπαιδεςηικό Σςνέδπιο «Ένηαξη και σπήζη ηων ΤΠΕ ζηην εκπαιδεςηική διαδικαζία», ΔΤΠΔ, ΠΤΓΔ Θεζζαιίαο, Βφινο. Κσζηνχια Μαθξάθε, Ν. & Μαθξάθεο, Β. (2006). Γηαπνιηηηζκηθφηεηα θαη Δθπαίδεπζε γηα έλα Βηψζηκν Μέιινλ. Δθδφζεηο: E-Media: Ψεθηαθφ Κέληξν Δθπαηδεπηηθψλ Μέζσλ Παλεπηζηεκίνπ Κξήηεο. Σηακνχιεο, Δ., Γξίιιηαο, Α. & Πήιηνπξαο, Π. (2008). Αμηνπνίεζε ησλ ΤΠΔ ζηελ Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε κέζσ ηζηνεμεξεχλεζεο. Μηα εθαξκνγή ζηε Μειέηε ηνπ πξνβιήκαηνο ηνπ Γιπθνχ Νεξνχ ηεο Γεο. Πξαθηηθά, 4 ο Σςνέδπιο ΠΕΕΚΠΕ, Ναχπιην. Φινγαΐηε, Δ. (1998). Πεπιβαλλονηική Εκπαίδεςζη. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Φινγαΐηε, Δ. & Βαζάια, Π. (2002). Εκπαίδεςζη για ηο πεπιβάλλον και ηην αειθοπία. Το Ενεπγειακό Ζήηημα. Πποζεγγίζειρ και Διαζηάζειρ Εκπαιδεςηικό ςλικό για ηο Γςμνάζιο και ηο Λύκειο. Αζήλα: Διιεληθά Γξάκκαηα. Abstract Teaching methods and means as well as engaged people s roles and relations have been significantly altered due to new technology integration in the education process. Environmental education as a realistic activity space attempts to manage authentic issues of human environment. Web 2.0 utilization in environmental education projects contributes to succeeding critical learning goals, whilst promoting group work and shaping positive attitudes towards the environment. This paper attempts to point where new technologies and environmental education meet and briefly present a paradigm of designing and implementing such a project. Keywords: web 2.0, environmental education, sustainable development, project