ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΠΟΛΗ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

ΑΡΧΑΪΚΗ ΕΠΟΧΗ Η ΠΟΛΗ ΚΡΑΤΟΣ ΚΑΙ Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑΤΟΣ

ΠΟΛΗ - ΚΡΑΤΟΣ Τον 8 ο αιώνα π.χ. το φυλετικό κράτος διασπάται και στη θέση του δημιουργούνται πολλές πόλεις-κράτη. Ο πυρήνας της νέας πόλης-κράτους είναι ο συνοικισμός. Η ένωση πολλών συνοικισμών δημιουργεί την πόλη, το αρχαίο «ἄστυ», συνήθως γύρω από μία οχυρή θέση, την «ακρόπολη», πάνω στην οποία χτίζονται ναοί και δημόσια κτήρια.

ΤΟΠΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΘΑΣΟΥ Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/thasos_(antike)

ΤΟ ΑΡΧΑΙΟ ΘΕΑΤΡΟ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ Πηγή εικόνας: https://www.tripadvisor.com.gr/attraction_review-g776005-d12706045-reviews-ancient_theater_of_thassos-thassos_town_limenas_thasos_northeast_aegean_islands.html

Η ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ Κάτω και γύρω από την ακρόπολη υπήρχαν κατοικίες και καταστήματα, όπου τεχνίτες και έμποροι προσέφεραν τα αγαθά τους για τις ανάγκες των κατοίκων. Σταδιακά η πόλη περιβάλλονταν από τείχη για την προστασία της. Στην ύπαιθρο έμεναν κάτοικοι που ασχολούνταν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/thasos_(antike) ΤΑ ΕΞΩΤΕΡΙΚΑ ΤΕΙΧΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ

Η ΠΥΛΗ ΤΟΥ ΠΑΡΜΕΝΩΝΑ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟΔΥΤΙΚΟ ΑΚΡΟ ΤΩΝ ΤΕΙΧΩΝ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/thasos_(antike)

Η ΒΑΣΗ ΤΟΥ ΝΑΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΡΟΠΟΛΗ ΤΗΣ ΘΑΣΟΥ Πηγή εικόνας: https://de.wikipedia.org/wiki/thasos_(antike)

ΠΟΛΗ - ΠΟΛΙΤΗΣ Ο κάτοικος της πόλης, ο πολίτης, νοιώθει πλέον ασφαλής, ελεύθερος και δημιουργεί. Είναι μέλος της κοινωνίας και συμμετέχει ενεργά σε όλα που αφορούν την πόλη του. Όταν η πόλη του κινδυνεύσει, στρατεύεται για να την προστατέψει και γίνεται οπλίτης. Οπλίτης είναι αυτός που μπορεί με δικά του χρήματα να αγοράσει τον οπλισμό του και την πανοπλία του.

ΟΠΛΙΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ Οι πολίτες-οπλίτες μίας πόλης συγκροτούν σε περίπτωση πολέμου την οπλιτική φάλαγγα, έναν σχηματισμό στο πεδίο της μάχης, όπου οι οπλίτες μάχονται ο ένας δίπλα στον άλλο, προστατεύοντας πάντα τον οπλίτη στα αριστερά τους, με την ασπίδα τους. Εκεί, όπου ο θάνατος είναι κοινός για όλους, γίνεται πράξη και η ισότητα των πολιτών. Ο σκοπός τους και η προσφορά τους κοινή. ΑΔΗΣ ΑΡΗΣ Πηγή εικόνων: https://www.ancient-origins.net/myths-legends-europe/hades-0012712 https://mythologysource.com/ares-greek-god/

ΦΑΛΑΓΓΑ ΟΠΛΙΤΩΝ Πηγή εικόνας: https://www.pinterest.de/pin/685813849481176045/

ΠΟΛΗ - ΠΟΛΙΤΗΣ Στις πόλεις-κράτη η γενικευμένη συμμετοχή των πολιτών στα κοινά αλλά και στην άμυνα της πόλης έφερε μία γενικότερη εξίσωση των πολιτών. Οι κοινωνικές διαφορές περιορίστηκαν. Δεν έλειψαν όμως οι διαφορές και οι ανταγωνισμοί για την άσκηση της εξουσίας μεταξύ των πολιτών.

ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ Όταν δημιουργήθηκαν οι πρώτες πόλεις-κράτη, το πολίτευμα ήταν η βασιλεία. Γνωστοί από την ελληνική μυθολογία είναι οι βασιλείς της Αθήνας Αιγαίας και Θησέας. Με εξαίρεση τη Σπάρτη, στις υπόλοιπες πόλεις ο θεσμός της βασιλείας είχε παρακμάσει και το πολίτευμα γίνεται αριστοκρατικό. Την εξουσία έχουν οι άριστοι, δηλαδή οι πλούσιοι ιδιοκτήτες γης, που ήταν και οι σύμβουλοι του βασιλιά.

ΟΛΙΓΑΡΧΙΑ Με την ανάπτυξη του εμπορίου δημιουργήθηκε μία νέα τάξη στις πόλεις: οι πλούσιοι έμποροι. Με τη δύναμη του χρήματος αφαίρεσαν σταδιακά πολιτική δύναμη από τους αριστοκράτες. Επειδή, λοιπόν, λίγοι καθόριζαν τις τύχες της πόλης, το πολίτευμα ονομάστηκε ολιγαρχικό. Η συμμετοχή στην εξουσία βασιζόταν πλέον στον πλούτο και όχι στην καταγωγή.

ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ Ούτε η εξουσία των αρίστων ούτε η εξουσία των ολίγων έλυσε τα προβλήματα των πολλών. Το αποτέλεσμα ήταν να ξεσπούν συχνά ταραχές στις πόλεις. Αυτή την δυσαρέσκεια των πολιτών πολλές φορές εκμεταλλεύτηκαν άνθρωποι φιλόδοξοι, συχνά ευγενείς, οι οποίοι κατάφεραν να επιβάλλουν τυραννικά καθεστώτα, πολλές φορές με τη βοήθεια των πολιτών.

ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ Οι τύραννοι ασκούν την εξουσία: χωρίς να λογοδοτούν σε κανέναν αποβλέποντας στο προσωπικό τους όφελος και για να κρατηθούν στην εξουσία συνδέουν το όνομά τους με μεγάλα έργα. Οι τύραννοι κυβερνούσαν με σκληρό τρόπο και συνήθως δεν κέρδιζαν την εμπιστοσύνη και τη συμπάθεια του λαού.

ΤΥΡΑΝΝΙΔΑ Γνωστοί τύραννοι που έμειναν στην Ιστορία: Πολυκράτης στη Σάμο Περίανδρος στη Κόρινθο Θεαγένης στα Μέγαρα Φείδων στο Άργος Πεισίστρατος στην Αθήνα Ορισμένοι τύραννοι ήταν καλοί ηγέτες και φρόντισαν την ανάπτυξη των πόλεών τους και των πολιτών τους, όμως οι περισσότεροι είχαν βίαιο τέλος.

ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΛΗΨΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΚΤΩΝ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ Σάμος Πηγή εικόνας: https://www.vice.com/el/article/qk4xkb/photos-ellada-diastima

Το νησί της Σάμου Πηγή εικόνας: https://www.wikiwand.com/el/σάμος

Το Ηραίον της Σάμου Πηγή εικόνας: https://www.mouzakisvillas.gr/world-cultural-heritage-monuments-samos/

ΤΟ ΕΥΠΑΛΙΝΕΙΟ ΟΡΥΓΜΑ Η πόλη της Σάμου είχε πρόβλημα υδροδότησης, διότι δεν υπήρχε μέσα στα τείχη της πόλης κάποια πηγή, ούτε βέβαια κάποιο ποτάμι, από όπου οι κάτοικοι θα μπορούσαν να πάρουν νερό. Για αυτό το λόγο ο τύραννος Πολυκράτης ανέθεσε στον Ευπαλίνο την κατασκευή ενός υδραγωγείου, που θα έφερνε φρέσκο νερό στη πόλη.

ΤΟ ΕΥΠΑΛΙΝΕΙΟ ΟΡΥΓΜΑ Κοντά στη πόλη, υπήρχε πηγή που θα κάλυπτε τις ανάγκες της πόλης, ήταν όμως πίσω από το λόφο. Έτσι αποφασίστηκε να σκαφτεί ένα όρυγμα, ένα τούνελ, για τη μεταφορά του νερού στη πόλη. Το πλεονέκτημα ήταν βέβαια ότι δεν θα μπορούσε να καταστραφεί, όπως ένα επιφανειακό υδραγωγείο.

Πηγή εικόνας: https://www.archaiologia.gr/blog/2012/02/13/

ΤΟΜΗ ΤΟΥ ΕΥΠΑΛΙΝΕΙΟΥ ΟΡΥΓΜΑΤΟΣ Πηγή εικόνας: https://www.isamos.gr/topografiki-apotiposi-tou-efpaliniou-origmatos/

Ο ΔΙΟΛΚΟΣ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΟΥ Η αρχαία Κόρινθος, μεγάλη πόλη με πολλές αποικίες στην Δύση, είχε δύο λιμάνια: ένα στον Κορινθιακό κόλπο και ένα στον Σαρωνικό κόλπο. Ο Δίολκος ήταν μία λιθόστρωτη οδός, πάνω στην οποία τραβούσαν τα πλοία από τον Κορινθιακό κόλπο στον Σαρωνικό και αντίστροφα. Ο Δίολκος ολοκληρώθηκε στα χρόνια του τυράννου της Κορίνθου Περίανδρου. Έτσι γλυτώνανε στην αρχαιότητα τον περίπλου της Πελοποννήσου.

Πηγή εικόνας: https://gr.pinterest.com/pin/384424518165829641/ Η Κόρινθος βρίσκεται στο στενό κομμάτι γης που ενώνει την Πελοπόννησο με την Στερεά Ελλάδα

Πηγή αρχικής εικόνας: https://www.jpl.nasa.gov/spaceimages/details.php?id=pia01919

Πηγή εικόνας: https://www.greecetaxitours.gr/el/tours-el/

ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΟΡΑΣ ΠΛΟΙΟΥ ΣΤΟΝ ΔΙΟΛΚΟ Πηγή εικόνας: https://www.filmfestival.gr/el/professionals-tdf-gr/agora-doc-market/video-library/movie/1067/13048

Κείμενα, συγγραφή, ιστορική έρευνα, εικόνες: Γαρίτατζης Χαράλαμπος (ΠΕ07) Φιλολογική επιμέλεια: Μαρία Αβερκιάδου (ΠΕ02) Πηγή εικόνας: http://kefalonitis-onos.blogspot.com/2016/01/blog-post.html